1
00:00:26,444 --> 00:00:27,612
Wie zijn we?

2
00:00:30,448 --> 00:00:32,575
Hoe zijn we geworden zoals we zijn?

3
00:00:35,036 --> 00:00:40,416
Gedurende ons hele leven als mens
proberen we onszelf te begrijpen.

4
00:00:44,754 --> 00:00:48,382
Maar soms zitten we er te dicht op
om het goed te kunnen zien.

5
00:00:54,639 --> 00:00:57,558
Daarom houden we van
verhalen uit andere werelden.

6
00:01:05,233 --> 00:01:07,401
En de wereld van de chimpansees...

7
00:01:07,985 --> 00:01:10,613
...die op sommige manieren
zo op de onze lijkt...

8
00:01:12,573 --> 00:01:14,700
...maar er ook zo van kan verschillen...

9
00:01:21,040 --> 00:01:24,919
...vertelt ons verhalen die meer onthullen
dan je je in kunt denken.

10
00:01:35,138 --> 00:01:37,306
Verhalen die des te krachtiger zijn...

11
00:01:38,224 --> 00:01:39,809
...omdat ze oprecht zijn.

12
00:02:49,295 --> 00:02:53,216
HET NGOGO-WOUD - UGANDA

13
00:03:04,268 --> 00:03:08,606
Het Ngogo-woud
is een enorme, onderling verbonden wereld.

14
00:03:19,617 --> 00:03:20,785
En middenin...

15
00:03:22,328 --> 00:03:24,330
...leeft een bruisende samenleving.

16
00:03:29,627 --> 00:03:31,420
De Ngogo-chimpansees.

17
00:03:35,675 --> 00:03:37,885
Voor deze nieuwe moeder en haar baby...

18
00:03:39,345 --> 00:03:40,221
...is het thuis.

19
00:04:29,520 --> 00:04:33,024
Chimpansees zijn onze naaste verwanten.

20
00:04:36,944 --> 00:04:41,240
Meer dan 98% van ons DNA komt overeen.

21
00:04:51,542 --> 00:04:53,127
Ze zijn enorm intelligent.

22
00:04:54,628 --> 00:04:55,921
En enorm emotioneel.

23
00:05:00,718 --> 00:05:03,637
Ze kunnen meer dan 60 jaar oud worden...

24
00:05:04,388 --> 00:05:07,808
...en hun levensfases
zijn vergelijkbaar met die van ons.

25
00:05:13,064 --> 00:05:15,733
Elke chimpansee in Ngogo is een individu...

26
00:05:18,444 --> 00:05:22,740
...met hun eigen
unieke persoonlijkheid en doelen.

27
00:05:25,117 --> 00:05:31,457
Daarom hebben wetenschappers
ze allemaal een eigen naam gegeven.

28
00:05:45,346 --> 00:05:48,057
De Ngogo-samenleving is geraffineerd.

29
00:05:53,729 --> 00:05:57,441
Het is een complex netwerk
van familie- en sociale relaties...

30
00:06:00,861 --> 00:06:04,115
...waarin elke chimpansee
relaties moet opbouwen...

31
00:06:04,115 --> 00:06:06,409
...en hun plek in de groep moet vinden.

32
00:06:14,792 --> 00:06:18,712
De meeste chimpansee-groepen
bestaan uit 50 of 60 individuen.

33
00:06:19,672 --> 00:06:21,298
Maar hier in Ngogo...

34
00:06:22,341 --> 00:06:24,135
...zijn dat er twee keer zoveel.

35
00:06:24,677 --> 00:06:28,097
Meer dan 120 chimpansees leven hier samen.

36
00:06:30,349 --> 00:06:32,810
De grootste groep die ooit is ontdekt.

37
00:06:40,526 --> 00:06:43,446
Het Ngogo-woud is een chimpansee-paradijs.

38
00:06:49,910 --> 00:06:52,413
Er staan hier enorm veel fruitbomen.

39
00:06:56,333 --> 00:07:00,838
En fruit is de levensader
van de chimpansee-maatschappij.

40
00:07:10,514 --> 00:07:14,101
Met zo veel chimpansees
die aan voedsel proberen te komen...

41
00:07:14,101 --> 00:07:15,686
...is er veel concurrentie.

42
00:07:18,147 --> 00:07:21,734
Het leven hier
draait om politiek en macht.

43
00:07:27,740 --> 00:07:30,117
De Ngogo-samenleving is een hiërarchie.

44
00:07:31,035 --> 00:07:34,413
En de chimpansees
zijn altijd op zoek naar een kans...

45
00:07:35,080 --> 00:07:36,332
...om hogerop te komen.

46
00:07:53,557 --> 00:07:58,312
Bovenaan de hiërarchie
staat de machtigste chimpansee van Ngogo.

47
00:08:03,609 --> 00:08:06,278
Jackson. Het alfamannetje.

48
00:08:07,196 --> 00:08:09,240
30 JAAR OUD

49
00:08:52,116 --> 00:08:54,910
Jackson heeft nu al zes jaar de leiding.

50
00:08:57,663 --> 00:08:59,623
Maar hij wordt oud voor een alfa.

51
00:09:03,961 --> 00:09:05,796
Als hij aan de top wil blijven...

52
00:09:06,964 --> 00:09:08,591
...mag hij geen zwakte tonen.

53
00:09:14,638 --> 00:09:16,640
Hij moet zijn kracht demonstreren.

54
00:10:36,428 --> 00:10:38,722
Dit is wat Jackson wil.

55
00:10:38,722 --> 00:10:43,060
De groep roept
en komt naar hem toe om respect te tonen.

56
00:11:10,879 --> 00:11:13,298
Maar Jackson is zich er zeker van bewust...

57
00:11:13,298 --> 00:11:17,010
...dat sommige chimpansees
minder respect tonen dan anderen.

58
00:11:22,307 --> 00:11:26,937
Deze chimpansee zou te jong moeten zijn
om een serieuze bedreiging te vormen.

59
00:11:31,567 --> 00:11:33,944
Maar niet alle chimpansees zijn zo slim...

60
00:11:34,445 --> 00:11:36,405
...of zo zelfverzekerd als Abrams.

61
00:11:44,997 --> 00:11:46,832
Maar Jackson wordt beschermd.

62
00:11:54,339 --> 00:11:55,340
Door Miles.

63
00:11:56,842 --> 00:11:58,469
Een gigantische chimpansee.

64
00:12:02,347 --> 00:12:05,017
De grootste ooit in Ngogo.

65
00:12:25,621 --> 00:12:28,749
Jackson en Miles hebben een hechte band...

66
00:12:31,084 --> 00:12:33,003
...en verzorgen elkaar regelmatig.

67
00:12:36,215 --> 00:12:38,008
Een imposant bondgenootschap.

68
00:12:45,349 --> 00:12:49,228
Verzorging is in het leven
van een chimpansee erg belangrijk.

69
00:12:50,020 --> 00:12:53,524
Zo bouwen ze sociale relaties op
en onderhouden ze ze.

70
00:13:01,573 --> 00:13:04,618
Het chimpansee-equivalent van een gesprek.

71
00:13:06,078 --> 00:13:07,454
Het is erg politiek.

72
00:13:12,668 --> 00:13:13,794
Ze plannen.

73
00:13:15,379 --> 00:13:16,213
Overtuigen.

74
00:13:19,424 --> 00:13:20,259
Bekokstoven.

75
00:13:34,773 --> 00:13:38,527
{\an8}NUMMER 1 - JACKSON

76
00:13:38,527 --> 00:13:42,364
{\an8}NUMMER 2 - MILES

77
00:13:44,408 --> 00:13:46,326
Verzorging vormt allianties.

78
00:13:47,286 --> 00:13:49,288
NUMMER 6 - MORTON

79
00:13:52,040 --> 00:13:54,209
En allianties creëren macht.

80
00:13:55,919 --> 00:13:57,629
{\an8}NUMMER 7 - EVANS

81
00:13:59,548 --> 00:14:04,386
{\an8}Zelfs de sterkste chimpansees
hebben moeite om alleen te domineren.

82
00:14:08,515 --> 00:14:13,520
Wie je verzorgpartners zijn,
zegt veel over je status en ambities.

83
00:14:21,445 --> 00:14:23,280
NUMMER 3 - ABRAMS

84
00:14:36,585 --> 00:14:38,837
Maar als je buiten de verzorging valt...

85
00:14:39,671 --> 00:14:43,300
...zijn status en ambitie je minste zorgen.

86
00:14:48,347 --> 00:14:50,724
GUS - 14 JAAR OUD

87
00:14:50,724 --> 00:14:54,311
{\an8}Veertien is een zware leeftijd
voor een mannetjeschimpansee.

88
00:14:57,940 --> 00:14:59,900
Je bent vervreemd van je moeder...

89
00:15:02,235 --> 00:15:05,322
...en moet een band
gaan opbouwen met andere mannetjes.

90
00:15:10,243 --> 00:15:12,079
Dat gaat de een makkelijker af...

91
00:15:12,955 --> 00:15:13,789
...dan de ander.

92
00:16:00,502 --> 00:16:02,170
Gus is een buitenstaander.

93
00:16:03,463 --> 00:16:05,173
Maar dat mag niet zo blijven.

94
00:16:10,637 --> 00:16:12,431
Hij moet vrienden vinden.

95
00:16:15,308 --> 00:16:16,852
In het Ngogo-woud...

96
00:16:17,602 --> 00:16:21,273
...is het niet verstandig
om te veel tijd alleen door te brengen.

97
00:16:53,430 --> 00:16:57,225
CHRISTINE - 21 JAAR OUD

98
00:16:57,225 --> 00:17:00,228
Christine's baby
is ongeveer zes maanden oud.

99
00:17:01,938 --> 00:17:06,193
Op die leeftijd is ze veel sterker
en meer ontwikkeld dan een mensenbaby.

100
00:17:06,943 --> 00:17:09,071
Maar ze is nog steeds erg kwetsbaar.

101
00:17:15,911 --> 00:17:19,623
In Ngogo halen niet alle baby's
hun eerste verjaardag.

102
00:17:21,249 --> 00:17:22,250
En daarom...

103
00:17:24,252 --> 00:17:26,296
...krijgt ze dan pas haar naam.

104
00:17:35,347 --> 00:17:38,141
Christine moet zich richten op de baby...

105
00:17:38,725 --> 00:17:42,854
...en daardoor wordt
haar oudere dochter Nadine buitengesloten.

106
00:17:44,397 --> 00:17:49,694
NADINE - 7 JAAR OUD

107
00:17:51,905 --> 00:17:54,241
Ze kreeg altijd alle aandacht van mama.

108
00:17:57,410 --> 00:17:59,287
Nu wordt ze verwaarloosd.

109
00:18:10,382 --> 00:18:13,426
Zelfs voor een chimpansee
ontwikkelt de baby zich snel.

110
00:18:17,013 --> 00:18:19,391
Ze wordt steeds onafhankelijker.

111
00:19:03,977 --> 00:19:05,520
Ze wil kennismaken.

112
00:19:23,747 --> 00:19:27,667
Als het baby's betreft,
zijn de meeste chimpansees best tolerant.

113
00:19:31,379 --> 00:19:35,300
Toch is het veiliger om te beginnen
met iemand die niet veel groter is.

114
00:19:36,635 --> 00:19:40,972
Het probleem is dat jonge chimpansees
veel minder vergevingsgezind zijn.

115
00:19:54,444 --> 00:19:56,821
Hoe onafhankelijker de baby wordt...

116
00:19:57,489 --> 00:19:59,866
...hoe vaker ze in de problemen kan komen.

117
00:20:03,119 --> 00:20:05,247
Grote mannetjes zijn een bedreiging.

118
00:20:07,624 --> 00:20:10,835
Als ze in de weg staat,
kan ze ernstig gewond raken.

119
00:20:16,716 --> 00:20:18,593
En met een alfa als Jackson...

120
00:20:19,094 --> 00:20:22,597
...die altijd en overal
z'n macht kan vertonen...

121
00:20:25,809 --> 00:20:28,144
...moet Christine altijd alert blijven.

122
00:20:59,968 --> 00:21:02,053
Het is allemaal best overweldigend.

123
00:21:22,949 --> 00:21:24,909
Haar moeder kent dit allemaal al.

124
00:21:25,785 --> 00:21:26,995
Ze is niet ongerust.

125
00:21:31,750 --> 00:21:33,168
Maar haar grote zus wel.

126
00:21:40,008 --> 00:21:43,345
De eerste tekenen
van een band tussen de zusjes.

127
00:22:17,087 --> 00:22:19,172
Ngogo is een regenwoud.

128
00:22:19,172 --> 00:22:21,800
Buien zijn hier onderdeel van het leven.

129
00:22:23,593 --> 00:22:25,720
En de apen gaan normaal schuilen.

130
00:22:33,937 --> 00:22:35,355
Maar niet allemaal.

131
00:22:37,941 --> 00:22:40,944
Sommige chimpansees
putten kracht uit de storm...

132
00:22:43,113 --> 00:22:46,699
...en voeren daarmee
een ongewone vertoning van dominantie uit.

133
00:22:47,992 --> 00:22:49,327
De regendans.

134
00:23:11,433 --> 00:23:13,935
Abrams geeft een krachtig signaal af.

135
00:23:58,938 --> 00:24:01,733
Voorlopig doet Jackson niets.

136
00:24:03,818 --> 00:24:06,446
Maar vroeg of laat moet hij iets doen.

137
00:24:07,197 --> 00:24:08,573
Want Abrams...

138
00:24:10,116 --> 00:24:12,619
...krijgt elke dag meer zelfvertrouwen.

139
00:24:53,743 --> 00:24:55,411
Gus is nog steeds alleen.

140
00:25:04,963 --> 00:25:06,381
Maar hij heeft een plan.

141
00:25:19,018 --> 00:25:22,146
Gus is sociaal ongemakkelijk,
maar hij is niet dom.

142
00:25:25,650 --> 00:25:30,363
Jackson is niet de enige die doorheeft
dat Abrams de ladder aan het beklimmen is.

143
00:25:42,959 --> 00:25:46,838
Dit kan een kans zijn
om een zeer nuttige relatie op te bouwen.

144
00:26:11,654 --> 00:26:13,239
Gus doet erg z'n best.

145
00:26:41,309 --> 00:26:45,146
Een rijzende ster als Abrams
laat zich normaliter graag verzorgen.

146
00:26:46,397 --> 00:26:48,066
Het hete hangijzer voor Gus...

147
00:26:48,566 --> 00:26:51,527
...is of Abrams hem ook zal verzorgen.

148
00:27:23,935 --> 00:27:24,936
Hij is afgewezen.

149
00:27:51,212 --> 00:27:55,216
Abrams wil een voornamere verzorgpartner.

150
00:28:24,829 --> 00:28:29,500
Als Abrams z'n eigen alliantie kan vormen
met Jacksons belangrijkste bondgenoot...

151
00:28:30,960 --> 00:28:33,546
...verzwakt dat Jacksons positie als alfa.

152
00:28:48,394 --> 00:28:50,521
En Miles lijkt ervoor open te staan.

153
00:29:06,662 --> 00:29:09,040
Jackson voelt Abrams' adem in zijn nek.

154
00:29:17,381 --> 00:29:20,802
Hij wil dat de groep
zich onder zijn leiding verenigt.

155
00:29:23,137 --> 00:29:26,516
Een verbond tegen een gezamenlijke vijand.

156
00:30:11,936 --> 00:30:14,355
Chimpansees zijn territoriaal.

157
00:30:15,189 --> 00:30:18,192
De Ngogo-groep
leeft in een afgebakend gebied...

158
00:30:18,943 --> 00:30:23,114
...aan alle kanten omringd
door andere, vijandige chimpansees.

159
00:30:25,324 --> 00:30:27,994
Om ervoor te zorgen
dat hun voedsel veilig is...

160
00:30:27,994 --> 00:30:29,537
...bewaken ze hun grenzen.

161
00:30:37,920 --> 00:30:40,006
Patrouilleren is gevaarlijk.

162
00:30:43,634 --> 00:30:47,263
Maar het belang van het verdedigen
van het gebied is zo groot...

163
00:30:48,472 --> 00:30:52,768
...dat zelfs degenen waarvan je het
het minst verwacht, soms meedoen.

164
00:31:05,114 --> 00:31:07,074
Elke chimpansee moet het afwegen.

165
00:31:09,535 --> 00:31:10,953
Is het 't risico waard?

166
00:31:15,166 --> 00:31:18,544
Pork Pie is lang niet
de stoerste of dapperste chimpansee.

167
00:31:22,131 --> 00:31:25,134
Maar zelfs voor hem
is het 't gevaar waard.

168
00:31:34,310 --> 00:31:37,146
De groep is op weg
naar hun noordelijke grens.

169
00:31:39,774 --> 00:31:42,193
Patrouilles kunnen
vele kilometers beslaan...

170
00:31:42,610 --> 00:31:45,321
...en meerdere gespannen uren duren.

171
00:32:10,429 --> 00:32:13,224
Zelfs de grootste,
meest agressieve mannetjes...

172
00:32:13,224 --> 00:32:17,144
...worden nerveus
als ze het grensgebied naderen.

173
00:32:54,598 --> 00:32:55,850
En Pork Pie...

174
00:32:56,559 --> 00:32:57,601
...loopt achteraan...

175
00:32:58,978 --> 00:33:00,896
...en lijkt niet verder te willen.

176
00:33:22,126 --> 00:33:26,422
Abrams daarentegen
is precies waar hij wil zijn.

177
00:33:27,798 --> 00:33:29,216
In het midden van alles.

178
00:34:20,559 --> 00:34:25,856
Als de groep de noordelijke grens bereikt
en op onbekend terrein komt...

179
00:34:26,899 --> 00:34:28,442
...wordt het gevaarlijker.

180
00:34:40,746 --> 00:34:43,833
Chimpansee-groepen
zijn elkaar niet gunstig gezind.

181
00:34:46,710 --> 00:34:50,422
Als de ene groep
de andere tegenkomt, zijn er twee opties.

182
00:34:51,215 --> 00:34:53,384
Vluchten of aanvallen.

183
00:35:19,243 --> 00:35:21,954
De chimpansees letten scherp op roepen...

184
00:35:22,746 --> 00:35:23,581
...en beweging.

185
00:36:54,338 --> 00:36:56,048
Pork Pie heeft er genoeg van.

186
00:37:03,722 --> 00:37:05,266
Hij verlaat de patrouille.

187
00:37:08,519 --> 00:37:09,436
In z'n eentje.

188
00:37:13,023 --> 00:37:14,525
Maar Gus blijft.

189
00:37:25,327 --> 00:37:27,746
Er zijn andere chimpansees in de buurt.

190
00:37:29,748 --> 00:37:31,542
En die zijn vijandig.

191
00:37:43,262 --> 00:37:46,056
Ze moeten inschatten wie er met meer zijn.

192
00:37:48,142 --> 00:37:50,144
En dan kiezen tussen terugtrekken...

193
00:37:50,644 --> 00:37:51,687
...of aanvallen.

194
00:38:38,025 --> 00:38:40,110
Jackson wordt gevolgd door Miles.

195
00:38:41,945 --> 00:38:43,280
Er is geen weg terug.

196
00:38:45,157 --> 00:38:46,867
Er is gekozen voor de aanval.

197
00:39:14,436 --> 00:39:16,063
Hun agressie is beloond.

198
00:39:18,148 --> 00:39:19,900
De noordelijke groep is gevlucht.

199
00:39:22,111 --> 00:39:24,613
Dit is een succes voor de patrouille.

200
00:39:28,534 --> 00:39:29,993
De grens is veilig...

201
00:39:30,702 --> 00:39:34,998
...en ze kunnen zegevierend terug
naar het midden van hun territorium.

202
00:39:52,141 --> 00:39:54,977
Nu de meeste grote mannetjes
in het noorden zijn...

203
00:39:55,477 --> 00:39:57,604
...kan Christine eindelijk ontspannen.

204
00:40:03,527 --> 00:40:05,154
De baby wordt sterker.

205
00:40:06,530 --> 00:40:10,951
Het is tijd om een belangrijk deel
van het leven in Ngogo te gaan ontdekken:

206
00:40:12,661 --> 00:40:13,662
het bladerdak.

207
00:40:38,103 --> 00:40:39,354
Niet onder de indruk.

208
00:41:19,436 --> 00:41:22,189
Christine mag haar
niet te hoog laten klimmen...

209
00:41:22,189 --> 00:41:24,525
...want dan kan een val gevaarlijk zijn.

210
00:42:26,587 --> 00:42:29,131
Genoeg voor vandaag.

211
00:43:03,123 --> 00:43:05,792
De patrouille
keert terug van het grensgebied.

212
00:43:13,550 --> 00:43:15,886
Ze hebben iets gezien in de boomtoppen.

213
00:43:20,223 --> 00:43:24,019
In het Ngogo-territorium
worden geen andere chimpansees gedoogd.

214
00:43:31,318 --> 00:43:34,112
Maar ze delen het bos wel
met andere primaten.

215
00:43:38,742 --> 00:43:42,162
Waaronder meerdere grote groepen apen.

216
00:43:57,010 --> 00:43:59,930
Chimpansees zien apen niet als rivalen.

217
00:44:01,598 --> 00:44:02,557
Wel als voedsel.

218
00:44:54,401 --> 00:44:57,946
Vlees is voor chimpansees
een welkome voedingsbron.

219
00:44:59,239 --> 00:45:01,074
Maar het heeft nog meer waarde.

220
00:45:04,619 --> 00:45:07,247
Het delen van vlees is sociaal...

221
00:45:08,415 --> 00:45:09,833
...en politiek belangrijk.

222
00:45:13,211 --> 00:45:15,213
Jackson deelt met z'n bondgenoten.

223
00:45:16,423 --> 00:45:19,634
En hij deelt meer
met Miles dan met wie dan ook.

224
00:45:21,928 --> 00:45:25,223
Tegelijkertijd gunt hij
anderen opzettelijk niets.

225
00:45:40,238 --> 00:45:43,617
Abrams' uitsluiting
is een teken dat Jackson...

226
00:45:44,326 --> 00:45:47,829
...voorlopig nog steeds
de macht heeft in Ngogo.

227
00:45:54,419 --> 00:45:57,547
Een zegevierende patrouille
en een succesvolle jacht.

228
00:46:01,343 --> 00:46:03,678
Vandaag was een goede dag voor Jackson...

229
00:46:04,346 --> 00:46:06,223
...en voor de Ngogo-chimpansees.

230
00:46:29,955 --> 00:46:33,500
Apen zijn een voorname voedselbron
voor de Ngogo-chimpansees.

231
00:46:37,921 --> 00:46:42,634
Maar de voornaamste bron
zal altijd fruitbomen zijn...

232
00:46:43,301 --> 00:46:45,971
...de basis van de Ngogo-samenleving.

233
00:47:10,912 --> 00:47:15,000
Er is fruit gekomen aan een vijgenboom
in het midden van het gebied...

234
00:47:15,000 --> 00:47:18,628
...en de chimpansees
genieten ontspannen van een feestmaal.

235
00:48:01,963 --> 00:48:05,759
Gus heeft een groot deel van z'n leven
van de zijlijn toegekeken...

236
00:48:06,968 --> 00:48:08,720
...en is oplettender dan rest.

237
00:48:10,013 --> 00:48:12,140
Hij merkt iets ongewoons snel op.

238
00:50:00,331 --> 00:50:01,332
Het is Pork Pie.

239
00:50:40,455 --> 00:50:41,873
Een rivaliserende groep...

240
00:50:44,209 --> 00:50:46,294
...trof hem alleen aan en doodde hem...

241
00:50:48,046 --> 00:50:50,381
...midden in het Ngogo-gebied.

242
00:50:58,807 --> 00:51:01,309
Als een chimpansee hier gedood kan worden...

243
00:51:04,771 --> 00:51:06,981
...betekent dat dat dit woudkoninkrijk...

244
00:51:10,693 --> 00:51:12,362
...en alle chimpansees daarin...

245
00:51:16,241 --> 00:51:17,742
...niet langer veilig zijn.

246
00:51:52,485 --> 00:51:57,073
Ondertiteld door: Martijn Beunk