1
00:00:16,100 --> 00:00:18,770
Żeby naprawdę zrozumieć, co się stało,
2
00:00:19,729 --> 00:00:20,646
cofnijmy czas.
3
00:00:34,702 --> 00:00:36,370
ZWIĄZEK RADZIECKI
4
00:00:38,623 --> 00:00:42,794
W 1944 roku sowiecki dyktator
Józef Stalin uznał,
5
00:00:42,794 --> 00:00:46,047
że cały naród czeczeński
pomagał nazistowskim Niemcom.
6
00:00:46,756 --> 00:00:49,175
Dlatego wsadzono ich do wagonów dla bydła
7
00:00:49,175 --> 00:00:52,136
i wysłano do odległego regionu
w Azji Środkowej.
8
00:00:53,638 --> 00:00:58,351
To było masowe wygnanie całego narodu.
Połowa z nich zginęła w drodze.
9
00:00:59,894 --> 00:01:03,773
Wśród tych, którzy przeżyli,
był dziadek Tamerlana i Dżochara,
10
00:01:03,773 --> 00:01:05,316
Zajndi Carnajew.
11
00:01:06,609 --> 00:01:11,072
Aby utrzymać rodzinę, Zajndi szukał
12
00:01:11,072 --> 00:01:14,450
części na złomowisku,
które mógłby odsprzedać.
13
00:01:15,743 --> 00:01:20,581
Pewnego dnia wsadził rzeczy do auta,
nie wiedząc, że jednym ze znalezisk
14
00:01:20,581 --> 00:01:24,168
był pocisk, który wybuchł,
zabijając go na miejscu.
15
00:01:26,629 --> 00:01:30,758
Jego syn, Anzor, poznaje kobietę
o imieniu Zubejdat i biorą ślub.
16
00:01:30,758 --> 00:01:32,260
Mają czwórkę dzieci.
17
00:01:32,844 --> 00:01:36,139
Najstarszy jest Tamerlan.
Najmłodszy jest Dżochar.
18
00:01:37,140 --> 00:01:39,267
Uzyskali status uchodźcy
19
00:01:39,267 --> 00:01:41,936
i udali się do Stanów w okolice Bostonu.
20
00:01:41,936 --> 00:01:43,813
Szukał amerykańskiego snu.
21
00:01:46,065 --> 00:01:47,275
Dotarli tu,
22
00:01:48,943 --> 00:01:51,988
a ten sen okazał się mrzonką.
23
00:01:52,488 --> 00:01:55,992
Nie wszystko szło zgodnie z planem.
24
00:01:59,203 --> 00:02:01,956
AMERYKAŃSKA OBŁAWA:
25
00:02:01,956 --> 00:02:07,545
SPRAWA ZAMACHOWCÓW
Z MARATONU BOSTOŃSKIEGO
26
00:02:08,754 --> 00:02:11,841
ROZDZIAŁ 3:
NIE DA SIĘ PRZESŁUCHAĆ ZWŁOK
27
00:02:15,428 --> 00:02:19,599
{\an8}To była najwspanialsza historia,
jaką widziałem, słyszałem
28
00:02:19,599 --> 00:02:21,684
{\an8}i doświadczyłem w życiu.
29
00:02:23,060 --> 00:02:26,689
To się wtedy działo w Watertown.
30
00:02:26,689 --> 00:02:28,524
GODZINA 83. PIĄTEK
31
00:02:28,524 --> 00:02:30,818
GODZINA 84.
32
00:02:30,818 --> 00:02:34,614
Jeden z podejrzanych nie żył.
Drugi uciekł.
33
00:02:34,614 --> 00:02:39,076
{\an8}Całą noc przeszukiwaliśmy
korytarze, garaże.
34
00:02:39,076 --> 00:02:42,830
Gliniarze nie rozmawiają,
ale ludzie w okolicy tak,
35
00:02:42,830 --> 00:02:44,999
a oni opisują strzelaninę.
36
00:02:45,583 --> 00:02:49,170
Słyszeliśmy... Jakby odgłos strzelby.
37
00:02:49,170 --> 00:02:50,087
A potem...
38
00:02:55,259 --> 00:02:56,677
I tak w kółko. Obłęd.
39
00:02:56,677 --> 00:02:59,138
Bum! To było... Nie wiedziałyśmy, co to.
40
00:02:59,138 --> 00:03:02,266
a potem nagle zjawia się 100 patrolowców.
41
00:03:02,266 --> 00:03:05,895
Wciąż szliśmy w tamtą stronę,
a mieszkańcy z okien krzyczeli:
42
00:03:05,895 --> 00:03:08,731
„Tam jest strzelanina. Nie idźcie tam”.
43
00:03:11,734 --> 00:03:16,572
{\an8}Dostajemy informację, że policja z Bostonu
rozmawia z taksówkarzem,
44
00:03:16,572 --> 00:03:20,868
który zabrał Czeczena
z Watertown i zawiózł go
45
00:03:20,868 --> 00:03:24,580
na południowy dworzec kolejowy w Bostonie.
46
00:03:24,580 --> 00:03:26,290
Doniesiono też,
47
00:03:26,290 --> 00:03:30,878
że na ulicy przy stacji kolejowej
znaleziono bombę rurową.
48
00:03:30,878 --> 00:03:36,008
„Boże. Co my tu mamy?
To ktoś więcej niż tylko Carnajewowie?
49
00:03:36,008 --> 00:03:40,179
Czy nasz system kolejowy jest zagrożony?
Czy jest tam ktoś z bombami?”
50
00:03:40,179 --> 00:03:43,933
Potrzebujemy więcej informacji,
więc wysyłamy tam więcej ludzi.
51
00:03:43,933 --> 00:03:48,020
{\an8}Zatrzymywaliśmy na torach pociągi
jadące z Bostonu
52
00:03:48,020 --> 00:03:52,275
do Nowego Jorku i Waszyngtonu
i je przeszukiwaliśmy.
53
00:03:52,275 --> 00:03:53,651
{\an8}Byliśmy w dowództwie.
54
00:03:53,651 --> 00:03:56,195
{\an8}Był tam szef ochrony metra.
55
00:03:56,195 --> 00:03:57,738
Gubernator.
56
00:03:58,322 --> 00:04:00,866
Zdaliśmy sobie sprawę, że autobusy
57
00:04:00,866 --> 00:04:06,289
wyjeżdżające o 5.30 czy 6.00 rano
mogą być sposobem na ucieczkę.
58
00:04:08,624 --> 00:04:11,919
Zebraliśmy się, żeby wymyślić, co robić.
59
00:04:13,879 --> 00:04:16,590
Podjęto decyzję o zamknięciu miasta.
60
00:04:17,091 --> 00:04:19,343
GODZINA 6.33
61
00:04:21,095 --> 00:04:24,974
{\an8}Dzień dobry wszystkim. Trwa wielka obława.
62
00:04:24,974 --> 00:04:28,144
{\an8}Zawiesiliśmy całą komunikację miejską.
63
00:04:29,979 --> 00:04:35,276
Prosimy ludzi o schronienie się
w domach z zamkniętymi drzwiami
64
00:04:35,276 --> 00:04:37,570
i nieotwieranie ich nikomu
65
00:04:37,570 --> 00:04:41,365
poza zidentyfikowanym
funkcjonariuszom organów ścigania.
66
00:04:41,365 --> 00:04:46,787
Dotyczy to Watertown, Cambridge, Waltham,
67
00:04:46,787 --> 00:04:53,127
Newton, Belmont
oraz całego Bostonu. Całego.
68
00:04:53,127 --> 00:04:55,713
Milion ludzi zamkniętych w Bostonie.
69
00:04:55,713 --> 00:04:57,548
Wszystko jest zamknięte.
70
00:04:57,548 --> 00:04:59,175
To bezprecedensowe.
71
00:04:59,175 --> 00:05:01,093
Boston stał się miastem duchów.
72
00:05:02,345 --> 00:05:04,055
Na ulicach nie było nikogo.
73
00:05:04,764 --> 00:05:06,599
{\an8}Wszyscy tego przestrzegali.
74
00:05:06,599 --> 00:05:09,935
Cały Boston. Mieszkańców prosi się
75
00:05:09,935 --> 00:05:12,772
„o pozostanie w domach
i nieotwieranie drzwi,
76
00:05:12,772 --> 00:05:15,232
chyba że będzie to policjant”.
77
00:05:15,232 --> 00:05:16,859
Niezwykły zwrot akcji.
78
00:05:16,859 --> 00:05:19,904
Służby musiały mieć
nieograniczony dostęp do ulic.
79
00:05:20,404 --> 00:05:24,658
Nie tylko w Bostonie i Watertown.
Prawie w całym wschodnim Massachusetts.
80
00:05:26,410 --> 00:05:29,372
Nigdy wcześniej
czegoś takiego nie widziałem.
81
00:05:30,081 --> 00:05:33,584
Przesyłaliśmy zasoby federalne
i lokalne do Watertown,
82
00:05:33,584 --> 00:05:37,004
by znaleźć zidentyfikowanego
Dżochara Carnajewa.
83
00:05:38,547 --> 00:05:41,092
Docierają tu tłumy policjantów.
84
00:05:41,092 --> 00:05:43,469
Widzę także straż miejską.
85
00:05:43,469 --> 00:05:46,180
Widzę policjantów stanowych.
Są tu wszyscy.
86
00:05:46,680 --> 00:05:51,185
Ostatecznie w Watertown
było około 2500 policjantów.
87
00:05:52,978 --> 00:05:55,940
Wielu było nawet
z New Hampshire i Rhode Island.
88
00:05:56,857 --> 00:06:00,111
Słyszeli, co się działo,
wskoczyli do aut i przyjechali.
89
00:06:02,154 --> 00:06:05,366
Policja zacieśnia kontrolę nad obszarem,
90
00:06:05,366 --> 00:06:08,786
w którym jak wierzą,
ukrywa się podejrzany numer dwa.
91
00:06:09,370 --> 00:06:13,040
Mieliśmy profesjonalistów,
którzy rozumieli prawa obywatelskie,
92
00:06:13,040 --> 00:06:16,335
wiedzieli, jak mają działać,
i tak właśnie działali.
93
00:06:16,335 --> 00:06:19,130
Ale zrobiono to w trybie pilnym.
94
00:06:19,130 --> 00:06:20,172
GODZINA 85.
95
00:06:20,172 --> 00:06:21,257
GODZINA 86. PIĄTEK
96
00:06:21,257 --> 00:06:23,717
Trwa obława na osobę poszukiwaną
97
00:06:23,717 --> 00:06:25,761
w związku z zamachem na maraton.
98
00:06:25,761 --> 00:06:28,973
Mieszkańcom Watertown zaleca się
pozostanie w domach.
99
00:06:32,935 --> 00:06:35,020
Śledziliśmy z żoną wiadomości.
100
00:06:35,020 --> 00:06:38,441
Około 5.30 rano obudziłem się
i zobaczyłem policjantów
101
00:06:38,441 --> 00:06:40,192
chodzących od domu do domu.
102
00:06:42,445 --> 00:06:44,905
Upewniamy się, że wszystko jest dobrze.
103
00:06:44,905 --> 00:06:46,407
- Jest w porządku.
- Tak?
104
00:06:46,407 --> 00:06:47,408
- Tak.
- Dobrze.
105
00:06:47,408 --> 00:06:51,412
Policja podejrzewała,
że ktoś mógł pomóc w jego ucieczce.
106
00:06:51,412 --> 00:06:53,873
- Wszystko jest pozamykane?
- Tak.
107
00:06:53,873 --> 00:06:57,585
- Mamy z tyłu otwarty garaż.
- Sprawdzimy to.
108
00:06:57,585 --> 00:07:01,464
- Dobra. Ale strych jest zamknięty.
- Dziękuję.
109
00:07:02,965 --> 00:07:04,884
Boże. Spójrz, są wszędzie.
110
00:07:06,260 --> 00:07:08,053
Nie chcę już takich pobudek.
111
00:07:08,053 --> 00:07:10,264
Wielu ludzi było zdenerwowanych,
112
00:07:10,264 --> 00:07:13,976
gdy policja chodziła
od podwórka do podwórka.
113
00:07:13,976 --> 00:07:16,937
Jaka była ostatnia doba?
114
00:07:18,105 --> 00:07:19,064
Przerażająca.
115
00:07:19,064 --> 00:07:20,524
Jakie to uczucie?
116
00:07:21,192 --> 00:07:25,279
Terror. Czuję... To straszne. Denerwuję się.
117
00:07:25,279 --> 00:07:26,780
Jestem przerażony.
118
00:07:28,616 --> 00:07:30,993
Był tam ktoś jeszcze? Tylko wy?
119
00:07:31,494 --> 00:07:33,579
Duża rezydencja czy kilka mieszkań?
120
00:07:33,579 --> 00:07:35,664
Zamknięcie miasta było słuszne.
121
00:07:36,165 --> 00:07:40,044
Mógł być wszędzie,
ale czuliśmy, że jest w Watertown.
122
00:07:43,923 --> 00:07:47,426
Nie wiadomo, dokąd poszedł. Czy był sam?
123
00:07:47,426 --> 00:07:50,221
Czy w mieście są inne bomby?
Nie wiedzieliśmy.
124
00:07:50,221 --> 00:07:53,641
To śledztwo było zdecydowanie dwutorowe.
125
00:07:54,225 --> 00:07:58,687
Jednym z nich było
poszukiwanie podejrzanego w okolicy,
126
00:07:58,687 --> 00:08:00,564
co było bardzo angażujące.
127
00:08:02,441 --> 00:08:06,403
Drugim było zrozumienie tych dwóch braci.
128
00:08:06,403 --> 00:08:08,197
Jak zrobili to, co zrobili,
129
00:08:08,948 --> 00:08:12,451
i odkrycie, czy ktoś jeszcze
był w to zamieszany.
130
00:08:13,494 --> 00:08:14,495
GODZINA 87.
131
00:08:14,495 --> 00:08:17,456
GODZINA 88. PIĄTEK
132
00:08:19,291 --> 00:08:23,003
Ustaliliśmy, że bracia mieszkali
w Cambridge w Massachusetts.
133
00:08:23,003 --> 00:08:26,757
Natychmiast zwróciliśmy się
o nakaz przeszukania tego domu.
134
00:08:34,473 --> 00:08:39,895
Ekipy dowodowe szybko znalazły
akcesoria do produkcji bomb.
135
00:08:41,730 --> 00:08:43,732
Ale Dżochara tam nie było.
136
00:08:44,400 --> 00:08:46,944
Tamerlan miał żonę, Katherine Russell.
137
00:08:46,944 --> 00:08:51,282
Nasz producent widział,
jak policja wychodzi z budynku z kobietą.
138
00:08:52,491 --> 00:08:56,620
Poznała Tamerlana
i została praktykującą muzułmanką.
139
00:08:57,871 --> 00:08:59,873
Została przesłuchana.
140
00:08:59,873 --> 00:09:01,625
Nie chciała współpracować.
141
00:09:02,251 --> 00:09:05,504
Niewinni ludzie, którzy widzą coś takiego,
142
00:09:05,504 --> 00:09:09,633
są zwykle zdruzgotani,
że ich krewni byli zamieszani
143
00:09:09,633 --> 00:09:11,885
w coś tak potwornego.
144
00:09:11,885 --> 00:09:14,638
To było uderzające w tym przesłuchaniu.
145
00:09:14,638 --> 00:09:16,807
Nie było skruchy ani współczucia.
146
00:09:17,308 --> 00:09:21,937
Odniosłem wrażenie,
że zgadzała się z Tamerlanem,
147
00:09:21,937 --> 00:09:25,107
i pomimo okropieństw, których dokonał,
148
00:09:25,107 --> 00:09:28,110
nie zamierzała pomóc
rządowi Stanów Zjednoczonych.
149
00:09:31,530 --> 00:09:34,908
Liczyłem na to, że będzie
dość informacji, by ją oskarżyć,
150
00:09:34,908 --> 00:09:37,494
bo myślałem, że jest w to zamieszana,
151
00:09:37,494 --> 00:09:39,455
ale tak się nie stało.
152
00:09:39,455 --> 00:09:42,541
Nie było wystarczających dowodów,
153
00:09:42,541 --> 00:09:44,752
by oskarżyć Katherine Russell.
154
00:09:45,252 --> 00:09:50,883
Jeśli dowiesz się lub podejrzewasz,
że ktoś ma zamiar popełnić przestępstwo,
155
00:09:50,883 --> 00:09:54,428
to nie jest sprzeczne z prawem,
by zachować milczenie,
156
00:09:54,428 --> 00:09:58,849
nic nie mówić albo nic nie robić,
by temu zapobiec.
157
00:10:02,019 --> 00:10:04,063
GODZINA 87.
158
00:10:04,063 --> 00:10:06,565
GODZINA 88. PIĄTEK
159
00:10:06,565 --> 00:10:09,568
Kontrolowanie wycieków w śledztwie
160
00:10:09,568 --> 00:10:11,570
na taką skalę jest niemożliwe.
161
00:10:15,991 --> 00:10:17,117
Proszę o ciszę!
162
00:10:17,117 --> 00:10:19,411
Postanowiliśmy ujawnić ich nazwiska.
163
00:10:22,456 --> 00:10:25,626
ZAKTUALIZOWANE ZDJĘCIE
19-LETNIEGO DŻOCHARA CARNAJEWA.
164
00:10:28,629 --> 00:10:34,385
{\an8}Martwy podejrzany został zidentyfikowany
jako Tamerlan Carnajew.
165
00:10:34,385 --> 00:10:36,345
- Tamerlan.
- Tamerlan.
166
00:10:36,345 --> 00:10:39,473
Wciąż poszukiwany jest Dżochar.
167
00:10:39,473 --> 00:10:40,557
Dżochar Carnajew.
168
00:10:40,557 --> 00:10:41,558
Dżochar.
169
00:10:42,476 --> 00:10:46,313
Jadę bardzo wcześnie.
W radiu słyszę ich nazwiska.
170
00:10:46,313 --> 00:10:49,983
{\an8}Carnajew to czeczeńskie nazwisko.
171
00:10:49,983 --> 00:10:54,655
Oboje rodzice są w Dagestanie.
Rozmawiała z nimi Elizabeth Palmer.
172
00:10:58,158 --> 00:11:00,077
{\an8}To, co się stało, jest straszne,
173
00:11:00,077 --> 00:11:04,248
{\an8}ale wiem, że moje dzieci
nie mają z tym nic wspólnego.
174
00:11:04,248 --> 00:11:06,542
Wiem to. Jestem ich matką.
175
00:11:06,542 --> 00:11:08,794
{\an8}Boję się o życie syna.
176
00:11:09,336 --> 00:11:12,715
{\an8}Powinni go aresztować. Sprowadzić żywego.
177
00:11:13,757 --> 00:11:17,469
Żywego. A wymiar sprawiedliwości
powinien wszystko zbadać.
178
00:11:17,469 --> 00:11:19,054
Kto jest winny.
179
00:11:19,722 --> 00:11:24,226
Dziennikarze znaleźli wujka podejrzanego.
Mówi bratankowi: „Poddaj się”.
180
00:11:24,226 --> 00:11:30,774
Jeśli żyjesz, poddaj się
i proś o wybaczenie
181
00:11:31,942 --> 00:11:33,318
od ofiar.
182
00:11:39,074 --> 00:11:42,870
Gdy usłyszałem imię Dżochara,
byłem w totalnym szoku.
183
00:11:42,870 --> 00:11:46,123
{\an8}Dżochar Carnajew wciąż jest na wolności,
184
00:11:46,123 --> 00:11:49,585
{\an8}a policja przeczesuje cały Boston.
185
00:11:49,585 --> 00:11:53,672
Dżochar był sąsiadem
i uczęszczał do liceum, w którym uczyłem.
186
00:11:55,215 --> 00:11:58,677
{\an8}Był bardzo towarzyski. Miał charyzmę.
187
00:11:58,677 --> 00:12:01,305
Miał wielu przyjaciół.
Był bardzo popularny.
188
00:12:04,391 --> 00:12:06,101
Był w drużynie zapaśniczej.
189
00:12:10,063 --> 00:12:11,398
Był czarujący.
190
00:12:11,899 --> 00:12:15,235
Ludzie pytali: „Czemu nie zadzwoniłeś,
191
00:12:15,235 --> 00:12:17,321
że możesz go zidentyfikować?”.
192
00:12:17,321 --> 00:12:20,407
Bo to nie może być ten dzieciak...
193
00:12:20,407 --> 00:12:21,492
Bo dlaczego?
194
00:12:21,492 --> 00:12:25,162
Bo nic w nim nie sugerowało,
że może być do tego zdolny.
195
00:12:25,162 --> 00:12:27,247
Polityka, religia. Nic.
196
00:12:27,247 --> 00:12:31,543
Zaczynało stawać się coraz jaśniejsze, że...
197
00:12:32,711 --> 00:12:35,047
„Larry, to jest Dżochar.
198
00:12:35,839 --> 00:12:38,842
Znasz Dżochara. To on jest zamachowcem”.
199
00:12:38,842 --> 00:12:42,054
{\an8}Gdy dowiedziałem się, że to był Dżochar,
200
00:12:43,013 --> 00:12:45,015
nie mogłem tego pojąć.
201
00:12:45,933 --> 00:12:48,101
Miałem dysonans poznawczy.
202
00:12:48,977 --> 00:12:51,522
Nikt nie mógł mi niczego powiedzieć,
203
00:12:51,522 --> 00:12:55,108
żebym uwierzył, że to oni to zrobili.
204
00:12:55,108 --> 00:13:00,781
Potrzebowałem kogoś, kto powiedziałby mi,
że widział ich na własne oczy
205
00:13:00,781 --> 00:13:05,077
i musiałbym tej osobie ufać.
206
00:13:07,246 --> 00:13:09,915
Poznałem Dżochara,
gdy zacząłem grać w kosza.
207
00:13:10,582 --> 00:13:13,085
Był popularny. Wszyscy go znali.
208
00:13:15,587 --> 00:13:18,423
Pamiętam, że w każdy piątek
chodziłem do meczetu,
209
00:13:19,258 --> 00:13:20,926
a tam było pełno ludzi.
210
00:13:22,177 --> 00:13:24,972
Zobaczyłem Dżochara i się zdziwiłem,
211
00:13:25,514 --> 00:13:28,725
bo założyłem,
że to biały dzieciak z Bostonu.
212
00:13:28,725 --> 00:13:33,105
Siadam obok niego i pytam:
„Co ty tu robisz?”.
213
00:13:35,399 --> 00:13:38,360
A on na to:
„Całe życie jestem muzułmaninem.
214
00:13:38,360 --> 00:13:41,905
Nie sądziłem, żeby to było takie ważne”...
215
00:13:41,905 --> 00:13:48,203
Ja na to: „Stary, ale odjazd.
Możemy robić muzułmańskie rzeczy!”.
216
00:13:49,830 --> 00:13:52,416
Spędzaliśmy wspólnie czas każdego dnia.
217
00:13:53,083 --> 00:13:55,961
Nasze relacje weszły
na zupełnie inny poziom.
218
00:13:55,961 --> 00:14:00,549
Był skromny, miły,
dawał mi pięć dolców na lunch.
219
00:14:01,508 --> 00:14:03,343
Dogadywał się ze wszystkimi.
220
00:14:03,343 --> 00:14:08,098
Nigdy nie uważałem go za ideologa.
Nigdy nie uważałem go za bojownika. Nigdy.
221
00:14:08,098 --> 00:14:09,933
Prawda jest taka, że czasem
222
00:14:09,933 --> 00:14:13,854
próbowałem z nim porozmawiać
o sprawiedliwości społecznej.
223
00:14:13,854 --> 00:14:16,690
Nie interesowały go takie rozmowy.
224
00:14:16,690 --> 00:14:20,027
Nie przejawiał żadnych
politycznych zachowań.
225
00:14:21,695 --> 00:14:26,867
Jego rodzice rozwiedli się
i osobno wrócili do Dagestanu.
226
00:14:26,867 --> 00:14:30,579
Nagle pojawia się rozdarcie
w strukturze tego,
227
00:14:30,579 --> 00:14:34,499
czym to miało być,
i obwiniają za to Amerykę.
228
00:14:35,334 --> 00:14:40,339
Utrata matki i ojca
zaraz po rozpoczęciu studiów
229
00:14:40,339 --> 00:14:42,257
musi być druzgocąca.
230
00:14:43,717 --> 00:14:45,886
Dżochar zbliżył się do brata.
231
00:14:45,886 --> 00:14:48,805
Bardzo go podziwiał,
232
00:14:48,805 --> 00:14:52,351
do tego stopnia,
że prawie mu zazdrościłem tej relacji.
233
00:14:55,020 --> 00:14:58,607
{\an8}Relacja między Tamerlanem i Dżocharem
234
00:14:58,607 --> 00:15:02,569
{\an8}na siłowni była bardzo podobna
235
00:15:02,569 --> 00:15:06,073
do relacji Tamerlana z jego ojcem.
236
00:15:07,074 --> 00:15:11,119
Tamerlan na pewno
mówił Dżocharowi, co ma robić.
237
00:15:11,119 --> 00:15:14,247
Jak wtedy, gdy szkolił go ojciec.
238
00:15:14,247 --> 00:15:18,293
Ale Dżochar nie był zainteresowany boksem.
Wolał zapasy.
239
00:15:22,506 --> 00:15:24,841
Dżochar trafił na uniwerek w Dartmouth.
240
00:15:29,680 --> 00:15:31,390
Mówił, że dobrze mu idzie.
241
00:15:31,390 --> 00:15:34,309
Wszystko mu się podobało.
Zarabiał pieniądze.
242
00:15:34,309 --> 00:15:35,769
To była nieprawda.
243
00:15:37,604 --> 00:15:39,856
Dżochar kłamał, że miał się przenieść,
244
00:15:39,856 --> 00:15:43,735
że miał świetne oceny,
kiedy faktycznie wcale mu nie szło.
245
00:15:44,569 --> 00:15:48,281
Nie był już typowym
amerykańskim dzieciakiem. Zajął się
246
00:15:48,281 --> 00:15:53,161
handlowaniem marihuaną w Dartmouth.
247
00:15:55,539 --> 00:15:58,250
Wiedziałem o ziele,
ale wszyscy je sprzedawali.
248
00:15:58,250 --> 00:15:59,876
Obracał kilogramami,
249
00:16:00,585 --> 00:16:03,755
ale nie do tego stopnia,
by FBI zapukało do drzwi.
250
00:16:04,715 --> 00:16:09,011
Ostatni raz spotkaliśmy się
na miesiąc przed zamachem.
251
00:16:09,886 --> 00:16:12,556
Mieliśmy spotkać się z przyjaciółmi.
252
00:16:12,556 --> 00:16:14,641
Tamtej nocy były dwie imprezy.
253
00:16:14,641 --> 00:16:15,851
A potem...
254
00:16:17,686 --> 00:16:19,521
zadzwonił do niego brat,
255
00:16:19,521 --> 00:16:24,151
i od razu po rozłączeniu
zwraca się do nas i mówi:
256
00:16:24,735 --> 00:16:26,236
„Stary, muszę lecieć”.
257
00:16:27,738 --> 00:16:32,451
Pytamy: „Wszystko w porządku?”.
On na to: „Tak, sprawy rodzinne”.
258
00:16:36,038 --> 00:16:37,164
Wtedy...
259
00:16:38,707 --> 00:16:40,375
widziałem go po raz ostatni.
260
00:16:47,883 --> 00:16:50,302
To najbardziej uderzające w moim życiu.
261
00:16:52,888 --> 00:16:56,308
Jako nauczyciel historii
muszę nadać temu sens.
262
00:17:03,190 --> 00:17:07,277
Nigdy nie byłem w stanie tego pojąć.
263
00:17:11,239 --> 00:17:12,866
GODZINA 94.
264
00:17:12,866 --> 00:17:15,202
GODZINA 95. PIĄTEK
265
00:17:15,202 --> 00:17:17,496
WITAJCIE NA UNIWERSYTECIE W DARTMOUTH
266
00:17:17,496 --> 00:17:20,916
{\an8}Dowiedzieliśmy się,
że Dżochar ma mieszkanie na kampusie.
267
00:17:24,669 --> 00:17:29,883
{\an8}Policja stanowa wysłała tam
zespół taktyczny.
268
00:17:33,428 --> 00:17:35,972
W drodze był
Zespół Ratownictwa Zakładników,
269
00:17:35,972 --> 00:17:39,267
który leciał śmigłowcami z Wirginii.
270
00:17:41,269 --> 00:17:45,065
Emocje sięgnęły zenitu,
gdy z kampusu ewakuowano setki studentów,
271
00:17:45,065 --> 00:17:48,276
powiadomionych elektronicznie,
że coś było nie tak.
272
00:17:48,276 --> 00:17:50,654
Przyszedł mój współlokator i mówi:
273
00:17:50,654 --> 00:17:53,156
„Swoją drogą, mamy opuścić kampus,
274
00:17:53,156 --> 00:17:56,451
bo ten gość tu jest”.
„To jakiś absolwent?”
275
00:17:56,451 --> 00:17:59,955
On na to: „Nie, to gość,
z którym czasem się spotykamy”.
276
00:17:59,955 --> 00:18:01,581
Wciąż jestem w szoku.
277
00:18:01,581 --> 00:18:03,583
Chcę, żeby ich stąd zabrali.
278
00:18:04,459 --> 00:18:07,879
To była nasza największa nadzieja
na znalezienie go żywego.
279
00:18:07,879 --> 00:18:11,258
Cholerna drużyna SWAT
jest tuż za moimi drzwiami.
280
00:18:11,258 --> 00:18:13,969
Wóz opancerzony. Co jest, kurwa?
281
00:18:13,969 --> 00:18:16,221
Słuchamy tego na żywo w radiu.
282
00:18:16,805 --> 00:18:19,808
Dżocharze Carnajew! Wyjdź natychmiast!
283
00:18:20,725 --> 00:18:23,645
Wyjdź z podniesionymi rękami
i nie ruszaj nimi!
284
00:18:24,521 --> 00:18:26,022
Słychać było, że ruszają.
285
00:18:26,022 --> 00:18:28,483
Kazali ludziom się oddalić.
286
00:18:28,483 --> 00:18:30,527
Czekasz, aż coś usłyszysz.
287
00:18:30,527 --> 00:18:33,572
Pomyśleliśmy: „On musi być
jedną z osób w pokoju.
288
00:18:33,572 --> 00:18:35,448
To musi być jeden z nich”.
289
00:18:39,911 --> 00:18:40,912
Co jest, kurwa?
290
00:18:44,416 --> 00:18:47,460
Okazało się jednak, że jego tam nie było.
291
00:18:47,460 --> 00:18:49,671
To było bardzo przygnębiające.
292
00:18:51,173 --> 00:18:52,883
Niczego nie znaleźli.
293
00:18:53,383 --> 00:18:57,137
To był ślepy zaułek, co ich zaskoczyło.
294
00:18:57,137 --> 00:18:59,723
Sprawdzamy dosłownie wszystko,
295
00:18:59,723 --> 00:19:03,768
ale kończą nam się dobre tropy.
296
00:19:03,768 --> 00:19:06,104
GODZINA 97.
297
00:19:06,104 --> 00:19:08,523
GODZINA 98. PIĄTEK
298
00:19:08,523 --> 00:19:11,651
Zaczęli zacieśniać obszar poszukiwań.
299
00:19:13,904 --> 00:19:15,906
Jeden z dowódców powiedział:
300
00:19:15,906 --> 00:19:19,451
„Mamy jeszcze kilka przecznic,
zanim skończymy”.
301
00:19:21,536 --> 00:19:24,915
Czuliśmy, że musiał być na tych ulicach.
302
00:19:25,498 --> 00:19:28,585
Zawsze czuliśmy, że jest blisko.
Przez cały dzień
303
00:19:28,585 --> 00:19:32,339
różne oddziały zgłaszały coś,
co okazywało się pudłem.
304
00:19:32,339 --> 00:19:34,758
To była sinusoida wzlotów i upadków.
305
00:19:34,758 --> 00:19:37,844
I żeby w takim momencie
powiedzieć: „Zupełnie nic?
306
00:19:38,470 --> 00:19:39,888
Uciekł?”.
307
00:19:40,388 --> 00:19:41,473
Czułem się źle.
308
00:19:43,642 --> 00:19:46,269
Zamknięcie miasta nie może trwać wiecznie.
309
00:19:46,269 --> 00:19:51,066
Pożera cenny czas reklamowy,
wprawia obywateli w zakłopotanie,
310
00:19:51,566 --> 00:19:54,486
a oni nie są pewni, gdzie on teraz jest.
311
00:19:57,322 --> 00:19:59,115
Zadzwonił gubernator.
312
00:19:59,115 --> 00:20:01,243
Rozmawiał z prezydentem Obamą.
313
00:20:01,243 --> 00:20:04,371
Obama martwił się tym zamknięciem miasta.
314
00:20:04,371 --> 00:20:08,917
Prezydent powiedział: „Nie można
trzymać zamkniętej całej metropolii”.
315
00:20:08,917 --> 00:20:12,045
Ludzie ciągnęli już wtedy na oparach,
316
00:20:12,045 --> 00:20:15,298
więc chcieliśmy ogłosić,
że otwieramy miasto,
317
00:20:15,966 --> 00:20:17,926
ale należy zachować ostrożność.
318
00:20:17,926 --> 00:20:21,429
Nie wychodźcie z domu,
jeśli nie musicie. Wciąż go szukamy.
319
00:20:22,138 --> 00:20:25,100
GODZINA 18.03
320
00:20:25,100 --> 00:20:28,478
W świetle wydarzeń w ciągu dnia
321
00:20:28,478 --> 00:20:31,147
znosimy zakaz opuszczania domów.
322
00:20:31,898 --> 00:20:36,778
Usługi komunikacyjne zostają wznowione
ze skutkiem natychmiastowym.
323
00:20:36,778 --> 00:20:39,614
Prosimy wszystkich o zachowanie czujności.
324
00:20:39,614 --> 00:20:45,704
Jeśli wychodzicie, na wolności
wciąż jest bardzo niebezpieczny osobnik.
325
00:20:45,704 --> 00:20:47,580
Wszyscy wracali do domów.
326
00:20:47,580 --> 00:20:51,209
Policja stanowa zaczynała się pakować.
327
00:20:51,209 --> 00:20:54,963
Policjanci, którzy przeczesywali
ten teren, są odwoływani
328
00:20:54,963 --> 00:20:58,508
po tej dość rozczarowującej
konferencji prasowej.
329
00:20:58,508 --> 00:21:02,595
{\an8}Wniosek z tej konferencji jest taki,
że zdołał uciec.
330
00:21:02,595 --> 00:21:04,556
{\an8}Młodszy brat jest na wolności.
331
00:21:04,556 --> 00:21:08,852
{\an8}Jest uzbrojony i bardzo niebezpieczny.
Jednak lokalne władze mówią:
332
00:21:08,852 --> 00:21:11,771
{\an8}„Wiecie co, złagodzimy tę blokadę.
333
00:21:11,771 --> 00:21:16,109
{\an8}Wracajcie do swoich zajęć”.
Zamknięcie miasta się skończyło.
334
00:21:16,609 --> 00:21:18,903
Był piątek wieczorem.
335
00:21:19,738 --> 00:21:23,867
W ciągu ostatnich pięciu dni
spałem może jakieś osiem godzin.
336
00:21:23,867 --> 00:21:28,079
Ledwie stałem na nogach.
Nie jestem z tego dumny.
337
00:21:28,079 --> 00:21:31,041
Nie jestem, ale tak właśnie było.
338
00:21:31,708 --> 00:21:34,210
Rick DesLauriers rozejrzał się po sali,
339
00:21:34,210 --> 00:21:39,758
zobaczył wymęczonych ludzi i powiedział:
340
00:21:39,758 --> 00:21:44,721
„Nie mamy nic konkretnego. Kończmy to”.
341
00:21:44,721 --> 00:21:47,182
Zostawiamy niezbędną obsadę.
342
00:21:47,182 --> 00:21:50,935
Idźcie do domu się przespać.
Wrócimy do tego na świeżo”.
343
00:21:54,856 --> 00:21:55,857
Byłem wykończony.
344
00:21:55,857 --> 00:21:58,985
Odesłałem szefa wydziału,
bo zasypiał na stojąco.
345
00:21:59,778 --> 00:22:04,616
Kilku gości z jednostki SWAT
trafiło z przemęczenia do szpitala.
346
00:22:04,616 --> 00:22:08,870
Było jasne, że musimy zrobić sobie przerwę
i przekazać dowodzenie.
347
00:22:09,537 --> 00:22:12,749
Wsiadłem do auta
i pojechałem do domu się przespać.
348
00:22:12,749 --> 00:22:18,755
Byłem jedną z ostatnich osób w Watertown,
wciąż na nogach,
349
00:22:19,255 --> 00:22:22,384
bo szukałem kogoś, kto by mnie zmienił.
350
00:22:22,384 --> 00:22:24,177
GODZINA 98.
351
00:22:24,177 --> 00:22:27,222
GODZINA 99. PIĄTEK
352
00:22:29,516 --> 00:22:32,977
Numer alarmowy, rozmowa nagrywana.
Proszę podać adres.
353
00:22:32,977 --> 00:22:36,314
Ulica Franklin 67, Watertown.
354
00:22:36,314 --> 00:22:38,942
Wysłać policję, straż pożarną czy karetkę?
355
00:22:38,942 --> 00:22:42,445
Mam łódź na podwórku.
356
00:22:42,445 --> 00:22:46,908
W środku jest pełno krwi.
W łodzi jest jakiś człowiek.
357
00:22:47,659 --> 00:22:50,120
- Jest pan pewien?
- Zajrzałem do łodzi.
358
00:22:50,745 --> 00:22:52,747
GODZINA 18.42
359
00:22:52,747 --> 00:22:54,958
- Proszę się nie rozłączać.
- Dobrze.
360
00:22:57,585 --> 00:23:01,131
Podbiegł do mnie gliniarz
z Watertown i powiedział:
361
00:23:01,131 --> 00:23:03,675
„Podobno ktoś siedzi w łodzi
362
00:23:03,675 --> 00:23:05,760
przy ulicy Franklin 67”.
363
00:23:05,760 --> 00:23:08,388
Mówię: „Żartujesz”. A on: „Proszę za mną”.
364
00:23:11,015 --> 00:23:16,396
Pojechaliśmy za nim cicho
na ulicę Franklin 67.
365
00:23:18,064 --> 00:23:20,525
Żadnych syren. Podjechaliśmy cicho.
366
00:23:22,735 --> 00:23:27,365
Byliśmy tam pierwsi.
Wieść wcale się nie rozeszła.
367
00:23:29,868 --> 00:23:32,954
Ja i porucznicy przeszliśmy przez podjazd,
368
00:23:32,954 --> 00:23:34,581
wyciągnęliśmy broń.
369
00:23:34,581 --> 00:23:37,000
Spojrzałem na zgrzaną plandekę.
370
00:23:37,000 --> 00:23:39,210
Wiesz, takie zabezpieczenie na zimę.
371
00:23:39,210 --> 00:23:44,048
Widzieliśmy go, próbującego przebić ją
palcem albo pistoletem.
372
00:23:46,176 --> 00:23:48,928
Wiedzieliśmy, że ktoś jest
na łodzi, ale kto?
373
00:23:49,471 --> 00:23:51,514
Proszę, niech to będzie nasz gość.
374
00:23:52,891 --> 00:23:56,060
Pytam, czy sami spróbujemy go złapać.
375
00:23:56,060 --> 00:23:59,105
Nie wiedzieliśmy, czy miał na sobie bombę.
376
00:24:01,483 --> 00:24:03,860
Widzieliśmy na ulicy jego amunicję.
377
00:24:03,860 --> 00:24:06,279
Nie wiedzieliśmy, ilu było tam ludzi,
378
00:24:06,279 --> 00:24:10,116
więc postanowiłem wezwać
jednostkę taktyczną.
379
00:24:10,116 --> 00:24:11,659
Zwolnijmy trochę
380
00:24:11,659 --> 00:24:15,497
i wyciągnijmy go spokojnie,
ale i bezpiecznie.
381
00:24:16,206 --> 00:24:20,585
Możemy sprowadzić tu jednostkę lotniczą?
Ulica Franklin 67.
382
00:24:20,585 --> 00:24:23,588
Ale problem polegał na tym,
że gdy to się wydało,
383
00:24:24,589 --> 00:24:26,466
zaczęli zbierać się wszyscy.
384
00:24:28,134 --> 00:24:29,677
Sunnybank 468.
385
00:24:30,220 --> 00:24:35,225
Mam wezwanie z ulicy Franklin 67.
386
00:24:36,017 --> 00:24:39,437
Na podwórku stoi łódź.
Wszędzie pełno krwi.
387
00:24:39,437 --> 00:24:42,857
W radiu słyszę: „Szefie, znaleźli go.
388
00:24:43,900 --> 00:24:45,109
Musisz wrócić”.
389
00:24:45,610 --> 00:24:48,279
„Dobra, jestem na końcu ulicy”.
390
00:24:48,279 --> 00:24:50,698
Zawróciłem i popędziłem z powrotem.
391
00:24:50,698 --> 00:24:53,034
Doniesiono w raporcie,
392
00:24:53,034 --> 00:24:55,537
że mają podejrzanego w łodzi w Watertown.
393
00:24:56,120 --> 00:24:58,623
Teraz to prawie śmieszne,
ale powiedziałem:
394
00:24:58,623 --> 00:25:01,251
„Gdzie oni tam mają wodę? Gdzie ta łódź?”.
395
00:25:01,876 --> 00:25:04,754
Informujemy nowych słuchaczy,
że chyba doszło
396
00:25:04,754 --> 00:25:07,882
do sporego postępu
w tych żmudnych poszukiwaniach.
397
00:25:09,968 --> 00:25:12,387
Jeśli to jest Dżochar Carnajew,
398
00:25:12,387 --> 00:25:16,933
ukrywał się w tej łodzi przez 18 godzin.
399
00:25:17,934 --> 00:25:22,397
{\an8}Z miejsca, gdzie porzucił samochód,
do miejsca, gdzie się ukrył,
400
00:25:23,606 --> 00:25:24,941
była jedna przecznica.
401
00:25:26,276 --> 00:25:29,529
Nie wiem, jak przeoczyli łódź
402
00:25:29,529 --> 00:25:32,031
stojącą na podwórku, na której była krew.
403
00:25:32,615 --> 00:25:36,035
Lokalna policja w Watertown poinformowała,
404
00:25:36,035 --> 00:25:40,456
by zignorować to, co mówili godzinę temu,
zostać w środku i nie wychodzić.
405
00:25:40,456 --> 00:25:43,126
To z pewnością ważny moment.
406
00:25:43,626 --> 00:25:46,963
Widziałem nadjeżdżających
z każdej strony policjantów.
407
00:25:46,963 --> 00:25:48,464
Słyszałem syreny.
408
00:25:49,340 --> 00:25:52,427
Krzyknąłem: „Zatrzymajcie wszystkich.
409
00:25:52,427 --> 00:25:55,388
Jestem gotowy.
Nie wpuszczajcie tu wszystkich”.
410
00:25:55,388 --> 00:25:57,682
Nie chcemy zbyt licznej pomocy.
411
00:25:57,682 --> 00:26:00,018
Wiedziałem, że tak rozpęta się chaos.
412
00:26:04,272 --> 00:26:06,983
Watertown do pojazdów,
nie zbliżać się do łodzi.
413
00:26:06,983 --> 00:26:08,610
Otoczyć teren.
414
00:26:08,610 --> 00:26:12,113
Kiedy cały świat czeka pięć dni
na schwytanie go,
415
00:26:12,113 --> 00:26:14,532
można sobie wyobrazić reakcję policji,
416
00:26:14,532 --> 00:26:16,492
dlatego było to poza kontrolą.
417
00:26:16,492 --> 00:26:17,952
Idą tu wszyscy.
418
00:26:17,952 --> 00:26:21,581
Gdy uspokoiliśmy sytuację, zapadła cisza.
419
00:26:23,499 --> 00:26:24,751
A tu nagle...
420
00:26:39,849 --> 00:26:41,100
Czy oni strzelają?
421
00:26:42,685 --> 00:26:44,228
- To strzały.
- To strzały.
422
00:26:44,228 --> 00:26:45,563
Słyszycie to?
423
00:26:49,567 --> 00:26:51,778
Wszyscy padali na ziemię.
424
00:26:53,237 --> 00:26:54,864
Nie wiedziałem, kto zaczął.
425
00:26:54,864 --> 00:26:57,241
Ale musiałem wstrzymać ogień,
426
00:26:57,241 --> 00:26:59,702
zanim zabiją człowieka w łodzi.
427
00:26:59,702 --> 00:27:02,789
Billy wrzeszczał na wszystkich
przez mikrofon.
428
00:27:02,789 --> 00:27:04,707
„Wstrzymać ogień”.
429
00:27:04,707 --> 00:27:07,585
Wszyscy wstrzymać ogień!
430
00:27:07,585 --> 00:27:09,879
Wszystkie jednostki, wstrzymać ogień!
431
00:27:09,879 --> 00:27:13,508
Nie strzelać,
póki nie przyjedzie oddział taktyczny.
432
00:27:13,508 --> 00:27:15,510
Podano, że to była strzelanina.
433
00:27:15,510 --> 00:27:18,012
Ale wiemy, że to był strzał w dziesiątkę.
434
00:27:18,012 --> 00:27:20,890
Ponad 100 strzałów trafiło w tę łódź.
435
00:27:21,891 --> 00:27:23,726
Sto dwadzieścia sześć pocisków,
436
00:27:23,726 --> 00:27:26,396
nie licząc kul, które chybiły.
437
00:27:26,396 --> 00:27:29,315
Latały wszędzie po całej okolicy.
438
00:27:29,315 --> 00:27:34,529
Wiele z nich wystrzelili funkcjonariusze,
którzy nie mieli pozwolenia, by tam być.
439
00:27:34,529 --> 00:27:37,990
Którzy nie mieli pozwolenia
na dołączenie do tej grupy,
440
00:27:37,990 --> 00:27:40,868
ale sami wkroczyli na miejsce.
441
00:27:41,452 --> 00:27:44,163
Gdy policja dotarła na ulicę Franklin 67,
442
00:27:44,163 --> 00:27:46,708
niektórzy ponoć widzieli
wycelowaną w nich broń.
443
00:27:46,708 --> 00:27:50,128
Gdy jeden policjant wystrzelił,
wszyscy zaczęli strzelać.
444
00:27:50,712 --> 00:27:53,506
Doszło do rzeczy,
podczas pierwszej strzelaniny,
445
00:27:53,506 --> 00:27:57,885
a potem na łodzi,
które wskazują na potrzebę
446
00:27:57,885 --> 00:28:03,224
dowodzenia i kontroli
nad różnymi jednostkami policji,
447
00:28:03,224 --> 00:28:07,562
żeby reakcja była skoordynowana.
Tego się nauczyliśmy.
448
00:28:08,146 --> 00:28:10,231
Padły strzały, teraz to wiemy.
449
00:28:10,231 --> 00:28:13,943
Policja twierdzi, że mają podejrzanego.
450
00:28:13,943 --> 00:28:18,072
Nie wiemy jednak,
czy podejrzany żyje, czy nie.
451
00:28:18,072 --> 00:28:20,491
Chcieliśmy, żeby żył, mamy procedurę,
452
00:28:20,491 --> 00:28:23,369
która pociągnie go do odpowiedzialności.
453
00:28:23,369 --> 00:28:27,957
Byłem bardzo zawiedziony,
bo chciałem przesłuchać tego gościa.
454
00:28:27,957 --> 00:28:33,212
Nie dowiesz się, czy to było coś więcej,
kto to opłacił, przesłuchując zwłoki.
455
00:28:33,212 --> 00:28:34,839
Nie wiedzieliśmy, czy żył.
456
00:28:39,677 --> 00:28:41,721
Śmigłowiec policji stanowej
457
00:28:41,721 --> 00:28:44,348
używa kamer FLIR, termolokatorów.
458
00:28:44,348 --> 00:28:48,686
To kamery na podczerwień,
które wykrywają ciepło
459
00:28:48,686 --> 00:28:50,104
i przekazują obraz.
460
00:28:50,772 --> 00:28:53,483
Byłem wtedy w dowództwie.
To było dramatyczne.
461
00:28:53,483 --> 00:28:56,861
Widziałem obraz termalny Dżochara
leżącego w łodzi.
462
00:28:56,861 --> 00:28:59,906
{\an8}Była też relacja na żywo,
463
00:28:59,906 --> 00:29:01,991
{\an8}więc mogliśmy to obserwować.
464
00:29:01,991 --> 00:29:04,952
{\an8}Byłem przyklejony do telewizora.
465
00:29:04,952 --> 00:29:07,121
Tak długo oglądaliśmy wiadomości.
466
00:29:07,121 --> 00:29:11,626
Klaustrofobia, napięcie, nie było łatwo.
467
00:29:11,626 --> 00:29:14,420
Świat oglądał to na żywo.
468
00:29:14,420 --> 00:29:17,507
Farah, jesteś tu.
Wiem, że przepytujesz źródła.
469
00:29:17,507 --> 00:29:19,967
Powiedz widzom, czego się dowiedziałaś.
470
00:29:19,967 --> 00:29:24,180
Setki stróżów prawa
wzięły na cel człowieka,
471
00:29:24,180 --> 00:29:26,974
którego uważają
za podejrzanego. Otoczyli go.
472
00:29:26,974 --> 00:29:29,268
Widzą jego i to, co robi.
473
00:29:29,268 --> 00:29:31,145
Mamy być w gotowości,
474
00:29:31,145 --> 00:29:34,190
bo to może być ta wielka chwila.
475
00:29:35,316 --> 00:29:36,609
GODZINA 99.
476
00:29:36,609 --> 00:29:39,320
GODZINA 100. PIĄTEK
477
00:29:39,904 --> 00:29:42,406
Nadal nie wiedziałem, czy on żył.
478
00:29:51,374 --> 00:29:56,671
Tango 9-3B. Wsparcie lotnicze donosi,
że w łodzi na pewno widać ruch.
479
00:29:57,380 --> 00:29:58,881
Na pewno widać ruch.
480
00:29:59,757 --> 00:30:03,052
Kluczowe były słowa pilota śmigłowca:
481
00:30:03,052 --> 00:30:05,012
„Mamy ruch w łodzi”.
482
00:30:05,012 --> 00:30:06,806
Zespół HRT jedzie od lewej.
483
00:30:07,723 --> 00:30:11,727
Zespół taktyczny miał na miejscu
pojazd pancerny BearCat.
484
00:30:12,895 --> 00:30:15,815
Użyto go, by zbliżyć się do łodzi
485
00:30:15,815 --> 00:30:17,942
i ściągnąć z niej plandekę,
486
00:30:18,651 --> 00:30:21,320
co dało operatorom lepszy widok,
487
00:30:21,320 --> 00:30:24,365
ale dało też szansę jemu,
488
00:30:24,365 --> 00:30:27,702
żeby wstać i się poddać,
gdyby tego chciał.
489
00:30:31,080 --> 00:30:35,209
Podszedł do mnie szef
grupy HRT i powiedział:
490
00:30:35,209 --> 00:30:37,461
„Wrzucimy do łodzi granat dymny.
491
00:30:37,461 --> 00:30:39,672
Zgadzasz się?”. Ja na to: „Jasne”.
492
00:30:43,968 --> 00:30:45,678
Nie wyszło. Potem powiedział:
493
00:30:45,678 --> 00:30:47,847
„Wrzucimy tam granat hukowy”.
494
00:30:47,847 --> 00:30:49,974
„Dobra”. „Ale problem w tym,
495
00:30:49,974 --> 00:30:52,560
że w tej łodzi jest 170 litrów benzyny.
496
00:30:52,560 --> 00:30:55,855
Możemy wysadzić dom i wszystko w okolicy.
497
00:30:55,855 --> 00:30:57,982
Potrzebujemy wozu strażackiego”.
498
00:30:57,982 --> 00:31:00,651
Straż jedzie ulicą Walnut.
499
00:31:00,651 --> 00:31:04,196
Policja odpycha nas teraz,
500
00:31:04,196 --> 00:31:06,532
kierują nas za śmietnik.
501
00:31:09,410 --> 00:31:11,871
Erin, doszło do serii ośmiu wybuchów.
502
00:31:11,871 --> 00:31:15,124
To mogą być granaty hukowe,
o których mówił John King.
503
00:31:15,124 --> 00:31:19,712
Nie doszło do eksplozji łodzi,
ale także nie zmusiło go to do wyjścia.
504
00:31:21,213 --> 00:31:25,092
Było tak. Siedziałam jak na szpilkach,
gdy na to patrzyłam.
505
00:31:33,851 --> 00:31:35,269
Negocjowali z nim.
506
00:31:38,689 --> 00:31:39,774
Kazali mu usiąść.
507
00:31:45,529 --> 00:31:46,614
Stoi.
508
00:31:52,203 --> 00:31:54,372
Proszą, by podniósł koszulę.
509
00:31:56,874 --> 00:31:58,501
Chyba nie jest uzbrojony.
510
00:32:00,836 --> 00:32:02,797
Czy naprawdę do tego dojdzie?
511
00:32:08,094 --> 00:32:10,137
Został zatrzymany.
512
00:32:11,722 --> 00:32:13,265
SWAT przejęło dowództwo.
513
00:32:13,265 --> 00:32:17,353
Obiekt zatrzymany.
514
00:32:17,979 --> 00:32:20,398
Nie do wiary.
515
00:32:25,236 --> 00:32:28,072
„Zatrzymany”. Najlepsze słowo,
jakie usłyszałem.
516
00:32:28,072 --> 00:32:30,241
Słychać było, jak ludzie klaszczą.
517
00:32:30,241 --> 00:32:32,076
Dobra robota, panowie.
518
00:32:32,076 --> 00:32:35,121
W radiu, wszędzie, wszyscy wiwatowali.
519
00:32:37,331 --> 00:32:40,668
Tak się martwiłem,
że mamy nie tego gościa.
520
00:32:40,668 --> 00:32:42,086
Zawsze będę pamiętać,
521
00:32:42,086 --> 00:32:45,923
jak przyszedł do mnie szef zespołu HRT,
spojrzałem na niego...
522
00:32:45,923 --> 00:32:48,509
Jest onieśmielający
dla takiego chudzielca...
523
00:32:48,509 --> 00:32:51,387
Pytam: „To nasz gość?”. A on zrobił tak.
524
00:32:51,387 --> 00:32:53,806
„Na 100% to nasz gość”. Tak po prostu.
525
00:32:54,390 --> 00:32:56,726
Powietrze zeszło ze mnie jak z balonu.
526
00:32:56,726 --> 00:33:02,523
Jednym z najbardziej satysfakcjonujących
momentów w mojej karierze
527
00:33:02,523 --> 00:33:05,067
było aresztowanie Dżochara Carnajewa.
528
00:33:05,067 --> 00:33:07,695
Dobry wieczór. Tweet bostońskiej policji,
529
00:33:07,695 --> 00:33:08,946
wielkimi literami:
530
00:33:08,946 --> 00:33:13,034
„Pojmany! Obława skończona.
Podejrzany w areszcie”.
531
00:33:13,034 --> 00:33:16,287
Mogło coś zostać.
Musimy przeprowadzić śledztwo.
532
00:33:16,287 --> 00:33:18,247
Dowiedzieć się o innych,
533
00:33:18,247 --> 00:33:22,585
ale ta niesamowita obława
trwająca od czterech dni
534
00:33:22,585 --> 00:33:24,628
dobiegła końca. Mamy go.
535
00:33:32,053 --> 00:33:34,638
Złapanie ich zajęło 101 godzin.
536
00:33:34,930 --> 00:33:38,100
GODZINA 101. PIĄTEK
537
00:33:38,100 --> 00:33:42,104
Wyjechaliśmy z zamkniętego terenu
na ulice Watertown,
538
00:33:42,104 --> 00:33:45,900
a ludzie krzyczeli i machali.
539
00:33:46,817 --> 00:33:49,570
Jakbyśmy wyzwolili Paryż
podczas II wojny światowej.
540
00:33:49,570 --> 00:33:54,325
Ludzie klaskali i wiwatowali.
To było jak parada.
541
00:34:01,749 --> 00:34:03,292
Wszyscy ci ludzie...
542
00:34:05,878 --> 00:34:08,631
stali wzdłuż ulicy.
Czułam się jak patriotka.
543
00:34:08,631 --> 00:34:12,009
Czułam się częścią tego kraju
i tego, co czyni go dobrym.
544
00:34:14,136 --> 00:34:17,014
Wzruszające było dla mnie to,
545
00:34:17,014 --> 00:34:19,975
że ludzie wychodzili z budynków,
546
00:34:19,975 --> 00:34:22,603
machali flagą, dziękowali stróżom prawa.
547
00:34:22,603 --> 00:34:25,856
Po prostu...
Łzy napływają mi do oczu nawet dzisiaj.
548
00:34:25,856 --> 00:34:29,735
Myślę, że to aresztowanie
to wspaniałe zakończenie.
549
00:34:29,735 --> 00:34:31,529
Teraz będzie już spokój.
550
00:34:31,529 --> 00:34:33,989
Ulga. Możemy dziś spać spokojnie.
551
00:34:33,989 --> 00:34:38,285
To zwycięstwo dla pokoju,
dla miłości, dla tego kraju.
552
00:34:38,285 --> 00:34:40,579
Dla nas wszystkich, dla Bostonu.
553
00:34:40,579 --> 00:34:44,583
Boston, skarbie! Boston jest dumny.
Nic nas nie zniszczy.
554
00:34:46,127 --> 00:34:49,588
Studenci wychodzą z akademików.
Maszerują po ulicach.
555
00:34:49,588 --> 00:34:51,757
Jakbyśmy właśnie wygrali wojnę.
556
00:34:51,757 --> 00:34:56,220
Boże, błogosław Amerykę.
557
00:34:56,846 --> 00:35:01,559
Mój dom, słodki dom
558
00:35:01,559 --> 00:35:04,562
Dziś miasto Boston, miasto Cambridge
559
00:35:04,562 --> 00:35:07,439
i miasto Watertown mogą odetchnąć z ulgą,
560
00:35:07,439 --> 00:35:11,861
wiedząc, że dwóch sprawców,
którzy wyrządzili tyle bólu i cierpienia,
561
00:35:11,861 --> 00:35:14,321
nie zagrażają już naszemu bezpieczeństwu
562
00:35:14,321 --> 00:35:15,865
ani społecznościom.
563
00:35:15,865 --> 00:35:20,077
Pojawił się wtedy nagłówek:
„Ciało znalezione na łodzi”.
564
00:35:20,077 --> 00:35:22,746
Myśleliśmy, że on nie żyje.
565
00:35:23,539 --> 00:35:27,418
Idziemy ulicą. Ludzie krzyczą.
566
00:35:27,418 --> 00:35:30,880
USA!
567
00:35:30,880 --> 00:35:32,214
Jesteśmy zrozpaczeni.
568
00:35:32,923 --> 00:35:34,758
Nasz przyjaciel właśnie umarł.
569
00:35:36,468 --> 00:35:40,556
Wtedy podjechał do nas
gość na motorze: „Słyszeliście?”.
570
00:35:41,432 --> 00:35:46,187
Zaczęliśmy się na niego wydzierać.
571
00:35:46,187 --> 00:35:49,773
„Wypierdalaj stąd...
Zostaw nas w spokoju, ty...”
572
00:35:49,773 --> 00:35:54,236
Jego twarz zastygła
w całkowitym osłupieniu.
573
00:35:55,404 --> 00:35:59,408
Spotkaliśmy się z innymi przyjaciółmi
i wtedy dowiedzieliśmy się, że...
574
00:36:00,159 --> 00:36:02,578
został pojmany, a nie zabity.
575
00:36:16,926 --> 00:36:17,760
{\an8}SILNY BOSTON
576
00:36:17,760 --> 00:36:19,595
20 KWIETNIA 2013
577
00:36:20,596 --> 00:36:23,974
Pamiętam jak następnego ranka
przyszedłem do biura,
578
00:36:23,974 --> 00:36:26,060
a komisarz Davis nas zebrał
579
00:36:26,060 --> 00:36:28,938
i powiedział: „Idziemy do Fenway Park”.
580
00:36:28,938 --> 00:36:31,690
Chcą złożyć tam mały hołd.
581
00:36:32,191 --> 00:36:34,818
W porządku, Boston.
582
00:36:37,988 --> 00:36:39,782
BĄDŹCIE SILNI
WATERTOWN WAS KOCHA
583
00:36:39,782 --> 00:36:46,372
Na koszulkach nie ma dziś
napisu „Red Sox”. Jest „Boston”.
584
00:36:50,292 --> 00:36:52,836
Dziękujemy całej policji
585
00:36:52,836 --> 00:36:55,631
za ich świetną robotę w zeszłym tygodniu.
586
00:36:57,049 --> 00:36:58,801
To nasze jebane miasto.
587
00:36:58,801 --> 00:37:02,596
DZIĘKUJEMY ORGANOM ŚCIGANIA
SILNY BOSTON
588
00:37:02,596 --> 00:37:05,140
Nikt nie będzie zabierał naszej wolności.
589
00:37:06,058 --> 00:37:08,352
Pozostańcie silni. Dziękuję.
590
00:37:08,936 --> 00:37:11,522
Kiedy Big Papi użył tego słowa na „J”,
591
00:37:11,522 --> 00:37:13,148
i choć było to wulgarne,
592
00:37:13,148 --> 00:37:17,861
uwolniło to całe miasto od napięcia.
593
00:37:18,570 --> 00:37:21,740
{\an8}„Silny Boston” to nie był żaden chwyt,
tylko prawda.
594
00:37:21,740 --> 00:37:23,993
{\an8}Wtedy było to tam bardzo prawdziwe.
595
00:37:26,578 --> 00:37:30,165
Mimo aresztowania Dżochara
śledztwo dopiero się zaczynało.
596
00:37:30,874 --> 00:37:35,546
{\an8}Musieliśmy dowiedzieć się dlaczego,
kim byli, co robili,
597
00:37:35,546 --> 00:37:39,008
{\an8}kim byli ich wspólnicy.
Musimy ustalić styl życia.
598
00:37:40,634 --> 00:37:45,180
{\an8}Niedługo po aresztowaniu personel medyczny
zajął się obrażeniami Dżochara.
599
00:37:45,180 --> 00:37:47,391
Gdy tylko można było go przesłuchać,
600
00:37:47,391 --> 00:37:51,061
zrobiła to specjalna grupa FBI.
601
00:37:51,061 --> 00:37:54,231
Chcieli go przesłuchać.
Nie miał mieć od razu
602
00:37:54,231 --> 00:37:56,150
odczytanych praw ani prawnika.
603
00:37:56,150 --> 00:37:59,069
Tak bywa,
zwłaszcza w sprawach o terroryzm.
604
00:37:59,653 --> 00:38:04,408
Część ustawy patriotycznej
pozwala przesłuchiwać ludzi
605
00:38:04,408 --> 00:38:09,330
poza zwykłą ochroną konstytucyjną,
jaką mają obywatele,
606
00:38:09,330 --> 00:38:12,124
szczególnie w przypadku
ataku terrorystycznego.
607
00:38:12,791 --> 00:38:15,794
Dżochar nie mógł mówić
z powodu odniesionych ran,
608
00:38:16,462 --> 00:38:19,173
więc musiał zapisywać odpowiedzi.
609
00:38:19,173 --> 00:38:20,591
PRAWNIK?
610
00:38:21,175 --> 00:38:23,218
{\an8}To prokuratura określa,
611
00:38:23,218 --> 00:38:25,304
{\an8}kiedy należy odczytać komuś prawa.
612
00:38:26,430 --> 00:38:29,099
{\an8}Nawet jeśli ktoś prosi o prawnika,
613
00:38:29,099 --> 00:38:33,062
przesłuchanie może trwać,
o ile jest to usprawiedliwione.
614
00:38:36,440 --> 00:38:38,400
{\an8}Ale bez procesu
615
00:38:38,400 --> 00:38:41,904
nie można nikogo przetrzymywać zbyt długo.
616
00:38:42,571 --> 00:38:43,781
Przeszukaliśmy łódź.
617
00:38:43,781 --> 00:38:47,076
Każdy najmniejszy dowód
był dla nas bardzo ważny.
618
00:38:47,826 --> 00:38:50,371
Znaleźliśmy w środku manifest dżihadystów,
619
00:38:50,371 --> 00:38:54,500
który Dżochar napisał w łodzi,
co było jedną z pierwszych wskazówek,
620
00:38:54,500 --> 00:38:58,420
że osoby te inspirowały się
poglądami radykalnych terrorystów
621
00:38:58,420 --> 00:39:01,006
i uległy radykalizacji w przeszłości.
622
00:39:03,008 --> 00:39:06,720
Musieliśmy wiedzieć,
czy ktoś pomógł im zbudować te bomby.
623
00:39:09,014 --> 00:39:10,766
Dowody z jego komputera
624
00:39:10,766 --> 00:39:13,852
zawierały edycje
czasopisma Inspire Magazine,
625
00:39:13,852 --> 00:39:16,855
{\an8}które było znaną publikacją terrorystów.
626
00:39:16,855 --> 00:39:20,442
Wskazówki jak zrobić bombę
w kuchni swojej mamy.
627
00:39:20,943 --> 00:39:24,446
Inspire Magazine
to oficjalne czasopismo Al-Kaidy.
628
00:39:25,531 --> 00:39:30,369
{\an8}Był przesłuchiwany przez dwa lub trzy dni,
ale nie przyniosło to wielu informacji.
629
00:39:30,369 --> 00:39:33,372
{\an8}Wtedy odczytano mu jego prawa.
630
00:39:33,372 --> 00:39:36,583
Ale przyglądaliśmy się też
wielu ich przyjaciołom.
631
00:39:37,751 --> 00:39:42,339
FBI przyszło do wszystkich,
ale wiem, że na cel wzięli najbardziej
632
00:39:42,339 --> 00:39:46,301
moich muzułmańskich rówieśników.
633
00:39:46,802 --> 00:39:49,513
Byłem przesłuchiwany przez osiem godzin.
634
00:39:49,513 --> 00:39:51,807
Miałem 19 lat, byłem przerażony.
635
00:39:51,807 --> 00:39:54,726
Chodziło o moje życie.
Ja to wiedziałem. Oni też.
636
00:39:55,477 --> 00:39:59,189
Jakbyśmy byli winni
i musieliśmy udowodnić naszą niewinność.
637
00:39:59,189 --> 00:40:01,483
Czas na profilowanie, Ange.
638
00:40:01,483 --> 00:40:04,611
Chyba tak, bo obecny profil to
639
00:40:04,611 --> 00:40:07,656
muzułmanie, którzy wysadzili
ludzi w powietrze
640
00:40:07,656 --> 00:40:10,701
lub tego usiłowali przez ostatnie 15 lat.
641
00:40:10,701 --> 00:40:14,621
Wielu terrorystów to muzułmanie,
i głupotą byłoby nie spojrzeć
642
00:40:14,621 --> 00:40:17,124
na ten fenomen i nie przygotować się.
643
00:40:17,124 --> 00:40:20,335
{\an8}Spełniły się moje najgorsze obawy.
644
00:40:20,919 --> 00:40:25,048
Nie tylko to muzułmanin
popełnił ten straszny czyn,
645
00:40:25,048 --> 00:40:29,261
ale też ktoś, kogo znam,
i ktoś, kto przychodził do meczetu.
646
00:40:29,261 --> 00:40:34,558
To była chwila głębokiej rozpaczy.
647
00:40:36,935 --> 00:40:40,022
Później dowiedzieliśmy się,
że współlokator Dżochara
648
00:40:40,022 --> 00:40:42,524
rozpoznał jego zdjęcie w wiadomościach.
649
00:40:43,025 --> 00:40:45,277
Próbowali pozbyć się dowodów.
650
00:40:47,613 --> 00:40:49,323
Mieli ładunki wybuchowe,
651
00:40:49,323 --> 00:40:52,159
które wyrzucili na wysypisku śmieci.
652
00:40:52,159 --> 00:40:56,038
Odzyskaliśmy te dowody, które posłużyły
653
00:40:56,038 --> 00:40:59,041
do oskarżenia tych dwóch osób
o utrudnianie pracy.
654
00:40:59,041 --> 00:41:02,503
Gdy wiedzieli, że to oni to zrobili
i zobaczyli zdjęcia,
655
00:41:02,503 --> 00:41:05,047
powinni byli się ujawnić.
656
00:41:05,047 --> 00:41:07,925
Wtedy funkcjonariusz Collier nadal by żył.
657
00:41:08,425 --> 00:41:12,054
Mimo że niektórzy
z jego przyjaciół okłamywali FBI,
658
00:41:12,054 --> 00:41:16,266
odnieśliśmy wrażenie,
że tylko oni byli w to zamieszani.
659
00:41:16,266 --> 00:41:20,854
Zrobili bomby na miejscu,
zmontowali je w kuchni Tamerlana.
660
00:41:20,854 --> 00:41:22,689
Ani przez chwilę nie wierzę,
661
00:41:22,689 --> 00:41:26,401
że te bomby powstały
z internetowych przepisów.
662
00:41:26,902 --> 00:41:29,071
Wierzę, że ktoś im pomógł,
663
00:41:29,071 --> 00:41:32,199
ale trudno jest stworzyć takie urządzenia,
664
00:41:32,199 --> 00:41:37,704
które bez problemów wybuchają
przy użyciu zdalnego detonatora.
665
00:41:38,622 --> 00:41:41,333
Niektórzy sądzą,
że to jakiś wielki spisek,
666
00:41:41,333 --> 00:41:44,628
że coś przeoczono. Ale nie.
To się często zdarza.
667
00:41:44,628 --> 00:41:45,796
To samotne wilki.
668
00:41:45,796 --> 00:41:51,134
To nie jest godzina dla amatorów.
To były profesjonalne bomby,
669
00:41:51,134 --> 00:41:56,139
a grupa saperska od bomb-pułapek
zgodziła się z moją oceną.
670
00:41:56,139 --> 00:41:59,768
Ustaliliśmy, że zamachowcy byli
samotnymi ekstremistami,
671
00:41:59,768 --> 00:42:04,773
których zainspirowała lektura czasopisma
Inspire Magazine Anwara al-Awlakiego,
672
00:42:04,773 --> 00:42:07,192
który miał propagować dżihad.
673
00:42:09,570 --> 00:42:12,197
Gdy słyszę, jak ktoś mówi o dżihadzie
674
00:42:13,198 --> 00:42:18,203
w kontekście zabijania kogoś,
wzdrygam się.
675
00:42:18,912 --> 00:42:21,707
{\an8}Dżihad z języka arabskiego oznacza walkę.
676
00:42:22,583 --> 00:42:25,711
Walczysz o dobre życie. To jest dżihad.
677
00:42:26,503 --> 00:42:29,965
Walczysz, by być uczciwym człowiekiem.
To jest dżihad.
678
00:42:30,966 --> 00:42:34,761
Walczysz, by być dobrą,
religijną osobą. To jest dżihad.
679
00:42:35,637 --> 00:42:36,930
Dżihad nie polega...
680
00:42:38,682 --> 00:42:44,813
na podnoszeniu broni, robieniu bomby
i zabijaniu niewinnych ludzi.
681
00:42:44,813 --> 00:42:51,528
ORLANDO, FLORYDA
682
00:42:51,528 --> 00:42:54,114
Kilka tygodni po zamachu
683
00:42:54,114 --> 00:42:59,786
policja i FBI przesłuchały
niejakiego Ibragima Todaszewa.
684
00:43:00,454 --> 00:43:02,998
Przyjaźnił się z Tamerlanem Carnajewem.
685
00:43:03,498 --> 00:43:06,293
Także Czeczen
i zawodnik mieszanych sztuk walki.
686
00:43:06,793 --> 00:43:10,631
Ponoć przyznał się
do zabójstwa trzech mężczyzn,
687
00:43:10,631 --> 00:43:14,593
w tym Brendana Messa,
11 września 2011 roku.
688
00:43:15,802 --> 00:43:19,389
Brendan Mess był
najlepszym przyjacielem Tamerlana.
689
00:43:20,223 --> 00:43:22,684
Znali się z treningów sztuk walki.
690
00:43:23,268 --> 00:43:26,855
Podczas tego wyznania
w mieszkaniu Todaszewa
691
00:43:26,855 --> 00:43:29,066
dzieje się coś bardzo dziwnego.
692
00:43:29,066 --> 00:43:32,778
FBI i policja stanowa twierdzą,
że ich zaatakował.
693
00:43:34,363 --> 00:43:37,741
Potem kilkukrotnie postrzelili
Ibragima Todaszewa.
694
00:43:40,243 --> 00:43:42,871
Wielu osobom coś w tym nie pasowało.
695
00:43:43,455 --> 00:43:45,791
Chyba go postrzelili. Nic nie zrobił.
696
00:43:45,791 --> 00:43:49,002
Znam go. Chciał,
żeby wszystko się skończyło.
697
00:43:49,586 --> 00:43:53,757
Sprawa stała się bardziej złożona,
albo problematyczna,
698
00:43:54,257 --> 00:43:57,302
gdy uznano,
że Ibragim Todaszew przyznał się
699
00:43:57,302 --> 00:44:02,265
do zabicia tych trzech mężczyzn
w porozumieniu z Tamerlanem Carnajewem.
700
00:44:04,476 --> 00:44:07,813
{\an8}Myślę, że chronologia wydarzeń
jest ważna do ustalenia,
701
00:44:07,813 --> 00:44:12,317
że Brendan Mess został zamordowany
w swoim mieszkaniu po tym,
702
00:44:12,317 --> 00:44:15,237
jak Tamerlan dowiedział się,
że nie pojedzie
703
00:44:15,237 --> 00:44:17,322
na kwalifikacje olimpijskie.
704
00:44:18,115 --> 00:44:22,077
Nie było śladu włamania,
co oznacza, że ktokolwiek to zrobił,
705
00:44:22,077 --> 00:44:24,121
musiał go znać. Wpuścił ich.
706
00:44:24,121 --> 00:44:27,124
Sposób, w jaki zginęli,
prawie odcięto im głowy,
707
00:44:27,124 --> 00:44:29,751
jak to opisano, to była sprawa osobista.
708
00:44:31,586 --> 00:44:34,881
Żydowski kolega żyje amerykańskim snem.
709
00:44:35,382 --> 00:44:38,385
Ma wiele możliwości.
Nie musi pracować. Jest bogaty.
710
00:44:38,385 --> 00:44:43,140
To samo dzieje się z Tamerlanem,
a on nie ma takich samych możliwości.
711
00:44:45,100 --> 00:44:49,229
Wiedziałem, że Tamerlan był w to
zamieszany. W grę wchodziły narkotyki,
712
00:44:49,229 --> 00:44:51,690
ale nie mogę tego za bardzo komentować.
713
00:44:51,690 --> 00:44:54,943
Śledztwo w sprawie
zabójstwa w Waltham wciąż trwa.
714
00:44:54,943 --> 00:44:57,028
Męczyło mnie to i męczy do dziś.
715
00:44:57,028 --> 00:45:00,115
Jest wiele pytań
pozostających bez odpowiedzi.
716
00:45:00,782 --> 00:45:04,035
Wiemy, że po potrójnym
zabójstwie w Waltham
717
00:45:04,035 --> 00:45:06,872
Tamerlan Carnajew udał się do Dagestanu
718
00:45:06,872 --> 00:45:09,708
i brał tam udział w radykalizacji.
719
00:45:10,709 --> 00:45:14,880
Uważamy, że to był
jeden z filarów tej radykalizacji.
720
00:45:15,380 --> 00:45:20,093
Cokolwiek się tam wydarzyło,
musiało mieć na niego ogromny wpływ.
721
00:45:20,844 --> 00:45:22,596
Bo gdy wrócił,
722
00:45:22,596 --> 00:45:25,891
wiemy, że zaczął planować
dokonanie zamachu w Bostonie.
723
00:45:31,980 --> 00:45:34,900
Latem 2012 roku
Tamerlan udał się do Dagestanu,
724
00:45:34,900 --> 00:45:38,361
by zbliżyć się do swoich korzeni i wiary.
725
00:45:40,113 --> 00:45:44,367
{\an8}Jako dziennikarz wiedziałem,
że tam znajdę wyjaśnienia.
726
00:45:46,453 --> 00:45:48,371
Chcesz to ludziom wyjaśnić.
727
00:45:48,371 --> 00:45:50,707
Chcesz, żeby ludzie zrozumieli.
728
00:45:50,707 --> 00:45:52,918
Odrzućcie uogólnienia i stereotypy.
729
00:45:52,918 --> 00:45:54,711
Oto co się dzieje.
730
00:45:57,088 --> 00:46:00,675
Spędziłem dwa miesiące w Czeczenii,
Dagestanie i Kirgistanie.
731
00:46:00,675 --> 00:46:02,344
Szukałem ich znajomych.
732
00:46:02,886 --> 00:46:06,264
Ludzi, którzy mogli być
w pobliżu Tamerlana.
733
00:46:07,349 --> 00:46:11,186
Spotyka się z młodymi muzułmanami,
którzy należą do ruchu
734
00:46:11,186 --> 00:46:12,687
Unii Sprawiedliwych.
735
00:46:19,945 --> 00:46:21,196
Salam alejkum.
736
00:46:21,196 --> 00:46:24,032
Widzicie jak bracia Machaczkała
znęcają się
737
00:46:24,533 --> 00:46:29,037
nad swoim bratem,
który przybył tu z Ameryki.
738
00:46:29,037 --> 00:46:29,955
To on.
739
00:46:29,955 --> 00:46:33,250
A także nad Dżamatem z Kizlaru,
reprezentowanego przez...
740
00:46:33,250 --> 00:46:37,003
Spotykałem się z nimi i wiem,
że chodzą na plaże, robią grille,
741
00:46:37,003 --> 00:46:39,256
chodzą do meczetu, dużo rozmawiają.
742
00:46:40,465 --> 00:46:44,845
Ale ich słowa nie są bardziej radykalne
niż to, co słyszy się gdziekolwiek.
743
00:46:45,554 --> 00:46:49,474
Wzywamy do tego, co aprobowane,
i zabraniamy tego, co odrzucone.
744
00:46:49,474 --> 00:46:52,602
Przypominam ci,
żebyś podążał ścieżką prawdy.
745
00:46:52,602 --> 00:46:54,396
Znęcacie się nade mną.
746
00:46:56,731 --> 00:46:58,608
To nie jest grupa bojowników.
747
00:47:02,279 --> 00:47:06,867
Próbuję potwierdzić lub zaprzeczyć
jakimkolwiek kontaktom Tamerlana
748
00:47:06,867 --> 00:47:09,786
z rekruterami bojowników.
749
00:47:10,328 --> 00:47:14,207
Ktoś zabrał mnie tak daleko, jak mógł.
Ktoś wskazał drogę stamtąd.
750
00:47:16,001 --> 00:47:18,795
Natknąłem się na tę grupę ludzi.
751
00:47:20,005 --> 00:47:23,341
I nie, nie mieli pojęcia.
752
00:47:24,676 --> 00:47:28,430
Nie znajdujemy momentu, w którym myśli:
753
00:47:28,430 --> 00:47:31,349
„Wiecie co? Zabijmy niewinnych ludzi”.
754
00:47:31,349 --> 00:47:35,145
Pewnie nie zdecydował o tym,
gdy pojechał do Dagestanu.
755
00:47:35,145 --> 00:47:38,189
Myślę, że pojechał tam
szukać jakiegoś znaczenia.
756
00:47:39,024 --> 00:47:43,069
Ma wątpliwości. Nie udało mu się dostać
do drużyny olimpijskiej.
757
00:47:43,069 --> 00:47:45,155
Obwinia nastroje antymuzułmańskie,
758
00:47:45,155 --> 00:47:48,033
więc próbuje zbliżyć się
do istoty muzułmanizmu,
759
00:47:48,033 --> 00:47:52,787
co może zrobić ze swoim życiem.
Ale nie zdobywa tam swojej wojowniczości.
760
00:47:53,663 --> 00:47:56,791
Ten moment nadchodzi, gdy wraca do Stanów.
761
00:47:56,791 --> 00:48:01,087
To nie zmieniło twojego życia ani niczego,
nie jesteś w lepszym miejscu.
762
00:48:02,047 --> 00:48:07,177
Im głębiej bracia zagłębiają się w islam,
tym bardziej go kojarzą
763
00:48:07,177 --> 00:48:11,765
z własną porażką i tym,
co dzieje się za granicą,
764
00:48:11,765 --> 00:48:13,183
gdzie, na tym etapie,
765
00:48:13,183 --> 00:48:16,686
Stany Zjednoczone toczą dwie wojny
w krajach muzułmańskich.
766
00:48:17,187 --> 00:48:19,940
Jeśli wierzyć w to, co napisał Dżochar,
767
00:48:19,940 --> 00:48:23,568
obwinia politykę Stanów Zjednoczonych
wobec muzułmanów.
768
00:48:24,569 --> 00:48:26,029
I to właśnie napisałem.
769
00:48:27,238 --> 00:48:31,034
Wielu ludzi było zdenerwowanych,
ponieważ niektórym wydawało się,
770
00:48:31,034 --> 00:48:36,539
że upodabniając ich do ludzi,
w jakiś sposób racjonalizujemy,
771
00:48:37,082 --> 00:48:39,626
{\an8}usprawiedliwiamy go czy rozgrzeszamy.
772
00:48:42,003 --> 00:48:47,133
Dostałem maila: „Mam nadzieję,
że ty lub ktoś, kogo kochasz,
773
00:48:47,133 --> 00:48:51,137
zginie z rąk islamskich terrorystów,
żebyś wiedział, jak to jest”.
774
00:48:51,137 --> 00:48:54,265
Doskonale wiem, jak to jest,
gdy ktoś, kogo kochasz,
775
00:48:54,265 --> 00:48:55,976
ginie z rąk terrorystów.
776
00:48:55,976 --> 00:48:59,562
Mój tata był w samolocie,
który uderzył w World Trade Center.
777
00:49:01,106 --> 00:49:04,985
Najgorsze jest to, że każdego
11 września w kółko widzisz
778
00:49:04,985 --> 00:49:07,487
ten samolot wlatujący w budynek.
779
00:49:07,487 --> 00:49:09,364
Ile razy trzeba to oglądać?
780
00:49:09,364 --> 00:49:13,868
Ile razy musisz patrzeć,
jak twój ojciec tam ginie?
781
00:49:14,369 --> 00:49:18,373
Nigdy nie będziemy próbować
usprawiedliwiać tego, co zrobili,
782
00:49:18,373 --> 00:49:20,375
mówiąc, że mieli ciężki okres.
783
00:49:20,875 --> 00:49:25,088
Ale ci ludzie nie urodzili się
zamachowcami. Stali się nimi.
784
00:49:25,714 --> 00:49:27,424
Taka jest prawda. Kropka.
785
00:49:32,178 --> 00:49:34,389
4 MARCA 2015
786
00:49:34,389 --> 00:49:36,975
DWA LATA PO POJMANIU DŻOCHARA CARNAJEWA
787
00:49:46,818 --> 00:49:49,404
Opisywałem ten proces
od początku do końca.
788
00:49:51,698 --> 00:49:54,951
Nie było wątpliwości, że Dżochar Carnajew
zostanie uznany za winnego.
789
00:49:54,951 --> 00:49:58,788
Podczas procesu naprawdę
stawką była kara śmierci.
790
00:50:00,999 --> 00:50:04,627
Wyrok alternatywny to dożywocie
w zaostrzonym rygorze.
791
00:50:07,088 --> 00:50:13,178
{\an8}Zeznawałam i chciałam zeznawać,
a także wygłosiłam oświadczenie.
792
00:50:13,178 --> 00:50:17,432
{\an8}Uznałam, że to bardzo ważne,
by zrobić to dla Krystle.
793
00:50:19,142 --> 00:50:22,645
Chciałam być tym głosem.
794
00:50:28,610 --> 00:50:30,779
{\an8}Kiedy Dżochar przyszedł do sądu,
795
00:50:30,779 --> 00:50:35,492
wielu dziennikarzy doniosło, że wyglądał
na aroganckiego i zdystansowanego.
796
00:50:37,243 --> 00:50:42,457
Ja rozumiem to jako rezygnację.
Wydawał się zrezygnowany.
797
00:50:43,792 --> 00:50:46,920
Mówię wam, gdy na niego spojrzałem,
zobaczyłem diabła.
798
00:50:47,420 --> 00:50:53,384
{\an8}Zmrużył oko i wyglądał jak diabeł.
Było czerwone i straszne.
799
00:50:53,384 --> 00:50:57,138
Patrzył prosto na mnie. Gapił się na mnie.
800
00:50:57,722 --> 00:50:59,265
To było bardzo trudne.
801
00:51:00,767 --> 00:51:02,352
Słuchając ocalałych,
802
00:51:02,352 --> 00:51:06,231
o tym, przez co przeszli
i z czym będą żyć przez resztę życia...
803
00:51:08,858 --> 00:51:12,028
To właśnie wyraźnie pamiętam
z tego procesu.
804
00:51:13,988 --> 00:51:16,157
Obrona próbowała przedstawić,
805
00:51:16,157 --> 00:51:19,911
że jego starszy brat był apodyktyczny
806
00:51:20,495 --> 00:51:24,582
i miał silną,
potencjalnie agresywną osobowość,
807
00:51:24,582 --> 00:51:27,001
i że on uległ starszemu bratu.
808
00:51:27,001 --> 00:51:30,880
Zrobił to, bo jego brat go do tego zmusił.
809
00:51:30,880 --> 00:51:32,966
Mógł być pod wpływem brata.
810
00:51:32,966 --> 00:51:38,513
Myślę, że czasem czuł,
że nie mógł odmówić bratu,
811
00:51:38,513 --> 00:51:42,350
ale to on zdecydował,
że położy ten plecak obok dzieci.
812
00:51:42,350 --> 00:51:44,561
Jego brat nie mówił mu wtedy:
813
00:51:44,561 --> 00:51:46,729
„Połóż go tam, obok tych dzieci”.
814
00:51:47,730 --> 00:51:51,818
A kiedy wysadzasz rodzinę jak Richardsowie
i krzywdzisz Lingzi Lu,
815
00:51:51,818 --> 00:51:56,281
tę dziewczynę, Campbell, i Seana,
nie ma na to wymówki.
816
00:51:56,281 --> 00:51:59,284
Nie wiń za to brata,
który cię radykalizował.
817
00:51:59,284 --> 00:52:01,452
Dla mnie to, co wskazywało,
818
00:52:01,452 --> 00:52:06,833
że wiedział, co robi
i że jest gotów to zrobić,
819
00:52:06,833 --> 00:52:10,086
to nie tylko to, jak podłożył bombę
820
00:52:10,086 --> 00:52:13,923
i odszedł w samą porę, by nie ucierpieć...
821
00:52:16,551 --> 00:52:19,429
Ale wkrótce potem, tego samego popołudnia,
822
00:52:19,429 --> 00:52:23,141
nagrano go w Whole Foods,
gdzie robił zakupy,
823
00:52:23,141 --> 00:52:25,101
jakby nic się nie stało.
824
00:52:27,145 --> 00:52:32,025
A po zabójstwie Seana Colliera
i porwaniu Danny’ego Menga
825
00:52:32,025 --> 00:52:37,655
pojawiło się nagranie, jak brał przekąski
na stacji Shell. Spokojnie.
826
00:52:39,908 --> 00:52:41,159
Całkowicie spokojnie.
827
00:52:41,159 --> 00:52:44,370
Podczas procesu wydarzyły się
dwie rzeczy, przez które
828
00:52:44,370 --> 00:52:46,873
ludzie myśleli, że dostanie karę śmierci.
829
00:52:46,873 --> 00:52:51,461
Jedną było nagranie szeroko rozprowadzane
przez biuro Carmen Ortiz,
830
00:52:51,461 --> 00:52:58,009
na którym Dżochar Carnajew rzekomo
pokazuje palec do kamery w celi,
831
00:52:58,009 --> 00:53:01,971
co odebrano jako pokazanie palca
mieszkańcom Bostonu.
832
00:53:01,971 --> 00:53:04,974
Prokuratorzy tak to właśnie ujęli.
833
00:53:05,475 --> 00:53:09,437
Drugą było to, że sędzia postanowił
nie włączyć do dowodów
834
00:53:09,437 --> 00:53:14,108
powiązania z morderstwem
przyjaciela Tamerlana w Waltham.
835
00:53:14,734 --> 00:53:17,862
Obrona sądziła, że poprzez te morderstwa
836
00:53:17,862 --> 00:53:20,448
wykaże, że ktoś, kto był tak bezwzględny,
837
00:53:20,448 --> 00:53:23,826
kto poderżnąłby przyjacielowi gardło,
zrobiłby wszystko,
838
00:53:23,826 --> 00:53:26,120
i że jego brat był pod jego wpływem.
839
00:53:26,996 --> 00:53:30,667
Nie przyjęto tego.
To był ogromny cios dla obrony.
840
00:53:30,667 --> 00:53:32,377
{\an8}KARA ŚMIERCI TO MORDERSTWO
841
00:53:34,254 --> 00:53:37,215
Od początku zgadzaliśmy się z Kevinem,
842
00:53:37,215 --> 00:53:42,011
że jeśli będzie to kara śmierci
czy dożywocie, będzie to sprawiedliwe.
843
00:53:45,765 --> 00:53:48,935
Ostatecznie Dżochar Carnajew
został skazany na śmierć.
844
00:53:48,935 --> 00:53:50,728
Gdy odczytano wyrok,
845
00:53:50,728 --> 00:53:54,816
nie okazał żadnych emocji
i tak zakończył się ten proces.
846
00:53:58,027 --> 00:54:02,407
Konferencja prasowa odbyła się
na tyłach sali sądowej,
847
00:54:02,407 --> 00:54:05,660
gdzie poproszono ofiary
i ich rodziny o głos.
848
00:54:05,660 --> 00:54:09,872
Chcę osobiście podziękować
wszystkim współocalałym
849
00:54:10,373 --> 00:54:12,375
za dzisiejszą obecność tutaj.
850
00:54:12,917 --> 00:54:17,505
Codziennie patrzę, jak synowie
zakładają nogę. Nie wiem, czy to koniec,
851
00:54:17,505 --> 00:54:21,676
ale czuję, że zdjęło mi to
z ramion ogromny ciężar, więc...
852
00:54:21,676 --> 00:54:25,013
Port w tle nie był zamknięciem
tylko dla nich.
853
00:54:25,013 --> 00:54:26,764
Także dla miasta.
854
00:54:39,819 --> 00:54:41,362
Tu nie ma sprawiedliwości.
855
00:54:42,196 --> 00:54:44,240
Zginęły cztery osoby.
856
00:54:45,783 --> 00:54:48,619
Ludzie, którzy stracili kończyny...
857
00:54:48,619 --> 00:54:51,122
Oni nie odzyskają swego niewinnego życia.
858
00:54:51,122 --> 00:54:54,876
Mówiąc, że to koniec...
To się nigdy nie skończy.
859
00:54:56,961 --> 00:54:59,881
Znam rodzinę Richardsów,
znałem Campbellów.
860
00:55:00,798 --> 00:55:03,551
Muszą żyć z tą tragedią na zawsze.
861
00:55:03,551 --> 00:55:05,345
SZUKAMY INFORMACJI
PODEJRZANY NR 2
862
00:55:05,928 --> 00:55:08,931
Nie ma końca dla wszystkich,
którzy tam byli.
863
00:55:08,931 --> 00:55:10,933
To zawsze będzie wspomnieniem.
864
00:55:10,933 --> 00:55:14,020
Nigdy, przenigdy nie zdołasz tam nie być.
865
00:55:14,020 --> 00:55:15,980
Pierwsi ratownicy.
866
00:55:15,980 --> 00:55:19,275
Ludzie okaleczeni i zranieni.
867
00:55:19,275 --> 00:55:21,402
Ludzie, którzy stracili bliskich.
868
00:55:21,986 --> 00:55:25,031
To oni zapamiętają tę chwilę
do końca życia.
869
00:55:26,240 --> 00:55:28,785
Nie jest łatwo o tym zapomnieć.
870
00:55:28,785 --> 00:55:30,745
To wciąż jest w naszych sercach.
871
00:55:33,164 --> 00:55:35,458
Doprowadziło mnie to na dno życia.
872
00:55:35,458 --> 00:55:40,421
Nie wiedziałem już, kim jestem.
Straciłem kontakt z osobą, którą byłem.
873
00:55:42,673 --> 00:55:47,762
Czułem się zawiedziony i zdradzony.
874
00:55:48,846 --> 00:55:53,726
Każdego roku
Karen przywołuje te wspomnienia.
875
00:55:53,726 --> 00:55:55,853
To wciąż jest trudne.
876
00:55:56,354 --> 00:55:58,856
Nie chcę, by Krystle została zapomniana.
877
00:56:00,066 --> 00:56:02,485
Straciłam przyjaciółkę, to było okropne.
878
00:56:02,485 --> 00:56:04,487
To zawsze będzie okropne.
879
00:56:06,114 --> 00:56:10,368
Minęło już dziesięć lat.
Patrzymy na nagrania
880
00:56:10,368 --> 00:56:17,333
i widzimy cywilów,
pracowników maratonu, policjantów
881
00:56:17,333 --> 00:56:22,380
i ratowników, którzy chcą ratować
i robić, co mogą.
882
00:56:23,172 --> 00:56:25,425
To wykazuje odwagę
883
00:56:25,425 --> 00:56:28,136
i zaangażowanie mieszkańców Bostonu,
884
00:56:28,136 --> 00:56:29,804
względem sąsiadów,
885
00:56:29,804 --> 00:56:33,057
ale też wolę
przeciwstawienia się napastnikom.
886
00:56:34,308 --> 00:56:37,019
Nie mogę uwierzyć,
że minęło już dziesięć lat.
887
00:56:37,019 --> 00:56:42,442
Po prostu doceniam fakt, że wciąż żyję.
888
00:56:42,442 --> 00:56:44,610
Tamtej nocy mogłem zginąć.
889
00:56:47,488 --> 00:56:51,659
Danny Meng był wielkim bohaterem
śledztwa w sprawie tego zamachu.
890
00:56:51,659 --> 00:56:55,872
To jego odwaga doprowadziła
do zneutralizowania Tamerlana Carnajewa
891
00:56:55,872 --> 00:56:57,582
i pojmania Dżochara.
892
00:56:59,667 --> 00:57:03,754
Udzielałem wielu wywiadów
na ten temat i nie chodzi o chwałę.
893
00:57:03,754 --> 00:57:06,215
Nie chodzi o to, kto był bohaterem.
894
00:57:06,215 --> 00:57:11,596
Chodziło o to, że Boston zjednoczył się
i wsparł to, co się wtedy stało,
895
00:57:11,596 --> 00:57:15,892
wsparł te rodziny,
których życie zmieniło się na zawsze.
896
00:57:16,851 --> 00:57:22,899
Chciałabym, żeby Maraton Bostoński
znów był wspaniałym wydarzeniem,
897
00:57:22,899 --> 00:57:27,945
nieprzyćmionym przez tę straszną rzecz,
która się wydarzyła.
898
00:57:27,945 --> 00:57:31,115
Bo maraton daje tyle dobrego.
899
00:57:36,078 --> 00:57:42,418
Biegacze pierwszej fali tegorocznego
Maratonu Bostońskiego wystartowali.
900
00:57:44,128 --> 00:57:47,006
ŚWIĘTUJEMY BOSTON 2022
901
00:57:47,006 --> 00:57:50,593
Martin Richard, Lingzi Lu,
Krystle Campbell i Sean Collier
902
00:57:50,593 --> 00:57:53,471
zginęli podczas zamachu i obławy.
903
00:57:53,471 --> 00:57:55,890
Ponad 260 osób odniosło obrażenia.
904
00:57:56,641 --> 00:58:01,729
Karen i Kevin
pobrali się rok po zamachach.
905
00:58:02,522 --> 00:58:06,234
Ed Davis, Rick DesLauriers i John Foley
przeszli na emeryturę.
906
00:58:06,234 --> 00:58:09,320
Billy Evans został komisarzem policji
pół roku później.
907
00:58:15,535 --> 00:58:17,203
Po odrzuceniu odwołania
908
00:58:17,203 --> 00:58:20,957
Sąd Najwyższy przywrócił karę śmierci
dla Dżochara w 2022 roku.
909
00:58:20,957 --> 00:58:23,626
Przebywa obecnie w więzieniu federalnym,
910
00:58:23,626 --> 00:58:25,086
czekając na egzekucję.
911
01:01:18,509 --> 01:01:21,512
Napisy: Grzegorz Marczyk