1 00:00:02,000 --> 00:00:07,000 Downloaded from YTS.MX 2 00:00:08,000 --> 00:00:13,000 Official YIFY movies site: YTS.MX 3 00:00:18,393 --> 00:00:21,062 Sinasabihan tayong kumain nang masustansiya, 4 00:00:21,146 --> 00:00:24,858 mamili sa gilid ng mga grocery, 5 00:00:24,941 --> 00:00:31,614 pero hindi alam ng maraming puwedeng ito rin ang pinakamapanganib na lugar. 6 00:00:32,115 --> 00:00:33,908 FOOD SAFETY LAWYER SI BILL MARLER 7 00:00:33,992 --> 00:00:37,829 NA LUMALABAN PARA SA MGA BIKTIMA SA NAKARAANG 30 TAON. 8 00:00:37,912 --> 00:00:39,622 Kung titingnan ang paligid, 9 00:00:39,706 --> 00:00:43,752 may mga 10, 15 na magkakaibang item siguro ang nakikita ko. 10 00:00:43,835 --> 00:00:47,297 Kontaminado ang produkto, o nagdemanda ako sa ngalan ng mga biktima. 11 00:00:47,797 --> 00:00:52,177 48 MILYONG TAO ANG MAY SAKIT DALA NG PAGKAIN KADA TAON SA ESTADOS UNIDOS, 12 00:00:52,260 --> 00:00:53,511 AYON SA CDC. 13 00:00:53,595 --> 00:00:57,182 Marami na akong nilitis na kaso sangkot ang romaine lettuce. 14 00:00:57,265 --> 00:01:00,185 Hiniwang prutas, di mabilang na outbreak. 15 00:01:00,268 --> 00:01:03,646 Hiniwang melon. Mga strawberry. Mga caramel apple. 16 00:01:03,730 --> 00:01:06,274 Kamatis. Sibuyas. Cookie dough. 17 00:01:06,357 --> 00:01:08,068 Ang Similac infant formula. 18 00:01:08,151 --> 00:01:09,360 Lucky Charms. 19 00:01:09,444 --> 00:01:13,239 Manok, lahat ng mga produktong ito ay malamang na kontaminado. 20 00:01:13,990 --> 00:01:17,994 ANG CDC AY NAG-IIMBESTIGA NG HANGGANG 36 NA OUTBREAK KADA LINGGO. 21 00:01:18,078 --> 00:01:21,998 Para bang wala na ngayong ligtas, at hindi ka makakain. Tama? 22 00:01:22,082 --> 00:01:26,461 Oo, ang industriya, magkakahalong mensahe ang ibinibigay. 23 00:01:26,544 --> 00:01:29,130 Gusto nilang bilhin natin ang produkto nila, 24 00:01:29,214 --> 00:01:35,095 pero ayaw nilang managot sa ginagawa nila, hanggang sa dumating ako. 25 00:01:43,353 --> 00:01:47,732 Nasa atin ang pinakaligtas na supply ng pagkain sa buong mundo. 26 00:01:47,816 --> 00:01:50,068 Ang pinakaligtas na supply ng pagkain sa mundo. 27 00:01:50,151 --> 00:01:54,155 Tandaan, ang US ang may pinakaligtas na supply pagkain sa mundo. 28 00:01:54,239 --> 00:01:57,325 Iniimbestigahan ng FDA ang outbreak ng hepatitis A 29 00:01:57,408 --> 00:01:59,702 na posibleng nauugnay sa mga organikong strawberry. 30 00:01:59,786 --> 00:02:01,830 Isang multi-state na salmonella outbreak. 31 00:02:01,913 --> 00:02:05,667 Naniniwala ang mga ekspertong nauugnay ito sa ilang peanut butter ng JIF. 32 00:02:05,750 --> 00:02:08,378 Nangyari ang recall nang higit sa dalawang bata ang namatay 33 00:02:08,461 --> 00:02:11,798 at ilang sakit ang naugnay sa formula. 34 00:02:11,881 --> 00:02:15,635 Iba't ibang tatak ng hilaw na cake mix ang nakapagbigay ng sakit sa 16 katao, 35 00:02:15,718 --> 00:02:17,846 at nagka-kidney failure pa ang isa. 36 00:02:17,929 --> 00:02:21,266 Sinasabing ang pagkain natin ang pinakaligtas sa mundo, 37 00:02:21,349 --> 00:02:22,225 naniniwala ako. 38 00:02:22,308 --> 00:02:26,437 May ulat ng mga nagkakasakit, naoospital dahil sa liver dysfunction, 39 00:02:26,521 --> 00:02:29,440 at may ilang kaso kung saan natanggalan ng apdo. 40 00:02:29,524 --> 00:02:34,320 Isa sa apat na piraso ng hilaw na manok ay kontaminado ng salmonella. 41 00:02:34,404 --> 00:02:38,449 Ayon sa CDC, apektado ang romaine lettuce sa bagong E. coli outbreak. 42 00:02:38,533 --> 00:02:41,911 Tayo ang may pinakaligtas na supply ng pagkain sa mundo. 43 00:02:41,995 --> 00:02:46,833 Ang mga melon mula sa Colorado farm ay nakontamina ng tinatawag na "listeria." 44 00:02:46,916 --> 00:02:49,711 Tuwing apat na minuto, may isinusugod sa ospital 45 00:02:49,794 --> 00:02:51,629 dahil sa mga kinain nila. 46 00:02:51,713 --> 00:02:54,716 Dapat pinakaligtas lagi ang supply natin ng pagkain. 47 00:02:54,799 --> 00:02:56,092 Pinakaligtas na pagkain. 48 00:02:56,176 --> 00:02:57,719 Pinakaligtas na pagkain sa mundo. 49 00:02:57,802 --> 00:02:58,845 Pinakaligtas. 50 00:02:58,928 --> 00:03:00,597 Pinakaligtas na pagkain sa mundo. 51 00:03:00,680 --> 00:03:04,851 Pinakamahusay, pinakamabisa, pinakaligtas sa mundo ang supply ng pagkain natin. 52 00:03:04,934 --> 00:03:06,686 At panatilihin nating ganoon. 53 00:03:16,070 --> 00:03:18,948 Ngayon, live nitong alas-11. 54 00:03:19,032 --> 00:03:21,910 Babala ngayong gabi ng mga health official sa Northwest. 55 00:03:21,993 --> 00:03:26,414 Mag-ingat daw tayo sa nakamamatay na sakit na lumilitaw dito sa atin. 56 00:03:26,497 --> 00:03:27,665 Apatnapu't lima… 57 00:03:27,749 --> 00:03:30,668 Naaalala ko ito na parang kahapon lang. 58 00:03:37,383 --> 00:03:41,804 Nagkaroon ng E. coli outbreak sa estado ng Washington 59 00:03:41,888 --> 00:03:43,973 na nauugnay sa bagay na di pa alam. 60 00:03:47,518 --> 00:03:49,270 Nagsimula ang problema 61 00:03:49,354 --> 00:03:55,318 nang tawagan ako ng isang pediatric infectious-disease specialist at sinabing, 62 00:03:55,401 --> 00:04:01,282 "May tiningnan akong 11 tao sa loob ng 30 oras 63 00:04:01,366 --> 00:04:03,826 na may E. coli O157." 64 00:04:03,910 --> 00:04:06,621 Wala pa akong nakitang ganito dati. 65 00:04:06,704 --> 00:04:09,415 Isang malaking babala iyon para sa akin. 66 00:04:09,499 --> 00:04:12,210 May masamang nangyayari. 67 00:04:12,293 --> 00:04:15,713 Pitong kaso ng E. coli poisoning ang nakumpirma kaninang umaga… 68 00:04:15,797 --> 00:04:17,924 …nananatili sa ospital ang mga may E. coli. 69 00:04:18,007 --> 00:04:20,969 May 21 bata sa Western Washington Hospitals. 70 00:04:21,052 --> 00:04:24,430 Sabi ng ilang eksperto, palalala pa ito. 71 00:04:24,514 --> 00:04:29,936 Wala kaming idea na ito ang pinakamalaking pagkakasakit dala ng pagkain sa US. 72 00:04:35,275 --> 00:04:39,570 Kakalipat ko lang mula sa active duty. Nuclear engineer ako sa submarino sa Navy. 73 00:04:40,863 --> 00:04:42,240 May asawa ako. 74 00:04:42,323 --> 00:04:46,744 May siyam na taon at may 16 na buwang mga anak na lalaki noon. 75 00:04:47,996 --> 00:04:52,417 May mga balita… May bulung-bulungan tungkol sa E. coli outbreak. 76 00:04:53,167 --> 00:04:55,712 Wala sa akin 'yon. Di ko pa narinig ang E. coli. 77 00:04:55,795 --> 00:04:57,255 Ano'ng masamang mangyayari? 78 00:04:57,338 --> 00:04:59,882 Medyo bagong sakit ang E. coli poisoning. 79 00:04:59,966 --> 00:05:04,512 Kakaunti ang kaalaman kung bakit nagkakasakit ang ilan dahil sa bacteria. 80 00:05:04,595 --> 00:05:07,890 Mr. Kobayashi, pakisabi kung bakit ang ikalawa ang… 81 00:05:07,974 --> 00:05:12,687 Malaking bahagi ng outbreak ang pagpapaliwanag kung ano ang E. coli O157. 82 00:05:12,770 --> 00:05:18,067 Para akong si Tony Fauci sa loob ng ilang linggo. 83 00:05:18,568 --> 00:05:23,990 Tatlo hanggang apat na araw ang karaniwang incubation period. 84 00:05:24,073 --> 00:05:29,412 Ang problema, maaaring tumagal ng hanggang siyam na araw bago magkasakit. 85 00:05:29,495 --> 00:05:34,000 Ang pangunahing paraan ng pag-iwas sa sakit na ito 86 00:05:34,083 --> 00:05:36,878 ay ang paghuhugas nang mabuti ng mga kamay. 87 00:05:36,961 --> 00:05:40,882 Isang pangkalahatang kategorya ng bacteria ang E. coli 88 00:05:40,965 --> 00:05:46,095 at natural na naninirahan sa bituka ng lahat. 89 00:05:46,971 --> 00:05:50,308 Maraming iba't ibang uri ng E. coli. 90 00:05:50,391 --> 00:05:52,852 Di gumagawa ng pinsala ang karamihan. 91 00:05:53,353 --> 00:05:58,900 Pero may ilan, tulad ng E. coli O157, na nagiging sanhi ng sakit. 92 00:06:00,485 --> 00:06:04,739 Sa loob ng ilang araw, naging malinaw ang kaugnayan 93 00:06:04,822 --> 00:06:07,700 ng kulang sa lutong hamburger ng Jack in the Box. 94 00:06:07,784 --> 00:06:11,245 Mahigit 150 ang nagkasakit matapos kumain ng kontaminadong karne 95 00:06:11,329 --> 00:06:14,374 sa Jack in the Box sa Idaho sa Washington State. 96 00:06:14,457 --> 00:06:16,376 Isang bata ang namatay. 97 00:06:17,210 --> 00:06:22,256 Isa sa malalaking problema sa E. coli O157 ay naglalabas ito ng Shiga toxin. 98 00:06:23,424 --> 00:06:27,095 Pupunta ang mga ito sa tiyan, at maglalabas ng ganitong lason, 99 00:06:27,178 --> 00:06:31,474 papasok sa dugo ang lason, at papatayin ang mga blood cell, 100 00:06:31,557 --> 00:06:35,269 at ang mga nasirang blood cell ang nagdudulot ng organ failure, 101 00:06:35,353 --> 00:06:36,854 Tumitigil ang mga bato. 102 00:06:37,980 --> 00:06:40,191 At ganoon namamatay ang mga bata. 103 00:06:41,359 --> 00:06:44,987 Mahigit 312 na ang kaso sa estado pa lang natin. 104 00:06:45,071 --> 00:06:46,864 May namatay na naman ngayong araw. 105 00:06:46,948 --> 00:06:47,907 BATANG BABAE, PATAY 106 00:06:47,990 --> 00:06:51,035 Kaya nang dumating ang kaso ng Jack in the Box, 107 00:06:51,119 --> 00:06:54,831 apat na taon na akong tapos sa law school. 108 00:06:54,914 --> 00:06:56,749 Tatlumpu't apat na taon na ako noon. 109 00:06:57,667 --> 00:07:02,130 Tumawag ang dati kong kliyente 110 00:07:02,213 --> 00:07:06,426 na may kaibigang nasa ospital ang anak na babaeng si Brianne Kiner. 111 00:07:08,177 --> 00:07:10,263 Makipagkita raw ako sa kanila. 112 00:07:10,346 --> 00:07:14,434 Apat at kalahati, limang buwan na siyang naospital noon. 113 00:07:14,517 --> 00:07:17,311 Napakaraming mekanikal na bagay 114 00:07:17,395 --> 00:07:20,731 at mga wire at mga tubong nakakabit sa kanya. 115 00:07:21,274 --> 00:07:25,111 At lumabas ako ng kuwarto. Umiiyak. 116 00:07:25,194 --> 00:07:28,322 Dahil napakahirap talaga. 117 00:07:28,406 --> 00:07:32,827 Mahirap isipin kahit ngayon ang sitwasyon ni Brianne. 118 00:07:32,910 --> 00:07:35,788 Mukhang napakahina niya. 119 00:07:35,872 --> 00:07:38,124 At kumain lang siya ng hamburger. 120 00:07:40,668 --> 00:07:45,047 Nag-uutos ng imbestigasyon ang lupon ng mga direktor ng Jack in the Box 121 00:07:45,131 --> 00:07:47,091 sa nakamamatay na pagkakamali. 122 00:07:47,175 --> 00:07:51,429 Natukoy ng mga imbestigador at ng departamento ng kalusugan 123 00:07:51,512 --> 00:07:55,224 na nahawa ang anak ko sa isa pang bata sa daycare center. 124 00:07:57,101 --> 00:08:00,396 Ginagamot ng Children's Hospital ang 18 bata ngayong gabi, 125 00:08:00,480 --> 00:08:04,609 apat sa kanila ang may E. coli, hindi galing sa hamburger kundi sa iba, 126 00:08:04,692 --> 00:08:06,194 sekondaryang impeksiyon. 127 00:08:06,277 --> 00:08:08,196 MAGPAGALING KA RILEY 128 00:08:09,238 --> 00:08:11,949 Biglang may dumating na dalawang doktor. 129 00:08:12,450 --> 00:08:17,371 Pinaniniwalaan nilang nagkaroon siya ng hemolytic uremic syndrome. 130 00:08:18,289 --> 00:08:22,251 Na ang totoo, kapag lumala ito, 131 00:08:22,335 --> 00:08:26,756 kinakain siya ng E. coli mula sa loob. 132 00:08:26,839 --> 00:08:29,509 Sunud-sunod na pinsala sa bawat organ. 133 00:08:30,718 --> 00:08:35,389 Naggugupit ako ng balita sa diyaryo noon dahil baka balang araw, magagawa kong 134 00:08:36,599 --> 00:08:39,101 ikuwento sa anak ko kung gaano siya… 135 00:08:40,603 --> 00:08:41,938 katapang 136 00:08:42,897 --> 00:08:45,733 at kung gaano ko siyang ipinagmamalaki. 137 00:08:48,236 --> 00:08:51,113 Ipinakilala ko sina Vicki at Darin Detwiler, 138 00:08:51,197 --> 00:08:54,575 na kritikal pa rin ang 16 buwang gulang na anak 139 00:08:54,659 --> 00:08:56,536 sa Mary Bridge Hospital ng Tacoma. 140 00:08:56,619 --> 00:09:01,374 Ang tanong ko, ano ang handa ninyong gawin sa problema ng kontaminadong karne? 141 00:09:01,457 --> 00:09:06,003 Una sa lahat, kailangan nating linawin sa mga nagsisilbi ng fast food 142 00:09:06,087 --> 00:09:09,840 na dapat silang sumunod sa mga regulasyon natin sa pagluluto… 143 00:09:09,924 --> 00:09:12,677 Ang regulasyon sa Estados Unidos, 144 00:09:12,760 --> 00:09:19,016 dapat lutuin ang hamburger nang di bababa sa 140 degrees. 145 00:09:20,393 --> 00:09:22,186 Sa Washington state, 146 00:09:22,270 --> 00:09:28,067 binago namin ang batas na iyon sa 155 degrees dahil napansin naming 147 00:09:28,150 --> 00:09:33,948 marami sa mga taong may O157 ang kumain ng hamburger na di naluto nang maayos. 148 00:09:35,366 --> 00:09:40,246 John, maraming nakatutok sa kuwentong ito, pero parang may pagkalito pa rin. 149 00:09:40,830 --> 00:09:44,208 Kulang ba sa luto o kontaminadong karne ang sanhi ng problema? 150 00:09:44,292 --> 00:09:49,630 Barry, sa palagay ko ang ilan sa kalituhan ay mula sa mga pahayag ng industriya 151 00:09:49,714 --> 00:09:54,010 na sinusubukang iwasang masisi rito. Ang sagot ay pareho. 152 00:09:54,093 --> 00:09:57,722 Hindi sumusunod ang kompanya sa pamamaraan 153 00:09:57,805 --> 00:10:00,933 na kinakailangan ng estado ng Washington, 154 00:10:01,017 --> 00:10:03,227 na ayon sa kompanya, hindi nila alam. 155 00:10:04,061 --> 00:10:05,646 Naniniwala ka na ba 156 00:10:05,730 --> 00:10:09,984 na binalewala ng Jack in the Box ang ilang bagay, tulad ng batas? 157 00:10:10,651 --> 00:10:12,570 Hindi ako naniniwala riyan. 158 00:10:12,653 --> 00:10:16,282 Hindi namin babalewalain ang batas. 159 00:10:17,199 --> 00:10:20,620 Bakit babalewalain ng kompanya ang batas? 160 00:10:24,790 --> 00:10:29,712 Nang madiskubre, tinambakan ako ng halos isang milyong pahina ng mga dokumento. 161 00:10:31,047 --> 00:10:35,801 Kumpiyansa ako na akala nila di ko babasahin, 162 00:10:35,885 --> 00:10:39,013 pero nagsimula kaming makakita ng mga interesante. 163 00:10:39,930 --> 00:10:42,391 Isang empleyado ng Jack in the Box 164 00:10:42,475 --> 00:10:46,479 ang naglagay ng sulat sa suggestion box sa corporate headquarters na nagsasabing, 165 00:10:46,562 --> 00:10:51,067 "Kulang sa luto ang hamburger, at may mga customer na nagrereklamo." 166 00:10:51,567 --> 00:10:55,196 At makikita mo sa mga papeles. 167 00:10:55,821 --> 00:10:59,367 Natanggap nila ang mga bagong regulasyon 168 00:10:59,450 --> 00:11:01,994 mula sa Washington sa mas mahabang oras ng pagluluto, 169 00:11:02,787 --> 00:11:05,539 at pinag-isipan nila ito 170 00:11:05,623 --> 00:11:08,793 at nagpasyang huwag pansinin. 171 00:11:08,876 --> 00:11:11,087 NAGIGING MATIGAS. 172 00:11:13,839 --> 00:11:15,257 Nang makuha ko iyon, 173 00:11:16,842 --> 00:11:20,096 tinawagan ko ang abogado ng Jack in the Box at sinabing, 174 00:11:20,680 --> 00:11:21,764 "Tapos na kayo." 175 00:11:21,847 --> 00:11:25,851 Inamin na ng Jack in the Box na nawala nila ng utos ng Washington 176 00:11:25,935 --> 00:11:29,897 na dapat iluto sa 155 degrees ang lahat ng hamburger. 177 00:11:29,980 --> 00:11:32,483 Sabi nila, nakita nila ang advisory kung kailan… 178 00:11:32,566 --> 00:11:36,028 Bilang magulang, sinisikap mong protektahan ang mga anak mo. 179 00:11:36,112 --> 00:11:42,535 Tapos may darating na di nakikita na di mo alam, na di mo pa naririnig. 180 00:11:45,246 --> 00:11:46,872 Sobrang nakapanlulumo. 181 00:11:48,249 --> 00:11:53,045 Sabi ng doktor, "Kukuha kayo ng second opinion at third opinion, 182 00:11:53,587 --> 00:11:56,716 pero walang posibilidad na gumaling sa puntong ito. 183 00:11:57,425 --> 00:12:01,178 Napakarami nang pinsala sa katawan, 184 00:12:01,262 --> 00:12:05,182 at hindi tayo makapagbigay ng sapat na oxygen sa kanya 185 00:12:05,266 --> 00:12:08,561 at sa dami ng pinsala sa utak sa puntong ito, 186 00:12:08,644 --> 00:12:11,105 ang panatilihin siya sa life support 187 00:12:12,565 --> 00:12:15,234 ay mapang-abuso. 188 00:12:17,236 --> 00:12:19,822 Walang maitutulong iyon." 189 00:12:21,323 --> 00:12:25,411 Hiniling kong tanggalin na lahat para mahawakan ko siya sandali. 190 00:12:25,494 --> 00:12:26,412 INA 191 00:12:26,495 --> 00:12:30,583 At talagang kinailangan kong patingnan kay Dr. Crane 192 00:12:30,666 --> 00:12:33,961 dahil naisip kong kung hahawakan ko siya nang mahigpit, 193 00:12:34,044 --> 00:12:37,673 na patuloy na titibok ang puso niya at hihinga siya. 194 00:12:38,257 --> 00:12:40,551 SA BELLINGHAM 195 00:12:43,095 --> 00:12:45,097 Apat na bata ang namatay. 196 00:12:45,181 --> 00:12:46,891 Kaya mo bang isipin? 197 00:12:46,974 --> 00:12:50,811 Namatay sila dahil sa hamburger sa Jack in the Box. 198 00:12:51,312 --> 00:12:56,025 Kung magulang ka ng isa sa mga bata, di mo ito kayang unawain. 199 00:12:56,108 --> 00:13:02,114 At masasabi kong napakasamang mamatay sa E. coli O157. 200 00:13:02,198 --> 00:13:04,241 Hindi ito magandang kamatayan. 201 00:13:08,412 --> 00:13:12,500 Kinausap kami ng mga abogado ng Jack in the Box at nag-alok ng areglo. 202 00:13:12,583 --> 00:13:16,045 May kasama itong gag order, bawal kaming magkuwento. 203 00:13:16,128 --> 00:13:17,713 Napagpasyahan ko nang 204 00:13:17,797 --> 00:13:20,591 na hinding hindi ako tatahimik habang buhay 205 00:13:20,674 --> 00:13:23,177 sa dahilan ng pagkamatay ng anak ko. 206 00:13:23,260 --> 00:13:27,681 Di ko kayang wala akong gawin, kahit kinailangan kong magpalit ng karera. 207 00:13:27,765 --> 00:13:30,226 Isa akong propesor at assistant dean 208 00:13:30,309 --> 00:13:33,854 na nakatuon sa mga regulasyon ng pagkain at industriya ng pagkain… 209 00:13:33,938 --> 00:13:36,982 Nagtuturo ako tungkol sa food safety at food policy bilang propesor. 210 00:13:37,066 --> 00:13:38,400 Sa mga grad student. 211 00:13:38,484 --> 00:13:44,281 Kailangan kong gumawa ng paraan para di malagay ang iba sa parehong sitwasyon. 212 00:13:45,491 --> 00:13:49,453 Magandang gabi. Ito ang pinakamalaking personal injury settlement sa estado. 213 00:13:49,537 --> 00:13:51,997 Tila magbabayad ang parent company ng Jack in the Box 214 00:13:52,081 --> 00:13:55,292 ng milyong dolyar dahil sa kulang sa lutong hamburger. 215 00:13:55,376 --> 00:13:58,379 Mahigit sampung milyong dolyar ang babayaran ng Jack in the Box. 216 00:13:58,462 --> 00:13:59,839 4.4 milyong dolyar. 217 00:13:59,922 --> 00:14:01,966 15.6 milyong dolyar. 218 00:14:02,049 --> 00:14:07,847 Malaki ang tiwala naming sasapat ang pera 219 00:14:07,930 --> 00:14:11,267 para alagaan si Brianne buong buhay niya, pero… 220 00:14:11,350 --> 00:14:14,478 Di lang naging pinakamahalagang abogado si Bill Marler 221 00:14:14,562 --> 00:14:17,690 sa paghawak ng mga demanda laban sa mga kompanyang 222 00:14:17,773 --> 00:14:19,900 responsable sa mga outbreak, 223 00:14:19,984 --> 00:14:22,736 naging mas malaking tagapagtaguyod din siya. 224 00:14:22,820 --> 00:14:25,531 Pagod na akong bumisita sa mga batang may sakit 225 00:14:25,614 --> 00:14:27,825 na di naman dapat magkasakit talaga. 226 00:14:27,908 --> 00:14:28,826 Galit ako… 227 00:14:28,909 --> 00:14:33,205 Nangibabaw ang boses niya sa food safety reform sa Estados Unidos, 228 00:14:33,289 --> 00:14:35,833 na nagsimula bilang abogado ng nagsasakdal. 229 00:14:36,917 --> 00:14:40,754 Partikular sa Jack in the Box, paano nakontamina ang mga burger? 230 00:14:41,297 --> 00:14:44,258 Di namin eksaktong alam 231 00:14:44,341 --> 00:14:48,554 kung paano nakontamina ang hamburger ng Jack in the Box, 232 00:14:48,637 --> 00:14:51,724 pero alam namin kung paano ito karaniwang nangyayari. 233 00:14:54,143 --> 00:14:56,979 Kadalasan ay sa katayan. 234 00:14:57,730 --> 00:15:01,567 Kapag nabubutas ang tiyan ng baka kapag kinakatay. 235 00:15:03,611 --> 00:15:08,532 Pero nakabatay ang industriya ng karne sa katotohanang ang mga katayan 236 00:15:08,616 --> 00:15:14,163 at mga taga-impake ng baka ay puwedeng gawin ang anumang gusto nila. 237 00:15:15,581 --> 00:15:18,125 At nasa mga mamimili 238 00:15:19,752 --> 00:15:22,963 para lutuin at mamatay ang E. coli sa produkto. 239 00:15:27,509 --> 00:15:31,805 Kung bibili ka ng isang steak, isang piraso ng karne iyon mula sa hayop. 240 00:15:32,765 --> 00:15:36,769 Kung may E. coli, nasa labas iyon. Wala sa gitna. 241 00:15:36,852 --> 00:15:40,481 Kaya ang pagsunog sa steak ay makakatulong sa pagpatay niyon. 242 00:15:40,981 --> 00:15:44,985 Ang problema ay kapag bumili ka ng giniling na baka, 243 00:15:45,069 --> 00:15:48,489 ang labas ay parte na ng loob. 244 00:15:52,826 --> 00:15:56,872 Hindi lang kinakatay ang lahat ng hayop sa iisang katayan, 245 00:15:56,956 --> 00:16:02,044 kumukuha ka ng mga piraso ng iba't ibang hayop para gilingin. 246 00:16:04,004 --> 00:16:08,717 Ang hamburger, minsan, ay resulta ng paghahalo ng karne 247 00:16:08,801 --> 00:16:11,804 mula sa mga 400 hayop. 248 00:16:11,887 --> 00:16:13,806 Nakakatakot isipin. 249 00:16:14,723 --> 00:16:18,936 Kung may E. coli ang isa sa mga hayop na iyon, 250 00:16:19,019 --> 00:16:20,187 may problema ka. 251 00:16:23,983 --> 00:16:26,360 Pagkatapos ng Jack in the Box, 252 00:16:26,443 --> 00:16:30,531 nakipagkita ang mga tao mula sa USDA sa mga biktima, 253 00:16:30,614 --> 00:16:33,534 at ang administrasyong Clinton, salamat sa kanila, 254 00:16:33,617 --> 00:16:36,578 ay nagdala ng mga taong medyo aktibista. 255 00:16:36,662 --> 00:16:37,705 Mike? 256 00:16:37,788 --> 00:16:39,999 Isa na si Mike Taylor. 257 00:16:40,082 --> 00:16:42,876 Balak naming bawasan ang panganib ng mga sakit mula sa pagkain 258 00:16:42,960 --> 00:16:48,090 na kaugnay ng pagkonsumo ng karne at mga poultry sa abot ng aming makakaya. 259 00:16:48,173 --> 00:16:49,216 Salamat. 260 00:16:51,010 --> 00:16:54,596 Ang opisyal na patakaran ng USDA, 261 00:16:54,680 --> 00:16:58,934 di ito responsibilidad ng regulatory system o ng industriya. 262 00:16:59,018 --> 00:17:02,730 Inaasahang lutuin ng mga mamimili ang mga ito at gawing ligtas. 263 00:17:02,813 --> 00:17:05,816 Ang punto, may bacteria ang hilaw na karne. 264 00:17:06,358 --> 00:17:08,527 At tamang pagluluto ang pumapatay sa bacteria. 265 00:17:09,653 --> 00:17:11,030 Sa mga inang nawalan ng anak, 266 00:17:11,113 --> 00:17:14,491 sa mga pamilyang napinsala ng outbreak na ito, 267 00:17:14,575 --> 00:17:18,287 nakakagulat at hindi katanggap-tanggap na rebelasyong iyon. 268 00:17:21,457 --> 00:17:25,711 Kinailangan lang naming kumilos agad para baguhin ang kalakaran. 269 00:17:26,295 --> 00:17:32,134 Kaya nagpasya akong idedeklara naming adulterant ang O157:H7, 270 00:17:32,217 --> 00:17:35,429 at ilegal ang hilaw na giniling na baka sa pamilihan, 271 00:17:35,512 --> 00:17:39,224 at puwedeng mabilis na alisin ng USDA sa merkado. 272 00:17:39,725 --> 00:17:43,604 Malaking pagbabago iyon. Ibig sabihin, di puwedeng nasa karne ito. 273 00:17:43,687 --> 00:17:47,316 Kung meron niyon, kailangan mong alisin sa merkado. 274 00:17:50,986 --> 00:17:54,490 Ang mga rate na nakikita ninyo ngayon ay napakaliit, 275 00:17:54,573 --> 00:17:58,786 at bihirang makakita ng E. coli outbreak na kinasasangkutan ng giniling, 276 00:17:58,869 --> 00:18:04,333 kaya malakas na argumento ang laki ang epekto ng mga repormang iyon. 277 00:18:05,167 --> 00:18:06,043 WALANG TABA 278 00:18:06,126 --> 00:18:08,420 WALANG-WALANG TABA 279 00:18:08,504 --> 00:18:10,297 Tatlumpung taon mula noon, 280 00:18:10,380 --> 00:18:14,259 ang lahat ng kasong E. coli na ginawa ko ay nauugnay sa hamburger. 281 00:18:14,760 --> 00:18:18,722 Ngayon, wala na. Ibig sabihin, kuwento ng tagumpay ito. 282 00:18:18,806 --> 00:18:23,143 BINAGO NG JACK IN THE BOX OUTBREAK ANG INDUSTRIYA NG KARNENG BAKA. 283 00:18:23,227 --> 00:18:27,397 PERO DI NAMIN NAAYOS ANG PROBLEMA NG PATHOGEN SA IBANG PAGKAIN. 284 00:18:27,481 --> 00:18:30,234 Mula sa hamburger ang pinakamalaking banta ng E. coli noon. 285 00:18:30,317 --> 00:18:33,445 Iisipin mo, "Basta di ako kumakain ng hamburger, ayos ako." 286 00:18:33,529 --> 00:18:35,989 At ang CDC ay may babala ngayong hapon 287 00:18:36,073 --> 00:18:39,076 tungkol sa E. coli outbreak na nauugnay sa baby spinach. 288 00:18:39,159 --> 00:18:41,245 Babala ng mga health official, 289 00:18:41,328 --> 00:18:44,748 huwag kumain ng Josie's Organics organic baby spinach. 290 00:18:44,832 --> 00:18:49,253 Ilang kaso ng E. coli ang nauugnay sa Organic Power Greens. 291 00:18:49,336 --> 00:18:52,005 At ngayon ang E. coli 292 00:18:52,089 --> 00:18:56,468 ay mas makukuha sa letsugas kaysa giniling. 293 00:18:56,552 --> 00:18:58,679 Kapag kumain ka ng hamburger, 294 00:18:58,762 --> 00:19:02,599 ang pinakamapanganib na bahagi niyan ay hindi ang burger. 295 00:19:02,683 --> 00:19:06,687 Iyon ang sibuyas, letsugas, at kamatis. 296 00:19:12,234 --> 00:19:18,323 Kumain ako ng di magandang potato salad o pagkalason sa pagkain lang 297 00:19:18,407 --> 00:19:22,286 ang iniisip kong mga sakit na dala ng pagkain. 298 00:19:25,455 --> 00:19:28,709 Lumapit sa akin si Stephanie noong umagang paalis kami 299 00:19:28,792 --> 00:19:32,379 at sinabing medyo nakaramdam siya ng kaunting… 300 00:19:32,462 --> 00:19:36,216 Nakaramdam siya ng kaunting kabag at pagtatae. 301 00:19:36,300 --> 00:19:40,888 Inisip niya lang na kinakabahan siya, at binalewala na namin. 302 00:19:40,971 --> 00:19:42,890 Isa, dalawa, tatlo. 303 00:19:45,726 --> 00:19:49,605 Mga binibini't ginoo, hayaan ninyong i-welcome ko kayo sa Punta Cana. 304 00:19:49,688 --> 00:19:54,026 Nang nasa Dominican Republic na kami, at nasa resort na, 305 00:19:55,611 --> 00:19:58,697 sa tingin niya medyo bumuti na ang pakiramdam niya. 306 00:19:58,780 --> 00:20:00,073 Naligo siya. 307 00:20:00,908 --> 00:20:04,411 Pero sa buong gabi, lumala ito, 308 00:20:04,494 --> 00:20:07,956 at doon ko napagtantong kailangan naming humingi ng tulong. 309 00:20:11,335 --> 00:20:16,173 Isang ganap na bangungot ito ng mga pagsusuri at mga doktor. 310 00:20:17,466 --> 00:20:21,470 Lagi nilang sinasabi, "Bubuti siya. Bibigyan namin ng antibiotic." 311 00:20:21,553 --> 00:20:25,140 May nasagap siyang sakit. Babalik siya sa resort bukas." 312 00:20:26,642 --> 00:20:30,896 At kinaumagahan, nang pinapasok nila ako para makita siya, 313 00:20:31,480 --> 00:20:33,065 hindi niya ako nakilala. 314 00:20:33,148 --> 00:20:35,943 Hinihila niya ang buhok niya. 315 00:20:38,195 --> 00:20:40,072 Naisip kong, "Inaatake siya." 316 00:20:41,073 --> 00:20:45,827 Hindi na gumana ang bato niya, at namamaga ang utak niya. 317 00:20:45,911 --> 00:20:48,705 Pinaalis nila ako, at sumugod silang lahat, 318 00:20:48,789 --> 00:20:53,460 at parang isang masamang bangungot. 319 00:20:53,543 --> 00:20:54,795 Ang lahat ng iyon. 320 00:20:54,878 --> 00:20:59,675 Hinila ng doktor si Candie at sinabing, "Kailangan mo siyang ialis dito." 321 00:21:02,594 --> 00:21:08,517 Umuwi ako agad at tumawag sa higit sa isang dosenang Medevac 322 00:21:08,600 --> 00:21:10,727 at nakakita ng magdadala sa kanya agad. 323 00:21:14,022 --> 00:21:19,820 Kinaumagahan, nakita nila ang mga Shiga toxin sa katawan niya 324 00:21:19,903 --> 00:21:22,823 para masabing talagang galing ito sa E. coli. 325 00:21:22,906 --> 00:21:26,827 Anila, "Baka di na siya abutin ng umaga. Pauwiin mo'ng anak mo mula San Francisco." 326 00:21:27,953 --> 00:21:31,331 Ilang oras lang, may pari na roon para magbigay ng huling sakramento. 327 00:21:33,375 --> 00:21:37,087 Mabilis na lumala ang kondisyon ni Stephanie 328 00:21:37,170 --> 00:21:39,006 sa kritikal na kondisyon. 329 00:21:39,089 --> 00:21:41,633 May ilang oras na lang siyang mabubuhay. 330 00:21:42,676 --> 00:21:46,888 Nakakatakot ang sitwasyon kung saan may malusog ka at maliksing 331 00:21:46,972 --> 00:21:51,727 17 taong gulang na babae na nag-spring break 332 00:21:52,227 --> 00:21:54,688 at makalipas ang 48 oras, mamamatay na siya. 333 00:21:56,982 --> 00:22:02,112 May infectious disease doctor si Stephanie na nagpakolekta ng anumang kaya namin. 334 00:22:02,195 --> 00:22:03,363 Kausapin ang kaibigan. 335 00:22:03,447 --> 00:22:06,074 Tingnan ang bank statement para malaman ang kinain niya. 336 00:22:06,158 --> 00:22:10,871 Dahil iniisip naming anuman… Baka ito ang makapagligtas sa buhay niya. 337 00:22:10,954 --> 00:22:16,668 Kaya pinag-aralan namin ang lahat ng kinain niya noong mga dumaang linggo. 338 00:22:17,794 --> 00:22:23,967 Nagpadala ng litrato ng karatula ang kaibigang kasama niyang kumain sa Panera. 339 00:22:24,051 --> 00:22:27,387 Saka namin napagtagni-tagni ang lahat. Romaine lettuce? 340 00:22:28,972 --> 00:22:33,060 Dose-dosenang tao na ang naospital na may posibleng kaso ng E. coli. 341 00:22:33,143 --> 00:22:35,896 Siyamnapu't walong tao sa 22 estado, 342 00:22:35,979 --> 00:22:40,442 ang pinakamalaking multi-state E. coli outbreak sa loob ng 12 taon. 343 00:22:40,525 --> 00:22:43,695 Ang apektadong rehiyon ay ang Yuma, Arizona. 344 00:22:46,698 --> 00:22:50,452 Galing sa dalawang lugar ang karamihan sa mga letsugas sa US. 345 00:22:51,370 --> 00:22:56,500 Mula Central Valley ng California, at mula sa Yuma, Arizona. 346 00:22:58,168 --> 00:23:02,756 Isa sa mga nangungunang producer at exporter ng mga madahong gulay ang US. 347 00:23:02,839 --> 00:23:06,802 Ibig sabihin, ang letsugas na lumaki sa Yuma at Salinas 348 00:23:06,885 --> 00:23:08,678 ay ipinadadala sa buong mundo. 349 00:23:10,389 --> 00:23:12,474 Nasa global food system tayo 350 00:23:12,557 --> 00:23:15,560 at nag-iimport at nag-e-export tayo ng pagkain. 351 00:23:15,644 --> 00:23:19,606 Kaya ang mga problema rito ay tiyak na madadala sa ibang lugar. 352 00:23:19,689 --> 00:23:22,734 Walang pakialam ang bacteria sa hangganan. 353 00:23:22,818 --> 00:23:25,904 Maging sa restriksiyon sa pag-iimport at pag-eexport. 354 00:23:27,948 --> 00:23:29,658 Di niluluto ang letsugas. 355 00:23:29,741 --> 00:23:33,161 Walang paraang makontrol ang panganib. Kinakain natin ito nang sariwa. 356 00:23:33,995 --> 00:23:35,789 Kaya walang kill step. 357 00:23:35,872 --> 00:23:39,042 Puwedeng hugasan, pero di pa rin mapapatay. 358 00:23:39,960 --> 00:23:42,129 At ang ibig sabihin ng "organic" 359 00:23:42,212 --> 00:23:45,882 ay mas kaunting kemikal, pestisidyo ang ginagamit rito. 360 00:23:46,675 --> 00:23:50,137 Di dahil organic ay wala nang pathogen. 361 00:23:52,764 --> 00:23:57,060 Ipaliwanag kung paano nakukuha ang E. coli sa gulay. 362 00:23:57,144 --> 00:23:59,396 Hindi talaga kasalanan ng letsugas. 363 00:23:59,479 --> 00:24:01,690 -Tama. -Dahil sa mga alagang hayop. 364 00:24:13,034 --> 00:24:16,079 Ang pag-aalaga ng mga hayop ang puwedeng magparami ng mga peste. 365 00:24:16,163 --> 00:24:18,331 Kung pinagsama-sama ang mga hayop, 366 00:24:18,415 --> 00:24:22,794 at meron isang napakasamang pathogen tulad ng E. coli O157, 367 00:24:22,878 --> 00:24:26,131 puwedeng ilabas ang mga bacteriang iyon sa dumi. 368 00:24:27,007 --> 00:24:31,136 At ang dumi ng baka ay sumasama 369 00:24:31,219 --> 00:24:34,514 sa mga batis o sa mga kanal, sa mga irigasyon, 370 00:24:35,307 --> 00:24:38,727 at puwedeng ginagamit iyon sa pagdidilig ng mga halaman. 371 00:24:39,769 --> 00:24:44,900 May sistema ng pagkalat ng mga pathogen mula sa mga hayop papunta sa halaman. 372 00:24:50,447 --> 00:24:54,034 Walang masyadong regulasyon para sa dumi ng mga hayop. 373 00:24:55,494 --> 00:24:59,372 May mga batas tayo sa libro, pero hindi ito ipinapatupad. 374 00:24:59,998 --> 00:25:02,292 Iskandalo iyan ng Amerika. 375 00:25:13,512 --> 00:25:16,264 Nagkasakit si Stephanie dahil sa romaine lettuce 376 00:25:16,348 --> 00:25:18,642 na lumago sa Yuma, Arizona, 377 00:25:19,226 --> 00:25:21,978 partikular sa Wellton Canal, 378 00:25:22,687 --> 00:25:26,233 na dumadaan sa mga bakahan. 379 00:25:37,786 --> 00:25:39,871 Iyon ang mga isyu sa paggamit ng lupa 380 00:25:39,955 --> 00:25:46,503 na ang ng FDA, USDA, ang pederal na pamahalaan, pamahalaan ng estado, 381 00:25:46,586 --> 00:25:48,880 Environmental Protection Agency, 382 00:25:48,964 --> 00:25:53,009 lahat sila ay di pa ito napagtutuunan ng pansin. 383 00:25:57,889 --> 00:26:00,976 May 15 na ahensiyang pederal na may tungkulin 384 00:26:01,059 --> 00:26:03,436 sa regulasyon ng food safety. 385 00:26:04,563 --> 00:26:07,107 Ang USDA ang nakatalaga sa karne. 386 00:26:07,190 --> 00:26:10,068 Nangunguna sila sa kaso ng E. coli ng Jack in the Box. 387 00:26:10,151 --> 00:26:14,573 Ang FDA naman sa mga madahong gulay tulad ng romaine at spinach. 388 00:26:15,740 --> 00:26:20,370 PUMAYAG ANG USDA AT FDA NA MAKIPAG-USAP SA MGA FILMMAKER NG 30 MINUTO. 389 00:26:20,453 --> 00:26:22,372 -Sige. -Magaling. Masaya akong makilala ka. 390 00:26:22,455 --> 00:26:24,624 -Saan ka uupo? Pili na. -Kahit saan. 391 00:26:24,708 --> 00:26:26,209 Sige, dito ako. 392 00:26:31,006 --> 00:26:32,173 Magaling. 393 00:26:33,425 --> 00:26:34,759 Okay, handa na tayo? 394 00:26:37,137 --> 00:26:40,890 Ano ang nasasakupan ninyo? 395 00:26:40,974 --> 00:26:42,475 Sige, sisimulan ko na. 396 00:26:42,559 --> 00:26:49,524 Kinokontrol ng USDA ang mga karne't manok, mga produktong itlog, at hito. 397 00:26:50,900 --> 00:26:55,155 Ang FDA naman sa lahat ng pagkain na sangkot sa interstate commerce 398 00:26:55,238 --> 00:26:59,701 na hindi binanggit ni Sandy, kaya nasa 80% ng US food system iyon. 399 00:26:59,784 --> 00:27:03,038 Malaking responsibilidad ito, at sineseryoso namin. 400 00:27:04,456 --> 00:27:09,336 Ang balangkas ng regulasyon sa mundo ng food safety ay kumplikado. 401 00:27:09,419 --> 00:27:12,672 Sabihin nating may beef taco ka na gawa sa restaurant. 402 00:27:14,841 --> 00:27:18,678 Ang karne ng baka ay kontrolado ng USDA. 403 00:27:18,762 --> 00:27:23,558 Ang keso at alinman sa pico de gallo na nasa ibabaw, 404 00:27:23,642 --> 00:27:26,102 mga pagkain iyon na kinokontrol ng FDA. 405 00:27:26,603 --> 00:27:29,522 Lahat ng paggawa ng tacong 'yan 406 00:27:29,606 --> 00:27:33,610 ay nangyayari sa restaurant na kontrolado ng lokal na departamento ng kalusugan. 407 00:27:33,693 --> 00:27:36,321 Napakasalimuot na proseso nito. 408 00:27:36,404 --> 00:27:42,577 Iba't ibang mga daliri ang nakakahawak sa regulasyon sa tacong iyon. 409 00:27:44,746 --> 00:27:47,499 Kapag may outbreak ng sakit na dala ng pagkain, 410 00:27:48,458 --> 00:27:53,088 hindi iisang ahensiya lang ang may pananagutan. 411 00:27:53,171 --> 00:27:55,548 Kaya maraming turuan. 412 00:27:56,341 --> 00:28:01,221 Miss Eskin, may ginagawa ba ang USDA sa mga operasyon ng bakahan 413 00:28:01,304 --> 00:28:05,141 para matiyak na hindi nauuwi ang dumi ng hayop sa irigasyon? 414 00:28:05,225 --> 00:28:11,064 Wala kaming direktang awtoridad sa produksiyon ng mga pagkaing hayop… 415 00:28:11,147 --> 00:28:14,901 Ginagawa namin ang makakaya namin sa aming mga awtoridad… 416 00:28:14,984 --> 00:28:17,612 Wala kaming awtoridad… 417 00:28:17,696 --> 00:28:19,739 May awtoridad o wala… 418 00:28:19,823 --> 00:28:21,991 Parang may puwang sa sistema. Di ba? 419 00:28:22,534 --> 00:28:25,036 Baka kailangan itanong iyan sa Kongreso. 420 00:28:25,120 --> 00:28:26,579 Desisyon iyon ng Kongreso… 421 00:28:26,663 --> 00:28:29,457 Ang proseso ng inspeksiyon ay kailangang iharap sa Kongreso. 422 00:28:29,541 --> 00:28:34,087 Di namin lugar na sabihin iyan. Kailangan talagang manggaling sa Kongreso. 423 00:28:34,170 --> 00:28:36,339 Sa sagot na itanong sa Kongreso, 424 00:28:36,423 --> 00:28:41,177 susuportahan mo ba ang batas na nagbigay ng hurisdiksiyon sa USDA sa farm? 425 00:28:41,261 --> 00:28:44,889 Wala ako sa posisyon na mag-endorso ng batas. 426 00:28:44,973 --> 00:28:48,643 Bilang regulatory body, hindi namin linya iyan. 427 00:28:50,395 --> 00:28:54,774 Mr. Yiannas, ano ang ginagawa ng FDA para malutas ang problema, 428 00:28:54,858 --> 00:28:56,860 at dapat bang makuntento ang mga mamimili? 429 00:28:56,943 --> 00:29:01,114 Naniniwala kami na ang FDA, pati na ang buong industriya ng pagkain, 430 00:29:01,197 --> 00:29:04,325 ang sariwang berdeng industriya, ay kaya at dapat gumawa ng higit pa. 431 00:29:04,409 --> 00:29:05,660 Gumawa nang higit pa. 432 00:29:05,744 --> 00:29:07,662 Ang mga magsasaka ay may pananagutan, 433 00:29:07,746 --> 00:29:11,416 ang pangunahing responsibilidad na maunawaan kung ang mga produkto nila 434 00:29:11,499 --> 00:29:12,625 ay puwedeng makontamina 435 00:29:12,709 --> 00:29:15,211 at gumawa ng hakbang na mabawasan ang mga panganib. 436 00:29:18,673 --> 00:29:22,427 Ang pangalan ko ay Tim York. T-I-M Y-O-R-K. 437 00:29:23,219 --> 00:29:26,973 -Ano ang ilalagay kong titulo mo? -CEO. 438 00:29:27,056 --> 00:29:28,808 -Ng? -LGMA. 439 00:29:28,892 --> 00:29:32,520 Ang LGMA ay ang Leafy Greens Marketing Agreement. 440 00:29:32,604 --> 00:29:39,444 Sinimulan noong 2007 para matiyak na ligtas ang letsugas at madahong gulay. 441 00:29:39,527 --> 00:29:45,116 Ano ang ilan sa mga kilalang miyembro ng LGMA na baka alam namin? 442 00:29:45,200 --> 00:29:49,579 Ang mga miyembro ng LGMA ay ang Dole, Fresh Express, 443 00:29:49,662 --> 00:29:53,500 Ready Pac, Taylor Farms, Organic Girl. 444 00:29:53,583 --> 00:29:57,796 Iyan ang mga malamang na nakikita sa estante ng mga nakabalot na salad. 445 00:30:01,758 --> 00:30:04,969 Nabuo ang Leafy Greens Marketing Agreements bilang tugon 446 00:30:05,053 --> 00:30:07,347 sa outbreak ng spinach noong 2006. 447 00:30:08,932 --> 00:30:10,683 May bagong babala ang Feds sa spinach. 448 00:30:10,767 --> 00:30:14,687 Iwasan daw ang lahat ng spinach, hindi lang ang mga naka-bag. 449 00:30:14,771 --> 00:30:18,107 Daan-daang sako ng hilaw na spinach ang pinag-uusapan dito. 450 00:30:18,191 --> 00:30:22,153 Walang kumakain ng hilaw na spinach, at lahat ito ay itinatapon sa basurahan. 451 00:30:24,072 --> 00:30:29,744 Ito ang nakamamatay na strain ng E. coli na nakita sa Jack in the Box outbreak. 452 00:30:31,663 --> 00:30:33,957 Natakot ang industriya. 453 00:30:34,707 --> 00:30:38,336 Nag-aalala sila na kung mangyari ito nang paulit-ulit, 454 00:30:38,419 --> 00:30:40,964 at di nila mauunawaan ang problemang ito, 455 00:30:41,714 --> 00:30:45,468 na talagang sisirain nito ang industriya ng mga gulay sa California. 456 00:30:46,135 --> 00:30:51,140 Ang spinach outbreak noong 2006 ang nagpabago sa industriya 457 00:30:51,224 --> 00:30:53,852 dahil iyon talaga ang unang pagkakataon 458 00:30:54,352 --> 00:30:58,982 na nalaman namin kung paano nakaapekto ang mga gawi namin sa mga tao. 459 00:30:59,065 --> 00:31:03,152 PAUNAWA! BAWAL PUMASOK BAWAL MANGABAYO, BAWAL ANG HAYOP 460 00:31:03,236 --> 00:31:04,696 SALAMAT SA KOOPERASYON 461 00:31:04,779 --> 00:31:09,284 Paano kumikilos ang mga pathogen? Marami tayong tinitingnan. 462 00:31:10,869 --> 00:31:12,579 Isa na rito ang tubig. 463 00:31:15,373 --> 00:31:19,043 Isa sa mga ito ang layo nito sa iba pang operasyon. 464 00:31:20,128 --> 00:31:22,755 Isa na rito ang mga kasanayan sa kalinisan 465 00:31:22,839 --> 00:31:26,092 at kung paano pinangangasiwaan ang mga makinarya at kagamitan sa farm. 466 00:31:37,520 --> 00:31:42,734 Sa tingin ko ang industriya ay para lang naglalaro ng whack-a-mole. 467 00:31:43,735 --> 00:31:45,111 "Magsusuri tayo." 468 00:31:46,112 --> 00:31:48,615 "Papasuotin natin ang lahat ng hairnet." 469 00:31:51,242 --> 00:31:55,914 Pero ayaw nilang tanggapin ang katotohanang ang malaking problema 470 00:31:55,997 --> 00:32:02,211 ay ang mga bakahan at mga kainan nito na malapit sa taniman ng mga gulay. 471 00:32:05,298 --> 00:32:09,385 Gaano kadalas sinusuri ng mga miyembro mo ang tubig ng irigasyon? 472 00:32:11,346 --> 00:32:13,932 Hindi ko talaga alam ang sagot diyan. 473 00:32:15,475 --> 00:32:20,021 Kailangang patuloy na masuri ang tubig 474 00:32:20,104 --> 00:32:22,941 para malaman na nasusunod ang tamang gawi. 475 00:32:27,654 --> 00:32:31,824 Kahanga-hanga ang ilan sa mga nagawa ng LGMA. 476 00:32:33,242 --> 00:32:34,702 Pero sa tingin ko, 477 00:32:35,745 --> 00:32:41,542 paraan ito para matiyak na di ipapatupad ng gobyerno ang mga patakarang ayaw nila. 478 00:32:41,626 --> 00:32:46,464 Para maiwasan ang regulasyon ng gobyerno, sasabihin nilang, "Kami na ang bahala." 479 00:32:47,465 --> 00:32:53,179 Di ko talaga alam kung ano'ng posibleng gawin ng gobyerno kung hindi. 480 00:32:53,680 --> 00:32:58,977 Pero nabuo ang LGMA dahil mas mabilis nating magagawa iyon kaysa sa gobyerno. 481 00:33:03,272 --> 00:33:06,442 Sino ang mananagot sa pag-aayos nito? 482 00:33:08,152 --> 00:33:12,281 Hindi kontrolado ng mga magsasaka ang mga gawain ng mga nasa bakahan. 483 00:33:13,449 --> 00:33:18,371 Para sa mga magbabaka, wala silang pananagutan sa kaligtasan ng mga halaman. 484 00:33:18,913 --> 00:33:23,334 Walang sapat na puwersa para lumabas ang mga tao sa mga kamalig, 485 00:33:23,418 --> 00:33:25,086 at sabihing, "Kailangang solusyonan 486 00:33:25,169 --> 00:33:29,966 kung paano gagamit ng mga bakuna para mapabuti ito." 487 00:33:30,049 --> 00:33:34,429 "Paano maisasaayos ang pagkain ng baka para mabawasan ang E. coli?" 488 00:33:35,013 --> 00:33:38,516 At iyon ang kinaiinisan ko, na di iyon nangyayari, 489 00:33:38,599 --> 00:33:42,311 at nagkakasakit ang mga tao, at nakakalungkot. 490 00:33:42,395 --> 00:33:43,730 Nakakabahala. 491 00:33:49,861 --> 00:33:51,821 ABOGADO BINABAGO ANG INDUSTRIYA NG PAGKAIN 492 00:33:51,904 --> 00:33:54,574 DI NA TUMIGIL NANG HAWAKAN ANG KASO NG 1993 JACK IN THE BOX 493 00:33:59,328 --> 00:34:02,915 Sa 30 taong karanasan ko sa paggawa nito, 494 00:34:02,999 --> 00:34:08,212 karamihan sa mga kompanya ay ayaw akong makita sa kanilang pintuan. 495 00:34:08,880 --> 00:34:12,842 Ang Leafy Green Marketing Agreement, sinusubukan nilang gawin ang tama. 496 00:34:12,925 --> 00:34:16,596 Di lang nila nararating ang distansiyang dapat nilang puntahan. 497 00:34:16,679 --> 00:34:19,682 Ang mga outbreak sa Jack in the Box, 498 00:34:19,766 --> 00:34:22,060 hindi nila ginustong mangyari iyon, 499 00:34:22,685 --> 00:34:25,938 pero ibang kategorya ang mga taong iyon 500 00:34:26,022 --> 00:34:29,984 kaysa sa mga tao mula sa Peanut Corporation of America. 501 00:34:30,485 --> 00:34:33,529 Ipinapayo ng Food and Drug Administration na huwag kumain 502 00:34:33,613 --> 00:34:36,115 ng mga produktong gawa sa peanut butter o peanut paste. 503 00:34:36,199 --> 00:34:38,618 Mahigit 500 katao ang nagkasakit sa outbreak, 504 00:34:38,701 --> 00:34:41,954 at di bababa sa walo ang namatay dahil sa salmonella. 505 00:34:42,580 --> 00:34:45,416 Napakalaking salmonella outbreak nito. 506 00:34:45,500 --> 00:34:47,627 Nakatuon ang mga opisyal sa mga produktong mani 507 00:34:47,710 --> 00:34:52,048 na gawa ng planta ng Georgia na pag-aari ng Peanut Corporation of America. 508 00:34:54,133 --> 00:34:58,221 Ang Peanut Corporation of America ay malaking producer ng produktong mani. 509 00:34:59,639 --> 00:35:02,683 Nagbigay sila ng peanut paste at produktong mani 510 00:35:02,767 --> 00:35:07,063 sa daan-daang iba't ibang tatak sa Estados Unidos. 511 00:35:07,146 --> 00:35:09,273 Chips Deluxe na may peanut butter cups. 512 00:35:09,357 --> 00:35:11,234 -Peanut butter cups? Hindi. -Oo. 513 00:35:13,986 --> 00:35:17,782 Nagsimula akong magtrabaho sa Peanut Corp noong Hulyo 2006. 514 00:35:17,865 --> 00:35:21,661 Masasabi kong magiging masama ang lahat. 515 00:35:24,872 --> 00:35:28,835 Ang mga bagay na ikinabahala ko ay, una, ang pagtagas ng bubong. 516 00:35:28,918 --> 00:35:31,963 Dahil nahuhulog riyan ang dumi ng mga ibon, 517 00:35:32,046 --> 00:35:35,424 na puwedeng magdulot ng maraming sakit sa planta. 518 00:35:37,927 --> 00:35:42,431 At ang tagakontrol ng peste ang nagsabi sa akin ng problema sa daga. 519 00:35:43,683 --> 00:35:47,562 May mga daga, at buhay pa sila. 520 00:35:48,938 --> 00:35:53,234 Sa unang pagkakataong sinabi ko kay Stewart Parnell, ang may-ari, 521 00:35:53,943 --> 00:35:56,362 sinabihan akong tumahimik at 'wag mag-alala, 522 00:35:56,445 --> 00:36:00,867 na may recall insurance sila at ipagpatuloy lang ang trabaho ko. 523 00:36:01,659 --> 00:36:06,664 Di lang basta minamaliit ni Stewart Parnell 524 00:36:07,540 --> 00:36:09,000 ang food safety 525 00:36:09,083 --> 00:36:11,294 bilang CEO ng kompanya ng pagkain, 526 00:36:11,794 --> 00:36:15,298 pero tahasan at lantarang 527 00:36:16,632 --> 00:36:18,092 wala siyang pakialam. 528 00:36:18,176 --> 00:36:21,721 At narito ang isa pang buhay na daga. 529 00:36:23,890 --> 00:36:29,353 Sa huli, ang nangyari ay ang ilan sa malalaking kompanya 530 00:36:29,437 --> 00:36:33,900 na kumukuha ng produkto mula sa PCA ay may mga kinakailangan, 531 00:36:33,983 --> 00:36:37,904 mga kontrata para subukan ang produkto bago ipadala. 532 00:36:38,613 --> 00:36:42,450 Bibigyan daw nila ang mga kompanyang iyon ng papel 533 00:36:42,533 --> 00:36:46,829 na tinatawag na sertipiko ng pagsusuri na nagsasabing sinuri ang produkto 534 00:36:46,913 --> 00:36:50,333 at wala itong mga pathogen o malamang walang mga pathogen. 535 00:36:50,416 --> 00:36:52,126 At ngayon, 536 00:36:52,210 --> 00:36:56,380 may pagsusuri silang positibo sa nakakalasong salmonella. 537 00:36:57,048 --> 00:37:02,261 Inulit nila ang pagsusuri hanggang makakuha ng negatibong resulta. 538 00:37:03,471 --> 00:37:07,016 At umabot sa punto na lahat sila ay positibo, 539 00:37:08,267 --> 00:37:11,562 kaya pineke nila ang sertipiko ng pagsusuri 540 00:37:11,646 --> 00:37:13,022 na nagsasabing negatibo. 541 00:37:14,482 --> 00:37:16,108 Ang QA manager… 542 00:37:16,192 --> 00:37:19,320 May dahilan kung bakit siya ang "Reyna ng Liquid Paper." 543 00:37:20,488 --> 00:37:22,782 Kung wala ang mga resultang kailangan nila, 544 00:37:22,865 --> 00:37:24,617 kukuha sila ng mga lumang resulta, 545 00:37:24,700 --> 00:37:27,620 tinatakpan ng liquid paper ang petsa at binabago 546 00:37:27,703 --> 00:37:29,872 para magmukhang kamakailan lang ito. 547 00:37:30,831 --> 00:37:36,545 Sinabi ni Stewart Parnell sa manager sa email na ipadala ang peanut mill. 548 00:37:37,213 --> 00:37:39,090 At sinabi ng manager, 549 00:37:39,173 --> 00:37:44,470 "Kailangan kong tanggalin ang dumi ng daga bago ako makagawa ng anuman." 550 00:37:44,553 --> 00:37:47,890 Sabi ni Stewart, "Sige, linisin mo at ipadala." 551 00:37:49,600 --> 00:37:51,560 Maraming mga email. 552 00:37:51,644 --> 00:37:53,604 ANG GASTOS AY NAPAKALAKING $$$$$ 553 00:37:53,688 --> 00:37:56,023 ANG MGA LAB TEST AT COA ANG NAKAKASIRA SA AKIN/ATIN 554 00:37:56,440 --> 00:38:00,861 At may mga email sila mula sa mga pinuno ng kompanya na nagsasabing, 555 00:38:00,945 --> 00:38:04,615 "May positibo kang salmonella test. Ipadala mo pa rin." 556 00:38:08,953 --> 00:38:13,165 Lumalala ang salmonella outbreak sa mga produktong gawa sa peanut butter. 557 00:38:13,249 --> 00:38:14,750 Ni-recall din ang mga ito. 558 00:38:14,834 --> 00:38:19,005 Napakahaba ng listahan, Campbell, ni di ko mabasa lahat ngayon. 559 00:38:19,088 --> 00:38:22,717 Mahigit 3,000, halos 4,000 560 00:38:23,217 --> 00:38:26,095 iba't ibang produkto ang ni-recall. 561 00:38:26,804 --> 00:38:29,932 May isa pang paleta. Sa tingin ko ito ang ikaanim. 562 00:38:31,767 --> 00:38:35,396 ANG PCA OUTBREAK ANG NAGDULOT NG ISA SA PINAKAMALAKING RECALL SA KASAYSAYAN 563 00:38:35,479 --> 00:38:39,650 Nag-email ako sa Texas Department of Agriculture, ang FDA. 564 00:38:39,734 --> 00:38:42,069 Isang daang email yata'ng naipadala ko. 565 00:38:42,153 --> 00:38:44,572 Patuloy na dumarami ang recall ng mga produkto. 566 00:38:44,655 --> 00:38:45,740 888 HANGGANG NGAYON 567 00:38:45,823 --> 00:38:48,743 Walang makakapigil sa kanya na pumatay ng tao. 568 00:38:50,578 --> 00:38:52,663 Kaya kailangang may manindigan. 569 00:38:53,914 --> 00:38:58,294 Nagpunta siya sa pederal na pamahalaan at nagkuwento kung gaano kasama ang planta. 570 00:38:58,377 --> 00:39:01,922 Ayon sa White House, nakaka-alarma ang gawain ng planta 571 00:39:02,006 --> 00:39:05,301 at nangako ng mas mahigpit na regulasyon sa supply ng pagkain ng Amerika. 572 00:39:05,384 --> 00:39:09,555 Puwede dapat tayong umasa sa ating gobyernong 573 00:39:09,638 --> 00:39:11,974 ligtas ang ating mga anak sa peanut butter. 574 00:39:12,058 --> 00:39:15,936 Iyan ang tanghalian ni Sasha mga tatlong beses kada linggo. 575 00:39:17,396 --> 00:39:21,150 Mr. Parnell, Mr. Lightsey, diretsahin na natin. 576 00:39:21,776 --> 00:39:26,238 Nasa lalagyang ito ang mga produktong naglalaman ng inyong sangkap. 577 00:39:26,322 --> 00:39:29,909 Puwede bang tanggalin ng isa sa inyo ang takip 578 00:39:29,992 --> 00:39:31,827 at kumain ng alinman ngayon? 579 00:39:31,911 --> 00:39:33,871 Mr. Chairman, at mga miyembro ng komite, 580 00:39:33,954 --> 00:39:37,416 sa payo ng abogado ko, tumatanggi akong sagutin ang tanong 581 00:39:37,500 --> 00:39:40,378 batay sa proteksiyon sa ilalim ng Konstitusyon ng US. 582 00:39:40,461 --> 00:39:41,712 Makakaalis na kayo. 583 00:39:43,422 --> 00:39:49,261 Minsan hindi iniisip ng mga gumagawa ng pagkain na pagkain ito. 584 00:39:49,345 --> 00:39:51,764 Nagiging kalakal ito. 585 00:39:51,847 --> 00:39:58,771 Di nila iniisip na, "Naku, papasok ito sa bibig ng iba at sa tiyan nila." 586 00:39:58,854 --> 00:40:02,108 Ang papa ko ay beterano ng Korean War 587 00:40:02,191 --> 00:40:04,735 at ginawaran ng tatlong Purple Heart para sa katapangan. 588 00:40:04,819 --> 00:40:09,073 Ang huling laban niya ay nang kumain siya ng kontaminadong peanut butter ng PCA. 589 00:40:09,573 --> 00:40:12,368 Kapag nakipag-usap ka sa mga biktimang ito, 590 00:40:12,451 --> 00:40:13,828 hindi nila matanggap. 591 00:40:13,911 --> 00:40:15,830 Hindi natural na kalungkutan 592 00:40:15,913 --> 00:40:19,875 kung namatay ang mahal mo dahil sa mga peanut butter cracker. 593 00:40:19,959 --> 00:40:23,295 Parang dinaya ang pamilya namin. Dapat nandito ang mama ko ngayon. 594 00:40:23,379 --> 00:40:24,296 NAMATAYAN NG INA 595 00:40:24,380 --> 00:40:27,007 Nakipagtulungan ang FDA sa Department of Justice, 596 00:40:27,091 --> 00:40:30,886 at nagsampa ng kasong krimen laban kay Stewart Parnell at mga kasama 597 00:40:30,970 --> 00:40:34,515 para sa sadyang pagpapadala ng mga kontaminadong produkto 598 00:40:34,598 --> 00:40:37,810 na may nakalalasong salmonella sa daloy ng komersiyo. 599 00:40:38,644 --> 00:40:44,108 Si Stewart Parnell, hinatulan siya kahapon ng 28 taong pagkakakulong. 600 00:40:44,191 --> 00:40:47,987 Walong tao ang namatay, sir. May sasabihin ka ba sa pamilya nila? 601 00:40:48,487 --> 00:40:51,740 Hanggang ngayon, di siya nababahala dahil may apela pa siya. 602 00:40:52,408 --> 00:40:54,618 "Ayos lang ang pumatay ng tao." 603 00:40:54,702 --> 00:40:59,373 Pasensiya na. Pagpatay ang tawag ko rito. Alam niyang may salmonella roon. 604 00:40:59,457 --> 00:41:00,833 Kaya, alam mo, Stewart, 605 00:41:00,916 --> 00:41:04,044 bakit mo ipapadala iyon kung alam mong nakamamatay? 606 00:41:04,128 --> 00:41:06,213 Ipaliwanag mo sa mga pamilya. 607 00:41:07,131 --> 00:41:11,469 Angkop ang prosekusyong kriminal pagdating sa mga tiwali. 608 00:41:11,552 --> 00:41:15,764 Ang mga tulad ni Stewart Parnell, na nagbebenta ng kontaminadong produkto, 609 00:41:15,848 --> 00:41:18,642 o Jack DeCoster, ang Egg King. 610 00:41:19,518 --> 00:41:23,564 Ang salmonella outbreak ay humantong sa pambansang recall ng itlog. 611 00:41:23,647 --> 00:41:26,567 Sapat ang numero para magka-shell-shock ang sinuman. 612 00:41:26,650 --> 00:41:31,989 Mahigit 500 milyong itlog ang ni-recall mula sa dalawang farm sa Iowa. 613 00:41:32,072 --> 00:41:35,493 Ang chairman at may-ari, si Austin Jack DeCoster. 614 00:41:36,660 --> 00:41:41,874 Si Jack DeCoster ay negosyanteng 50 taon na sa agrikultura. 615 00:41:41,957 --> 00:41:47,796 At sa bawat lugar, at lagi na lang, nagpapatakbo siya ng maruruming farm. 616 00:41:51,175 --> 00:41:55,971 Alam niya na ang produkto nila ay ginagawa 617 00:41:56,055 --> 00:42:01,769 sa hindi malinis na kondisyon na posibleng magresulta 618 00:42:01,852 --> 00:42:03,771 sa kontaminadong itlog. 619 00:42:03,854 --> 00:42:07,149 Isang tumpok ng dumi sa isa roon, dalawang metro ang taas. 620 00:42:07,233 --> 00:42:09,652 Tumpok ng dumi, dalawang metro ang taas, tumutulo! 621 00:42:09,735 --> 00:42:13,447 Aabot sa 56,000 Amerikano ang nagkasakit dahil dito. 622 00:42:13,531 --> 00:42:18,118 Paano naging posibleng matapos ang lahat, 623 00:42:18,202 --> 00:42:21,247 may isa pang DeCoster egg producer 624 00:42:21,330 --> 00:42:24,208 na sangkot sa kalahating bilyong dolyar na recall? 625 00:42:24,291 --> 00:42:29,296 RECALL NG ITLOG NA MAY SALMONELLA AT FOOD SAFETY 626 00:42:31,090 --> 00:42:33,425 Kumplikado ang tanong, kaya… 627 00:42:35,427 --> 00:42:38,180 Ilang dekada niyang natakasan iyon. 628 00:42:38,264 --> 00:42:43,602 Pero nahatulan siya sa huli at nabigyan siya ng maikling sentensiya. 629 00:42:46,146 --> 00:42:50,025 Walang katapusan ang mga tiwali 630 00:42:50,109 --> 00:42:55,072 na magpapasya na mas mahalaga ang kita kaysa sa etika. 631 00:42:55,155 --> 00:42:56,782 May batas tayo. 632 00:42:56,865 --> 00:42:59,535 May mga awtoridad sa regulasyon at ahensiya ng regulasyon, 633 00:42:59,618 --> 00:43:02,204 at nangyayari pa rin ang mga ito, kahit ngayon. 634 00:43:15,926 --> 00:43:16,927 Diyos ko. 635 00:43:21,348 --> 00:43:22,516 Halikayo. 636 00:43:26,979 --> 00:43:29,440 Matapos ang outbreak ng itlog sa Wright County, 637 00:43:29,523 --> 00:43:34,612 nagsalita uli ako tungkol sa sakit na dala ng pagkain sa Larry King Live. 638 00:43:34,695 --> 00:43:36,864 At sa dulo ng segment, 639 00:43:36,947 --> 00:43:41,035 pabiro kong sinabing, "Kukuha ako ng manok." 640 00:43:41,118 --> 00:43:44,747 Pagdating ko sa bahay, sabi ng bunso ko, "Kukuha tayo ng manok." 641 00:43:44,830 --> 00:43:46,373 Kaya ngayon may mga manok na kami, 642 00:43:46,457 --> 00:43:49,752 at ngayong nasa kolehiyo na siya, may manok pa rin kami. 643 00:43:52,379 --> 00:43:54,923 TAWIRAN NG MANOK 644 00:43:55,007 --> 00:43:58,260 Mas marami ang nagkakasakit dahil sa salmonella outbreak. 645 00:43:58,344 --> 00:44:00,220 Salmonella outbreak. 646 00:44:00,304 --> 00:44:02,348 -Salmonella outbreak. -Salmonella outbreak. 647 00:44:02,431 --> 00:44:05,184 Mahigit 100 katao na ang dinala sa ospital. 648 00:44:05,267 --> 00:44:08,479 -Tatlong daang kaso. -Nagkasakit ang 278 tao. 649 00:44:09,730 --> 00:44:15,694 Sa edad na dalawa, naospital ako ng 11 araw sa New Haven. 650 00:44:15,778 --> 00:44:20,616 Ang pamilya ko… Nakabukod ako. Di ako puwedeng puntahan ng pamilya ko. 651 00:44:20,699 --> 00:44:23,744 Naligtasan ko ang salmonella. 652 00:44:23,827 --> 00:44:27,289 At mamamatay-tao ito. 653 00:44:28,374 --> 00:44:30,751 1.35 MILYON SAKIT ANG DULOT NG SALMONELLA, 654 00:44:30,834 --> 00:44:33,712 26,500 HOSPITALISASYON, AT 420 KAMATAYAN KADA TAON, 655 00:44:33,796 --> 00:44:35,005 AYON SA CDC. 656 00:44:37,383 --> 00:44:39,051 Kung titingnan ang dalawang bacteria 657 00:44:39,134 --> 00:44:42,888 na malamang na magdala sa iyo sa ospital dahil sa pagkain, 658 00:44:42,971 --> 00:44:45,849 salmonella ito at isang mikrobyong tinatawag na campylobacter. 659 00:44:45,933 --> 00:44:50,854 Kung titingnan mo ang mga pagkain na malamang pagmulan ng bacteriang iyon, 660 00:44:50,938 --> 00:44:53,357 kahit sa outbreak data, manok 'yon. 661 00:44:54,525 --> 00:44:57,194 At kung gusto nating tugunan ang sakit na dala ng pagkain, 662 00:44:57,277 --> 00:45:00,197 bawasan ang mga numerong iyon, sa manok magsimula. 663 00:45:04,743 --> 00:45:08,163 Apat ang kumokontrol sa higit kalahati ng merkado sa pagproseso ng manok. 664 00:45:08,247 --> 00:45:10,457 Kaya isang napakasolidong industriya nito, 665 00:45:10,541 --> 00:45:13,460 kaya ang mga kompanyang iyon ay may malaking kontrol sa pagkain. 666 00:45:13,544 --> 00:45:15,337 Sa pinakatuktok, 667 00:45:15,421 --> 00:45:19,550 dalawang breeder lang ang kumokontrol sa buong poultry supply 668 00:45:19,633 --> 00:45:21,635 at sila ang nagbibigay ng mga itlog. 669 00:45:21,719 --> 00:45:24,179 At ang mga kompanyang iyon ay palihim na tumatakbo. 670 00:45:24,263 --> 00:45:27,433 Di ang publiko ang mga customer nila. Di sila masyadong nakikipag-usap. 671 00:45:27,516 --> 00:45:30,018 Napakahirap sabihin kung ano'ng mga proseso nila 672 00:45:30,102 --> 00:45:32,896 para maiwasang magkalat ng sakit ang mga itlog na iyon. 673 00:45:42,489 --> 00:45:45,617 BINIGYAN KAMI NG ACCESS NG PERDUE SA KANILANG MGA PASILIDAD 674 00:45:45,701 --> 00:45:48,454 PARA IPAKITA ANG MGA FOOD SAFETY PROTOCOL NILA. 675 00:45:48,537 --> 00:45:51,373 Ang Perdue ay nakatuon sa food safety, 676 00:45:51,457 --> 00:45:54,626 at ang pinagkaiba namin sa iba, 677 00:45:54,710 --> 00:45:58,881 nanggaling ito sa hakbang na "wala nang mga antibiotic." 678 00:45:58,964 --> 00:46:02,634 Ngayong gabi, may malaking pagbabago sa hapag-kainan mo. 679 00:46:02,718 --> 00:46:06,889 Ayon sa Perdue, tagagawa ng mga manok, tinatanggal nila ang mga antibiotic ng tao 680 00:46:06,972 --> 00:46:08,640 mula sa mga produktong manok nito. 681 00:46:09,308 --> 00:46:13,854 Para magawa iyon, marami kaming kailangang baguhin sa pag-aalaga ng manok. 682 00:46:22,529 --> 00:46:26,366 Nakakagawa ang Perdue ng mahigit 12 milyong manok bawat linggo. 683 00:46:28,786 --> 00:46:30,287 Kaya pumapasok ang mga itlog… 684 00:46:30,370 --> 00:46:33,499 Gusto naming dalhin sila sa hatchery nang mabilis. 685 00:46:33,582 --> 00:46:36,251 Tiyaking nasa malinis silang kapaligiran. 686 00:46:38,086 --> 00:46:39,797 Sinabihan namin ang magsasaka 687 00:46:39,880 --> 00:46:42,841 na kung may mga itlog na malamang na marumi, 688 00:46:42,925 --> 00:46:44,176 ilagay sa ilalim. 689 00:46:45,010 --> 00:46:46,637 Ginagamit namin ang bagay na ito. 690 00:46:46,720 --> 00:46:49,765 Puwedeng suriin ang maraming itlog at makakuha ng agarang feedback 691 00:46:49,848 --> 00:46:51,683 kung gaano karaming materyal ang naroon 692 00:46:51,767 --> 00:46:55,187 at kung gaano karaming organikong materyal ang buhay sa itlog. 693 00:47:00,734 --> 00:47:02,528 Nasa gitna ang 770. 694 00:47:02,611 --> 00:47:06,448 Hindi masyadong marumi pero hindi rin malinis. 695 00:47:07,115 --> 00:47:08,867 Di ibig sabihing may salmonella, 696 00:47:08,951 --> 00:47:14,164 pero nagbibigay ito ng pagkakataon para sa salmonella. 697 00:47:18,836 --> 00:47:25,509 Tumatagal ng 21 araw para mapisa ang manok mula sa itlog. 698 00:47:25,592 --> 00:47:28,345 Kaya medyo pinipilit niyang lumabas. 699 00:47:29,429 --> 00:47:30,681 Nagpapahinga. 700 00:47:30,764 --> 00:47:32,724 Pinipilit niya uling lumabas. 701 00:48:06,300 --> 00:48:09,261 Ang mga sisiw, pagkatapos mapisa sa hatchery, 702 00:48:09,344 --> 00:48:11,763 at nagawa na ang lahat para panatilihing malinis, 703 00:48:11,847 --> 00:48:13,348 inililipat namin sa farm. 704 00:48:32,701 --> 00:48:34,244 Isang araw na sila pagdating dito. 705 00:48:35,412 --> 00:48:38,707 Sa araw na mapisa, dinadala namin at inilalagay sa kulungan manok. 706 00:48:38,790 --> 00:48:41,209 Mananatili sila roon ng 45 araw. 707 00:48:41,293 --> 00:48:44,296 Ang mga manok na ito ay mga 14 na araw, dalawang linggo na. 708 00:48:50,302 --> 00:48:53,597 Mino-monitor namin ang mga partikular na uri ng salmonella, 709 00:48:53,680 --> 00:48:58,226 at ginagamit ang sampling technique na boot swabs, o bootie swabs, 710 00:48:58,310 --> 00:49:03,982 na kukuha ka ng medyas na bubuhusan ng skim milk, ilalagay sa ibabaw ng bota, 711 00:49:04,066 --> 00:49:08,487 at maglalakad sa kulungan ng manok para humakot ng dumi ng manok 712 00:49:08,570 --> 00:49:11,657 na kaya mong hakutin sa mga bota. 713 00:49:11,740 --> 00:49:15,619 At higit sa 100 manok ang nag-aambag sa sample ng bootie. 714 00:49:15,702 --> 00:49:18,538 Ipinadadala namin iyon sa lab at naghahanap ng salmonella. 715 00:49:38,850 --> 00:49:41,103 Ito ay walang buto at balat na pitso. 716 00:49:41,186 --> 00:49:45,983 Bumababa ito pagkatapos matanggal sa buto. 717 00:49:47,109 --> 00:49:49,569 Pumapasok ito rito at hinuhugasan. 718 00:49:50,237 --> 00:49:53,532 May peracetic acid na nakatutulong na maging malinis ito 719 00:49:53,615 --> 00:49:57,202 mula sa prosesong ginawa natin hanggang sa balutin ito. 720 00:49:58,954 --> 00:50:02,624 Naniniwala kaming kung may manok na may salmonella, 721 00:50:02,708 --> 00:50:04,960 mahuhugasan ito at matatanggal. 722 00:50:15,429 --> 00:50:19,182 Isang malaking problema ng sistema ng food safety sa Amerika 723 00:50:19,266 --> 00:50:21,977 ay di natin mino-monitor ang anuman sa farm. 724 00:50:24,938 --> 00:50:27,024 Bawal sa regulator ang mga iyan. 725 00:50:29,359 --> 00:50:35,615 Ang problema ay dahil maraming salmonella ang matatagpuan sa farm, sa hatchery. 726 00:50:38,452 --> 00:50:41,788 At wala pa ito sa hurisdiksiyon ng USDA 727 00:50:41,872 --> 00:50:45,125 hangga't di nakapasok ang mga manok na iyon sa katayan. 728 00:50:48,253 --> 00:50:49,171 Isang marka. 729 00:50:54,509 --> 00:50:58,180 Magsimula tayo sa ginagawa mo sa trabaho. 730 00:50:58,263 --> 00:51:04,144 Isa akong USDA consumer safety inspector, at iniinspeksiyon ko ang mga manok. 731 00:51:05,103 --> 00:51:07,939 PINAKIUSAPAN KAMI NG USDA INSPECTOR NA ITONG 732 00:51:08,023 --> 00:51:10,942 ITAGO ANG PAGKATAO NIYA SA TAKOT NA BALIKAN SIYA. 733 00:51:13,820 --> 00:51:17,407 Mahigit 300,000 manok ang dumaraan sa amin bawat araw. 734 00:51:21,953 --> 00:51:27,250 Tinitingnan namin ang 175 manok bawat minuto, at mabilis silang dumaraan. 735 00:51:29,377 --> 00:51:35,884 Isa lang ang inspektor sa dulo, at marami silang napapalampas minsan. 736 00:51:38,095 --> 00:51:43,850 Ilan sa mga plantang pinagtrabahuhan ko, parang hindi ligtas na ilabas ang manok. 737 00:51:43,934 --> 00:51:47,437 Talagang magugulat siguro ang mga mamimili 738 00:51:47,521 --> 00:51:50,524 sa ilan sa mga kuwentong puwede nating sabihin. 739 00:51:52,526 --> 00:51:57,906 May nakita akong naghahagis ng manok sa chiller, 740 00:51:57,989 --> 00:52:00,659 at may dumi sa mga ito. 741 00:52:03,578 --> 00:52:08,416 May nakita akong mga inspektor na tulog at lumalampas lang ang mga manok. 742 00:52:09,835 --> 00:52:12,796 Makikita mo ang mga empleyado, galing sa banyo. 743 00:52:12,879 --> 00:52:14,965 Hindi sila naghuhugas ng kamay. 744 00:52:15,048 --> 00:52:20,929 May nakita akong nakakalaglag ng kutsilyo, di na nagtatangkang kunin at hugasan, 745 00:52:21,012 --> 00:52:22,931 bumabalik lang sa paggamit nito. 746 00:52:25,934 --> 00:52:28,145 May quota sila. 747 00:52:28,228 --> 00:52:33,984 At pakiramdam ko nandiyan sila para kumita at palusutin ang mga manok. 748 00:52:34,067 --> 00:52:36,486 Wala silang pakialam sa lagay ng mga ito. 749 00:52:38,989 --> 00:52:44,286 Ang rehimen ng USDA inspection ay nagsimula sa unang bahagi ng 1900s, 750 00:52:44,369 --> 00:52:47,164 at ang libro ni Upton Sinclair na The Jungle. 751 00:52:47,247 --> 00:52:49,249 Hindi ito magandang nobela. 752 00:52:49,332 --> 00:52:53,128 Isinalaysay nito ang mga kondisyon ng dumi at kapabayaan sa paghawak ng karne, 753 00:52:53,211 --> 00:52:56,173 at nag-alala at napukaw ang mga nakabasa nito. 754 00:52:57,174 --> 00:52:58,341 Nakakagalit. 755 00:53:00,552 --> 00:53:04,264 Ang mga batas sa pag-inspeksiyon ng karne at manok ay para harapin ang problemang 756 00:53:04,347 --> 00:53:09,644 hinarap ni Teddy Roosevelt noong 1906 sa mga meatpacking plant sa Chicago, 757 00:53:09,728 --> 00:53:13,315 at iyon ang mga hayop na may sakit na pumapasok sa mga pasilidad. 758 00:53:13,398 --> 00:53:16,484 Mga sirang karneng inilalagay sa sistema ng pagkain. 759 00:53:17,569 --> 00:53:20,780 Ang totoo, nang itayo nila ang rehimen ng inspeksiyon, 760 00:53:20,864 --> 00:53:24,201 hindi namin naiintindihan ang mga virus at bacteria. 761 00:53:25,035 --> 00:53:27,704 Bawat manok ay dapat isa-isang suriin. 762 00:53:27,787 --> 00:53:31,041 Dapat patunayang ayos ito, kung hindi, bawal ilabas. 763 00:53:32,292 --> 00:53:35,003 Walang kinalaman sa bacteria ang inaasahan nilang gawin. 764 00:53:35,086 --> 00:53:37,047 Di mo makikita ang bacteria. 765 00:53:37,589 --> 00:53:39,841 Hindi sila nakikita ng mata. 766 00:53:39,925 --> 00:53:42,761 MAG-INGAT GUMAGAMIT NG CO2 767 00:53:42,844 --> 00:53:45,180 May daan-daan, kung di man libu-libong 768 00:53:45,263 --> 00:53:48,099 mga inspektor ng manok na nakaupo sa linya ng katayan, 769 00:53:48,183 --> 00:53:51,394 nakatingin sa mga manok na dumaraan, para matugunan ang utos ng batas 770 00:53:51,478 --> 00:53:55,482 na tingnan ng inspektor ng gobyerno ng US ang bawat manok na dumadaan sa pasilidad 771 00:53:55,565 --> 00:53:58,068 na walang makabuluhang benepisyo para sa food safety. 772 00:53:58,151 --> 00:54:00,695 Sayang ang daan-daang milyong dolyar. 773 00:54:01,279 --> 00:54:05,283 Hindi ako sumasang-ayon sa assessment na iyon sa maraming dahilan. 774 00:54:05,367 --> 00:54:07,452 Tinitingnan nga nila ang produkto. 775 00:54:07,535 --> 00:54:10,872 Iyan ang hinihingi sa ilalim ng kasalukuyang batas. 776 00:54:10,956 --> 00:54:13,750 Tinitingnan nila ang mga record na itinatago ng mga kompanya 777 00:54:13,833 --> 00:54:17,128 para matiyak na ginagawa nila ang dapat nilang gawin, 778 00:54:17,212 --> 00:54:20,090 at nagsa-sample at nagsusuri sila ng produkto. 779 00:54:23,176 --> 00:54:25,929 Naglalabas tayo ng milyun-milyong manok bawat buwan. 780 00:54:26,680 --> 00:54:31,601 Sinusuri namin ang limang sample ng salmonella kada buwan sa buong manok. 781 00:54:33,228 --> 00:54:37,399 At gumagawa kami ng limang sample ng parte sa planta namin. 782 00:54:42,320 --> 00:54:44,948 Iyan lang ang ginagawa ng USDA. 783 00:54:45,782 --> 00:54:46,866 MALAYANG NAKAKAGALA 784 00:54:46,950 --> 00:54:48,785 PITSONG WALANG BUTO NA MAY RIB MEAT 785 00:54:49,035 --> 00:54:52,497 At dahil lang sa sinabing "nag-inspeksiyon ang USDA" doon, 786 00:54:52,580 --> 00:54:55,917 walang kahulugan iyon dahil dapat nasa label nila. 787 00:54:56,001 --> 00:55:00,213 Ako, ayaw kong kumain ng galing sa mga planta. 788 00:55:01,840 --> 00:55:04,676 Kapag nagdala ka ng hilaw na manok sa kusina mo, 789 00:55:04,759 --> 00:55:06,386 napakalaking sugal niyon. 790 00:55:06,469 --> 00:55:09,723 Ang problema, kahit ang isang kasing-ingat ko, 791 00:55:09,806 --> 00:55:12,434 isa akong microbiologist na nag-aaral ng mga pathogen, 792 00:55:12,517 --> 00:55:14,602 kapag dinala ko ang mga pakete sa bahay ko, 793 00:55:14,686 --> 00:55:18,231 mahirap talagang hindi makontamina ang mga bagay. 794 00:55:19,983 --> 00:55:24,112 Bubuksan ko ang pakete, at agad ilalagay ang plastic sa basurahan. 795 00:55:25,238 --> 00:55:26,656 Gagamitin ko ang paa ko. 796 00:55:27,449 --> 00:55:29,075 Kukunin ko ang manok, 797 00:55:29,159 --> 00:55:32,871 at agad kong ilalagay sa mainit na mantika at ipiprito. 798 00:55:33,455 --> 00:55:35,123 MATAAS MABABA 799 00:55:35,749 --> 00:55:37,751 Itatapon ko ang natitirang pakete, 800 00:55:37,834 --> 00:55:41,087 pero ngayon, hinawakan ko ang takip ng basurahan, di ba? 801 00:55:41,588 --> 00:55:43,256 KONTAMINASYON 06 802 00:55:43,340 --> 00:55:46,384 Maghuhugas ako ng kamay, bubuksan ang gripo. Nakontamina ko na. 803 00:55:46,468 --> 00:55:48,678 Kukumuha ako ng sabon. Nakontamina ko na. 804 00:55:48,762 --> 00:55:50,597 Maghuhugas talaga ako ng kamay. 805 00:55:50,680 --> 00:55:53,141 Magbabanlaw ako at papatayin ang gripo. 806 00:55:53,224 --> 00:55:56,102 Nakontamina ko uli ko ang kamay ko, at gagawa ako ng salad. 807 00:55:56,561 --> 00:55:58,021 KONTAMINASYON 10 KONTAMINASYON 11 808 00:55:58,855 --> 00:56:02,317 Kahit gaano ako kaingat, kumakalat pa rin ang mga bacteria. 809 00:56:05,153 --> 00:56:08,823 Matuyo man ang salmonella, puwedeng nasa ibabaw pa nang maraming buwan. 810 00:56:08,907 --> 00:56:11,743 Puwede pa ring magdulot ng sakit pag nakain. 811 00:56:11,826 --> 00:56:15,914 Dapat mong malaman na kapag nagdala ka ng hilaw na manok sa kusina mo, 812 00:56:15,997 --> 00:56:19,000 naglalagay ka ng panganib sa bahay mo, 813 00:56:19,084 --> 00:56:21,294 dapat mong hawakan ito nang naaayon. 814 00:56:24,964 --> 00:56:26,800 Kapag kumain ka ng salmonella, 815 00:56:26,883 --> 00:56:30,970 ang ilan sa mga strain ay lumalaban din sa mga antibiotic 816 00:56:31,054 --> 00:56:35,183 kaya mas mataas ang posibilidad na mabigo ang paggamot. 817 00:56:38,561 --> 00:56:41,189 Patuloy na dadami ang bacteria sa dugo mo, 818 00:56:41,272 --> 00:56:44,317 at namamatay ang mga tao sa mga impeksiyong ito. 819 00:56:49,572 --> 00:56:50,949 LIMANG PAKETE NG MANOK 820 00:56:51,032 --> 00:56:54,786 ANG DINALA NG MGA FILMMAKER SA LAB PARA SURIIN. 821 00:57:08,800 --> 00:57:11,386 Ang paraan ng pagsusuri namin ng pagkain, 822 00:57:11,469 --> 00:57:17,308 limang sample yata ng manok mula sa grocery 823 00:57:17,392 --> 00:57:19,894 ang dinala rito para suriin. 824 00:57:21,813 --> 00:57:24,065 Sa loob ng isang oras, may resulta na, 825 00:57:25,483 --> 00:57:27,652 kung may salmonella o wala. 826 00:57:28,570 --> 00:57:32,866 Sa unang araw ng produksyon, pumunta kami sa food safety lab sa Seattle. 827 00:57:32,949 --> 00:57:36,327 Kumuha kami ng limang tatak ng hilaw na manok at sinuri. 828 00:57:36,411 --> 00:57:39,664 Sabi ng lab, wala kayong makukuhang positibong resulta. 829 00:57:39,747 --> 00:57:40,957 Napakaliit ng sample. 830 00:57:41,040 --> 00:57:43,877 Isang positibong resulta ang nakuha namin, ang Perdue. 831 00:57:43,960 --> 00:57:46,045 Puwede bang humingi ng reaksiyon? 832 00:57:46,796 --> 00:57:53,136 Hindi makatarungang pag-usapan ang iisang manok. 833 00:57:53,219 --> 00:57:58,558 Muli, daan-daang manok ang dumaraan sa amin 834 00:57:58,641 --> 00:58:01,102 para maintindihan kung nasaan tayo. 835 00:58:01,186 --> 00:58:06,524 Isa pa, iisipin ko kung ano'ng klaseng salmonella ito. 836 00:58:06,608 --> 00:58:08,693 -Sa pagsasabi nang ganoon… -Infantis ito. 837 00:58:08,776 --> 00:58:14,741 Sabi ko nga, di makatarungang pag-usapan ang iisang manok. 838 00:58:14,824 --> 00:58:18,119 Ano sa tingin mo ang magandang sample set? 839 00:58:18,203 --> 00:58:23,249 Isang daan at limampu sa medyo maikling panahon. 840 00:58:33,635 --> 00:58:38,389 Susuriin ninyo ang 150 bahagi ng manok 841 00:58:38,473 --> 00:58:40,517 sa loob ng limang linggo 842 00:58:40,600 --> 00:58:43,978 sa nangungunang apat na tatak sa bansang ito. 843 00:58:48,358 --> 00:58:51,528 Malapit na ninyong matapos ang pagsusuri sa lahat… 844 00:58:51,611 --> 00:58:53,988 Nasa 60 porsiyento na ang pagsusuri 845 00:58:54,072 --> 00:58:56,241 kung balak mong magdala ng 150. 846 00:58:56,324 --> 00:59:00,328 Magaling. Kung bibili ako ng manok sa grocery, 847 00:59:00,411 --> 00:59:02,372 iisipin ko bang ligtas ito? 848 00:59:02,455 --> 00:59:08,711 Sa bansang ito, kung bibili ka ng manok sa anumang grocery, 849 00:59:08,795 --> 00:59:11,631 anuman ang tatak ng manok na binili mo, 850 00:59:12,298 --> 00:59:15,176 dapat ang pangunahing palagay mo 851 00:59:15,260 --> 00:59:20,139 na naglalaman ito ng mga pathogen tulad ng salmonella at campylobacter. 852 00:59:21,558 --> 00:59:26,271 Ang totoo, puwedeng ibenta ang salmonella sa manok. 853 00:59:26,354 --> 00:59:27,772 Hindi ito adulterant. 854 00:59:27,855 --> 00:59:33,152 Kaya ayos lang magbenta ng salmonella, manok na may bahid ng campylobacter. 855 00:59:34,904 --> 00:59:39,075 May isang sikat na kaso na sinabi lang ng gobyerno at industriya 856 00:59:39,158 --> 00:59:42,579 na trabaho ng maybahay na protektahan ang pamilya. 857 00:59:45,873 --> 00:59:48,459 Ang pinag-uusapan ay ang pasya ng korteng 858 00:59:48,543 --> 00:59:51,671 ang salmonella ay di maituturing na adulterant 859 00:59:51,754 --> 00:59:55,800 dahil marunong magluto ng manok ang mga maybahay. 860 00:59:55,883 --> 01:00:00,763 Kaya ba niyang iluto ang mga paboritong lutuin ni Tim tulad ng nanay nito? 861 01:00:01,556 --> 01:00:04,350 At samakatuwid, hindi ito banta sa sakit ng tao. 862 01:00:05,393 --> 01:00:09,897 Tandaan, mabuting maging ligtas sa kusina. 863 01:00:11,399 --> 01:00:15,194 Ang kakila-kilabot na kasong ito ay dagok ng kamatayan 864 01:00:15,278 --> 01:00:19,115 sa regulasyon sa Estados Unidos tungkol sa salmonella. 865 01:00:19,198 --> 01:00:22,493 Totoong dagok ng kamatayan ito sa maraming tao mula noon. 866 01:00:22,577 --> 01:00:26,372 Taas ng kamay na sinabi ng USDA, 867 01:00:26,456 --> 01:00:32,295 "Normal na bahagi ng hilaw na manok ang lason na salmonella. 868 01:00:32,378 --> 01:00:35,173 Ayaw mo ng nakakalasong salmonella? Lutuin mo." 869 01:00:39,552 --> 01:00:44,557 Iyan ang sinusubukan nating baguhin. Hindi dapat iasa iyan sa mga mamimili. 870 01:00:45,725 --> 01:00:48,811 Kaya nagsampa kami ng petisyon sa USDA. 871 01:00:54,400 --> 01:00:56,653 PORMAL NA NAGPETISYON SI BILL MARLER SA USDA 872 01:00:56,736 --> 01:00:59,280 NA IPAGBAWAL ANG 31 STRAIN NG SALMONELLA SA KOMERSIYO. 873 01:01:03,117 --> 01:01:08,247 Maligayang pagdating. Masasabi ko lang na napakasarap makasama kayong lahat. 874 01:01:08,331 --> 01:01:12,377 Malaki ang respeto ko sa mga ginagawa mo. 875 01:01:12,460 --> 01:01:16,756 Alam ko, Bill, may mga isinusulong kang petisyon, 876 01:01:16,839 --> 01:01:20,009 at Sarah, ikaw ka rin. 877 01:01:20,093 --> 01:01:22,512 At gusto ko kung babalitaan ninyo ako. 878 01:01:23,096 --> 01:01:28,893 Gumawa ako ng malawak na petisyon na sumasaklaw 879 01:01:28,976 --> 01:01:33,356 sa lahat ng salmonella na nagdudulot ng sakit ng tao bilang adulterant. 880 01:01:33,439 --> 01:01:38,361 Gumuhit ng linya sa buhangin at sabihing wala ka dapat pathogen sa pagkain mo 881 01:01:38,444 --> 01:01:40,446 na puwedeng makasakit o pumatay sa anak mo. 882 01:01:40,530 --> 01:01:42,323 Suportado iyon ng siyensiya. 883 01:01:42,407 --> 01:01:46,244 Oo, sinasamantala ng mga pathogen na ito ang kakulangan sa kasalukuyang sistema. 884 01:01:46,327 --> 01:01:47,203 Oo. 885 01:01:47,286 --> 01:01:50,998 Sa tingin ko, ang pareho sa lahat ng ginagawa natin 886 01:01:51,082 --> 01:01:54,168 ay ang pagmomodernisa sa lumang sistema na meron tayo ngayon. 887 01:01:54,252 --> 01:01:56,838 Iyan ang kahalagahan ng usapang ito. 888 01:01:56,921 --> 01:02:02,385 May sinabi ka tungkol sa mga pagkukulang. At nagsasalita ako ayon sa batas. 889 01:02:02,468 --> 01:02:05,513 Saan ang mga pagkukulang na kailangan nating punan? 890 01:02:05,596 --> 01:02:10,518 Wala ahensyang kayang pumunta sa farm at tingnan ang panganib sa food safety. 891 01:02:10,601 --> 01:02:16,065 Kaya nilang kontrolin ang mga sakit na nagdudulot ng sakit ng hayop, 892 01:02:16,149 --> 01:02:21,070 pero nagbulag-bulagan sila sa mga sakit na nagdudulot ng sakit ng tao. 893 01:02:21,154 --> 01:02:23,781 Kung nagkakasakit ka… 894 01:02:26,159 --> 01:02:27,702 ikontrol natin. 895 01:02:27,785 --> 01:02:28,661 Kaya natin, 896 01:02:28,745 --> 01:02:33,708 pero di ko kailangang sabihin sa paligid ng mesang ito ang lakas ng lobby. 897 01:02:33,791 --> 01:02:34,792 -Tama. -Oo. 898 01:02:34,876 --> 01:02:36,878 Dapat alam mo ang kinakalaban mo. 899 01:02:37,378 --> 01:02:42,383 Mas makapangyarihan ang mga food lobbyist kaysa sa mamimili sa ngayon. 900 01:02:42,467 --> 01:02:44,927 Napakapolitikal nito. 901 01:02:46,554 --> 01:02:52,477 Sa tingin ko, sa mapanganib na paraan. 902 01:02:59,484 --> 01:03:03,029 Ayaw ng mga kompanya ng pagkain sa regulasyon. 903 01:03:03,112 --> 01:03:07,533 Napakamahal ng bayad nila para kumbinsihin ang pederal na pamahalaan 904 01:03:07,617 --> 01:03:13,080 para tiyaking limitado ang pangangasiwa ng regulasyon. 905 01:03:13,164 --> 01:03:15,708 Madam chairman at mga miyembro ng komite, 906 01:03:15,792 --> 01:03:18,920 maraming isyu ang nakakaapekto sa estado ng industriya ng manok 907 01:03:19,003 --> 01:03:20,922 habang kinakausap ko kayo ngayon. 908 01:03:21,005 --> 01:03:23,508 Pumupunta sila sa Kongreso at sasabihing, 909 01:03:23,591 --> 01:03:26,427 "Alam naming nag-iisip kayo ng panukalang batas 910 01:03:26,511 --> 01:03:31,390 na magpasa ng mahigpit na regulasyon tungkol sa food safety." 911 01:03:31,474 --> 01:03:35,520 Sabi nga ni Henry Ford, "Huwag humanap ng mali. Humanap ng lunas." 912 01:03:36,354 --> 01:03:37,980 Kapag may minungkahi kami, 913 01:03:38,606 --> 01:03:43,528 papasok ang mga grupo ng industriya, at may mga kuwento sila 914 01:03:43,611 --> 01:03:46,864 kung bakit pabigat ito sa industriya, 915 01:03:46,948 --> 01:03:49,283 at tataas ang presyo ng karne, 916 01:03:49,367 --> 01:03:53,454 mawawalan ng trabaho ang mga tao, at responsibilidad ito ng mamimili. 917 01:03:53,538 --> 01:03:56,874 Lahat ng argumentong iyon ang sinabi nila 918 01:03:56,958 --> 01:04:01,254 nang ilista ang E. coli O157:H7 bilang adulterant. 919 01:04:01,337 --> 01:04:04,006 Guguho raw ang mundo, pero di nangyari. 920 01:04:08,386 --> 01:04:11,430 Ako ang undersecretary para sa food safety 921 01:04:11,514 --> 01:04:15,268 na pinakamataas na opisyal sa food safety sa US. 922 01:04:16,018 --> 01:04:20,815 Siyentipiko ako, di politiko. Naroon ako para gawing ligtas ang food supply. 923 01:04:22,441 --> 01:04:27,238 Kapag isinantabi mo ang mga agenda at ang interes sa politika, 924 01:04:27,321 --> 01:04:28,823 makalulutas ka ng mga problema. 925 01:04:28,906 --> 01:04:32,034 Makakakuha ka ng data, makakahanap ka ng mga sagot, 926 01:04:32,118 --> 01:04:34,495 at makakahanap ka ng talagang gumagana. 927 01:04:34,579 --> 01:04:37,874 Mahalaga ang mga regulasyon. Hindi ko sinasabing hindi. 928 01:04:37,957 --> 01:04:41,085 Pero mas mabuting makasama tayo sa talakayan 929 01:04:41,168 --> 01:04:43,504 bago tayo sumulong sa regulasyon. 930 01:04:44,255 --> 01:04:47,216 Nang inilagay ka ni Pangulong Trump sa posisyon mo, 931 01:04:47,300 --> 01:04:50,761 sinabi ng taga-lobby ng National Cattlemen's Beef Association 932 01:04:50,845 --> 01:04:53,139 na magandang balita ito para sa industriya. 933 01:04:53,222 --> 01:04:55,933 Bakit masaya ang industriya na nariyan ka? 934 01:04:56,017 --> 01:04:57,351 Dahil siyentipiko ako, 935 01:04:57,435 --> 01:05:00,771 at alam nilang magdedesisyon base sa data at siyensiya. 936 01:05:01,314 --> 01:05:05,484 Wala itong kinalaman sa katotohanan na tumanggap ka ng malaking pera 937 01:05:05,568 --> 01:05:09,238 para sa pagsasaliksik mula sa grupong ito nang ilang taon? 938 01:05:09,322 --> 01:05:11,782 Hindi. Ibig kong sabihin. Hindi. 939 01:05:13,200 --> 01:05:16,913 Sana pera ko na lang iyon. 940 01:05:16,996 --> 01:05:19,916 Hinding… Hindi. Ibinigay sa unibersidad ang… 941 01:05:19,999 --> 01:05:23,252 Ibinigay sa unibersidad iyon para magsaliksik. 942 01:05:23,336 --> 01:05:27,798 Ganyan ang pagpondo sa mga pananaliksik, galing sa grant mula sa magbabaka, 943 01:05:27,882 --> 01:05:31,761 sa institusyon ng karne, lahat ng iba't ibang organisasyon. 944 01:05:31,844 --> 01:05:35,264 Sinasabi mo bang di salungatan ng interes na pangasiwaan 945 01:05:35,348 --> 01:05:38,517 ang industriya na nagpondo sa marami mong pag-aaral? 946 01:05:38,601 --> 01:05:42,855 Hindi nito binago ang pagtingin ko sa industriya. 947 01:05:42,939 --> 01:05:46,651 Kung mayroon man, alam mo kung nasaan ang mga pathogen 948 01:05:46,734 --> 01:05:51,155 at kung paano kontrolin ang mga ito at ang iba't ibang bahagi ng industriya. 949 01:05:51,238 --> 01:05:54,867 Kaya sa tingin ko ay naging mas malakas ako sa posisyong iyon. 950 01:05:55,826 --> 01:05:58,329 Magandang balita rin ba ang nominasyon mo 951 01:05:58,412 --> 01:06:01,582 sa mamimiling umaasa sa gobyernong panatilihing ligtas ang pagkain? 952 01:06:01,666 --> 01:06:04,669 Oo. Malakas akong tagapagtanggol ng mamimili. 953 01:06:04,752 --> 01:06:09,006 MGA GRANT NG INDUSTRIYA, TINANGGAP PARA SA PANANALIKSIK NI DR. BRASHEARS 954 01:06:12,468 --> 01:06:16,347 At hindi lang si Mindy Brashears. 955 01:06:16,430 --> 01:06:18,099 Lahat ng tao sa gobyerno. 956 01:06:18,182 --> 01:06:22,311 Pasok sila dito, sa larangang politikal. 957 01:06:22,395 --> 01:06:25,731 At mukhang di nila 958 01:06:25,815 --> 01:06:29,318 pinapansin ang gusto ng mga tao. 959 01:06:30,486 --> 01:06:34,240 Nakapagdesisyon ka na ba sa petisyon ni Marler? 960 01:06:34,323 --> 01:06:35,741 Hindi pa. 961 01:06:35,825 --> 01:06:40,496 Sinusuri at ina-assess namin ang mga kahilingan sa konteksto 962 01:06:40,579 --> 01:06:44,750 ng aming mas malaking inisyatiba ng salmonella. 963 01:06:44,834 --> 01:06:49,171 Ang layunin nila sa bawat petisyon ay gawin ang mas mahusay na trabaho 964 01:06:49,255 --> 01:06:54,844 sa pagbawas ng salmonella, ang mga strain na nagpapahirap sa mga tao. 965 01:06:54,927 --> 01:06:58,055 Pareho tayo ng layunin. 966 01:06:59,515 --> 01:07:03,978 Noong itinuring ni Mike Taylor na adulterant ang E. coli O157:H7, 967 01:07:04,061 --> 01:07:05,855 may awtoridad siyang gawin iyon. 968 01:07:05,938 --> 01:07:10,234 Walang dahilan para hindi magawa ni Sandy Eskin 969 01:07:10,735 --> 01:07:14,739 ang parehong bagay nang mag-isa ngayon. 970 01:07:14,822 --> 01:07:16,615 -May awtoridad siya? -Tama. 971 01:07:16,699 --> 01:07:20,911 May awtoridad siyang ituring na adulterant ang salmonella sa manok. 972 01:07:20,995 --> 01:07:22,121 Bakit hindi? 973 01:07:22,747 --> 01:07:25,416 Dahil ang industriya ay, 974 01:07:25,499 --> 01:07:28,085 at dapat kong sabihin ito dahil alam kong manok iyon, 975 01:07:28,169 --> 01:07:32,048 ang industriya ay puputak, at puputak nang malakas. 976 01:07:35,968 --> 01:07:39,388 Sa tingin ko, di tumupad ang industriya sa usapan. 977 01:07:40,806 --> 01:07:43,726 Sa Europa, makakabili ka ng mga paketeng may label 978 01:07:43,809 --> 01:07:45,728 na "walang pathogen." 979 01:07:45,811 --> 01:07:47,813 Wala niyan sa Estados Unidos. 980 01:07:49,899 --> 01:07:52,485 Bumalik sila sa farm at inunang alisin 981 01:07:52,568 --> 01:07:55,446 ang pinakamasamang uri ng salmonella na nagiging sanhi ng sakit. 982 01:07:55,529 --> 01:07:58,574 Binabakunahan nila ang mga manok laban sa salmonella. 983 01:07:58,657 --> 01:08:02,369 Minsan, nililipol nila ang mga kawan na kontaminado ng salmonella, 984 01:08:02,453 --> 01:08:05,831 at ginagawa nila ang mga ito bago mapunta sa katayan 985 01:08:05,915 --> 01:08:10,336 dahil kapag napunta na sa katayan, alam mo na, hindi makakatulong. 986 01:08:11,420 --> 01:08:15,591 NAPABABA NG HALOS KALAHATI NG EUROPA ANG NAGKAKASAKIT DAHIL SA SALMONELLA 987 01:08:15,674 --> 01:08:17,009 SA LOOB NG LIMANG TAON. 988 01:08:17,093 --> 01:08:20,554 Hindi naman sa di natin kaya. 989 01:08:20,638 --> 01:08:26,268 Wala pa tayong political will para gawin ito. 990 01:08:31,107 --> 01:08:34,026 Kung titingnan ang nangyari kay Stephanie Ingberg, 991 01:08:34,693 --> 01:08:37,488 walang dudang di sapat ang ginagawa natin. 992 01:08:37,571 --> 01:08:40,658 Di sapat ang ginagawa ng gobyerno at industriya. 993 01:08:45,079 --> 01:08:47,123 Si Stephanie, noong nalaman namin 994 01:08:47,206 --> 01:08:50,751 noong bumalik siya na baka di na magtagal ang buhay niya. 995 01:08:50,835 --> 01:08:56,257 Nagbigay sa amin ng pag-asa na di siya namatay, na kasama pa namin siya. 996 01:08:56,340 --> 01:08:58,467 Nasa coma pa siya, di nakakausap. 997 01:08:59,176 --> 01:09:01,846 Di nila alam kung bakit di siya nagigising. 998 01:09:01,929 --> 01:09:06,100 Kaya siguro iniisip nila pinsala sa utak, dahil di siya nagigising. 999 01:09:08,936 --> 01:09:11,021 Pumasok ang pari at nagdasal. 1000 01:09:12,064 --> 01:09:14,817 Habang nagdarasal, nagsimula siyang dumilat. 1001 01:09:14,900 --> 01:09:16,819 Unang tanda iyon ng paggising. 1002 01:09:18,112 --> 01:09:18,946 Oo. 1003 01:09:22,449 --> 01:09:23,367 Okay. 1004 01:09:23,450 --> 01:09:25,786 Ang naaalala ko noong nagising ako, 1005 01:09:26,370 --> 01:09:29,915 nakapaligid sa akin ang lahat, at napaka-emosyonal nila. 1006 01:09:29,999 --> 01:09:34,003 Sabi ko, "Ano? Bakit malungkot ang lahat? Di ko maintindihan." 1007 01:09:39,466 --> 01:09:43,888 Sinasabi nila sa akin na may strain ako ng E. coli. 1008 01:09:43,971 --> 01:09:44,972 Okay. 1009 01:09:45,514 --> 01:09:47,600 Masakit ba pag dinutdot ko rito? 1010 01:09:47,683 --> 01:09:48,559 -Hindi. -Hindi. 1011 01:09:49,810 --> 01:09:53,189 At puwede kang magka-HUS, na nakamamatay na sakit sa bato, 1012 01:09:53,272 --> 01:09:54,398 iyon ang meron ako. 1013 01:09:54,481 --> 01:09:55,482 BATO 1014 01:09:58,819 --> 01:10:03,282 Ang kondisyon sa katawan niya ay parang bombang sumasabog sa loob mo, 1015 01:10:03,365 --> 01:10:05,910 kung saan tinatamaan nito ang bawat organ, 1016 01:10:05,993 --> 01:10:08,621 at kailangang pulutin mo ang mga pirasong natira. 1017 01:10:10,873 --> 01:10:13,167 Okay, sa kaliwang bahagi tayo ngayon. 1018 01:10:14,376 --> 01:10:17,838 Matagal bago ako lumakas uli. 1019 01:10:18,589 --> 01:10:19,840 Mas mabuti na ba? 1020 01:10:20,591 --> 01:10:24,261 Dahil sa coma ko, tulog ako sa pinakamahirap na mga bahagi, 1021 01:10:24,345 --> 01:10:27,348 pero tiyak, may mga sandaling di akalain ng pamilya ko't mga doktor 1022 01:10:27,431 --> 01:10:30,434 na malalampasan ko ang naging mahirap sa kanila. 1023 01:10:30,517 --> 01:10:34,271 At mahirap para sa aking malaman na pinagdaanan nila ang sakit na 'yon. 1024 01:10:38,317 --> 01:10:39,151 Pero… 1025 01:10:39,652 --> 01:10:40,486 Oo. 1026 01:10:41,654 --> 01:10:44,823 Kontrolin mo ito, at titingnan ko ang mga tuhod mo. 1027 01:10:44,907 --> 01:10:47,159 Marami akong physical therapy, 1028 01:10:47,243 --> 01:10:49,912 ilang pagbisita sa outpatient dialysis. 1029 01:10:49,995 --> 01:10:51,914 Araw-araw akong nagpapakonsulta. 1030 01:10:51,997 --> 01:10:55,417 Ilang buwang di nakapagtrabaho ang mama ko para madala ako 1031 01:10:55,501 --> 01:10:58,796 sa dalawa o tatlong doktor araw-araw. 1032 01:10:58,879 --> 01:11:03,592 May ilang layunin ako na nakatulong sa pag-udyok sa akin. 1033 01:11:03,676 --> 01:11:05,511 Ga-graduate ako ng Mayo. 1034 01:11:05,594 --> 01:11:09,265 Ang makapaglakad sa graduation 1035 01:11:10,182 --> 01:11:13,060 ang isa sa dahilan ko para makalakad noon. 1036 01:11:23,153 --> 01:11:26,282 At umiiyak ako, pero nakamit ko ang lahat ng layunin. 1037 01:11:26,365 --> 01:11:29,743 Kailangan kong pumunta sa prom, maglakad sa graduation 1038 01:11:33,789 --> 01:11:36,583 na, alam mo, parang ang suwerte ko 1039 01:11:36,667 --> 01:11:38,836 para sabihing kaya ko, 1040 01:11:38,919 --> 01:11:41,005 sa kabila ng mga pangyayari. 1041 01:11:42,715 --> 01:11:45,259 Mayroon ka pa ring protina sa ihi. 1042 01:11:45,926 --> 01:11:48,304 Sa kasamaang palad, hindi iyon normal. 1043 01:11:48,387 --> 01:11:51,598 Kaya ginagamit natin ang gamot na ito, Lisinopril. 1044 01:11:52,141 --> 01:11:53,350 Sa kasamaang palad, 1045 01:11:55,227 --> 01:11:59,148 apat na taon na ang nakalipas, at di ko nakikitang mawawala ito. 1046 01:12:00,524 --> 01:12:04,403 Kinakabahan ako sa hinaharap sa kalusugan ng bato ko. 1047 01:12:04,486 --> 01:12:06,238 Pinipilit kong huwag isipin. 1048 01:12:07,865 --> 01:12:13,746 Kailangan kong uminom ng gamot araw-araw para higpitan ang mga filter sa bato ko. 1049 01:12:14,705 --> 01:12:19,251 Ayon sa nephrologist ko, posibleng magpa-kidney transplant ako. 1050 01:12:19,335 --> 01:12:23,047 Baka habang buhay akong nasa dialysis. 1051 01:12:23,714 --> 01:12:25,299 Ayaw mong marinig 'yan. 1052 01:12:30,387 --> 01:12:34,516 Sa tingin ko, may mga taong binabalewala ang sakit na dulot ng pagkain. 1053 01:12:36,477 --> 01:12:40,689 Kaunting sakit lang ng tiyan. Dagdag oras sa banyo. Maliit na bagay. 1054 01:12:42,483 --> 01:12:45,319 Higit pa ito roon. 1055 01:12:45,402 --> 01:12:49,615 Coma at pinsala sa utak, at pinsala sa bato 1056 01:12:49,698 --> 01:12:52,326 na dapat talagang seryosohin. 1057 01:12:52,409 --> 01:12:54,495 Kumain ako ng salad, at ngayon, 1058 01:12:54,578 --> 01:12:58,332 may pangmatagalang epekto na sa kalusugan mula rito. 1059 01:13:02,628 --> 01:13:06,882 Kung ililista mo ang mga pagkain na pinakamapanganib sa ngayon, 1060 01:13:06,965 --> 01:13:10,844 ang romaine lettuce ay malapit sa itaas, kung hindi sa itaas. 1061 01:13:12,137 --> 01:13:13,972 Kumakain ka ba ng romaine? 1062 01:13:14,556 --> 01:13:15,391 Hindi. 1063 01:13:16,100 --> 01:13:21,563 -Kakain ka ba ng romaine? -Iniiwasan ko ang romaine kadalasan. 1064 01:13:22,731 --> 01:13:25,109 Iniisip ko 'yon sa tuwing kakain ako. 1065 01:13:25,192 --> 01:13:27,736 Ako, ibinato ko na ang dice. 1066 01:13:29,655 --> 01:13:32,616 May mga pagkain ba kayong talagang iniiwasan? 1067 01:13:33,117 --> 01:13:37,162 Nakabag… Hindi kami bumibili ng naka-bag nang salad. 1068 01:13:37,246 --> 01:13:38,163 Oo. 1069 01:13:38,247 --> 01:13:40,999 Medyo umiiwas kami sa romaine, 1070 01:13:41,083 --> 01:13:43,836 lalo na iyong galing sa Yuma o Salinas. 1071 01:13:43,919 --> 01:13:47,714 PINAKAKAIN ANG BANSA 1072 01:13:51,969 --> 01:13:56,640 Napigilan ba ng tugon ng LGMA ang outbreak mula sa mga madahong gulay? 1073 01:13:57,724 --> 01:14:01,270 Malaki ang nagawa ng LGMA sa industriyang ito. 1074 01:14:02,229 --> 01:14:04,148 At may mga pag-aaral bang nagsasaad 1075 01:14:04,231 --> 01:14:07,860 ng pagpapabuti ng kaligtasan matapos ang pagpapatupad ng LGMA? 1076 01:14:15,993 --> 01:14:17,202 Wala akong alam na anuman. 1077 01:14:17,744 --> 01:14:22,416 Kaya masasabi mong may kumpiyansa kang napipigilan nito ang ilang paglaganap… 1078 01:14:22,499 --> 01:14:23,417 Oo naman. 1079 01:14:23,500 --> 01:14:28,714 Gusto kong balikan ang ilang bagay na nangyari sa nakalipas na limang taon. 1080 01:14:28,797 --> 01:14:31,592 Setyembre 2017, walong tao ang nagkasakit dahil sa spinach. 1081 01:14:31,675 --> 01:14:36,889 Nobyembre 2017, 67 ang nagkasakit mula sa di-kilalang outbreak dahil sa gulay. 1082 01:14:36,972 --> 01:14:40,893 Nang sumunod na taon noong Marso, malaki, 248 katao, limang patay. 1083 01:14:40,976 --> 01:14:42,269 Abril 2018, sampung tao. 1084 01:14:42,352 --> 01:14:47,357 Oktubre 2018, tatlong magkakahiwalay na outbreak, 135 katao ang nagkasakit. 1085 01:14:47,441 --> 01:14:50,027 Nobyembre, 167 tao ang nagkasakit. 1086 01:14:50,110 --> 01:14:53,155 Nobyembre 2019, dalawa pang outbreak sa taon ding iyon. 1087 01:14:53,238 --> 01:14:54,865 Oktubre 2020, 40 katao. 1088 01:14:55,616 --> 01:14:57,826 Di ito magandang track record, di ba? 1089 01:14:58,744 --> 01:15:00,245 Marami tayong dapat ipagmalaki. 1090 01:15:00,329 --> 01:15:03,874 Bawat isa sa mga iyon ay kalunos-lunos na insidente 1091 01:15:03,957 --> 01:15:06,043 at ang epekto nito sa mga mamimili. 1092 01:15:06,126 --> 01:15:10,714 Pero tiwala ako sa pag-unlad na nagawa natin sa LGMA 1093 01:15:10,797 --> 01:15:13,300 at sa pagbabagong nagawa natin sa industriya. 1094 01:15:19,097 --> 01:15:23,018 Ang napansin ko nang nag-uulat ako ng outbreak sa romaine lettuce 1095 01:15:23,101 --> 01:15:26,188 ay kung gaano kakaunti ang ginagawa ng gobyerno 1096 01:15:26,271 --> 01:15:28,232 para tugunan ang mga ito. 1097 01:15:30,859 --> 01:15:33,904 Maraming taong ibinigay natin ang responsibilidad sa mga negosyo 1098 01:15:33,987 --> 01:15:37,366 at hinayaan silang managot, at hindi iyon naging epektibo. 1099 01:15:38,242 --> 01:15:39,868 Inuutusan akong tapusin na ito. 1100 01:15:39,952 --> 01:15:43,830 Ano ang gusto mong malaman ng mga manonood tungkol sa isyung ito? 1101 01:15:43,914 --> 01:15:46,208 Gusto kong malaman ng mga manonood 1102 01:15:46,291 --> 01:15:49,419 na ang US ang may pinakaligtas na sistema ng pagkain sa mundo. 1103 01:15:49,503 --> 01:15:53,674 Kung saan plano nating magtulungan para gumawa ng mas ligtas, digital, 1104 01:15:53,757 --> 01:15:57,719 transparent, at sustinableng sistema ng pagkain na makabubuti sa mga mamimili. 1105 01:15:57,803 --> 01:16:00,931 Makabubuti ito sa mga producer, at sa planeta. 1106 01:16:03,517 --> 01:16:07,521 Di ko masabi kung ilang beses ko nang narinig ang mga tagagawa ng batas, 1107 01:16:07,604 --> 01:16:09,147 mga ehukutibo, mga pinuno, 1108 01:16:09,231 --> 01:16:12,526 na sabihing, "Amerika ang may pinakaligtas na sistema ng pagkain." 1109 01:16:12,609 --> 01:16:17,322 Pero tila nagkaroon ng walang katapusang ikot ng kabiguan 1110 01:16:17,406 --> 01:16:23,203 at mga outbreak at recall at pagkakasakit at pagkamatay. 1111 01:16:23,287 --> 01:16:25,038 Kapag naririnig ko ang mga politikong 1112 01:16:25,122 --> 01:16:28,417 pinakaligtas ang sistema ng pagkain natin sa mundo, nakakatawa. 1113 01:16:28,500 --> 01:16:30,502 Hindi totoo iyon. 1114 01:16:30,586 --> 01:16:33,422 Nakokontrol ang mga pathogen na ito. Di natin ginagawa. 1115 01:16:33,505 --> 01:16:35,841 Tayo ang Estados Unidos. Higit ang inaasahan natin. 1116 01:16:36,967 --> 01:16:41,430 At kapag binigo tayo ng kaligtasan ng supply ng pagkain, malaking pagkabigo. 1117 01:16:46,143 --> 01:16:50,063 150 DAGDAG NA SAMPLE NG HILAW NA MANOK ANG SINURI NG MGA FILMMAKER. 1118 01:16:50,606 --> 01:16:54,109 17% NG MGA SAMPLE ANG POSITIBO SA SALMONELLA. 1119 01:16:54,192 --> 01:16:58,655 29% NG MGA SAMPLE NG PERDUE AY POSITIBO. 1120 01:17:00,407 --> 01:17:02,993 PINANININDIGAN NG PERDUE NA "NAKAHANAY" ANG MGA RESULTA 1121 01:17:03,076 --> 01:17:04,328 SA AVERAGE NG INDUSTRIYA. 1122 01:17:04,411 --> 01:17:07,748 AYON SA KANILA, AGRESIBO ANG PAGSISIKAP NILA PARA MABAWASAN 1123 01:17:07,831 --> 01:17:09,625 ANG SALMONELLA SA MGA PRODUKTO NITO. 1124 01:17:13,045 --> 01:17:16,965 Di sapat ang ginagawa ng gobyerno para protektahan ang mga mamimili. 1125 01:17:18,717 --> 01:17:22,596 Ang mga mamimili, dahil madalas na sa kanila nakasalalay sa antas na iyon, 1126 01:17:22,679 --> 01:17:25,891 kailangan nilang tiyaking ginagawa nila ang tamang hakbang sa bahay. 1127 01:17:30,228 --> 01:17:34,399 Masasabi kong nangunguna sa listahan ng iniiwasan ko ang melon. 1128 01:17:35,692 --> 01:17:40,489 Di mo malilinis nang maayos ang labas, at kapag nahiwa mo na, huli na ang lahat. 1129 01:17:40,572 --> 01:17:42,574 At walang kill step sa melon. 1130 01:17:43,867 --> 01:17:45,702 Pangalawa ang togue. 1131 01:17:46,536 --> 01:17:49,748 Tuwing ikalawang taon, may malaking outbreak 1132 01:17:49,831 --> 01:17:52,751 kung saan walang paraan para linisin ang mga ito. 1133 01:17:53,585 --> 01:17:56,880 Sasabihin kong ikatlo ay ang naka-bag na letsugas. 1134 01:17:58,256 --> 01:18:01,218 Ang spring mix mo. Iba't ibang salad mixes mo. 1135 01:18:01,301 --> 01:18:05,055 Hindi mo alam kung ilang ulo ng letsugas ang nanggaling, 1136 01:18:05,138 --> 01:18:07,391 o alam mo ba kung saan nanggaling? 1137 01:18:13,063 --> 01:18:16,108 Lahat ng outbreak na nasangkot ako 1138 01:18:16,608 --> 01:18:20,737 ay tatlong hugas, nakasako, at ipinadala sa buong bansa. 1139 01:18:22,406 --> 01:18:25,867 Bilhin mo nang buo at ikaw na ang maghugas. 1140 01:18:26,451 --> 01:18:28,495 Kontrolin ang kapaligiran mo. 1141 01:18:30,622 --> 01:18:34,960 Nang mag-order kami ng tanghalian, iniwasan ko lahat ng may star sa menu 1142 01:18:35,043 --> 01:18:38,588 na nagsasabing posibleng malantad sa panganib kung kulang sa luto. 1143 01:18:38,672 --> 01:18:42,801 May ilang hilaw na isda sila, pero di ako kumuha. 1144 01:18:45,762 --> 01:18:48,932 Magpasya ka, gustung-gusto mo ba ng hilaw na talaba 1145 01:18:49,015 --> 01:18:52,477 para sumugal sa mga panganib na nauugnay dito? 1146 01:18:53,895 --> 01:18:58,650 Ayaw kong maging isa sa mga taong nawalan ng kamay dahil sa paglabas ko minsan. 1147 01:18:58,734 --> 01:19:00,026 Oo. 1148 01:19:02,195 --> 01:19:03,822 Salamat. Maraming salamat. 1149 01:19:03,905 --> 01:19:04,948 Salamat. 1150 01:19:07,242 --> 01:19:08,452 Ano'ng oorderin mo? 1151 01:19:08,952 --> 01:19:14,207 Hamburger na iniluto sa 155 degrees na temperatura, 1152 01:19:15,000 --> 01:19:17,335 french fries, at iyon na. 1153 01:19:17,419 --> 01:19:18,628 Okay. Sige. 1154 01:19:21,965 --> 01:19:25,218 Kapag gusto mong umorder ng hamburger sa restaurant, 1155 01:19:25,719 --> 01:19:28,013 umorder ayon sa temperatura 1156 01:19:28,597 --> 01:19:32,934 dahil ang medium rare, rare, well-done ay puro pagtantiya lang. 1157 01:19:33,018 --> 01:19:36,438 Di puwedeng ibase sa kulay o kung malinaw ang katas. 1158 01:19:36,521 --> 01:19:39,858 Pag sinabing, "Wala kaming termometro para maluto nang ganyan," 1159 01:19:39,941 --> 01:19:41,735 iba na ang oorderin ko. 1160 01:19:50,535 --> 01:19:54,790 Palagay ko noong una akong pumasok sa ganitong trabaho, akala ko 1161 01:19:55,499 --> 01:19:58,752 kung marami kang naidemanda at nakuhang pera sa kanila, 1162 01:19:58,835 --> 01:20:00,629 na mababago ang mga gawi nila. 1163 01:20:00,712 --> 01:20:03,757 Kaka-64 ko lang, 1164 01:20:03,840 --> 01:20:08,470 at parang hindi ko pa rin nagawa ang inaasahan kong gawin. 1165 01:20:08,970 --> 01:20:10,013 Kaya… 1166 01:20:10,096 --> 01:20:14,351 Dahil naisip ko, naisip ko talaga, 1167 01:20:14,434 --> 01:20:17,270 sa oras na umabot ako sa parteng iyon, 1168 01:20:19,147 --> 01:20:22,567 hindi na mangyayari ang ganitong bagay. 1169 01:20:23,109 --> 01:20:25,779 Pero nangyayari ito sa lahat ng oras. 1170 01:20:26,488 --> 01:20:30,075 PAGKATANGGAP NG PETISYON NI MARLER, IBINAWAL NG USDA ANG SALMONELLA SA MANOK. 1171 01:20:30,158 --> 01:20:31,827 PERO DI NASOLUSYUNAN ANG PROBLEMA, 1172 01:20:31,910 --> 01:20:34,913 LEGAL PA RIN ITO SA NG MGA PRODUKTONG MANOK NA IBINIBENTA SA US. 1173 01:20:34,996 --> 01:20:41,753 Nang mamatay ang anak ko, inisip kong ang gobyerno, batas at patakaran, 1174 01:20:41,837 --> 01:20:44,506 o agham at teknolohiya ang bahala dito. 1175 01:20:44,589 --> 01:20:49,386 Hindi natin haharapin ang food safety tulad ng pinag-uusapan natin noong 1993. 1176 01:20:49,970 --> 01:20:51,721 PATULOY ANG PAGTUON NI PROF. DETWILER 1177 01:20:51,805 --> 01:20:54,808 NA ITURO ANG FOOD SAFETY SA MGA LIDER NG INDUSTRIYA SA HINAHARAP. 1178 01:20:54,891 --> 01:20:58,520 May kakayahan ang mga regulator na itakda ang tono 1179 01:20:58,603 --> 01:21:02,065 at bumuo ng balangkas na humihikayat sa industriya na gawin ang tama. 1180 01:21:02,732 --> 01:21:04,818 GUMAGAWA NG BILL SI SARAH SORSCHER 1181 01:21:04,901 --> 01:21:08,113 PARA MABIGYAN ANG USDA NG MAS MALAWAK MA AWTORIDAD SA MGA FARM. 1182 01:21:08,196 --> 01:21:12,033 Kung iparirinig ng publiko ang boses nila 1183 01:21:12,993 --> 01:21:16,705 at pursigihin ang mga mambabatas, 1184 01:21:16,788 --> 01:21:20,667 ipaalam sa kanila na hindi ito katanggap-tanggap, 1185 01:21:20,750 --> 01:21:26,298 naniniwala ako, oo, kikilos ang mga mambabatas sa ngalan nila. 1186 01:21:26,923 --> 01:21:32,345 ROSA DELAURO, NANANATILIHING KAMPEON NG FOOD SAFETY SA KONGRESO. 1187 01:21:32,429 --> 01:21:35,891 Ipagpatuloy mo lang ang laban na nasa harap mo, 1188 01:21:35,974 --> 01:21:41,688 at may mga bagay pa akong dapat gawin, kaya kailangan kong maging abala.