1 00:01:23,835 --> 00:01:26,879 Ilang araw na ang nagdaan matapos ang laban sa mga taga-kanluran. 2 00:01:29,507 --> 00:01:32,009 At may sugat pa rin si Jackson. 3 00:01:36,180 --> 00:01:38,933 Pero hindi nagpapakita ng kahinaan ang alpha. 4 00:01:58,911 --> 00:02:01,164 {\an8}Hinuhusgahan ang lakas ni Jackson. 5 00:02:08,212 --> 00:02:09,213 Para sa alpha, 6 00:02:09,714 --> 00:02:12,800 ang pisikal na kahinaan ay politikal na kahinaan din. 7 00:02:15,678 --> 00:02:18,014 Pati ang malapit na kaalyado ni Jackson 8 00:02:19,098 --> 00:02:20,308 ay mukhang lumalayo. 9 00:02:33,696 --> 00:02:37,575 Sina Abrams at Wilson ay nakakaamoy ng oportunidad. 10 00:03:08,272 --> 00:03:09,815 {\an8}Sa paglipas ng bawat araw, 11 00:03:11,192 --> 00:03:13,945 mas nakapagsasarili ang sanggol ni Christine. 12 00:03:25,539 --> 00:03:29,752 Malakas na siya at maliksi para makaakyat mag-isa sa tuktok ng puno. 13 00:03:35,549 --> 00:03:37,677 At tila nagpapakitang-gilas siya. 14 00:04:14,547 --> 00:04:15,589 Kahanga-hanga. 15 00:04:24,515 --> 00:04:28,644 Kapag mas malayo siya sa ina niya, mas posible siyang mapasok sa gusot. 16 00:04:30,146 --> 00:04:31,981 At magulo ang panahon ngayon. 17 00:04:58,299 --> 00:05:00,676 Kumikilos na sina Abrams at Wilson. 18 00:05:52,353 --> 00:05:54,814 Napatakbo si Jackson 19 00:05:56,315 --> 00:05:57,942 habang kita ng buong grupo. 20 00:06:10,246 --> 00:06:11,455 {\an8}Sa tulong ni Wilson, 21 00:06:12,164 --> 00:06:14,417 {\an8}malaking dagok ang nagawa ni Abrams. 22 00:06:33,686 --> 00:06:36,730 At sa kagubatan, may pakpak ang balita. 23 00:07:05,759 --> 00:07:09,346 Alam ng mga taga-kanluran ang taranta at kalituhan 'pag naririnig nila. 24 00:07:12,683 --> 00:07:15,728 Nakakaamoy sila ng kahinaan sa sentro ng Ngogo. 25 00:07:44,256 --> 00:07:46,258 Kailangang magdesisyon ni Abrams. 26 00:08:28,717 --> 00:08:30,678 Natalo niya nang isang beses si Jackson, 27 00:08:31,178 --> 00:08:32,513 pero may kabayaran. 28 00:08:42,773 --> 00:08:44,733 At hindi pa tapos ang trabaho. 29 00:08:52,074 --> 00:08:54,118 Hindi iisang atake lang 30 00:08:54,618 --> 00:08:56,954 ang magpapatalsik sa alpha na gaya ni Jackson. 31 00:09:45,002 --> 00:09:47,338 Mapanganib ang kompetisyon sa pamumuno... 32 00:09:53,677 --> 00:09:55,888 para sa alpha at para sa naghahamon. 33 00:09:57,598 --> 00:10:00,142 At nasa panig ni Abrams ang oras. 34 00:10:18,077 --> 00:10:20,746 Kaya nagpasiya siyang makipagbati kay Jackson. 35 00:10:30,714 --> 00:10:31,924 Wala munang labanan. 36 00:10:38,931 --> 00:10:39,932 Sa ngayon. 37 00:11:06,583 --> 00:11:09,044 Pansamantalang nanumbalik ang kapayapaan. 38 00:11:16,969 --> 00:11:20,514 Kaya maaaring magsama-sama at mag-relax ang grupo sa sentro. 39 00:11:40,617 --> 00:11:41,535 Para kay Gus, 40 00:11:43,203 --> 00:11:44,413 bumubuti ang buhay. 41 00:11:49,418 --> 00:11:53,380 Mas madalas na niyang kasama si Christine at ang pamilya niya. 42 00:12:09,646 --> 00:12:11,690 Komportable si Christine kay Gus, 43 00:12:12,191 --> 00:12:15,194 pero nakatuon sa iba ang kanyang atensiyon. 44 00:12:36,882 --> 00:12:39,635 Si Gus ay binatilyong mababa pa ang ranggo. 45 00:12:40,719 --> 00:12:45,557 Samantalang si Peterson, ganap nang lalaki na may mataas na katayuan. 46 00:13:39,111 --> 00:13:41,154 Nagbabago ang mga chimp habang tumatanda. 47 00:13:41,738 --> 00:13:44,449 Pero di nawawala ang hilig nila sa paglalaro. 48 00:13:48,829 --> 00:13:51,248 O pangangailangang maging malapit sa isa't isa. 49 00:14:22,362 --> 00:14:23,989 Dahil tigil ang labanan, 50 00:14:23,989 --> 00:14:26,617 may oras si Jackson para mapag-isa 51 00:14:26,617 --> 00:14:28,410 at magpalakas. 52 00:14:31,580 --> 00:14:34,082 Nasa gilid siya ng grupo para magpahinga. 53 00:15:53,704 --> 00:15:58,083 Halos walang tsansa na lilinisan din ni Jackson si Gus. 54 00:16:09,553 --> 00:16:13,015 Gayunpaman, ang anumang pagkakataong makihalubilo sa alpha 55 00:16:13,765 --> 00:16:14,766 ay progreso. 56 00:16:31,491 --> 00:16:32,951 May paparating na unos. 57 00:16:37,706 --> 00:16:40,959 At pabalik si Jackson sa grupo para palipasin ito. 58 00:17:51,196 --> 00:17:53,990 Mas mapanganib ang gubat kapag malakas ang ulan. 59 00:17:57,160 --> 00:17:59,121 Mahirap makita ang paparating. 60 00:19:41,181 --> 00:19:42,515 Ang mga taga-kanluran. 61 00:20:12,295 --> 00:20:14,381 Malapit na sina Rollins at Damien. 62 00:20:25,809 --> 00:20:29,521 Pero sa pagkakataong ito, si Richmond ang namumuno sa pagsugod. 63 00:21:03,013 --> 00:21:05,140 Kalat-kalat ang mga chimp sa sentro... 64 00:21:08,893 --> 00:21:11,896 at naiwang mag-isa si Jackson. 65 00:22:00,111 --> 00:22:02,989 Lamang kaysa kay Jackson ang mga taga-kanluran. 66 00:22:04,532 --> 00:22:05,867 At napapaligiran siya. 67 00:23:21,526 --> 00:23:24,529 Narinig ng ibang lalaki sa sentro ang mga daing ni Jackson. 68 00:23:26,030 --> 00:23:27,365 Papunta na sila. 69 00:23:39,377 --> 00:23:41,796 Dinaganan ni Richmond si Jackson sa lupa. 70 00:24:08,615 --> 00:24:12,660 Naitaboy ang mga taga-kanluran, pero sa kaguluhan, 71 00:24:13,286 --> 00:24:14,621 nawala si Jackson. 72 00:24:53,910 --> 00:24:55,870 Nakatakas si Jackson. 73 00:24:58,081 --> 00:24:59,707 Pero malala ang sugat niya. 74 00:25:11,553 --> 00:25:12,804 Alpha pa rin siya, 75 00:25:16,015 --> 00:25:17,016 at kahit ngayon, 76 00:25:17,892 --> 00:25:20,395 di siya makapagpakita ng kahinaan sa grupo. 77 00:25:28,611 --> 00:25:30,697 Kaya pumasok siya sa gubat 78 00:25:32,240 --> 00:25:33,241 nang mag-isa. 79 00:27:00,203 --> 00:27:04,374 Karamihan sa mga taga-sentro, hindi alam ang nangyari noong may unos. 80 00:27:10,672 --> 00:27:12,548 Kahit 'yung mga naroon 81 00:27:13,508 --> 00:27:16,302 ay di pa nakikita si Jackson mula nang nahiwalay siya. 82 00:27:26,104 --> 00:27:27,980 Kaya patuloy lang ang buhay. 83 00:27:36,239 --> 00:27:38,825 Pero tila hindi mapakali si Peterson. 84 00:28:07,854 --> 00:28:09,814 Papalayo siya sa grupo... 85 00:28:14,110 --> 00:28:15,653 at papasok sa gubat. 86 00:29:08,039 --> 00:29:10,583 Matagal napag-isa si Jackson. 87 00:29:17,799 --> 00:29:20,051 At hindi bumubuti ang mga sugat niya. 88 00:31:21,088 --> 00:31:22,882 Nanghihina si Jackson. 89 00:31:34,894 --> 00:31:36,979 Pero hindi na siya nag-iisa. 90 00:32:51,721 --> 00:32:53,431 Ang pagpanaw ni Jackson 91 00:32:53,431 --> 00:32:55,975 ay pagtatapos ng isang yugto sa Ngogo. 92 00:33:02,815 --> 00:33:06,193 Sa loob ng 32 taon, nanirahan siya rito sa kagubatan, 93 00:33:06,944 --> 00:33:08,654 at ganap siyang nabuhay. 94 00:33:11,198 --> 00:33:14,994 Nakaangat siya sa tuktok ng pinakamalaking grupo ng chimp. 95 00:33:17,121 --> 00:33:20,082 At nanatili siya roon nang anim na taon. 96 00:33:24,628 --> 00:33:27,339 Pero nagkaroon siya ng maraming kaaway. 97 00:33:28,507 --> 00:33:30,843 At buhay niya ang naging kabayaran. 98 00:33:40,186 --> 00:33:43,814 Pero hindi laging sa kamatayan natatapos ang kuwento ng chimp. 99 00:33:48,903 --> 00:33:51,822 {\an8}Parte ng dahilan kaya inilaban ni Jackson na maging alpha 100 00:33:52,406 --> 00:33:54,700 {\an8}ay para magpatuloy ang kanyang lahi. 101 00:33:57,036 --> 00:33:58,996 {\an8}Naging napakamatagumpay niya. 102 00:34:03,709 --> 00:34:06,462 May naiwan siyang walong anak. 103 00:34:09,548 --> 00:34:12,802 At kapapanganak pa lang ni Bartoli ng sanggol na lalaki. 104 00:34:14,887 --> 00:34:16,680 Maaaring pansiyam siya ni Jackson. 105 00:34:22,895 --> 00:34:24,188 Habang lumalaki sila, 106 00:34:24,188 --> 00:34:27,149 nabubuhay, at nagkakaroon ng sariling anak, 107 00:34:29,110 --> 00:34:33,155 masisiguro nila na ramdam pa rin ang presensiya ni Jackson sa Ngogo... 108 00:34:35,407 --> 00:34:37,118 kahit matagal na siyang wala. 109 00:35:02,852 --> 00:35:04,145 Sa nakaraang taon, 110 00:35:04,145 --> 00:35:06,647 nagbago ang lahat sa Ngogo. 111 00:35:15,948 --> 00:35:19,994 Naging mahirap pero matagumpay ang taon para sa mga taga-kanluran. 112 00:35:33,007 --> 00:35:35,759 Nagawa nina Rollins at Damien ang trabaho nila. 113 00:35:37,136 --> 00:35:40,097 Nakatulong sila sa pagkamit ng bagong teritoryo... 114 00:35:42,808 --> 00:35:45,269 at lumalaki pa ang grupo sa kanluran. 115 00:35:52,359 --> 00:35:54,445 Isinilang na ang sanggol ni Carson. 116 00:35:55,154 --> 00:35:57,239 At kailangan niyang maghinay-hinay, 117 00:35:57,740 --> 00:35:58,949 sa ngayon. 118 00:36:01,785 --> 00:36:02,828 At si Bergl... 119 00:36:05,748 --> 00:36:09,251 ay gumagawa ng kontribusyon sa paglago ng populasyon. 120 00:36:20,137 --> 00:36:23,807 Maging si Garbo ay hindi na rin tatagal nang maraming taon. 121 00:36:27,102 --> 00:36:29,772 At ngayong patapos na ang mahabang buhay niya, 122 00:36:30,314 --> 00:36:32,399 mukhang tiyak na ang pagpapatuloy ng lahi niya. 123 00:36:36,946 --> 00:36:39,615 Alpha pa rin ang anak niyang si Hutcherson... 124 00:36:42,660 --> 00:36:47,915 at kapatid niyang si Richmond ang may gawa sa pagkamatay ng kalabang si Jackson. 125 00:36:53,837 --> 00:36:55,798 Pero kahit umuunlad ang grupo, 126 00:36:56,298 --> 00:37:00,678 panahon lang ang makapagsasabi kung totoong pagkapanalo ang nakamit nila. 127 00:37:04,556 --> 00:37:06,183 Ngayong wala na si Jackson, 128 00:37:06,183 --> 00:37:08,978 may aangat na bagong alpha sa grupo sa sentro. 129 00:37:10,896 --> 00:37:13,857 At isang alpha na walang takot sa mga taga-kanluran 130 00:37:14,525 --> 00:37:17,695 ang maaaring bumago sa balanse ng kapangyarihan sa Ngogo. 131 00:37:25,661 --> 00:37:26,870 Anuman ang mangyari, 132 00:37:27,538 --> 00:37:29,915 may isang chimp na hindi makikita iyon. 133 00:37:33,836 --> 00:37:35,421 {\an8}Lumalaki na si Joya. 134 00:37:41,218 --> 00:37:43,220 At dapat lumisan na siya sa Ngogo. 135 00:37:54,606 --> 00:37:58,319 Ganito naghahalo at nananatiling malusog ang mga lipunan ng chimp. 136 00:38:05,743 --> 00:38:08,162 Lumilipat ng grupo ang mga batang babae 137 00:38:09,580 --> 00:38:11,415 para bumuo ng sariling pamilya. 138 00:38:17,212 --> 00:38:21,467 Iiwan ni Joya lahat ng alam at kilala niya. 139 00:38:28,766 --> 00:38:30,726 Pero sa isang lugar sa kagubatan, 140 00:38:31,352 --> 00:38:35,147 makakahanap siya ng bagong grupo kung saan bubuo siya ng buhay. 141 00:38:56,835 --> 00:39:00,214 Nawalan ng alpha ang sentro ng Ngogo. 142 00:39:06,678 --> 00:39:09,807 At kailangang masanay ang grupo na wala si Jackson. 143 00:39:17,773 --> 00:39:20,025 Kay Miles, maaaring pagreretiro ito. 144 00:39:21,819 --> 00:39:23,779 Ilang taon na siyang lumalaban. 145 00:39:25,906 --> 00:39:28,075 Kaya tama lang na magkaroon siya ng kapayapaan. 146 00:39:34,915 --> 00:39:38,085 Maaaring ito na ang simula ng panahon ni Abrams. 147 00:39:39,670 --> 00:39:41,380 Bagama't wala pang katiyakan. 148 00:39:44,091 --> 00:39:46,885 Sa Ngogo, walang tigil ang politika. 149 00:39:48,053 --> 00:39:50,681 Ang mga kaalyado ay maaaring maging kalaban 150 00:39:51,890 --> 00:39:53,517 kapag may oportunidad. 151 00:40:08,407 --> 00:40:10,451 Mahirap ang taon para kay Gus. 152 00:40:12,119 --> 00:40:13,662 Pero hindi siya sumusuko. 153 00:40:20,210 --> 00:40:23,714 At sa wakas, nililinisan na siya ng ibang mga lalaki. 154 00:40:34,224 --> 00:40:37,060 Wala na sa pinakaibaba si Gus. 155 00:40:52,868 --> 00:40:56,121 Sa kabila ng kaguluhan at panganib noong nakaraang taon, 156 00:40:57,456 --> 00:41:00,667 nakaabot na sa unang kaarawan ang sanggol ni Christine... 157 00:41:03,295 --> 00:41:04,713 at may pangalan na siya. 158 00:41:08,425 --> 00:41:09,426 {\an8}Isobel. 159 00:41:12,554 --> 00:41:14,723 Bahagi na ng lipunan si Isobel. 160 00:41:18,852 --> 00:41:21,688 At ang buhay niya, anuman ang nakalaan sa kanya, 161 00:41:22,731 --> 00:41:24,358 ay magiging maliit na parte 162 00:41:25,943 --> 00:41:27,361 ng mas malaking kuwento. 163 00:42:04,147 --> 00:42:08,652 Ang mga chimp at mga ninuno nila ay nakatira na sa mga kagubatan ng Africa 164 00:42:08,652 --> 00:42:10,153 nang milyong taon. 165 00:42:15,784 --> 00:42:17,286 At sa panahong iyon, 166 00:42:17,286 --> 00:42:19,705 nangyayari na ang mga ganitong kuwento. 167 00:42:23,041 --> 00:42:24,126 Taon-taon. 168 00:42:28,046 --> 00:42:29,298 At sa bawat 169 00:42:30,882 --> 00:42:32,009 salinlahi. 170 00:42:43,061 --> 00:42:44,146 Mga pagkakaibigan. 171 00:42:48,400 --> 00:42:49,401 Mga tunggalian. 172 00:42:52,237 --> 00:42:53,280 Mga pag-aasam. 173 00:42:56,116 --> 00:42:57,117 At mga takot. 174 00:43:03,790 --> 00:43:05,792 Bilang pinakamalapit nilang kamag-anak, 175 00:43:06,543 --> 00:43:08,295 ano ang ibig sabihin nito sa atin? 176 00:43:14,092 --> 00:43:15,093 Sino ba tayo? 177 00:43:18,930 --> 00:43:21,016 Paano tayo naging ganito? 178 00:43:26,563 --> 00:43:28,940 Makapagbibigay ng ideya ang mga chimp. 179 00:43:32,653 --> 00:43:37,115 Madalas, nakikita natin sa kanila ang pinakamabuti at pinakamasama sa atin. 180 00:43:42,120 --> 00:43:44,831 Kung lubos nating maiintindihan ang mundo nila, 181 00:43:46,875 --> 00:43:49,294 baka mas maunawaan natin itong atin. 182 00:43:52,798 --> 00:43:56,843 Tila lagi silang may bago at kamangha-manghang naipapakita sa atin. 183 00:44:01,098 --> 00:44:03,141 Nawa'y magtagal pa. 184 00:44:15,445 --> 00:44:18,365 NANGANGANIB NA MAUBOS ANG MGA CHIMPANZEE - SA NGOGO AT SA AFRICA 185 00:44:18,365 --> 00:44:21,493 NABABAWASAN SILA DAHIL SA PAGKAWALA NG TIRAHAN, PANGANGASO, AT SAKIT 186 00:44:21,493 --> 00:44:26,164 NAKADEPENDE ANG KINABUKASAN NILA SA SANGKATAUHAN 187 00:44:26,748 --> 00:44:31,336 PAG-ALALA KAY SEBASTIÁN RAMÍREZ AMAYA 188 00:44:59,114 --> 00:45:02,117 Tagapagsalin ng Subtitle: Moonnette Maranan