1
00:00:35,328 --> 00:00:39,707
Kapag iniisip ko si Barbie,
maliit na white doll ang nakikita ko,

2
00:00:39,791 --> 00:00:42,919
tapos may blue eyes,
blonde hair, saka pink lips,

3
00:00:43,002 --> 00:00:44,712
tapos naka-pink siya.

4
00:00:45,546 --> 00:00:46,506
'Yon siya.

5
00:00:47,090 --> 00:00:50,343
Para sa 'kin noon,
di makatotohanan si Barbie.

6
00:00:50,426 --> 00:00:52,178
Naisip ko pa dati,

7
00:00:52,261 --> 00:00:56,933
"Okay, dapat paglaki ko,
kamukha ko si Barbie."

8
00:00:57,016 --> 00:00:58,976
Na pagtanda ko, kamukha niya ako.

9
00:00:59,060 --> 00:01:01,354
Pero di gano'n si Mama
kahit matanda na siya,

10
00:01:01,437 --> 00:01:02,939
so sabi ko, "Ang pangit."

11
00:01:04,148 --> 00:01:05,149
White si Barbie.

12
00:01:05,233 --> 00:01:07,568
White si Ken. 'Yon ang nakikita natin.

13
00:01:07,652 --> 00:01:10,655
Kaya no'ng nakakita ako ng Black,
sabi ko, "May Black Barbie pala?"

14
00:01:12,115 --> 00:01:13,741
Sa isip ko,

15
00:01:13,825 --> 00:01:18,663
nagkaroon ng Black Barbie
dahil may Black na nagtatrabaho sa Mattel.

16
00:01:18,746 --> 00:01:21,415
Sabi niya, "Teka." Nagtaas siya ng kamay.

17
00:01:21,499 --> 00:01:24,335
"Excuse me? May nakakapansin ba ng kulang?

18
00:01:24,418 --> 00:01:27,421
Hindi tama 'to.
Walang kamukha ko sa mga 'to."

19
00:01:27,505 --> 00:01:30,133
Tapos sabi ng lahat ng white sa Mattel,

20
00:01:31,300 --> 00:01:34,554
"Oo nga, 'no. Di natin naisip 'yon."

21
00:01:35,221 --> 00:01:37,557
"Pero sino'ng bibili no'n? Di ko alam."

22
00:01:37,640 --> 00:01:43,855
Tapos sumagot 'yong Black person,
"Ako, saka lahat ng mga kakilala ko."

23
00:01:43,938 --> 00:01:45,773
Sabi naman ng mga taga-Mattel,

24
00:01:47,441 --> 00:01:49,277
"Kaso hindi sapat 'yon. Ewan.

25
00:01:49,360 --> 00:01:52,655
Ayaw nating gumastos
sa isang product na hindi bebenta."

26
00:01:52,738 --> 00:01:55,366
At kinailangan ng Black person

27
00:01:55,449 --> 00:01:59,537
na paulit-ulit na sabihin sa kanila
'yong value ng idea na 'yon.

28
00:01:59,620 --> 00:02:01,914
At sa wakas, nag-decide na sila.

29
00:02:01,998 --> 00:02:05,168
Sa isip ko, ganoon ang nangyari.

30
00:02:06,210 --> 00:02:07,336
Alam mo?

31
00:02:09,797 --> 00:02:11,424
Tapos na 'yong documentary.

32
00:02:26,397 --> 00:02:29,358
Sobrang ganda ng original Black Barbie.

33
00:02:29,442 --> 00:02:31,819
Bagay na bagay 'yong Afro niya.

34
00:02:33,237 --> 00:02:35,740
Sabi ko, "Wow, may Black Barbie.

35
00:02:36,282 --> 00:02:37,491
Gusto ko no'n."

36
00:02:38,326 --> 00:02:41,370
Kung walang nakalagay
na brand na Barbie do'n,

37
00:02:41,454 --> 00:02:42,914
ibang manika 'yon.

38
00:02:42,997 --> 00:02:45,708
'Yong pagkilala
sa manikang 'to bilang Barbie,

39
00:02:45,791 --> 00:02:48,794
sinabi no'n sa mundo
na maganda rin ang Black.

40
00:02:48,878 --> 00:02:50,504
Simbolo siya ng success.

41
00:02:50,588 --> 00:02:52,048
Simbolo siya ng beauty.

42
00:02:52,131 --> 00:02:55,676
Nakikita ko sa kanya
'yong mga pwede ko ring maabot.

43
00:02:56,260 --> 00:02:59,639
Black siya. Maganda siya. Bongga siya.

44
00:03:27,792 --> 00:03:30,711
Noong 2011, lumipat ako sa LA

45
00:03:30,795 --> 00:03:34,048
para tuparin ang pangarap ko
na maging director.

46
00:03:34,799 --> 00:03:38,803
Tumira ako sa tita ko at puro manika
'yong kuwarto na tinutulugan ko.

47
00:03:40,846 --> 00:03:42,223
Ayoko sa manika.

48
00:03:43,432 --> 00:03:47,478
Pero gusto sila ng tita ko,
kaya inalam ko kung bakit.

49
00:03:48,437 --> 00:03:51,816
Ako si Beulah Mae Mitchell,

50
00:03:51,899 --> 00:03:54,110
taga-Fort Worth, Texas.

51
00:03:54,193 --> 00:03:58,906
Ipinanganak ako noong 1938. May 15, 1938.

52
00:03:58,990 --> 00:04:02,076
Noong '60s nagsimula
ang Civil Rights Movement.

53
00:04:02,743 --> 00:04:05,121
Ang tagal kong nabuhay
sa panahon na 'yon, 'no.

54
00:04:06,414 --> 00:04:08,916
Ibang-iba dati.

55
00:04:09,000 --> 00:04:12,461
Noong bata ako,
nagtatrabaho ako sa bahay ng white,

56
00:04:12,545 --> 00:04:15,298
nagluluto, 13 years old ako no'n.

57
00:04:15,381 --> 00:04:20,720
Sa Black school ako nag-aral
simula grade one hanggang grade nine.

58
00:04:20,803 --> 00:04:25,891
Noong panahong 'yon, di ka makakaboto.
May tinatawag na "bayad muna, bago boto".

59
00:04:27,310 --> 00:04:31,939
Kaya noong lumalaki ako,
magbabayad ka para makaboto.

60
00:04:32,023 --> 00:04:36,986
Sa tingin mo ba,
dahil lumaki ka sa panahon na 'yon,

61
00:04:37,069 --> 00:04:39,238
no'ng nakakita ka ng Black dolls…

62
00:04:39,322 --> 00:04:42,742
Manghang-mangha ako
sa mga Black na manika.

63
00:04:42,825 --> 00:04:46,746
Mahilig kaming dalawa
ng nanay ko sa manika

64
00:04:47,246 --> 00:04:52,585
kasi mahilig ako sa fashion,
sa magagandang manika, magagandang tao.

65
00:04:52,668 --> 00:04:54,086
Ang ganda-ganda nila.

66
00:04:54,670 --> 00:04:58,591
Gumawa ako ng sariling manika
gamit ang garapon

67
00:04:58,674 --> 00:05:03,054
tapos may buhok na gawa sa tali,
sinusuklay saka kinukulot ko 'yon

68
00:05:03,137 --> 00:05:04,555
noong bata pa ako.

69
00:05:04,638 --> 00:05:07,475
Masaya kami na may gano'n kaming manika.

70
00:05:07,558 --> 00:05:12,646
Kahit may totoong manika kami,
gusto pa rin namin 'yong jar dolls namin

71
00:05:12,730 --> 00:05:16,984
na may buhok na nasusuklay
at naaayusan namin.

72
00:05:18,778 --> 00:05:23,199
Hindi ko maalala kung may Black
na manika noong bata pa ako.

73
00:05:23,282 --> 00:05:24,992
Kahit Black na baby doll?

74
00:05:25,076 --> 00:05:26,911
Kahit Black na baby doll.

75
00:05:26,994 --> 00:05:31,832
Sigurado ako na puro white 'yong manika
na nakukuha namin pag Pasko.

76
00:05:31,916 --> 00:05:36,045
Noong seven o eight ka,
gusto mo ba ng Black na manika?

77
00:05:36,128 --> 00:05:37,004
Naisip mo ba…

78
00:05:37,088 --> 00:05:40,383
Hindi ko naisip. Manika lang 'yon, e.

79
00:05:40,966 --> 00:05:46,806
Kaya pag may nakakita ngayon na mas marami
ang mga Black kong manika kaysa sa white,

80
00:05:46,889 --> 00:05:51,102
di na magugulat ang mga tao
kasi inaasahan na nila 'yon.

81
00:05:55,314 --> 00:05:59,318
No'ng kinuwento ng tita ko
na lumaki siyang naglalaro ng white dolls,

82
00:05:59,402 --> 00:06:02,530
Sabi ko, "Okay,
naglaro rin ako ng white doll."

83
00:06:03,030 --> 00:06:04,740
Nag-alangan ako, siyempre.

84
00:06:05,658 --> 00:06:08,828
Pero di niya naisip kahit kailan
na maglaro ng Black doll.

85
00:06:09,620 --> 00:06:12,790
Naisip ko kaya 'yon noong bata pa ako?

86
00:06:12,873 --> 00:06:17,837
Nakakalito lang, na titingin ka sa salamin
pero di ang sarili mo ang makikita mo.

87
00:06:17,920 --> 00:06:21,549
Nakakatawa nga, ilang generation
ang pagitan namin ng tita ko,

88
00:06:21,632 --> 00:06:24,009
pero pareho kami ng experience.

89
00:06:25,386 --> 00:06:27,596
Ako si Maxine Waters.

90
00:06:27,680 --> 00:06:31,308
Member ako ng Congress,
nangongolekta ako ng Black dolls.

91
00:06:31,392 --> 00:06:32,935
May 12 akong kapatid.

92
00:06:33,018 --> 00:06:38,149
Mahirap kami dati, kaya tuwing Pasko lang
kami nakakakuha ng laruan.

93
00:06:38,691 --> 00:06:41,152
May pinupuntahan kaming lugar

94
00:06:41,235 --> 00:06:45,573
na para lang sa mahihirap
para makakuha ng mga laruan.

95
00:06:45,656 --> 00:06:50,536
Sinisiguro kong makakakuha ng manika
'yong mga kapatid kong babae.

96
00:06:50,619 --> 00:06:52,538
Sasabihin ko, "Di ko kailangan 'yan."

97
00:06:52,621 --> 00:06:54,415
Mga Black na manika ba 'yon?

98
00:06:54,498 --> 00:06:56,333
Walang Black na manika noon.

99
00:06:56,417 --> 00:06:58,002
Puro white lahat.

100
00:06:58,085 --> 00:07:01,839
Wala kaming masyadong alam,
di namin iniisip 'yon dati.

101
00:07:01,922 --> 00:07:05,926
Pero habang mas marami
kang natututunan at naiintindihan

102
00:07:06,010 --> 00:07:10,514
tungkol sa sarili mo, sa people of color,
doon ako nagsimulang mamulat

103
00:07:10,598 --> 00:07:13,267
sa halaga ng pagkakaroon
ng Black na manika,

104
00:07:13,350 --> 00:07:15,686
ng manika na kamukha ko.

105
00:07:15,769 --> 00:07:19,148
Naging importante sa 'min
ang pag-collect ng Black dolls.

106
00:07:19,231 --> 00:07:22,735
Para ipakita na gusto
at na-a-appreciate namin sila,

107
00:07:22,818 --> 00:07:25,196
na makakabili kami, na magkakaroon kami.

108
00:07:25,279 --> 00:07:27,281
Mahilig talaga sa manika si Mama.

109
00:07:27,364 --> 00:07:30,868
May sarili siyang collection
ng iba't ibang klase ng manika.

110
00:07:30,951 --> 00:07:34,747
Iniisip ko, baka dahil walang
Black na manika no'ng bata pa siya.

111
00:07:34,830 --> 00:07:36,957
Kaya tuwang-tuwa siya sa kanila.

112
00:07:37,041 --> 00:07:40,753
Kung hindi ka pa nakakakita
ng isang manika na kamukha mo,

113
00:07:40,836 --> 00:07:43,631
powerful moment 'yon
para sa 'yo bilang babae.

114
00:07:43,714 --> 00:07:48,302
Maraming lugar sa America
ang nag-ban ng Black dolls.

115
00:07:48,385 --> 00:07:52,389
Kaya gumagawa ang mga tao ng manika
na mukhang unan o sapin.

116
00:07:52,473 --> 00:07:57,811
O gawa sa calico fabric
para i-represent ang Black dolls.

117
00:07:58,312 --> 00:08:02,024
Sa Caribbean, may tinatawag silang
Topsy-Turvy dolls

118
00:08:02,107 --> 00:08:06,570
na sa isang side, may white
na makina na mahaba ang palda,

119
00:08:06,654 --> 00:08:10,115
tapos pag binaligtad mo
at hinila pababa 'yong palda,

120
00:08:10,199 --> 00:08:11,492
Black na manika siya.

121
00:08:11,575 --> 00:08:17,122
May nakita na 'kong mga Black na manika,
pero kamukha nila si Aunt Jemima.

122
00:08:18,249 --> 00:08:20,292
-Alam mo 'yong sinasabi ko?
-Oo.

123
00:08:20,376 --> 00:08:22,336
Walang magagandang manika.

124
00:08:22,878 --> 00:08:26,173
Ang alam natin,
kaya lang nagkaroon ng ganyan

125
00:08:26,257 --> 00:08:30,010
dahil gumawa ng experiment
sina Kenneth at Mamie Clark

126
00:08:30,844 --> 00:08:34,265
tungkol sa mga gustong manika
ng mga batang Black.

127
00:08:34,348 --> 00:08:38,352
May mga Black na manika
na ginamit sa experiment na 'yon.

128
00:08:41,689 --> 00:08:43,440
Nilagay namin sila sa mesa.

129
00:08:44,358 --> 00:08:47,570
Dalawang white
at dalawang brown na manika.

130
00:08:48,112 --> 00:08:51,657
Magkamukhang-magkamukha,
sa kulay lang nagkaiba.

131
00:08:52,491 --> 00:08:54,910
Di namin sila dinamitan, diaper lang.

132
00:08:55,411 --> 00:08:58,414
Tinanong namin ang mga bata
ng ilang mga tanong.

133
00:08:59,373 --> 00:09:03,627
"Ituro mo ang puting manika."
"Ituro mo ang manika na may kulay."

134
00:09:04,169 --> 00:09:06,505
Tapos tinanong namin ang gusto nila.

135
00:09:07,006 --> 00:09:09,800
"Ituro mo ang manikang gusto mong laruin."

136
00:09:11,010 --> 00:09:13,846
"Ituro mo o ibigay sa 'kin
ang magandang manika."

137
00:09:14,597 --> 00:09:17,433
"Ituro mo ang pangit na manika."

138
00:09:17,516 --> 00:09:21,061
Nalaman namin na karamihan
sa mga Black na bata noon,

139
00:09:21,145 --> 00:09:25,566
'yong white na manika ang pinipili nila
sa mga positive na characteristic,

140
00:09:26,233 --> 00:09:30,279
'yong brown na manika naman
sa mga negative na characteristic.

141
00:09:31,196 --> 00:09:35,743
Tapos tinanong ko, "Ituro mo sa 'kin
ang manika na kamukha mo."

142
00:09:38,078 --> 00:09:42,082
'Yong ibang mga bata,
tiningnan ako na parang napakasama ko

143
00:09:42,791 --> 00:09:45,044
dahil nilagay ko sila
sa gano'ng sitwasyon.

144
00:09:45,711 --> 00:09:49,340
Do'n na nagsimulang maintindihan
ng mga psychologist

145
00:09:49,423 --> 00:09:54,678
'yong matinding pinsala
na nagagawa sa mga tao

146
00:09:54,762 --> 00:09:56,639
ng racial rejection.

147
00:09:56,722 --> 00:10:00,726
Sa tingin ko, doon natauhan
ang Black community.

148
00:10:00,809 --> 00:10:02,978
Naintindihan nila

149
00:10:03,520 --> 00:10:07,232
na walang self-esteem
ang mga Black na batang babae,

150
00:10:07,316 --> 00:10:09,568
na iniisip nilang hindi sila maganda,

151
00:10:09,652 --> 00:10:12,279
na mas pipiliin nilang
magka-white na manika.

152
00:10:13,113 --> 00:10:15,324
Dahil sa resulta ng test na 'yon,

153
00:10:15,407 --> 00:10:18,243
marami sa mga judge ng Supreme Court

154
00:10:18,327 --> 00:10:21,163
sa desisyon ng Brown v. Board of Education

155
00:10:21,246 --> 00:10:26,627
ang nagsabi na 'yon ang evidence
na nagtulak para makabuo sila ng desisyon.

156
00:10:26,710 --> 00:10:28,087
Hindi ang statistics,

157
00:10:28,170 --> 00:10:31,632
hindi ang kulang-kulang
na supply sa mga school,

158
00:10:31,715 --> 00:10:34,551
hindi dahil pangit
ang pagkakagawa ng mga school.

159
00:10:34,635 --> 00:10:39,640
Wala sa mga 'yon ang nakakumbinsi
sa kanila puwera sa Clark test.

160
00:10:39,723 --> 00:10:41,433
At dahil doon,

161
00:10:41,517 --> 00:10:45,354
nakapagdesisyon ang Supreme Court
sa Brown v. Board of Education

162
00:10:45,437 --> 00:10:47,356
na pag-isahin ang mga school.

163
00:10:50,359 --> 00:10:55,906
Noong 1953, lumipat kami
ng nanay ko sa Los Angeles.

164
00:10:56,490 --> 00:11:00,869
Ikinasal ang kapatid ko no'ng July 1955.

165
00:11:00,953 --> 00:11:03,580
Nagtatrabaho sa Mattel 'yong hipag niya.

166
00:11:03,664 --> 00:11:06,583
Ang sabi, "Gusto n'yong
magtrabaho sa bakasyon?"

167
00:11:06,667 --> 00:11:09,670
Nagha-hire kasi sila
ng college students, e.

168
00:11:09,753 --> 00:11:14,174
Dapat 18 ka doon, pero pinataas ko
'yong edad ko at natanggap ako.

169
00:11:20,180 --> 00:11:21,515
Ako 'to.

170
00:11:23,684 --> 00:11:25,728
Pinapaikot 'yong jack-in-the-box.

171
00:11:25,811 --> 00:11:32,568
Ang nakalagay, "Si Eleanor Ruiz din
ang humahawak sa katawan ni Jack,

172
00:11:32,651 --> 00:11:36,530
si Beulah Mitchell naman sa machine
ang nagpapaikot kay Jack."

173
00:11:36,613 --> 00:11:41,493
Ako 'yong "spinner," kaya mas malaki
ang bayad sa 'kin sa trabahong 'to.

174
00:11:49,418 --> 00:11:53,046
Ako 'to, ito naman ang kapatid ko.

175
00:11:53,130 --> 00:11:55,132
Parehong araw kami nagsimula.

176
00:11:55,632 --> 00:11:59,762
Ito si Ruth Handler at Elliot Handler.

177
00:11:59,845 --> 00:12:01,722
Nagtrabaho kami sa original na may-ari.

178
00:12:01,805 --> 00:12:04,975
Mom-and-pop shop
ang tawag nila sa negosyo nila.

179
00:12:05,058 --> 00:12:08,437
Mahal namin si Ruth
kasi malakas siyang babae.

180
00:12:09,438 --> 00:12:11,023
Nag-ibang bansa si Ruth.

181
00:12:11,106 --> 00:12:14,359
Pagbalik niya, gusto niyang
gumawa ng manikang may suso.

182
00:12:14,443 --> 00:12:16,111
Nagulat kami.

183
00:12:16,195 --> 00:12:20,866
Nasa unahan ako
dahil naging lead girl na ako.

184
00:12:21,700 --> 00:12:23,869
NATANGGAP SA MATTEL SI BEULAH

185
00:12:23,952 --> 00:12:25,037
LUMABAS ANG BARBIE

186
00:12:25,120 --> 00:12:28,332
Barbie, you're beautiful

187
00:12:28,999 --> 00:12:32,544
You make me feel

188
00:12:32,628 --> 00:12:35,964
My Barbie doll is really real

189
00:12:36,048 --> 00:12:40,344
Pinangalanan niyang Barbie at Ken
'yong mga manika dahil sa mga anak nila.

190
00:12:40,427 --> 00:12:45,599
Naaalala ko noong bata pa sila.
Mas bata lang sila sa 'kin nang konti.

191
00:12:45,682 --> 00:12:49,520
Si Ruth Handler
ang nagsulat ng librong 'to.

192
00:12:50,103 --> 00:12:51,355
Nasa librong 'to

193
00:12:52,397 --> 00:12:54,525
ang pangalan ko.

194
00:12:55,275 --> 00:12:59,530
Paano nagsimula
ang pagkakaibigan n'yo ng boss mo?

195
00:13:00,989 --> 00:13:04,660
Kasi ang bait niyang tao.

196
00:13:04,743 --> 00:13:08,872
Pag nagtatrabaho ako,
pupuntahan niya kami para manood.

197
00:13:09,540 --> 00:13:13,460
Bibilisan naman namin 'yong trabaho,
tapos sasabihin niya,

198
00:13:13,544 --> 00:13:16,922
"May suggestion ba kayo
kung ano'ng gagawin ko?"

199
00:13:17,005 --> 00:13:18,549
Magtatanong siya sa 'min.

200
00:13:18,632 --> 00:13:22,803
"Sa tingin n'yo,
bebenta ang manika na 'to?"

201
00:13:22,886 --> 00:13:26,473
"Ano pa kaya ang kailangan
para bumenta ang manika na 'to?"

202
00:13:26,557 --> 00:13:32,479
Pinapahalagahan din niya ang opinyon namin
dahil kami ang gumagawa ng mga laruan.

203
00:13:33,105 --> 00:13:37,651
Noong '60 o '61, sabi nila,
"Gusto namin ng Black Barbie."

204
00:13:37,734 --> 00:13:39,987
Sabi niya, "Ayos 'yon. Tingnan natin."

205
00:13:40,487 --> 00:13:43,198
No'ng tinanong nila si Ruth Handler

206
00:13:43,282 --> 00:13:47,744
kung pwedeng isali
ang Black Barbie sa gagawing products,

207
00:13:47,828 --> 00:13:49,997
parang maliit na revolution 'yon.

208
00:13:50,914 --> 00:13:54,918
Madalas nating binabalewala
'yong mga generation bago tayo.

209
00:13:55,002 --> 00:13:59,756
Pero madalas,
malaki 'yong mga nagawa nila.

210
00:14:02,926 --> 00:14:05,554
Noong '60s, gumawa ang Mattel

211
00:14:05,637 --> 00:14:08,807
ng mga kaibigan ni Barbie na Black.

212
00:14:08,891 --> 00:14:12,227
Lumabas si Francie
noong 1966, 'yong original.

213
00:14:12,311 --> 00:14:14,271
Minarket siya bilang pinsan ni Barbie.

214
00:14:14,354 --> 00:14:18,901
Noong 1967, nag-offer ang Mattel
ng Black version ni Francie.

215
00:14:18,984 --> 00:14:21,236
Lumabas si Christie noong 1968.

216
00:14:21,320 --> 00:14:23,822
Sa Christie doll ko ako pinaka-proud.

217
00:14:23,906 --> 00:14:26,617
Siya raw 'yong babysitter

218
00:14:26,700 --> 00:14:28,827
at best friend ni Barbie.

219
00:14:28,911 --> 00:14:32,623
Sabi ko, "Di pwedeng pareho."
Di siya babysitter ng kahit sino.

220
00:14:33,206 --> 00:14:35,500
Di namin kamukha 'yong features niya.

221
00:14:35,584 --> 00:14:39,463
'Yong cheekbones,
ilong, labi, mata, lahat.

222
00:14:39,546 --> 00:14:40,923
Parang ang nangyari,

223
00:14:41,006 --> 00:14:44,843
"Okay, paitimin lang natin
ang balat niya. Okay na 'yon."

224
00:14:44,927 --> 00:14:47,137
Hanggang sa dumating si Julia.

225
00:14:48,805 --> 00:14:53,435
Ibinase 'yong itsura ni Julia
sa kauna-unahang African American woman

226
00:14:53,518 --> 00:14:56,730
na nagbida sa isang TV show.

227
00:14:56,813 --> 00:14:58,732
Si Diahann Carroll.

228
00:14:59,399 --> 00:15:00,943
Clinic, si Mrs. Baker 'to.

229
00:15:01,026 --> 00:15:02,861
Sa akin, si Diahann Carroll

230
00:15:02,945 --> 00:15:05,989
ang unang Black woman
na gumanap sa isang TV series.

231
00:15:06,073 --> 00:15:08,033
May halaga sa akin 'yon.

232
00:15:08,116 --> 00:15:11,495
Nagtatrabaho na ako sa TV no'n.
Gustong-gusto ko siya.

233
00:15:11,578 --> 00:15:13,789
The best sa 'kin si Julia Baker.

234
00:15:13,872 --> 00:15:15,707
May Christie dolls ako.

235
00:15:15,791 --> 00:15:16,917
May Cara dolls ako.

236
00:15:17,000 --> 00:15:18,627
May tatlong Cara doll ako.

237
00:15:18,710 --> 00:15:21,880
Magkakamukha sila,
pero iba-iba 'yong ginagawa nila.

238
00:15:21,964 --> 00:15:26,426
Hindi ko naisip kahit kailan
na hindi Barbie sina Cara at Christie.

239
00:15:26,510 --> 00:15:28,762
Sila 'yong Barbie para sa akin.

240
00:15:28,845 --> 00:15:32,224
Pero no'ng nalaman ko
na di pala Barbie ang dolls na 'yon,

241
00:15:32,307 --> 00:15:35,686
na di sila kinikilalang Barbie,
interesting sa 'kin 'yon.

242
00:15:46,029 --> 00:15:50,492
Noong nakita ni Lou Smith
at Robert Hall ang Watts Rebellion,

243
00:15:50,575 --> 00:15:54,121
may gusto silang gawin para matugunan
ang kahirapan at kawalan ng trabaho

244
00:15:54,204 --> 00:15:58,083
na nangyayari sa Watts area ng South LA.

245
00:15:58,166 --> 00:16:01,461
Binuo nila 'yong organization
na Operation Bootstrap

246
00:16:01,545 --> 00:16:03,380
para magbigay ng job training.

247
00:16:04,715 --> 00:16:06,049
Imulat ang mga Black

248
00:16:06,133 --> 00:16:09,386
sa mundo ng technology
na ipinagkait sa kanila.

249
00:16:09,469 --> 00:16:11,013
Oo, trabaho namin 'yon.

250
00:16:11,513 --> 00:16:15,642
Ipakita na may iba pa silang kayang gawin
kaysa sa pagbebenta sa tabi.

251
00:16:15,726 --> 00:16:17,102
Oo, trabaho namin 'yon.

252
00:16:17,185 --> 00:16:21,481
Sa pamamagitan ng Operation Bootstrap,
may ilang negosyo na nabuo.

253
00:16:21,565 --> 00:16:26,361
Isa sa mga pinaka-successful
ang Shindana Toy Company.

254
00:16:28,655 --> 00:16:31,616
Naisip ng tatay ko na kailangan
ng mga batang Black

255
00:16:31,700 --> 00:16:34,077
ng magandang self-image,

256
00:16:34,578 --> 00:16:39,458
kaya gumawa siya ng Black dolls
na kamukha ng mga Black.

257
00:16:39,541 --> 00:16:43,795
Kinausap niya ang mga may-ari
ng Mattel, sina Elliot at Ruth Handler,

258
00:16:43,879 --> 00:16:47,716
para mangutang ng 200,000 dollars
at itayo ang toy company.

259
00:16:47,799 --> 00:16:51,762
Advance mag-isip si Lou Smith,
saka aktibista siya.

260
00:16:51,845 --> 00:16:56,391
No'ng nagawa na nila 'yong mga laruan,
accomplishment sa kanila 'yon.

261
00:16:56,475 --> 00:16:59,061
Noong nakipag-deal sila sa Mattel,

262
00:16:59,144 --> 00:17:01,730
malaking achievement din 'yon.

263
00:17:01,813 --> 00:17:06,318
Binigay lahat para makapagsimula sila.
Nagpadala ng mga tao namin doon

264
00:17:06,401 --> 00:17:09,529
para ituro kung paano gumawa
ng mga Black na manika.

265
00:17:09,613 --> 00:17:12,741
Ipinakita ng mga taga-Mattel sa kanila

266
00:17:12,824 --> 00:17:16,912
ang ilang manufacturing process
na ginagamit nila.

267
00:17:16,995 --> 00:17:21,500
Talagang gustong-gusto nilang
magtagumpay 'yong toy factory ng Shindana.

268
00:17:27,547 --> 00:17:29,925
Ito si Baby Nancy.

269
00:17:31,093 --> 00:17:34,471
Lumabas siya noong 1968.

270
00:17:37,599 --> 00:17:40,852
Pwedeng bilhin 'yong Baby Nancy
na may natural hairstyle

271
00:17:40,936 --> 00:17:43,271
kung gusto mo ng manikang may Afro.

272
00:17:43,355 --> 00:17:46,108
Meron ding maikli at kulot ang buhok.

273
00:17:47,317 --> 00:17:49,736
Ito 'yong original na damit niya.

274
00:17:50,237 --> 00:17:54,699
Mas naka-focus sila
sa kung ano talaga ang itsura

275
00:17:54,783 --> 00:17:56,451
na mas accurate

276
00:17:56,535 --> 00:17:59,371
kaysa sa nakikita natin
sa mga manika ng Mattel.

277
00:17:59,454 --> 00:18:03,458
Authentic talaga ang manikang 'to.

278
00:18:03,542 --> 00:18:05,752
Siya lang din ang Black na manika

279
00:18:05,836 --> 00:18:08,880
na nasa Toy Hall of Fame.

280
00:18:10,298 --> 00:18:12,425
Ito si Disco Wanda.

281
00:18:12,509 --> 00:18:15,095
Ginawa si Disco Wanda noong '70s.

282
00:18:15,178 --> 00:18:18,390
Gumawa ang Shindana
ng sarili nilang fashion doll.

283
00:18:18,473 --> 00:18:21,977
Di lang laruan ang makukuha
ng mga bata, may booklet din.

284
00:18:22,060 --> 00:18:23,645
Sa booklet,

285
00:18:23,728 --> 00:18:27,482
andito si Nurse Wanda, Ballerina Wanda.

286
00:18:27,566 --> 00:18:30,610
Andito rin si Airline Attendant Wanda.

287
00:18:30,694 --> 00:18:33,572
-Hango sila sa totoong tao.
-Totoong Black women?

288
00:18:33,655 --> 00:18:35,282
Totoong Black women.

289
00:18:35,365 --> 00:18:40,537
Ibinase ang mga doll sa totoong
mga babae at sa mga trabaho nila.

290
00:18:40,620 --> 00:18:42,873
Gusto nilang ipakita 'yong careers

291
00:18:42,956 --> 00:18:46,877
na maiintindihan
ng mga batang Black na babae.

292
00:18:47,502 --> 00:18:50,714
Gumawa ang Shindana Toy Company
ng mga manika at laruan

293
00:18:50,797 --> 00:18:52,674
na pwede sa lahat ng bata.

294
00:18:52,757 --> 00:18:56,469
Ang cute nilang lahat,
saka nakakatuwang paglaruan.

295
00:18:57,012 --> 00:19:02,851
Dahil siguro 'yon sa mga tao
na nagtrabaho sa Shindana

296
00:19:02,934 --> 00:19:04,686
at sa nagpatakbo ng kompanya.

297
00:19:04,769 --> 00:19:10,525
Galing ang lahat ng manggagawa
sa South Central LA.

298
00:19:10,609 --> 00:19:15,864
Halos pwedeng maglakad papasok
ang 99 percent ng empleyado ng Shindana.

299
00:19:16,615 --> 00:19:19,034
Binibili ng parents ang mga manika,

300
00:19:19,117 --> 00:19:22,996
at di man nila nakikita sa factory,
ramdam nilang Black ang gumawa no'n.

301
00:19:24,080 --> 00:19:27,083
Ang Shindana Toy Company ang magiging

302
00:19:27,167 --> 00:19:31,755
pinakamalaking producer
ng Black toys noong '70s at early '80s.

303
00:19:31,838 --> 00:19:34,716
Parang ito 'yong naging pruweba

304
00:19:34,799 --> 00:19:37,969
na may market,  na papatok,

305
00:19:38,053 --> 00:19:41,014
at may paraan para makagawa ng produkto

306
00:19:41,097 --> 00:19:44,267
na magugustuhan
at ma-a-appreciate ng mga mamimili.

307
00:19:44,351 --> 00:19:47,187
No'ng dumating ang '80s,

308
00:19:47,270 --> 00:19:52,734
ginaya ng malalaking corporation
ang ginagawa nila.

309
00:19:52,817 --> 00:19:56,655
Kalaunan, nagsara sila noong 1983.

310
00:19:57,781 --> 00:20:03,745
Nagtrabaho ako nang 14 years sa factory,
tapos noong 1969, nalipat ako sa opisina.

311
00:20:04,496 --> 00:20:06,957
Palagi kong sinasabi sa sarili ko,

312
00:20:07,040 --> 00:20:10,710
"Kailangan nila ng tao na hindi white."

313
00:20:10,794 --> 00:20:13,171
Meron silang isang lalaking Black

314
00:20:13,255 --> 00:20:16,466
na programmer sa sixth floor,

315
00:20:16,549 --> 00:20:19,135
at ako 'yong pangalawang Black.

316
00:20:20,011 --> 00:20:23,848
Magaling akong makisama,
kaya komportable silang lahat sa 'kin.

317
00:20:23,932 --> 00:20:26,059
Gano'n akong tipo ng tao.

318
00:20:28,895 --> 00:20:32,691
Nag-hire sila
ng Black na babae, si Kitty Black.

319
00:20:33,233 --> 00:20:34,943
Galing siya sa Trade-Tech.

320
00:20:35,026 --> 00:20:38,321
Pumasok siya bilang designer ng mga damit.

321
00:20:38,405 --> 00:20:41,241
Ang unang Black designer namin.

322
00:20:41,908 --> 00:20:44,619
Ako si Kitty Black Perkins.

323
00:20:45,954 --> 00:20:50,792
Ako ang nagdesign
ng unang Black Barbie doll para sa Mattel.

324
00:20:50,875 --> 00:20:53,003
May sinagutan akong blind job post.

325
00:20:53,086 --> 00:20:55,338
Pumunta ako sa interview,

326
00:20:55,422 --> 00:20:58,466
tapos iniisip ko no'ng paalis na 'ko,

327
00:20:58,550 --> 00:21:04,347
"Dapat makuha ko ang trabahong 'to.
Wala ako ibang pwedeng gawin."

328
00:21:04,431 --> 00:21:08,351
Sabi nila, magdala ako ng isang design.

329
00:21:08,435 --> 00:21:12,897
Kumuha raw ako ng manika, bihisan 'yon,
dalhin din 'yong flat patterns,

330
00:21:12,981 --> 00:21:15,984
pati 'yong tinahing damit.

331
00:21:16,067 --> 00:21:20,363
Bumalik ako na may anim na design

332
00:21:20,447 --> 00:21:21,656
imbes na isa lang.

333
00:21:23,074 --> 00:21:24,868
Ang ginawa ni Beulah Mae,

334
00:21:24,951 --> 00:21:28,997
siya ang nagsimula para makapasok
si Kitty bilang professional.

335
00:21:29,497 --> 00:21:33,335
Nasanay sila sa presensiya

336
00:21:33,418 --> 00:21:38,256
ng isang palaban at magaling
na Black na babae sa trabaho.

337
00:21:38,340 --> 00:21:41,051
Dahil doon kaya naging posible
ang next step,

338
00:21:41,134 --> 00:21:44,262
ang palaban at magaling
na Black na babaeng designer.

339
00:21:44,346 --> 00:21:48,975
Kung matatanggap ba si Kitty o hindi

340
00:21:49,059 --> 00:21:50,935
kung wala si Beulah doon,

341
00:21:51,728 --> 00:21:53,480
di natin masasabi.

342
00:21:53,563 --> 00:21:59,194
Nakilala ko si Beulah
no'ng second day ko siguro sa Mattel.

343
00:21:59,694 --> 00:22:04,449
Proud kami sa kanya
kasi sports car 'yong minamaneho niya,

344
00:22:04,532 --> 00:22:06,743
parang siya 'yong Black Barbie namin.

345
00:22:07,243 --> 00:22:09,454
Akala namin, Black Barbie siya.

346
00:22:09,537 --> 00:22:11,790
Totoong Black Barbie.

347
00:22:11,873 --> 00:22:14,501
-Kumusta ka?
-Kitty!

348
00:22:16,628 --> 00:22:19,130
Ang ganda mo. Kumusta ka?

349
00:22:19,214 --> 00:22:22,258
-Sobrang blessed ko na nandito ako.
-Okay, girl.

350
00:22:22,342 --> 00:22:25,220
-Member ako ng isang samahan.
-Anong samahan?

351
00:22:25,303 --> 00:22:27,097
Samahan ng mga walang maalala.

352
00:22:29,307 --> 00:22:30,725
Member din ako no'n.

353
00:22:32,060 --> 00:22:35,980
-Twenty-eight years ako sa Mattel.
-Okay.

354
00:22:36,064 --> 00:22:39,359
Pero sa buong panahong 'yon,
kilala ko si Beulah.

355
00:22:39,442 --> 00:22:41,152
Galing sa Trade-Tech.

356
00:22:41,236 --> 00:22:44,739
Unang Black designer ng Barbie.

357
00:22:44,823 --> 00:22:47,784
Mas gusto ko ang Black Barbie
kaysa sa ibang Barbie.

358
00:22:47,867 --> 00:22:49,828
Ang ganda ng gawa niya.

359
00:22:49,911 --> 00:22:56,543
Sobrang exciting para sa 'kin
'yong panahon na 'yon.

360
00:22:56,626 --> 00:23:00,296
Lahat ng mga Black sa company,

361
00:23:01,548 --> 00:23:04,968
kahit ano pa ang posisyon nila,
konti lang naman,

362
00:23:05,677 --> 00:23:07,679
hinahanap nila ako.

363
00:23:09,389 --> 00:23:12,475
Naisip ko, ang saya naman.

364
00:23:12,559 --> 00:23:14,102
Ako si Shonda Rhimes.

365
00:23:14,185 --> 00:23:16,229
Isa akong TV producer, writer,

366
00:23:16,312 --> 00:23:19,315
ako rin ang unang babaeng
gumawa ng tatlong TV drama

367
00:23:19,399 --> 00:23:21,443
na naka-100 na episode.

368
00:23:21,526 --> 00:23:22,986
Kailangang may mauna.

369
00:23:23,069 --> 00:23:25,780
Di ako na-excite maging una.
Parang ang bigat.

370
00:23:25,864 --> 00:23:30,452
Feeling ko, kung di ako nagtagumpay,
may iba bang magkakaroon ng chance?

371
00:23:30,535 --> 00:23:34,164
Mahalaga 'yon. Magkakaroon ba ulit
ng Black woman na magli-lead ng TV show?

372
00:23:34,247 --> 00:23:35,665
Importante ang mga 'yon.

373
00:23:35,748 --> 00:23:40,211
Ako si Misty Copeland.
Isa akong professional ballerina.

374
00:23:40,295 --> 00:23:44,757
Ako ang unang Black woman na na-promote
sa position na principal ballerina

375
00:23:44,841 --> 00:23:48,261
sa 80 years na history
ng American Ballet Theater.

376
00:23:48,344 --> 00:23:52,974
Nakilala ko si Susan Fales-Hill,
na nasa board ng American Ballet Theater.

377
00:23:53,057 --> 00:23:55,310
Sobrang galing na Black woman
na naging mentor ko,

378
00:23:55,393 --> 00:24:00,231
at talagang nagmulat sa akin sa…

379
00:24:00,315 --> 00:24:04,360
Tungkol sa pagsasama-sama
at pagtutulungan ng mga babaeng Black.

380
00:24:04,444 --> 00:24:06,571
Ako si Ibtihaj Muhammad.

381
00:24:06,654 --> 00:24:10,116
Olympic athlete ako.

382
00:24:10,200 --> 00:24:12,744
Isa akong Fencer. Isa rin akong Barbie.

383
00:24:12,827 --> 00:24:16,539
Dahil lumaki ako
bilang nag-iisang African American,

384
00:24:16,623 --> 00:24:18,416
nag-iisang batang naka-hijab,

385
00:24:18,500 --> 00:24:21,461
minsan, kahit sa sport na gaya ng fencing

386
00:24:21,544 --> 00:24:25,089
at sa paggamit ng sable,
bilang nag-iisang babae,

387
00:24:25,173 --> 00:24:29,594
natutunan ko una pa lang na kailangan kong
tumayo para sa sarili ko

388
00:24:29,677 --> 00:24:31,554
at di matakot na mag-isa ako.

389
00:24:31,638 --> 00:24:33,097
Protest 'yon.

390
00:24:33,181 --> 00:24:36,476
Isang protest maging Black performer
sa stage na 'yon,

391
00:24:36,559 --> 00:24:40,980
sa parte ng history na di ka ibinibilang,
na di ginawa para sa 'yo.

392
00:24:41,064 --> 00:24:45,652
Naramdaman kong pinalakas ako
no'ng pressure na 'yon para magpatuloy.

393
00:24:45,735 --> 00:24:47,987
Kasi 'yong pagtapak pa lang sa stage,

394
00:24:48,488 --> 00:24:51,157
pwede no'ng mabago ang buhay ng isang tao.

395
00:24:51,241 --> 00:24:54,452
Noong naging soloist na ako,
saka principal,

396
00:24:54,536 --> 00:24:56,496
para siyang 'yong pakiramdam na

397
00:24:56,579 --> 00:24:58,498
"Kung di ako magtatagumpay dito,

398
00:24:58,581 --> 00:25:02,627
kailan magkakaroon ng isa pang Black
na mabibigyan ng ganitong opportunity?"

399
00:25:02,710 --> 00:25:07,715
Kaya parang naging determinado ako.
Sabi ko, "Kailangan kong gawin ito."

400
00:25:08,508 --> 00:25:10,843
Siya ang una naming Black designer.

401
00:25:10,927 --> 00:25:16,558
Natatandaan ko
noong pinatawag kami ni Kitty,

402
00:25:16,641 --> 00:25:17,600
tapos sabi niya,

403
00:25:18,101 --> 00:25:23,064
"Di n'yo ba naisip na dapat silang
gumawa ng manikang may Black features?"

404
00:25:23,606 --> 00:25:25,608
'Yon ang nasa isip niya.

405
00:25:25,692 --> 00:25:28,736
Tingin ko, may di magandang effect

406
00:25:28,820 --> 00:25:32,073
pag pinilit ang children of color
na maglaro ng white dolls.

407
00:25:33,491 --> 00:25:35,076
Ako si Monica Bailey.

408
00:25:35,159 --> 00:25:38,246
May tatlo akong anak.

409
00:25:38,329 --> 00:25:43,293
Lumaki ako as Inglewood, California,
lagi rin ako sa Arizona.

410
00:25:43,960 --> 00:25:47,589
Nasa maliit na bayan kami,
kaya sobrang hirap humanap ng lugar

411
00:25:48,298 --> 00:25:51,426
na para sa mga Black.

412
00:25:52,051 --> 00:25:54,470
Puro white doll ang laruan ko dati.

413
00:25:54,554 --> 00:25:59,601
Kaya kumukuha ako ng hair oil
na nilalagay ng nanay ko sa buhok ko,

414
00:25:59,684 --> 00:26:03,062
ilalagay ko 'yon sa buhok ng doll,

415
00:26:03,146 --> 00:26:06,274
saka ko susuklayin,
susubukan kong gawing parang Afro

416
00:26:06,357 --> 00:26:08,026
para maging kamukha ko.

417
00:26:08,109 --> 00:26:09,819
Kahit na alam kong hindi,

418
00:26:09,902 --> 00:26:13,823
pakiramdam ko, kahit papaano,
kino-connect ako no'n sa doll ko.

419
00:26:13,906 --> 00:26:18,870
'Yong blue eyes ng doll,
kukuha ako ng pangkulay o marker

420
00:26:18,953 --> 00:26:21,623
tapos kukulayan ko ng brown
'yong mga mata.

421
00:26:21,706 --> 00:26:23,541
Lahat ng Barbie ko dati, white.

422
00:26:23,625 --> 00:26:26,085
Feeling ko pa dati,
dapat maging kamukha nila 'ko.

423
00:26:26,169 --> 00:26:27,670
Pero 'yong pagkakaroon

424
00:26:29,547 --> 00:26:32,759
ng ganoong standard,
ipinaramdam no'n sa akin

425
00:26:32,842 --> 00:26:35,094
at sa ibang mga bata na di kami sapat.

426
00:26:35,178 --> 00:26:38,181
Sabi ko, "Dapat kamukha nila 'ko.
Kailangan kong maging sila."

427
00:26:38,723 --> 00:26:43,394
Naaalala ko 'yon. Nakakakilabot
habang iniisip ko ngayon. Sobrang…

428
00:26:45,355 --> 00:26:46,731
Oo.

429
00:26:47,523 --> 00:26:50,068
Wow! Hindi ko in-expect 'to!

430
00:27:00,203 --> 00:27:01,454
Natatandaan ko lang

431
00:27:02,288 --> 00:27:06,125
'yong pakiramdam ko na hindi ako maganda.

432
00:27:07,126 --> 00:27:08,961
Dahil sa kulay ng balat ko

433
00:27:10,254 --> 00:27:12,256
at texture ng buhok ko.

434
00:27:12,965 --> 00:27:17,053
Dahil napapaligiran ako
ng mga taong hindi ko kamukha

435
00:27:17,136 --> 00:27:19,013
at hindi ako tanggap.

436
00:27:20,056 --> 00:27:21,641
Sobrang hirap.

437
00:27:23,184 --> 00:27:25,728
Sobrang hirap at sobrang bigat.

438
00:27:25,812 --> 00:27:28,606
'Yong pag-iisip mo at lahat ng alam mo

439
00:27:28,690 --> 00:27:34,112
na totoo o hindi totoo,
natutunan mo 'yon sa pagkabata.

440
00:27:34,195 --> 00:27:37,990
Kaya kung hindi pinapakita
ng mga Barbie na 'to

441
00:27:38,074 --> 00:27:40,660
ang tunay nating realidad,

442
00:27:40,743 --> 00:27:42,954
ano ang pinaparating mo sa mga bata?

443
00:27:43,037 --> 00:27:44,247
"Di ka nag-e-exist."

444
00:27:44,330 --> 00:27:46,416
Noong dinesign ko ang doll na 'to,

445
00:27:47,417 --> 00:27:51,379
kailangan ng Black na batang babae

446
00:27:51,462 --> 00:27:54,924
na magkaroon ng laruan na malalaro niya

447
00:27:55,007 --> 00:27:56,300
na kamukha niya.

448
00:28:03,933 --> 00:28:08,646
Gusto kong makuha niya nang buo
'yong itsura ng isang Black woman.

449
00:28:09,439 --> 00:28:14,569
Sa mga regular na Barbie,
laging malaki ang gown,

450
00:28:15,069 --> 00:28:18,156
laging ring mahaba ang buhok.

451
00:28:18,239 --> 00:28:23,494
Gusto ko siyang
maging kabaligtaran ni Barbie

452
00:28:24,120 --> 00:28:26,706
at kabaligtaran ni Christie.

453
00:28:27,457 --> 00:28:32,920
Kaya binigyan ko siya ng matingkad
na kulay, malaking alahas, maikling buhok,

454
00:28:33,463 --> 00:28:38,885
at wrapped skirt na nagpapakita ng skin.

455
00:28:38,968 --> 00:28:42,680
Isa sa mga paborito kong singer
si Diana Ross.

456
00:28:42,764 --> 00:28:44,682
Ang ginawa kong fashion,

457
00:28:44,766 --> 00:28:48,895
parang kamukha ng damit
na sinusuot ni Diana Ross.

458
00:28:49,562 --> 00:28:52,148
May isa pang hair designer,

459
00:28:52,231 --> 00:28:54,025
si Mellie Phillips.

460
00:28:54,108 --> 00:28:58,237
Black din siya, naisip namin
na gawing short natural 'yong buhok.

461
00:28:58,321 --> 00:29:01,073
Ganoon din ang buhok ko
no'ng time na 'yon.

462
00:29:02,033 --> 00:29:07,455
May designer kami sa sculpturing,
si Abol. Man of color siya.

463
00:29:07,538 --> 00:29:12,919
Pinalaki namin ang labi niya.
Medyo nilaparan ang ilong niya.

464
00:29:13,002 --> 00:29:19,342
Medyo mas maputi ang balat niya
kaysa sa pinaka-dark na magagawa namin.

465
00:29:19,425 --> 00:29:22,345
Nagkatalo lang sa preference,

466
00:29:22,428 --> 00:29:25,264
at mas gusto ko ang kulay na 'yon.

467
00:29:25,890 --> 00:29:29,685
Alam kong iba ang Black Barbie.

468
00:29:29,769 --> 00:29:33,397
Di ko lang naisip
'yong laki ng impact niya.

469
00:29:33,481 --> 00:29:35,566
1976 - NATANGGAP SI KITTY SA MATTEL

470
00:29:35,650 --> 00:29:38,194
1980 - INILABAS ANG BLACK BARBIE

471
00:29:38,903 --> 00:29:42,073
21 YEARS ANG PAGITAN
NG BARBIE AT BLACK BARBIE

472
00:29:43,825 --> 00:29:46,410
UNANG BLACK DOLL NA TINAWAG NA "BARBIE"

473
00:29:46,494 --> 00:29:49,789
"NANG I-DESIGN KO ANG BLACK BARBIE…
GUSTO KONG IPAKITA ANG BLACK CULTURE"

474
00:29:49,872 --> 00:29:53,960
"PAGKALABAS NG BLACK BARBIE…
TUMAAS ANG STANDARD PARA SA BLACK DOLLS."

475
00:29:54,043 --> 00:29:59,423
Nararamdaman ko pa rin
'yong sayang naramdaman ko

476
00:29:59,507 --> 00:30:02,510
noong una kong nakilala si Black Barbie.

477
00:30:02,593 --> 00:30:05,638
Sobrang ganda ng original Black Barbie.

478
00:30:05,721 --> 00:30:08,516
Bagay na bagay 'yong Afro niya.

479
00:30:08,599 --> 00:30:12,979
Parang ready na siya sa nightlife,
sobrang ganda ng red dress niya.

480
00:30:13,062 --> 00:30:16,816
May melanin 'yong balat niya.
Isa siyang brown girl.

481
00:30:16,899 --> 00:30:19,777
Kailan ka unang na-in love
sa Black Barbie?

482
00:30:20,278 --> 00:30:22,530
No'ng unang beses ko siyang nahawakan.

483
00:30:23,364 --> 00:30:27,743
Sabi dito, "Black siya.
Maganda siya. Bongga siya."

484
00:30:28,244 --> 00:30:32,790
Nakaka-proud 'yon,
na makita ang una mong Black Barbie.

485
00:30:33,374 --> 00:30:37,211
Para sa akin,
'yong pagsulong na ginawa nila

486
00:30:37,295 --> 00:30:41,007
noong tinawag nilang Barbie
'yong Black na manika,

487
00:30:41,507 --> 00:30:43,718
at hindi Francie o ibang pangalan,

488
00:30:43,801 --> 00:30:46,345
hinayaan no'n ang babaeng Black

489
00:30:46,429 --> 00:30:48,431
na maging bida sa kuwento.

490
00:30:49,098 --> 00:30:54,437
Sa lahat ng paglalaro ng Barbie,
siya ang center of attention.

491
00:30:54,937 --> 00:30:57,106
Siya ang pinakasikat.

492
00:30:57,189 --> 00:30:59,483
Siya ang gugustuhin mong maging,

493
00:30:59,567 --> 00:31:01,819
at sa tingin ko, sa buhay ng sinuman,

494
00:31:01,903 --> 00:31:05,156
di mo dapat gustuhing
maging best friend ng pinakasikat.

495
00:31:05,239 --> 00:31:09,118
Parang pagkilala lang siya
na nag-e-exist ka,

496
00:31:09,201 --> 00:31:12,663
na nandito ka, at may halaga ka.

497
00:31:12,747 --> 00:31:16,125
'Yong pagkilala
sa manikang 'to bilang Barbie…

498
00:31:16,208 --> 00:31:21,964
'Yong laban para sa "Hindi, di natin 'to
pwedeng tawaging fashion doll o…

499
00:31:22,048 --> 00:31:23,841
Barbie rin 'to."

500
00:31:24,759 --> 00:31:27,470
…sinasabi no'n sa mundo
na maganda rin ang Black.

501
00:31:27,553 --> 00:31:33,059
Kaya nagpapasalamat ako
na kasama na tayo ngayon

502
00:31:33,142 --> 00:31:34,435
sa legacy ng Barbie.

503
00:31:34,518 --> 00:31:38,230
Sa pamilya namin, sa mga matatanda,

504
00:31:38,314 --> 00:31:43,569
may mga usapan
tungkol sa kung isa ba 'tong pagsulong,

505
00:31:44,487 --> 00:31:46,530
kung ito ba 'yong manika

506
00:31:46,614 --> 00:31:49,992
na gugustuhin mong ibigay
sa member ng family mo.

507
00:31:50,076 --> 00:31:53,412
Ayokong maging mababaw
pero buhok talaga ang importante.

508
00:31:53,496 --> 00:31:55,373
Nagkaroon kami ng focus group.

509
00:31:55,456 --> 00:31:58,417
Ilan sa mga comment ng mga nanay,

510
00:31:58,501 --> 00:32:03,339
dapat daw mahaba 'yong buhok at di maikli,

511
00:32:03,422 --> 00:32:07,134
o 'yong dress daw,
full dapat at hindi slim.

512
00:32:07,218 --> 00:32:11,138
Hindi nila alam
kung sinadya ba 'yong mga 'yon,

513
00:32:11,639 --> 00:32:14,600
o nang-iinsulto lang.

514
00:32:14,684 --> 00:32:18,104
Noong time na 'yon, nag-invite ang Mattel…

515
00:32:20,356 --> 00:32:24,527
ng child psychologist sa kompanya

516
00:32:24,610 --> 00:32:26,404
para pag-usapan 'yong manika.

517
00:32:26,487 --> 00:32:31,367
Tungkol 'yon
sa mga naramdaman din ng mga nanay.

518
00:32:32,868 --> 00:32:35,830
Pero no'ng nalaman ng child psychologist

519
00:32:35,913 --> 00:32:37,915
na Black 'yong designer,

520
00:32:39,000 --> 00:32:40,418
nawala lahat 'yon.

521
00:32:41,002 --> 00:32:45,256
Inabot ng 21 years para maging
karapat-dapat sa pangalang Barbie

522
00:32:45,339 --> 00:32:47,508
ang isang Black fashion doll.

523
00:32:47,591 --> 00:32:50,011
Grabe, manika lang 'to, guys.

524
00:32:50,511 --> 00:32:53,305
Ang totoo, nalaman ko lang
na may Black Barbie

525
00:32:53,389 --> 00:32:55,099
no'ng kinuwento ng tita ko.

526
00:32:55,182 --> 00:32:58,769
At napaisip ako. "Alam kaya
ng mga tao na may Black Barbie?"

527
00:32:59,270 --> 00:33:00,813
-Pwede ko bang makita?
-Oo.

528
00:33:01,397 --> 00:33:03,232
Isa 'to sa mga outfit niya.

529
00:33:03,315 --> 00:33:06,068
Ay, oo, nakita ko na nga siya.

530
00:33:06,152 --> 00:33:09,321
Naisip ko no'n,
kamukhang-kamukha siya ni Diana Ross.

531
00:33:09,405 --> 00:33:11,741
Oo, nakita ko na siya. Thanks.

532
00:33:13,075 --> 00:33:15,619
Di ko napansin 'yon. Medyo maputi siya.

533
00:33:19,915 --> 00:33:21,542
Parang si Foxy Brown.

534
00:33:22,084 --> 00:33:25,546
-Oo.
-Oo, very '70s 'yong dating niya.

535
00:33:25,629 --> 00:33:28,340
Ang cute ng outfit,
off-the-shoulder cutout.

536
00:33:28,883 --> 00:33:31,427
-Ang cute nito.
-Oo.

537
00:33:31,510 --> 00:33:35,056
Tapos ito 'yong version nila
ng Afro, tama ba?

538
00:33:35,765 --> 00:33:39,477
Di ko alam na totoo siya.
Pero nakakita ako ng picture niya.

539
00:33:39,560 --> 00:33:41,395
Noong panahon na 'yon,

540
00:33:41,479 --> 00:33:44,398
di ko talaga naisip na "Ito ang una."

541
00:33:44,482 --> 00:33:47,693
Ewan ko kung nakita ko na
'yong pinakauna na official.

542
00:33:47,777 --> 00:33:50,362
Di ko siguro 'yon binili para sa store ko.

543
00:33:50,446 --> 00:33:52,114
Wala akong nakitang nagbebenta no'n.

544
00:33:52,198 --> 00:33:54,909
Naisip ko ngayong 40 na 'ko,
"May ganoon pala?"

545
00:33:54,992 --> 00:33:57,661
Nakakatuwa na gumagawa sila ng replica

546
00:33:57,745 --> 00:34:00,247
ng mga babaeng Black no'ng panahong 'yon,

547
00:34:00,331 --> 00:34:02,041
kahit 'yong leeg lang pataas.

548
00:34:02,666 --> 00:34:05,878
Pero wala akong nakitang gano'n.
Kaya nakakahinayang.

549
00:34:06,879 --> 00:34:11,759
Dahil doon, nagkaroon pa ng isang tanong.
"Pinromote ba nila ang Black Barbie?"

550
00:34:12,426 --> 00:34:14,345
Wala akong napanood na commercial.

551
00:34:14,428 --> 00:34:17,139
Siguro, oo, kasi nanonood ako
ng cartoons pag Linggo

552
00:34:17,223 --> 00:34:19,809
pero wala talaga akong napanood.

553
00:34:19,892 --> 00:34:23,187
Kung nakapanood ka
ng Barbie commercial, white si Barbie.

554
00:34:23,687 --> 00:34:25,898
Kung na-promote ang Black dolls

555
00:34:25,981 --> 00:34:28,818
bilang pinakamaganda
at pinakapatok na produkto,

556
00:34:28,901 --> 00:34:33,614
magiging mabenta rin sila,
baka nga higit pa kaysa sa white Barbie.

557
00:34:34,115 --> 00:34:36,033
Fake yata 'yong sa 'kin noon.

558
00:34:36,117 --> 00:34:38,702
Ewan ko kung 'yong binigay ng parents ko…

559
00:34:38,786 --> 00:34:40,996
Kasi ang hirap makabili no'n.

560
00:34:41,080 --> 00:34:47,378
Tingin ko, kung alam lang talaga ng Mattel
na magiging mabenta siya,

561
00:34:47,461 --> 00:34:54,301
baka mas nagkaroon pa ng effort sa paggawa

562
00:34:54,385 --> 00:34:59,265
ng marami pang Black doll, hindi lang isa.

563
00:34:59,765 --> 00:35:04,478
Note ng Mattel nang humingi ang director
ng Black Barbie promotional materials:

564
00:35:04,562 --> 00:35:08,315
"Tungkol sa print ads
o commercials ng Black Barbie,

565
00:35:08,399 --> 00:35:11,110
may nakita kaming article na nagsasabing

566
00:35:11,193 --> 00:35:15,406
kaunti lang ang promotion
na ginawa para sa manikang ito.

567
00:35:15,489 --> 00:35:20,911
Kung ano man ang mga material na ito,
hindi pa rin namin nahahanap."

568
00:35:24,290 --> 00:35:28,002
1968-1983: SHINDANA TOY COMPANY
15 YEARS SA NEGOSYO

569
00:35:35,759 --> 00:35:37,887
Nagugustuhan ko na rin 'tong kuwento

570
00:35:37,970 --> 00:35:40,514
tungkol sa tita ko,
kay Kitty, Black Barbie,

571
00:35:40,598 --> 00:35:43,392
saka mga usapan tungkol sa Black dolls.

572
00:35:43,475 --> 00:35:46,353
Okay, di ko sinasabing
gusto ko na ng mga manika,

573
00:35:46,437 --> 00:35:50,065
pero nalalaman ko kung bakit
di lang sila importante sa kanya,

574
00:35:50,608 --> 00:35:52,359
importante sila sa lahat.

575
00:35:53,027 --> 00:35:56,739
Naisip ko tuloy 'yong batang Lagueria

576
00:35:56,822 --> 00:36:00,367
at kung paano sila maglaro
ng kapatid niya.

577
00:36:00,451 --> 00:36:04,163
Pag naglalaro kami noon,
naglalagay kami ng panali sa buhok,

578
00:36:04,246 --> 00:36:07,541
nagkukunwari kaming
mahaba saka blonde 'yong buhok namin.

579
00:36:07,625 --> 00:36:10,878
Bilang mga bata, di namin alam
ang ibig sabihin noon.

580
00:36:10,961 --> 00:36:14,965
Pero dahil do'n, napaisip ako ngayon
tungkol sa pakikipaglaro

581
00:36:15,049 --> 00:36:18,802
at kung ano 'yong magiging epekto
ng mundo na puro Black Barbie.

582
00:36:23,557 --> 00:36:24,725
Nandito si Shani!

583
00:36:24,808 --> 00:36:27,186
Shani, Shani
You walk, you smile

584
00:36:27,269 --> 00:36:29,688
Who, girl? You, girl
You got style

585
00:36:29,772 --> 00:36:31,315
Si Shani at ang barkada.

586
00:36:31,398 --> 00:36:32,316
So hot

587
00:36:32,399 --> 00:36:34,944
We love all the looks you've got

588
00:36:35,027 --> 00:36:39,865
Gumawa rin ako
ng Black doll line na tinawag na Shani.

589
00:36:39,949 --> 00:36:44,828
Nabuo ang line na 'yon

590
00:36:44,912 --> 00:36:48,123
dahil sa success ng Black Barbie.

591
00:36:48,207 --> 00:36:52,378
Nagsimula akong mag-collect
ng Barbie dolls no'ng college.

592
00:36:52,461 --> 00:36:54,255
No'ng nakita ko si Shani,

593
00:36:54,838 --> 00:36:57,007
isang bagong simula 'yon.

594
00:36:57,091 --> 00:37:02,304
Nando'n si Asha,
na kakulay siguro ng balat mo,

595
00:37:02,388 --> 00:37:04,306
at may sharp features siya.

596
00:37:04,390 --> 00:37:05,891
Nando'n si Nichelle,

597
00:37:05,975 --> 00:37:09,478
na kamukha ng pinsan
ng nanay ko, si Tita Toosley.

598
00:37:09,561 --> 00:37:11,563
At sobrang dark ng skin niya.

599
00:37:11,647 --> 00:37:15,693
Tapos si Shani na magandang brown girl.

600
00:37:16,568 --> 00:37:17,778
Revolutionary 'yon.

601
00:37:17,861 --> 00:37:20,364
Noong ni-release na nila 'yong mga manika,

602
00:37:20,447 --> 00:37:22,283
ipinakilala sila

603
00:37:22,783 --> 00:37:26,370
sa isang malaking production sa New York.

604
00:37:26,453 --> 00:37:27,913
And I wonder

605
00:37:27,997 --> 00:37:33,168
-Wonder
-Wonder

606
00:37:33,252 --> 00:37:35,254
Who's

607
00:37:35,337 --> 00:37:39,550
Who's

608
00:37:40,217 --> 00:37:41,093
Loving…

609
00:37:41,176 --> 00:37:44,346
Gusto nila ng manika
na iba't iba ang shade,

610
00:37:44,430 --> 00:37:47,641
gaya ng sa Afro-American community.

611
00:37:47,725 --> 00:37:49,977
May article noon sa The Village Voice.

612
00:37:50,060 --> 00:37:52,688
Ilang page din
'yong tungkol sa dolls na 'to,

613
00:37:52,771 --> 00:37:54,940
kung gaano sila kaimportante.

614
00:37:55,024 --> 00:37:58,527
Sinave ko 'yong article.
Nandiyan lang 'yon sa storage ko.

615
00:37:58,610 --> 00:38:02,906
Si Shani 'yong doll namin
para pasukin ang ethnic marketplace.

616
00:38:02,990 --> 00:38:07,119
Malaki ang magiging promotion.
First time din ito, dahil sa ngayon,

617
00:38:07,202 --> 00:38:10,581
wala pang African American doll line

618
00:38:10,664 --> 00:38:15,169
na may sariling commercial,
na may sariling print ads at support,

619
00:38:15,252 --> 00:38:17,838
na magiging focus ng PR

620
00:38:17,921 --> 00:38:20,883
at ng mga nabuo naming
connection sa ibang company.

621
00:38:22,885 --> 00:38:25,929
Ako si Isis McKenzie Johnson.

622
00:38:26,972 --> 00:38:29,892
Una kong nagustuhan
ang Black Barbie no'ng teenager ako.

623
00:38:29,975 --> 00:38:33,354
Taga-Watts, South Central LA ako,
ang hirap ng buhay do'n.

624
00:38:33,437 --> 00:38:36,982
Wala kang oras magpaganda.
Gusto mo lang malagpasan ang araw.

625
00:38:37,066 --> 00:38:40,778
Tapos no'ng lumipat na kami ng tirahan,
sa Rancho Cucamonga,

626
00:38:40,861 --> 00:38:43,781
wala masyadong people of color doon.

627
00:38:43,864 --> 00:38:46,617
Tinatawag akong "nigger,"
saka "chocolate bar".

628
00:38:46,700 --> 00:38:50,120
Maraming lumalait sa 'kin,
binabansagan ako ng kung ano-ano

629
00:38:50,204 --> 00:38:51,663
dahil lang sa itsura ko.

630
00:39:03,050 --> 00:39:05,594
Oh my gosh, masisira 'yong makeup ko.

631
00:39:07,513 --> 00:39:10,808
Wala rin akong nakikita sa TV
na pwede akong maka-relate,

632
00:39:10,891 --> 00:39:14,728
na pwede kong iugnay sa sarili ko,
para makatakas sa realidad

633
00:39:14,812 --> 00:39:17,356
na nagpapahirap sa 'kin
dahil sa itsura ko.

634
00:39:17,439 --> 00:39:19,108
Sa TV tumatakas ang mga bata,

635
00:39:19,191 --> 00:39:22,069
pero tuwing manonood ako,
puro white pa rin 'yong nando'n.

636
00:39:22,152 --> 00:39:24,863
Tapos no'ng may mga show na
na may mga Black,

637
00:39:24,947 --> 00:39:26,407
lagi silang mahirap.

638
00:39:26,490 --> 00:39:30,452
Palagi noong pinapaalala
na totoo 'yong oppression at kahirapan.

639
00:39:32,246 --> 00:39:34,164
Kaya no'ng lumabas 'yong Black Barbie,

640
00:39:34,248 --> 00:39:38,252
simbolo siya ng success,
simbolo siya ng beauty,

641
00:39:38,335 --> 00:39:42,172
at nakikita ko sa kanya
'yong mga pwede ko ring maabot.

642
00:39:42,256 --> 00:39:46,802
'Yong mga batang white, nakikita nila
sa mga Barbie nila 'yong potential nila.

643
00:39:47,678 --> 00:39:50,389
Titingnan ko 'yong Barbie,
iisipin ko 'yong potential ko

644
00:39:50,472 --> 00:39:54,643
pero sasampalin ako ng realidad
na di mangyayari 'yon dahil Black ka.

645
00:39:55,227 --> 00:39:57,146
No'ng lumabas ang Black Barbie,

646
00:39:57,229 --> 00:40:00,149
sabi ko, "Hindi, sa tingin ko,
may potential ako."

647
00:40:00,232 --> 00:40:05,696
Kaya wala akong pakialam sa haters,
kasi malaki 'yong naitulong nito sa 'kin.

648
00:40:07,739 --> 00:40:12,286
Dahil nakagawa ako ng pangalan
para sa sarili ko, binigyan ako ng team

649
00:40:12,369 --> 00:40:16,206
para makagawa pa kami ng maraming manika.

650
00:40:17,583 --> 00:40:19,626
Ako si Stacey McBride-Irby,

651
00:40:19,710 --> 00:40:21,753
dating Barbie designer.

652
00:40:21,837 --> 00:40:25,215
No'ng bata pa 'ko,
mahilig akong maglaro ng manika.

653
00:40:25,299 --> 00:40:27,050
Favorite ko si Barbie.

654
00:40:27,134 --> 00:40:30,512
'Yon ang dahilan
kaya gusto kong maging fashion designer.

655
00:40:31,096 --> 00:40:36,477
May article sa diyaryong Los Angeles Times
na fineature si Kitty Black Perkins.

656
00:40:36,560 --> 00:40:39,188
Tinabi ng tatay ko
'yong article para sa 'kin

657
00:40:39,271 --> 00:40:42,858
kasi gusto niya 'kong i-inspire
at palakasin ang loob ko.

658
00:40:42,941 --> 00:40:48,322
Noong nakapasok na 'ko
sa garment industry no'ng early '90s,

659
00:40:48,405 --> 00:40:50,741
wala ako masyadong nakitang kamukha ko.

660
00:40:50,824 --> 00:40:53,660
Pero wala naman akong plan B.

661
00:40:53,744 --> 00:40:57,414
Inilabas ko ang article
ni Kitty Black Perkins.

662
00:40:57,498 --> 00:40:58,957
Tinawagan ko siya.

663
00:40:59,708 --> 00:41:02,044
-Uy!
-Uy!

664
00:41:02,127 --> 00:41:04,129
Kumusta ka?

665
00:41:05,714 --> 00:41:10,636
Noong una kong nakita si Kitty,
naka-white business suit siya,

666
00:41:10,719 --> 00:41:13,263
tapos malaki at kulot 'yong buhok niya,

667
00:41:13,347 --> 00:41:15,891
tapos sabi ko, "Oh my God, para siyang

668
00:41:15,974 --> 00:41:21,313
anghel-slash-artista-slash-Barbie."

669
00:41:21,396 --> 00:41:25,859
May convertible siguro siya
para liparin ng hangin 'yong buhok niya.

670
00:41:25,943 --> 00:41:28,445
Hindi ko alam. May kung ano talaga sa 'yo.

671
00:41:28,529 --> 00:41:31,114
Okay 'yong interview.
Binigyan niya 'ko ng assignment.

672
00:41:31,198 --> 00:41:34,618
Kinailangan kong umuwi,
bumili ng Barbie doll

673
00:41:34,701 --> 00:41:37,204
at bumuo ng fashion para sa doll na 'yon.

674
00:41:37,704 --> 00:41:44,086
Habang nakaupo kami,
pinag-uusapan 'yong expectations niya,

675
00:41:44,169 --> 00:41:46,547
'yong goals niya, mga ganoon,

676
00:41:47,464 --> 00:41:49,883
may inilabas na folder si Stacey.

677
00:41:49,967 --> 00:41:51,969
May mga article siya

678
00:41:53,095 --> 00:41:56,515
na ginupit niya sa diyaryo,
tungkol sa akin.

679
00:41:56,598 --> 00:41:59,893
Pinagmukha niya
na parang nalaglag lang 'yong folder.

680
00:41:59,977 --> 00:42:02,187
-Nalaglag nga.
-Teka.

681
00:42:02,271 --> 00:42:05,816
Sinadya niyang ilalag 'yon para makita ko.

682
00:42:05,899 --> 00:42:08,235
Alam mo, natanggap ka dahil doon.

683
00:42:08,318 --> 00:42:11,113
Sobrang ambitious niya.

684
00:42:12,739 --> 00:42:15,200
Marami siyang magagandang idea.

685
00:42:15,784 --> 00:42:17,536
Kaya tinanggap ko siya.

686
00:42:20,163 --> 00:42:21,540
NATANGGAP SI STACEY

687
00:42:21,623 --> 00:42:26,003
Natatandaan ako no'ng tinour ako ni Kitty,

688
00:42:26,086 --> 00:42:30,966
tapos nakilala ko si Tita Mae,
sobrang masiyahin niya.

689
00:42:31,049 --> 00:42:37,431
Ipinakilala ako ni Kitty,
kaya tuwing pupunta ako sa building,

690
00:42:37,514 --> 00:42:40,517
sasabihin niya, "Hi, Little Kitty."

691
00:42:41,101 --> 00:42:44,104
Di ko alam kung alam ba niya
'yong pangalan ko.

692
00:42:44,187 --> 00:42:46,982
Naging receptionist ako noong '89,

693
00:42:47,065 --> 00:42:49,067
at umalis ako noong '99.

694
00:42:49,151 --> 00:42:52,613
Marami akong nakilala
mula sa iba't ibang parte ng mundo.

695
00:42:52,696 --> 00:42:56,825
Ang pinakamaganda sa pakikipag-usap
sa iba ay 'yong pagngiti.

696
00:42:56,908 --> 00:43:02,247
Sobrang energetic niya,
nakakatuwang makakita ng isa pang Black

697
00:43:02,831 --> 00:43:06,501
sa loob ng corporate building ng Mattel.

698
00:43:07,252 --> 00:43:11,673
Sa totoo lang, nalaman ko ang lahat
ng mga dapat malaman sa toy industry

699
00:43:11,757 --> 00:43:13,967
kay Kitty Black Perkins.

700
00:43:14,551 --> 00:43:17,721
Kinuha ko siya bilang designer.

701
00:43:17,804 --> 00:43:20,182
Nag-hire ako ng isa pang Black designer

702
00:43:20,265 --> 00:43:22,184
Siya si Thomas Quinn.

703
00:43:22,267 --> 00:43:26,938
Tinuruan ko lang sila
na gawin ang gusto nila,

704
00:43:27,022 --> 00:43:29,650
at ang galing nila.

705
00:43:29,733 --> 00:43:32,277
Pagkatapos ng mga dalawang taon,

706
00:43:32,361 --> 00:43:37,616
inalok ako na maging parte
ng isa sa mga Barbie team.

707
00:43:37,699 --> 00:43:41,119
Medyo nakakatakot, pero excited ako.

708
00:43:41,203 --> 00:43:43,038
Feeling ko, ready ako,

709
00:43:43,121 --> 00:43:46,875
pero dinala ako no'n sa mundo na ibang-iba

710
00:43:46,958 --> 00:43:49,419
kasi mag-isa na 'kong makikipagsabayan.

711
00:43:51,380 --> 00:43:54,966
Nagretiro ako sa Mattel noong 2003.

712
00:43:55,050 --> 00:43:58,679
Noong umalis ako,
napunta sa malaking posisyon si Stacey,

713
00:43:58,762 --> 00:44:00,097
at mabuti 'yon.

714
00:44:00,597 --> 00:44:02,683
Don't you know why

715
00:44:02,766 --> 00:44:04,559
2008 - INILABAS ANG AKA BARBIE

716
00:44:04,643 --> 00:44:07,270
I wanted to be an AKA

717
00:44:07,854 --> 00:44:10,565
An Alpha Kappa Alpha

718
00:44:11,149 --> 00:44:13,610
I wanted to be an AKA

719
00:44:13,694 --> 00:44:15,362
Isa sa mga katrabaho ko,

720
00:44:15,445 --> 00:44:20,409
sabi niya, "Stacey, may AKA doll kami.

721
00:44:20,492 --> 00:44:24,913
Gusto mo bang ikaw ang mag-design?
Wala kasi akong alam sa gano'n."

722
00:44:24,996 --> 00:44:28,375
Sabi ko, "Oo naman, gusto ko!"

723
00:44:29,126 --> 00:44:33,004
Itinatag noong 1908 ang
Alpha Kappa Alpha Sorority Incorporated.

724
00:44:33,547 --> 00:44:36,800
Bale one hundred…
Centennial doll itong gagawin.

725
00:44:36,883 --> 00:44:38,385
Collector's item siya.

726
00:44:38,468 --> 00:44:41,555
Ito 'yong ilan
sa mga original sketch na ginawa ko.

727
00:44:41,638 --> 00:44:44,099
Contemporary Goddess 'yong tawag sa isa.

728
00:44:44,182 --> 00:44:46,393
Businesswoman 'yong isa.

729
00:44:46,476 --> 00:44:49,187
Tapos itong isa,
pupunta siya sa Greek gala.

730
00:44:49,271 --> 00:44:51,815
'Yong AKA sorority,

731
00:44:51,898 --> 00:44:53,900
gusto nila lahat 'tong tatlo,

732
00:44:53,984 --> 00:44:56,695
pero isa lang 'yong na-produce namin.

733
00:44:56,778 --> 00:45:01,616
Ang daming naghahanap sa manika.
Wala ako sa Mattel. Tinatawagan nila ako.

734
00:45:01,700 --> 00:45:03,160
Sold out siya.

735
00:45:03,243 --> 00:45:04,619
Meron ka ba no'ng doll?

736
00:45:04,703 --> 00:45:07,789
Oo, meron din ako
ng lahat ng related kay Kamala.

737
00:45:07,873 --> 00:45:10,667
Parang, kailangan meron ako nito.
Big deal siya.

738
00:45:11,334 --> 00:45:14,045
Ako mismo ang gumawa ng doll na 'to.

739
00:45:14,129 --> 00:45:18,467
Nag-research ako, at ang sarap sa feeling.
May halaga siya sa akin.

740
00:45:18,550 --> 00:45:25,307
At doon talaga ako naging excited
sa kung ano pa 'yong susunod.

741
00:45:25,891 --> 00:45:27,976
Doon na nagkaroon ng So In Style.

742
00:45:28,894 --> 00:45:32,481
Hi, ako po si Sierra,
at siya po ang mama ko, si Stacey.

743
00:45:33,106 --> 00:45:37,778
Si Sierra 'yong nag-inspire sa 'kin
na i-design itong African American line

744
00:45:37,861 --> 00:45:41,323
kasi gusto ko siyang bigyan
ng mga manika na kamukha niya,

745
00:45:41,406 --> 00:45:44,367
abutin 'yong mga bata sa community ko,
at bigyan sila ng manikang

746
00:45:44,451 --> 00:45:45,577
makaka-relate sila.

747
00:45:45,660 --> 00:45:48,413
Dati, di naglalaro
ng Barbie 'yong anak ko.

748
00:45:48,497 --> 00:45:50,916
Di ko siya gets, kasi Barbie-lover ako.

749
00:45:51,625 --> 00:45:55,295
Sa Mattel, bibigyan kami
ng idea ng marketing,

750
00:45:55,378 --> 00:45:57,297
tapos gagawa kami base doon.

751
00:45:57,380 --> 00:46:01,676
Tapos sasabihin ng marketing,
"Kailangan din natin ng Black doll."

752
00:46:01,760 --> 00:46:04,012
Kaya hindi lahat, may Black doll.

753
00:46:04,095 --> 00:46:08,809
Pero baka hindi kumuha
ng African American doll 'yong retailers.

754
00:46:08,892 --> 00:46:14,272
Gusto kong gumawa ng mga doll
na di matatanggihan ng mga retailer.

755
00:46:14,356 --> 00:46:17,400
Tuturuan ng ate 'yong bata niyang kapatid

756
00:46:17,484 --> 00:46:21,029
sa math, sa music,
sa cheerleading, sa science

757
00:46:21,112 --> 00:46:23,198
o sa art at journalism.

758
00:46:23,281 --> 00:46:26,618
Gusto ko na may fun aspect
'yong mga manika,

759
00:46:26,701 --> 00:46:30,080
pero gusto ko rin
na may pinag-aralan sila.

760
00:46:30,664 --> 00:46:34,251
Nakatulong doon
'yong Mattel African American forum.

761
00:46:34,334 --> 00:46:37,128
Ginawa ni Stephen 'yong logo.

762
00:46:37,212 --> 00:46:41,591
Si David ang nakaisip
ng "So In Style, S.I.S."

763
00:46:41,675 --> 00:46:45,136
Nag-shopping kami ng packaging designer

764
00:46:45,220 --> 00:46:48,515
sa Slauson Swap Meet
para humanap ng inspiration.

765
00:46:48,598 --> 00:46:52,435
Isang buong team kami na gumagawa nito,

766
00:46:52,519 --> 00:46:54,271
at ang saya sa pakiramdam.

767
00:46:54,354 --> 00:46:56,898
Gustong-gusto ng anak ko 'yong mga doll.

768
00:46:56,982 --> 00:47:02,779
Ang sarap makita na napapasaya nang sobra
ng gawa ko 'yong anak ko.

769
00:47:03,280 --> 00:47:08,827
Sinadya talaga ng nanay ko na siguraduhin
na nakikita naming magkakapatid

770
00:47:08,910 --> 00:47:11,246
'yong sarili namin sa mga laruan namin.

771
00:47:11,329 --> 00:47:15,250
Kaya Black Barbies lang
'yong ibinibili niya sa 'min.

772
00:47:15,333 --> 00:47:18,003
Sinabi talaga sa akin una pa lang

773
00:47:18,086 --> 00:47:21,131
na bawal ang white dolls sa bahay namin.

774
00:47:21,214 --> 00:47:25,302
Dati, ginagawan ko
ng mga hijab 'yong mga doll ko.

775
00:47:25,385 --> 00:47:29,097
Lalo na pag may cars na laruan.

776
00:47:29,180 --> 00:47:32,767
Di ako sasakay nang walang hijab.
Magugulo ang buhok ko.

777
00:47:32,851 --> 00:47:34,269
Sa akin, di sila manika.

778
00:47:34,352 --> 00:47:37,480
Representation sila
ng kung sino'ng gusto kong maging.

779
00:47:37,564 --> 00:47:41,985
May doctors, lawyers,
mga lumilibot sa bansa. May trabaho sila.

780
00:47:42,068 --> 00:47:45,989
Naiisip ko ang work ko ngayon,
pagkukuwento tungkol sa mga powerful

781
00:47:46,072 --> 00:47:47,782
at interesting na kababaihan.

782
00:47:47,866 --> 00:47:49,951
Ginagawa ko 'yon noong five ako.

783
00:47:50,035 --> 00:47:53,830
Kung hindi Black Barbie
si Kerry Washington ng Scandal,

784
00:47:53,914 --> 00:47:57,918
'yong outfits, dress-up, mga damit niya,
di ko na alam kung ano 'yon.

785
00:47:59,169 --> 00:48:01,171
Ako si Byronique Barbie.

786
00:48:01,755 --> 00:48:05,717
Ako ay isang
self-proclaimed Black Barbie doll.

787
00:48:05,800 --> 00:48:08,595
Pina-tattoo ko
'yong "Barbie doll" sa daliri ko.

788
00:48:08,678 --> 00:48:12,641
Lahat ng mga damit ko, itong hikaw.

789
00:48:12,724 --> 00:48:17,145
Di ko alam kung alin, pero "Byronique"
ang isa, tapos "Barbie" ang isa.

790
00:48:17,228 --> 00:48:20,607
Sinasabuhay ko si Black Barbie
sa sarili kong paraan,

791
00:48:20,690 --> 00:48:25,779
sa pagiging sobrang adventurous,
pagkakaroon ng iba't ibang career path.

792
00:48:25,862 --> 00:48:27,614
Dalawang beses akong nag-skydive.

793
00:48:27,697 --> 00:48:30,700
Nag-swimming ako
kasama ng mga pating sa Hawaii.

794
00:48:31,284 --> 00:48:34,204
Nag jet-ski ako. Nag-parasail na rin ako.

795
00:48:34,287 --> 00:48:37,040
Buong akala ko, hindi na magbabago

796
00:48:37,123 --> 00:48:39,376
na pang-white lang

797
00:48:39,459 --> 00:48:43,964
ang pagiging adventurous at exciting,
ang pagkakaroon ng iba't ibang buhay.

798
00:48:44,047 --> 00:48:47,842
Pero no'ng nakita ko 'yong Black Barbie
na kaya din gawin 'yon,

799
00:48:47,926 --> 00:48:51,596
sobrang importante sa 'kin no'n,
kaya sinubukan ko rin.

800
00:48:51,680 --> 00:48:56,059
Grabe 'yong pressure at stress
ng pagiging strong, independent woman.

801
00:48:56,142 --> 00:49:01,481
Pero 'yong nabubuhay ka
na parang hindi ka nahihirapan,

802
00:49:01,564 --> 00:49:04,693
feeling ko,
gano'n ang tunay na Black Barbie.

803
00:49:04,776 --> 00:49:08,613
Kinakaya niya 'yong pressure,
kinakaya niya 'yong stress,

804
00:49:08,697 --> 00:49:11,783
ang ganda pa rin niya,
may class, kinakaya lahat.

805
00:49:11,866 --> 00:49:13,660
Gawin mo lang 'yong gusto mo.

806
00:49:14,244 --> 00:49:17,330
Sulitin mo ang bawat araw,
sulitin ang bawat moment.

807
00:49:18,164 --> 00:49:21,710
-Sobrang inspiring niya para sa 'yo.
-Oo.

808
00:49:21,793 --> 00:49:26,965
Tinatanong ko lagi sa sarili ko, "Ano'ng
gagawin ni Black Barbie sa moment na 'to?"

809
00:49:27,048 --> 00:49:28,133
Alam mo 'yon?

810
00:49:30,969 --> 00:49:36,766
Taon-taon, ginagawa namin
ang United Negro College Fund event.

811
00:49:36,850 --> 00:49:41,604
Gusto nilang i-celebrate
ang 30th anniversary ng Black Barbie.

812
00:49:41,688 --> 00:49:45,608
Di ko alam na ise-celebrate
ni Stacey 'yong 30th anniversary.

813
00:49:46,109 --> 00:49:51,114
Pag-uwi ko galing sa isang celebration,
nalaman ko na siya ang umayos no'n.

814
00:49:51,197 --> 00:49:56,244
Tuwang-tuwa ako,
kasi siya 'yong best person para do'n.

815
00:49:59,080 --> 00:50:02,375
Ito ang unang Black Barbie

816
00:50:02,459 --> 00:50:06,296
na dinesign ko
para sa 30th anniversary ng Black Barbie.

817
00:50:06,379 --> 00:50:08,798
Ito ang rendition ko ng 1980 doll.

818
00:50:08,882 --> 00:50:13,053
Gusto ko siyang mas gawing lively,
kasi akala ko, i-o-auction pareho.

819
00:50:13,136 --> 00:50:15,764
Pero nag-decide sila na 'yong isa lang.

820
00:50:15,847 --> 00:50:19,976
Inspired 'to sa cutouts
ng original na jumpsuit.

821
00:50:20,060 --> 00:50:24,522
Mas sexy siya nang konti,
kaya nilagyan ko ng cutout sa harap,

822
00:50:24,606 --> 00:50:27,358
tapos imbes na maikling jumpsuit,

823
00:50:27,442 --> 00:50:31,446
gumawa ako ng mas mahabang jumpsuit
tapos may cut sa pantalon.

824
00:50:31,946 --> 00:50:35,158
Nagdagdag din ako ng rhinestone jewels.

825
00:50:35,241 --> 00:50:39,829
Ito 'yong Chandra So In Style Barbie ko

826
00:50:39,913 --> 00:50:41,623
na mas dark ang skin tone.

827
00:50:41,706 --> 00:50:46,044
Bukod sa pag-auction
ng nag-iisang 30th Anniversary Doll,

828
00:50:46,127 --> 00:50:49,255
ni-release muli ng Mattel
ang Black Barbie noong 2010.

829
00:50:52,509 --> 00:50:55,053
INILABAS ANG 40TH ANNIVERSARY BLACK BARBIE

830
00:50:55,136 --> 00:50:58,515
Akala ko, simpleng kuwento lang 'to
tungkol sa mga manika,

831
00:50:58,598 --> 00:51:02,227
pero may kakaiba akong naramdaman
sa kuwento ng Black Barbie.

832
00:51:02,310 --> 00:51:05,271
Nakaka-relate ako sa isang manika, guys.

833
00:51:05,980 --> 00:51:10,819
Parang connected ako sa kanya,
sa tita ko, kay Kitty, at Stacey.

834
00:51:10,902 --> 00:51:13,113
Hindi ko ma-explain.

835
00:51:13,196 --> 00:51:17,117
Sobrang saya ko dahil narinig ko
ang magandang kuwento na 'to

836
00:51:17,200 --> 00:51:20,370
tungkol sa nagagawa ng representation.

837
00:51:20,453 --> 00:51:22,580
Excited at curious din akong makita

838
00:51:22,664 --> 00:51:26,626
kung sino ang magde-design
ng 40th Anniversary Black Barbie sa 2020.

839
00:51:26,709 --> 00:51:29,504
May narinig ka ba kung ise-celebrate nila

840
00:51:29,587 --> 00:51:31,798
ang 40th birthday ng Black Barbie?

841
00:51:31,881 --> 00:51:33,174
Sa…

842
00:51:33,258 --> 00:51:34,759
-Next year.
-Oo.

843
00:51:34,843 --> 00:51:37,595
Wala pa akong naririnig

844
00:51:37,679 --> 00:51:42,809
tungkol sa celebration
ng 40th anniversary ng Black Barbie.

845
00:51:42,892 --> 00:51:44,561
Maganda sana 'yon.

846
00:51:46,062 --> 00:51:49,482
Tawagan n'yo ako.
Gusto ko ring mag-celebrate kasama n'yo.

847
00:51:51,151 --> 00:51:53,069
Magpapatuloy ba ang legacy?

848
00:51:55,655 --> 00:51:57,031
Siguro…

849
00:51:58,366 --> 00:51:59,367
hindi.

850
00:52:00,952 --> 00:52:05,415
Si Bill 'yong klase ng tao
na lumaki kasama si Barbie.

851
00:52:05,498 --> 00:52:08,710
Ginawa niyang career si Barbie.

852
00:52:08,793 --> 00:52:12,714
Nakatrabaho ko siguro siya
nang sampung taon.

853
00:52:12,797 --> 00:52:14,465
Ako si Bill Greening.

854
00:52:14,549 --> 00:52:18,428
Principal designer ako
sa Barbie Signature line.

855
00:52:18,511 --> 00:52:21,306
Twenty-five years na 'ko sa Mattel.

856
00:52:21,389 --> 00:52:24,142
Naglalaro ako ng Barbie no'ng bata ako.

857
00:52:24,225 --> 00:52:26,561
Marami sa mga nalaro ko, gawa ni Kitty.

858
00:52:26,644 --> 00:52:29,147
Kalaro ko lagi noon 'yong mga pinsan ko.

859
00:52:29,230 --> 00:52:31,608
Marami kaming nalaro na design ni Kitty.

860
00:52:31,691 --> 00:52:34,485
May Pretty Changes, may Black Barbie.

861
00:52:34,569 --> 00:52:36,487
Pati 'yong Pink and Pretty.

862
00:52:36,571 --> 00:52:41,451
Kaya pag naiisip ko 'yong kabataan ko
kasama si Barbie, big part si Kitty do'n.

863
00:52:41,534 --> 00:52:45,121
Iniisip ko talaga
'yong original doll niya,

864
00:52:45,705 --> 00:52:49,083
kung paanong di mawawala
'yong elements na gusto ni Kitty.

865
00:52:49,167 --> 00:52:52,003
Sinubukan ko talaga 'tong
i-connect sa original,

866
00:52:52,086 --> 00:52:55,798
meron lang sigurong konting modern twist.

867
00:52:55,882 --> 00:52:57,926
-Ang ganda nga ng gawa mo.
-Thanks.

868
00:52:58,009 --> 00:53:01,221
Saka noong nagustuhan 'to
ni Kitty, parang akong…

869
00:53:01,888 --> 00:53:03,848
Best compliment ever 'yon.

870
00:53:03,932 --> 00:53:07,185
Gusto kong i-honor
'yong legacy ni Kitty sa doll na 'to.

871
00:53:07,268 --> 00:53:09,604
Gusto ko ring sabihin,

872
00:53:09,687 --> 00:53:14,859
ang designer…

873
00:53:14,943 --> 00:53:21,491
ang hirap maghanap ng designers
na manika ang dine-design.

874
00:53:21,574 --> 00:53:22,575
Kung sa designer,

875
00:53:22,659 --> 00:53:25,453
wala kami ngayong Black designer sa team.

876
00:53:25,536 --> 00:53:28,581
Alam kong importante 'yon
para sa leaderhip.

877
00:53:28,665 --> 00:53:31,501
Saka opportunity ito

878
00:53:32,335 --> 00:53:35,463
para sa mga Black na batang babae,

879
00:53:36,381 --> 00:53:37,966
Black na batang lalaki,

880
00:53:38,508 --> 00:53:41,678
para talagang mag-focus

881
00:53:42,262 --> 00:53:47,100
na gayahin ang Black Barbie.

882
00:53:47,892 --> 00:53:53,481
Umaasa ako na may future Kitty,
future Stacey, isa pang Stephen

883
00:53:53,564 --> 00:53:55,775
na dadating para gumawa ng impact.

884
00:53:55,858 --> 00:53:58,319
Ang interesting din sa Black dolls,

885
00:53:58,403 --> 00:54:02,365
pag Black ang gumawa sa kanila,

886
00:54:02,448 --> 00:54:05,243
sobrang versatile.

887
00:54:05,326 --> 00:54:09,080
Sobrang daming idea na lumalabas.

888
00:54:09,163 --> 00:54:10,498
Sobrang daming itsura.

889
00:54:10,581 --> 00:54:16,004
Sobrang daming paraan
ng paggawa nila ng manika.

890
00:54:16,087 --> 00:54:17,714
Sobrang nakakatuwa

891
00:54:17,797 --> 00:54:22,135
dahil may originality sa lahat ng manika.

892
00:54:22,218 --> 00:54:26,389
Makakahanap ka ng talagang
pinag-isipan at may creativity.

893
00:54:26,472 --> 00:54:27,890
Ako si Mason Williams.

894
00:54:27,974 --> 00:54:30,393
Ako ang senior director, global lead

895
00:54:30,476 --> 00:54:33,146
ng Diversity, Equity, and Inclusion
sa Mattel.

896
00:54:33,229 --> 00:54:36,316
Twenty-five years na 'ko
sa toy and game industry.

897
00:54:36,399 --> 00:54:39,277
Ipinagmamalaki ko si Barbie.

898
00:54:39,360 --> 00:54:41,279
Gusto ko na may weakness siya

899
00:54:41,362 --> 00:54:44,490
na dapat i-call out,
na dapat mas maging diverse kami.

900
00:54:44,574 --> 00:54:48,161
Inisip namin 'yong body image,
'yong mga ganoon.

901
00:54:49,412 --> 00:54:52,915
Sa design department ng Mattel,
may ilang Black designers,

902
00:54:53,416 --> 00:54:57,420
pero di mo aakalain
na kulang 'yon noong nando'n pa si Kitty.

903
00:54:58,046 --> 00:55:02,133
Habang lumalaki ang mga kompanya,
hindi dumami ang bilang namin.

904
00:55:02,216 --> 00:55:04,677
Halos hindi lumaki 'yong bilang namin.

905
00:55:05,470 --> 00:55:09,557
Unang-una, tingnan muna natin
'yong kasalukuyang dami ng tao

906
00:55:09,640 --> 00:55:12,560
sa mga design department
sa toy industry, okay?

907
00:55:12,643 --> 00:55:17,440
Mga Black ang pinakawalang representation.
Tingin ko, di na nakakagulat 'yon.

908
00:55:17,523 --> 00:55:22,445
Kasi hindi mo alam
na pwede ka palang maging ganito

909
00:55:22,528 --> 00:55:23,946
kung di mo pa nakikita.

910
00:55:24,030 --> 00:55:28,618
Pumupunta ako sa mga career talk,
may 20 years na siguro.

911
00:55:28,701 --> 00:55:32,747
Pag sumasali ako,
"Mason, toy maker" ang sinusulat ko.

912
00:55:33,581 --> 00:55:37,085
Gano'n lagi, hanggang ngayon,
kahit iba na ang trabaho ko.

913
00:55:37,168 --> 00:55:43,174
Gusto ko kasing ipakita sa ibang tao
na may taong ganito ang trabaho.

914
00:55:43,257 --> 00:55:47,053
Dapat isipin natin kung paano sila
ma-i-involve hangga't maaga.

915
00:55:47,553 --> 00:55:51,349
High-school level.
Makipag-partner sa HBCUs. Marami pang iba.

916
00:55:51,432 --> 00:55:55,436
Gumawa ng paraan
para makita 'yong skill sets ng mga bata,

917
00:55:55,520 --> 00:55:57,063
mga education requirement.

918
00:55:57,146 --> 00:55:59,857
Mag-invest talaga sa mga may talent.

919
00:55:59,941 --> 00:56:04,153
Wag na tayong magsayang
ng panahon, gawin na natin 'to.

920
00:56:04,237 --> 00:56:06,280
'Yon ang importante.

921
00:56:06,364 --> 00:56:08,991
Matagal nang hindi pinag-uusapan 'yon.

922
00:56:09,075 --> 00:56:10,743
Ako si Tasja Kirkwood.

923
00:56:10,827 --> 00:56:13,663
Head ako ng Global Consumer Insights
sa Mattel.

924
00:56:13,746 --> 00:56:16,165
Maghapon akong
nakikipag-usap sa mga bata.

925
00:56:16,666 --> 00:56:20,378
'Yong tinatrabaho ko ang nagpapagana
sa design at development process.

926
00:56:20,461 --> 00:56:23,923
Sa tingin ko, importante 'yon
pagdating sa usapin na ito.

927
00:56:24,006 --> 00:56:26,217
Sobrang importante talaga ng process.

928
00:56:26,300 --> 00:56:30,179
Tungkol ito sa diversity, pero tungkol
din 'to sa diversity ng pag-iisip.

929
00:56:30,263 --> 00:56:32,557
Iba-iba tayo ng pag-iisip at experiences.

930
00:56:32,640 --> 00:56:35,726
Kaya importanteng ma-apply 'yon
sa lahat ng ginagawa namin,

931
00:56:35,810 --> 00:56:40,565
sa design at development,
sa marketing, strategy, kahit saan.

932
00:56:40,648 --> 00:56:43,443
Dapat paunlarin pa natin
ang mga trabahong ito,

933
00:56:43,526 --> 00:56:47,029
at 'yong posible nitong
maging impact sa mundo.

934
00:56:47,113 --> 00:56:50,450
'Yon nga 'yon, di ba?
'Yon ang ginawa ni Black Barbie.

935
00:56:50,533 --> 00:56:52,326
Pinakita niyang may career pa.

936
00:56:52,410 --> 00:56:55,872
Kailangan lang nating paunlarin 'yon
sa sarili natin mismo.

937
00:56:57,206 --> 00:56:59,792
Yes, gawin na natin 'to.

938
00:56:59,876 --> 00:57:03,296
Pag-usapan natin
ang mga usapan na hindi natuloy.

939
00:57:03,379 --> 00:57:06,507
Nagsimula lang naman
ang lahat ng 'to sa isang tanong

940
00:57:06,591 --> 00:57:09,135
habang nag-uusap kami ng tita ko.

941
00:57:09,218 --> 00:57:11,012
Ang layo na ng narating natin.

942
00:57:11,095 --> 00:57:13,014
Simula sa isang Black Barbie

943
00:57:13,097 --> 00:57:15,725
hanggang sa mundo na puno ng Black Barbies

944
00:57:15,808 --> 00:57:19,020
hanggang sa maraming Black women pa
na nagiging Barbie.

945
00:57:19,103 --> 00:57:22,190
Support na support ako
sa lahat ng 'to. Yes.

946
00:57:22,273 --> 00:57:24,942
Natatandaan ko no'ng sinabi sa 'kin

947
00:57:25,026 --> 00:57:28,070
na tumawag daw 'yong Mattel at sinabing

948
00:57:28,154 --> 00:57:31,324
"Gusto naming gawing Barbie
si Shonda. Gusto niya ba?"

949
00:57:31,407 --> 00:57:34,076
Sabi ko, "Oo naman."
Sobrang excited ako no'n.

950
00:57:34,577 --> 00:57:35,912
Para siyang magic.

951
00:57:35,995 --> 00:57:38,873
'Yong moment na tumawag sila,

952
00:57:38,956 --> 00:57:41,876
na gagawin daw nila 'kong Barbie,

953
00:57:41,959 --> 00:57:43,544
sobrang exciting no'n.

954
00:57:43,628 --> 00:57:46,756
Parang, "Wow, pwede akong
maging parte ng isang bagay

955
00:57:47,548 --> 00:57:49,383
na sobrang iconic para sa 'kin,

956
00:57:49,467 --> 00:57:52,428
kasi part na nito ang mga Black woman."

957
00:57:52,512 --> 00:57:57,934
Ito 'yong Barbie ko.
Umiyak ako no'ng una ko 'tong nakita.

958
00:57:58,017 --> 00:58:02,104
Gustong-gusto ko 'tong doll na 'to.
Ito ang manika ko, si Shonda doll.

959
00:58:02,188 --> 00:58:05,191
Glamour Shonda ang tawag ko sa kanya
kasi bihis na bihis siya.

960
00:58:05,274 --> 00:58:07,485
Pangalawang Barbie doll ko 'to.

961
00:58:08,069 --> 00:58:11,155
Ito 'yong ballerina princess

962
00:58:11,239 --> 00:58:14,992
na role ko sa The Nutcracker
and the Four Realms ng Disney.

963
00:58:15,076 --> 00:58:18,329
Part talaga ako ng process.

964
00:58:18,412 --> 00:58:23,793
May magaling
na head of design sa Shondaland,

965
00:58:23,876 --> 00:58:25,586
si Sandie Bailey.

966
00:58:25,670 --> 00:58:29,549
Si Sandie talaga ang umayos
at nakipag-usap sa Mattel

967
00:58:29,632 --> 00:58:31,551
kung ano dapat ang itsura ng doll.

968
00:58:31,634 --> 00:58:34,804
May ipapakita siya sa 'kin,
magko-comment ako, "Ang liit ng puwit ko."

969
00:58:34,887 --> 00:58:37,682
Tapos sasabihin niya 'yon
nang maayos sa Mattel.

970
00:58:37,765 --> 00:58:39,642
Ang una naming ginawa,

971
00:58:39,725 --> 00:58:41,852
nag-send kami ng reference photos.

972
00:58:41,936 --> 00:58:43,604
Kumuha kami ni Shonda

973
00:58:43,688 --> 00:58:46,232
ng lima hanggang walong picture

974
00:58:46,315 --> 00:58:51,070
na sa tingin niya, maganda ang buhok niya,
pati ang mukha at makeup niya,

975
00:58:51,153 --> 00:58:54,824
na gusto niyang maging itsura
ng doll noong time na 'yon.

976
00:58:54,907 --> 00:58:58,077
Gusto kong siguraduhin
na pag nakita 'to ng mga tao,

977
00:58:58,160 --> 00:59:00,413
ako 'yong makikita nila, kung ano ako.

978
00:59:00,496 --> 00:59:04,166
Hindi 'yong perfect at malinis na version.

979
00:59:04,250 --> 00:59:06,836
Siniguro ko na malaki 'yong balakang niya.

980
00:59:06,919 --> 00:59:09,839
Saka 'singlaki dapat
ng dibdib niya 'yong sa akin.

981
00:59:09,922 --> 00:59:13,509
'Yong isa, parang hourglass
'yong body shape.

982
00:59:14,927 --> 00:59:17,346
Tapos magkaiba 'yong puwit nila.

983
00:59:17,430 --> 00:59:18,848
Ito 'yong napili namin.

984
00:59:18,931 --> 00:59:20,725
Ire-represent niya talaga 'ko.

985
00:59:20,808 --> 00:59:25,438
Tanda ko no'ng huling binago 'yong doll,
di gano'n kalaki ang dibdib niya.

986
00:59:25,521 --> 00:59:28,316
Sabi nila, "Masyado nang late."
Sabi ko, "Lagyan n'yo ng pad."

987
00:59:28,399 --> 00:59:29,942
Kaya naka-padded bra siya.

988
00:59:30,443 --> 00:59:35,406
Bata pa lang ako, sinasabi na sa 'kin
na malaki raw ang hita ko.

989
00:59:35,489 --> 00:59:38,451
Dahil sa mga hitang 'to
kaya ako nanalo ng Olympic medal.

990
00:59:38,534 --> 00:59:42,788
Kaya gusto ko, malakas at athletic
'yong legs ng Barbie ko.

991
00:59:42,872 --> 00:59:46,375
Gagawan ako ng isa pang Barbie,
ang saya no'n.

992
00:59:46,459 --> 00:59:48,210
Para bumalik sila at sabihing

993
00:59:48,294 --> 00:59:52,089
"Gusto naming gumawa ng isa pa
na mas nagpapakita ng trabaho mo."

994
00:59:52,173 --> 00:59:54,675
Gusto ko, mas mukha siyang professional.

995
00:59:54,759 --> 00:59:58,054
Tingin ko, magandang opportunity
'yong pangalawang Barbie

996
00:59:58,137 --> 01:00:03,392
para makakita ang mga batang babae
ng isang writer,

997
01:00:03,476 --> 01:00:07,563
ng woman of color
na nasa ganoong position.

998
01:00:07,647 --> 01:00:12,360
Lagi kong sinasabi, kailangan
magkaroon ka ng kakayahang mangarap.

999
01:00:12,443 --> 01:00:15,112
Di mo magagawa 'yon
kung di mo pa nakikita sa iba.

1000
01:00:17,365 --> 01:00:21,786
Puro Black dolls 'yong binibili kong
manika para sa mga anak ko.

1001
01:00:22,286 --> 01:00:26,499
Sinusubukan ko ring bumili ng dolls
na may texture 'yong buhok gaya nila

1002
01:00:26,582 --> 01:00:29,210
para mas maka-relate sila.

1003
01:00:29,293 --> 01:00:32,254
Ngayon, normal na 'yon.
"Siyempre, may locs siya."

1004
01:00:32,338 --> 01:00:35,508
"Syempre naka-Afro siya. Bakit hindi?"

1005
01:00:35,591 --> 01:00:37,677
May Barbie tayo na naka-wheelchair.

1006
01:00:37,760 --> 01:00:38,844
Ang ganda no'n.

1007
01:00:38,928 --> 01:00:41,722
Kailangang-kailangan 'yong mga ganoon.

1008
01:00:41,806 --> 01:00:43,849
Lalo na sa mundo natin ngayon.

1009
01:00:43,933 --> 01:00:46,477
May anak akong babae. Seven pa lang siya.

1010
01:00:46,560 --> 01:00:49,021
'Yong imaginative play,
tungkol 'yon sa mundo,

1011
01:00:49,105 --> 01:00:50,981
sa pagbuo ng community.

1012
01:00:51,065 --> 01:00:52,441
Kaya marami siyang doll

1013
01:00:52,525 --> 01:00:54,110
na iba-iba ang kulay.

1014
01:00:54,193 --> 01:00:57,196
Gusto ko kasing malaman niya
na bukod sa sarili niya,

1015
01:00:57,279 --> 01:00:59,407
marami pang iba't ibang tao sa mundo

1016
01:00:59,490 --> 01:01:02,118
na may iba't ibang wika, iba't ibang idea,

1017
01:01:02,201 --> 01:01:03,786
at iba't ibang pananaw.

1018
01:01:04,286 --> 01:01:07,164
Kaya nitong baguhin ang mundo
sa maraming paraan.

1019
01:01:07,248 --> 01:01:11,085
Parang ang intense at ang bigat pakinggan,

1020
01:01:11,168 --> 01:01:12,420
pero 'yon ang totoo.

1021
01:01:12,503 --> 01:01:16,590
Kahit sa murang edad,
matututunan ng mga bata ang inclusiveness.

1022
01:01:16,674 --> 01:01:18,134
Malalaman nila ang diversity.

1023
01:01:18,217 --> 01:01:21,178
Matututunan nila ang iba't ibang
texture ng buhok at melanin,

1024
01:01:21,262 --> 01:01:22,555
at kung ano-ano pa.

1025
01:01:22,638 --> 01:01:27,101
Kung mga manika at Barbie
na kamukha mo lang ang nakikita mo,

1026
01:01:27,184 --> 01:01:30,146
di magiging bukas ang isip mo
sa mga bagay na 'yon.

1027
01:01:30,229 --> 01:01:33,566
Kapag may kakilala akong
white na magkakaanak,

1028
01:01:33,649 --> 01:01:35,151
alam nila

1029
01:01:36,485 --> 01:01:40,364
na Black doll ang ireregalo ko
saka libro na may Black kids.

1030
01:01:40,448 --> 01:01:45,202
Gano'n din sa Black friends ko.
Puro magaganda naman ang reaction nila.

1031
01:01:45,286 --> 01:01:47,913
Walang nagsabi ng
"Ba't binibigyan mo 'ko ng Black doll?"

1032
01:01:47,997 --> 01:01:49,081
Gusto ng mga bata.

1033
01:01:51,792 --> 01:01:54,503
Pero gaano kalayo pa ba
ang dapat nating abutin?

1034
01:01:55,004 --> 01:01:58,632
Mas inclusive na ngayon ang mga Barbie,

1035
01:01:58,716 --> 01:02:01,427
kaya tingin ko,
magugustuhan ng batang Lagueria

1036
01:02:01,510 --> 01:02:04,388
na maglaro ng mga Barbie.

1037
01:02:05,598 --> 01:02:07,391
Pero napapaisip pa rin ako,

1038
01:02:07,475 --> 01:02:10,144
gaano kalaki na ba ang nagbago?

1039
01:02:10,644 --> 01:02:12,605
Ako si Amirah Saafir.

1040
01:02:13,189 --> 01:02:17,735
Professor ako sa Cal State Fullerton,
Child & Adolescent Studies department.

1041
01:02:17,818 --> 01:02:20,613
Interesado ako sa impact
ng contextual factors,

1042
01:02:20,696 --> 01:02:22,573
lalo na ang school contextual factors,

1043
01:02:22,656 --> 01:02:25,159
sa pagtingin ng mga batang Black
sa pagiging Black nila.

1044
01:02:25,242 --> 01:02:27,828
Ang idea, makinig lang sa mga bata,

1045
01:02:27,912 --> 01:02:33,292
ipakita sa kanila 'yong mga Barbie ngayon,
saka pakinggan 'yong opinion nila doon.

1046
01:02:33,375 --> 01:02:36,754
Inspired ito ng doll test
nina Clark at Clark.

1047
01:02:36,837 --> 01:02:40,674
Hango lang ito doon, pero hindi kinopya.

1048
01:02:40,758 --> 01:02:45,387
Gusto namin na di sa Black versus white
naka-focus ang usapan,

1049
01:02:45,471 --> 01:02:49,350
kundi sa lahat ng shade, shapes,
at sizes na meron ang mga Barbie.

1050
01:02:49,850 --> 01:02:52,728
Tapos sa huli 'yong pakikipag-usap
sa mga expert.

1051
01:02:52,812 --> 01:02:54,271
May mga researcher,

1052
01:02:54,355 --> 01:02:56,982
mga nagse-specialize sa iba't ibang area,

1053
01:02:57,066 --> 01:03:01,654
para makakuha tayo ng magandang pananaw
sa kung ano'ng halaga ng lahat ng ito.

1054
01:03:01,737 --> 01:03:02,947
Ready na kayo?

1055
01:03:04,156 --> 01:03:07,743
See you at the finish line

1056
01:03:09,245 --> 01:03:11,539
Sino ang pinakamaganda para sa 'yo?

1057
01:03:11,622 --> 01:03:16,335
Para po sa 'kin, pinakamaganda si…

1058
01:03:18,504 --> 01:03:19,380
Brooklyn.

1059
01:03:19,463 --> 01:03:21,382
-Pinakamaganda si Brooklyn?
-Opo.

1060
01:03:21,465 --> 01:03:22,800
Bakit siya?

1061
01:03:22,883 --> 01:03:25,094
Kasi po Black din
ang balat niya katulad natin.

1062
01:03:25,177 --> 01:03:29,098
Oo, Black nga 'yong balat niya,
parang tayo. Tama ka diyan.

1063
01:03:29,181 --> 01:03:32,309
Tapos sanay po siyang maggitara.

1064
01:03:32,393 --> 01:03:37,481
Sino ang pinakamaganda para sa 'yo?

1065
01:03:38,232 --> 01:03:39,233
Siya.

1066
01:03:39,316 --> 01:03:41,443
Bakit naman siya maganda?

1067
01:03:41,944 --> 01:03:44,780
-Dahil po sa dress.
-Gusto mo 'yong dress niya?

1068
01:03:45,739 --> 01:03:48,492
May iba pa bang nagpapaganda sa kanya?

1069
01:03:48,576 --> 01:03:50,244
-Shoes po niya.
-'Yong shoes.

1070
01:03:50,327 --> 01:03:52,538
-Gusto ko po 'yong suot niya.
-Oo.

1071
01:03:52,621 --> 01:03:55,332
-Saka po 'yong hairstyle.
-'Yong hairstyle din.

1072
01:03:55,416 --> 01:03:58,252
Gusto ko po 'yong shirt niya saka wallet,

1073
01:03:58,335 --> 01:04:01,380
ang ganda din po ng shoes saka ng hair.

1074
01:04:01,463 --> 01:04:04,550
Pag pinag-uusapan 'yong Barbies,
'yong favorite nila,

1075
01:04:04,633 --> 01:04:08,554
marami sa kanila,
'yong dress at shoes ang binabanggit.

1076
01:04:08,637 --> 01:04:10,931
Wala masyadong pumapansin sa skin tone.

1077
01:04:11,015 --> 01:04:16,353
Ayun, ano'ng masasabi n'yo doon?
Ano sa tingin n'yo ang halaga no'n,

1078
01:04:16,437 --> 01:04:19,648
'yong tingin nila sa race,
para sa kahalagahan ng race?

1079
01:04:19,732 --> 01:04:23,402
O kung pinag-iisipan na ba nila
ang race bilang mga bata.

1080
01:04:23,485 --> 01:04:26,113
Nagtatrabaho ako
sa public elementary school,

1081
01:04:26,614 --> 01:04:29,283
at pag may pinag-uusapan sila

1082
01:04:29,366 --> 01:04:34,246
na may kinalaman sa race,
di nila ginagamit 'yong salitang "race".

1083
01:04:34,330 --> 01:04:36,749
-Tama.
-Di ko pa narinig 'yon na…

1084
01:04:36,832 --> 01:04:39,793
Di ko pa rin 'yon nakita sa curriculum.

1085
01:04:39,877 --> 01:04:43,088
Mas may "ethnicity", "culture".

1086
01:04:43,172 --> 01:04:48,552
Kaya doon sa clips, ang nababanggit nila,
"culture", "ethnicity", "religion".

1087
01:04:48,636 --> 01:04:50,179
Kung saan tayo nagkakaiba.

1088
01:04:50,262 --> 01:04:55,184
Narinig n'yo na ba ang salitang "race"?

1089
01:04:55,768 --> 01:04:57,144
-Hindi pa po.
-Hindi pa?

1090
01:04:57,227 --> 01:04:58,854
-Hindi po.
-Ano pong "race"?

1091
01:04:58,938 --> 01:05:00,356
Magandang tanong 'yan.

1092
01:05:00,439 --> 01:05:06,362
'Yong race po…
May isang Barbie na mahilig sa race.

1093
01:05:06,445 --> 01:05:08,489
A, parang race na takbuhan? Oo.

1094
01:05:08,572 --> 01:05:12,534
Kapag pinag-uusapan n'yo
nila Mommy at Daddy ang race,

1095
01:05:13,285 --> 01:05:14,954
ano ang sinasabi nila?

1096
01:05:17,957 --> 01:05:20,459
"Do not judge a book by its cover"?

1097
01:05:21,085 --> 01:05:23,587
Ano naman ang ibig sabihin noon?

1098
01:05:23,671 --> 01:05:27,758
Parang pag may Karen
na sasabihan ka ng masasama.

1099
01:05:27,841 --> 01:05:30,094
Kapag sinabi ko ang salitang "race"…

1100
01:05:32,596 --> 01:05:34,181
ano ang naiisip n'yo?

1101
01:05:34,264 --> 01:05:36,725
-Racism.
-Naiisip mo ang racism?

1102
01:05:36,809 --> 01:05:38,310
Ano ba ang racism?

1103
01:05:40,187 --> 01:05:45,275
Kapag po hinuhusgahan ka ng iba
dahil po sa kulay ng balat mo

1104
01:05:45,359 --> 01:05:47,611
at sa itsura at culture mo.

1105
01:05:47,695 --> 01:05:49,947
Hindi nila alam ang salitang "race".

1106
01:05:50,030 --> 01:05:52,241
-Pero nabanggit agad ang racism.
-Oo.

1107
01:05:52,324 --> 01:05:57,162
Ano'ng sinasabi ng family n'yo
tungkol sa pagiging Black?

1108
01:05:58,247 --> 01:06:03,794
Na maging matapang po at laging isipin
na Black queen po ako na maganda.

1109
01:06:04,753 --> 01:06:07,881
Sabi po ng Mama ko,
maging proud ako sa Black skin ko,

1110
01:06:07,965 --> 01:06:10,592
saka pag may nagtanong po
sa 'kin na di Black

1111
01:06:10,676 --> 01:06:12,594
ng "Ano 'yong Black girl magic?"

1112
01:06:12,678 --> 01:06:15,556
Sasabihin ko po,
"Ay, di mo maiintindihan 'yon."

1113
01:06:15,639 --> 01:06:17,474
Sinasabi po nila,

1114
01:06:18,642 --> 01:06:22,396
okay lang maging ikaw
kahit iba po 'yong itsura mo sa iba.

1115
01:06:22,479 --> 01:06:23,313
Okay.

1116
01:06:23,397 --> 01:06:26,066
Kasi po tao ka rin katulad ng nila.

1117
01:06:26,650 --> 01:06:30,487
Sabi po nila, di po okay
na nagagalit po sa amin 'yong mga pulis,

1118
01:06:30,571 --> 01:06:35,451
na papadapain po kami,
kasi wala po kaming ginagawang masama.

1119
01:06:35,534 --> 01:06:38,746
Kahit di nila ginagamit
'yong salita na alam natin,

1120
01:06:38,829 --> 01:06:40,748
alam nila kung ano ang race.

1121
01:06:40,831 --> 01:06:44,752
May nagsabi ng
"Black Lives Matter. Black girl magic."

1122
01:06:44,835 --> 01:06:47,087
Parang sinasabi rin nila,
"Alam ko 'yong race."

1123
01:06:47,171 --> 01:06:50,758
Kailangan pa nating mag-focus na bigyan
sila ng language para pag-usapan 'yon.

1124
01:06:50,841 --> 01:06:54,678
'Yon ang langugae na sinasabi sa kanila,
na naririnig nila sa iba,

1125
01:06:54,762 --> 01:06:57,097
pero di ibig sabihin,
sinasabuhay din nila 'yon

1126
01:06:57,181 --> 01:06:59,016
at ganoon nila tinitingnan ang iba.

1127
01:06:59,099 --> 01:07:02,770
Kasi kung pare-pareho ang lahat,
at walang kaso ang skin color,

1128
01:07:02,853 --> 01:07:06,356
bakit may mga Black man
na namamatay sa kamay ng mga pulis?

1129
01:07:06,440 --> 01:07:09,568
Ano'ng papel ng Barbie
para maunawaan ito ng mga bata?

1130
01:07:09,651 --> 01:07:12,279
Responsibilidad ba ng Barbie o ng Mattel

1131
01:07:12,362 --> 01:07:14,948
sa ginagawa nila na mas magka-intention

1132
01:07:15,032 --> 01:07:17,117
na tumulong ipaintindi
ang mga ganito sa bata?

1133
01:07:17,201 --> 01:07:18,744
-Oo.
-Sa tingin mo?

1134
01:07:18,827 --> 01:07:22,372
Kasi sa tingin ko,
responsibilidad nating lahat 'yon.

1135
01:07:22,456 --> 01:07:24,917
At maraming paraan

1136
01:07:25,667 --> 01:07:27,711
para magawa ng Mattel

1137
01:07:29,004 --> 01:07:32,633
na mas ipakita kung ano ang race

1138
01:07:32,716 --> 01:07:35,719
o kung ano ang ethnicity
at culture ng isang Barbie.

1139
01:07:35,803 --> 01:07:38,097
May team ba sa Mattel

1140
01:07:38,180 --> 01:07:42,142
na naka-focus sa meaning
ng mga pagkakaiba, o kung ano ba ito.

1141
01:07:42,226 --> 01:07:45,145
Tingin ko, interesting 'yon.
Parang maganda na…

1142
01:07:45,229 --> 01:07:48,565
Kung gusto talaga natin ng change,
di pwedeng sa isang tao lang.

1143
01:07:48,649 --> 01:07:50,943
Dapat may team, at may intention.

1144
01:07:51,026 --> 01:07:53,237
-Oo.
-Dapat tamang team ang meron.

1145
01:07:54,279 --> 01:07:58,951
Alin sa mga Barbie na 'to ang kamukha mo?

1146
01:07:59,034 --> 01:08:02,079
-Kamukha mo ang Barbie na 'to?
-Opo.

1147
01:08:02,162 --> 01:08:05,290
Ito po, medyo kamukha ko siya

1148
01:08:05,374 --> 01:08:08,544
kasi po brown 'yong eyes at hair niya.

1149
01:08:08,627 --> 01:08:10,129
Bakit kamukha mo sila?

1150
01:08:10,212 --> 01:08:14,800
Minsan po pag inaayos ko
'yong hair ko, tinataas ko po sa likod.

1151
01:08:14,883 --> 01:08:18,512
-Maganda po siya, saka may locs din siya.
-Oo nga.

1152
01:08:18,595 --> 01:08:20,681
-May kamukha pa ba sa kanya si Mommy?
-Opo.

1153
01:08:20,764 --> 01:08:21,598
Ano pa?

1154
01:08:21,682 --> 01:08:25,102
Naka-wig po siya.
Parang naka-wig po ang Barbie na 'to.

1155
01:08:25,853 --> 01:08:28,438
Wala po akong kamukha
sa mga Barbie na 'to.

1156
01:08:28,522 --> 01:08:30,357
Ako rin, e.

1157
01:08:30,440 --> 01:08:35,445
Ano'ng responsibilidad natin at ng parents
bukod sa pag-e-expose sa kanila?

1158
01:08:35,529 --> 01:08:36,822
Sa huli,

1159
01:08:36,905 --> 01:08:41,326
hindi naman gagawin ng Barbie
ang di mo pa nagagawa, di ba?

1160
01:08:42,494 --> 01:08:46,248
Kaya responsibilidad na 'yon
ng mga magulang at ng Mattel.

1161
01:08:46,331 --> 01:08:49,251
Ayokong iatas sa Barbie

1162
01:08:49,334 --> 01:08:54,548
'yong trabaho na dapat tayo
ang gumagawa bilang isang society,

1163
01:08:54,631 --> 01:08:56,592
na himayin ang mga bagay-bagay.

1164
01:08:56,675 --> 01:08:58,969
Para sa 'kin, ang trabaho talaga

1165
01:08:59,052 --> 01:09:03,307
ng tunay na diversity,
equity, at inclusion

1166
01:09:03,390 --> 01:09:08,312
ay buwagin 'yong marahas
na institutions at structures,

1167
01:09:08,395 --> 01:09:11,023
'yong marahas na mga manika, mga mundo

1168
01:09:11,106 --> 01:09:15,527
na nag-e-exist dahil sa matagal
na history ng colonialism.

1169
01:09:15,611 --> 01:09:20,449
Hangga't di natin ginagawa 'yon,
niloloko lang natin ang mga sarili natin.

1170
01:09:20,532 --> 01:09:24,286
Five years old 'yong anak ko,
para siyang princess ninja ngayon

1171
01:09:24,369 --> 01:09:27,289
na nanghihiwa ng melon.

1172
01:09:27,372 --> 01:09:30,834
Marami siyang Barbie,
at ang nakaka-proud doon,

1173
01:09:30,918 --> 01:09:34,171
pantay-pantay lang
'yong tingin niya sa kanila.

1174
01:09:34,254 --> 01:09:38,467
Kaya nandoon 'yong lahat ng kulay,

1175
01:09:38,550 --> 01:09:41,470
skin tone, style ng buhok,
shape ng katawan.

1176
01:09:41,553 --> 01:09:42,971
Proud ako do'n.

1177
01:09:43,055 --> 01:09:45,432
Tapos pag nakikipaglaro siya sa iba,

1178
01:09:45,515 --> 01:09:49,895
makikita mo talaga
na naka-focus sila sa laro,

1179
01:09:49,978 --> 01:09:52,272
hindi sa kung ano 'yong nilalaro nila.

1180
01:09:52,356 --> 01:09:56,652
Pupusta ako, kapag nagtanong
ka sa 30 na bata ngayon,

1181
01:09:56,735 --> 01:10:00,739
"Ano'ng itsura ni Barbie?"
baka makakuha ka ng 26 na iba-ibang sagot.

1182
01:10:00,822 --> 01:10:04,159
Sino sa tingin n'yo ang totoong Barbie?

1183
01:10:05,702 --> 01:10:06,787
Ito ba?

1184
01:10:08,956 --> 01:10:09,957
Ito.

1185
01:10:10,040 --> 01:10:13,126
-Ba't ito ang totoong Barbie?
-Dahil po sa skin niya.

1186
01:10:13,210 --> 01:10:15,170
Kasi po blonde siya.

1187
01:10:15,254 --> 01:10:16,338
Kasi blonde siya?

1188
01:10:16,421 --> 01:10:20,342
Ito po 'yong totoong Barbie,
tapos ito 'yong next nilang ginawa

1189
01:10:20,425 --> 01:10:23,553
para po maging kamukha
sila ng mga Black na girl,

1190
01:10:23,637 --> 01:10:26,390
para di na po white Barbies
ang lalaruin nila.

1191
01:10:26,473 --> 01:10:30,185
Nagre-research at nanonood po ako
ng shows na gumagawa ng toys,

1192
01:10:30,269 --> 01:10:32,813
'yan po 'yong unang Barbie na lumabas.

1193
01:10:32,896 --> 01:10:38,443
Kapag po nagpunta ka sa bilihan,
sila po 'yong unang Barbie na makikita,

1194
01:10:38,527 --> 01:10:40,237
gano'n din po sa commercials.

1195
01:10:40,320 --> 01:10:41,488
"Sino si Barbie?"

1196
01:10:41,571 --> 01:10:43,323
'Yon ang isa sa mga tanong,

1197
01:10:43,407 --> 01:10:47,369
tapos lagi nilang pinipili
si Miss Malibu, di ba?

1198
01:10:47,452 --> 01:10:51,206
Ang nakuha ko mula doon,

1199
01:10:51,290 --> 01:10:54,001
nasa sentro itong si Malibu,

1200
01:10:54,084 --> 01:10:56,461
nasa paligid lang niya 'yong iba,

1201
01:10:56,545 --> 01:10:58,672
at 'yon ang standard sa mundo.

1202
01:10:58,755 --> 01:11:01,466
Si classic Barbie,
Malibu Barbie, regular Barbie.

1203
01:11:01,550 --> 01:11:04,052
Pinaparating nila na 'yon ang ideal,

1204
01:11:04,136 --> 01:11:08,307
na 'yon ang normal,
at 'yon ang dapat nilang gayahin.

1205
01:11:08,390 --> 01:11:11,518
Naiintindihan din nila
na 'yong Black Barbie,

1206
01:11:11,601 --> 01:11:13,729
'yong Latina at Asian Barbie,

1207
01:11:13,812 --> 01:11:17,649
sa huli sila ginawa,
para may makita tayong kamukha natin.

1208
01:11:17,733 --> 01:11:21,611
'Yong structure ng power at privilege
na nasa baba ang mga Black,

1209
01:11:21,695 --> 01:11:23,780
naiintindihan 'yon ng mga bata

1210
01:11:23,864 --> 01:11:27,117
kahit na hindi nila alam
kung ano ang tawag doon.

1211
01:11:27,200 --> 01:11:29,870
Kasi nakikita nila
na meron ngang hierarchy

1212
01:11:29,953 --> 01:11:31,455
kahit sa mga laruan nila.

1213
01:11:31,538 --> 01:11:33,582
Kung papapiliin po ako,

1214
01:11:33,665 --> 01:11:37,002
ito po 'yong regular Barbie,

1215
01:11:37,085 --> 01:11:39,796
kasi may palabas po si Barbie, e.

1216
01:11:39,880 --> 01:11:42,674
Tingin ko po, siya 'yong original Barbie

1217
01:11:42,758 --> 01:11:48,055
kasi no'ng naghihintay po ako kanina,
pinapanood ko po 'yong show,

1218
01:11:48,138 --> 01:11:51,683
tapos siya po 'yong unang lumabas.

1219
01:11:53,435 --> 01:11:57,731
Pag nanonood ng TV shows ang anak ko,
hindi si Black Barbie ang bida.

1220
01:11:57,814 --> 01:12:00,734
Si Black Barbie…
o kahit sinong Black character,

1221
01:12:00,817 --> 01:12:04,613
di natin nakikilala ang pamilya nila,
wala tayong alam sa kanila.

1222
01:12:04,696 --> 01:12:05,906
Sidekick sila madalas.

1223
01:12:05,989 --> 01:12:09,493
Para itong present-day version

1224
01:12:09,576 --> 01:12:13,955
ng nangyayaring exclusion
noong wala pang Black Barbie doll.

1225
01:12:14,039 --> 01:12:16,124
-May napanood ba kayong Barbie movie?
-Opo.

1226
01:12:16,208 --> 01:12:17,334
-Opo.
-Gano'n ba?

1227
01:12:17,417 --> 01:12:18,794
Anong movie 'yon?

1228
01:12:18,877 --> 01:12:21,254
Napanood ko po 'yong spy siya,

1229
01:12:21,338 --> 01:12:23,924
'yong nasa space, saka 'yong regular show.

1230
01:12:24,508 --> 01:12:27,552
Pinapanood ko po dati
'yong Barbie Dreamhouse.

1231
01:12:27,636 --> 01:12:28,470
Talaga?

1232
01:12:28,553 --> 01:12:32,057
Opo, may napanood kami.

1233
01:12:32,140 --> 01:12:34,768
Sirena po siya do'n,
tapos kamukha siya nito.

1234
01:12:36,228 --> 01:12:38,647
Ako si Nachelle Jackson.

1235
01:12:38,730 --> 01:12:40,732
Ito naman ang anak ko, si Kayden.

1236
01:12:42,943 --> 01:12:45,445
Hi, 14 years old po ako.

1237
01:12:46,113 --> 01:12:50,659
-Pinilit po akong maglaro ng dolls.
-Hindi ka naman pinilit.

1238
01:12:50,742 --> 01:12:52,327
Natatandaan ko noon,

1239
01:12:52,411 --> 01:12:58,708
nakaka-ilang volume na kami
ng iba't ibang Barbie movie,

1240
01:12:59,209 --> 01:13:02,796
tapos pumunta kami sa Target
para bumili ng Barbie doll.

1241
01:13:02,879 --> 01:13:06,967
Nasa aisle ako no'n,
tapos sabi ko, "Eto si Barbie, o."

1242
01:13:07,467 --> 01:13:10,220
Sabi ko pa,
"Okay, Barbie 'to, Black siya."

1243
01:13:11,096 --> 01:13:13,473
Tapos ayaw niyang pumayag.

1244
01:13:13,557 --> 01:13:17,352
Sabi niya, "Hindi 'to si Barbie.
Di naman Black si Barbie.

1245
01:13:17,436 --> 01:13:18,603
White si Barbie."

1246
01:13:18,687 --> 01:13:22,441
Siguro po, kailangan nilang magsama
ng ibang race sa shows nila.

1247
01:13:22,524 --> 01:13:24,359
Kasi po isang race lang madalas

1248
01:13:24,443 --> 01:13:25,986
-'yong main character.
-Oo.

1249
01:13:26,069 --> 01:13:28,864
Lumabas 'yong show
no'ng medyo matanda na 'ko.

1250
01:13:28,947 --> 01:13:31,575
Kaya no'ng nine or ten po ako,

1251
01:13:32,200 --> 01:13:35,036
mas nagustuhan ko 'yon
kasi may Black character.

1252
01:13:35,120 --> 01:13:38,165
Kaya po siguro
di ko nakita si Barbie bilang Black.

1253
01:13:38,248 --> 01:13:42,043
Kasi lagi pong friend ng bida
'yong Black person.

1254
01:13:42,544 --> 01:13:45,297
Parang si Nikki o Christine,
parang gano'n po.

1255
01:13:45,380 --> 01:13:46,631
Ako si Aydrea Walden,

1256
01:13:46,715 --> 01:13:48,967
isa akong writer na taga-Los Angeles.

1257
01:13:49,050 --> 01:13:51,178
Medyo pamilyar na 'ko sa Barbie Vlog

1258
01:13:51,261 --> 01:13:52,929
bago pa 'ko na-involve doon.

1259
01:13:53,013 --> 01:13:58,518
May ilan-ilan akong nakita at napanood.

1260
01:13:58,602 --> 01:14:00,812
Pamilyar din ako sa Mattel.

1261
01:14:00,896 --> 01:14:03,398
Naka-trabaho ko sila sa ibang show,

1262
01:14:03,482 --> 01:14:06,193
kaya maganda na ang samahan namin

1263
01:14:06,276 --> 01:14:10,030
noong nilapitan nila ako
dahil may gusto silang gawin.

1264
01:14:10,113 --> 01:14:14,451
Gusto nilang magsalita
tungkol sa mga issue no'ng 2020.

1265
01:14:14,951 --> 01:14:16,286
Hello sa inyong lahat.

1266
01:14:16,369 --> 01:14:17,537
Hi, guys.

1267
01:14:17,621 --> 01:14:21,124
May malaking movement
na nangyayari ngayon.

1268
01:14:21,208 --> 01:14:23,960
Milyon-milyong tao sa buong mundo

1269
01:14:24,044 --> 01:14:26,922
ang tumitindig laban sa racism.

1270
01:14:27,005 --> 01:14:30,884
Tumitindig sila
dahil mula pa noon, madalas mangyari

1271
01:14:30,967 --> 01:14:35,305
na di patas ang pagtrato sa mga tao,
at may mga nasasaktan din

1272
01:14:35,388 --> 01:14:37,057
dahil lang sa kulay ng balat nila.

1273
01:14:37,140 --> 01:14:40,143
Sabi nila, "Gusto naming
gawin ang Barbie vlog na 'to.

1274
01:14:40,227 --> 01:14:42,938
Kung may masasabi ka,
anong mensahe ang ipaparating mo?"

1275
01:14:43,021 --> 01:14:45,106
Akala siguro ng iba,
okay lang ang buhay ko,

1276
01:14:45,190 --> 01:14:48,443
pero ang totoo,
palagi akong nakakaranas ang racism,

1277
01:14:48,527 --> 01:14:51,404
gano'n din ang ibang mga Black.

1278
01:14:51,488 --> 01:14:54,783
Nakaka-fascinate na pwedeng
magkaroon ng magkaibang experience

1279
01:14:54,866 --> 01:14:57,827
ang dalawang tao sa iisang lugar
base sa pagkatao nila.

1280
01:14:57,911 --> 01:14:59,412
'Yon ang gusto kong pag-usapan.

1281
01:14:59,496 --> 01:15:02,874
Nagparamihan kami ni Barbie
ng mabebentang sticker sa beach.

1282
01:15:02,958 --> 01:15:06,002
Naghiwalay kami para makita
kung sino'ng mas maraming mabebenta.

1283
01:15:06,086 --> 01:15:10,173
Habang nasa boardwalk ako,
tatlong beses akong binawal ng security.

1284
01:15:10,257 --> 01:15:11,091
Ano?

1285
01:15:11,174 --> 01:15:15,262
Kung ano-ano'ng tinanong nila,
tinawagan pa nila si Mama.

1286
01:15:15,345 --> 01:15:18,431
Di ko sinabi sa 'yo,
pero dahil doon kaya konti ang benta ko.

1287
01:15:18,932 --> 01:15:21,059
Akala ng security,
may ginagawa akong masama

1288
01:15:21,142 --> 01:15:23,645
kahit na pareho lang 'yong ginagawa natin.

1289
01:15:23,728 --> 01:15:28,149
Kumuha kami ng mga story sa experience ko,
mga totoong nangyari sa buhay ko.

1290
01:15:28,233 --> 01:15:30,860
Ginawa naming angkop sa edad ng audience.

1291
01:15:30,944 --> 01:15:35,282
Madalas kong gawin 'yon sa trabaho.
Ginagawa kong angkop sa mga bata

1292
01:15:35,365 --> 01:15:38,451
'yong mga malalaking issue
na pang-matanda.

1293
01:15:38,535 --> 01:15:42,247
Pag nababanggit ko ang ganito,
gumagawa ng excuse ang iba.

1294
01:15:42,330 --> 01:15:46,334
Sinasabi nila, "Dapat siguro,
kumuha ka ng permit para magbenta."

1295
01:15:46,418 --> 01:15:47,961
Pero excuse lang 'yon.

1296
01:15:48,044 --> 01:15:52,382
Nangyari sa 'kin 'yon kasi Black ako
at mali ang iniisip nila sa akin.

1297
01:15:52,465 --> 01:15:56,052
At di nila iniisip ang mga ganoon
sa mga white na gaya ko.

1298
01:15:56,136 --> 01:15:59,347
Simple lang ang setup. May magkaibigang
nagse-share ng experiences.

1299
01:15:59,431 --> 01:16:02,434
Naisip ko rin na magandang
may pinapakita kaming

1300
01:16:02,517 --> 01:16:06,479
dalawang tao na pinagkukuwentuhan
ang isang bagay na di madaling pag-usapan.

1301
01:16:06,563 --> 01:16:09,524
Mahirap marinig at pag-usapan
ang mga ganitong kuwento.

1302
01:16:09,608 --> 01:16:12,068
At tingin ko, maganda ang ginawa ng team.

1303
01:16:12,152 --> 01:16:14,070
Masaya ako sa naging resulta.

1304
01:16:14,821 --> 01:16:18,992
Ano nga 'yong joke ni Dave Chappelle?
'Yong "Ano'ng tingin ni Ja Rule?"

1305
01:16:20,785 --> 01:16:21,703
Alam n'yo 'yon?

1306
01:16:23,872 --> 01:16:27,959
Di ko naman siguro sasabihin na
"Ano'ng tingin ni Barbie sa racism?"

1307
01:16:28,043 --> 01:16:31,254
Tara… Tara, tanungin natin si Barbie.

1308
01:16:35,425 --> 01:16:36,551
Okay.

1309
01:16:37,093 --> 01:16:37,969
Wow!

1310
01:16:38,511 --> 01:16:41,264
Ally si white barbie. Ang ganda.

1311
01:16:41,348 --> 01:16:45,310
Maganda 'to kung effective.
Kung 'yong mga batang white

1312
01:16:45,393 --> 01:16:49,939
na idol si Barbie,
na gustong maging kagaya niya,

1313
01:16:50,023 --> 01:16:52,233
kung makikinig sila doon nang mabuti,

1314
01:16:52,317 --> 01:16:57,447
at sisimulan nilang i-call out
ang racism kapag nangyayari 'yon,

1315
01:16:57,530 --> 01:17:02,118
saka ipagtanggol
'yong mga kaibigan nilang Black at Latino

1316
01:17:02,202 --> 01:17:04,329
o kahit sino na naiiba.

1317
01:17:04,412 --> 01:17:08,958
Baka makatulong 'to para makita nila
'yong racism. Kasi madalas, hindi, e.

1318
01:17:09,042 --> 01:17:12,420
Tingin ko, ang kulang lang doon sa video,

1319
01:17:12,504 --> 01:17:16,675
wala silang binigay na advice

1320
01:17:16,758 --> 01:17:17,884
ng dapat gawin.

1321
01:17:17,967 --> 01:17:20,220
'Yong pagiging listener,

1322
01:17:20,303 --> 01:17:25,767
di no'n nabibigay 'yong kailangan
para malaman mo ang gagawin

1323
01:17:25,850 --> 01:17:28,853
pag tinutukso
'yong kaibigan mo sa sleepover.

1324
01:17:29,354 --> 01:17:32,607
Medyo nalulungkot ako

1325
01:17:32,691 --> 01:17:36,695
na hindi magawa ng mga bata
na maging bata lang.

1326
01:17:37,529 --> 01:17:39,114
Di naman sa di kailangan,

1327
01:17:39,197 --> 01:17:42,659
kasi mararanasan talaga nila
ang realidad at totoo 'yon,

1328
01:17:42,742 --> 01:17:44,994
at nangyayari 'yon kahit bata pa lang.

1329
01:17:45,078 --> 01:17:49,958
Kaya kung makakatulong 'tong
pagsasama ng reality at fantasy

1330
01:17:50,041 --> 01:17:53,586
para maging mas mabuti
at hindi walang-malay

1331
01:17:53,670 --> 01:17:58,466
sa racism at discrimination
ang mundo natin,

1332
01:17:58,550 --> 01:18:01,010
sobrang ganda nito, worth it siya.

1333
01:18:01,094 --> 01:18:04,514
Ang ganda na may pinag-usapan sila
na importanteng issue.

1334
01:18:04,597 --> 01:18:08,852
Tingin ko, maganda ito para sa mga bata
na walang gano'ng experience,

1335
01:18:09,352 --> 01:18:10,979
'yong matuto sa gano'ng videos,

1336
01:18:11,062 --> 01:18:14,023
at saka baka di nila
napag-uusapan 'yon sa bahay.

1337
01:18:14,107 --> 01:18:15,817
Pero ang una kong naisip,

1338
01:18:15,900 --> 01:18:19,070
"Kailan nagsalita nang ganito karami
'yong character na 'to sa show?"

1339
01:18:19,154 --> 01:18:19,988
Walang gano'n.

1340
01:18:20,071 --> 01:18:24,159
May mga konting line nga siya,
pero sidekick lang siya lagi.

1341
01:18:24,242 --> 01:18:25,744
Para magka-progress,

1342
01:18:25,827 --> 01:18:28,371
kailangan mong dumaan sa steps, di ba?

1343
01:18:28,455 --> 01:18:31,958
Di lang isang malaking hakbang
ang progress.

1344
01:18:32,041 --> 01:18:34,210
Dumami na ang representation.

1345
01:18:34,294 --> 01:18:39,174
Sa movie last year, Big City Big Dreams,
nandoon si Barbie Roberts, Malibu.

1346
01:18:39,257 --> 01:18:42,093
May nakilala na siyang
isa pang Barbie Roberts, taga-Brooklyn.

1347
01:18:42,177 --> 01:18:45,722
-Taga-Brooklyn ka? As in New York?
-May iba pa bang Brooklyn?

1348
01:18:45,805 --> 01:18:48,016
May napanood ako na cute scene.

1349
01:18:48,099 --> 01:18:51,186
Si white Barbie saka si Black Barbie.

1350
01:18:51,269 --> 01:18:52,979
Roommates sila sa dorm.

1351
01:18:53,688 --> 01:18:55,023
Room ko yata 'to.

1352
01:18:55,774 --> 01:18:58,485
Name ko 'yong nakalagay. Ako si Barbie.

1353
01:18:58,568 --> 01:19:00,862
Ako rin si Barbie.

1354
01:19:01,446 --> 01:19:03,698
-Ano'ng apelyido mo?
-Roberts.

1355
01:19:04,491 --> 01:19:06,618
-Pareho tayo ng name?
-Pareho tayo ng name?

1356
01:19:06,701 --> 01:19:08,828
Ang cool na pinapakita nila

1357
01:19:08,912 --> 01:19:11,581
na may melanated Barbie,
may white Barbie din,

1358
01:19:11,664 --> 01:19:13,124
pero iisang manika sila,

1359
01:19:13,208 --> 01:19:15,502
magkaiba lang ng skin tone.

1360
01:19:15,585 --> 01:19:18,588
Nagbukas na ngayon ang Barbie multiverse.

1361
01:19:18,671 --> 01:19:22,300
Kung iisipin, "Uy, may progress na,"

1362
01:19:22,383 --> 01:19:27,931
kasi lumabas na sa screen
si Brooklyn, di ba?

1363
01:19:28,556 --> 01:19:30,391
Di na mahalaga kung paano.

1364
01:19:30,475 --> 01:19:33,478
Basta nandoon siya,
so masasabi nating may progress.

1365
01:19:33,561 --> 01:19:36,606
Tingin ko, interesting
na maintindihan natin

1366
01:19:36,689 --> 01:19:38,817
na may kakompetensiya si Brooklyn

1367
01:19:38,900 --> 01:19:42,946
na hindi naman niya
kasinggaling mag-perform sa stage.

1368
01:19:43,029 --> 01:19:48,910
Ganoon ang nararanasan
ng maraming Black na babae sa araw-araw.

1369
01:19:49,410 --> 01:19:52,121
Progressive tingnan na hinire ka namin.

1370
01:19:56,417 --> 01:19:58,920
Pwedeng hindi ganoon kagaling

1371
01:19:59,921 --> 01:20:02,340
ang isang white

1372
01:20:02,423 --> 01:20:05,093
pero makikita pa rin siya na kapantay…

1373
01:20:05,176 --> 01:20:06,845
May tumatakas na maleta.

1374
01:20:06,928 --> 01:20:10,723
…sa kasong 'to, kapantay siya
ng over-qualified na Black woman.

1375
01:20:11,224 --> 01:20:14,310
Niligtas na naman ng ballet ang araw.

1376
01:20:14,394 --> 01:20:16,938
Pareho silang isinali
sa isang competition,

1377
01:20:17,021 --> 01:20:21,901
at progressive daw 'yon, pero hindi naman.

1378
01:20:21,985 --> 01:20:26,322
I'll see you at the finish line

1379
01:20:26,406 --> 01:20:30,660
Kahit na nag-tie sila,
nakikita ko pa rin na pabor 'yon sa isa.

1380
01:20:31,160 --> 01:20:34,205
Bakit di magawa at masabi ng Mattel na

1381
01:20:34,289 --> 01:20:38,877
"Okay, magaling si Brooklyn.
May talent siya. Sa kanya na 'to."

1382
01:20:39,544 --> 01:20:41,921
Para sa ilang mga bata,

1383
01:20:42,005 --> 01:20:46,050
parang hindi pa rin inclusive
'yong pinapakita ng media.

1384
01:20:46,134 --> 01:20:48,011
May mga usap-usapan na

1385
01:20:48,720 --> 01:20:53,349
"Ano ba ang kailangan
para isa sa Black characters,

1386
01:20:53,433 --> 01:20:56,394
isa sa Latina characters,
isa sa Asian characters

1387
01:20:56,477 --> 01:20:58,813
ang maging bida sa sarili nilang kuwento?"

1388
01:20:58,897 --> 01:21:02,150
Tingin ko, papunta na tayo doon.
Ginagawa na namin 'yon.

1389
01:21:02,233 --> 01:21:06,070
Sa pag-expand ng Barbie Roberts…
Barbie Roberts Brooklyn.

1390
01:21:06,154 --> 01:21:08,156
Malaking step ang pag-expand no'n.

1391
01:21:08,239 --> 01:21:13,953
Dahil sa success ng movie last year,
magkakaroon ng sariling line si Brooklyn.

1392
01:21:14,037 --> 01:21:15,872
May sarili na siyang universe.

1393
01:21:15,955 --> 01:21:18,625
Magkaibigan pa rin sila doon
ni Barbie Malibu,

1394
01:21:18,708 --> 01:21:21,711
pero bumubuo tayo
ng mundong para lang kay Brooklyn.

1395
01:21:21,794 --> 01:21:26,549
Magkakaroon ng sariling Netflix series
ang Brooklyn line,

1396
01:21:26,633 --> 01:21:28,301
magkakaroon din ng dolls,

1397
01:21:28,384 --> 01:21:31,596
at mas lalabas siguro siya
sa vlogs at kung ano-ano pa.

1398
01:21:31,679 --> 01:21:33,014
Mas lumalawak pa 'yon.

1399
01:21:33,097 --> 01:21:37,435
Sinasabi pa rin ng parents ngayon
na Black Barbie o Barbie of color sana

1400
01:21:37,518 --> 01:21:39,771
ang maging main character.

1401
01:21:39,854 --> 01:21:43,149
Kaya tingin ko, umiikot
sa empowerment ang legacy na 'to.

1402
01:21:43,232 --> 01:21:44,651
Pati sa cultural impact.

1403
01:21:44,734 --> 01:21:48,655
Mas nagkakaroon na ngayon
ng inclusivity at representation.

1404
01:21:48,738 --> 01:21:52,325
Siguro ang una dapat nating isipin,

1405
01:21:54,160 --> 01:21:55,828
importante ang pace,

1406
01:21:55,912 --> 01:22:00,959
at mas maganda 'yong pace na nagtatagal,
na kayang gawin, at may impact sa tao

1407
01:22:01,042 --> 01:22:02,669
kaysa sa minsan lang.

1408
01:22:02,752 --> 01:22:08,508
Kung di natin nakikita
'yong progress sa bilis na gusto ko,

1409
01:22:08,591 --> 01:22:11,636
o sa bilis na gusto mo,
o sa bilis na gusto ng iba,

1410
01:22:12,220 --> 01:22:17,433
okay lang 'yon, kasi inaasahan ko
na patuloy pa rin tayong kikilos.

1411
01:22:17,517 --> 01:22:18,935
Ang napagtanto ko rin,

1412
01:22:19,018 --> 01:22:22,438
kahit na sa konting progress,
may nagagawa ako, may nagagawa tayo.

1413
01:22:22,522 --> 01:22:25,316
-Tingin ko, di siya magiging successful.
-Bakit?

1414
01:22:25,817 --> 01:22:28,444
Kasi nakatira tayo sa…

1415
01:22:29,320 --> 01:22:31,698
-Ayokong sabihin.
-Sige lang.

1416
01:22:32,991 --> 01:22:36,828
Nakatira tayo sa isang mundo
na pinakamarami ang mga white.

1417
01:22:36,911 --> 01:22:41,207
Tapos 'yong mga pinaka-successful
na taong maiisip mo,

1418
01:22:42,333 --> 01:22:44,002
mga white din, di ba?

1419
01:22:44,085 --> 01:22:49,549
Mataas din kasi 'yong demand
pagdating sa mga white,

1420
01:22:49,632 --> 01:22:54,762
hindi lang siguro
nag-iisang character si Black Barbie

1421
01:22:54,846 --> 01:22:58,224
na walang kasamang
kahit sinong white character.

1422
01:22:59,058 --> 01:23:00,560
Di niya kayang mag-isa.

1423
01:23:01,060 --> 01:23:04,480
Gusto ko sana 'yon,
pero tingin ko, di magiging successful.

1424
01:23:05,815 --> 01:23:07,734
Nalulungkot ako na…

1425
01:23:09,652 --> 01:23:14,282
hindi niya nakikitang
magiging successful ito

1426
01:23:14,365 --> 01:23:16,868
dahil lang person of color ang bida.

1427
01:23:20,038 --> 01:23:22,832
'Yon ang kapatid ko at ang pamangkin ko.

1428
01:23:23,833 --> 01:23:26,419
Nagulat din ako na ganoon ang tingin niya.

1429
01:23:27,045 --> 01:23:29,589
May ginagawa ba talaga tayo kung 2024 na,

1430
01:23:29,672 --> 01:23:33,676
pero iniisip pa rin ng mga bata
na pinakamaraming white sa mundo?

1431
01:23:34,260 --> 01:23:37,263
Ang layo na ng narating natin
mula sa Chapter One,

1432
01:23:37,346 --> 01:23:39,891
sa kakulangan ng mga Black na manika.

1433
01:23:40,475 --> 01:23:41,476
Hindi ba?

1434
01:23:47,565 --> 01:23:51,277
Ano'ng laman ng librong 'to?

1435
01:23:52,653 --> 01:23:54,739
70th Anniversary Book.

1436
01:23:55,323 --> 01:23:58,117
Nilagay nila 'yong quote na sinabi ko.

1437
01:23:59,410 --> 01:24:03,414
"Mapalad ako dahil sa 44 na taon ko
sa Mattel, sobrang saya ko."

1438
01:24:03,498 --> 01:24:04,707
Oo, totoo 'yon.

1439
01:24:05,625 --> 01:24:07,585
-Si Kitty…
-Nandiyan si Kitty.

1440
01:24:07,668 --> 01:24:09,128
-Ayan.
-"Kitty Black Perkins.

1441
01:24:09,212 --> 01:24:13,299
Ang unang lumikha ng Black Barbie
at Holiday Barbie line."

1442
01:24:13,382 --> 01:24:17,470
"Ang pinakamaganda sa trabaho ko,
gusto agad ako ng bawat batang babae

1443
01:24:17,553 --> 01:24:20,431
kapag nalaman na niya ang ginagawa ko."

1444
01:24:20,515 --> 01:24:22,350
Eto na 'yon.

1445
01:24:23,935 --> 01:24:25,103
Tingnan natin.

1446
01:24:25,186 --> 01:24:30,525
Noong 1980, alam natin 'yan,
nilabas ang Black Barbie.

1447
01:24:30,608 --> 01:24:32,568
-Eighty-two.
-Noong 1980.

1448
01:24:32,652 --> 01:24:35,863
-Tingnan natin. Nandiyan si Black Barbie?
-Wala dito.

1449
01:24:35,947 --> 01:24:37,949
-"World Champion…"
-"Pushing boundaries."

1450
01:24:38,032 --> 01:24:40,868
Pushing boundaries daw,
pero walang Black Barbie?

1451
01:24:40,952 --> 01:24:42,078
Kaya nga.

1452
01:24:42,662 --> 01:24:46,958
Nakakalungkot naman, walang Black Barbie
sa "Pushing the Boundaries" list.

1453
01:24:47,041 --> 01:24:51,379
-Wala nga siya do'n.
-Oo. Pero nando'n si Holiday Barbie.

1454
01:24:53,965 --> 01:24:58,719
Habang ginagawa ang film na ito,
lagi kong naiisip 'yong batang Lagueria,

1455
01:24:58,803 --> 01:25:02,390
isang mahiyain at mahihin
na batang Black sa Texas,

1456
01:25:02,473 --> 01:25:06,060
at paano kaya kung nakapanood siya
ng ganitong documentary?

1457
01:25:06,811 --> 01:25:09,105
Mapapanood niya 'to,
gugustuhin niyang sumali,

1458
01:25:09,188 --> 01:25:12,775
kasi gaya ng tita niya, gusto niyang
itanong ang mabibigat na tanong

1459
01:25:12,859 --> 01:25:16,445
at simulan ang trabaho
para sa mga susunod na henerasyon.

1460
01:25:16,529 --> 01:25:21,075
Gaya si Shonda, mabigat maging pinakauna,
pero ginawa pa rin niya.

1461
01:25:21,159 --> 01:25:25,454
Gaya ni Misty,
naintindihan niya na isang protest

1462
01:25:25,538 --> 01:25:27,039
na maging Black

1463
01:25:27,123 --> 01:25:31,127
at sabihing parte ka ng history
na hindi ka lagi ibinibilang.

1464
01:25:31,210 --> 01:25:34,839
Gaya nina Kitty at Stacey,
nakita niyang may kailangang gawin.

1465
01:25:34,922 --> 01:25:37,925
Na kailangang ikuwento
ang kuwento ng Black Barbie.

1466
01:25:38,009 --> 01:25:39,635
Na ilagay siya timeline.

1467
01:25:39,719 --> 01:25:42,847
Dahil importante si Black Barbie,

1468
01:25:42,930 --> 01:25:44,932
at may halaga ang kuwento niya.

1469
01:25:46,309 --> 01:25:47,852
Gaya nga ng nakikita n'yo,

1470
01:25:47,935 --> 01:25:52,148
sobra akong na-inspire
habang ginagawa ang film na ito.

1471
01:25:52,231 --> 01:25:55,234
Kayo kaya, paano kayo ma-i-inspire nito?

1472
01:25:56,110 --> 01:25:58,738
Kaya importante
na may mga ganitong palabas.

1473
01:25:58,821 --> 01:26:00,823
Pine-preserve nito 'yong legacy.

1474
01:26:01,616 --> 01:26:05,494
Para sa 'kin, si Black Barbie talaga
ang naging daan, 100 percent.

1475
01:26:06,078 --> 01:26:11,000
Gusto kong malaman ng lahat na makikita
kay Black Barbie kung sino ako.

1476
01:26:11,083 --> 01:26:16,672
Ang pagkatao ko, lahat na,
binuhos ko siya sa manikang 'to.

1477
01:26:17,215 --> 01:26:21,510
Pakiramdam ko, nakapagbigay ako ng saya

1478
01:26:22,220 --> 01:26:26,265
sa bawat batang nakapaglaro
ng manika na dinesign ko.

1479
01:26:26,349 --> 01:26:29,143
Tingin ko rin,
nagamit ko ang creativity ko

1480
01:26:29,227 --> 01:26:30,728
na binigay ni God,

1481
01:26:30,811 --> 01:26:32,980
sa magandang paraan.

1482
01:26:33,064 --> 01:26:39,070
Nagpapasalamat ako sa growth,
sa tinatahak na future ng Barbie.

1483
01:26:39,153 --> 01:26:43,074
Pero alam ko rin
na di tayo makakarating sa future na ito

1484
01:26:43,157 --> 01:26:44,825
kung di dahil sa Black Barbie.

1485
01:26:44,909 --> 01:26:50,331
Gusto rin sabihin ulit
na proud na proud ako sa mga Black woman

1486
01:26:50,414 --> 01:26:55,086
sa pag-call out
sa mga bagay na importante sa amin

1487
01:26:55,169 --> 01:26:58,422
sa mga lugar na kadalasan,
pinapatahimik kami.

1488
01:26:58,506 --> 01:27:01,008
Sobrang hirap sigurong gawin no'n.

1489
01:27:01,592 --> 01:27:03,761
Kaya naman excited ako

1490
01:27:03,844 --> 01:27:07,306
pero kailangan ko munang bigyang pugay
kung paano ito nagsimula.

1491
01:27:07,807 --> 01:27:12,019
Sobrang grateful ko lang
sa legacy na nabuo mula doon.

1492
01:27:18,734 --> 01:27:22,238
Okay, hindi na ako hater ng mga manika.

1493
01:27:22,989 --> 01:27:28,119
Nagpapasalamat nga ako na nalaman ko
ang kuwento nila, sobrang nagustuhan kong

1494
01:27:28,202 --> 01:27:32,748
ipakita kung paano nakarating sa tuktok
at nagtulungan ang mga Black woman.

1495
01:27:32,832 --> 01:27:34,709
Ang tatlong babaeng ito,

1496
01:27:34,792 --> 01:27:39,380
si Kitty, si Stacey,
at ang tita ko, si Beulah Mae Mitchell,

1497
01:27:39,463 --> 01:27:41,132
nagsama-sama sila.

1498
01:27:41,215 --> 01:27:44,969
Hindi nila nakita ang gusto nila,
kaya sila na ang gumawa.

1499
01:27:45,553 --> 01:27:48,055
Uy, ganoon lang talaga kami.

1500
01:27:48,889 --> 01:27:52,560
Sila ang una,
pero sinigurado nilang di sila ang huli

1501
01:27:52,643 --> 01:27:55,271
sa pagpapasa sa akin
ng responsibilidad ngayon.

1502
01:27:55,855 --> 01:27:58,649
Gaya nila, may nakita ako
na kailangang gawin,

1503
01:27:58,733 --> 01:28:01,152
bumuo ako ng magaling na team,

1504
01:28:01,235 --> 01:28:07,616
at sa wakas, ginawang bida
sa sarili niyang kuwento si Black Barbie.

1505
01:28:15,791 --> 01:28:17,668
Nais ibahagi ng Mattel ang mga sumusunod:

1506
01:28:17,752 --> 01:28:20,671
Mula 2016, pinaka-diverse sa market
ang mga manika ng Barbie.

1507
01:28:20,755 --> 01:28:23,841
Co-lead si Barbie "Brooklyn" Roberts
sa broadcast content at iba pa.

1508
01:28:23,924 --> 01:28:26,677
Nagbibigay ng internship
sa Black students ang FLIP Program.

1509
01:28:26,761 --> 01:28:28,929
May tatlo nang natanggap
na full-time employees.

1510
01:28:29,013 --> 01:28:32,308
Nagbibigay ng opportunity ang Mattel
sa Black designers sa OTIS College.

1511
01:28:32,391 --> 01:28:36,062
May ginagawang bagong Barbie doll
sina Bill at Kitty, design ito ni Kitty.

1512
01:29:17,061 --> 01:29:21,732
Masaya akong pumunta sa studio
at makakita ng diversity.

1513
01:29:23,025 --> 01:29:28,406
Ilang taon na ang dumaan,
noong bago pa lang ako sa politics,

1514
01:29:29,490 --> 01:29:31,617
walang ganitong diversity.

1515
01:29:31,700 --> 01:29:35,913
Walang makeup artists na alam
ang tamang kulay para sa mukha ko.

1516
01:29:36,497 --> 01:29:39,166
Walang mga nasa likod ng camera,

1517
01:29:39,250 --> 01:29:42,336
o mga interview
tungkol sa people of color.

1518
01:29:42,420 --> 01:29:45,840
May mga nagbago na
sa entertainment industry.

1519
01:29:45,923 --> 01:29:49,301
Masaya akong makita kayong lahat,
na makita ang diversity.

1520
01:29:49,385 --> 01:29:50,845
Salamat sa imbitasyon.

1521
01:30:09,697 --> 01:30:11,490
Gusto mo bang maging Barbie?

1522
01:30:11,574 --> 01:30:17,037
Parang may ganyang idea na dati,
mga ilang taon na siguro ang dumaan.

1523
01:30:17,663 --> 01:30:18,664
Nasaan na siya?

1524
01:30:22,001 --> 01:30:23,961
Sabi ni Karen, "Oo."

1525
01:30:24,044 --> 01:30:25,713
Oo, magugustuhan ko 'yon.

1526
01:30:26,297 --> 01:30:28,007
Deserve niya 'yon.

1527
01:30:28,090 --> 01:30:30,759
May ibang message din na ipaparating 'yon

1528
01:30:31,260 --> 01:30:34,138
sa mga Black na batang babae,
sa mga millenial,

1529
01:30:34,221 --> 01:30:36,098
kasi kilala siya bilang si Auntie.

1530
01:30:36,182 --> 01:30:38,434
Kaya pag nakita nila
ang pangalan niya sa Barbie,

1531
01:30:38,517 --> 01:30:40,060
ang ganda no'n.

1532
01:30:41,395 --> 01:30:43,230
Magpakilala ka, nasa camera ka.

1533
01:30:43,314 --> 01:30:45,107
Ay! Naka-video pala ako.

1534
01:30:46,984 --> 01:30:49,320
Ako si Karen Waters, siya ang nanay ko.

1535
01:30:49,403 --> 01:30:52,239
-Dapat siyang maging Barbie.
-Dapat siyang maging Barbie.

1536
01:30:52,323 --> 01:30:54,867
-Narinig n'yo, Mattel?
-Narinig n'yo, Mattel?

1537
01:30:54,950 --> 01:30:57,244
Live on TV, galing mismo sa anak niya.

1538
01:30:58,871 --> 01:31:02,208
Balang-araw, magkakaroon din

1539
01:31:02,708 --> 01:31:04,919
ng Barbie na sobrang mature.

1540
01:32:58,490 --> 01:33:03,495
Nagsalin ng Subtitle: K. Erilla

1541
01:33:06,665 --> 01:33:13,672
PARA SA BATANG LAGUERIA
AT SA LAHAT NG BATA SA ATING SARILI.