1
00:00:18,644 --> 00:00:21,439
Nasa Boston police ako sa loob ng 38 taon.
2
00:00:23,858 --> 00:00:25,401
Marami akong natutunan.
3
00:00:28,196 --> 00:00:30,073
Pero ang pinakamahalaga ay...
4
00:00:31,574 --> 00:00:35,161
kung gustong manakit ng isang tao,
makahahanap siya ng paraan para gawin ito.
5
00:01:07,985 --> 00:01:11,447
Ginagawa namin ang lahat para maiwasan
ang ganitong pangyayari, pero...
6
00:01:13,199 --> 00:01:16,410
may ibang parte ng tao
na hindi natin nakikita.
7
00:01:22,083 --> 00:01:27,463
ANG BOSTON MARATHON BOMBING
8
00:01:28,881 --> 00:01:31,759
CHAPTER I
PUTING SUMBRERO, ITIM NA SUMBRERO
9
00:01:46,315 --> 00:01:48,109
Sumali na ako sa 59 na marathon.
10
00:01:50,236 --> 00:01:52,864
At ang pinaka-nagustuhan ko
ay ang sa Boston.
11
00:01:56,534 --> 00:01:59,287
Parang Rite of Spring.
Malapit na ang Pasko ng Pagkabuhay.
12
00:01:59,287 --> 00:02:01,998
Buhay na buhay ang lungsod.
Namumukadkad ang mga bulaklak.
13
00:02:01,998 --> 00:02:04,083
Nasasabik ang lahat para sa Patriot's Day.
14
00:02:06,711 --> 00:02:08,713
Pinagdiriwang iyon sa Boston.
15
00:02:09,213 --> 00:02:11,841
Lalabas ang lahat at nanonood ng marathon.
16
00:02:11,841 --> 00:02:14,343
Espesyal na araw iyon sa kanila.
17
00:02:14,343 --> 00:02:18,264
Ang Massachusetts ay isa sa tanging lugar
na nagdiriwang ng Patriot's Day.
18
00:02:19,557 --> 00:02:22,435
Nakamamangha dahil
maraming kasaysayan dito.
19
00:02:22,435 --> 00:02:26,147
Ikinagagalak ko
na makabalik muli sa lungsod
20
00:02:26,147 --> 00:02:28,482
kung saan normal ang pananalita ko.
21
00:02:29,650 --> 00:02:33,070
Ang mga nakatira sa Boston ay taga-Boston.
Maraming Boston Pride.
22
00:02:33,070 --> 00:02:37,408
Wala ng mas mabait na tao para sa akin
kung ang mga taga Boston.
23
00:02:40,244 --> 00:02:42,079
- Nagawa natin!
- Gago ka!
24
00:02:42,079 --> 00:02:44,957
Nakakainis talaga sila
pagdating sa sports.
25
00:02:44,957 --> 00:02:49,128
Let's go, Bruins!
26
00:02:49,128 --> 00:02:51,672
Mahalaga ang marathon sa Boston.
27
00:02:52,548 --> 00:02:55,259
{\an8}Pinaka-matandang marathon ito sa America,
28
00:02:56,344 --> 00:02:57,678
at pinaka una rin.
29
00:02:59,472 --> 00:03:03,226
Sobrang saya ang araw na 'yon.
Pinagtutuunan ng pansin ng mga tao.
30
00:03:03,726 --> 00:03:08,189
{\an8}Walang mga tren, bus.
Puno ng mga tao ang kalsada.
31
00:03:08,814 --> 00:03:10,566
Pumupunta ako sa marathon kada taon,
32
00:03:10,566 --> 00:03:12,693
kami ng mga kaibigan ko,
pupunta kaming lahat
33
00:03:12,693 --> 00:03:14,904
para panoorin doon
ang boyfriend kong si Kevin.
34
00:03:15,863 --> 00:03:18,532
Sa totoo lang,
'di ko inakala na tatakbo ako sa marathon.
35
00:03:18,532 --> 00:03:21,911
'Di ako sumali, hanggang sa 42 na ako.
36
00:03:22,578 --> 00:03:24,580
Pero masaya iyon. Parang party.
37
00:03:25,706 --> 00:03:28,334
Lahat ay masaya at sumusuporta
sa mga tao.
38
00:03:28,960 --> 00:03:30,336
Pantay-pantay ang lahat.
39
00:03:32,046 --> 00:03:36,926
{\an8}Magsisimula ang takbo sa Hopkinton
at 26.2 milya ang layo.
40
00:03:37,802 --> 00:03:39,345
{\an8}Matatapos ka sa Boston.
41
00:03:39,845 --> 00:03:43,349
{\an8}Darating ka doon,
at mabait ang lahat ng tao sa'yo.
42
00:03:43,933 --> 00:03:46,310
Sobrang bait ng mga tao.
43
00:03:46,310 --> 00:03:49,230
Handa na ang bayan ng Hopkinton.
44
00:03:49,230 --> 00:03:52,775
Ang motto nila ay, "Dito magsisimula
ang lahat, at ramdam mo ito."
45
00:03:52,775 --> 00:03:55,403
Para makarating sa Boston,
malaking tagumpay na iyon.
46
00:03:55,403 --> 00:03:58,823
Hindi ka basta makakasali.
Dapat ay mahusay ka,
47
00:03:58,823 --> 00:04:02,285
at naabot mo na ang rurok ng buhay mo
kung makakatakbo ka sa Boston.
48
00:04:03,035 --> 00:04:04,870
Ang sentro ng Boston, ang Charles River.
49
00:04:04,870 --> 00:04:07,415
Parte ito ng malaking
pagdiriwang ng Patriot's Day.
50
00:04:08,541 --> 00:04:12,670
Sa mismong araw na iyon,
kasama ako sa unang wave.
51
00:04:18,217 --> 00:04:21,971
{\an8}At ang Boston Marathon, ay nagsimula na
para sa iba.
52
00:04:21,971 --> 00:04:25,975
Ang buong palabas sa Boston Marathon
na ito ay ginagawa na, pero minsan...
53
00:04:25,975 --> 00:04:28,769
Gaya ng ibang Marathon na nasalihan mo.
Masaya ang lahat.
54
00:04:28,769 --> 00:04:31,022
Ito na ang pinakamasayang araw.
55
00:04:31,022 --> 00:04:33,858
Nagsasanay kami ng tatay ko!
Tumatakbo siya kasama ko.
56
00:04:33,858 --> 00:04:35,026
- Mag-hi ka, Pa.
- Hi.
57
00:04:37,194 --> 00:04:38,988
Nahuli kami ng kaibigan kong si Krystle
58
00:04:38,988 --> 00:04:43,159
dahil nag-party kami noong kinagabihan
at tinanghali kami ng gising.
59
00:04:43,951 --> 00:04:44,910
At tingnan ninyo,
60
00:04:44,910 --> 00:04:48,039
tumatakbo na ang Boston Marathon
sa Fenway Park,
61
00:04:48,039 --> 00:04:51,834
na malapit nang maubos kapag natapos na
ang Red Sox at Rays
62
00:04:51,834 --> 00:04:54,462
at libu-libo pang tao
ang pupunta sa kalsada.
63
00:04:54,462 --> 00:04:58,049
Sabi nila kalahating milyong tao
ang nanonood sa Boston Marathon
64
00:04:58,049 --> 00:04:59,884
sa kalsada ng New England.
65
00:05:00,676 --> 00:05:02,803
Hindi nakapunta si Krystle
sa Boston Marathon
66
00:05:02,803 --> 00:05:04,722
dahil lagi siyang nagpupunta sa Red Sox.
67
00:05:06,599 --> 00:05:09,518
Papunta na ngayon sa kaliwang field.
Ang bola ay nasa pader.
68
00:05:09,518 --> 00:05:12,772
Tumatakbo na si Pedroia sa mga base
papunta sa home.
69
00:05:12,772 --> 00:05:18,069
Huli ang paghagis. Panalo ang Red Sox!
Isang walk-off sa Patriots' Day.
70
00:05:18,069 --> 00:05:20,654
Noong araw na iyon,
naglalakad kami ni Krystle sa gilid,
71
00:05:20,654 --> 00:05:23,657
at nandoon kami
sa eksaktong puwesto, sa finish line.
72
00:05:23,657 --> 00:05:26,369
Makikita mo ang Boylston Street
na puno ng mga tao.
73
00:05:26,369 --> 00:05:27,661
Bandila ng maraming bansa.
74
00:05:28,537 --> 00:05:32,083
Kinunan ko ng litrato ang mga bandila
sa finish line
75
00:05:32,083 --> 00:05:33,876
at nai-post ko ito sa Facebook.
76
00:05:36,545 --> 00:05:40,341
Kausap namin ang mga kaibigan namin,
at sinasabi nila, "Magkita tayo!"
77
00:05:40,341 --> 00:05:41,884
Pero sabi namin dito lang kami
78
00:05:41,884 --> 00:05:44,678
dahil tingin namin
makukuhana namin ng litrato si Kevin
79
00:05:44,678 --> 00:05:47,723
na tumatawid sa finish line.
Kaya hindi kami umalis.
80
00:05:48,516 --> 00:05:51,727
Lagi kong natatandaan
na kumaliwa ako sa Boylston Street
81
00:05:51,727 --> 00:05:54,271
at nakita ko ang finish line
na 'di kalayuan.
82
00:05:56,148 --> 00:05:59,860
Kahit pa nahihirapan ka na,
sinusuportahan ka pa rin ng mga tao.
83
00:06:04,448 --> 00:06:07,118
Nandoon ang pamilya ko,
mga kasama kong pulis.
84
00:06:07,785 --> 00:06:09,328
Nakakakilabot.
85
00:06:10,579 --> 00:06:14,667
Natapos ko iyon ng tatlong at 35 minuto,
na sa totoo lang,
86
00:06:15,501 --> 00:06:16,794
natuwa ako.
87
00:06:17,753 --> 00:06:22,842
Sa puntong iyon, sumakay ako sa kotse ko
at umuwi na sa South Boston.
88
00:06:25,845 --> 00:06:29,014
Sa mismong araw na ito,
unti unti nang nagiging malinaw.
89
00:06:29,014 --> 00:06:30,641
Maraming runner na ang natatapos.
90
00:06:30,641 --> 00:06:33,811
Nagsisimula na kaming magsaya,
"Ang galing. Nagawa mo!"
91
00:06:35,771 --> 00:06:40,109
Gusto ko ang atmosphere.
Ang mga sigawan ng mga tao.
92
00:06:41,569 --> 00:06:43,362
Parang isang malaking party.
93
00:06:45,448 --> 00:06:47,533
Naghihintay kami para kay Kevin,
94
00:06:48,492 --> 00:06:51,454
at ang mga kaibigan namin
ay nag-te-text sa akin
95
00:06:51,454 --> 00:06:55,124
para sabihin na
namulikat si Kevin sa may Cambridge,
96
00:06:55,124 --> 00:06:58,878
at mahuhuli siyang
makatawid sa finish line.
97
00:07:01,046 --> 00:07:04,258
At sabi namin, "Maganda ang puwesto namin.
Dito na lang kami."
98
00:07:34,538 --> 00:07:35,623
Diyos ko.
99
00:07:36,540 --> 00:07:37,750
Sobrang gulo na dito.
100
00:08:02,608 --> 00:08:05,861
8:30. May biglang sumabog
sa finish line.
101
00:08:07,988 --> 00:08:09,865
UCC, tama ba ang narinig ko?
102
00:08:10,533 --> 00:08:12,243
Oo, kinukumpirma ko.
103
00:08:12,243 --> 00:08:15,329
May bagong device na sumabog
sa Boylston at Exeter.
104
00:08:15,329 --> 00:08:17,498
ORAS 00 LUNES
105
00:08:17,498 --> 00:08:21,627
ORAS 01 LUNES
106
00:08:21,627 --> 00:08:24,380
- Vanessa!
- Ano 'to?
107
00:08:24,380 --> 00:08:27,883
- Hindi!
- Buwisit!
108
00:08:42,982 --> 00:08:45,192
Naalala ko na nagising ako sa eskinita.
109
00:08:47,278 --> 00:08:49,488
May masangsang na amoy.
110
00:08:50,114 --> 00:08:53,617
Sobang sakit ng tainga ko,
hindi ako makarinig.
111
00:08:54,910 --> 00:08:57,162
Sa puntong iyon, sobrang gulo na talaga.
112
00:09:09,049 --> 00:09:10,718
Tumingin ako sa paligid ko, at...
113
00:09:13,304 --> 00:09:16,599
ang mga sigawan ay nakakakilabot.
114
00:09:21,895 --> 00:09:22,730
Okay?
115
00:09:23,480 --> 00:09:24,607
Dito kayo pumunta.
116
00:09:25,399 --> 00:09:29,653
May isang babae doon,
at tiningnan ko ang hita niya at sabi ko,
117
00:09:29,653 --> 00:09:31,196
"Wow, mukhang malubha ito."
118
00:09:32,990 --> 00:09:35,409
Kinailangan kong pahintuin ang pagdurugo,
119
00:09:36,410 --> 00:09:38,203
ang mayroon lang ako ay sinturon ko.
120
00:09:38,203 --> 00:09:41,123
Kaya tinanggal ko ito
at na pinulupot ko ito sa hita niya
121
00:09:41,123 --> 00:09:42,625
para pigilan ang pagdurugo.
122
00:09:44,835 --> 00:09:46,378
May naguusap sa radyo
123
00:09:46,378 --> 00:09:48,881
na posibleng mayroon pangatlong bomba.
124
00:09:49,381 --> 00:09:51,884
Naka-block ang kalsada
para sa mga secondary device!
125
00:09:52,843 --> 00:09:57,014
Tumawag ako sa boyfriend ko noon.
Sinabi ko na mahal ko siya.
126
00:10:00,351 --> 00:10:01,185
Pasensya na.
127
00:10:02,478 --> 00:10:05,022
At sabi na sabihin niya
na mahal ko ang nanay ko.
128
00:10:10,986 --> 00:10:11,862
Tapos...
129
00:10:12,488 --> 00:10:14,073
naputol na ang linya.
130
00:10:24,083 --> 00:10:25,918
Kita ko na puno ng dugo sa paligid,
131
00:10:26,418 --> 00:10:30,964
at napatid ang paa ko at nabalian ito.
132
00:10:30,964 --> 00:10:35,928
Pero katabi ko si Krystle
at hinawakan ko ang kamay niya.
133
00:10:36,720 --> 00:10:38,847
Nagmukha siyang manika.
134
00:10:40,015 --> 00:10:44,603
At doon na pumasok sa akin
ang reyalidad ng mga nangyari.
135
00:10:44,603 --> 00:10:45,938
Grabe talaga.
136
00:10:57,366 --> 00:11:00,744
Okay, tungkol sa mga pagsabog,
'wag kayong mag-alala.
137
00:11:00,744 --> 00:11:02,413
Sobrang ingay niyon.
138
00:11:02,413 --> 00:11:05,833
Naalala ko ang isang grupo ng mga tao
na gusto akong kunin
139
00:11:06,333 --> 00:11:09,128
at tinatanong ang pangalan ko,
at 'di ko masabi sa kanila.
140
00:11:23,183 --> 00:11:24,893
Nang isakay ako sa ambulansya,
141
00:11:24,893 --> 00:11:28,564
may babaeng lumapit sa akin at sinabing,
"Miss, heto ang phone mo."
142
00:11:28,564 --> 00:11:31,734
At kinuha ko ito at nilagay sa bulsa ko,
143
00:11:32,234 --> 00:11:34,319
pero hindi sa akin ang phone na iyon.
144
00:11:34,319 --> 00:11:37,531
Kay Krystle 'yon,
at wala na akong maalala.
145
00:11:42,202 --> 00:11:46,415
25 MINUTO PAGTAPOS NG MGA PAGSABOG
146
00:12:04,600 --> 00:12:07,311
BREAKING NEWS
147
00:12:07,311 --> 00:12:11,231
Isang malaking balita
ang nangyayari ngayong sa Boston.
148
00:12:11,231 --> 00:12:16,195
Sa pagkakaalam namin ay nagkaroon
ng dalawang pagsabog sa finish line
149
00:12:16,195 --> 00:12:17,863
ng Boston Marathon.
150
00:12:17,863 --> 00:12:21,700
Mayroon kaming mga live picture
mula sa helicopter ngayon.
151
00:12:21,700 --> 00:12:23,911
{\an8}Mukhang malaking trehedya
152
00:12:23,911 --> 00:12:26,872
{\an8}ang nangyari sa Boston, Massachusetts
ngayong hapon.
153
00:12:26,872 --> 00:12:30,876
{\an8}'Di namin alam kung ano'ng sumabog.
Kung aksidente lang ba ito.
154
00:12:30,876 --> 00:12:32,920
{\an8}Kung may tao ba na nagpasabog.
155
00:13:00,572 --> 00:13:04,117
Tuwing tumitingin ako sa paligid,
sobrang gulo.
156
00:13:05,619 --> 00:13:08,372
At may nagbanggit na
157
00:13:09,706 --> 00:13:12,376
may isang tao doon na...
158
00:13:15,128 --> 00:13:15,963
namatay.
159
00:13:19,967 --> 00:13:24,680
Sa puntong iyon, naghahanap kami ng mga
malubhang pasyente para dalhin sa ospital.
160
00:13:28,976 --> 00:13:30,978
Napahinto ako malapit sa finish line.
161
00:13:30,978 --> 00:13:34,690
At may mga pulis na sinasabing
kanselado na ang karera.
162
00:13:34,690 --> 00:13:37,568
Tapos na ang karera. Tapos na.
Tapos na ang marathon.
163
00:13:40,028 --> 00:13:42,447
Sabi nila may bomba raw o kung ano man.
164
00:13:42,948 --> 00:13:46,159
'Yon ang... Walang nakakaalam.
165
00:13:46,159 --> 00:13:47,077
Takbo!
166
00:13:48,787 --> 00:13:51,164
Lahat ay nagmamadaling
makalabas ng lungsod.
167
00:13:52,082 --> 00:13:55,252
Tinatawagan ko si Karen,
pero lahat ng phone ay sira.
168
00:13:56,044 --> 00:13:59,298
Alam ko na noon na problema iyon.
Malaking problema.
169
00:13:59,798 --> 00:14:05,304
Tara na! Dito lahat.
Umuwi na kayo. Sige na!
170
00:14:05,971 --> 00:14:07,973
Saan kami pupunta?
171
00:14:10,726 --> 00:14:13,979
Pagkatapos ng marathon,
bumalik ako sa South Boston,
172
00:14:15,063 --> 00:14:18,233
isa sa mga sarhento ko
ay nagmamadali at sinabi niya,
173
00:14:18,734 --> 00:14:22,529
"Sabi nila may dalawang bomba
na sumabog sa finish line."
174
00:14:22,529 --> 00:14:28,410
Sabi ko, "Ano? Hindi...
Hindi maaari. Galing lang ako doon."
175
00:14:31,496 --> 00:14:34,416
Sumakay ako sa sasakyan ko at nagsirena.
176
00:14:35,292 --> 00:14:37,628
At nang dumaan ako sa 4th Street Bridge,
177
00:14:39,129 --> 00:14:40,756
nakikita ko ang mga tao na umiiyak.
178
00:14:46,261 --> 00:14:48,931
Masasabi ko na nakakakilabot ito.
179
00:14:52,351 --> 00:14:53,644
Pagdating ko doon,
180
00:14:54,144 --> 00:14:57,648
nakasalubong ko si Commissioner Davis
na kababalik lang doon.
181
00:14:57,648 --> 00:15:01,652
ED DAVIS
182
00:15:02,778 --> 00:15:07,783
Lumabas ako ng kotse,
at pagkatapak pa lang ng paa ko sa lupa,
183
00:15:07,783 --> 00:15:09,534
ramdam ko na ang piras ng bomba.
184
00:15:11,495 --> 00:15:13,997
At nakita ko ang pinsala
mula sa kabilang kalye.
185
00:15:17,668 --> 00:15:20,337
Ang dami ng dugo
at bahagi ng katawan sa paligid
186
00:15:20,337 --> 00:15:22,714
ay isang bagay na 'di ko pa nakita noon.
187
00:15:23,215 --> 00:15:26,551
{\an8}Bilis! Tara na! Itaas mo na.
188
00:15:26,551 --> 00:15:28,345
Ang makita ang pagkawasak,
189
00:15:29,304 --> 00:15:32,015
ang makita ang mga bata
na nakahandusay sa kalsada,
190
00:15:33,100 --> 00:15:36,770
hindi ko na maalis iyon sa utak ko
hanggang ngayon.
191
00:15:39,022 --> 00:15:40,899
Doon ko na naisip
192
00:15:40,899 --> 00:15:44,778
na maaaring atake ito ng terorista,
at sa totoo lang, grabe ito.
193
00:15:46,655 --> 00:15:48,407
Walang may alam kung ano ang iisipin.
194
00:15:48,907 --> 00:15:51,326
Maraming tumatakbo sa isip mo, at...
195
00:15:51,326 --> 00:15:52,953
Saan ka ba magsisimula?
196
00:15:55,288 --> 00:15:58,000
Mahigit tatlong dekada na akong reporter.
197
00:15:58,000 --> 00:16:03,088
Kapag nagkaroon ka ng ganitong sitwasyon,
una sa kasaysayan ng Boston,
198
00:16:03,088 --> 00:16:05,465
gusto mo ng sagot
bilang isang journalist,
199
00:16:05,465 --> 00:16:08,051
bilang investigative journalist,
para sa iyong audience.
200
00:16:10,178 --> 00:16:14,141
Nagmadali akong pumunta doon
habang naglalagay sila ng dilaw na tape.
201
00:16:14,891 --> 00:16:17,978
At iniisip ng marami
na may mas malaki pa rito
202
00:16:17,978 --> 00:16:19,396
kaysa sa nangyari.
203
00:16:20,230 --> 00:16:22,733
Ang sitwasyong ito na tumakot sa lahat.
204
00:16:22,733 --> 00:16:25,152
{\an8}Hindi natin alam
ang dahilan ng pagsabog ngayon.
205
00:16:25,152 --> 00:16:28,780
Ang lahat ay nagkakagulo para intindihin
kung ano'ng talagang nangyari.
206
00:16:29,364 --> 00:16:32,325
Nasa restaurant kami.
Dalawang beses na may sumabog.
207
00:16:32,325 --> 00:16:35,871
Ang isa ay mahina, ang isa
ay sobrang lakas, at sobrang nakakatakot.
208
00:16:35,871 --> 00:16:37,622
Parang putok ng kanyon,
209
00:16:37,622 --> 00:16:40,459
pero sobrang lakas talaga
halos liparin na ang sumbrero ko.
210
00:16:40,459 --> 00:16:43,837
'Di ko alam ang sinasabi nila,
kung aksidente ba o hindi.
211
00:16:43,837 --> 00:16:45,714
Walang nakakaalam sa nangyari,
212
00:16:46,506 --> 00:16:49,593
at ang mga pulis ay humaharap
sa maraming kalituhan.
213
00:16:49,593 --> 00:16:50,969
- Hindi niya--
- Runner siya?
214
00:16:50,969 --> 00:16:54,056
Oo. 'Di siya nagsasalita ng Englis,
at 'di namin siya mahanap.
215
00:16:54,056 --> 00:16:56,224
Lumapit sa akin ang pulis at sinabing,
216
00:16:56,224 --> 00:16:59,936
"Umalis kayo rito. 'Di namin alam
ang puwede pang mangyayari."
217
00:16:59,936 --> 00:17:03,899
Nagkaroon na ng mga balita
ng pagbomba sa buong bayan.
218
00:17:05,692 --> 00:17:09,321
At pagkatapos ay may kahina-hinalang sunog
na naganap sa JFK Library.
219
00:17:09,321 --> 00:17:13,158
Nangyari ito matapos lamang
ng dalawang pagsabog.
220
00:17:13,158 --> 00:17:15,202
Posible kayang konektado ito?
221
00:17:15,202 --> 00:17:16,828
May dalawa nang pagsabog.
222
00:17:16,828 --> 00:17:19,164
Iniisip ng lahat na tatlo ito.
223
00:17:19,164 --> 00:17:22,000
Ang ikinatatakot namin
ay ang pangalawang pag-atake.
224
00:17:22,876 --> 00:17:27,172
Bagong teritoryo ito, at alam ko
na kakailanganin namin ng tulong.
225
00:17:27,172 --> 00:17:30,092
Kaya lumapit agad ako
kay Rick DesLauriers.
226
00:17:30,092 --> 00:17:33,512
RICK DESLAURIERS
227
00:17:33,512 --> 00:17:36,264
ESPESYAL NA AGENT
NA TAGAPAMAHALA SA FBI
228
00:17:36,264 --> 00:17:39,559
Sinasabi ng mga kasamahan ko
na magaling ako mag-assess.
229
00:17:41,394 --> 00:17:43,522
Sobra akong detalyado.
230
00:17:44,189 --> 00:17:45,482
At sinusubukan kong unawain
231
00:17:45,482 --> 00:17:48,193
hanggang saan ang kaya namin
para maresolba ito.
232
00:17:51,029 --> 00:17:52,155
ORAS 01 LUNES
233
00:17:52,155 --> 00:17:53,490
ORAS 02 LUNES
234
00:17:53,490 --> 00:17:55,075
Nang dumating ako sa Boston,
235
00:17:55,575 --> 00:17:59,579
ang unang priyoridad ay siguraduhing
wala nang susunod na bomba doon.
236
00:18:00,539 --> 00:18:03,834
Pero 'di namin magagawa iyon
hangga't 'di ligtas ang crime scene.
237
00:18:04,751 --> 00:18:07,379
Malayo na kami sa Boyslton Street
para sa seguridad,
238
00:18:07,379 --> 00:18:10,674
at isang kanto sa kabilang norte
at hilaga ng Boylston Street.
239
00:18:11,174 --> 00:18:14,010
At sobrang nakakalungkot doon.
Ang daming patay sa paligid.
240
00:18:14,010 --> 00:18:16,555
May dugo pa ng mga biktima
sa tabi ng kalsada.
241
00:18:17,639 --> 00:18:21,852
Nang pagmasdan ko ang lugar,
naisip ko na puno ng bag ang paligid.
242
00:18:21,852 --> 00:18:23,937
Maaaring bomba ang isa sa mga iyon.
243
00:18:24,855 --> 00:18:27,941
Ang trabaho namin noon
at ipadala ang mga bomb tech sa lugar
244
00:18:27,941 --> 00:18:30,318
at hanapin ang secondary device.
245
00:18:32,112 --> 00:18:33,488
May mga bomb-sniffing dog.
246
00:18:33,488 --> 00:18:36,575
Tiningnan namin ang mga backpack,
sa storefronts.
247
00:18:36,575 --> 00:18:38,910
Sinusuyod pa namin
ang pinangyarihan ng krimen.
248
00:18:40,704 --> 00:18:43,206
Sinimulan na ng bomb squad
ang seguridad sa crime scene
249
00:18:43,206 --> 00:18:46,209
para ligtas nang makapunta
ang mga analyst doon.
250
00:18:48,420 --> 00:18:49,296
Nang matukoy namin
251
00:18:49,296 --> 00:18:52,090
na walang secondary device
sa bomb site,
252
00:18:53,133 --> 00:18:55,302
tinawagan namin si US Attorney
Carmen Ortiz.
253
00:18:57,470 --> 00:19:01,349
Siya ang taong humahawak
sa prosekusyon ng mga bomber.
254
00:19:01,850 --> 00:19:03,435
ORAS 02 LUNES
255
00:19:04,311 --> 00:19:06,396
Nang tingnan ko ang pagkawasak,
256
00:19:07,397 --> 00:19:10,192
tumayo lang ako at kinilabutan.
257
00:19:11,026 --> 00:19:13,653
Sigurado ako na gawa ito ng terorista.
258
00:19:14,446 --> 00:19:17,699
Nakita namin ang piras ng bomba,
ang BB, ang dugo.
259
00:19:17,699 --> 00:19:21,411
Alam namin na ito ay isang uri ng device
na sumabog.
260
00:19:21,912 --> 00:19:25,498
Pinapunta namin ang state troopers
sa Logan Airport para magtanong
261
00:19:25,498 --> 00:19:27,751
sa sino mang may litrato
sa kanilang camera.
262
00:19:28,376 --> 00:19:31,129
Doon kami nagpasya
na ang Black Falcon terminal
263
00:19:31,129 --> 00:19:33,882
ang lugar para iproseso ang ebidensya.
264
00:19:33,882 --> 00:19:36,927
BLACK FALCON TERMINAL
265
00:19:36,927 --> 00:19:41,348
Ang lokasyon na 'to ay importante,
dahil ligtas, madaling puntahan
266
00:19:41,348 --> 00:19:43,683
kung saan makokolekta namin
ang mga ebidensya,
267
00:19:43,683 --> 00:19:45,936
at maipadala sa Quantico, Virginia.
268
00:19:47,270 --> 00:19:49,356
Napakaraming piraso ng ebidensya.
269
00:19:49,356 --> 00:19:52,317
Nasa isang sitwasyon kami
na 'di ko pa nakita noon.
270
00:19:52,984 --> 00:19:56,154
Ito ang pinakamalaking kaso
na nangyari sa siyudad
271
00:19:56,154 --> 00:19:58,448
at 'di namin kilala ang salarin.
272
00:19:59,658 --> 00:20:03,620
Kaya nagpadala kami ng mga imbestigador
para tanungin ang mga nasugatan.
273
00:20:03,620 --> 00:20:07,999
May piraso ng bomba sa hita ko,
sa kamay rin,
274
00:20:07,999 --> 00:20:11,002
at may mga paso ako,
pero masuwerte pa rin ako.
275
00:20:11,002 --> 00:20:15,632
Ang ilan sa mga pasyente
ay naputulan na ng parte ng katawan nila.
276
00:20:15,632 --> 00:20:17,425
Nasabugan ang mga paa nila.
277
00:20:18,260 --> 00:20:21,846
At nakatanggap kami ng report
sa isang kahina-hinalang tao
278
00:20:21,846 --> 00:20:24,349
na sinasamahan na
pabalik sa emergency room.
279
00:20:25,350 --> 00:20:28,770
Ang tao na 'to na isang Saudi national
ay bigla na lang sumulpot.
280
00:20:28,770 --> 00:20:32,065
Sugatan siya at sira-sira ang damit.
281
00:20:32,649 --> 00:20:34,734
At nang papalapit
ang mga pulis sa kaniya,
282
00:20:34,734 --> 00:20:37,862
nakita niya ang mga 'to,
may hawak siyang cell phone,
283
00:20:37,862 --> 00:20:41,992
at inihagis niya ito at sinira.
Puwedeng detonator ang mga cell phone.
284
00:20:41,992 --> 00:20:44,577
May isang indibidwal na nasa kustodiya.
285
00:20:44,577 --> 00:20:48,790
Isa siyang Saudi national
na malapit sa pagsabog ng bomba.
286
00:20:48,790 --> 00:20:50,834
Iniisip ko, "Isa ba siya sa mga suspek?"
287
00:20:50,834 --> 00:20:52,002
ORAS 04 LUNES
288
00:20:52,669 --> 00:20:54,337
Ang una mong narinig ay ang
289
00:20:54,337 --> 00:20:57,882
isang Saudi national
ay itinuring na suspek.
290
00:20:57,882 --> 00:21:01,553
May pag-aakalang
may kaugnayan ito sa Al-Qaeda.
291
00:21:01,553 --> 00:21:02,804
Sa higit isang dekada,
292
00:21:02,804 --> 00:21:07,142
magulo ang bansang ito,
mapagbantay sa susunod na pag-atake.
293
00:21:07,142 --> 00:21:08,768
Ngayon, dumating 'yon.
294
00:21:09,519 --> 00:21:12,397
Nasugatan siya,
at kinakausap na ng mga pulis
295
00:21:12,397 --> 00:21:14,983
ang Saudi national sa ospital.
296
00:21:15,442 --> 00:21:16,359
Kinausap namin siya,
297
00:21:16,359 --> 00:21:20,530
at mga SWAT Team kami
at mga detective na pumunta sa bahay niya.
298
00:21:24,367 --> 00:21:26,619
May nakita kaming mga kahina-hinala
sa bahay niya,
299
00:21:26,619 --> 00:21:30,040
opisyal na dokumento, pasaporte,
malaking problema ang mga bagay na 'yon.
300
00:21:30,915 --> 00:21:35,462
Sa tindi ng sitwasyon,
gusto mong gawin ito sa legal na paraan,
301
00:21:35,462 --> 00:21:37,255
para 'pag may itinuro ang ebidensya
302
00:21:37,255 --> 00:21:39,841
sa tao na pinaniniwalaan mong
gumawa ng krimen,
303
00:21:39,841 --> 00:21:42,177
magagamit mo ang ebidensyang 'yon
sa korte.
304
00:21:42,177 --> 00:21:44,971
Hinalughog ng mga awtoridad
ang apartment ng foreign student
305
00:21:44,971 --> 00:21:47,599
na nasugatan sa pagsabog
at nakitang tumakas,
306
00:21:47,599 --> 00:21:50,810
pero wala silang nahanap
at hindi siya kinikilalang suspek.
307
00:21:50,810 --> 00:21:54,022
Sa huli, isa rin siyang biktima.
Wala siyang kinalaman dito.
308
00:21:55,690 --> 00:21:58,109
Nagkataon na taga Saudi siya
at malapit sa finish line
309
00:21:58,109 --> 00:22:00,904
na nabubuhay sa panahon ng Islamophobia.
310
00:22:01,654 --> 00:22:04,407
At walang duda na may kinikilingan sila
311
00:22:04,407 --> 00:22:06,117
sa kung sino ang dapat managot.
312
00:22:06,951 --> 00:22:08,953
Pagkatapos ng unang araw,
wala kaming suspek.
313
00:22:08,953 --> 00:22:13,083
May kaunti kaming leads, pero 'di matibay.
Magsasagawa kami ng press conference
314
00:22:13,083 --> 00:22:16,211
para sabihin sa publiko
kung ano ang nalaman namin sa pambobomba.
315
00:22:17,462 --> 00:22:20,340
Sinabi ko sa gobernador
na maaaring terorista ito,
316
00:22:20,340 --> 00:22:23,343
at handang akuin ng FBI
ang imbestigasyon dito.
317
00:22:23,343 --> 00:22:26,554
{\an8}Sa totoo lang, sabi ko,
"Sige, sa inyo na 'yan."
318
00:22:27,138 --> 00:22:30,183
{\an8}Pero sinabihan ako ng gobernador
na magsagawa ng press conference,
319
00:22:30,183 --> 00:22:32,477
{\an8}at sabi ko, "Ako?"
320
00:22:32,477 --> 00:22:35,271
At dapat naisip ko na 'yon, 'di ba?
321
00:22:35,730 --> 00:22:39,734
Ayaw ng mga politiko na maghatid
ng masamang balita, at ako iyon.
322
00:22:39,734 --> 00:22:44,406
{\an8}Ipapasa ko na kay Ed Davis,
Comissioner of Police dito sa Boston.
323
00:22:46,199 --> 00:22:47,283
{\an8}Salamat, Gobernador.
324
00:22:48,451 --> 00:22:52,539
{\an8}Sa oras na 2:50 p.m.,
nagkaroon ng ilang pagsabog
325
00:22:52,539 --> 00:22:55,625
sa ruta ng Boston Marathon
malapit sa finish line.
326
00:22:55,625 --> 00:22:58,795
{\an8}Dapat tayong huminahon,
pero dapat nating maintindihan
327
00:22:58,795 --> 00:23:01,506
{\an8}na patuloy ang imbestigasyon,
at dapat nating maunawaan
328
00:23:01,506 --> 00:23:05,635
{\an8}na kailangan namin ng impormasyon
na maaari naming makuha.
329
00:23:05,635 --> 00:23:08,513
{\an8}Sinabi ko sa publiko,
"Kung may litrato kayo, ibigay sa amin."
330
00:23:08,513 --> 00:23:11,641
Kung may nakita kayo sa insidenteng ito,
331
00:23:11,641 --> 00:23:18,189
{\an8}tumawag kayo sa 1-800-494-TIPS.
332
00:23:18,189 --> 00:23:21,776
Kadalasan sa ganitong sitwasyon,
may makikita sila at maiisip,
333
00:23:21,776 --> 00:23:23,528
"Diyos ko, sinabi niya
334
00:23:23,528 --> 00:23:26,573
na may gagawin siyang ganito.
Tatawag na ako ng pulis."
335
00:23:26,573 --> 00:23:29,534
{\an8}Sinasabi ba ninyo na ito
ay pag-atake ng terorista?
336
00:23:29,534 --> 00:23:31,703
{\an8}Sabi ni Gobernador Patrick
na pag-atake 'to.
337
00:23:31,703 --> 00:23:33,538
{\an8}Sino'ng magsasabi na terorista 'to?
338
00:23:33,538 --> 00:23:36,082
{\an8}Hindi pa kami sigurado sa ngayon,
339
00:23:36,082 --> 00:23:41,171
{\an8}pero kayo na ang bahala magdesisyon
base sa nangyari.
340
00:23:41,671 --> 00:23:47,302
{\an8}Bilang mamamayan at reporter,
mukhang kilos ng kababalaghan.
341
00:23:47,302 --> 00:23:51,848
Maraming pumupuna sa FBI sa pagsabi
na 'di raw ito terorismo,
342
00:23:51,848 --> 00:23:53,850
pero kailanga pa namin ng ebidensya.
343
00:23:53,850 --> 00:23:56,978
ORAS 05 LUNES
344
00:23:56,978 --> 00:23:58,938
ORAS 06 LUNES
345
00:23:58,938 --> 00:24:02,066
Nang gabing 'yon, hinahanap ko si Karen.
346
00:24:03,818 --> 00:24:05,653
'Di ko alam ang nangyayari
347
00:24:06,404 --> 00:24:08,072
at sinasabi ng anak ko,
348
00:24:08,072 --> 00:24:10,992
"Pwede ka ba naming ilagay sa Facebook
kasama ang mga bandila?"
349
00:24:12,744 --> 00:24:14,078
SANA AY LIGTAS SIYA.
350
00:24:14,078 --> 00:24:16,122
SANA AY MAY BALITA NA SA'YO
351
00:24:16,539 --> 00:24:19,000
At tumawag sa akin
ang boyfriend ni Krystle, si Joe.
352
00:24:20,084 --> 00:24:22,170
Sinundo ako ni Joe.
353
00:24:22,170 --> 00:24:25,632
Pinakita sa akin ang litrato nina Karen
at Krystle na nakahandusay.
354
00:24:28,259 --> 00:24:30,261
Nasa social media na ito.
355
00:24:31,387 --> 00:24:36,726
Nakita ko ang mga mukha nila.
Mukha wala na silang buhay.
356
00:24:39,979 --> 00:24:42,565
Agad kaming pumunta sa Mass General.
357
00:24:48,696 --> 00:24:52,325
Dumating kami doon
at sinabi nila sa akin nandoon si Krystle.
358
00:24:52,325 --> 00:24:54,786
Inooperahan nila ang hita niya.
Malubha ito.
359
00:24:54,786 --> 00:24:56,329
Susubukan nilang iligtas ito.
360
00:24:57,497 --> 00:24:59,958
Pero sabi nila wala raw si Karen doon.
361
00:25:01,292 --> 00:25:06,381
At wala silang maibigay na sagot.
Wala silang alam. Kahit ano.
362
00:25:06,923 --> 00:25:07,757
Sabi nila,
363
00:25:08,591 --> 00:25:10,176
"Hindi namin alam ang sasabihin."
364
00:25:10,176 --> 00:25:13,263
At nagpatuloy lang sila.
365
00:25:15,306 --> 00:25:16,558
'Di ko maintindihan.
366
00:25:17,850 --> 00:25:18,893
At sabi nila,
367
00:25:19,811 --> 00:25:23,439
"Kailangan ninyong pumunta
sa lahat ng ospital."
368
00:25:24,732 --> 00:25:26,234
Kaya naglakad na kami.
369
00:25:27,986 --> 00:25:31,030
Walang kahit na sino doon.
Wala pa akong nakita na ganoon.
370
00:25:31,030 --> 00:25:33,032
Walang tao sa Boston.
371
00:25:40,373 --> 00:25:44,252
{\an8}Naghanap kami sa lahat ng lugar.
Tumawag sa mga ospital.
372
00:25:44,252 --> 00:25:48,673
{\an8}Wala silang maisagot sa amin.
Hindi namin mahanap si Karen.
373
00:25:49,173 --> 00:25:53,553
Sa isip ko, baka patay na si Karen.
Walang duda sa isip ko iyon.
374
00:25:57,056 --> 00:25:59,601
At biglang tumunog ang phone ko.
375
00:26:00,685 --> 00:26:03,938
Sinabi nila sa akin
na nasa operating room si Karen.
376
00:26:04,522 --> 00:26:09,027
'Di ako makapaniwala.
Kinailangan ko siyang makita.
377
00:26:10,862 --> 00:26:12,780
At bumalik ako sa ospital.
378
00:26:14,407 --> 00:26:15,575
At nakita ko si Karen.
379
00:26:18,745 --> 00:26:22,373
Nang magising ako,
ang una kong nakita ay si Kevin.
380
00:26:22,373 --> 00:26:26,711
Ang saya ko. Hinawakan ko ang kamay niya,
hinawakan ko ito nang mahigpit.
381
00:26:27,420 --> 00:26:29,297
Hindi niya alam ang nangyayari
382
00:26:29,797 --> 00:26:32,008
at sinabi ko,
"Magiging maayos din ang lahat."
383
00:26:32,008 --> 00:26:33,801
"Huwag kang mag-alala. Mahal kita."
384
00:26:34,302 --> 00:26:36,638
"Mahal kita,
at magiging maayos din ang lahat."
385
00:26:39,682 --> 00:26:41,309
Isa iyong himala.
386
00:26:41,309 --> 00:26:42,602
ORAS 10 MIYERKULES
387
00:26:42,602 --> 00:26:45,521
ORAS 11 MIYERKULES
388
00:26:45,521 --> 00:26:46,689
Noong unang gabi,
389
00:26:46,689 --> 00:26:50,234
alam naming ang pinakamagandang lead
at mga video na nakolekta sa lugar.
390
00:26:50,234 --> 00:26:54,739
Nagkaroon ng major sporting event.
May National media coverage doon.
391
00:26:54,739 --> 00:26:58,576
May mga taong dala ang cell phone nila
at video camera.
392
00:26:59,077 --> 00:27:00,995
Doon pumasok si Kevin Swindon.
393
00:27:03,915 --> 00:27:07,627
Si Kevin Swindon ang superbisor
ng Cyber Squad
394
00:27:07,627 --> 00:27:09,420
{\an8}sa Boston FBI office.
395
00:27:10,254 --> 00:27:13,341
{\an8}Ang trabaho ko ay sa computer forensics
at digital forensics.
396
00:27:14,842 --> 00:27:17,428
Alam na namin kaagad
na ang digital media ay magiging
397
00:27:17,428 --> 00:27:20,598
mahalagang parte ng imbestigasyon na 'to.
398
00:27:21,099 --> 00:27:24,352
Hindi tumutunog ang mga phone,
pero abala ang email.
399
00:27:25,812 --> 00:27:29,190
Sa puntong delikado na mapuno ito.
400
00:27:29,732 --> 00:27:31,651
Libo-libong email.
401
00:27:31,651 --> 00:27:36,197
Ang mas pinagtuunan ko ng pansin
ay ang dami ng digital evidence
402
00:27:36,197 --> 00:27:37,490
na dumarating.
403
00:27:37,990 --> 00:27:42,412
Nakakatanggap sila ng libu-libong litrato,
videotapes mula sa mga iPhone.
404
00:27:42,412 --> 00:27:44,831
Mukhang nasa 3:38 na at nagpalit.
405
00:27:44,831 --> 00:27:49,419
May mahigit 125 na teleponong
nakuha sa Boylston Street.
406
00:27:51,254 --> 00:27:53,923
Sige, umabot tayo ng isang milya
sa Boston Marathon!
407
00:27:55,842 --> 00:27:56,801
Diyos ko!
408
00:27:58,010 --> 00:27:58,970
Ano ba 'to?
409
00:28:00,596 --> 00:28:02,140
Wala pang lead sa puntong iyon.
410
00:28:02,140 --> 00:28:05,685
Kaya pinanonood namin ang mga video
para makakuha ng mga clue.
411
00:28:06,602 --> 00:28:09,522
May footage kami mual sa The Forum.
Mula sa Walgreens.
412
00:28:09,522 --> 00:28:13,818
May footage kami mula sa mga bangko.
Anumang negosyo na nasa rutang iyon,
413
00:28:13,818 --> 00:28:17,238
kinokolekta at kinukunan namin
ang anumang video na makukuha namin.
414
00:28:17,238 --> 00:28:20,908
Sobrang dami naming videos,
pero ang hirap ng pagproseso
415
00:28:20,908 --> 00:28:22,618
sa dami ng natanggap namin
416
00:28:22,618 --> 00:28:25,621
ay sobang dami rin
ng dapat naming iproseso.
417
00:28:27,623 --> 00:28:30,376
Kung may walong oras na video ka
at kailangan mong panoorin,
418
00:28:30,376 --> 00:28:32,462
walong oras mo rin itong titingnan.
419
00:28:36,674 --> 00:28:41,763
May mga grupo kami ng tao
para sa panonood ng mga video.
420
00:28:43,431 --> 00:28:46,225
Ang problema
ay mayroong libu-libong oras ng video.
421
00:28:50,271 --> 00:28:51,939
Higit pa riyan, ang hamon ay
422
00:28:51,939 --> 00:28:55,067
hindi namin alam
kung ano o sino ang hahanapin namin.
423
00:28:55,067 --> 00:28:56,569
Bawat minutong lumilipas
424
00:28:56,569 --> 00:29:00,114
ay may posibilidad na makatakas
ang sinumang may kagagawan nito.
425
00:29:01,657 --> 00:29:04,535
Ang kinakaharap ko ay ang
pinakamasinsinang imbestigasyon
426
00:29:04,535 --> 00:29:06,996
na isinagawa ng Boston Police Department.
427
00:29:15,129 --> 00:29:16,881
Noong nangyari ang mga pambobomba,
428
00:29:17,632 --> 00:29:20,676
nagbakasyon kami ng pamilya ko sa Arizona.
429
00:29:22,386 --> 00:29:25,306
Kakasabi ko lang sa FBI
na magreretiro na ako.
430
00:29:26,140 --> 00:29:30,520
JOHN FOLEY
431
00:29:30,520 --> 00:29:32,939
ASSISTANT SPECIAL AGENT IN CHARGE FBI
432
00:29:32,939 --> 00:29:38,444
Hanggang sa bumaba kami sa Sedona,
biglang dumami ang mensahe sa akin.
433
00:29:39,570 --> 00:29:42,657
At doon ko nakita
ang mga larawan ng pambobomba.
434
00:29:46,994 --> 00:29:48,162
Sobrang nakakalungkot.
435
00:29:52,416 --> 00:29:55,628
Nagtrabaho ako sa violent crimes,
droga, mga gang.
436
00:29:57,588 --> 00:30:00,299
Marami ang nagsasabi
na malapit ako sa mga masasamang bagay.
437
00:30:03,010 --> 00:30:05,555
At nang makita ko ang mga imahe
sa pambobomba...
438
00:30:10,518 --> 00:30:13,020
sabi ng asawa ko,
"Hulihin mo ang mga hayop na iyan."
439
00:30:13,020 --> 00:30:14,313
ORAS 16 MARTES
440
00:30:14,313 --> 00:30:15,648
ORAS 17 MARTES
441
00:30:15,648 --> 00:30:17,400
Ito ang pinakamalapit puwesto
442
00:30:17,400 --> 00:30:20,403
mula sa pagsabog kahapon
sa Boston Marathon.
443
00:30:20,403 --> 00:30:22,905
Mahigpit ang seguridad, gaya ng inaasahan.
444
00:30:23,406 --> 00:30:26,284
Hindi pa rin natin alam
kung sino ang may sala sa nangyari
445
00:30:26,284 --> 00:30:27,702
at 'di natin alam kung bakit.
446
00:30:27,702 --> 00:30:31,372
{\an8}Wala pang naaaresto.
Wala pa ring nakikilalang suspek.
447
00:30:31,372 --> 00:30:32,957
{\an8}TATLO ANG PATAY, 176 SUGATAN
448
00:30:32,957 --> 00:30:37,461
Dalawang bomba lang ang natagpuan,
at ang dalawang iyon ang sumabog.
449
00:30:37,461 --> 00:30:40,631
Wala silang nakikitang bomba
na hindi pa sumasabog.
450
00:30:41,716 --> 00:30:44,427
Noong Martes ng umaga,
ang evidence response teams
451
00:30:44,427 --> 00:30:47,597
ay dumating doon at nagsimula nang
mag-imbestiga sa crime scene.
452
00:30:48,556 --> 00:30:52,560
May ebidensya kami sa tuktok ng gusali,
sa mga bintana, sa bubong ng kotse.
453
00:30:54,020 --> 00:30:58,941
Malaking crimes scene ito,
at puno ng sira at kaguluhan sa paligid.
454
00:31:00,526 --> 00:31:02,778
May nakikita kaming BBs, shrapnel.
455
00:31:03,279 --> 00:31:07,158
Ang uri ng shrapnel na nakita nila
ay hindi maaaring mga piraso lamang,
456
00:31:07,158 --> 00:31:10,912
pero ang mga ito ay pako
at itsura ng BB na kagamitan.
457
00:31:10,912 --> 00:31:15,249
Ang tinitingnan nila ay kung paano
nabuo ang bomba.
458
00:31:15,249 --> 00:31:19,754
Ano ang mga materyales na ginamit?
Ano ang fuse? Ano ang detonator?
459
00:31:20,421 --> 00:31:26,010
May mga sira-sirang backpack,
na salungat sa backpack na sumabog.
460
00:31:26,594 --> 00:31:29,680
Mga backpack ito na pinaniniwalaan naming
naglalaman ng bomba.
461
00:31:30,306 --> 00:31:35,478
Agad sinabi ng mga bomb expert,
"Ito ay isang remote-controlled device."
462
00:31:36,395 --> 00:31:38,189
Habang kinokolekta namin ang ebidensya,
463
00:31:38,189 --> 00:31:41,108
sinimulan naming pagsama-samahin
ang puzzle ng mga bombang ito.
464
00:31:44,195 --> 00:31:46,405
{\an8}Sumabog ang unang bomba
malapit sa finish line.
465
00:31:48,324 --> 00:31:50,785
{\an8}Ang pangalawang bomba naman
ay pagkalipas ng 12 segundo
466
00:31:50,785 --> 00:31:52,954
{\an8}sa harap ng restaurant na The Forum.
467
00:31:55,539 --> 00:31:56,540
Ang teorya namin
468
00:31:56,540 --> 00:31:59,961
na dinala ang mga bomba
sa bombing sites gamit ang backpack,
469
00:31:59,961 --> 00:32:03,839
ito ay mga pressure cooker bomb
na may mga piraso ng metal sa loob nito.
470
00:32:03,839 --> 00:32:06,926
Ang mga pressure cooker bomb
ay popular na armas ng mga terorista
471
00:32:06,926 --> 00:32:09,679
dahil ang mga kagamitan
ay nabibili lang sa mga tindahan.
472
00:32:09,679 --> 00:32:12,682
Ang takip ng pressure cooker
na ginamit sa pambobomba noong Lunes
473
00:32:12,682 --> 00:32:15,559
{\an8}ay natagpuan sa malapit na rooftop.
474
00:32:15,559 --> 00:32:16,769
Tinatamaan ka ba nito
475
00:32:16,769 --> 00:32:19,939
{\an8}bilang sinasabi nila
na ito ay kilos ng terorismo?
476
00:32:19,939 --> 00:32:23,234
Ito ay imbestigasyon ng terorismo.
Kaso ito ng terorismo.
477
00:32:23,234 --> 00:32:25,361
At kung nag-aalala ang mga pulitiko,
478
00:32:25,361 --> 00:32:27,279
"Parang masama. Ayaw naming sabihin."
479
00:32:27,279 --> 00:32:31,283
Ayos lang, pero 'wag kang magkakamali,
imbestigasyon ito ng terorismo.
480
00:32:31,283 --> 00:32:33,035
Kaya FBI ang nag-aasikaso nito.
481
00:32:33,035 --> 00:32:36,330
Ang terorismo ay isang pag-atake
na pag-uudyok ng ideolohiya.
482
00:32:36,330 --> 00:32:39,375
Sa Boston Marathon bombings,
hindi namin alam kung ano 'to.
483
00:32:40,126 --> 00:32:42,670
Pero sa oras na iyon,
kahit sino pa ang may pananagutan,
484
00:32:42,670 --> 00:32:45,506
nakita namin ang mga backpacks,
ang mga pressure cooker bomb.
485
00:32:45,506 --> 00:32:48,592
Nakita namin ang mga metal
na nasa loob ng pressure cooker.
486
00:32:48,592 --> 00:32:51,512
Malinaw na idinisenyo ang mga ito
para pumatay ng tao.
487
00:32:52,013 --> 00:32:54,306
Kaya komportable kaming sabihin
sa buong Amerika
488
00:32:54,306 --> 00:32:56,600
na hinala namin
na ito ay atake ng terorista.
489
00:32:56,600 --> 00:32:58,019
ORAS 20 MARTES
490
00:32:58,019 --> 00:33:00,771
ORAS 21 MARTES
491
00:33:03,649 --> 00:33:04,859
Magandang umaga sa lahat.
492
00:33:05,568 --> 00:33:08,571
Sinabihan ako
ng National Security team ko,
493
00:33:08,571 --> 00:33:11,949
kasama si FBI Director Mueller,
tungkol sa pag-atake sa Boston.
494
00:33:11,949 --> 00:33:15,536
At sa mga nalaman natin ngayon
sa mga nangyari,
495
00:33:15,536 --> 00:33:18,581
iniimbestigahan ito ng FBI
bilang kilos ng terorismo.
496
00:33:19,582 --> 00:33:23,252
Anumang oras na gamitin ang bomba
para manakit ng mga sibilyan,
497
00:33:23,753 --> 00:33:25,129
ito ay kilos ng terorismo.
498
00:33:25,880 --> 00:33:29,216
'Di pa rin natin alam
kung sino ang gumawa nito at bakit,
499
00:33:29,717 --> 00:33:33,179
at 'di dapat tayo mag-isip ng kung ano
hangga't 'di natin alam ang totoo.
500
00:33:33,721 --> 00:33:37,475
Pero 'wag kayong mag-alala,
aalamin namin ang tungkol dito,
501
00:33:37,475 --> 00:33:41,562
at hahanapin namin ang gumawa nito.
Kung bakit nila ito nagawa.
502
00:34:05,669 --> 00:34:09,090
ISMAIL FENNI
503
00:34:09,090 --> 00:34:13,344
ISLAMIC SOCIETY OF BOSTON IMAM
504
00:34:13,344 --> 00:34:16,722
Ang 9/11 ay isang turning point,
sa tingin ko, para sa ating lahat.
505
00:34:17,848 --> 00:34:19,558
Pero lalo na sa mga Muslim.
506
00:34:20,768 --> 00:34:23,312
Nagulat tayong lahat sa nangyari.
507
00:34:25,481 --> 00:34:27,525
Pero nagkaroon ng pagbabago.
508
00:34:29,902 --> 00:34:35,741
Pakiramdam namin na para bang kaming lahat
ang may kasalanan.
509
00:34:40,746 --> 00:34:42,498
Sobrang hirap niyon sa amin.
510
00:34:44,625 --> 00:34:48,963
Ang diwa ng Islam
ay ang pagiging mabuting tao.
511
00:34:48,963 --> 00:34:53,134
Nandito kami bilang mga Amerikano.
Nandito kami bilang parte ng lipunan.
512
00:34:54,385 --> 00:34:57,138
Pero kapag hindi mo alam ang isang bagay,
513
00:34:58,556 --> 00:35:01,892
ang unang reaksyon mo ay matakot.
514
00:35:03,644 --> 00:35:06,480
At ganoon mismo ang nangyari
sa mga Muslim.
515
00:35:07,565 --> 00:35:08,983
HUWAG KALIMUTAN
516
00:35:11,569 --> 00:35:12,820
Umuwi na kayo!
517
00:35:12,820 --> 00:35:13,946
Umalis kayo rito!
518
00:35:13,946 --> 00:35:14,989
Umuwi na kayo!
519
00:35:17,241 --> 00:35:19,952
YOUSSEF EDDAFALI
COLLEGE STUDENT
520
00:35:19,952 --> 00:35:23,873
Noong panahon ng 9/11,
grabe ng pambu-bully.
521
00:35:23,873 --> 00:35:26,208
Tuloy-tuloy iyon. Araw-araw.
522
00:35:28,627 --> 00:35:34,383
At palagi akong nagtatago
sa aspeto na iyon ng sarili ko,
523
00:35:34,383 --> 00:35:35,509
sa tuwing ako ay...
524
00:35:36,802 --> 00:35:38,179
naglalakbay sa buhay.
525
00:35:39,138 --> 00:35:41,515
Lumipat ako sa Boston
noong pitong taong gulang ako.
526
00:35:42,558 --> 00:35:44,268
Dalawang linggo bago ang 9/11.
527
00:35:45,561 --> 00:35:47,938
Dinadalhan ako ng pekeng bomba
ng mga bata
528
00:35:48,439 --> 00:35:50,858
at tatakbo sila
at magkukunwaring nagbibilang ng oras.
529
00:35:51,817 --> 00:35:54,486
Kaya sobra akong nahihiya
na Muslim ako.
530
00:35:56,238 --> 00:35:58,782
Nang mangyari ang pambobomba,
nasa kolehiyo ako noon.
531
00:36:00,743 --> 00:36:04,288
Iniisip ko,
"Sana hindi ito konektado sa Islam."
532
00:36:05,122 --> 00:36:08,167
'Di mo mapigilan ang bugso ng damdamin
533
00:36:08,876 --> 00:36:12,755
na isipin na baka ito ay ginawa ng tao
534
00:36:14,215 --> 00:36:15,174
na isang Muslim.
535
00:36:17,343 --> 00:36:20,304
Nagsisimula nang mawala ang Islamophobia.
536
00:36:21,722 --> 00:36:27,645
Alam ko na kaagad
na ituturo nila ito sa Islam.
537
00:36:29,980 --> 00:36:32,316
ORAS 22 MARTES
538
00:36:32,316 --> 00:36:34,902
ORAS 23 MARTES
539
00:36:36,528 --> 00:36:39,365
Nang matukoy namin
na ito ay kaganapan ng terorista,
540
00:36:39,990 --> 00:36:42,284
ang buong puwersa ng federal government
541
00:36:42,284 --> 00:36:43,911
ay naghahanap na sa mga bomber.
542
00:36:45,955 --> 00:36:47,873
{\an8}Alam namin kung saan nangyari
ang pagsabog.
543
00:36:47,873 --> 00:36:50,251
{\an8}May mga negosyo malapit sa Boyslton Street
544
00:36:50,251 --> 00:36:52,294
{\an8}na may CCTV camera sa harap nila.
545
00:36:52,294 --> 00:36:54,880
Kaya alam namin
kung titingnan namin iyon,
546
00:36:54,880 --> 00:36:58,050
baka makita namin
ang imahe ng mga bomber.
547
00:36:58,968 --> 00:37:03,305
{\an8}Ang unang mahalagang ebidensya
ay ang video coverage mula sa The Forum.
548
00:37:04,348 --> 00:37:07,851
{\an8}May camera sila sa labas
na nasa taas ng pinto,
549
00:37:07,851 --> 00:37:12,356
{\an8}na nakapag-turo sa amin
kung saan sumabog ang pangalawang bomba.
550
00:37:13,607 --> 00:37:15,609
At sinimulan agad naming iproseso iyon
551
00:37:16,151 --> 00:37:19,780
dahil alam namin na naglalaman iyon
ng ilang mahahalagang ebidensya.
552
00:37:20,906 --> 00:37:25,661
May analyst kami
na paulit-ulit na pinanood ang video.
553
00:37:25,661 --> 00:37:29,331
Nire-rewind, nire-play ulit, ni-rewind.
554
00:37:30,374 --> 00:37:31,208
Pinapaganda.
555
00:37:34,920 --> 00:37:36,380
Magdamag, frame kada frame.
556
00:37:40,801 --> 00:37:43,512
Walang kakaiba sa video na iyon.
557
00:37:45,681 --> 00:37:48,684
Pero nakatanggap kami ng tawag
mula sa isa sa publiko at sinabing,
558
00:37:48,684 --> 00:37:53,105
"Nasa kabilang kalsada ako,
at may mga kuha ako na baka gusto ninyo."
559
00:37:53,105 --> 00:37:56,692
"Kinuhanan ko ang mga ito
bago mangyari ang pagsabog."
560
00:37:59,028 --> 00:38:02,114
Pinagsama-sama ng evidence collection team
ang mga litrato,
561
00:38:02,114 --> 00:38:05,576
at pinakita sa litrato
ang isang bag sa sahig.
562
00:38:07,911 --> 00:38:12,750
Isinama namin ang litrato na iyon
sa video mula sa The Forum,
563
00:38:13,250 --> 00:38:17,004
at nakita doon na ang tao na 'to
ay mas matangkad sa mga tao doon
564
00:38:17,004 --> 00:38:18,505
at may suot na puting sumbrero.
565
00:38:19,548 --> 00:38:21,508
Tinawagan ko agad si Rick at sinabi ko,
566
00:38:21,508 --> 00:38:24,219
"Rick, pumunta ka sa lab para makita ito."
567
00:38:24,720 --> 00:38:28,182
Tinawagan ako ni Kevin Swindon. Sabi niya,
"Boss, may ipapakita akong video."
568
00:38:29,183 --> 00:38:33,187
Nakikita mo itong naka-sumbrerong puti
na naglalakad papunta sa bomb site,
569
00:38:33,687 --> 00:38:36,273
at huminto siya sa puno
sa harap ng The Forum restaurant.
570
00:38:36,273 --> 00:38:38,859
At tumayo siya doon,
nakatingin sa paligid gaya ng iba.
571
00:38:39,360 --> 00:38:43,530
Makikita mo siyang magbababa ng backpack
sa sahig at nakatayo lang siya.
572
00:38:44,156 --> 00:38:47,493
Mukhang kumukuha siya ng litrato
ng mga tumatakbo. Nag-te-text siya.
573
00:38:48,744 --> 00:38:53,040
At makikita mo ang biglaang epekto
ng unang pagsabog ng bomba.
574
00:38:54,166 --> 00:38:58,462
Lahat ay tumingin sa kaliwa,
at dali dali siyang pumunta sa kanan.
575
00:38:58,462 --> 00:39:04,176
Diyos ko! May sumabog.
Diyos ko, may nangyari.
576
00:39:04,176 --> 00:39:07,388
At pag-alis niya sa view ng camera,
577
00:39:07,388 --> 00:39:10,349
sumabog na ang pangalawang bomba
sa harapt mismo ng The Forum.
578
00:39:12,017 --> 00:39:16,605
Sa puntong iyon, alam namin
na may video kami ng isa sa mga bomber.
579
00:39:18,690 --> 00:39:20,150
Tinawag namin siyang White Hat.
580
00:39:25,739 --> 00:39:27,449
ORAS 38 WEDNESDAY
581
00:39:27,449 --> 00:39:29,201
ORAS 39 WEDNESDAY
582
00:39:29,201 --> 00:39:33,288
Halos blackout day ang Miyerkules
dahil wala kang naririnig,
583
00:39:33,831 --> 00:39:37,709
{\an8}bigla na lang nakansela ang isang
press conference na magsisimula na dapat.
584
00:39:37,709 --> 00:39:39,253
Magkakaroon ng press conference.
585
00:39:39,253 --> 00:39:41,964
Pero kailangan naming maghanda. Salamat.
586
00:39:41,964 --> 00:39:45,092
- Anong oras pa?
- Hindi ko alam.
587
00:39:45,092 --> 00:39:47,386
Nagdesisyon kami
na wala ng press conference
588
00:39:47,386 --> 00:39:50,055
dahil natuklasan na namin
ang ebidensya na video
589
00:39:50,055 --> 00:39:52,141
at 'yon muna
ang pagtutuonan namin ng pansin.
590
00:39:52,975 --> 00:39:55,936
Pero tingin ko
doon nagsimula ang haka-haka ng media
591
00:39:55,936 --> 00:39:57,855
sa ano ba ang nangyayari.
592
00:39:58,772 --> 00:40:04,153
Sinubukan ng mga pulis
na itago ang impormasyon.
593
00:40:04,153 --> 00:40:07,239
Kita mo naman ang pagbabawal
sa social media.
594
00:40:11,535 --> 00:40:16,415
Titingnan nila ang litrato at sasabihing,
"Ano'ng alam ninyo sa tao na 'to?"
595
00:40:16,415 --> 00:40:19,960
Ang problema sa pagtatanong,
ay siyempre, ang pagiging sigurado.
596
00:40:20,752 --> 00:40:22,421
May mga tinuturo na tao,
597
00:40:22,963 --> 00:40:25,924
at nakatatanggap ng pekeng leads
ang Boston police.
598
00:40:25,924 --> 00:40:28,635
{\an8}May nag-post ng larawan ng anino
599
00:40:28,635 --> 00:40:30,095
{\an8}na naglalakad sa rooftop.
600
00:40:30,095 --> 00:40:32,890
Para siyang ilusyon.
601
00:40:33,432 --> 00:40:36,477
At nakatanggap kami ng litrato
ng maliit na bag sa race course
602
00:40:36,477 --> 00:40:38,020
kung saan nangyari ang pagsabog.
603
00:40:38,020 --> 00:40:41,773
At nag-analyze ang bureau at sinabing,
"Hindi, Photoshop ito."
604
00:40:41,773 --> 00:40:46,445
Kawalan iyon ng pag-asa sa mga
imbestigador na mahuli ang mga salarin.
605
00:40:47,154 --> 00:40:49,072
Pero sa online lang ito lumalabas.
606
00:40:49,573 --> 00:40:53,285
{\an8}Nakaupo ang mga tao sa sala nila,
na para bang pulis sila sa social media.
607
00:40:53,952 --> 00:40:56,330
Naging pagkakataon iyon para sa mga bigots
608
00:40:56,330 --> 00:40:59,708
para mapatunayan ang mga sinasabi nila
at magpatuloy na mang-husga.
609
00:41:00,667 --> 00:41:03,545
Sasabihin nila na malinaw
na gawa 'to ng mga teroristang Islam.
610
00:41:03,545 --> 00:41:06,256
TALAGANG KASALANAN ITO NG MGA ARABO
611
00:41:07,341 --> 00:41:11,512
At hindi ito nakatulong
sa mga tao na sinisigaw ito.
612
00:41:11,512 --> 00:41:15,724
Karamihan sa mga terorista,
kamakailan lang, ay mga Muslim.
613
00:41:15,724 --> 00:41:20,145
Binabalik nila ang Islamophobia
sa buong bansa.
614
00:41:20,145 --> 00:41:23,815
Hindi nakakatulong ang mga media.
615
00:41:23,815 --> 00:41:28,612
Ang mga source namin sa istorya na 'to
ay naghikayat sa amin na hanapin
616
00:41:28,612 --> 00:41:30,948
kung sino ang Saudi national na ito.
617
00:41:30,948 --> 00:41:34,201
Kahit pa naabsuwelto na siya,
tinutugis pa rin ng media
618
00:41:34,201 --> 00:41:36,954
ang Saudi national
pati na rin ang kasama nito sa bahay.
619
00:41:36,954 --> 00:41:38,914
May alam ka ba sa pambobomba?
620
00:41:38,914 --> 00:41:42,543
May kinalaman ka ba rito?
Pumunta ang mga pulis sa bahay mo.
621
00:41:42,543 --> 00:41:44,586
At sabi nila may dinalang tao
622
00:41:44,586 --> 00:41:46,004
sa federal courthouse.
623
00:41:46,004 --> 00:41:51,051
{\an8}May iba't ibang media report
na may nangyaring pag-a-aresto.
624
00:41:51,051 --> 00:41:53,929
{\an8}At biglang may daang-daang tao
sa labas ng courthouse.
625
00:41:53,929 --> 00:41:57,599
Punong-puno ng mga reporter.
Sobrang gulo.
626
00:41:58,183 --> 00:42:00,769
{\an8}Sinabi ko noon,
"Hawak na ba nila ang tao na ito?"
627
00:42:00,769 --> 00:42:02,437
{\an8}Sabi nila, "Hindi, walang sinabi."
628
00:42:02,437 --> 00:42:06,858
Maraming maling impormasyon.
Maraming kumakalat na balita.
629
00:42:07,818 --> 00:42:08,819
At nalaman ko na lang,
630
00:42:08,819 --> 00:42:12,823
na posibleng may bomba
o pampasabog doon sa lugar.
631
00:42:13,323 --> 00:42:15,867
Pagkatapos ng kaguluhan,
sinabi na ligtas na ang lahat,
632
00:42:15,867 --> 00:42:19,121
at pinayagan na ang mga empleyado
na pumasok at kunin ang gamit nila
633
00:42:19,121 --> 00:42:21,206
at isinara ang korte para sa araw na iyon.
634
00:42:21,206 --> 00:42:24,293
Idiniin ng mga awtoridad
na wala pa silang hawak na suspek.
635
00:42:24,293 --> 00:42:27,254
Maraming kumakalat na maling impormasyon.
636
00:42:27,254 --> 00:42:31,300
Kami lang naming pagtuonan ng pansin
ang totoo at hindi totoo.
637
00:42:31,300 --> 00:42:33,510
ORAS 52 MARTES
638
00:42:33,510 --> 00:42:35,929
ORAS 53 MARTES
639
00:42:37,389 --> 00:42:40,934
Sa puntong iyon,
nakita namin ang isa sa mga bomber.
640
00:42:43,812 --> 00:42:46,315
Ang isa pang priyoridad
ay ang pagkuha ng video evidence
641
00:42:46,315 --> 00:42:47,733
mula sa Boylston Street.
642
00:42:48,942 --> 00:42:51,153
{\an8}Gusto naming malaman
kung may iba pang lead
643
00:42:51,153 --> 00:42:53,530
na makakatulong sa amin
na makilala ang tao na 'to,
644
00:42:54,114 --> 00:42:57,159
Ang isang kritikal na ebidensya
na nakuha namin
645
00:42:57,159 --> 00:42:59,578
ay isang video mula sa isang negosyo
646
00:42:59,578 --> 00:43:02,372
na malapit lang sa Boylston Street.
ang Whiskey's.
647
00:43:03,749 --> 00:43:06,460
Mula sa video, na-time sync namin ito
648
00:43:06,460 --> 00:43:09,171
para makilala si White Hat
na naglalakad sa kanto.
649
00:43:12,215 --> 00:43:14,509
Pero napagtanto namin na wala nang video.
650
00:43:16,762 --> 00:43:20,641
May kasama siyang isa pang lalaki
na may itim na sumbrero at backpack,
651
00:43:20,641 --> 00:43:22,017
at magkasama sila.
652
00:43:23,268 --> 00:43:28,106
Doon nagsimula ang imbestigasyon namin.
Doon namin sila nakita.
653
00:43:28,106 --> 00:43:32,361
{\an8}Paano namin sila susundan
bago sila nakita sa video footage?
654
00:43:32,903 --> 00:43:36,782
Nakagawa kami ng timeline
mula sa dalawang lokasyon
655
00:43:36,782 --> 00:43:39,159
at magkaibang digital video recorder.
656
00:43:41,036 --> 00:43:42,621
At sundan ang mga hakbang nila,
657
00:43:42,621 --> 00:43:46,750
paliko sa kanto ng Whiskey's
at papunta sa The Forum.
658
00:43:48,418 --> 00:43:51,797
Naging malinaw sa amin na ang dalawang 'to
ay nagtatago sa mga tao.
659
00:43:55,092 --> 00:43:58,512
Walang hood ang mga taong ito.
Hindi nila tinatakpan ang mukha nila.
660
00:43:58,512 --> 00:44:00,597
Kaya mo silang makilala.
661
00:44:01,098 --> 00:44:03,767
Dalawang batang Caucasian ang mga ito.
662
00:44:04,267 --> 00:44:07,229
May suot silang sumbrero, sunglasses.
663
00:44:07,229 --> 00:44:09,981
Ang problema lang ay
'di namin alam kung sino sila.
664
00:44:10,899 --> 00:44:13,151
Magagamit mo
ang facial recognition software
665
00:44:13,151 --> 00:44:16,279
kung malapitan at malinaw mong makikita
ang mga mukha nila.
666
00:44:17,322 --> 00:44:20,492
Pero hindi malinaw ang nakuha namin.
Masyado itong malabo.
667
00:44:20,492 --> 00:44:22,911
Minsan ay kuha ito sa malayo.
668
00:44:22,911 --> 00:44:24,329
'Di namin sila kilala,
669
00:44:24,329 --> 00:44:27,124
at kung ano ang motibo nila
sa pagpapasabog ng mga bomba,
670
00:44:27,124 --> 00:44:29,292
pero nakita na namin ang mga bomber.
671
00:44:32,504 --> 00:44:34,548
Tumawag sa akin si Rick DesLauriers,
672
00:44:34,548 --> 00:44:36,925
at pumunta kaagad ako doon.
673
00:44:38,093 --> 00:44:41,972
Nandoon si Carmen Ortiz,
ay pinagsama-sama nila ang mga video.
674
00:44:41,972 --> 00:44:44,766
At nakita ko ang mga tao na 'to
sa unang pagkakataon.
675
00:44:46,518 --> 00:44:48,687
Paulit-ulit nila itong pinanood.
676
00:44:52,441 --> 00:44:55,944
Nang makita ko ang video,
sabi ko, "Nahanap na natin sila."
677
00:44:56,528 --> 00:44:58,155
"Sila na nga ito."
678
00:45:00,949 --> 00:45:03,785
Nakakagulat para sa akin
na mga bata lang sila.
679
00:45:04,411 --> 00:45:06,621
May dalang backpack,
naglalakad sa kalsada,
680
00:45:06,621 --> 00:45:08,623
gaya lang ng mga batang estudyante.
681
00:45:09,207 --> 00:45:10,292
Pero hindi namin alam
682
00:45:11,042 --> 00:45:12,002
kung sino sila,
683
00:45:13,211 --> 00:45:14,171
saan sila galing,
684
00:45:14,755 --> 00:45:16,840
at kung may iba silang kasama.
685
00:45:18,216 --> 00:45:20,051
Kinailangan naming magdesisyon
686
00:45:20,051 --> 00:45:22,846
sa kung ano'ng gagawin namin
sa ebidensya na ito.
687
00:45:22,846 --> 00:45:26,349
Ilalabas ba namin ito sa publiko
o itatago muna at magpapatuloy
688
00:45:26,349 --> 00:45:29,269
na mag-imbestiga
para matukoy ang mga tao na ito?
689
00:45:29,269 --> 00:45:31,688
Naisip ko na talagang kritikal
690
00:45:31,688 --> 00:45:33,899
na ilabas namin ang mga litrato
sa publiko.
691
00:45:35,734 --> 00:45:37,736
Pero hindi iyon ang nararamdaman ng lahat.
692
00:45:40,530 --> 00:45:42,073
May iba't ibang pananaw
693
00:45:42,073 --> 00:45:46,077
kung kailan dapat isapubliko
ang mga litrato at humingi ng tulong.
694
00:45:46,077 --> 00:45:49,623
Sinasabi ng kutot ko
na 'wag itago ang impormasyong 'to.
695
00:45:49,623 --> 00:45:52,584
Dapat ipakalat ito. At kumbinsido ako
na 'pag ginawa namin 'yon,
696
00:45:52,584 --> 00:45:55,253
mahuhuli namin ang mga tao na 'to
sa ilang oras lang.
697
00:45:56,880 --> 00:45:58,924
Sinalubong ako ng kumpletong katahimikan.
698
00:45:59,966 --> 00:46:02,302
Sa FBI,
gusto naming kontrolin ang mga sitwasyon.
699
00:46:02,302 --> 00:46:03,887
Mas ligtas kung ganoon.
700
00:46:03,887 --> 00:46:07,599
Kung ilalabas mo ang litrato
ng mga bomber, ipinaaalam mo sa kanila
701
00:46:07,599 --> 00:46:10,727
na kilala mo sila,
at baka makatakas pa sila.
702
00:46:10,727 --> 00:46:13,063
Posible na kung may nakakita
703
00:46:13,063 --> 00:46:15,607
ng mga litrato na ipinakalat
ay tatakas sila.
704
00:46:16,274 --> 00:46:17,359
Ano naman?
705
00:46:17,359 --> 00:46:21,238
Alam na ng mga tao ang gumawa nito
at tutulong sila.
706
00:46:21,238 --> 00:46:23,365
May litrato kami ng dalawang tao.
707
00:46:23,365 --> 00:46:25,700
Sila lang ba? O may mas malaki pa rito?
708
00:46:25,700 --> 00:46:27,994
'Di namin naisip na may iba pang sangkot.
709
00:46:27,994 --> 00:46:29,079
Dapat naming alamin
710
00:46:29,079 --> 00:46:32,457
kung may iba pang sangkot
na tumulong sa mga bomber.
711
00:46:32,457 --> 00:46:36,211
'Di namin alam kung ano ito,
kaya ipinakalat namin ang mga litrato.
712
00:46:36,211 --> 00:46:37,504
Wala kaming kontrol.
713
00:46:37,504 --> 00:46:40,966
Malaki ang panganib at posibleng pinsala.
714
00:46:40,966 --> 00:46:42,759
Anumang desisyon sa imbestigasyon,
715
00:46:42,759 --> 00:46:46,763
lalo na ang paglabas ng ebidensya
sa publiko ng Amerika,
716
00:46:46,763 --> 00:46:48,390
ay kailangang aprubahan ni Carmen
717
00:46:48,390 --> 00:46:50,684
at ng Department of Justice
sa Washington, DC.
718
00:46:51,434 --> 00:46:53,895
Sabi ni Carmen,
"Nakausap ko na ang mga tao sa Justice,
719
00:46:53,895 --> 00:46:56,231
at hindi namin ilalabas
ang mga litratong ito."
720
00:46:56,857 --> 00:46:59,442
Hindi ko ikinatuwa iyon.
721
00:46:59,442 --> 00:47:01,361
Naisip ko na dapat kaming maghintay.
722
00:47:01,361 --> 00:47:05,156
Kung may makuha kaming lead
na makapagtuturo sa mga tao na 'to,
723
00:47:05,156 --> 00:47:08,827
mas mabuti na ganoon na lang ang gawin,
hulihin sila nang walang kaalam-alam.
724
00:47:08,827 --> 00:47:13,415
At sabi ko, "Dahil gusto kong malaman mo
na kapag may nasaktan,
725
00:47:13,415 --> 00:47:15,709
isasapubliko ko ang impormasyong iyon."
726
00:47:16,501 --> 00:47:17,669
Nagkaroon ng katahimikan.
727
00:47:19,462 --> 00:47:22,132
Natapos ang meeting,
at mag-isa akong lumabas.
728
00:47:24,634 --> 00:47:26,678
ORAS 52 MARTES
729
00:47:26,678 --> 00:47:28,722
ORAS 53 MARTES
730
00:47:33,894 --> 00:47:36,146
Paminsan-minsan
ay nawawalan ng malay si Karen,
731
00:47:36,980 --> 00:47:40,567
{\an8}pero tinanong niya
kung ano'ng nangyari kay Krystle.
732
00:47:42,360 --> 00:47:46,406
{\an8}Ang una kong nasabi ay, "Namatay ba siya?"
Alam ko na. Sabihin mo na sa akin."
733
00:47:47,157 --> 00:47:49,284
{\an8}At doon nila sinabi na patay na siya.
734
00:47:49,784 --> 00:47:52,621
Isang buhay na naman ang nasawi.
735
00:47:52,621 --> 00:47:56,374
29-anyos na si Krystle Campbell
ng Medford, Massachusetts.
736
00:47:56,374 --> 00:48:00,003
Nalaman namin ang kalituhan
sa paglagay ng phone ni Krystle
737
00:48:00,003 --> 00:48:01,588
sa bulsa ni Karen.
738
00:48:01,588 --> 00:48:04,966
Ang cell phone na nasa bulsa ko,
kay Krystle iyon.
739
00:48:04,966 --> 00:48:06,468
Tumatawag ang pamilya niya.
740
00:48:06,468 --> 00:48:09,930
Hinahanap nila si Krystle
at sabi nila, "Nandito si Krystle,"
741
00:48:10,430 --> 00:48:14,559
pero si Karen ang nasa
operating room, hindi si Krystle.
742
00:48:15,435 --> 00:48:18,688
Ang boyfriend noon ni Krystle ang pumasok
743
00:48:18,688 --> 00:48:22,734
sa operating room
at sinabi na ako ang nandoon.
744
00:48:23,944 --> 00:48:27,364
Ang pamilya ni Krystle,
'di ko lubos maisip ang nararamdaman nila.
745
00:48:27,364 --> 00:48:32,410
Nandito lang sila buong gabi.
Ayos lang si Krystle, at bigla na lang
746
00:48:33,662 --> 00:48:36,081
nagbago ang lahat, nakakalungkot iyon.
747
00:48:36,081 --> 00:48:40,335
Sobra kaming nalulungkot
sa pagpanaw ng anak naming si Krystle.
748
00:48:44,547 --> 00:48:48,093
Lahat ng nakakakilala sa kaniya
ay mahal na mahal siya.
749
00:48:48,802 --> 00:48:53,306
Napakahirap niyon. Sobra. Hanggang ngayon.
750
00:48:53,306 --> 00:48:55,308
Hindi ko pa rin maintindihan.
751
00:48:55,308 --> 00:48:58,937
{\an8}KRYSTLE CAMPBELL
752
00:48:58,937 --> 00:49:02,482
{\an8}Nadudurog ang puso ko na isipin
ang mga biktima na binawian ng buhay.
753
00:49:02,482 --> 00:49:05,485
{\an8}MARTIN RICHARD
754
00:49:05,485 --> 00:49:10,240
{\an8}Buhay ang kinuha nito at gusto kong
hanapin ang may kagagawan nito.
755
00:49:11,700 --> 00:49:12,993
Pero noong Huwebes ng umaga,
756
00:49:13,493 --> 00:49:15,912
si Pangulong Obama at asawa niya
ay darating sa bayan.
757
00:49:17,872 --> 00:49:21,042
Bukod sa paghalukay
kung sino ang gumawa nito,
758
00:49:21,751 --> 00:49:23,920
kailangan kong bumisita sa pangulo.
759
00:49:23,920 --> 00:49:28,633
Anumang araw na dumating ang pangulo
sa bayan mo ay isang karalangan.
760
00:49:30,093 --> 00:49:34,514
Mayroon kaming 11 Police District.
Mayroong 1,800 uniformed officers.
761
00:49:35,682 --> 00:49:39,102
At trabaho ko na ilagay ang mga pulis
na 'yon kung saan sila mas kailangan.
762
00:49:41,688 --> 00:49:45,150
Ang kakulangan sa resource
ay talagang ikinatatakot nila.
763
00:49:47,819 --> 00:49:51,614
Iyon ang pinakamatindi na paghahanda
na ginawa namin sa pagbisita ng presidente
764
00:49:51,614 --> 00:49:53,908
dahil may banta rin
laban sa Pangulo.
765
00:49:54,909 --> 00:49:58,163
Sabi nila pupuntahan ako
ni Pangulong Obama.
766
00:49:58,163 --> 00:49:59,539
Naisip ko noon,
767
00:49:59,539 --> 00:50:02,792
"Nawalan ako ng kaibigan.
'Di ko pa kayang ibahagi ang lungkot ko."
768
00:50:02,792 --> 00:50:05,253
"Gusto ko lang mahiga at magpalakas."
769
00:50:05,253 --> 00:50:07,756
Pumasok siya. Para siyang kapansin-pansin.
770
00:50:07,756 --> 00:50:10,884
Sabi niya, "Huhulihin natin
ang mga hayop na ito."
771
00:50:13,928 --> 00:50:15,638
Gusto nila tayong takutin,
772
00:50:17,307 --> 00:50:18,516
sindakin tayo,
773
00:50:19,225 --> 00:50:23,438
para ilayo tayo sa mga asal at aral natin
bilang mga Amerikano.
774
00:50:23,438 --> 00:50:27,776
Malinaw na ngayon na mali sila
ng piniling bayan para gawin ito.
775
00:50:36,743 --> 00:50:38,161
'Wag dito sa Boston.
776
00:50:42,707 --> 00:50:44,042
'Wag dito sa Boston.
777
00:50:46,336 --> 00:50:50,006
At sa susunod na taon,
babaliktad ang mundo
778
00:50:50,006 --> 00:50:53,927
sa dakilang bayan ng Amerika
para magpursigi
779
00:50:53,927 --> 00:51:00,016
at magingay pa ng mas malakas
para sa 118th Boston Marathon.
780
00:51:03,728 --> 00:51:04,687
Itaga ninyo sa bato.
781
00:51:16,324 --> 00:51:21,037
Naisip ko na matibay ang mga sinabi niya
at dagdag pa sa buong linggo
782
00:51:21,037 --> 00:51:25,250
kung paano kami magtutulungan
at babangon sa nangyari.
783
00:51:25,834 --> 00:51:28,253
Hindi ito ang lugar
kung saan tatakutin mo ang mga tao
784
00:51:28,253 --> 00:51:31,089
at ito ay isang magandang representasyon
ng dapat mong gawin
785
00:51:31,089 --> 00:51:33,883
kapag naiipit ka na.
786
00:51:34,384 --> 00:51:36,886
{\an8}Isa iyong distraksyon,
787
00:51:37,887 --> 00:51:40,431
pero tingin ko
ay kinailangan iyon ng bayan.
788
00:51:45,645 --> 00:51:48,606
Sa ikaapat na araw,
nagkaroon kami ng leak.
789
00:51:49,315 --> 00:51:52,402
Isa sa mga outlet ay mayroong litrato.
790
00:51:53,778 --> 00:51:57,240
Ilalabas ang mga litrato na ito
ng isang Boston media station
791
00:51:57,240 --> 00:51:59,951
sa publiko ng Amerika
at sobra kong ikinagalit iyon.
792
00:52:01,870 --> 00:52:02,787
Ibig kong sabihin...
793
00:52:03,746 --> 00:52:05,957
napakalaking bagay para kontrolin.
794
00:52:05,957 --> 00:52:09,752
Kinailangan naming gumawa ng desisyon
na makakaya namin
795
00:52:10,295 --> 00:52:12,714
sa mga pagbabago ng mga pangyayari.
796
00:52:13,298 --> 00:52:15,008
Apat na araw na ang lumipas.
797
00:52:15,008 --> 00:52:16,634
Walang nangyari.
798
00:52:17,135 --> 00:52:20,096
At wala pa rin kaming katiyakan
sa puntong iyon.
799
00:52:21,097 --> 00:52:22,098
Mga litrato lang.
800
00:52:23,391 --> 00:52:25,852
Nagdesisyon kami
na ang pinaka-mainam na gawin
801
00:52:25,852 --> 00:52:29,272
ay ipakalat ang video evidence
sa publike ng Amerika bago pa sa media.
802
00:52:31,524 --> 00:52:34,110
Ang totoo, gumaang ang loob ko
na ganoong ang mangyayari.
803
00:52:34,944 --> 00:52:36,112
{\an8}May nag-isip ba na,
804
00:52:36,112 --> 00:52:38,364
{\an8}"Si Ed lang ba ang may gusto
na ilabas ito?"
805
00:52:39,574 --> 00:52:42,702
Hindi ko magagawa iyon
sa ganitong klase ng imbestigasyon.
806
00:52:42,702 --> 00:52:44,829
Hindi ko alam kung paano kumalat ito.
807
00:52:45,955 --> 00:52:51,502
Bandang hapon, maririnig mo
na magkakaron daw ng press conference.
808
00:52:53,588 --> 00:52:58,468
Sinabi sa aking ng mga resource ko
na may malaking progreso sa kaso na ito.
809
00:52:58,468 --> 00:53:02,597
Kung makikita ninyo sa likod,
naglagay sila ng mga easel dito.
810
00:53:02,597 --> 00:53:07,477
Tatabi na muna ako dahil naghahanda sila
para press conference na ito.
811
00:53:09,812 --> 00:53:11,648
Puno ng tao ang press conference.
812
00:53:11,648 --> 00:53:15,485
Ito na ang pinaka-punong press conference
na nakita ko sa buong karera ko.
813
00:53:16,861 --> 00:53:19,530
Bago ako umakyat sa entablado
sa press conference,
814
00:53:20,323 --> 00:53:23,034
'di ko pa naramdaman
ang pressure na iyon sa buong buhay ko.
815
00:53:23,952 --> 00:53:26,579
Para bang ang bigat ng buong mundo
ay nasa mga balikat ko.
816
00:53:28,665 --> 00:53:31,084
Noong bata pa ako,
kahit nasa law school na ako,
817
00:53:31,084 --> 00:53:33,086
takot akong magsalita sa harap ng mga tao.
818
00:53:33,086 --> 00:53:35,505
Mas gusto ko pang gumanap
na Russian roulette
819
00:53:35,505 --> 00:53:37,548
kaysa tumayo sa entablado at magsalita.
820
00:53:38,508 --> 00:53:41,427
Pero alam ko na responsibilidad ko
na maghatid ng balita.
821
00:53:41,427 --> 00:53:43,513
Walang iba makagagawa niyon
maliban sa akin,
822
00:53:43,513 --> 00:53:46,015
at kailangan kong harapin iyon
para sa mga biktima.
823
00:53:47,809 --> 00:53:49,894
{\an8}Magandang hapon.
Ako si Richard DesLauriers,
824
00:53:49,894 --> 00:53:53,481
{\an8}at ako ay special agant na in charge
sa Boston division ng FBI.
825
00:53:53,481 --> 00:53:55,608
{\an8}Pinaghirapan ko
na gawin ang speech na iyon.
826
00:53:55,608 --> 00:53:57,652
Sinuri pa iyon ng Department of Justice
827
00:53:57,652 --> 00:53:59,862
para siguruhin na walang masasabi
na makakasira
828
00:53:59,862 --> 00:54:02,115
sa pag-uusig ng kaso.
829
00:54:02,615 --> 00:54:06,244
{\an8}Matapos ang pagsusuri sa litrato, video
at iba pang ebidensya,
830
00:54:06,244 --> 00:54:09,163
{\an8}inilalabas namin ang mga litrato
ng dalawang suspek.
831
00:54:09,664 --> 00:54:12,834
Kinilala sila bilang Suspek 1 at Suspek 2.
832
00:54:13,584 --> 00:54:15,503
Mukhang konektado sila sa isa't isa.
833
00:54:15,503 --> 00:54:18,506
Kung makita ninyo ang mga ito,
tumawag kayo sa pulis.
834
00:54:18,506 --> 00:54:21,759
{\an8}Kung may alam kayo tungkol sa pambobomba
o sa mga tao sa litrato,
835
00:54:21,759 --> 00:54:24,554
{\an8}tumawag lang kayo
sa numero na nakalista sa litrato.
836
00:54:25,054 --> 00:54:27,932
{\an8}Sa tulong ng media,
ang mga litrato na ito ay mapupunta
837
00:54:27,932 --> 00:54:30,476
{\an8}sa milyong-milyong kamay sa buong mundo.
838
00:54:30,476 --> 00:54:33,855
Ititnuturing namin silang armado
at mapanganib.
839
00:54:34,480 --> 00:54:36,107
Walang dapat lumapit sa kanila.
840
00:54:36,607 --> 00:54:39,902
Walang dapat magtangkang hulihin sila
kundi ang mga pulis lang.
841
00:54:40,403 --> 00:54:41,612
Maraming salamat.
842
00:54:48,411 --> 00:54:50,705
Black Hat, White Hat.
843
00:54:50,705 --> 00:54:54,083
Ito ang mga taong hinahanap namin.
Sila na nga talaga.
844
00:54:54,083 --> 00:54:58,629
Agad agad, kinuha ng mga tao
ang phone nila, kumuha ng litrato,
845
00:54:58,629 --> 00:55:01,507
para sabihin ang impormasyong ito
sa publiko.
846
00:55:01,507 --> 00:55:05,636
Inilabas ng FBI ang mga larawan
ng dalawang suspek
847
00:55:05,636 --> 00:55:07,889
sa kaso ng Boston Marathon bombing.
848
00:55:07,889 --> 00:55:11,851
Isang sandali na hinihintay ng mga tao
sa buong mundo.
849
00:55:11,851 --> 00:55:15,563
Nakikita na natin ang mga litrato.
Pakiusap nila ang tulong ng publiko.
850
00:55:15,563 --> 00:55:18,483
Malinaw na ito ay ginawa
para takutin ang mga suspek.
851
00:55:18,483 --> 00:55:21,778
At malinaw din na ang kapulisan
ay nape-pressure na.
852
00:55:21,778 --> 00:55:25,239
Malaki ang tiwala namin
na makikilala ng publiko ang mga bomber
853
00:55:25,239 --> 00:55:27,033
at ipapaalam nila kung nasaan ito.
854
00:55:27,033 --> 00:55:31,245
Sila ang most wanted men
sa Amerika ngayon. Tingnan ninyo.
855
00:55:31,245 --> 00:55:36,584
{\an8}Ipinakilala na ng FBI
ang Suspek 1 at Suspek 2.
856
00:55:36,584 --> 00:55:40,505
...dalawang suspek at panawagan sa publiko
na kilalanin ang mga ito
857
00:55:40,505 --> 00:55:42,632
na sinasabing armado at mapanganib.
858
00:55:42,632 --> 00:55:46,052
Sinusubukan ng mga imbestigador
na pangalanan ang mga nasa litrato.
859
00:55:51,933 --> 00:55:54,977
Tumawag sa akin ang kaibigan ko,
siguro 3:00 ng madaling araw.
860
00:55:55,478 --> 00:55:58,773
Nagpadala siya ng litrato
ng White Hat, Black Hat.
861
00:55:58,773 --> 00:56:01,776
Sabi niya, "Yo, hindi ba kamukha ito
ni Dzhokhar?"
862
00:56:02,485 --> 00:56:03,319
At ako naman,
863
00:56:04,237 --> 00:56:07,990
"Una, alam mo ba ang kahalagahan
ng sinasabi mo
864
00:56:07,990 --> 00:56:09,534
sa pagturo sa kaniya?"
865
00:56:10,076 --> 00:56:12,578
"Alam mo ba ang sinasabi mo ngayon?"
866
00:56:13,496 --> 00:56:14,914
"Hindi si Dzhokhar 'to."
867
00:56:17,458 --> 00:56:18,793
Magkaibigan kami.
868
00:56:19,877 --> 00:56:21,838
Siya ang captain ng wrestling team.
869
00:56:23,297 --> 00:56:25,049
Ang mabait na kilalang bata.
870
00:56:26,884 --> 00:56:31,556
Napakahirap isipin na nakumbinsi ko siya
na hindi siya iyon.
871
00:56:32,056 --> 00:56:37,353
At natapos na ang usapan namin,
"Oo, tama ka nga. Hindi siya 'yon."
872
00:56:43,443 --> 00:56:47,196
Ngayon, kailangan kong mabuhay
sa kaalaman
873
00:56:47,905 --> 00:56:50,658
na ang kaibigan ko
na mahalaga sa akin at pinagkatiwalaan ko
874
00:56:51,784 --> 00:56:52,994
ay ginawa ang ginawa niya.
875
00:56:58,624 --> 00:56:59,834
At sobra akong nasaktan.
876
00:57:03,379 --> 00:57:06,507
{\an8}Kung babalikan mo, ano ang pakiramdam mo
sa paglabas ng mga larawan?
877
00:57:06,507 --> 00:57:09,886
{\an8}Itatago ba ninyo ito ng matagal,
o tingin mo tama ang desisyo ninyo?
878
00:57:11,179 --> 00:57:12,180
Ibig kong sabihin...
879
00:57:16,184 --> 00:57:20,563
Kung ano man ang nangyari
ay ang 'di namin inasahan na mangyari.
880
00:57:28,362 --> 00:57:33,701
{\an8}Diyos ko. Lahat ng unit.
May binaril na pulis. Lahat ng unit.
881
00:57:36,537 --> 00:57:37,538
{\an8}Malalakas na pagsabog!
882
00:59:44,999 --> 00:59:49,920
Tagapagsalin ng Subtitle:
Vyenna Mae Suerto