1
00:00:23,941 --> 00:00:26,819
Apabila saintis tiba di Ngogo
buat kali pertama,
2
00:00:31,949 --> 00:00:34,744
mereka menemui
komuniti cimpanzi yang maju.
3
00:00:47,465 --> 00:00:49,926
Dalam masa beberapa dekad, komuniti itu
4
00:00:50,760 --> 00:00:53,721
telah menjadi kumpulan cimpanzi terbesar
5
00:00:54,263 --> 00:00:55,473
yang pernah ditemui.
6
00:00:56,682 --> 00:00:58,184
Ia mengembangkan wilayah,
7
00:00:59,852 --> 00:01:01,354
menguasai hutan
8
00:01:02,647 --> 00:01:05,191
dan telah membina sebuah empayar.
9
00:01:14,075 --> 00:01:16,077
Tapi persaingan muncul
10
00:01:17,537 --> 00:01:19,956
dan empayar itu berpecah.
11
00:01:23,751 --> 00:01:27,964
Sekumpulan jantan kecil yang berkuasa
telah membentuk kumpulan sendiri.
12
00:01:29,924 --> 00:01:30,967
Ia menjadi
13
00:01:32,885 --> 00:01:34,095
ahli kumpulan barat.
14
00:01:35,847 --> 00:01:38,266
Cimpanzi yang pernah hidup bersama-sama
15
00:01:39,767 --> 00:01:41,269
menjadi musuh.
16
00:01:49,777 --> 00:01:51,028
Dan sekarang...
17
00:01:53,030 --> 00:01:56,159
persaingan itu sudah membawa maut.
18
00:02:06,335 --> 00:02:12,550
NGOGO TENGAH
19
00:02:26,606 --> 00:02:28,399
Baru beberapa hari berlalu
20
00:02:28,983 --> 00:02:30,818
sejak ahli kumpulan tengah
21
00:02:31,861 --> 00:02:33,654
menemui bangkai Pork Pie.
22
00:02:40,119 --> 00:02:42,830
Tiada siapa tahu
apa ia faham tentang kematian...
23
00:02:45,333 --> 00:02:46,876
atau sama ada ia bersedih.
24
00:02:51,172 --> 00:02:54,759
Tapi kematian Pork Pie
telah memberi kesan.
25
00:03:00,932 --> 00:03:02,642
Bagi cimpanzi kawasan tengah,
26
00:03:02,642 --> 00:03:05,811
dunia sudah menjadi lebih berbahaya.
27
00:03:42,848 --> 00:03:45,476
Bayi Christine sudah berusia
sembilan bulan.
28
00:03:50,940 --> 00:03:52,316
Apabila ia baru lahir,
29
00:03:53,067 --> 00:03:55,903
kakaknya, Nadine, telah diabaikan.
30
00:03:59,573 --> 00:04:01,075
Sekarang ia sudah besar
31
00:04:02,618 --> 00:04:05,246
dan personalitinya sudah mula berkembang.
32
00:04:06,914 --> 00:04:09,458
Ia sudah mula meluangkan masa
dengan Nadine.
33
00:04:13,713 --> 00:04:15,673
Keduanya bukan saja adik-beradik.
34
00:04:16,757 --> 00:04:18,342
Keduanya berkawan baik.
35
00:04:43,868 --> 00:04:46,203
Ngogo mempunyai banyak makanan
36
00:04:46,203 --> 00:04:49,206
setiap kali Chrysophyllum berbuah.
37
00:04:50,458 --> 00:04:52,460
Dan ia menyatukan semua cimpanzi.
38
00:05:19,487 --> 00:05:21,572
Jackson masih tertekan.
39
00:05:25,117 --> 00:05:27,203
Abrams sudah kembali ke tempatnya,
40
00:05:27,203 --> 00:05:29,121
tapi ia takkan mengalah.
41
00:05:32,666 --> 00:05:36,170
Jackson perlu tunjukkan kuasanya
kepada semua cimpanzi.
42
00:06:31,434 --> 00:06:34,186
Sementara Jackson merancang
untuk mendominasi,
43
00:06:34,979 --> 00:06:38,357
cimpanzi lain sedang mengawasi
kawasan sempadan barat...
44
00:06:42,319 --> 00:06:44,405
disebabkan kemunculan ancaman baru.
45
00:06:59,670 --> 00:07:01,255
Abrams ada di sini.
46
00:07:03,340 --> 00:07:05,718
Begitu juga dengan cimpanzi jantan lain.
47
00:07:27,490 --> 00:07:29,617
Tapi semua cimpanzi itu tak tahu
48
00:07:29,617 --> 00:07:32,369
bila ahli kumpulan barat
akan menyerang lagi.
49
00:08:00,272 --> 00:08:02,483
{\an8}Kehidupan jantan alfa bukan mudah.
50
00:08:04,568 --> 00:08:06,403
Tapi ia mempunyai kelebihan.
51
00:08:08,697 --> 00:08:11,283
Selalunya semakin tinggi pangkat cimpanzi,
52
00:08:12,117 --> 00:08:14,537
lebih banyak peluang untuk ia mengawan.
53
00:08:18,874 --> 00:08:20,876
Betina dewasa seperti Bartoli
54
00:08:21,752 --> 00:08:25,130
biasanya bersalin setiap lima
atau enam tahun.
55
00:09:08,716 --> 00:09:12,177
{\an8}Anak Bartoli, Herzog,
sudah berusia enam tahun.
56
00:09:14,263 --> 00:09:16,515
Ia sudah bersedia untuk hamil lagi.
57
00:09:28,569 --> 00:09:31,363
Genetik Jackson bukanlah
yang paling teruk.
58
00:09:32,698 --> 00:09:34,366
Tapi ia perlu berhati-hati.
59
00:09:38,078 --> 00:09:40,748
Jackson besar, berkuasa
60
00:09:40,748 --> 00:09:42,041
dan sukar diramal.
61
00:09:45,252 --> 00:09:48,547
Ia perlu pastikan dirinya
dan Herzog selamat...
62
00:09:51,342 --> 00:09:54,345
dan memastikan Jackson tenang.
63
00:10:05,731 --> 00:10:08,150
Bagi Herzog, semua ini mengelirukan.
64
00:10:14,573 --> 00:10:15,908
Sebagai cimpanzi muda,
65
00:10:15,908 --> 00:10:18,160
ia enggan berpisah dengan ibunya.
66
00:10:25,334 --> 00:10:26,710
Dalam apa jua keadaan.
67
00:10:56,615 --> 00:10:58,701
Jackson sudah mula bertindak.
68
00:11:00,744 --> 00:11:02,079
Dengan melambai dahan,
69
00:11:02,955 --> 00:11:05,708
ia meminta Bartoli mengikutnya...
70
00:11:08,293 --> 00:11:09,211
untuk mengawan.
71
00:11:32,109 --> 00:11:33,569
Bartoli nampak berminat.
72
00:11:59,136 --> 00:12:01,472
Herzog cuba memisahkan keduanya.
73
00:12:10,689 --> 00:12:11,815
Tapi dah terlambat.
74
00:12:19,615 --> 00:12:21,533
Jackson dapat apa yang ia mahu.
75
00:12:26,789 --> 00:12:28,040
Begitu juga Bartoli.
76
00:12:33,003 --> 00:12:34,630
Hari ini sangat memenatkan.
77
00:12:40,511 --> 00:12:43,764
Cimpanzi betina mengawan
dengan banyak jantan.
78
00:12:43,764 --> 00:12:45,265
Jadi tiada jaminan
79
00:12:45,265 --> 00:12:48,060
Jackson akan menjadi bapa
kepada anak Bartoli.
80
00:12:52,314 --> 00:12:54,149
Tapi peluangnya tinggi.
81
00:12:55,609 --> 00:12:57,361
Sebab ia pernah berlaku.
82
00:12:58,403 --> 00:13:00,405
Walaupun Jackson tak tahu,
83
00:13:01,657 --> 00:13:03,784
Herzog ialah anaknya.
84
00:13:34,481 --> 00:13:37,359
Kadangkala, cimpanzi tak memburu
kerana ia lapar.
85
00:13:40,737 --> 00:13:43,615
Tapi sebaliknya.
86
00:13:46,660 --> 00:13:50,789
Ia memburu semasa kenyang
supaya ia lebih bertenaga.
87
00:13:54,293 --> 00:13:56,420
Semasa Chrysophyllum berbuah,
88
00:13:57,212 --> 00:13:59,840
cimpanzi akan memburu tanpa henti.
89
00:14:28,118 --> 00:14:30,704
Ia takkan menyimpan makanan...
90
00:14:35,667 --> 00:14:38,587
atau memikirkan sifat makanannya.
91
00:14:48,305 --> 00:14:49,806
Pembunuhan sebanyak ini
92
00:14:50,474 --> 00:14:53,310
menyebabkan perkongsian daging
menjadi politik.
93
00:15:03,236 --> 00:15:08,408
Bagi Jackson, duiker besar ini adalah
peluang untuk mengukuhkan kedudukannya
94
00:15:09,076 --> 00:15:11,411
dengan berkongsi bersama sekutunya.
95
00:15:34,142 --> 00:15:37,854
Hari ini, ia berkongsi
dengan seekor lagi cimpanzi berpengaruh.
96
00:15:42,025 --> 00:15:43,026
Peterson.
97
00:15:52,411 --> 00:15:53,912
Ia sama penting
98
00:15:53,912 --> 00:15:55,956
dengan cimpanzi yang tak diajak.
99
00:16:29,281 --> 00:16:32,159
Wilson ialah cimpanzi muda
yang berpotensi.
100
00:16:36,913 --> 00:16:37,956
Ia kuat
101
00:16:38,623 --> 00:16:40,042
dan bercita-cita tinggi.
102
00:16:42,252 --> 00:16:43,962
Ia tak diajak oleh Jackson.
103
00:16:54,890 --> 00:16:56,475
Dan ia tak puas hati.
104
00:17:16,787 --> 00:17:19,289
Jantan boleh jadi agresif tentang daging,
105
00:17:19,790 --> 00:17:22,751
jadi cimpanzi betina perlu berhati-hati.
106
00:17:36,389 --> 00:17:37,891
Christine nak berkongsi.
107
00:17:43,605 --> 00:17:45,816
Dan ia sanggup mengambil risiko.
108
00:18:05,460 --> 00:18:08,088
Wilson memerhatikannya dengan teliti.
109
00:18:31,903 --> 00:18:33,822
Christine dapat apa yang ia nak.
110
00:18:40,370 --> 00:18:42,205
Tapi ia mungkin akan dirampas.
111
00:18:58,555 --> 00:19:00,891
Wilson sedang meluahkan rasa marahnya.
112
00:19:26,875 --> 00:19:29,169
Mujurlah bayi itu tak cedera.
113
00:19:33,715 --> 00:19:37,510
Tapi Christine perlu bawa keluarganya
ke tempat yang selamat.
114
00:20:14,422 --> 00:20:16,508
Ini bahagian hutan yang terpencil
115
00:20:17,384 --> 00:20:19,302
dan jauh daripada cimpanzi lain.
116
00:20:25,892 --> 00:20:27,811
Tapi Christine tak bersendirian.
117
00:21:19,237 --> 00:21:22,657
Gus tak mampu melindunginya
daripada jantan seperti Wilson.
118
00:21:23,450 --> 00:21:25,869
Tapi ia boleh menenangkan hati...
119
00:21:30,957 --> 00:21:33,084
Christine dan keluarganya.
120
00:22:13,875 --> 00:22:16,711
Cabaran Abrams kepada Jackson
telah terhenti.
121
00:22:20,632 --> 00:22:24,094
{\an8}Jackson mempunyai sekutu yang kuat.
122
00:22:44,656 --> 00:22:47,033
Abrams pula kekurangan sokongan.
123
00:22:53,123 --> 00:22:56,251
{\an8}Tapi ada seekor lagi cimpanzi
yang bercita-cita tinggi
124
00:22:56,918 --> 00:22:58,711
{\an8}dan berdendam pada Jackson.
125
00:23:24,821 --> 00:23:27,949
Mungkin inilah permulaan
perikatan yang menakjubkan.
126
00:23:48,303 --> 00:23:51,347
Buat masa ini, Abrams dan Wilson
127
00:23:51,973 --> 00:23:55,393
menyertai sekumpulan jantan
yang meronda di kawasan barat.
128
00:24:13,495 --> 00:24:15,038
Jackson tidak turut serta.
129
00:24:22,712 --> 00:24:25,215
Ia berkuasa dalam kawasannya,
130
00:24:26,674 --> 00:24:29,010
tapi Jackson takut kawasan barat.
131
00:24:36,434 --> 00:24:37,769
Ia membesar di barat
132
00:24:38,645 --> 00:24:41,564
dan pernah bersekutu
dengan ahli kumpulan barat.
133
00:24:45,151 --> 00:24:46,653
Tapi apabila ia berpecah,
134
00:24:47,403 --> 00:24:48,821
Jackson keluar dari situ
135
00:24:48,821 --> 00:24:52,408
untuk menjadi alfa
kepada kumpulan tengah yang lebih besar.
136
00:24:57,872 --> 00:24:59,290
Ketika konflik berlaku,
137
00:25:00,083 --> 00:25:03,002
jantan barat menjadikan Jackson sasaran.
138
00:25:09,717 --> 00:25:11,261
Ia berjaya melarikan diri.
139
00:25:12,971 --> 00:25:14,931
Tapi parutnya masih ada.
140
00:25:21,688 --> 00:25:25,441
Kumpulan barat merupakan ancaman
kepada jantan kumpulan tengah.
141
00:25:26,317 --> 00:25:29,696
Tapi kumpulan itu berdendam
dengan Jackson.
142
00:25:31,698 --> 00:25:33,992
Sehingga hari ini ia masih rasa takut.
143
00:25:39,581 --> 00:25:45,461
KAWASAN SEMPADAN BARAT
144
00:25:47,130 --> 00:25:49,882
Kawasan sempadan dipenuhi Chrysophyllum.
145
00:26:00,852 --> 00:26:04,522
Kumpulan barat meluangkan
banyak masa untuk makan di sini.
146
00:26:10,570 --> 00:26:12,447
Selepas membunuh Pork Pie,
147
00:26:12,447 --> 00:26:14,365
keyakinannya semakin bertambah.
148
00:26:28,087 --> 00:26:31,341
Ada cimpanzi yang enggan berhenti
setakat itu saja.
149
00:26:50,401 --> 00:26:54,030
Rollins dan Damien
mahukan kawasan yang lebih luas.
150
00:27:10,880 --> 00:27:13,216
Jantan kumpulan barat semakin kuat.
151
00:27:26,145 --> 00:27:28,106
Ia selalu menunjukkan kekuatan.
152
00:27:45,248 --> 00:27:47,625
Kumpulan barat bersedia untuk bertindak.
153
00:28:11,190 --> 00:28:13,985
Richmond berada di tengah-tengahnya.
154
00:28:39,135 --> 00:28:40,678
Ia bukan lagi alfa,
155
00:28:41,220 --> 00:28:43,473
tapi ia cimpanzi yang masih digeruni.
156
00:29:00,573 --> 00:29:02,325
Bergl sudah sihat semula.
157
00:29:11,250 --> 00:29:13,211
Bukan itu saja perkembangannya.
158
00:29:46,202 --> 00:29:48,538
Ia juga selalu bergaul dengan Garrison
159
00:29:49,789 --> 00:29:51,833
yang merupakan pengaruh baik.
160
00:30:05,137 --> 00:30:08,349
Ia juga sudah mula berkawan
dengan ketua peronda barat.
161
00:30:28,870 --> 00:30:30,913
Bergusti boleh menguji kekuatan.
162
00:30:43,968 --> 00:30:48,264
Ia memberi peluang kepada Rollins
dan Damien untuk melihat kekuatan Bergl.
163
00:31:16,375 --> 00:31:18,920
Kumpulan barat memerlukan semua ahlinya.
164
00:31:24,675 --> 00:31:27,094
Jika kumpulan itu ingin merampas kawasan,
165
00:31:27,094 --> 00:31:30,806
ia perlu bersemuka
dengan kumpulan tengah di kawasannya
166
00:31:31,933 --> 00:31:33,476
dan usir semuanya keluar.
167
00:31:37,563 --> 00:31:39,899
Jadi ia perlukan bilangan yang ramai.
168
00:31:43,569 --> 00:31:45,529
Ia akan mengembara beramai-ramai,
169
00:31:46,280 --> 00:31:48,824
jantan dan betina bersama-sama.
170
00:32:51,220 --> 00:32:54,473
{\an8}Bartoli dan Herzog
berada berhampiran kawasan sempadan
171
00:32:55,182 --> 00:32:59,228
{\an8}untuk berehat jauh daripada Jackson
dan cimpanzi jantan lain.
172
00:33:02,106 --> 00:33:03,399
Ia sangat diperlukan.
173
00:33:08,654 --> 00:33:10,656
Tapi ia tak tahu apa akan berlaku.
174
00:33:33,763 --> 00:33:34,847
Jika ia ditangkap,
175
00:33:35,347 --> 00:33:36,891
Herzog boleh dibunuh.
176
00:34:42,915 --> 00:34:46,168
Seekor jantan barat
mengejar Bartoli ke arah kanopi.
177
00:34:55,177 --> 00:34:57,263
Ia dan Herzog telah terpisah.
178
00:35:14,071 --> 00:35:16,782
Tapi Herzog takkan tinggalkan ibunya.
179
00:35:21,745 --> 00:35:23,289
Ia akan melindungi ibunya.
180
00:35:31,714 --> 00:35:33,632
Ia menarik perhatian penyerang.
181
00:35:40,556 --> 00:35:43,434
Tapi kedua-duanya
terperangkap dalam kanopi...
182
00:35:48,022 --> 00:35:51,108
bergantung kepada belas kasihan
jantan kawasan barat.
183
00:36:26,018 --> 00:36:28,020
Tapi kumpulan Barat tak menyerang.
184
00:36:39,990 --> 00:36:41,492
Ia meneruskan perjalanan.
185
00:37:13,857 --> 00:37:17,152
Kumpulan barat tak berminat
dengan keluarga itu.
186
00:37:47,891 --> 00:37:49,852
Bartoli dan Herzog
187
00:37:50,477 --> 00:37:51,895
melarikan diri bersama.
188
00:38:06,368 --> 00:38:09,496
Kumpulan barat sudah tiba
di kawasan tengah.
189
00:38:20,174 --> 00:38:23,552
Beberapa ekor cimpanzi mula teragak-agak.
190
00:38:30,851 --> 00:38:33,312
Bagi Carson, risikonya terlalu besar.
191
00:38:37,858 --> 00:38:40,444
Ia perlu utamakan keselamatan E.O.
192
00:38:48,911 --> 00:38:51,914
Ramai cimpanzi betina dan cimpanzi muda
193
00:38:52,706 --> 00:38:55,334
akan melarikan diri
jika pertempuran berlaku.
194
00:38:57,503 --> 00:38:58,420
Dan Joya
195
00:38:59,380 --> 00:39:01,465
memilih untuk pulang dengan Carson.
196
00:39:12,393 --> 00:39:15,729
Cimpanzi macam Bergl juga
patut berpatah balik.
197
00:39:17,147 --> 00:39:19,441
Ia terlalu muda dan terlalu kecil.
198
00:39:29,868 --> 00:39:31,286
Tapi Bergl enggan pergi.
199
00:39:38,085 --> 00:39:39,920
Keyakinannya semakin bertambah.
200
00:39:42,297 --> 00:39:45,592
Baginya, konflik bukan benda asing.
201
00:39:57,271 --> 00:39:59,231
Walaupun keduanya tak tahu...
202
00:40:05,737 --> 00:40:07,156
ia anak Rollins.
203
00:40:17,875 --> 00:40:21,712
Jantan barat sudah berada
di dalam kawasan tengah.
204
00:40:31,054 --> 00:40:33,682
Ia sedar yang musuh semakin menghampiri.
205
00:41:11,512 --> 00:41:14,640
Kumpulan tengah pernah diserang hendap.
206
00:41:27,444 --> 00:41:28,654
Tapi bukan kali ini.
207
00:41:31,865 --> 00:41:33,867
{\an8}Kali ini, ia sudah bersedia.
208
00:42:19,621 --> 00:42:23,375
Apabila dua kumpulan besar bersemuka,
209
00:42:24,126 --> 00:42:27,337
keputusannya tak dapat dijangka.
210
00:42:58,035 --> 00:42:59,536
Kumpulan barat menyerang.
211
00:43:07,002 --> 00:43:09,921
Kumpulan tengah membalas serangan itu.
212
00:43:28,440 --> 00:43:30,233
Bergl berada di tengah-tengah.
213
00:43:42,329 --> 00:43:44,998
Kumpulan barat menolak
kumpulan tengah keluar.
214
00:44:23,286 --> 00:44:26,832
Tapi masih ada cimpanzi
yang belum menyertai pertempuran itu.
215
00:44:52,232 --> 00:44:54,609
Jika kumpulan tengah ingin berlawan,
216
00:44:54,609 --> 00:44:57,779
inilah masanya untuk berlawan
di belakang alfa.
217
00:45:16,673 --> 00:45:19,217
Jackson bersemuka dengan musuh lamanya.
218
00:45:20,135 --> 00:45:22,888
Cimpanzi yang ingin membunuhnya dulu.
219
00:45:48,914 --> 00:45:50,457
Jackson tidak gentar.
220
00:45:56,755 --> 00:45:59,090
Kumpulannya berada di belakangnya.
221
00:46:59,150 --> 00:47:01,653
Kumpulan barat berjaya diusir keluar.
222
00:47:02,821 --> 00:47:03,989
Ia sedang berundur.
223
00:47:42,777 --> 00:47:45,405
Kumpulan tengah berjaya
menghalau pesaingnya.
224
00:47:49,451 --> 00:47:51,703
Tapi Jackson cedera dalam pertempuran.
225
00:48:10,597 --> 00:48:12,682
Ia telah mempertahankan wilayahnya.
226
00:48:15,769 --> 00:48:17,312
Tapi apa yang dikorbankan?
227
00:48:53,765 --> 00:48:58,353
Terjemahan sari kata oleh Atikah Gazzali