1
00:00:17,727 --> 00:00:19,228
Ngogo bölgesinin kalbinde
2
00:00:20,521 --> 00:00:22,857
bir şempanze öldürüldü.
3
00:00:26,861 --> 00:00:27,862
Pork Pie.
4
00:00:42,210 --> 00:00:43,211
Bunun olması için
5
00:00:44,879 --> 00:00:47,590
katiller, fark edilmeden
bölgeye girmiş olmalı.
6
00:00:52,887 --> 00:00:55,014
Sadece tek bir grup bunu yapabilir.
7
00:00:58,726 --> 00:01:01,646
Ngogo şempanzelerinin
çok iyi bildiği bir grup.
8
00:01:11,823 --> 00:01:12,824
Batılılar.
9
00:01:19,247 --> 00:01:21,666
Ngogo'da savaş yaklaşıyor.
10
00:01:24,627 --> 00:01:30,049
ŞEMPANZE İMPARATORLUĞU
11
00:01:31,843 --> 00:01:35,346
BATI NGOGO
12
00:01:35,346 --> 00:01:39,016
İKİ GÜN ÖNCE
13
00:02:17,013 --> 00:02:20,683
Batı Ngogo'daki şempanzeler
kendi bölgelerine sahip olan
14
00:02:22,226 --> 00:02:23,436
ayrı bir gruptur.
15
00:02:28,316 --> 00:02:29,901
Batılılar daha farklı.
16
00:02:35,489 --> 00:02:38,534
Grupları Jackson'ın merkez grubundan
çok daha küçük.
17
00:02:41,621 --> 00:02:43,247
Ama hep bir aradalar.
18
00:02:44,415 --> 00:02:45,958
Bu da onlara güç sağlıyor.
19
00:02:57,011 --> 00:02:59,388
Merkez gruptaki yirmi dörde kıyasla
20
00:03:00,014 --> 00:03:02,475
sadece sekiz yetişkin erkek var.
21
00:03:04,727 --> 00:03:06,020
Bu yüzden dişiler de
22
00:03:07,021 --> 00:03:08,731
bölgeyi savunmaya yardım için
23
00:03:09,941 --> 00:03:11,442
erkeklere eşlik ediyor.
24
00:03:20,451 --> 00:03:22,828
{\an8}Hutcherson adında güçlü bir alfaları var
25
00:03:24,205 --> 00:03:25,831
ama Jackson'dan farklı.
26
00:03:26,874 --> 00:03:28,876
Aynı şekilde hükmetmiyor.
27
00:03:30,711 --> 00:03:33,422
Burada güç daha eşit paylaşılıyor.
28
00:03:37,176 --> 00:03:40,513
Ve tüm yetişkin erkeklerin
önemli rolleri var.
29
00:03:47,645 --> 00:03:50,898
Garrison da o erkeklerden biri.
30
00:03:51,941 --> 00:03:53,985
Erkek bir şempanze için yaşlanıyor
31
00:03:53,985 --> 00:03:56,737
ama yaşla birlikte bilgi de geliyor.
32
00:04:07,248 --> 00:04:09,583
Ngogo'daki bütün ağaçları biliyor.
33
00:04:10,501 --> 00:04:13,462
Beyninde tüm ormanın haritası var.
34
00:04:17,258 --> 00:04:18,926
Bulunabilecek yiyecek varsa
35
00:04:20,386 --> 00:04:21,387
o bulur.
36
00:04:49,582 --> 00:04:51,125
Yiyecek aramak zordur.
37
00:04:55,588 --> 00:04:57,465
Genelde ödülü de az olur.
38
00:05:23,908 --> 00:05:27,661
Garrison bu sefer
batılıları nadir bir şölene götürdü.
39
00:05:51,227 --> 00:05:53,062
Şempanzeler yaban balını sever.
40
00:05:59,819 --> 00:06:01,153
Ama şölen kısa sürüyor
41
00:06:02,405 --> 00:06:04,240
ve tüm grubu doyurmuyor.
42
00:06:08,494 --> 00:06:09,328
Doymak için
43
00:06:09,328 --> 00:06:11,455
batılıların meyveye ihtiyacı var.
44
00:06:20,256 --> 00:06:27,221
PORK PIE'IN ÖLDÜĞÜ GÜN
45
00:06:34,937 --> 00:06:35,855
Olgun meyve,
46
00:06:36,897 --> 00:06:38,858
Ngogo'daki en önemli yiyecektir.
47
00:06:40,276 --> 00:06:41,277
Ve şu anda
48
00:06:42,194 --> 00:06:45,906
en değerli meyve ağaçları
batı bölgesinin sınırında.
49
00:06:51,120 --> 00:06:52,121
Yani Jackson'ın
50
00:06:53,080 --> 00:06:54,707
merkez grubunun sınırında.
51
00:07:03,215 --> 00:07:06,218
Rollins, batının devriye lideri.
52
00:07:10,139 --> 00:07:12,975
Yıllardır Ngogo'nun sınırlarını koruyor.
53
00:07:21,150 --> 00:07:23,861
{\an8}DAMIEN
14 YAŞINDA
54
00:07:23,861 --> 00:07:26,530
Damien da onun kardeşi.
55
00:07:29,241 --> 00:07:30,576
Hâlâ bir ergen.
56
00:07:32,161 --> 00:07:33,537
Ama şimdiden güçlü.
57
00:07:35,915 --> 00:07:36,916
Kendinden emin.
58
00:07:39,126 --> 00:07:40,252
Ve çok zeki.
59
00:07:44,131 --> 00:07:45,966
Sınır bölgelerine giden gruba
60
00:07:46,509 --> 00:07:48,302
bu dişli kardeşler
61
00:07:49,428 --> 00:07:50,429
yol gösteriyor.
62
00:08:15,913 --> 00:08:17,873
Sınıra yaklaşırken
63
00:08:17,873 --> 00:08:21,418
Garrison herkese göz kulak oluyor.
64
00:09:03,002 --> 00:09:04,878
Sınır bölgesine girdiler.
65
00:09:06,213 --> 00:09:09,300
Jackson'ın merkez grubu da
burada besleniyor.
66
00:09:10,175 --> 00:09:12,177
Yani ormanın tehlikeli bir kısmı.
67
00:09:26,942 --> 00:09:28,068
Ama bu riske değer.
68
00:09:29,695 --> 00:09:32,531
Tamamen meyve vermiş
kocaman bir incir ağacı var.
69
00:09:34,033 --> 00:09:36,076
Tam da grubun ihtiyacı olan şey.
70
00:10:38,847 --> 00:10:40,683
Grubun çoğu keyifle besleniyor.
71
00:10:43,310 --> 00:10:45,813
Rollins ve Damien hariç.
72
00:10:53,946 --> 00:10:57,324
Devriyenin görevi kaynakları korumaktır.
73
00:10:59,243 --> 00:11:00,327
Ama dahası da var.
74
00:11:03,539 --> 00:11:07,501
Şempanzeler fırsat buldukça
bölgelerini genişletmeye çalışır.
75
00:11:09,628 --> 00:11:10,587
Bunu da
76
00:11:10,587 --> 00:11:14,133
rakiplerini bulup,
onlara saldırarak yaparlar.
77
00:11:18,637 --> 00:11:20,055
Tabii sayıca üstünlerse.
78
00:11:23,976 --> 00:11:27,896
O yüzden Rollins ve Damien yalnız gidemez.
79
00:11:28,939 --> 00:11:32,693
Diğer erkeklerin de
onları yakından izlemesi gerek.
80
00:12:01,430 --> 00:12:03,891
Merkez bölgesinin derinlerine gidiyorlar.
81
00:12:09,646 --> 00:12:11,064
Grupları küçük
82
00:12:11,565 --> 00:12:14,860
ve kaç düşman şempanzeyle
karşılaşacaklarını bilmiyorlar.
83
00:12:16,111 --> 00:12:17,196
Dikkatli
84
00:12:18,906 --> 00:12:20,115
ve sessiz olmalılar.
85
00:12:25,287 --> 00:12:28,499
Damien hayatı boyunca
Rollins'le birlikteydi.
86
00:12:29,625 --> 00:12:31,877
Aralarındaki bağ güçlü.
87
00:12:44,515 --> 00:12:45,682
Gizli bir görevde
88
00:12:46,183 --> 00:12:49,520
yaşam ve ölüm arasındaki fark
bu bağ olabilir.
89
00:12:59,446 --> 00:13:00,948
Devriye bir şey duydu.
90
00:13:28,642 --> 00:13:29,643
Pork Pie.
91
00:13:33,105 --> 00:13:34,106
Ve tek başına.
92
00:15:09,326 --> 00:15:10,327
İnsanlar gibi
93
00:15:11,411 --> 00:15:13,622
şempanzeler de sosyal canlılardır.
94
00:15:15,707 --> 00:15:17,209
Ama bizden farklı olarak,
95
00:15:18,251 --> 00:15:20,545
ilişki kurma yetenekleri
96
00:15:20,545 --> 00:15:23,131
kendi gruplarının üyeleriyle sınırlıdır.
97
00:15:26,843 --> 00:15:28,971
Bölgelerini ve gruplarını korumaları
98
00:15:30,013 --> 00:15:31,014
kaçınılmazdır.
99
00:15:37,646 --> 00:15:40,774
Kaynak için rekabet etmek
doğalarında vardır.
100
00:15:42,776 --> 00:15:46,113
Rakip gruplardaki şempanzeler de
onlar için yabancıdır...
101
00:15:48,198 --> 00:15:50,659
...ve saldırılıp yok edilmelidir.
102
00:16:00,043 --> 00:16:03,547
Şempanzelerin hayatı
hiç bitmeyen bir çatışmadır.
103
00:16:13,390 --> 00:16:14,516
Batılıların gözünde
104
00:16:15,142 --> 00:16:16,643
Pork Pie bir yabancıydı.
105
00:16:19,104 --> 00:16:20,897
Ve onu yalnız buldukları anda...
106
00:16:22,858 --> 00:16:24,067
...kaderi kesinleşti.
107
00:17:18,121 --> 00:17:20,040
Her şempanzenin iki yüzü vardır.
108
00:17:30,717 --> 00:17:35,097
Rollins gibi yetişkin erkekler
nazik ve oyuncu olabilir.
109
00:17:44,940 --> 00:17:46,900
Son derece vahşi de olabilir.
110
00:17:52,531 --> 00:17:55,617
Ama bu vahşi yüz,
topluluk için çok önemlidir.
111
00:17:58,912 --> 00:18:02,582
Gruplar arasındaki bölgesel çatışmalar
servet için yapılmaz.
112
00:18:04,042 --> 00:18:06,211
Hayatta kalmak için yapılır.
113
00:18:16,012 --> 00:18:18,348
Batılıların besleyecek çok boğazı var.
114
00:18:24,146 --> 00:18:25,313
Ve grup büyüyor.
115
00:18:37,325 --> 00:18:39,161
Onlara daha çok bölge lazım.
116
00:18:42,497 --> 00:18:43,498
Ve daha çok gıda.
117
00:18:58,763 --> 00:19:02,767
Daha büyük ve daha güçlü bir grupla
çatışma hâlindeler.
118
00:19:05,854 --> 00:19:07,647
Bütün şartlar aleyhlerine.
119
00:19:09,691 --> 00:19:10,692
Şimdilik.
120
00:19:45,310 --> 00:19:47,312
Batı grubu daha küçük olabilir...
121
00:19:50,982 --> 00:19:51,983
...ama kenetlenmiş.
122
00:19:58,949 --> 00:20:00,951
Güçlü bir dayanışma duygusu var.
123
00:20:07,916 --> 00:20:09,167
Destek duygusu da.
124
00:20:09,668 --> 00:20:15,674
GARBO
65 YAŞINDA
125
00:20:17,300 --> 00:20:20,637
Garbo, Ngogo'daki en yaşlı şempanze.
126
00:20:23,765 --> 00:20:27,310
Altmış beş, bir şempanze için
inanılmaz bir yaş.
127
00:20:31,523 --> 00:20:34,150
Ve topluluktaki rolünü
hâlâ yerine getiriyor.
128
00:20:47,831 --> 00:20:49,666
Oğlunun alfa olması da avantaj.
129
00:20:51,835 --> 00:20:55,755
Kendine göz kulak olan oğlu sayesinde
Garbo'nun iyi bir hayatı var...
130
00:20:57,757 --> 00:20:59,592
...ve saygı görüyor.
131
00:21:12,647 --> 00:21:14,316
Garbo'nun bir oğlu daha var.
132
00:21:20,947 --> 00:21:21,948
Richmond.
133
00:21:22,741 --> 00:21:24,826
Kendi sorunları olmasına rağmen
134
00:21:25,744 --> 00:21:27,162
o da annesine bakıyor.
135
00:21:30,498 --> 00:21:31,750
Genç bir şempanzeyken
136
00:21:32,542 --> 00:21:35,503
Richmond sol elini
bir avcının tuzağında kaybetti.
137
00:21:45,513 --> 00:21:48,183
Ormandaki her şey
daha da zorlaşmış olsa da...
138
00:21:58,234 --> 00:22:01,237
...hayata tutunmakla kalmadı,
refaha da erdi.
139
00:22:10,455 --> 00:22:13,208
Richmond bir zamanlar batının alfasıydı
140
00:22:15,085 --> 00:22:17,462
ama zirvedeki yerini kardeşine kaptırdı.
141
00:22:23,343 --> 00:22:25,095
Yine de hâlâ güçlü
142
00:22:26,429 --> 00:22:27,430
ve nüfuzlu.
143
00:22:42,320 --> 00:22:44,989
Az sayıda yetişkin erkek olması,
144
00:22:45,824 --> 00:22:49,369
merkez grupla rekabet artarsa
batıdakiler için riskli olacak.
145
00:22:56,501 --> 00:22:58,628
Büyümekte olan genç erkekler de var.
146
00:22:59,170 --> 00:23:02,966
{\an8}BERGL
10 YAŞINDA
147
00:23:02,966 --> 00:23:05,510
{\an8}Ama süreç zor olabilir.
148
00:23:11,724 --> 00:23:13,268
Bergl öksüz olduğundan
149
00:23:14,144 --> 00:23:15,812
çabucak büyümesi gerekti.
150
00:23:19,232 --> 00:23:21,025
Yaşamını sürdürmek zorundaydı.
151
00:23:24,028 --> 00:23:25,572
Ama ergen bir erkek olarak
152
00:23:26,448 --> 00:23:29,826
değişiyor ve kendini göstermek istiyor.
153
00:23:40,003 --> 00:23:42,464
Üstünlük gösterileri yapmaya çalışıyor.
154
00:23:56,144 --> 00:23:57,145
Dikkatli olmalı.
155
00:23:59,314 --> 00:24:01,107
Dikkat çekmeye başladı.
156
00:24:12,619 --> 00:24:14,746
Erkek şempanzeler bu yaştayken...
157
00:24:16,706 --> 00:24:20,251
...belli konumdaki erkekler
onları rakip olarak görmeye başlar.
158
00:24:32,222 --> 00:24:35,892
Bergl'ın küçük gösterileri
başını belaya sokmaya yeter.
159
00:25:15,807 --> 00:25:19,811
Bir gün Bergl'ın agresifliği
düşmanla savaşta batıya yardım edebilir.
160
00:25:22,814 --> 00:25:25,483
Ama şimdilik ağzının payını aldı
161
00:25:26,484 --> 00:25:28,486
ve elinden kötü yaralandı.
162
00:25:58,516 --> 00:26:00,727
Joya da öksüz.
163
00:26:03,187 --> 00:26:04,647
Bergl'la aynı yaşta.
164
00:26:10,612 --> 00:26:12,322
O da değişmeye başlıyor.
165
00:26:42,644 --> 00:26:44,937
Annelik içgüdüleri gelişmeye başlıyor
166
00:26:46,272 --> 00:26:48,608
ve bebek bakımına yardım etmek istiyor.
167
00:26:59,619 --> 00:27:01,412
Yol gösterecek bir annesi yok.
168
00:27:04,040 --> 00:27:07,126
O yüzden ebeveynlik becerileri
gelişme aşamasında.
169
00:27:21,474 --> 00:27:22,475
Bergl'ın aksine
170
00:27:23,059 --> 00:27:24,435
Joya söz konusu olunca...
171
00:27:26,437 --> 00:27:27,897
...herkes çok hoşgörülü.
172
00:27:36,030 --> 00:27:39,325
Ve kendisine rol modeli olabilecek
deneyimli anneler var.
173
00:27:39,325 --> 00:27:41,994
{\an8}CARSON
27 YAŞINDA
174
00:27:41,994 --> 00:27:45,707
{\an8}EO
3 YAŞINDA
175
00:27:46,916 --> 00:27:49,085
Carson'ın iki çocuğu var.
176
00:27:50,795 --> 00:27:51,963
Ve yine hamile.
177
00:27:56,926 --> 00:27:58,010
İyi bir anne
178
00:27:59,178 --> 00:28:01,848
ama batıda daha fazlasını yapmalı.
179
00:28:09,355 --> 00:28:11,607
Devriyedeki erkeklere katılıyor
180
00:28:12,942 --> 00:28:14,193
ve avlanıyor.
181
00:28:19,824 --> 00:28:21,826
Batılılar grup olarak avlanır,
182
00:28:21,826 --> 00:28:24,203
erkekler ve dişiler
183
00:28:24,829 --> 00:28:25,872
bir aradadır.
184
00:28:59,530 --> 00:29:02,533
Siyah beyaz kolobus maymunları
kolay hedef değildir.
185
00:29:10,041 --> 00:29:11,876
Hızlı ve çevikler.
186
00:29:15,630 --> 00:29:16,964
Onları yakalamak için
187
00:29:16,964 --> 00:29:18,925
şempanzeler birlikte çalışmalı.
188
00:29:29,727 --> 00:29:31,270
Avcılık Richmond için zor.
189
00:29:36,150 --> 00:29:37,735
Ama ayak uydurmaya değer.
190
00:29:59,841 --> 00:30:01,259
Başarılı bir av.
191
00:30:06,514 --> 00:30:08,224
Ağaç tepelerinde paylaşılacak
192
00:30:09,100 --> 00:30:10,393
et elde edildi.
193
00:30:19,193 --> 00:30:20,736
Richmond payını istiyorsa
194
00:30:21,696 --> 00:30:23,656
yukarı çıkıp alması gerekecek.
195
00:31:14,415 --> 00:31:16,334
Garbo av için çok yaşlı
196
00:31:17,251 --> 00:31:19,837
ama bu, pay alamayacağı anlamına gelmiyor.
197
00:31:36,896 --> 00:31:39,690
Garbo, çocukken Richmond'ı besliyordu.
198
00:31:42,026 --> 00:31:43,986
Şimdi Richmond onu besliyor.
199
00:31:48,950 --> 00:31:50,618
Ngogo'da hayat zor olabilir.
200
00:31:51,744 --> 00:31:53,621
Ve güvenilecek bir aile,
201
00:31:54,830 --> 00:31:56,666
hayatı biraz kolaylaştırabilir.
202
00:32:24,819 --> 00:32:27,738
Çoğu şempanze,
annesiyle güçlü bir bağa sahiptir.
203
00:32:37,289 --> 00:32:39,750
Ama Bergl'ın ailesi yok.
204
00:32:47,341 --> 00:32:49,552
Her erkek şempanze bu aşamadan geçer.
205
00:32:53,264 --> 00:32:55,641
Ve hepsi de bu süreçte biraz hırpalanır.
206
00:33:13,242 --> 00:33:15,327
Ama öksüzlerin işi daha zordur.
207
00:33:19,123 --> 00:33:20,916
Teselli edecek bir annesi yok.
208
00:33:22,960 --> 00:33:25,463
O yüzden Bergl tek başına vakit geçiriyor.
209
00:33:34,638 --> 00:33:36,724
Kaybettiği sadece aile bağı değil.
210
00:33:42,063 --> 00:33:45,066
Sağlıklı kalmak için tımar çok önemlidir.
211
00:33:50,071 --> 00:33:51,072
Tımar olmadan
212
00:33:51,655 --> 00:33:53,199
Bergl savunmasız olabilir.
213
00:34:14,011 --> 00:34:16,847
Şempanzeler genelde
yağmurda bir şey yapmaz
214
00:34:17,723 --> 00:34:20,559
ama batılılar bir yere sığınmıyor.
215
00:34:30,236 --> 00:34:32,488
Fırtınadan güç alıyor gibiler.
216
00:35:02,643 --> 00:35:06,021
Grup olarak güçleniyorlar.
217
00:35:29,461 --> 00:35:30,796
Bergl hâlâ yalnız.
218
00:35:32,882 --> 00:35:33,883
Ve hastalandı.
219
00:35:36,844 --> 00:35:39,555
Yüzüne parazit bulaştı.
220
00:35:56,322 --> 00:35:57,323
Yardıma muhtaç.
221
00:36:18,052 --> 00:36:21,013
Duikerler normalde şempanzelerden korkar.
222
00:36:23,515 --> 00:36:24,516
Ama bu hâldeyken
223
00:36:26,101 --> 00:36:27,478
Bergl bir tehdit değil.
224
00:36:48,666 --> 00:36:51,627
Bergl'ın kaybolduğunu
grubun çoğu fark etmedi.
225
00:37:03,931 --> 00:37:05,057
Ama biri fark etti.
226
00:37:29,915 --> 00:37:33,335
Erkek şempanzeler yaşlandıkça
agresiflikleri azalır,
227
00:37:34,628 --> 00:37:35,629
şefkatleri artar.
228
00:37:40,134 --> 00:37:41,093
Ve bazen
229
00:37:42,261 --> 00:37:44,930
bir öksüzle ilgilenmeyi üstlenirler.
230
00:37:50,477 --> 00:37:52,646
Batı grubunun Bergl'a ihtiyacı var.
231
00:37:53,939 --> 00:37:55,899
Ama grupta bir yer edinecekse
232
00:37:55,899 --> 00:37:58,444
agresifliğini kontrol etmeyi öğrenmeli.
233
00:38:03,741 --> 00:38:08,871
Garrison kadar deneyimli biri yanındaysa
umut var demektir.
234
00:38:18,839 --> 00:38:21,884
Joya bebeklerle
giderek daha çok vakit geçiriyor.
235
00:38:27,222 --> 00:38:28,432
Öğreniyor.
236
00:38:28,432 --> 00:38:31,518
Kendi ailesini kurma zamanı geldiğinde
237
00:38:31,518 --> 00:38:32,811
hazır olacak.
238
00:38:38,942 --> 00:38:40,903
Bergl ve Joya yollarını buluyor.
239
00:38:43,614 --> 00:38:47,117
Şempanze topluluğundaki rollerini
yavaş yavaş öğreniyorlar.
240
00:39:01,632 --> 00:39:03,884
Topluluğun ayakta kalması gerek.
241
00:39:06,595 --> 00:39:08,931
O yüzden her gün olduğu gibi
242
00:39:09,431 --> 00:39:12,893
batılılar yiyecek aramak için
yine yola koyulmalı.
243
00:39:37,042 --> 00:39:39,545
Damien bir şey buldu.
244
00:39:41,797 --> 00:39:43,882
Ve bu sıradan bir meyve değil.
245
00:39:48,720 --> 00:39:49,930
Beyaz yıldız elması.
246
00:39:52,641 --> 00:39:55,519
Ngogo'nun sunduğu
en nadir, en zengin hediye.
247
00:39:58,814 --> 00:40:01,817
Birkaç yılda bir
müthiş miktarda mahsul verir.
248
00:40:07,030 --> 00:40:08,031
Vakti öngörülemez
249
00:40:09,158 --> 00:40:10,409
ve gerçekleştiğinde...
250
00:40:13,454 --> 00:40:16,582
...şempanzelere yiyebileceklerinden fazla
yiyecek sunar.
251
00:40:31,263 --> 00:40:33,390
Beyaz yıldız elması ağaçlarının çoğu
252
00:40:34,016 --> 00:40:35,267
sınırın üzerinde,
253
00:40:36,727 --> 00:40:38,353
merkez bölgesinde yer alır.
254
00:40:47,821 --> 00:40:51,325
Ama batılı erkekler
onların yerini tam olarak biliyor.
255
00:41:01,126 --> 00:41:02,544
Çünkü yıllar boyunca
256
00:41:03,670 --> 00:41:04,963
o ağaçlar
257
00:41:05,881 --> 00:41:07,132
ve o bölge
258
00:41:08,342 --> 00:41:09,760
onlara aitti.
259
00:41:22,314 --> 00:41:23,899
Ve şimdi hepsini
260
00:41:25,484 --> 00:41:26,818
geri alma vakti geldi.
261
00:42:08,527 --> 00:42:11,613
Alt yazı çevirmeni: Can Rendeci