1
00:00:06,631 --> 00:00:12,011
NETFLIX BELGESEL DİZİSİ
2
00:00:12,095 --> 00:00:16,635
Güney Afrikalı bir aktivist,
avukat ve yazar olan Albie Sachs,
3
00:00:16,725 --> 00:00:18,685
Nelson Mandela tarafından
4
00:00:18,768 --> 00:00:22,858
Güney Afrika'nın ilk Anayasa Mahkemesi'ne
atanan eski bir yargıçtır.
5
00:00:23,898 --> 00:00:27,028
Irkçılığı sona erdirme
mücadelesi sırasında Albie,
6
00:00:27,110 --> 00:00:31,820
Güney Afrika Güvenlik Servisi tarafından
arabasına konulan bir bombadan kurtuldu.
7
00:00:32,323 --> 00:00:34,913
Bir kolunu ve bir gözünü kaybetti.
8
00:00:35,410 --> 00:00:39,500
Yine de yıllar sonra dünyanın
en çok neye ihtiyacı olduğu sorulduğunda
9
00:00:39,581 --> 00:00:41,831
verdiği cevap cesaretini gösteriyor.
10
00:00:43,460 --> 00:00:46,130
Nezaket kelimesi aklıma geliyor.
11
00:00:48,548 --> 00:00:53,548
Belki de herkes anlamsızca övündüğünden
12
00:00:53,636 --> 00:00:56,506
popüler olmuştur. Ondan destekleniyordur.
13
00:00:57,348 --> 00:01:02,598
Ama bunu başkalarıyla bağlantı
14
00:01:03,438 --> 00:01:05,068
ve iletişim kurarak,
15
00:01:05,148 --> 00:01:10,858
enerjileri aynı yöne yönlendirerek
16
00:01:11,571 --> 00:01:16,371
ve çeşitliliği kabul edip
kucaklayarak çürütebiliriz.
17
00:01:16,451 --> 00:01:19,291
Buna ilham veren kişi Nelson Mandela'ydı.
18
00:01:19,370 --> 00:01:24,580
Şöyle demişti: "Hayatta önemli olan
sadece yaşamış olmamız değil…
19
00:01:24,667 --> 00:01:28,127
"Yaşadığımız hayatın
önemini belirleyecek şey
20
00:01:28,213 --> 00:01:32,093
başkalarının hayatlarında
yarattığımız farktır."
21
00:01:32,967 --> 00:01:36,347
Hayatıyla dünyada kalıcı bir iz
22
00:01:36,429 --> 00:01:40,099
ve birçok kişiye değişim için savaşıp
lider olmaları konusunda…
23
00:01:40,767 --> 00:01:43,977
…ilham veren bir miras bıraktı.
24
00:01:44,062 --> 00:01:46,902
Bunu Madiba'ya ithaf ediyoruz.
25
00:01:47,649 --> 00:01:51,189
Bir insanın yaratabileceği farkı
hatırlatmak için yapıldı.
26
00:01:51,277 --> 00:01:54,607
Cesur seçimler yapan insanları,
27
00:01:54,697 --> 00:01:58,407
onun yanında yürüyüp
onun izinden giden liderleri anlatıyor.
28
00:01:58,493 --> 00:02:00,083
Başkalarını önemseyip
29
00:02:00,161 --> 00:02:03,541
daha iyi, eşit bir dünya için çalışan
insanları anlatıyor.
30
00:02:04,165 --> 00:02:06,915
Ve bize liderlik etmemiz için
31
00:02:07,585 --> 00:02:09,545
ilham veriyor.
32
00:02:28,857 --> 00:02:31,987
Altı yaşındayken okulda aldığım ilk karnem
33
00:02:33,319 --> 00:02:36,569
şu sözlerle başlıyordu:
"Albert hayalperest bir çocuk."
34
00:02:37,824 --> 00:02:43,084
Ve 70 küsur yıl sonra
35
00:02:43,163 --> 00:02:45,423
Albie hâlâ hayalperest bir çocuk.
36
00:02:47,167 --> 00:02:50,247
MAPUTO MOZAMBİK
7 NİSAN 1988
37
00:02:50,336 --> 00:02:53,456
ANC'ye yönelik
dünya çapındaki saldırıların son hedefi
38
00:02:53,548 --> 00:02:56,338
bomba patladığında
arabasının kapısını açıyordu.
39
00:02:56,926 --> 00:02:59,006
Albie Sachs ağır yaralandı.
40
00:02:59,095 --> 00:03:02,675
Hastaneye götürüldüğünde
doktorlar yaşamasını beklemiyordu.
41
00:03:02,765 --> 00:03:08,345
Mucizevi bir şekilde hayatta kaldı.
Bir gözünü kaybetti ve bir kolu kesildi.
42
00:03:08,438 --> 00:03:13,988
Yine de iki ay sonra ANC'nin lideri
vatanın geleceğine dair iyimser konuştu.
43
00:03:14,068 --> 00:03:16,028
İntikam kolumu geri getirmeyecek.
44
00:03:16,738 --> 00:03:19,908
Tam tersine intikam beni alçaltır
45
00:03:19,991 --> 00:03:22,741
ve bir bakıma
her şeyi boşuna yapmış olurum.
46
00:03:23,369 --> 00:03:27,829
Bence olumlu bir bakış açısını
korumamız çok önemli.
47
00:03:27,916 --> 00:03:29,826
Güney Afrika özgür olacak.
48
00:03:29,918 --> 00:03:33,758
Bunu yaşarken göreceğiz
ve burada düzgün bir toplum inşa edeceğiz.
49
00:03:33,838 --> 00:03:35,838
Hedefimiz bu olmalı.
50
00:03:40,762 --> 00:03:42,222
Bugünkü konuğumuz
51
00:03:42,305 --> 00:03:48,345
Güney Afrika Anayasa Mahkemesi üyesi
Yargıç Albert L. Sachs.
52
00:03:52,273 --> 00:03:57,203
Yargıç Sachs, Güney Afrika'daki
insan hakları mücadelesinin lideri
53
00:03:57,278 --> 00:04:01,318
ve Afrika Ulusal Kongresi'nde
bir özgürlük savaşçısıydı.
54
00:04:01,407 --> 00:04:05,577
Bu işe karışması
polisle başını belaya soktu.
55
00:04:05,662 --> 00:04:08,252
İki kez yargılanmadan tutuklandı.
56
00:04:08,331 --> 00:04:12,381
Hapse atıldı, hücre hapsinde tutuldu,
gözaltına alındı
57
00:04:12,460 --> 00:04:14,380
ve bir süre sürgünde yaşadı…
58
00:04:14,462 --> 00:04:18,882
Ve sonunda devlet destekli
bir suikast girişiminin hedefi oldu.
59
00:04:18,967 --> 00:04:22,297
Sonra Nelson Mandela serbest bırakıldı.
60
00:04:22,387 --> 00:04:24,387
24 yıllık siyasi sürgünün ardından
61
00:04:24,472 --> 00:04:28,232
Albie Sachs, annesi tarafından
Cape Town Havaalanı'nda karşılandı.
62
00:04:28,309 --> 00:04:31,479
Güney Afrika'ya
demokratik anayasa getirme sürecinde
63
00:04:31,562 --> 00:04:33,112
müzakerelerde yer aldı.
64
00:04:33,189 --> 00:04:38,069
Nelson Mandela tarafından
Anayasa Mahkemesi'ne atandı.
65
00:04:38,152 --> 00:04:39,652
Yargıçlık yaptığı süreçte
66
00:04:39,737 --> 00:04:44,237
mahkemenin vicdanı olarak anılarak
ün kazandı.
67
00:04:44,909 --> 00:04:49,329
Albie'nin hayatını yaşama şekli
ve hiç öfke duymaması
68
00:04:49,998 --> 00:04:53,378
insanlığa ve Güney Afrikalı olmaya dair
69
00:04:54,752 --> 00:04:56,422
bir umut uyandırıyor.
70
00:04:56,504 --> 00:04:59,474
Beyaz bir Güney Afrikalı olan
Albie'ye baktığınızda
71
00:05:01,384 --> 00:05:03,184
mümkün olan şeyi görüyorsunuz.
72
00:05:28,328 --> 00:05:30,498
IRK AYRIMCILIĞIYLA MÜCADELE
73
00:05:30,580 --> 00:05:35,130
Küçük bir hikâye anlatayım. Altı yaşında
sürgüne gitmek için valiz hazırlarken
74
00:05:35,209 --> 00:05:40,049
babam Solly Sachs'tan
bir doğum günü kartı buldum.
75
00:05:41,674 --> 00:05:47,314
"Albie, umarım büyüyüp
kurtuluş savaşında bir asker olabilirsin."
76
00:05:48,348 --> 00:05:51,058
Bu, altı yaşındaki bir çocuk için çok ağır
77
00:05:51,142 --> 00:05:54,902
ama böyle bir evrenin içinde büyüdüm.
78
00:05:54,979 --> 00:05:59,069
Beyazları üstün kılan kanunlar nedeniyle
siyahilerin büyük çoğunluğu
79
00:05:59,150 --> 00:06:01,900
hayatın her alanında
ayrımcılığa maruz kalıyor.
80
00:06:02,528 --> 00:06:06,028
Güney Afrika,
ırkçılık sistemi altında ezilmişti.
81
00:06:06,657 --> 00:06:10,197
17 yaşındayken siyahilerin
çoğunlukta olduğu bir salondaydım.
82
00:06:10,286 --> 00:06:13,206
Belki 200 siyahiye karşı
beş ya da 10 beyaz vardı.
83
00:06:13,289 --> 00:06:17,589
İnsanlar özgürlük şarkıları söylüyorlardı.
84
00:06:17,668 --> 00:06:21,708
Adaletsiz Kanunlara İsyan Kampanyası'na
gönüllü arıyorlardı.
85
00:06:21,798 --> 00:06:25,838
Arkadaşıma "Avi,
buna katılmak istiyorum" dedim.
86
00:06:26,469 --> 00:06:28,639
"Yapamazsın." "Neden?"
87
00:06:28,721 --> 00:06:29,811
"Çünkü beyazsın."
88
00:06:30,473 --> 00:06:32,103
"Irkçılıkla savaşıyoruz."
89
00:06:32,183 --> 00:06:34,143
"Bu, siyahilerin mücadelesi."
90
00:06:34,936 --> 00:06:37,356
Ama dokuz ay sonra
91
00:06:38,398 --> 00:06:41,028
yıl sonu sınavlarımı verdikten sonra
92
00:06:41,109 --> 00:06:44,029
dört beyazdan oluşan bir gruba
liderlik ediyordum.
93
00:06:45,029 --> 00:06:49,489
"Sadece beyaz olmayanlar" yazan
banklara oturduk.
94
00:06:49,575 --> 00:06:52,995
Aktif olmak, tanışmak, bulmak
95
00:06:53,079 --> 00:06:59,379
ve ırkçılığa karşı mücadelede
tanıştığım insanların
96
00:06:59,460 --> 00:07:03,050
enerjik, canlı, hayalperest olmaları
benim için önemliydi.
97
00:07:03,131 --> 00:07:05,471
Dünya bize bir yol çizmişti,
98
00:07:05,550 --> 00:07:09,180
kariyer yapıp para kazanacak,
önemli biri olacaktık.
99
00:07:09,262 --> 00:07:12,642
Bu ondan çok daha ilginçti.
100
00:07:13,641 --> 00:07:19,231
Avukat olmak
aktivizmin önemli bir parçasıydı.
101
00:07:20,106 --> 00:07:22,226
Bir sürü farklı davaya katıldım
102
00:07:22,316 --> 00:07:25,986
ama yaptığım işin özünde
103
00:07:26,070 --> 00:07:31,740
görüşleri ve ırk ayrımcılığına karşı
duruşları yüzünden
104
00:07:31,826 --> 00:07:34,366
ya da belgeleri olmadığı için
cezalandırılan
105
00:07:34,454 --> 00:07:37,964
ya da cezalandırılmakla
tehdit edilen insanlar vardı.
106
00:07:38,040 --> 00:07:41,380
Siyahilere zulmeden
çok sayıda yasaya boyun eğmediler.
107
00:07:41,461 --> 00:07:44,171
BÖLÜNME KONSEYİ
BEYAZLARIN BÖLGESİ
108
00:07:44,255 --> 00:07:47,675
YERLİLERE DİKKAT EDİN
109
00:07:49,093 --> 00:07:50,393
Korkunçtu.
110
00:07:50,470 --> 00:07:53,810
Sharpeville'de katliam yapılan
1960 yılında…
111
00:07:53,890 --> 00:07:57,560
Polis Sharpeville'de
silahsız göstericilere ateş açtı.
112
00:07:58,519 --> 00:08:01,689
…69 kişi öldürüldü.
Çoğu sırtından vurulmuştu.
113
00:08:01,772 --> 00:08:04,822
ANC, Afrika Ulusal Kongresi yasaklandı.
114
00:08:04,901 --> 00:08:08,821
Her şey yer altına indi,
olağanüstü hâl ilan edildi
115
00:08:08,905 --> 00:08:11,775
ve her şey çok daha acımasız hâle geldi.
116
00:08:11,866 --> 00:08:14,286
Evinizden, işinizden alınabiliyordunuz,
117
00:08:14,368 --> 00:08:18,788
polisin aklına eserse
sokakta yürürken sizi götürebiliyordu.
118
00:08:18,873 --> 00:08:22,463
Müvekkillerimin
teker teker alındığını gördüm.
119
00:08:23,127 --> 00:08:25,757
Ve 90 Gün Yasası'na göre
hapse atılıyordunuz.
120
00:08:25,838 --> 00:08:28,928
Teröristlere yardım edecek
bilginiz olduğu şüphesiyle
121
00:08:29,008 --> 00:08:32,468
sizi avukatlara, mahkemeye, ailenize
122
00:08:32,553 --> 00:08:37,603
ve başka birine erişiminiz olmadan
90 gün boyunca tutabiliyorlardı.
123
00:08:38,893 --> 00:08:41,403
Bu adaletsizlikle mücadele ettiğiniz için,
124
00:08:41,479 --> 00:08:44,609
hem siyahileri temsil eden bir avukat
125
00:08:44,690 --> 00:08:48,240
hem de bir aktivist olduğunuzdan
sizin de peşinize düştüler.
126
00:08:48,319 --> 00:08:51,319
KARANLIKTA HAYATTA KALMAK
127
00:08:51,405 --> 00:08:54,485
Bir mücadeleye katılıyorsun,
gönüllü oluyorsun.
128
00:08:55,117 --> 00:08:57,537
Direniş kültürünün bir parçası oluyorsun.
129
00:08:57,620 --> 00:09:00,040
Nazilerle savaşan insanlar,
130
00:09:00,122 --> 00:09:04,592
savaş sırasında Avrupa'da
onlarla özdeşleşen partizanlar gibi.
131
00:09:06,712 --> 00:09:08,092
Hapse girenlerin
132
00:09:08,172 --> 00:09:11,472
oradaki deneyimleriyle ilgili yazdığı
kitapları okuyarak
133
00:09:11,551 --> 00:09:15,301
kendini o ana hazırlıyorsun.
134
00:09:15,388 --> 00:09:17,598
"Hapishane böyle bir yer" demek için.
135
00:09:19,016 --> 00:09:20,266
Ama hazır olamazsın.
136
00:09:22,103 --> 00:09:24,613
Tecride hiçbir şekilde hazır olamazsın.
137
00:09:27,024 --> 00:09:29,534
Başka alternatif olmadığından
dayanıyorsun.
138
00:09:29,610 --> 00:09:31,700
Ne yapabilirsin ki? Ağlayabilirsin.
139
00:09:33,489 --> 00:09:36,869
Bir alternatif var.
İş birliği yapıp teslim olabilirsin.
140
00:09:36,951 --> 00:09:41,411
O zaman yıkılmamak
141
00:09:41,497 --> 00:09:44,457
ve bilgi vermemek için
mücadele etmeye başlıyorsun.
142
00:09:46,085 --> 00:09:48,665
Bir süre sonra
hapiste olma nedenini de anlamıyorsun.
143
00:09:48,754 --> 00:09:51,514
Nedenini bilmiyorsun. Sadece bir şekilde
144
00:09:51,591 --> 00:09:54,011
öncesinde çok güçlü ve anlamlı gelen
145
00:09:54,093 --> 00:09:57,473
büyük sözcükler anlamlarını yitiriyor.
146
00:09:57,555 --> 00:09:59,555
Özgürlük mü? Saçmalık.
147
00:09:59,640 --> 00:10:04,100
Sadece kendin ve hissettiğin acıdan oluşan
148
00:10:04,186 --> 00:10:06,976
aşırı narsist bir dünyada yaşıyorsun.
149
00:10:07,064 --> 00:10:09,734
İyi günümde bunalıma girerdim.
150
00:10:09,817 --> 00:10:11,647
Depresif olurdum.
151
00:10:12,612 --> 00:10:13,822
Kötü günümdeyse…
152
00:10:15,823 --> 00:10:19,373
İntihara meyilli demeyeyim
ama ona yakın bir durumda olurdum,
153
00:10:19,452 --> 00:10:20,872
müthiş bir çaresizlikti.
154
00:10:28,169 --> 00:10:30,959
Bir gün bir ıslık sesi duydum.
155
00:10:32,798 --> 00:10:35,508
İnanamadım
çünkü genel bir gürültü değildi.
156
00:10:35,593 --> 00:10:37,433
Hapishane gürültülü bir yerdi.
157
00:10:37,511 --> 00:10:42,641
İnsanlar çığlık atıp bağırıyor,
kapılar çarpılıyor, herkes bağırıyordu.
158
00:10:43,225 --> 00:10:46,725
Islık sesi duyunca ben de ıslak çaldım.
159
00:11:03,663 --> 00:11:06,083
Ses çok uzaklardan geliyordu…
160
00:11:14,548 --> 00:11:16,338
Kim olduğunu bile bilmiyordum.
161
00:11:18,594 --> 00:11:21,514
Bu harika bir iletişim şekliydi.
162
00:11:23,432 --> 00:11:26,892
İçerideyken egzersiz yapıyordum,
163
00:11:26,977 --> 00:11:29,647
100 şınav çekmeye uğraşırken
164
00:11:29,730 --> 00:11:34,280
ıslık sesini duyunca "Daha 75'teyim!
165
00:11:34,360 --> 00:11:36,950
Biraz bekleyemez misin?" dedim.
166
00:11:37,029 --> 00:11:41,029
Sonra gün içinde ıslık çalmaya
hazır olacağımız bir zaman belirledik,
167
00:11:41,117 --> 00:11:44,577
kim olduğunu hiç öğrenemedim.
168
00:11:46,622 --> 00:11:49,252
90 gün sonra serbest bırakıldım.
169
00:11:49,333 --> 00:11:51,423
Dışarı çıktım ve…
170
00:11:53,921 --> 00:11:54,961
Yine hapsettiler.
171
00:11:56,340 --> 00:12:00,140
Kravatımı ve saatimi elimden aldılar.
172
00:12:00,219 --> 00:12:02,759
Ve 78 gün daha hapis yattım.
173
00:12:02,847 --> 00:12:06,097
Sonra bir anda serbest bırakıldım.
174
00:12:07,518 --> 00:12:08,848
O kadar coşkuluydum ki
175
00:12:08,936 --> 00:12:13,896
Cape Town'un merkezinden
Clifton'a kadar koştum…
176
00:12:15,943 --> 00:12:19,453
11, 12 kilometre koştum.
Daha önce hiç o kadar koşmamıştım.
177
00:12:19,530 --> 00:12:21,370
Kendimi denize attım.
178
00:12:21,449 --> 00:12:27,119
İş arkadaşlarım takım elbiseleri
ve parlak ayakkabılarıyla sahile geldiler.
179
00:12:29,749 --> 00:12:32,879
Delirdiğimi düşündüler. Biraz delirmiştim.
180
00:12:32,960 --> 00:12:35,670
Coşkulu görünsem de
içimde bir şey kopmuştu.
181
00:12:38,924 --> 00:12:41,094
Hücre hapsini atlatmak mümkün değil.
182
00:12:42,887 --> 00:12:43,797
Mümkün değil.
183
00:12:47,475 --> 00:12:52,555
Yıllar sonra sürgündeyken…
184
00:12:57,777 --> 00:12:58,647
…havaya uçtum.
185
00:13:00,613 --> 00:13:03,033
MOZAMBİK 1988
186
00:13:04,784 --> 00:13:07,874
Arkadaşım Ruth First
mektup bombasıyla öldürülmüştü.
187
00:13:10,080 --> 00:13:15,500
Maputo'daki mezarlığa
birçok Güney Afrikalı gömülmüştü,
188
00:13:15,586 --> 00:13:18,126
bunların 20'den fazlası öldürülmüştü.
189
00:13:18,214 --> 00:13:21,384
Oraya her gittiğimizde
190
00:13:21,467 --> 00:13:24,967
"Şuradaki küçük alan
benim mezarım mı?" diyorduk.
191
00:13:25,054 --> 00:13:30,644
Irkçılık karşıtlığında
çok önemli bir muhalif olduğundan
192
00:13:30,726 --> 00:13:33,436
sürekli büyük bir tehlike altındaydı.
193
00:13:33,521 --> 00:13:37,021
Yumuşak bir hedef olduğumdan
peşime düşmeyeceklerini sandım.
194
00:13:37,107 --> 00:13:41,237
Çok fazla tepki alırdı ama yanılmıştım.
195
00:13:42,321 --> 00:13:45,991
Patlama Mozambik'in başkenti
Maputo'dan duyuldu.
196
00:13:46,075 --> 00:13:49,745
Bubi tuzağının Güney Afrikalı ajanların
işi olduğunu sanılıyor.
197
00:13:49,829 --> 00:13:52,079
Arabası onun mezarı olacaktı.
198
00:13:57,002 --> 00:14:01,762
İnsanlar beni çekmeye başlayınca
199
00:14:01,841 --> 00:14:04,471
"Bırakın, burada ölmeyi
tercih ederim" dedim.
200
00:14:06,470 --> 00:14:12,350
Kaçırılıp Güney Afrika sınırına
götürüldüğümü sandım.
201
00:14:16,438 --> 00:14:19,978
MAPUTO MERKEZ HASTANESİ
202
00:14:20,067 --> 00:14:23,647
Kapkaranlık. Korkunç bir şey olmuştu.
203
00:14:23,737 --> 00:14:26,697
Ne olduğunu bilmiyordum.
Karanlıkta bir ses duydum.
204
00:14:27,575 --> 00:14:31,115
"Albie, ben Ivo Garrido.
205
00:14:31,203 --> 00:14:33,543
Maputo Merkez Hastanesi'ndesin.
206
00:14:34,957 --> 00:14:38,747
Kolunun hâli çok fena.
Metanetli olmalısın."
207
00:14:38,836 --> 00:14:41,086
Karanlığa "Ne oldu?" dedim.
208
00:14:41,171 --> 00:14:43,631
Bir kadın sesi "Araban bombalandı" dedi.
209
00:14:44,466 --> 00:14:48,136
Mutlulukla kendimi tekrar
karanlığa bıraktım.
210
00:14:48,220 --> 00:14:52,730
Kaçırılıp Güney Afrika'da
hapse atıldığımı sanıyordum.
211
00:14:52,808 --> 00:14:56,848
Mozambik hükûmeti Frelimo'nun ellerinde
212
00:14:57,646 --> 00:14:59,436
güvende olduğumu biliyordum.
213
00:15:00,733 --> 00:15:05,613
Belli bir zaman geçti.
214
00:15:07,406 --> 00:15:09,486
Çok hafif hissediyordum.
Sırt üstü yatıyordum.
215
00:15:09,575 --> 00:15:12,995
Gözlerim kapalıydı, göremiyordum.
Kendime bir espri yaptım.
216
00:15:14,830 --> 00:15:19,080
Hymie Cohen'le ilgiliydi, o da Yahudi'ydi.
Otobüsten düşüyor ve kalkıyor.
217
00:15:20,002 --> 00:15:25,092
Ve ellerini vücudunda böyle gezdiriyor.
218
00:15:25,174 --> 00:15:27,644
Biri "Hymie, Katolik miydin sen?" diyor.
219
00:15:27,718 --> 00:15:29,388
"Katoliklik nereden çıktı?
220
00:15:30,137 --> 00:15:34,637
Gözlük, testis, cüzdan ve saat."
221
00:15:34,725 --> 00:15:37,975
Bu eski bir şakaydı,
normalde o şartlarda söylenmezdi.
222
00:15:38,062 --> 00:15:41,022
Testislerle başladım, normal görünüyordu.
223
00:15:41,106 --> 00:15:44,606
Cüzdan, tamam. Gözlük…
224
00:15:46,654 --> 00:15:48,864
Burada bir yarık varsa işim zordu.
225
00:15:48,948 --> 00:15:53,448
Tamam, bir kolumu kaybettim.
Sadece bir kolumu kaybettim.
226
00:15:53,535 --> 00:15:55,745
Tüm özgürlük savaşçılarının
beklediği o an.
227
00:15:55,829 --> 00:15:58,539
"Peşime düşecekler mi?
Cesur olabilecek miyim?"
228
00:15:58,624 --> 00:16:02,044
Peşime düşüp beni öldürmeye çalıştılar
ve hayatta kaldım.
229
00:16:02,127 --> 00:16:03,587
Mutlu ve muzafferdim.
230
00:16:03,671 --> 00:16:09,721
Bu 7 Nisan, 8 Nisan 1988'de oldu.
231
00:16:09,802 --> 00:16:11,602
Ve hâlâ böyle hissediyorum.
232
00:16:11,679 --> 00:16:14,719
Hücre hapsinin acısını yok etti.
233
00:16:14,807 --> 00:16:17,637
Hayata karşı
bambaşka bir bakış açısı kazandırdı.
234
00:16:17,726 --> 00:16:19,726
Bir şekilde dünyaya geri döndüm.
235
00:16:19,812 --> 00:16:21,562
Tam olarak açıklayamam
236
00:16:21,647 --> 00:16:25,607
ve sonrasında bir çöküş yaşayabilirim diye
endişeleniyorum.
237
00:16:26,860 --> 00:16:29,700
Artık kendimi fiziksel ve duygusal olarak
238
00:16:30,864 --> 00:16:36,414
yeniden inşa edeceğim bir aşamaya geldim.
239
00:16:36,996 --> 00:16:43,286
Yazmayı yeniden öğrenmek gibiydi.
"Bak anne. Yazabiliyorum!"
240
00:16:44,128 --> 00:16:47,508
Ayakta durmayı öğreniyordum.
"Bak anne. Yürüyebiliyorum."
241
00:16:47,589 --> 00:16:52,339
Bombadan sonraki iyileşme döneminin
çok mutlu edici bir yanı vardı.
242
00:16:59,893 --> 00:17:05,943
Bir mektup aldım.
243
00:17:06,025 --> 00:17:08,235
Londra'daki bir hastanede yatıyordum.
244
00:17:08,318 --> 00:17:14,738
Mektupta "Endişelenme Yoldaş Albie.
Öcünü alacağız. Bobby Naidoo" yazıyordu.
245
00:17:15,659 --> 00:17:17,159
"Öcümü mü alacaksınız?
246
00:17:17,244 --> 00:17:20,294
Kollarını mı keseceğiz?
Gözlerini mi kör edeceğiz?
247
00:17:21,040 --> 00:17:22,880
Uğruna savaştığımız ülke bu mu?
248
00:17:22,958 --> 00:17:26,628
Özgürlüğe, demokrasiye
ve hukukun üstünlüğüne kavuşursak
249
00:17:26,712 --> 00:17:29,842
benim intikamım bu olacak.
250
00:17:29,923 --> 00:17:32,053
Kolumda çiçekler açacak" dedim.
251
00:17:41,310 --> 00:17:45,230
Bugün geniş kapsamlı kararları
açıklayabiliyorum.
252
00:17:45,314 --> 00:17:49,534
Afrika Ulusal Kongresi,
Pan-Afrika Kongresi
253
00:17:49,610 --> 00:17:52,990
ve Güney Afrika Komünist Partisi'nin
yasakları kaldırıldı.
254
00:17:55,866 --> 00:17:57,366
Sessizlik!
255
00:17:57,451 --> 00:18:01,411
Bu organizasyonlara üye oldukları için
hapis cezası alan insanların
256
00:18:01,497 --> 00:18:05,207
kimlikleri belirlenecek
ve serbest bırakılacaklar.
257
00:18:05,292 --> 00:18:09,592
Bu bağlamda hükûmet, Bay Mandela'yı
258
00:18:09,671 --> 00:18:12,261
kayıtsız şartsız
serbest bırakma kararı aldı.
259
00:18:12,341 --> 00:18:15,221
EVE DÖNÜŞ
260
00:18:18,555 --> 00:18:20,515
EVE HOŞ GELDİN
261
00:18:56,218 --> 00:18:57,588
Güney Afrika'ya döndüm.
262
00:19:04,268 --> 00:19:06,228
Seçmenlerimiz ilk kez eşitti.
263
00:19:06,311 --> 00:19:07,441
Güney Afrika'nın
264
00:19:07,521 --> 00:19:10,231
çiçeği burnunda demokrasisinin
en saygın mimarı
265
00:19:10,315 --> 00:19:12,815
bunu gelecek nesiller için
tarihe not düşüp
266
00:19:12,901 --> 00:19:16,281
hayat boyu verdiği mücadelenin
başarıya ulaştığını ilan ediyor.
267
00:19:16,363 --> 00:19:21,543
Beyazların egemenliğine karşı
çok büyük bir mücadele verdim.
268
00:19:21,618 --> 00:19:27,498
Siyahların egemenliğine karşı
çok büyük bir mücadele verdim.
269
00:19:27,583 --> 00:19:32,253
Yeni bir Güney Afrika fikrini
destekliyorum.
270
00:19:32,838 --> 00:19:35,418
Uğruna savaştığımız şeylerin
başarısı buydu.
271
00:19:37,426 --> 00:19:39,676
Her şey bunun içindi.
272
00:19:42,389 --> 00:19:45,639
Sonra da uğruna savaştığımız şeyleri
korumak için
273
00:19:45,726 --> 00:19:47,846
Anayasa Mahkemesi'ne atandım.
274
00:19:47,936 --> 00:19:50,806
En son mahkemeye çıktığımda…
275
00:19:50,898 --> 00:19:53,818
ANAYASA MAHKEMESİ
276
00:19:53,901 --> 00:19:58,321
…idam cezası alıp almayacağımı
277
00:20:00,073 --> 00:20:02,033
öğrenmeye gelmiştim.
278
00:20:03,535 --> 00:20:07,995
Bugün bir sanık olarak değil…
279
00:20:10,083 --> 00:20:15,423
…Güney Afrika'nın hiç sahip olmadığı
bir mahkemenin açılışı için buradayım.
280
00:20:17,841 --> 00:20:21,721
Demokrasimizin geleceğinin
281
00:20:22,679 --> 00:20:25,929
bağlı olduğu bir mahkeme.
282
00:20:26,600 --> 00:20:31,900
Sonra belki de bu intikam sürecini
sonlandırmak için
283
00:20:31,980 --> 00:20:34,900
arabama bomba koyan adamla tanıştım.
284
00:20:34,983 --> 00:20:37,823
Henri van der Westhuizen
Hakikat Komisyonu'na gidiyordu.
285
00:20:37,903 --> 00:20:40,823
MANDELA'NIN KURDUĞU
HAKİKAT VE UZLAŞMA KOMİSYONU
286
00:20:40,906 --> 00:20:44,986
İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİ SORUŞTURARAK
ÜLKEYE İYİLEŞME OLANAĞI SAĞLADI
287
00:20:45,077 --> 00:20:48,157
Oraya gitmeden önce beni görmek istedi,
288
00:20:48,247 --> 00:20:51,747
o zaman yargıçtım, odama geldi.
289
00:20:52,501 --> 00:20:54,801
Sıra dışı bir sohbetimiz oldu.
290
00:20:54,878 --> 00:21:01,088
Bana gençliğini, okuldaki başarılarını
ve ordudaki hızlı yükselişi anlattı.
291
00:21:01,176 --> 00:21:06,096
Çok gururluydu, yükselmişti.
Suikast timinin en iyi üyesi olmuştu.
292
00:21:06,181 --> 00:21:10,981
İşte bu noktada içimdeki merak
beni çok şaşırttı.
293
00:21:11,061 --> 00:21:15,361
İfadesinde bir saflık vardı.
294
00:21:15,440 --> 00:21:20,200
Ama Hakikat Komisyonu'na gidiyordu.
Hikâyeyi anlatacaktı.
295
00:21:20,779 --> 00:21:24,199
Bir askerin saf değiştirip
yeni Güney Afrika'ya katılması
296
00:21:24,283 --> 00:21:25,283
cesaret isterdi.
297
00:21:26,535 --> 00:21:31,115
Adam aklımdan çıkmıştı,
altı ay sonra bir partide
298
00:21:32,124 --> 00:21:34,754
"Albie" diyen bir ses duydum.
299
00:21:34,835 --> 00:21:37,045
Etrafa baktım. Henri'ydi, inanamadım.
300
00:21:37,129 --> 00:21:42,049
Gülüyordu. "Hakikat Komisyonu'na gittim,
Bobby'yle tanıştım" dedi. Bana yazan kişi.
301
00:21:42,134 --> 00:21:44,764
"Sue, Farouk'la da.
Onlara her şeyi anlattım.
302
00:21:44,845 --> 00:21:48,265
Bir gün karşılaşırsak
'Belki elini sıkarım' demiştin" dedi.
303
00:21:49,016 --> 00:21:51,346
Elimi uzattım ve tokalaştık.
304
00:21:51,435 --> 00:21:53,765
Sevinçle gitti. Neredeyse bayılıyordum.
305
00:21:54,271 --> 00:21:57,771
Ama sonradan öğrendim ki
partiden ayrılıp eve gitmiş
306
00:21:57,858 --> 00:22:00,108
ve iki hafta ağlamış.
307
00:22:00,610 --> 00:22:03,950
Doğru mu bilmiyorum.
Doğru olduğuna inanmak istiyorum.
308
00:22:04,031 --> 00:22:06,451
Sorup doğru olmadığını öğrenmeyi istemem.
309
00:22:06,533 --> 00:22:09,703
Benim için bu,
onu hapse göndermekten daha önemli.
310
00:22:09,786 --> 00:22:15,286
Onarıcı adalet, hesap sorulabilirlik…
Artık aynı ülkede yaşamaya başlıyoruz.
311
00:22:15,375 --> 00:22:17,415
Bu benim için mucizevi bir şey.
312
00:22:18,879 --> 00:22:24,049
Bu sevgi, bağışlayıcılık,
iyimserlik ve cömertliğinizi
313
00:22:24,134 --> 00:22:28,564
neye borçlusunuz?
314
00:22:28,638 --> 00:22:30,178
Bu nereden geliyor?
315
00:22:31,933 --> 00:22:34,233
Bu bana sürekli soruluyor
316
00:22:34,311 --> 00:22:38,941
ve çok fazla sorgulayarak
bunu yok etmek istemiyorum.
317
00:22:39,024 --> 00:22:41,574
Bu içimde olan bir şey, içimden geliyor.
318
00:22:46,239 --> 00:22:49,199
Mandela 1990'da serbest bırakıldı.
319
00:22:49,284 --> 00:22:51,874
Güney Afrika'ya dönmek üzereydim
320
00:22:51,953 --> 00:22:54,833
ve Amerikalı bir gazeteci olan Tony Lewis
321
00:22:55,916 --> 00:22:59,666
"Albie, geri döndüğün için
çok kızgın olmalısın" dedi.
322
00:22:59,753 --> 00:23:01,133
Koluma bakıyordu.
323
00:23:01,922 --> 00:23:05,882
"Eskiden başarısız bir devrimci olmaktan
korkardım" dedim.
324
00:23:05,967 --> 00:23:07,087
Öfke duymuyordum.
325
00:23:07,177 --> 00:23:10,967
Bir bıçak alıp muhafızların sırtına
saplamayı istemem gerekirdi.
326
00:23:11,056 --> 00:23:13,016
Ama onlar da işlerini yapıyordu.
327
00:23:13,100 --> 00:23:16,690
Sorguya çekenler arasında
en kötüsü onlar değildi.
328
00:23:16,770 --> 00:23:19,190
Başarısız olduğumu sanıyordum.
329
00:23:19,272 --> 00:23:23,822
"Rahatlayabilirsin.
Aynı soruyu Mandela'ya da sordum" dedi.
330
00:23:24,820 --> 00:23:26,320
"Benzer bir cevap verdi.
331
00:23:26,405 --> 00:23:31,325
Sisulu, Ahmed Kathrada
ve Albertina Sisulu da."
332
00:23:31,410 --> 00:23:33,870
Bunun bir kültürün parçası olduğunu
333
00:23:33,954 --> 00:23:37,924
ve hepimizin özgür Güney Afrika hayaline
kapıldığımızı fark ettim.
334
00:23:37,999 --> 00:23:41,339
Başkalarıyla tanışıp bağlantı kurmayı,
335
00:23:41,420 --> 00:23:45,470
başkalarıyla birlikte hareket ederek
harika yanlarımızı keşfetmeyi
336
00:23:45,549 --> 00:23:49,389
ve aynı ülkede birlikte
yaşayabileceğimizi hayal ediyorduk.
337
00:23:49,469 --> 00:23:53,929
Ubuntu adında
çok güçlü bir Afrika anlayışı var.
338
00:23:54,015 --> 00:23:56,595
Sen bir insan olduğun için ben de insanım.
339
00:23:56,685 --> 00:24:01,055
İnsanlığımı, insanlığına duyduğum saygıdan
340
00:24:01,148 --> 00:24:03,858
ve insanların birbirine bağlılığından
ayıramam.
341
00:24:04,901 --> 00:24:07,741
Ve bunun çoğu,
342
00:24:07,821 --> 00:24:12,531
Afrikalıların önderlik ettiği
bir mücadelenin içinde büyümekten geldi.
343
00:24:12,617 --> 00:24:17,327
Sadece şarkılar ve havası değil,
asıl etkileyen şey etkileşim ve inayetti.
344
00:24:17,414 --> 00:24:21,294
Bu, korkunç şeyler olmadı ya da olmaz
demek değil, oluyor.
345
00:24:21,376 --> 00:24:24,666
Ama özünde böyle bir şey vardı.
346
00:24:26,339 --> 00:24:29,219
ÖNEMLİ OLAN NE?
347
00:24:29,301 --> 00:24:31,221
Benim için en önemli şey vicdan.
348
00:24:31,303 --> 00:24:34,643
Paradan, konuşma hakkından önce geliyor.
349
00:24:34,723 --> 00:24:37,273
Vicdan kim olduğunun özüdür.
350
00:24:37,893 --> 00:24:42,193
İçinizdeki jiroskop
351
00:24:42,272 --> 00:24:47,822
kendi sesinizi dinlemenize,
erdemli bir yaşam sürmenize
352
00:24:49,654 --> 00:24:54,124
olanak sağlar.
353
00:24:54,201 --> 00:24:58,581
Emirlere uyduğunuz
ve ritüel yaptığınız için değil,
354
00:24:58,663 --> 00:25:02,883
içinizdeki bir şey bunun doğru olduğunu
söylediği için yaparsınız.
355
00:25:02,959 --> 00:25:07,379
İnsana kendini insan gibi hissettiren,
356
00:25:07,464 --> 00:25:12,514
onu onurlu, cesaretli, tarz sahibi,
etkileyici ve hayalperest kılan,
357
00:25:12,594 --> 00:25:15,814
insana dair tüm o güzel,
hoş şeyler bunun bir ürünüdür.
358
00:25:16,306 --> 00:25:18,306
Hepsi ondan yayılır.
359
00:25:18,975 --> 00:25:23,435
Ben güvenlik polisine bile
yalan söylemekte zorlandım.
360
00:25:26,191 --> 00:25:29,241
O zaman bile yalan söylemek
benim için zordu çünkü…
361
00:25:30,153 --> 00:25:32,663
"Yalan söylemek ayıptır" dediğimden değil.
362
00:25:32,739 --> 00:25:35,159
İçimdeki bir şeyi ihlal ediyordu.
363
00:25:35,242 --> 00:25:39,252
Sonuçları ne olursa olsun
gerçeklerle yüzleşin.
364
00:25:43,416 --> 00:25:45,786
Hayatınızı kendiniz için yaşayın.
365
00:25:46,878 --> 00:25:50,168
Albie'nin hayatınızı
nasıl yaşayacağınızla ilgili
366
00:25:50,257 --> 00:25:52,547
söylediklerini bile örnek almayın.
367
00:25:52,634 --> 00:25:54,434
Kendinizi örnek alın.
368
00:25:54,928 --> 00:26:00,138
Hayalinizin peşinden gitmeyin,
hayatınızı yaşayın, o peşinizden gelsin.
369
00:26:01,101 --> 00:26:02,771
Ne olursa olsun,
370
00:26:03,979 --> 00:26:07,229
hayatınızı keşfetmeye adayın
371
00:26:07,315 --> 00:26:11,105
ve şansınızı deneyip risk alın.
372
00:26:12,612 --> 00:26:16,622
Her zaman iyi ve rahat olan yolu seçmeyin.
373
00:26:17,284 --> 00:26:19,204
Bir noktada kendime şöyle dedim:
374
00:26:19,286 --> 00:26:23,366
"Önemli bir karar için
seçim yapma şansın varsa
375
00:26:24,749 --> 00:26:27,749
ve bir yol zor,
376
00:26:28,461 --> 00:26:30,711
diğeri de çok kolay olacaksa
377
00:26:30,797 --> 00:26:32,007
zor olanı seç."
378
00:26:33,008 --> 00:26:36,298
Çünkü olay sadece
A noktasından B noktasına gitmek değil.
379
00:26:36,386 --> 00:26:38,806
Zorlukları aşıyorsunuz.
380
00:26:38,888 --> 00:26:41,888
Keşfedip risk alıyorsunuz
ve bir şey kazanıyorsunuz.
381
00:26:45,061 --> 00:26:46,651
Son soru.
382
00:26:46,730 --> 00:26:52,280
20 yaşınızdaki hâlinize
bir tavsiye verme şansınız olsaydı
383
00:26:52,360 --> 00:26:55,820
o genç adama ne söylerdiniz?
384
00:26:55,905 --> 00:26:57,275
Şunu derdim…
385
00:26:58,700 --> 00:27:00,200
"Hayal kurmaya devam et."
386
00:27:01,244 --> 00:27:02,544
"Hayal kurmaya devam et."
387
00:29:05,702 --> 00:29:07,702
MADIBA İÇİN
388
00:29:07,787 --> 00:29:12,077
"İYİ BİR AKIL VE İYİ BİR KALP,
HER ZAMAN MÜTHİŞ BİR KOMBİNASYONDUR."
389
00:29:12,167 --> 00:29:16,457
Alt yazı çevirmeni: Müge Öznalcı