1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX

2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX

3
00:00:18,393 --> 00:00:20,186
Sağlıklı beslenmemiz,

4
00:00:20,270 --> 00:00:24,858
marketlerin et, süt ve sebze reyonlarından
alışveriş yapmamız söylenir.

5
00:00:24,941 --> 00:00:28,069
Ama çoğu insanın fark etmediği
bir şey var.

6
00:00:28,778 --> 00:00:31,614
Buralar en riskli kısımlar olabilir.

7
00:00:31,698 --> 00:00:34,909
BILL MARLER, 30 YILDIR
KURBANLAR İÇİN ÇALIŞAN

8
00:00:34,993 --> 00:00:37,829
BİR GIDA GÜVENLİĞİ AVUKATI

9
00:00:37,912 --> 00:00:39,622
Etrafıma baktığımda,

10
00:00:39,706 --> 00:00:43,752
muhtemelen 10, 15 farklı şey görüyorum.

11
00:00:43,835 --> 00:00:47,297
Ürün kirli çıkıyor
veya kurbanlar adına dava açıyorum.

12
00:00:47,589 --> 00:00:50,383
CDC'YE GÖRE
AMERİKA'DA HER YIL 48 MİLYON KİŞİ

13
00:00:50,467 --> 00:00:53,511
GIDA KAYNAKLI HASTALIKLARDAN
MUZDARİP OLUYOR.

14
00:00:53,595 --> 00:00:57,182
Çok fazla romaine marulu davası açtım.

15
00:00:57,265 --> 00:01:00,185
Kesilmiş meyvelerden sayısız salgın çıktı.

16
00:01:00,268 --> 00:01:01,436
Kesilmiş kavun.

17
00:01:01,519 --> 00:01:02,520
Çilek.

18
00:01:02,604 --> 00:01:03,646
Karamelli elma.

19
00:01:03,730 --> 00:01:06,274
Domates. Soğan. Kurabiye hamuru.

20
00:01:06,357 --> 00:01:08,068
Similac bebek maması.

21
00:01:08,151 --> 00:01:09,360
Lucky Charms.

22
00:01:09,444 --> 00:01:13,239
Tavuk… Tüm bu ürünler
muhtemelen kirlenmiş durumda.

23
00:01:13,615 --> 00:01:17,994
CDC, HAFTADA 36 KADAR
SALGIN VAKASI ARAŞTIRIYOR.

24
00:01:18,078 --> 00:01:21,998
Hiçbir şey güvenli değilmiş gibi.
İnsan yemek yiyemiyor, değil mi?

25
00:01:22,082 --> 00:01:26,461
Evet, sektör bize
karışık mesajlar veriyor.

26
00:01:26,544 --> 00:01:29,130
Ürünlerini almamızı istiyorlar

27
00:01:29,214 --> 00:01:34,010
ama sonuçta ürettiklerinden
sorumlu olmak istemiyorlar.

28
00:01:34,094 --> 00:01:35,095
Ben gelene kadar.

29
00:01:43,353 --> 00:01:47,732
Dünyadaki açık ara en güvenli
gıda kaynaklarına sahibiz.

30
00:01:47,816 --> 00:01:50,068
Dünyadaki en güvenli gıda kaynakları.

31
00:01:50,151 --> 00:01:54,155
Bunu unutmayalım, dünyadaki
en güvenli gıda kaynakları bizde, ABD'de.

32
00:01:54,239 --> 00:01:57,325
FDA, organik çileklerle
bağlantılı olduğu düşünülen

33
00:01:57,408 --> 00:01:59,702
bir hepatit A salgınını araştırıyor.

34
00:01:59,786 --> 00:02:01,830
Çok eyaletli Salmonella salgını.

35
00:02:01,913 --> 00:02:05,667
Sağlık uzmanları, bazı JIF fıstık ezmesi
ürünleriyle bağlantılı olduğunu düşünüyor.

36
00:02:05,750 --> 00:02:09,003
En az iki bebek ölümünden sonra
ürünler toplatıldı.

37
00:02:09,087 --> 00:02:11,798
Bazı hastalıklar
mamayla bağlantılı olabilir.

38
00:02:11,881 --> 00:02:15,635
Çeşitli toz kek karışımları
16 kişiye hastalık bulaştırdı.

39
00:02:15,718 --> 00:02:17,846
Birinde böbrek yetmezliği oluştu.

40
00:02:17,929 --> 00:02:21,266
Dünyadaki en güvenli
gıda kaynaklarına sahibiz, diyoruz

41
00:02:21,349 --> 00:02:22,517
ve bence de öyle.

42
00:02:22,600 --> 00:02:26,271
İnsanların hastalandığı, karaciğer
yetmezliğinden hastaneye kaldırıldığı

43
00:02:26,354 --> 00:02:29,440
ve bazılarının
safra keselerinin alındığı söyleniyor.

44
00:02:29,524 --> 00:02:34,320
Dört çiğ tavuktan birinde Salmonella var.

45
00:02:34,404 --> 00:02:38,449
CDC, bir kez daha marullarda
E. coli salgını olduğunu duyurdu.

46
00:02:38,533 --> 00:02:41,911
Dünyanın en güvenli gıda kaynakları bizde.

47
00:02:41,995 --> 00:02:44,038
Colorado'daki bir çiftliğin kavunlarında

48
00:02:44,330 --> 00:02:46,833
"listeria" denen
bir şey olduğu söyleniyor.

49
00:02:46,916 --> 00:02:51,629
Her dört dakikada bir, aldığı gıdadan
hasta olan biri hastaneye kaldırılıyor.

50
00:02:51,713 --> 00:02:54,716
Dünyanın en güvenli gıda kaynaklarına
sahip olmaya devam etmeliyiz.

51
00:02:54,799 --> 00:02:56,092
Dünyadaki en güvenli…

52
00:02:56,176 --> 00:02:57,719
En güvenli gıda kaynakları.

53
00:02:57,802 --> 00:02:58,845
Dünyanın en güvenlisi.

54
00:02:58,928 --> 00:03:00,597
Dünyanın en güvenli gıda kaynakları.

55
00:03:00,680 --> 00:03:04,851
Ve dünyadaki en iyi, en verimli,
en güvenli gıda kaynaklarına sahibiz.

56
00:03:04,934 --> 00:03:06,686
Ve böyle olmaya devam etmeli.

57
00:03:07,604 --> 00:03:12,650
YEMEĞİMİZDEKİ ZEHİR

58
00:03:16,070 --> 00:03:18,948
Saat 11 canlı yayınındayız.

59
00:03:19,032 --> 00:03:21,910
Kuzeybatı sağlık yetkilileri
uyarıda bulunuyor.

60
00:03:21,993 --> 00:03:25,038
Bölgemizde ortaya çıkan
ölümcül bir hastalık için

61
00:03:25,121 --> 00:03:26,414
tetikte olmalıyız.

62
00:03:26,497 --> 00:03:27,665
45 kişi…

63
00:03:27,749 --> 00:03:30,668
Bunu dün gibi hatırlıyorum.

64
00:03:37,383 --> 00:03:41,804
Washington eyaletinde
bir E. coli salgını çıkmıştı.

65
00:03:41,888 --> 00:03:43,973
Neye bağlı olduğu bilinmiyordu.

66
00:03:47,518 --> 00:03:49,354
Sorunun başlangıcı şöyleydi,

67
00:03:49,437 --> 00:03:55,318
bir pediatrik bulaşıcı hastalıkları uzmanı
beni aradı.

68
00:03:55,401 --> 00:03:59,197
"Yaklaşık 30 saat içinde

69
00:03:59,280 --> 00:04:03,826
E. coli O157 bulaşmış 11 hasta geldi.

70
00:04:03,910 --> 00:04:06,621
Daha önce hiç böyle bir şey görmemiştim."

71
00:04:06,704 --> 00:04:09,415
Bu benim için
büyük bir tehlike göstergesiydi.

72
00:04:09,499 --> 00:04:12,210
Kötü bir şeyler olduğu belliydi.

73
00:04:12,293 --> 00:04:15,713
Bu sabah yedi yeni E. coli zehirlenmesi
vakası doğrulandı…

74
00:04:15,797 --> 00:04:17,924
E. coli hastaları hastanede.

75
00:04:18,007 --> 00:04:20,969
Batı Washington Hastanesi'nde
21 çocuk var.

76
00:04:21,052 --> 00:04:24,430
Bazı uzmanlar, durumun
daha da kötüye gideceğini söylüyor.

77
00:04:24,514 --> 00:04:25,431
Bunun,

78
00:04:25,515 --> 00:04:29,936
Amerika'daki en büyük gıda kaynaklı salgın
olacağını bilmiyorduk.

79
00:04:35,275 --> 00:04:37,235
Muvazzaf hizmetim yeni bitmişti.

80
00:04:37,318 --> 00:04:39,570
Donanmada bir denizaltıda
nükleer mühendistim.

81
00:04:40,863 --> 00:04:42,240
Bir karım vardı.

82
00:04:42,323 --> 00:04:46,286
O zamanlar 9 yaşında bir oğlum
ve 16 aylık bir oğlum vardı.

83
00:04:47,996 --> 00:04:52,417
E. coli salgınıyla ilgili haberler
ve söylentiler vardı.

84
00:04:53,084 --> 00:04:55,712
Benim için anlamsızdı.
E. coli'ı bilmiyordum.

85
00:04:55,795 --> 00:04:57,255
En kötü ne olabilirdi?

86
00:04:57,338 --> 00:05:00,049
E. coli zehirlenmesi
oldukça yeni bir hastalık.

87
00:05:00,133 --> 00:05:04,512
Bu bakterinin niye bazı insanları
hasta ettiğine dair pek bilgi yok.

88
00:05:04,595 --> 00:05:07,890
Bay Kobayashi,
bize bu konudaki endişelerden…

89
00:05:07,974 --> 00:05:12,687
Salgının büyük bir kısmı
E. coli O157'nin ne olduğunu açıklamaktı.

90
00:05:12,770 --> 00:05:17,734
Birkaç haftalığına
kendimi Tony Fauci gibi hissettim.

91
00:05:18,568 --> 00:05:23,990
Çoğu insan için ortalama kuluçka süresi
üç ila dört gündür.

92
00:05:24,073 --> 00:05:29,412
Sorun şu ki, bir kişi hastalanmadan önce
dokuz gün kadar bir süre geçebilir.

93
00:05:29,495 --> 00:05:34,000
Bu tür hastalıklar için en büyük önlem

94
00:05:34,083 --> 00:05:36,878
ellerin iyice yıkanması…

95
00:05:36,961 --> 00:05:40,882
E. coli, genel bir bakteri kategorisidir.

96
00:05:40,965 --> 00:05:46,095
Herkesin bağırsaklarında
doğal olarak bulunurlar.

97
00:05:46,971 --> 00:05:50,308
E. coli'ın birçok farklı türü var.

98
00:05:50,391 --> 00:05:52,310
Çoğu zararsızdır.

99
00:05:53,353 --> 00:05:56,105
Ama E. coli O157 gibi bazı türleri

100
00:05:56,189 --> 00:05:58,441
çok ciddi hastalıklara yol açabilir.

101
00:06:00,485 --> 00:06:02,195
Birkaç gün içinde,

102
00:06:02,278 --> 00:06:06,616
Jack in the Box'ın az pişmiş
hamburgerleriyle bağlantılı olduğu

103
00:06:06,699 --> 00:06:07,700
ortaya çıktı.

104
00:06:07,784 --> 00:06:11,412
150'den fazla kişi Idaho
ve Washington'daki Jack in the Box'ta

105
00:06:11,496 --> 00:06:14,415
bakterili hamburger eti
yedikten sonra hastalandı.

106
00:06:14,499 --> 00:06:15,917
Bir çocuk öldü.

107
00:06:17,210 --> 00:06:19,962
E. coli O157 ile ilgili
büyük sorunlardan biri,

108
00:06:20,046 --> 00:06:22,256
Shiga Toksini denen bir şey üretmesi.

109
00:06:23,424 --> 00:06:27,095
Bağırsaklara girip
bu toksini salgılamaya başlıyorlar.

110
00:06:27,178 --> 00:06:30,390
Bu toksin kana karışıp
kan hücrelerini öldürüyor

111
00:06:30,473 --> 00:06:34,227
ve bu parçalanan kan hücreleri
daha sonra organ yetmezliğine,

112
00:06:34,310 --> 00:06:36,854
böbreklerin durmasına sebep oluyor.

113
00:06:37,980 --> 00:06:40,191
Çocuklar böyle ölüyor.

114
00:06:41,359 --> 00:06:44,987
Sadece bizim eyalette
312'den fazla vaka var.

115
00:06:45,071 --> 00:06:46,989
Bugün bir ölüm daha oldu.

116
00:06:47,073 --> 00:06:47,907
KÜÇÜK KIZ ÖLDÜ

117
00:06:47,990 --> 00:06:51,035
Jack in the Box davası geldiğinde

118
00:06:51,119 --> 00:06:54,831
hukuk fakültesini bitireli
dört yıl olmuştu.

119
00:06:54,914 --> 00:06:56,749
34 yaşındaydım.

120
00:06:57,667 --> 00:07:02,130
Eski bir müvekkilim aradı.

121
00:07:02,213 --> 00:07:06,426
Arkadaşının kızı Brianne Kiner
hastanedeymiş.

122
00:07:08,177 --> 00:07:10,263
Onlarla buluşmamı istediler.

123
00:07:10,346 --> 00:07:14,434
O noktada dört buçuk, beş aydır
hastanede yatıyormuş.

124
00:07:14,517 --> 00:07:17,311
Bir sürü mekanik şey vardı,

125
00:07:17,395 --> 00:07:20,731
vücuduna giren
bir sürü kablo ve tüp vardı.

126
00:07:21,274 --> 00:07:25,111
Odadan çıktığımda ağlıyordum.

127
00:07:25,194 --> 00:07:28,322
Çünkü gerçekten çok zordu.

128
00:07:28,406 --> 00:07:32,827
Bugün bile Brianne'i
o durumda düşünmek zor.

129
00:07:32,910 --> 00:07:35,788
Çok savunmasızdı.

130
00:07:35,872 --> 00:07:38,124
Tek suçu bir hamburger yemekti.

131
00:07:40,668 --> 00:07:45,047
Jack in the Box'ın yönetim kurulu,
bu ölümcül hatayla ilgili olarak

132
00:07:45,131 --> 00:07:46,674
tam soruşturma emri verdi.

133
00:07:47,175 --> 00:07:49,510
Müfettişler ve sağlık bakanlığı,

134
00:07:50,428 --> 00:07:53,806
çocuğumun hastalığı
kreşteki başka bir çocuktan kaptığını

135
00:07:53,890 --> 00:07:55,224
tespit etti.

136
00:07:57,101 --> 00:08:00,396
Çocuk Hastanesi
bu akşam 18 çocuğu tedavi ediyor.

137
00:08:00,480 --> 00:08:04,609
Çocuklardan dördü E. coli'ı
hamburgerden değil, başkasından kapmış.

138
00:08:04,692 --> 00:08:06,194
İkincil bir enfeksiyon.

139
00:08:06,277 --> 00:08:08,196
GEÇMİŞ OLSUN RILEY

140
00:08:09,238 --> 00:08:11,949
Birdenbire iki tane yeni doktor geldi.

141
00:08:12,450 --> 00:08:15,203
Hemolitik üremik sendrom oluştuğunu

142
00:08:15,286 --> 00:08:17,371
düşündüklerini söylediler.

143
00:08:18,289 --> 00:08:20,374
Yani kısacası,

144
00:08:20,458 --> 00:08:22,251
durum çok kötüleşince

145
00:08:22,335 --> 00:08:26,756
E. coli onu içten içe
yiyip bitirmeye başlamış.

146
00:08:26,839 --> 00:08:29,509
Organlar birbiri ardına gidiyormuş.

147
00:08:30,718 --> 00:08:35,389
Gazete kupürlerini
biriktirdiğimi hatırlıyorum.

148
00:08:36,599 --> 00:08:38,643
Sonradan oğlumla konuşup…

149
00:08:40,561 --> 00:08:42,021
…ne kadar cesur olduğunu

150
00:08:42,897 --> 00:08:45,733
ve onunla ne kadar gurur duyduğumu
söyleyecektim.

151
00:08:48,236 --> 00:08:51,113
Vicki ve Darin Detwiler'la
tanışmanızı istiyorum.

152
00:08:51,197 --> 00:08:56,536
16 aylık oğullarının durumu hâlâ kritik.
Tacoma'daki Mary Bridge Hastanesi'nde.

153
00:08:56,619 --> 00:08:58,371
Size sorum şu,

154
00:08:58,454 --> 00:09:01,374
bu kusurlu et sorunuyla ilgili
ne yapacaksınız?

155
00:09:01,457 --> 00:09:06,003
Her şeyden önce, fast food hizmeti
verenlerin şunu anlamasını sağlamalıyız.

156
00:09:06,087 --> 00:09:09,840
Gıda yönetmeliğimize uymak için
ellerinden geleni…

157
00:09:09,924 --> 00:09:12,677
Birleşik Devletler yönetmeliğine göre,

158
00:09:12,760 --> 00:09:19,016
hamburgerin en az 60 dereceye
pişirilmesi gerekiyordu.

159
00:09:20,393 --> 00:09:22,186
Washington eyaletinde

160
00:09:22,270 --> 00:09:28,067
bu yasayı 68 dereceye değiştirdik.
Çünkü O157 bulaşan çoğu kişinin

161
00:09:28,150 --> 00:09:33,948
az pişirilmiş hamburger yediğini
fark ettik.

162
00:09:35,366 --> 00:09:37,660
John, bu haber çok ilgi gördü.

163
00:09:37,743 --> 00:09:40,246
Ama sanırım hâlâ bir kafa karışıklığı var.

164
00:09:40,830 --> 00:09:44,208
Soruna neden olan şey
etin az pişmesi mi, kirli olması mı?

165
00:09:44,292 --> 00:09:47,211
Barry, bence bu karışıklığın bir kısmı

166
00:09:47,295 --> 00:09:51,841
sektörün suçlamalardan kaçınma amaçlı
yaptığı açıklamalardan kaynaklı.

167
00:09:51,924 --> 00:09:54,010
Cevap, ikisi de.

168
00:09:54,093 --> 00:09:59,348
Şirket, Washington eyaleti tarafından
istenen prosedürleri

169
00:09:59,432 --> 00:10:00,933
takip etmiyordu.

170
00:10:01,017 --> 00:10:03,227
Bunu bilmediklerini söylediler.

171
00:10:04,061 --> 00:10:05,688
Şimdi geriye dönüp bakınca,

172
00:10:05,771 --> 00:10:09,984
Jack in the Box'ın yasaya dikkat etmemeyi
seçtiğini düşünüyor musunuz?

173
00:10:10,651 --> 00:10:12,570
Hayır, hiç böyle düşünmüyorum.

174
00:10:12,653 --> 00:10:16,282
Yasalara dikkat etmemeyi
asla tercih etmeyiz.

175
00:10:17,199 --> 00:10:20,620
Bir şirket neden
yasalara dikkat etmemeyi seçsin?

176
00:10:24,790 --> 00:10:29,712
Delil keşfi sırasında, bir milyon sayfa
kadar belgeyi üstüme yığdılar.

177
00:10:31,047 --> 00:10:35,801
Hepsine bakmayacağımı düşündüklerinden
oldukça eminim.

178
00:10:35,885 --> 00:10:39,013
Ama çok ilginç şeyler bulmaya başladık.

179
00:10:39,930 --> 00:10:42,391
Jack in the Box'ın bir çalışanı,

180
00:10:42,475 --> 00:10:46,479
şirket merkezine öneri kutusu aracılığıyla
bir mektup göndermiş.

181
00:10:46,562 --> 00:10:51,067
"Hamburgerlerimizi az pişiriyoruz
ve müşterilerden şikâyet alıyoruz."

182
00:10:51,567 --> 00:10:55,196
Ve sonra kanıt niteliğindeki
belgeleri görüyorsunuz.

183
00:10:55,821 --> 00:10:59,325
Washington eyaletinden
yemek pişirme süreleriyle ilgili

184
00:10:59,408 --> 00:11:01,994
yeni yönetmelikleri almakla kalmamışlar,

185
00:11:02,787 --> 00:11:05,539
bir de bu konu üzerinde düşünüp

186
00:11:05,623 --> 00:11:08,793
görmezden gelmeye karar vermişler.

187
00:11:08,876 --> 00:11:11,087
ETLER GENELDE SERT OLUYOR.

188
00:11:13,839 --> 00:11:15,257
Bunu bulduktan sonra

189
00:11:16,842 --> 00:11:21,764
Jack in the Box'ın avukatını aradım
ve "İşiniz bitti" dedim.

190
00:11:21,847 --> 00:11:26,310
Jack in the Box, tüm hamburgerlerin
68 derecede pişirilmesi için yapılan

191
00:11:26,394 --> 00:11:29,897
Washington eyaleti uyarısını
kaybettiğini itiraf etti.

192
00:11:29,980 --> 00:11:32,483
Söylediklerine göre uyarıyı sonradan…

193
00:11:32,566 --> 00:11:36,028
Bir ebeveyn olarak
çocuklarınızı korumaya çalışıyorsunuz.

194
00:11:36,112 --> 00:11:39,740
Sonra bilmediğiniz, hiç duymadığınız

195
00:11:39,824 --> 00:11:42,535
görünmez bir şey ortaya çıkıyor.

196
00:11:45,246 --> 00:11:46,872
Çok yıkıcı.

197
00:11:48,249 --> 00:11:53,045
Doktor, "İkinci ve üçüncü görüş
almak isteyeceksiniz

198
00:11:53,546 --> 00:11:56,716
ama bu noktada iyileşme şansı sıfır" dedi.

199
00:11:57,425 --> 00:12:01,178
"Çok fazla organ hasarı var.

200
00:12:01,262 --> 00:12:05,182
Ona yeterince oksijen ulaştıramıyoruz.

201
00:12:05,266 --> 00:12:08,394
Bu noktada beyin hasarı
öyle bir seviyeye geldi ki

202
00:12:08,477 --> 00:12:11,188
onu yaşam destek ünitesinde
daha fazla tutmak…

203
00:12:12,565 --> 00:12:15,234
…kötülük olur."

204
00:12:17,236 --> 00:12:19,822
"Hiçbir faydası olmaz."

205
00:12:21,323 --> 00:12:25,411
Ona biraz sarılabilmek için
her şeyi çıkarmalarını istedim.

206
00:12:25,494 --> 00:12:26,412
VICKI DETWILER
ANNESİ

207
00:12:26,495 --> 00:12:30,583
Dr. Crane'i çağırıp
kontrol ettirmem gerekti.

208
00:12:30,666 --> 00:12:33,419
Çünkü onu yeterince yakınımda tutarsam

209
00:12:33,502 --> 00:12:37,673
sanki kalbi atmaya ve nefes almaya
devam edecek gibi geliyordu.

210
00:12:38,257 --> 00:12:40,676
BELLINGHAM'DAN

211
00:12:43,095 --> 00:12:44,513
Dört çocuk öldü.

212
00:12:45,181 --> 00:12:46,891
Düşünebiliyor musun?

213
00:12:46,974 --> 00:12:50,644
Jack in the Box'tan yedikleri
bir hamburger yüzünden öldüler.

214
00:12:51,312 --> 00:12:56,025
O çocuklardan birinin anne babasıysan
bunu anlamak mümkün değil.

215
00:12:56,108 --> 00:13:02,114
Ve söylemeliyim ki
E. coli O157 ölümleri çok kötü.

216
00:13:02,198 --> 00:13:03,866
Hiç iyi ölümler değil.

217
00:13:08,412 --> 00:13:12,500
Jack in the Box avukatları bizimle görüştü
ve anlaşma teklif etti.

218
00:13:12,583 --> 00:13:16,045
Bu konuda asla konuşamayacağımıza dair
bir madde vardı.

219
00:13:16,128 --> 00:13:18,130
Oğlumun ölüm sebebi hakkında

220
00:13:18,214 --> 00:13:21,383
hayatımın sonuna kadar
sessiz kalamayacağıma

221
00:13:21,467 --> 00:13:23,177
çoktan karar vermiştim.

222
00:13:23,260 --> 00:13:25,221
Kariyer değiştirmem gerekse bile

223
00:13:25,304 --> 00:13:27,681
hiçbir şey yapmama fikrini kaldıramadım.

224
00:13:27,765 --> 00:13:30,226
Ben bir profesör ve dekan yardımcısıyım.

225
00:13:30,309 --> 00:13:33,854
Odak noktam
gıda ve gıda sektörü mevzuatları…

226
00:13:33,938 --> 00:13:36,941
Gıda güvenliği ve politikası
dersleri veriyorum.

227
00:13:37,024 --> 00:13:38,400
Lisansüstü dersleri veriyorum.

228
00:13:38,484 --> 00:13:41,654
Başkalarının da aynısını yaşamasını
engellemek için

229
00:13:41,737 --> 00:13:44,281
bir şeyler yapmayı denemek zorundaydım.

230
00:13:45,491 --> 00:13:49,453
İyi akşamlar. Eyaletin en büyük
yaralanma tazminatı gerçekleşti.

231
00:13:49,537 --> 00:13:51,413
Jack in the Box'ın ana şirketi

232
00:13:51,497 --> 00:13:55,292
az pişmiş hamburgerlerden dolayı
milyonlarca dolar ödemek zorunda kalacak.

233
00:13:55,376 --> 00:13:58,379
En az 10 milyon dolara
mal olması bekleniyor.

234
00:13:58,462 --> 00:13:59,839
4,4 milyon dolar.

235
00:13:59,922 --> 00:14:01,966
15,6 milyon dolar.

236
00:14:02,049 --> 00:14:07,012
Bu paranın, hayatı boyunca
Brienne'in bakımı için

237
00:14:07,096 --> 00:14:11,267
yeterli olacağına güveniyoruz, ancak…

238
00:14:11,350 --> 00:14:17,690
Bill Marler, bu salgınlardan sorumlu olan
şirketlere açılan davalarda

239
00:14:17,773 --> 00:14:19,900
en önemli avukat olmakla kalmadı.

240
00:14:19,984 --> 00:14:22,736
Aynı zamanda
çok daha büyük bir savunucu oldu.

241
00:14:22,820 --> 00:14:26,657
Hasta olmaları gerekmezken
korkunç derecede hasta olan çocukları

242
00:14:26,740 --> 00:14:28,826
ziyaret etmekten bıktım. Öfkeliyim…

243
00:14:28,909 --> 00:14:31,203
Davacı avukatı olarak başlayıp

244
00:14:31,287 --> 00:14:33,205
ABD'de gıda güvenliği reformunun

245
00:14:33,289 --> 00:14:35,708
en güçlü seslerinden biri hâline geldi.

246
00:14:36,917 --> 00:14:40,754
Jack in the Box olayına özel olarak,
hamburgerler nasıl kirlendi?

247
00:14:41,297 --> 00:14:44,174
Jack in the Box hamburgerlerinin

248
00:14:44,258 --> 00:14:48,554
özel olarak nasıl kirlendiğini bilmiyoruz.

249
00:14:48,637 --> 00:14:51,724
Ama bunun
genelde nasıl gerçekleştiğini biliyoruz.

250
00:14:54,143 --> 00:14:56,979
Genelde mezbahalarda olur.

251
00:14:57,730 --> 00:15:01,567
Kesim sırasında bıçak
bir ineğin bağırsağını sıyırır.

252
00:15:03,611 --> 00:15:09,783
Ama tüm et endüstrisi,
mezbahaların ve et paketleyicilerinin

253
00:15:10,326 --> 00:15:13,704
istediğini yapabilmesi üzerine kuruldu.

254
00:15:15,581 --> 00:15:18,125
Ve ürünü pişirip E. coli'ı öldürmek

255
00:15:19,752 --> 00:15:22,963
tüketicinin sorumluluğuna bırakıldı.

256
00:15:27,509 --> 00:15:31,805
Bir biftek aldığınızda,
tek bir hayvanın etidir.

257
00:15:32,765 --> 00:15:36,769
E. coli varsa dış kısmında olur.
İçinde değil.

258
00:15:36,852 --> 00:15:39,980
Yani bifteği mühürlemek, ölmesini sağlar.

259
00:15:40,981 --> 00:15:44,985
Ama kıyma satın aldığınızda
şöyle bir sorun var,

260
00:15:45,069 --> 00:15:48,489
artık dış kısımla iç kısım bir aradadır.

261
00:15:52,826 --> 00:15:56,872
Tüm hayvanları getirip
aynı tesiste kesmekle kalmıyorsun,

262
00:15:56,956 --> 00:16:02,044
birden fazla hayvanın parçalarını
tek bir karışım hâline getiriyorsun.

263
00:16:04,004 --> 00:16:07,967
Bir hamburger, bazen 400 kadar hayvanın

264
00:16:08,050 --> 00:16:11,804
etinin karıştırılmasıyla elde edilir.

265
00:16:11,887 --> 00:16:13,806
Düşünmesi bile korkunç.

266
00:16:14,723 --> 00:16:18,102
O hayvanlardan birinde
E. coli'ın toksik formu varsa

267
00:16:18,185 --> 00:16:20,187
başınız belada demektir.

268
00:16:23,983 --> 00:16:26,360
Jack in the Box olayının ardından

269
00:16:26,443 --> 00:16:30,572
Tarım Bakanlığı kurbanlarla görüştü

270
00:16:30,656 --> 00:16:33,534
ve Clinton yönetimi, takdire şayan şekilde

271
00:16:33,617 --> 00:16:36,578
oldukça aktivist insanlar getirdi.

272
00:16:36,662 --> 00:16:37,705
Mike?

273
00:16:37,788 --> 00:16:39,999
Mike Taylor bunlardan biriydi.

274
00:16:40,082 --> 00:16:45,045
Et ve kümes hayvanı ürünleriyle ilişkili
gıda kaynaklı hastalık riskini

275
00:16:45,129 --> 00:16:48,090
mümkün olan en yüksek seviyede
azaltmak istiyoruz.

276
00:16:48,173 --> 00:16:49,216
Teşekkürler.

277
00:16:51,010 --> 00:16:54,596
ABD Tarım Bakanlığı'nın resmî politikası,

278
00:16:54,680 --> 00:16:58,934
bunun düzenleyici kurumların
veya sektörün sorumluluğu olmadığıydı.

279
00:16:59,018 --> 00:17:02,730
Tüketicilerin bu ürünleri pişirip
güvenli hâle getirmeleri bekleniyor.

280
00:17:02,813 --> 00:17:05,816
Sonuç olarak çiğ et bakteri içerir.

281
00:17:06,400 --> 00:17:08,527
Doğru pişirme, bakterileri öldürür.

282
00:17:09,653 --> 00:17:14,491
Çocuklarını kaybeden anneler için,
bu salgında aileleri zarar görenler için

283
00:17:14,575 --> 00:17:18,287
bu şok edici ve kabul edilemez
bir açıklamaydı.

284
00:17:21,457 --> 00:17:25,711
Bu dinamiği değiştirmek için
hemen harekete geçmemiz gerekiyordu.

285
00:17:26,295 --> 00:17:28,714
O yüzden şöyle bir karar verdim.

286
00:17:28,797 --> 00:17:31,300
O157:H7'yi zararlı katkı maddesi ilan edip

287
00:17:31,383 --> 00:17:34,261
piyasada bunu içeren etleri
yasa dışı yapacaktık.

288
00:17:34,344 --> 00:17:39,224
Böylece Tarım Bakanlığı, hızla piyasadan
kaldırmak için harekete geçebilecekti.

289
00:17:39,725 --> 00:17:41,268
Bu her şeyi değiştirdi.

290
00:17:41,351 --> 00:17:43,604
Yani etin içinde olması yasaklandı.

291
00:17:43,687 --> 00:17:47,316
Etin içindeyse
piyasadan toplatmak zorundaydın.

292
00:17:50,986 --> 00:17:54,490
Bugün görülen oranlar çok düşük.

293
00:17:54,573 --> 00:17:58,786
Kıyma kaynaklı bir E. coli salgını
nadiren görülüyor.

294
00:17:58,869 --> 00:18:04,333
Yani bu reformların ne kadar etkili
olduğuna dair güçlü bir argüman.

295
00:18:05,167 --> 00:18:06,043
AZ YAĞLI

296
00:18:06,126 --> 00:18:08,420
YAĞSIZ

297
00:18:08,504 --> 00:18:09,838
30 yıl önce,

298
00:18:10,380 --> 00:18:14,009
tüm davalarım, hamburgerle bağlantılı
E. coli vakalarıydı.

299
00:18:14,760 --> 00:18:16,512
Bugünse sıfır.

300
00:18:16,595 --> 00:18:18,722
Bu bir başarı hikâyesi.

301
00:18:18,806 --> 00:18:20,182
JACK IN THE BOX SALGINI

302
00:18:20,265 --> 00:18:23,143
SIĞIR ETİ ENDÜSTRİSİNİ
SONSUZA KADAR DEĞİŞTİRDİ.

303
00:18:23,227 --> 00:18:27,356
AMA DİĞER GIDA ÜRÜNLERİNDEKİ
PATOJEN SORUNUNU ÇÖZMEDİK.

304
00:18:27,439 --> 00:18:30,067
Eskiden en büyük E. coli tehdidi
hamburgerdi.

305
00:18:30,150 --> 00:18:33,445
"Hamburger yemediğim sürece
sorun yok" sanıyorsunuz.

306
00:18:33,529 --> 00:18:39,076
CDC, ıspanakla bağlantılı bir
E. coli salgınıyla ilgili uyarıda bulundu.

307
00:18:39,159 --> 00:18:43,163
Sağlık yetkilileri, Josie's Organics marka
organik ıspanak yememeleri için

308
00:18:43,247 --> 00:18:44,748
tüketicileri uyarıyor.

309
00:18:44,832 --> 00:18:49,253
Organic Power Greens markasıyla
bağlantılı birkaç E. coli vakası görüldü.

310
00:18:49,336 --> 00:18:52,005
Ve artık E. coli vakaları

311
00:18:52,089 --> 00:18:56,468
kıymadan çok daha fazla oranda
maruldan kaynaklı görülüyor.

312
00:18:56,552 --> 00:18:58,679
Hamburger yediğinizde,

313
00:18:58,762 --> 00:19:02,599
en tehlikeli kısmı köfte değil.

314
00:19:02,683 --> 00:19:06,687
Soğan, marul ve domates.

315
00:19:12,234 --> 00:19:18,323
Gıda kaynaklı hastalık dendiğinde
aklıma bozuk bir patates salatası

316
00:19:18,407 --> 00:19:22,286
ya da bildiğimiz gıda zehirlenmesi tarzı
şeyler gelirdi.

317
00:19:25,455 --> 00:19:28,709
Yola çıkacağımız sabah
Stephaine yanıma geldi

318
00:19:28,792 --> 00:19:32,379
ve biraz şey hissettiğini söyledi…

319
00:19:32,462 --> 00:19:36,216
Biraz gazı vardı ve ishaldi.

320
00:19:36,300 --> 00:19:38,760
Ama sadece heyecandan olduğunu düşündü,

321
00:19:38,844 --> 00:19:40,888
biz de üstünde durmadık.

322
00:19:40,971 --> 00:19:42,890
Bir, iki, üç.

323
00:19:45,726 --> 00:19:49,605
Hanımlar ve beyler,
Punta Cana'ya hoş geldiniz.

324
00:19:49,688 --> 00:19:54,026
Dominik Cumhuriyeti'ne varıp
tatil köyüne girdiğimizde

325
00:19:55,611 --> 00:19:58,697
biraz daha iyi hissediyor gibiydi.

326
00:19:58,780 --> 00:20:00,073
Duş aldı.

327
00:20:00,908 --> 00:20:04,411
Ama gece boyunca durumu ilerledi
ve gittikçe kötüleşti.

328
00:20:04,494 --> 00:20:07,956
İşte o zaman
yardım almamız gerektiğini anladım.

329
00:20:11,335 --> 00:20:16,173
Testler ve doktorlarla dolu bir kâbustu.

330
00:20:17,466 --> 00:20:21,470
"Daha iyi olacak. Ona bu antibiyotikleri
vereceğiz" deyip durdular.

331
00:20:21,553 --> 00:20:25,140
"Şöyle bir mikrop kapmış.
Yarın tatil köyüne döner."

332
00:20:26,642 --> 00:20:28,602
Ertesi sabah,

333
00:20:28,685 --> 00:20:30,896
onu görmeme izin verdiklerinde

334
00:20:31,480 --> 00:20:33,065
beni tanımadı.

335
00:20:33,148 --> 00:20:35,943
Saçlarını koparıyordu.

336
00:20:38,195 --> 00:20:40,072
"Nöbet geçiriyor" dedim.

337
00:20:41,073 --> 00:20:45,827
Böbrekleri durmuştu
ve beyninde şişme vardı.

338
00:20:45,911 --> 00:20:48,705
Çıkmamı istediler
ve hepsi birden içeri daldı.

339
00:20:48,789 --> 00:20:53,460
Sanki kötü bir kâbus gibiydi.

340
00:20:53,543 --> 00:20:54,795
Tamamıyla.

341
00:20:54,878 --> 00:20:57,422
Doktor, Candie'yi bir koridorda
kenara çekti

342
00:20:57,506 --> 00:20:59,675
ve "Onu buradan götürmelisin" dedi.

343
00:21:02,594 --> 00:21:03,762
Hemen eve gidip

344
00:21:03,845 --> 00:21:08,517
bir sürü hava ambulansı operasyonuyla
iletişime geçtim.

345
00:21:08,600 --> 00:21:10,727
Onu hemen götürecek bir tane buldum.

346
00:21:10,811 --> 00:21:13,272
ST. LUKE'S
HASTANESİ

347
00:21:14,022 --> 00:21:15,941
Sonra, ertesi sabah

348
00:21:16,024 --> 00:21:19,820
vücudunda Shiga Toksini buldular

349
00:21:19,903 --> 00:21:22,823
ve E. coli olduğundan emin oldular.

350
00:21:22,906 --> 00:21:27,035
"Geceyi atlatamayabilir" dediler.
"Oğlunuzu San Francisco'dan getirin."

351
00:21:27,953 --> 00:21:31,206
Birkaç saat içinde son ayini için
bir rahip geldi.

352
00:21:33,375 --> 00:21:37,087
Stephanie'nin durumu
bir gecede hızla kötüleşti.

353
00:21:37,170 --> 00:21:38,922
Çok kritik bir durumdaydı.

354
00:21:39,006 --> 00:21:41,633
Ne yazık ki
sadece birkaç saat ömrü kalmıştı.

355
00:21:42,676 --> 00:21:46,888
Çok korkutucu bir durum.
Son derece sağlıklı,

356
00:21:46,972 --> 00:21:51,226
atletik, 17 yaşındaki bir kadın
bahar tatiline çıkıyor…

357
00:21:52,227 --> 00:21:54,688
…ve 48 saat sonra ölümün eşiğinde.

358
00:21:56,982 --> 00:21:59,526
Stephanie'nin bulaşıcı hastalık doktoru

359
00:21:59,609 --> 00:22:02,112
bize bulabildiğimiz her bilgiyi toplattı.

360
00:22:02,195 --> 00:22:06,074
Arkadaşlarıyla konuş,
banka hesaplarına bakıp yediklerini öğren.

361
00:22:06,158 --> 00:22:07,617
Çünkü şey diye düşündük…

362
00:22:07,701 --> 00:22:10,871
Bunlar onun hayatını kurtarmaya
yardımcı olabilir.

363
00:22:10,954 --> 00:22:14,458
O yüzden, son bir iki haftada
ne yediğini öğrenmek için

364
00:22:14,541 --> 00:22:16,668
detaylı şekilde bilgi topladık.

365
00:22:17,794 --> 00:22:23,967
Panera'da birlikte yemek yediği arkadaşı
bize bir duyurunun fotoğrafını gönderdi.

366
00:22:24,051 --> 00:22:27,429
O zamana kadar bir sonuca varamamıştık.
Romaine marulu mu?

367
00:22:28,972 --> 00:22:33,060
Düzinelerce insan,
olası E. coli vakalarıyla hastanelik oldu.

368
00:22:33,143 --> 00:22:35,896
22 farklı eyaletten 98 kişi ile

369
00:22:35,979 --> 00:22:40,442
son 12 yılın en büyük
çok eyaletli E. coli salgını gerçekleşti.

370
00:22:40,525 --> 00:22:43,695
Etkilenen bölge Yuma, Arizona.

371
00:22:46,698 --> 00:22:50,452
Amerika'da yediğimiz marulların
çoğu iki yerden geliyor.

372
00:22:51,370 --> 00:22:56,124
California'daki Orta Vadisi
ve Yuma, Arizona.

373
00:22:58,168 --> 00:23:02,756
Amerika, yeşil yapraklı sebzelerin
en büyük üreticisi ve ihraççılarından.

374
00:23:02,839 --> 00:23:06,802
Yani Yuma ve Salinas'ta yetişen marullar

375
00:23:06,885 --> 00:23:08,678
tüm dünyaya gönderiliyor.

376
00:23:10,389 --> 00:23:12,474
Küresel bir gıda sistemindeyiz.

377
00:23:12,557 --> 00:23:15,560
Her yerden yiyecek
ithalat ve ihracatı var.

378
00:23:15,644 --> 00:23:19,606
Yani burada ortaya çıkan sorunlar
başka bir yere ihraç edilebilir.

379
00:23:19,689 --> 00:23:22,734
Bakteriler sınırları umursamıyor.

380
00:23:22,818 --> 00:23:25,904
İthalat ve ihracat
kısıtlamalarını umursamıyor.

381
00:23:27,948 --> 00:23:29,658
Müşteriler marulu pişirmez.

382
00:23:29,741 --> 00:23:33,120
Mutfakta bu riski kontrol etmemizin
yolu yok. Çiğ yiyoruz.

383
00:23:33,995 --> 00:23:35,789
Yani öldürme adımı yok.

384
00:23:35,872 --> 00:23:39,042
Temizleyebilirsin
ama tam olarak öldürmüyorsun.

385
00:23:39,960 --> 00:23:45,882
Organik, sadece daha az kimyasal
ve böcek ilacı kullanmak demektir.

386
00:23:46,675 --> 00:23:49,636
Organik, patojensiz demek değildir.

387
00:23:52,764 --> 00:23:57,060
Yeşil sebzelerde nasıl
E. coli bulunduğunu anlatın.

388
00:23:57,144 --> 00:23:59,396
Aslında marulun suçu değil.

389
00:23:59,479 --> 00:24:01,690
-Doğru. Değil.
-Çiftlik hayvanları.

390
00:24:13,034 --> 00:24:16,580
Hayvanları yetiştirme şeklimiz,
bu mikropların büyümesini destekleyebilir.

391
00:24:16,663 --> 00:24:18,457
Hayvanları bir araya toplarsak

392
00:24:18,540 --> 00:24:22,794
ve bir tanesinde E. coli O157 gibi
çok kötü bir patojen varsa

393
00:24:22,878 --> 00:24:26,131
o bakteriyi kakayla dışarı atabilir.

394
00:24:27,007 --> 00:24:29,009
Sonra hayvanın kakası,

395
00:24:29,968 --> 00:24:34,514
akarsulara ya da sulama kanallarına
akarak karışabilir

396
00:24:35,307 --> 00:24:38,477
ve sonra bu,
bitkileri sulamak için kullanılabilir.

397
00:24:39,728 --> 00:24:42,939
Yani patojenlerin hayvanlardan
tarım ürünlerine geçtiği

398
00:24:43,023 --> 00:24:44,900
bir dağıtım sistemi oluşuyor.

399
00:24:50,447 --> 00:24:54,034
Hayvansal atıklarla ilgili mevzuatlar
çok kısıtlı.

400
00:24:55,494 --> 00:24:59,372
Bu konuda yasalar var ama uygulanmıyor.

401
00:24:59,998 --> 00:25:02,292
Bu bir Amerikan skandalı.

402
00:25:13,553 --> 00:25:18,642
Stephanie'yi hasta eden romaine marulu,
Yuma, Arizona'da üretildi.

403
00:25:19,226 --> 00:25:21,978
Daha spesifik olarak
Wellton Kanalı bölgesinde.

404
00:25:22,687 --> 00:25:26,233
Bu kanal, besi yerlerinin yoğun olduğu
bir yerden geçiyor.

405
00:25:37,786 --> 00:25:39,871
Bu tür arazi kullanımı sorunları,

406
00:25:39,955 --> 00:25:46,503
bence FDA, Tarım Bakanlığı,
federal hükûmet, eyalet hükûmetleri

407
00:25:46,586 --> 00:25:48,880
ve Çevre Koruma Ajansı'nın,

408
00:25:48,964 --> 00:25:53,009
bu tür kurumların
henüz üstesinden gelemediği bir şey.

409
00:25:57,889 --> 00:26:01,434
Şu ya da bu şekilde
gıda güvenliği düzenlemesinden sorumlu

410
00:26:01,518 --> 00:26:03,436
15 farklı federal kurum var.

411
00:26:04,563 --> 00:26:07,107
Tarım Bakanlığı
öncelikle etle ilgileniyor.

412
00:26:07,190 --> 00:26:10,110
Jack in the Box E. coli vakasında
en öndeydiler.

413
00:26:10,193 --> 00:26:14,155
FDA ise marul ve ıspanak gibi
yeşil yapraklı sebzelerle ilgileniyor.

414
00:26:15,740 --> 00:26:20,370
TARIM BAKANLIĞI VE FDA, YAPIMCILARLA
30 DAKİKALIĞINA GÖRÜŞMEYİ KABUL ETTİ.

415
00:26:20,453 --> 00:26:22,372
-Buyur.
-Harika. Memnun oldum.

416
00:26:22,455 --> 00:26:24,666
-Hangi taraf? Seç.
-Hayır. Fark etmez.

417
00:26:24,749 --> 00:26:26,251
Tamam, şuraya oturayım.

418
00:26:31,006 --> 00:26:32,173
Harika.

419
00:26:33,425 --> 00:26:34,551
Tamam, hazır mıyız?

420
00:26:37,137 --> 00:26:40,890
Sizin yetki alanınıza giren ne?
Sizin yetki alanınıza giren ne?

421
00:26:40,974 --> 00:26:42,475
Tabii, ben başlayayım.

422
00:26:42,559 --> 00:26:46,104
ABD Tarım Bakanlığı,
et ve kümes hayvanı ürünlerini,

423
00:26:46,187 --> 00:26:49,065
yumurta ürünlerini
ve kedi balığını düzenler.

424
00:26:50,900 --> 00:26:55,155
FDA ise eyaletler arası ticarete konu olan
ve Sandy'nin bahsetmediği

425
00:26:55,238 --> 00:26:59,701
diğer tüm gıdalara bakıyor.
Yani ABD gıda sisteminin yaklaşık %80'i.

426
00:26:59,784 --> 00:27:03,038
Çok ciddiye aldığımız
büyük bir sorumluluk.

427
00:27:04,456 --> 00:27:09,336
Gıda güvenliği dünyasındaki
yasal sistem oldukça karmaşık.

428
00:27:09,419 --> 00:27:12,672
Diyelim ki bir restoranda
etli taco yiyorsunuz.

429
00:27:14,841 --> 00:27:18,678
Sığır eti, Tarım Bakanlığı tarafından
kontrol edilen bir gıda.

430
00:27:18,762 --> 00:27:23,558
Peynir ve üstündeki pico de gallo,

431
00:27:23,642 --> 00:27:25,852
FDA tarafından kontrol ediliyor.

432
00:27:26,603 --> 00:27:29,356
Taco'nun yapılma süreci,

433
00:27:29,439 --> 00:27:33,610
yerel sağlık müdürlüğünün kontrol ettiği
bir restoranda gerçekleşiyor.

434
00:27:33,693 --> 00:27:36,321
Yani çok karmaşık bir süreç.

435
00:27:36,404 --> 00:27:42,160
O taco'ya yasal düzenleme açısından
dokunabilecek bir sürü farklı parmak var.

436
00:27:44,746 --> 00:27:47,499
Gıda kaynaklı
bir hastalık salgını olduğunda

437
00:27:48,458 --> 00:27:52,671
bundan tek bir kurum sorumlu değil.

438
00:27:53,171 --> 00:27:55,548
Yani çok fazla birbirini suçlama oluyor.

439
00:27:56,341 --> 00:28:01,221
Bayan Eskin, hayvan atıklarının
sulama suyuna karışmaması için

440
00:28:01,304 --> 00:28:05,141
Tarım Bakanlığı bir şey yapıyor mu?

441
00:28:05,225 --> 00:28:11,064
Gıda hayvanlarının üretim süreci üstünde
doğrudan bir yetkimiz yok…

442
00:28:11,147 --> 00:28:14,901
Elimizdeki yetkilerle,
elimizden gelenin en iyisini…

443
00:28:14,984 --> 00:28:17,612
O yetkiye sahip değiliz… Yetkimiz yok…

444
00:28:17,696 --> 00:28:19,739
Elimizde olan veya olmayan yetki…

445
00:28:19,823 --> 00:28:22,033
Sistemde bir açık var gibi. Değil mi?

446
00:28:22,534 --> 00:28:25,036
Bence bu soruyu Kongre'ye sormalısın.

447
00:28:25,120 --> 00:28:26,579
Bu Kongre'nin kararı…

448
00:28:26,663 --> 00:28:29,457
Teftiş süreci Kongre'yle görüşülmeli…

449
00:28:29,541 --> 00:28:31,084
Bunu söylemek bize düşmez.

450
00:28:31,167 --> 00:28:34,087
Kongre'den gelmesi gereken bir şey.

451
00:28:34,170 --> 00:28:36,005
"Kongre'ye sormalısın" dediniz.

452
00:28:36,089 --> 00:28:41,177
Tarım Bakanlığı'na bu çiftlikler üstünde
yetki veren bir yasayı destekler miydiniz?

453
00:28:41,261 --> 00:28:44,889
Bir yasayı destekleyecek konumda değilim.

454
00:28:44,973 --> 00:28:48,643
Düzenleyici kurum olarak,
bu bizim kulvarımızın dışında.

455
00:28:50,395 --> 00:28:54,774
Bay Yiannas,
FDA sorunu çözmek için ne yapıyor

456
00:28:54,858 --> 00:28:56,860
ve tüketiciler tatmin olmalı mı?

457
00:28:56,943 --> 00:29:00,905
FDA ve tüm gıda endüstrisi,
yeşil yapraklı sebze endüstrisi,

458
00:29:00,989 --> 00:29:04,159
daha fazlasını yapabilir
ve yapmak zorunda.

459
00:29:04,242 --> 00:29:05,660
Altını çizeyim, zorunda.

460
00:29:05,744 --> 00:29:07,662
Yetiştiricilerin sorumluluğu,

461
00:29:07,746 --> 00:29:11,416
ana sorumluluğu, ürünlerinin
kirlenme olasılığını anlamak

462
00:29:11,499 --> 00:29:15,211
ve bu riskleri azaltmak için
önlemler almak.

463
00:29:18,673 --> 00:29:22,427
Adım Tim York. T, I, M, Y, O, R, K.

464
00:29:23,219 --> 00:29:26,973
-Unvanınız nedir?
-CEO.

465
00:29:27,056 --> 00:29:28,391
-Neyin?
-LGMA.

466
00:29:28,892 --> 00:29:32,687
LGMA, Yeşil Yapraklı Sebzeler
Pazarlama Anlaşması'nın kısaltması.

467
00:29:32,771 --> 00:29:39,444
Marul ve yeşil yapraklı sebzelerde
güvenliği sağlamak için 2007'de başlattık.

468
00:29:39,527 --> 00:29:42,280
Tanıyabileceğimiz, daha tanınabilir

469
00:29:42,363 --> 00:29:45,116
bazı LGMA üyesi markalar hangileri?

470
00:29:45,200 --> 00:29:49,579
LGMA üyeleri arasında Dole, Fresh Express,

471
00:29:49,662 --> 00:29:53,500
Ready Pac, Taylor Farms, Organic Girl var.

472
00:29:53,583 --> 00:29:57,796
Bunlar muhtemelen paketli salata
raflarında gördüğünüz isimler.

473
00:30:01,758 --> 00:30:04,302
Yeşil Yapraklı Sebzeler
Pazarlama Anlaşması,

474
00:30:04,385 --> 00:30:06,930
2006 ıspanak salgınına
cevap olarak yapıldı.

475
00:30:08,890 --> 00:30:10,809
Federaller yeni bir uyarı yaptı.

476
00:30:10,892 --> 00:30:14,896
Sadece paketli değil, tüm ıspanaklardan
uzak durmanızı istiyorlar.

477
00:30:14,979 --> 00:30:18,107
Burada yüzlerce paket
çiğ ıspanaktan bahsediyoruz.

478
00:30:18,191 --> 00:30:22,153
Şu an kimse çiğ ıspanak yemiyor
ve hepsi çöpe gidiyor.

479
00:30:24,072 --> 00:30:27,325
Bu, Jack in The Box salgınında gördüğümüz

480
00:30:27,408 --> 00:30:29,744
aynı ölümcül E. coli türü.

481
00:30:31,663 --> 00:30:33,957
Sektör dehşete düşmüş durumdaydı.

482
00:30:34,707 --> 00:30:38,336
Bu, tekrar tekrar gerçekleşirse

483
00:30:38,419 --> 00:30:40,880
ve sorunun köküne inmezlerse

484
00:30:41,714 --> 00:30:45,468
California sebze endüstrisinin
yok olacağından korkuyorlardı.

485
00:30:46,135 --> 00:30:51,140
2006'daki ıspanak salgını,
sektör için bir dönüm noktasıydı.

486
00:30:51,224 --> 00:30:53,601
Çünkü süreçlerimizin

487
00:30:54,352 --> 00:30:58,982
insanları nasıl etkilediğini
ilk o zaman fark ettik.

488
00:30:59,065 --> 00:31:00,441
DİKKAT!
GIDA GÜVENLİĞİ BÖLGESİ

489
00:31:00,525 --> 00:31:03,152
İZİNSİZ GİRİŞ, AT BİNİCİLİĞİ,
HAYVANLAR YASAKTIR

490
00:31:03,236 --> 00:31:04,696
İŞ BİRLİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

491
00:31:04,779 --> 00:31:06,447
Patojenler nasıl yayılır?

492
00:31:07,448 --> 00:31:09,284
Birçok şeye bakıyoruz.

493
00:31:10,869 --> 00:31:12,579
Bunlardan biri su.

494
00:31:15,373 --> 00:31:18,585
Biri, diğer operasyonlara yakınlık.

495
00:31:20,128 --> 00:31:22,755
Biri, temizlik uygulamaları.

496
00:31:22,839 --> 00:31:26,134
Ve çiftlikteki makine ve ekipmanları
nasıl kullandıkları.

497
00:31:37,520 --> 00:31:39,397
Bence bu,

498
00:31:39,480 --> 00:31:42,734
sektörün sorunlara
geçici çözümler bulması durumu.

499
00:31:43,735 --> 00:31:45,111
"Test yapacağız."

500
00:31:46,112 --> 00:31:48,615
"Herkese saç filesi taktıracağız."

501
00:31:51,242 --> 00:31:53,620
Ama asıl büyük sorunun,

502
00:31:53,703 --> 00:31:57,206
yeşil yapraklı sebzelerin
üretim alanlarına yakın konumdaki

503
00:31:57,290 --> 00:32:02,211
büyükbaş çiftlikleri ve besi alanları
olduğunu görmek istemiyorlar.

504
00:32:05,298 --> 00:32:08,927
Üyeleriniz sulama sularını
ne sıklıkta test ediyor?

505
00:32:11,346 --> 00:32:13,932
Bu sorunun cevabını gerçekten bilmiyorum.

506
00:32:15,475 --> 00:32:20,021
Şartlarımıza uygun olduğunu anlamak için

507
00:32:20,104 --> 00:32:22,941
sulama suyunun
sürekli test edilmesi gerekiyor.

508
00:32:27,654 --> 00:32:31,824
LGMA'in gerçekleştirdiği bazı çalışmalar
takdire şayandı.

509
00:32:33,242 --> 00:32:34,702
Ama bence bu,

510
00:32:35,745 --> 00:32:41,542
sevmedikleri kuralların devlet tarafından
uygulanmamasını sağlamanın bir yolu.

511
00:32:41,626 --> 00:32:44,170
Devlet düzenlemelerinden
kaçınmanın bir yolu

512
00:32:44,253 --> 00:32:46,464
"Kendi kontrolümüzü yapacağız" demek.

513
00:32:47,465 --> 00:32:48,967
Bunu yapmasaydık

514
00:32:49,050 --> 00:32:52,929
devlet ne gibi bir müdahalede bulunurdu
cidden bilmiyorum.

515
00:32:53,680 --> 00:32:55,848
Ama LGMA'in kurulmasının amacı

516
00:32:55,932 --> 00:32:58,977
bunu devletten çok daha hızlı
yapabilmemizdi.

517
00:33:03,272 --> 00:33:06,442
Bunu düzeltmek için
kimi sorumlu tutacaksın?

518
00:33:08,152 --> 00:33:12,281
Tarımcılar, hayvancıların
süreçlerini kontrol edemez.

519
00:33:13,449 --> 00:33:18,079
Hayvancılar, tarım ürünü güvenliğinin
sorumluluğunu kendinde görmüyor.

520
00:33:18,913 --> 00:33:22,250
Ortada, insanları kabuklarından çıkarıp

521
00:33:22,333 --> 00:33:25,086
"Bir çözüm bulup bu işi düzeltmek için

522
00:33:25,169 --> 00:33:29,966
nasıl aşı kullanabiliriz?" dedirtecek
bir güç yok.

523
00:33:30,049 --> 00:33:33,928
"E. coli'ı azaltmak için
sığır yemini nasıl değiştirebiliriz?"

524
00:33:35,013 --> 00:33:38,516
Bunun gerçekleşmemesi
ve insanların hastalanması

525
00:33:38,599 --> 00:33:42,311
beni hayal kırıklığına uğratıyor.
Çok üzücü.

526
00:33:42,395 --> 00:33:43,730
Rahatsız edici.

527
00:33:49,861 --> 00:33:51,863
E. COLI AVUKATI
GIDA SEKTÖRÜNÜ DEĞİŞTİRİYOR

528
00:33:51,946 --> 00:33:54,574
1993'TEKİ JACK IN THE BOX DAVASINDAN BERİ
HİÇ DURMADI

529
00:33:59,328 --> 00:34:02,915
Bu işteki 30 yıllık tecrübeme göre,

530
00:34:02,999 --> 00:34:08,212
tabii ki çoğu şirket
beni kapısında görmek istemiyor.

531
00:34:08,880 --> 00:34:12,842
LGMA doğru olanı yapmaya çalışıyor.

532
00:34:12,925 --> 00:34:16,596
Ama bence gerektiği kadar
ileri gitmiyorlar.

533
00:34:16,679 --> 00:34:22,060
Jack in the Box'taki salgınların
olmasını istemediler.

534
00:34:22,685 --> 00:34:24,604
Ama o insanları,

535
00:34:24,687 --> 00:34:29,984
Peanut Corporation of America'dakilerden
farklı bir kategoriye koyuyorum.

536
00:34:30,485 --> 00:34:34,530
FDA, fıstık ezmesi
veya fıstık macunuyla yapılan ürünlerin

537
00:34:34,614 --> 00:34:36,115
tüketilmemesini öneriyor.

538
00:34:36,199 --> 00:34:38,534
Salgında 500'den fazla kişi hastalandı

539
00:34:38,618 --> 00:34:41,954
ve Salmonella'dan dolayı
en az sekiz kişi ölmüş olabilir.

540
00:34:42,580 --> 00:34:45,416
Bu devasa bir Salmonella salgınıydı.

541
00:34:45,500 --> 00:34:48,252
Yetkililer,
Peanut Corporation of America'nın

542
00:34:48,336 --> 00:34:52,048
Georgia'daki bu fabrikasından çıkan
ürünlere odaklanıyor.

543
00:34:54,133 --> 00:34:58,221
Peanut Corporation of America
büyük bir fıstık üreticisiydi.

544
00:34:59,639 --> 00:35:02,683
Amerika'daki yüzlerce farklı markaya

545
00:35:02,767 --> 00:35:07,063
fıstık ezmesi
ve fıstık ürünleri sağladılar.

546
00:35:07,146 --> 00:35:09,398
Fıstık ezmeli çikolatalı Chips Deluxe.

547
00:35:09,482 --> 00:35:11,234
-Fıstık mı? Yok artık!
-Evet.

548
00:35:13,986 --> 00:35:17,782
Temmuz 2006'da
Peanut Corp'ta çalışmaya başladım.

549
00:35:17,865 --> 00:35:21,661
İşlerin kötüye gideceği belliydi.

550
00:35:24,872 --> 00:35:28,417
Beni endişelendiren ilk şey
çatı sızıntısıydı.

551
00:35:28,918 --> 00:35:31,379
Çünkü bu kuş pisliğini getirir,

552
00:35:32,046 --> 00:35:35,424
kuş pisliği de fabrikaya
bir sürü hastalık sokar.

553
00:35:37,927 --> 00:35:42,431
Ve fare sorununa dikkatimi çeken
haşere kontrol görevlisi.

554
00:35:43,683 --> 00:35:47,186
Burada fareler var ve hâlâ hayattalar.

555
00:35:48,938 --> 00:35:53,234
Endişelerimi ilk kez şirketin sahibi
Stewart Parnell'e ilettiğimde,

556
00:35:53,943 --> 00:35:56,362
çenemi kapatmamı ve endişelenmememi,

557
00:35:56,445 --> 00:36:00,867
ürün toplatılma sigortası olduğunu
ve işimi yapmaya devam etmemi söyledi.

558
00:36:01,659 --> 00:36:03,161
Stewart Parnell,

559
00:36:03,244 --> 00:36:06,664
bir gıda şirketi CEO'su olarak

560
00:36:07,290 --> 00:36:10,918
gıda güvenliğini sadece
aşırı derecede hafife almakla kalmadı.

561
00:36:11,794 --> 00:36:15,298
Bariz bir şekilde ve hatta alçakça

562
00:36:16,632 --> 00:36:17,633
umursamadı.

563
00:36:18,176 --> 00:36:21,721
Burada başka bir canlı fare daha var.

564
00:36:23,973 --> 00:36:27,226
Nihayetinde şöyle bir şey oldu.

565
00:36:27,310 --> 00:36:31,230
Ürünlerini PCA'den alan
büyük şirketlerden bazılarının,

566
00:36:31,314 --> 00:36:35,651
ürünlerin yollanmadan önce
test edilmesine dair

567
00:36:35,735 --> 00:36:37,904
sözleşme şartları vardı.

568
00:36:38,613 --> 00:36:41,616
Bu şirketlere, ürünün test edildiğine dair

569
00:36:41,699 --> 00:36:45,620
analiz sertifikası denen
bir kâğıt vermeleri gerekiyordu.

570
00:36:45,703 --> 00:36:47,371
Ürünün patojen içermediğini

571
00:36:47,455 --> 00:36:50,333
veya bu ihtimalin
düşük olduğunu göstermek için.

572
00:36:50,416 --> 00:36:52,126
Ama şu işe bakın ki

573
00:36:52,210 --> 00:36:56,380
testlerden biri
toksik Salmonella için pozitif çıktı.

574
00:36:57,048 --> 00:37:02,261
Sonuç negatif çıkana kadar
tekrar test yaptılar.

575
00:37:03,471 --> 00:37:07,016
Geldikleri noktada
tüm testler pozitif çıkmaya başlayınca,

576
00:37:08,267 --> 00:37:11,562
negatif sonuç gösteren
sahte analiz sertifikaları

577
00:37:11,646 --> 00:37:13,022
üretmeye başladılar.

578
00:37:14,482 --> 00:37:16,108
Kalite Güvence Müdürü…

579
00:37:16,192 --> 00:37:19,320
Lakabı boşuna
"Sıvı Düzeltici Kraliçesi" değil.

580
00:37:20,488 --> 00:37:22,782
İstedikleri sonuçlar çıkmazsa

581
00:37:22,865 --> 00:37:24,617
eski sonuçları alıp,

582
00:37:24,700 --> 00:37:27,620
tarih kısmını sıvı düzelticiyle değiştirip

583
00:37:27,703 --> 00:37:30,122
daha yakın bir tarihmiş gibi gösterdiler.

584
00:37:30,831 --> 00:37:36,545
Stewart Parnell, bir e-postada müdüre
fıstık öğütücüyü göndermesini söylüyor.

585
00:37:37,213 --> 00:37:39,090
Müdür de şöyle cevap veriyor,

586
00:37:39,173 --> 00:37:44,470
"Bir şey yapmadan önce
fare boklarını temizlemem gerek."

587
00:37:44,553 --> 00:37:47,890
Stewart da
"O zaman temizle ve gönder" diyor.

588
00:37:49,600 --> 00:37:51,560
Bir sürü e-posta var.

589
00:37:51,644 --> 00:37:53,604
ÇOK FAZLA $$$$$'A MAL OLUYOR

590
00:37:53,688 --> 00:37:56,023
BU TEST VE ANALİZ SERTİFİKALARI
BENİ/BİZİ MAHVEDİYOR

591
00:37:56,440 --> 00:38:00,861
Şirket müdürlerinden gelen e-postalar var,

592
00:38:00,945 --> 00:38:04,615
"Salmonella testi pozitif çıktı.
Yine de gönderin" yazıyor.

593
00:38:08,953 --> 00:38:13,165
Fıstık ezmeli ürünlerden kaynaklanan
Salmonella salgını kötüleşiyor.

594
00:38:13,249 --> 00:38:14,750
Bunlar da toplatılıyor.

595
00:38:14,834 --> 00:38:19,005
Liste o kadar uzun ki Campbell,
hepsini okuyamıyorum bile.

596
00:38:19,088 --> 00:38:21,465
3.000'den fazla,

597
00:38:21,549 --> 00:38:26,095
neredeyse 4.000 farklı ürün toplatıldı.

598
00:38:26,804 --> 00:38:29,932
Bir palet daha gidiyor.
Bu sanırım altıncı.

599
00:38:31,767 --> 00:38:35,396
PCA SALGINI, ABD TARİHİNİN EN BÜYÜK
ÜRÜN TOPLATMALARINDAN BİRİYLE SONUÇLANDI.

600
00:38:35,479 --> 00:38:38,274
Teksas Tarım Bakanlığı'na e-posta attım.

601
00:38:38,357 --> 00:38:39,650
FDA'e de.

602
00:38:39,734 --> 00:38:42,069
Yüz tane e-posta göndermişimdir.

603
00:38:42,153 --> 00:38:44,572
Toplatılan ürün sayısı artıyor.

604
00:38:44,655 --> 00:38:45,740
BUGÜNE KADAR 888

605
00:38:45,823 --> 00:38:48,492
Başka kimse onun insanları öldürmesine
engel olmayacaktı.

606
00:38:50,536 --> 00:38:52,204
Birinin yapması gerekiyordu.

607
00:38:53,914 --> 00:38:58,294
Federal hükûmete gitti ve fabrikanın
ne kadar kötü olduğunu söyledi.

608
00:38:58,377 --> 00:39:02,298
Beyaz Saray, tesisin performansını
endişe verici olarak niteledi

609
00:39:02,381 --> 00:39:05,301
ve gıda konusunda
daha sıkı düzenleme sözü verdi.

610
00:39:05,384 --> 00:39:09,597
En azından çocuklarımızın fıstık ezmesi
yerken güvende olacaklarına dair

611
00:39:09,680 --> 00:39:11,974
devletimize güvenebilmeliyiz.

612
00:39:12,058 --> 00:39:15,936
Sasha öğle yemeğinde
muhtemelen haftada üç kez bunu yiyor.

613
00:39:16,020 --> 00:39:17,313
TİCARET SORUŞTURMA KOMİTESİ

614
00:39:17,396 --> 00:39:21,150
Bay Parnell, Bay Lightsey, sadede geleyim.

615
00:39:21,776 --> 00:39:26,238
Bu kapta sizin malzemelerinizi içeren
ürünler var.

616
00:39:26,322 --> 00:39:29,909
Acaba ikiniz de kapağı açıp
içinden herhangi bir şeyi

617
00:39:29,992 --> 00:39:31,827
yemeye gönüllü olur muydunuz?

618
00:39:31,911 --> 00:39:33,871
Sayın Başkan ve komite üyeleri,

619
00:39:33,954 --> 00:39:35,623
avukatımın tavsiyesi üstüne,

620
00:39:35,706 --> 00:39:38,667
Anayasa'nın bana sağladığı
korumaya dayanarak

621
00:39:38,751 --> 00:39:40,378
cevap vermeyi reddediyorum.

622
00:39:40,461 --> 00:39:41,712
Gidebilirsiniz.

623
00:39:43,422 --> 00:39:49,261
Bazen gıda üreticileri,
ürünlerini gıda olarak görmez.

624
00:39:49,345 --> 00:39:51,764
Bir meta hâline gelir.

625
00:39:51,847 --> 00:39:56,477
Yani "Aman Tanrım, bu birinin ağzına
ve midesine girecek"

626
00:39:56,560 --> 00:39:58,771
şeklinde düşünmezler.

627
00:39:58,854 --> 00:40:02,108
Babam çok madalyalı bir
Kore Savaşı gazisiydi.

628
00:40:02,191 --> 00:40:04,735
Ve cesaretiyle üç Mor Kalp madalyası aldı.

629
00:40:04,819 --> 00:40:09,073
Son savaşı, PCA'in zehirli fıstık ezmesini
yediğinde gerçekleşti.

630
00:40:09,573 --> 00:40:12,368
Bu kurbanlarla konuştuğunuzda
görüyorsunuz ki

631
00:40:12,451 --> 00:40:13,828
olayı atlatamıyorlar.

632
00:40:13,911 --> 00:40:15,413
Sevdiğin biri

633
00:40:15,496 --> 00:40:19,875
fıstık ezmeli kraker yüzünden ölünce
doğal bir keder olmuyor.

634
00:40:19,959 --> 00:40:23,295
Ailemiz aldatılmış hissediyor.
Annem bugün burada olmalı.

635
00:40:24,380 --> 00:40:27,007
FDA, Adalet Bakanlığı'yla ortak çalıştı.

636
00:40:27,091 --> 00:40:29,635
Toksik Salmonella içeren ürünleri

637
00:40:29,718 --> 00:40:32,972
bilerek ve isteyerek
piyasaya soktukları için

638
00:40:33,055 --> 00:40:37,810
Stewart Parnell ve ortaklarını
ağır suçlarla suçladılar.

639
00:40:38,644 --> 00:40:44,108
Stewart Parnell dün
28 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

640
00:40:44,191 --> 00:40:47,987
Sekiz kişi öldü. Ailelerine
söylemek istediğiniz bir şey var mı?

641
00:40:48,446 --> 00:40:52,324
Bu durum onu bugün hâlâ rahatsız etmiyor
çünkü temyize götürüyor.

642
00:40:52,408 --> 00:40:54,618
"İnsanları öldürmek sorun değil."

643
00:40:54,702 --> 00:40:56,620
Üzgünüm, buna cinayet derim.

644
00:40:56,704 --> 00:40:59,373
Salmonella olduğunu biliyordu.

645
00:40:59,457 --> 00:41:02,460
Peki Stewart,
insanları öldürebileceğini bile bile

646
00:41:02,543 --> 00:41:04,044
ürünleri niye gönderdin?

647
00:41:04,128 --> 00:41:05,796
Ailelere açıkla.

648
00:41:07,131 --> 00:41:11,469
Kötü niyetli kişiler söz konusu olduğunda
cezai kovuşturma uygun olur.

649
00:41:11,552 --> 00:41:15,764
Bilerek zehirli ürün satan
Stewart Parnell gibi kişiler.

650
00:41:15,848 --> 00:41:18,642
Ya da Yumurta Kralı Jack DeCoster gibi.

651
00:41:19,518 --> 00:41:23,564
Yüzlerce kişiyi hasta eden
Salmonella salgını, yumurtaları toplattı.

652
00:41:23,647 --> 00:41:26,567
Rakamlar herkesi şok etmeye yeter.

653
00:41:26,650 --> 00:41:30,070
Toplatılan yumurta sayısı
sadece Iowa'daki iki çiftlikle

654
00:41:30,154 --> 00:41:31,989
500 milyonu aştı.

655
00:41:32,072 --> 00:41:35,493
Çiftliklerin başkanı ve sahibi
Austin Jack DeCoster.

656
00:41:36,660 --> 00:41:40,789
Jack DeCoster, 50 yıldır
çiftçilik endüstrisinde bulunan

657
00:41:40,873 --> 00:41:41,874
bir iş adamı.

658
00:41:41,957 --> 00:41:45,377
Farklı yerlerde ve farklı zamanlarda

659
00:41:45,461 --> 00:41:47,796
hep pis çiftlikler işletti.

660
00:41:47,880 --> 00:41:51,091
GİZLİ KAMERA GÖRÜNTÜLERİ

661
00:41:51,175 --> 00:41:55,971
Ürünlerinin çok sağlıksız
koşullarda üretildiğini

662
00:41:56,055 --> 00:42:01,769
ve bunun yumurtaların kirlenmesine
yol açma ihtimalinin

663
00:42:01,852 --> 00:42:03,771
çok yüksek olduğunu biliyordu.

664
00:42:03,854 --> 00:42:07,149
Bir tanesinde gübre yığınının yüksekliği
2,5 metre.

665
00:42:07,233 --> 00:42:09,652
Sızan, 2,5 metre yüksekliğinde bir yığın!

666
00:42:09,735 --> 00:42:13,447
Bunun yüzünden
56.000 kadar Amerikalı hastalandı.

667
00:42:13,531 --> 00:42:18,077
Bunca zaman sonra nasıl hâlâ
bir DeCoster yumurta üreticisine bağlı

668
00:42:18,160 --> 00:42:24,208
yeni bir yarım milyar dolarlık
yumurta toplatılması hadisesi olabiliyor?

669
00:42:24,291 --> 00:42:29,296
SALMONELLA'LI YUMURTA TOPLATILMASI
VE GIDA GÜVENLİĞİ

670
00:42:31,090 --> 00:42:33,425
Bu karmaşık bir soru, yani…

671
00:42:35,427 --> 00:42:38,180
On yıllar boyunca yanına kâr kaldı.

672
00:42:38,264 --> 00:42:43,602
Ama sonunda hüküm giydi
ve kısa bir hapis cezasına çarptırıldı.

673
00:42:46,146 --> 00:42:50,025
Kârın ahlaktan daha önemli
olduğunu düşünen

674
00:42:50,109 --> 00:42:55,072
kötü niyetli insanların
asla sonu gelmeyecek.

675
00:42:55,155 --> 00:42:56,782
Kanunlarımız var.

676
00:42:56,865 --> 00:42:59,535
Düzenleyici otoritelerimiz
ve kurumlarımız var

677
00:42:59,618 --> 00:43:02,246
ama bu olaylar
hâlâ bugün bile gerçekleşiyor.

678
00:43:15,926 --> 00:43:16,927
Tanrım.

679
00:43:21,348 --> 00:43:22,516
Hadi.

680
00:43:26,979 --> 00:43:29,440
Wright County yumurta salgınından sonra,

681
00:43:29,523 --> 00:43:34,612
Larry King Live'a çıkıp
gıda kaynaklı hastalıklardan bahsettim.

682
00:43:34,695 --> 00:43:36,864
Bölümün sonunda,

683
00:43:36,947 --> 00:43:41,035
öylesine şaka olarak
"Tavuk alacağım" dedim.

684
00:43:41,118 --> 00:43:44,747
Eve geldiğimde en küçük kızım
"Demek tavuk alacağız" diyordu.

685
00:43:44,830 --> 00:43:46,373
Ve tavuk aldık.

686
00:43:46,457 --> 00:43:49,752
Kızım üniversitede
ve hâlâ tavuklarımız var.

687
00:43:52,379 --> 00:43:54,923
TAVUK
GEÇEBİLİR

688
00:43:55,007 --> 00:43:58,260
Salmonella salgını yüzünden
daha çok insan hastalanıyor.

689
00:43:58,344 --> 00:44:00,220
-Salmonella salgını.
-Salmonella salgını.

690
00:44:00,304 --> 00:44:02,348
-Salmonella salgını.
-Salmonella salgını.

691
00:44:02,431 --> 00:44:05,184
100'den fazla kişi hastaneye yatırıldı.

692
00:44:05,267 --> 00:44:08,479
-300 vaka.
-278 kişi hastalık kaptı.

693
00:44:09,730 --> 00:44:15,694
İki yaşındayken New Haven'da
11 gün hastanede yattım.

694
00:44:15,778 --> 00:44:20,616
Ailem… İzolasyon altındaydım.
Ailem beni görmeye gelemedi.

695
00:44:20,699 --> 00:44:23,744
Yani ben de Salmonella geçirdim.

696
00:44:23,827 --> 00:44:27,289
Bu hastalık öldürücü.

697
00:44:28,374 --> 00:44:30,334
CDC'YE GÖRE,
SALMONELLA HER YIL

698
00:44:30,417 --> 00:44:33,170
1,35 MİLYON HASTALIK,
26.500 HASTANEYE YATIŞ

699
00:44:33,253 --> 00:44:35,005
VE 420 ÖLÜME SEBEP OLUYOR.

700
00:44:37,383 --> 00:44:42,888
Sizi yiyeceklerden hastaneye gönderme
ihtimali en yüksek olan iki bakteri,

701
00:44:42,971 --> 00:44:45,849
Salmonella
ve Campylobacter adında bir mikrop.

702
00:44:45,933 --> 00:44:49,853
Ve bu bakterilerin kaynağı olabilecek
yiyeceklere bakarsanız

703
00:44:49,937 --> 00:44:53,357
en azından salgın verileri gösteriyor ki
cevap tavuk.

704
00:44:54,525 --> 00:44:57,027
Gıda kaynaklı hastalıkları ele alıp

705
00:44:57,111 --> 00:45:00,197
sayıları azaltmak istiyorsak
başlangıç noktası tavuk.

706
00:45:04,743 --> 00:45:08,163
Tavuk imal pazarının yarısından fazlasını
dört şirket kontrol ediyor.

707
00:45:08,247 --> 00:45:10,457
Çok az çeşitlilik içeren bir sektör.

708
00:45:10,541 --> 00:45:13,460
Yani bu şirketler yiyeceklerimiz
üstünde çok kontrole sahip.

709
00:45:13,544 --> 00:45:14,920
En üstte,

710
00:45:15,003 --> 00:45:19,466
tüm kümes hayvanları tedariğini
kontrol eden sadece iki yetiştirici var.

711
00:45:19,550 --> 00:45:21,468
Yani yumurtaları onlar sağlıyor.

712
00:45:21,552 --> 00:45:24,179
Ve büyük ölçüde
gizlilik içinde çalışıyorlar.

713
00:45:24,263 --> 00:45:27,433
Müşterileri halk değil.
Pek konuşkan değiller.

714
00:45:27,516 --> 00:45:30,519
O yumurtaların
hastalık yaymasını önlemek için

715
00:45:30,602 --> 00:45:32,896
ne yaptıklarını bilmek çok zor.

716
00:45:42,489 --> 00:45:45,909
PERDUE, GIDA GÜVENLİĞİ PROTOKOLLERİNİ
GÖSTERMEK İÇİN

717
00:45:45,993 --> 00:45:48,454
BİZE TESİSLERİNE ERİŞİM İZNİ VERDİ.

718
00:45:48,537 --> 00:45:51,373
Perdue gıda güvenliğine çok önem veriyor.

719
00:45:51,457 --> 00:45:54,626
Ve bizi biraz farklı kılan şey,

720
00:45:54,710 --> 00:45:58,881
inanıyorum ki "Hiç antibiyotik yok"
ilkemizden kaynaklanıyor.

721
00:45:58,964 --> 00:46:02,634
Bu akşam sofranızda
büyük bir değişiklik olacak.

722
00:46:02,718 --> 00:46:05,429
Tavuk üreticisi Perdue, ürünlerinde artık

723
00:46:05,512 --> 00:46:08,640
çoğu insan antibiyotiklerini
kullanmayacağını duyurdu.

724
00:46:09,308 --> 00:46:13,854
Bunun için tavuk yetiştirme şeklimizde
birçok değişiklik yapmamız gerekiyordu.

725
00:46:14,688 --> 00:46:16,732
PERDUE KULUÇKAHANESİ
HURLOCK, MD

726
00:46:22,529 --> 00:46:26,366
Perdue haftada 12 milyondan biraz fazla
tavuk yetiştiriyor.

727
00:46:28,786 --> 00:46:30,287
Yumurtalar geldiğinde

728
00:46:30,370 --> 00:46:33,499
olabildiğince hızlı şekilde
kuluçkaya almak istiyoruz.

729
00:46:33,582 --> 00:46:36,251
Temiz bir ortamda olduklarından
emin oluyoruz.

730
00:46:38,086 --> 00:46:42,299
Çiftçilerden, kirli olma ihtimali
daha yüksek olan yumurtalar varsa

731
00:46:42,382 --> 00:46:44,176
alta koymalarını istedik.

732
00:46:45,010 --> 00:46:46,637
Kullandığımız bir araç var.

733
00:46:46,720 --> 00:46:49,932
Bir sürü yumurta örneği alıp
anında bilgi alabiliyoruz.

734
00:46:50,015 --> 00:46:54,686
Yumurtanın üstünde ne kadar materyal var
ve organik materyalin ne kadarı canlı?

735
00:46:56,814 --> 00:46:59,691
HURLOCK TEMİZLİK
YUMURTA ODASI - YUMURTA ÖRNEĞİ 3

736
00:47:00,734 --> 00:47:02,528
770 ortalama bir rakam.

737
00:47:02,611 --> 00:47:06,448
Çok kirli değil ama çok temiz de değil.

738
00:47:07,115 --> 00:47:09,952
Bu, Salmonella olduğu anlamına gelmiyor

739
00:47:10,035 --> 00:47:14,164
ama Salmonella oluşumu olasılığı hakkında
bir fikir veriyor.

740
00:47:18,836 --> 00:47:25,509
Döllenmiş bir yumurtadan
tavuğun çıkması 21 gün sürer.

741
00:47:25,592 --> 00:47:28,345
Kısmen çıkmaya çalışıyor.

742
00:47:29,429 --> 00:47:30,681
Mola veriyor.

743
00:47:30,764 --> 00:47:32,724
Biraz daha uğraşacak.

744
00:48:06,300 --> 00:48:08,844
Civcivler kuluçkahanede
yumurtadan çıktıktan

745
00:48:08,927 --> 00:48:13,348
ve olabildiğince temiz tutulduktan sonra
onları çiftliğe taşıyoruz.

746
00:48:19,855 --> 00:48:22,691
PERDUE ÇİFTLİĞİ
GREENWOOD, DE

747
00:48:32,701 --> 00:48:34,244
Buraya bir günlükken geliyorlar.

748
00:48:35,412 --> 00:48:38,707
Yumurtadan çıktıkları gün
getirip kümese koyuyoruz.

749
00:48:38,790 --> 00:48:41,209
Burada yaklaşık 45 gün kalıyorlar.

750
00:48:41,293 --> 00:48:44,296
Buradaki tavuklar yaklaşık 14 günlük,
2 haftalık.

751
00:48:50,302 --> 00:48:53,597
Belirli Salmonella türlerini
takip ediyoruz.

752
00:48:53,680 --> 00:48:58,226
Bot yöntemi veya patik yöntemi dediğimiz
bir örnekleme yöntemi kullanıyoruz.

753
00:48:58,310 --> 00:49:03,982
Yağsız süte batırılmış bir çorabı
botun üstüne geçirip kümeste yürüyerek

754
00:49:04,066 --> 00:49:08,487
botlarının altına
olabildiğince çok tavuğun dışkısını

755
00:49:08,570 --> 00:49:11,657
bulaştırmaya çalışıyorsun.

756
00:49:11,740 --> 00:49:15,619
Bu yöntemle 100'den fazla tavuktan
örnek aldığımızı düşünüyoruz.

757
00:49:15,702 --> 00:49:18,622
Laboratuvara gönderip
Salmonella var mı bakacağız.

758
00:49:21,083 --> 00:49:24,544
PERDUE İŞLEME TESİSİ
MILFORD, DE

759
00:49:38,850 --> 00:49:41,103
Bu, kemiksiz derisiz göğüs.

760
00:49:41,186 --> 00:49:45,983
Kemik çıkarıldıktan sonra geliyor.

761
00:49:47,109 --> 00:49:49,569
Bu üniteye giriyor ve yıkanıyor.

762
00:49:50,237 --> 00:49:53,532
Biraz perasetik asit var,
az önceki işlemden

763
00:49:53,615 --> 00:49:57,202
pakete girene kadar
temiz tutmamızı sağlıyor.

764
00:49:58,954 --> 00:50:02,624
Bir tavukta az miktarda Salmonella varsa

765
00:50:02,708 --> 00:50:04,960
yıkanıp yok edileceğini düşünüyoruz.

766
00:50:15,429 --> 00:50:19,182
Amerikan gıda güvenliği sisteminin
en büyük sorunlarından biri,

767
00:50:19,266 --> 00:50:21,977
çiftliklerde hiçbir şeyi denetlemememiz.

768
00:50:24,938 --> 00:50:27,024
Düzenleyicilere kapalı.

769
00:50:29,359 --> 00:50:33,905
Sorun şu, Salmonella'nın çoğunluğu
çiftliklerde bulunuyor,

770
00:50:33,989 --> 00:50:35,615
kuluçkahanelerde bulunuyor.

771
00:50:38,452 --> 00:50:41,788
O tavuklar kesimhaneye girene kadar

772
00:50:41,872 --> 00:50:45,125
Tarım Bakanlığı'nın yetkisi
devreye girmiyor.

773
00:50:48,253 --> 00:50:49,171
Sahne.

774
00:50:54,509 --> 00:50:58,180
Önce mesleğinizi söyleyerek
başlar mısınız?

775
00:50:58,263 --> 00:51:02,225
ABD Tarım Bakanlığı
tüketici güvenliği denetimcisiyim.

776
00:51:02,309 --> 00:51:04,144
Ve tavukları denetliyorum.

777
00:51:05,103 --> 00:51:08,565
BU DENETİMCİ,
KARŞILIK GÖRMEKTEN KORKTUĞU İÇİN

778
00:51:08,648 --> 00:51:10,942
KİMLİĞİNİ GİZLEMEMİZİ İSTEDİ.

779
00:51:13,820 --> 00:51:17,407
Günde 300.000'den fazla
tavuk denetliyoruz.

780
00:51:21,953 --> 00:51:27,250
Dakikada 175 tavuğa bakıyoruz
ve çok hızlı geçiyorlar.

781
00:51:29,836 --> 00:51:33,006
En uçta tek bir denetimci oluyor

782
00:51:33,715 --> 00:51:35,884
ve bazen çok şey kaçırıyor.

783
00:51:38,095 --> 00:51:40,180
Çalıştığım bazı fabrikalarda

784
00:51:40,263 --> 00:51:43,850
tavuğun satılabilecek kadar
güvenli olmadığını düşünüyorum.

785
00:51:43,934 --> 00:51:45,977
Bence tüketiciler

786
00:51:46,061 --> 00:51:50,524
bazı hikâyelerimizi dinlese şok olur.

787
00:51:52,526 --> 00:51:55,403
İçinde dışkı olan tavukları

788
00:51:55,487 --> 00:52:00,659
soğutucuya atan
fabrika çalışanları gördüm.

789
00:52:03,578 --> 00:52:08,416
Denetimcilerin iş başında uyuduğunu
ve ürünlerin öylece geçtiğini gördüm.

790
00:52:09,835 --> 00:52:12,796
Tuvalete gidip gelen
çalışanlar görüyorsunuz.

791
00:52:12,879 --> 00:52:14,965
Ellerini yıkamıyorlar.

792
00:52:15,048 --> 00:52:20,387
İnsanların bıçaklarını düşürdükten sonra
alıp yıkamak yerine

793
00:52:20,470 --> 00:52:22,931
doğrudan kullandıklarını gördüm.

794
00:52:25,934 --> 00:52:28,145
Karşılamaları gereken bir kota var.

795
00:52:28,228 --> 00:52:32,107
Bence orada olma amaçları kâr etmek

796
00:52:32,190 --> 00:52:33,984
ve tavukları geçirmek.

797
00:52:34,067 --> 00:52:36,486
Ne durumda oldukları umurlarında değil.

798
00:52:38,989 --> 00:52:42,701
Tarım Bakanlığı'nın denetleme yöntemleri
1900'lerin başlarına,

799
00:52:42,784 --> 00:52:47,164
Upton Sinclair'in
Şikago Mezbahaları kitabına kadar gider.

800
00:52:47,247 --> 00:52:49,249
Hoş bir roman değil.

801
00:52:49,332 --> 00:52:53,128
Et üretimindeki
pislik ve dikkatsizlikten bahsediyor.

802
00:52:53,211 --> 00:52:56,173
Ve onu okuyanlar
endişelendi ve heyecanlandı.

803
00:52:57,174 --> 00:52:58,341
Bu bir rezalet.

804
00:53:00,468 --> 00:53:02,679
Et ve kümes hayvanı denetim yasaları,

805
00:53:02,762 --> 00:53:07,225
Teddy Roosevelt'in 1906'da Şikago'daki
et paketleme tesislerinde

806
00:53:07,809 --> 00:53:10,520
ele aldığı sorunla
başa çıkmak için tasarlandı.

807
00:53:10,604 --> 00:53:13,315
Hastalıklı hayvanların tesislere girmesi.

808
00:53:13,398 --> 00:53:16,484
Bozuk etlerin gıda sistemine girmesi.

809
00:53:17,569 --> 00:53:20,780
Açıkçası, bu denetleme sistemini
kurduklarında

810
00:53:20,864 --> 00:53:24,201
henüz virüsleri ve bakterileri
anlamıyorduk bile.

811
00:53:25,035 --> 00:53:27,704
Her tavuk tek tek incelenmeli.

812
00:53:27,787 --> 00:53:31,041
Sağlıklı olduğu kanıtlanamazsa
imha edilmeli.

813
00:53:32,292 --> 00:53:35,503
Yapmaları beklenen şeyin
bakterilerle ilgisi yok.

814
00:53:35,587 --> 00:53:37,047
Bakterileri göremezsin.

815
00:53:37,589 --> 00:53:39,841
Çıplak gözle görülemezler.

816
00:53:42,844 --> 00:53:45,639
Yüzlerce, hatta binlerce
tavukçuluk denetimcisi

817
00:53:45,722 --> 00:53:49,893
sırf, her tavuğun bir devlet denetimcisi
tarafından görülmesine dair

818
00:53:49,976 --> 00:53:52,354
yasal gerekliliği yerine getirmek için

819
00:53:52,437 --> 00:53:55,482
tesislerde oturup
tavukların geçmesini izliyor.

820
00:53:55,565 --> 00:53:58,318
Gıda güvenliği için
anlamlı hiçbir faydası yok.

821
00:53:58,401 --> 00:54:00,695
Yüz milyonlarca dolarlık bir israf.

822
00:54:01,279 --> 00:54:05,283
Bu değerlendirmeye
birkaç sebepten dolayı katılmıyorum.

823
00:54:05,367 --> 00:54:07,452
Ürüne bakıyorlar.

824
00:54:07,535 --> 00:54:10,872
Mevcut tüzükler bunu gerektiriyor.

825
00:54:10,956 --> 00:54:14,876
Şirketlerin, sorumluluklarını
yerine getirdiğinden emin olmak için

826
00:54:14,960 --> 00:54:17,045
kayıtlarına bakıyorlar

827
00:54:17,128 --> 00:54:20,090
ve ürünlerden numune alıp test ediyorlar.

828
00:54:23,176 --> 00:54:25,929
Önümüzden ayda milyonlarca tavuk geçiyor.

829
00:54:26,680 --> 00:54:31,601
Her ay bir tam tavuktan
beş Salmonella örneği alıyoruz.

830
00:54:33,228 --> 00:54:37,399
Ve fabrikamızdan
beş tane parça numunesi alıyoruz.

831
00:54:42,320 --> 00:54:44,948
Tarım Bakanlığı'nın tek yaptığı bu.

832
00:54:45,782 --> 00:54:46,866
ORGANİK
SERBEST GEZEN

833
00:54:46,950 --> 00:54:48,785
KABURGA ETLİ GÖĞÜS FİLETO

834
00:54:49,035 --> 00:54:52,497
Sırf üzerinde "Tarım Bakanlığı
denetlemiştir" yazmasının

835
00:54:52,580 --> 00:54:55,917
bir anlamı yok
çünkü etiketlerde olmak zorunda.

836
00:54:56,001 --> 00:55:00,213
Bazı fabrikalardan çıkan hiçbir ürünü
şahsen ben yemek istemem.

837
00:55:01,840 --> 00:55:04,676
Mutfağınıza
çiğ kümes hayvanı getirdiğinizde

838
00:55:04,759 --> 00:55:06,386
büyük bir risk alıyorsunuz.

839
00:55:06,469 --> 00:55:09,723
Asıl sorun şu,
benim kadar dikkatli birinin bile…

840
00:55:09,806 --> 00:55:12,434
Bu patojenleri araştıran
bir mikrobiyoloğum.

841
00:55:12,517 --> 00:55:14,602
Bu paketleri evime getirdiğimde

842
00:55:14,686 --> 00:55:18,231
bir şeylere bulaştırmamak çok zor.

843
00:55:19,983 --> 00:55:24,112
Paketi açıyorum
ve o plastiği hemen çöpe atıyorum.

844
00:55:25,280 --> 00:55:26,656
Ayağımı kullanıyorum.

845
00:55:27,449 --> 00:55:29,075
Sonra tavuğu alıp,

846
00:55:29,159 --> 00:55:32,871
hemen kızgın yağa atıp
kızartmaya başlıyorum.

847
00:55:35,749 --> 00:55:37,751
Sonra paketin kalanını atıyorum.

848
00:55:37,834 --> 00:55:41,087
Ama bu sefer çöp kutusunun
üstüne dokundum, değil mi?

849
00:55:41,588 --> 00:55:43,256
KİRLENME 06

850
00:55:43,340 --> 00:55:46,384
Elimi yıkamak için musluğu açıyorum.
Musluğu kirlettim.

851
00:55:46,468 --> 00:55:48,678
Sabun alıyorum. Sabunu kirlettim.

852
00:55:48,762 --> 00:55:50,597
Ellerimi güzelce yıkıyorum.

853
00:55:50,680 --> 00:55:53,141
Sonra musluğu kapatıyorum.

854
00:55:53,224 --> 00:55:56,102
Elimi yeniden kirlettim,
gidip salata yapacağım.

855
00:55:56,561 --> 00:55:58,021
KİRLENME 10
KİRLENME 11

856
00:55:58,855 --> 00:56:02,317
Ne kadar dikkatli olsam da
o bakteriler etrafa dağılıyor.

857
00:56:05,153 --> 00:56:08,823
Salmonella kuruduktan sonra
yüzeyde aylarca kalabilir.

858
00:56:08,907 --> 00:56:11,743
Hâlâ yutulduğunda birini hasta edebilir.

859
00:56:11,826 --> 00:56:15,914
Mutfağınıza
çiğ kümes hayvanı getirdiğinizde

860
00:56:15,997 --> 00:56:19,000
bir biyolojik tehlike
soktuğunuzu bilmelisiniz

861
00:56:19,084 --> 00:56:21,294
ve ona göre davranmalısınız.

862
00:56:24,964 --> 00:56:26,800
Vücuda Salmonella girdiğinde,

863
00:56:26,883 --> 00:56:30,970
alt türlerin bazıları birden fazla
antibiyotiğe dirençli olduğundan

864
00:56:31,054 --> 00:56:35,183
tedavinin başarısız olma ihtimali
çok daha yüksektir.

865
00:56:38,561 --> 00:56:41,189
Bu bakteriler
kanınızda üremeye devam eder.

866
00:56:41,272 --> 00:56:43,983
Ne yazık ki bu enfeksiyonlardan
ölenler oluyor.

867
00:56:49,239 --> 00:56:54,786
YAPIMCILAR, BİR LABORATUVARA
TEST İÇİN BEŞ PAKET TAVUK GÖTÜRDÜ.

868
00:57:01,918 --> 00:57:04,796
IEH LABORATUVARLARI
SEATTLE, WA

869
00:57:08,800 --> 00:57:11,386
Gıdaları test etme şeklimiz…

870
00:57:11,469 --> 00:57:15,640
Sanırım test etmemiz için
buraya bırakılan numuneler

871
00:57:15,723 --> 00:57:19,894
yerel marketlerden alınan
beş tavuk numunesiydi.

872
00:57:21,813 --> 00:57:24,315
Yaklaşık bir saat içinde sonuçlar çıkacak.

873
00:57:25,483 --> 00:57:27,652
Salmonella var mı, yok mu göreceğiz.

874
00:57:28,570 --> 00:57:32,866
Çekimin ilk gününde Seattle'da
bir gıda güvenliği laboratuvarına gittik.

875
00:57:32,949 --> 00:57:36,327
Beş markadan çiğ tavuk aldık
ve test ettik.

876
00:57:36,411 --> 00:57:39,330
Bize pozitif sonuç
çıkmayacağını söylediler.

877
00:57:39,414 --> 00:57:40,957
Numune sayısı çok az diye.

878
00:57:41,040 --> 00:57:43,877
Bir pozitif sonuç çıktı, o da Perdue'ydü.

879
00:57:43,960 --> 00:57:46,045
Yorumunuzu alabilir miyim?

880
00:57:46,796 --> 00:57:53,136
Bence tek bir tavuk hakkında konuşmak
hiç adil değil.

881
00:57:53,219 --> 00:57:58,558
Yani, sonuçta durumumuzu görmek için

882
00:57:58,641 --> 00:58:01,102
yüzlerce tavuk test ediyoruz.

883
00:58:01,186 --> 00:58:06,524
Bir de o Salmonella'nın alt türünün
ne olduğunu öğrenmek isterdim.

884
00:58:06,608 --> 00:58:08,693
-Ama bundan ziyade…
-Infantis'ti.

885
00:58:08,776 --> 00:58:14,741
Evet. Bundan ziyade, tek bir tavuk
hiç adil bir tartışma olmaz.

886
00:58:14,824 --> 00:58:18,119
Sizce adil bir numune sayısı ne olur?

887
00:58:18,203 --> 00:58:23,249
Nispeten kısa bir sürede 150.

888
00:58:33,635 --> 00:58:36,888
Yani beş hafta boyunca

889
00:58:36,971 --> 00:58:40,517
ülkedeki en büyük dört markadan

890
00:58:40,600 --> 00:58:43,978
150 tavuk parçası test edeceksiniz.

891
00:58:48,358 --> 00:58:51,528
Tüm testlerin bitmesine az…

892
00:58:51,611 --> 00:58:53,988
150 numune getirmeyi planlıyorsanız

893
00:58:54,072 --> 00:58:56,241
testlerin yaklaşık yüzde 60'ı bitti.

894
00:58:56,324 --> 00:58:59,160
Harika. Marketten tavuk alırsam

895
00:58:59,244 --> 00:59:02,372
güvenli olduğunu mu varsaymalıyım?

896
00:59:02,455 --> 00:59:08,711
Bu ülkede herhangi bir marketten
kümes hayvanı alırsanız,

897
00:59:08,795 --> 00:59:11,631
aldığınız marka ne olursa olsun

898
00:59:12,298 --> 00:59:14,968
ana varsayımınız,

899
00:59:15,051 --> 00:59:20,139
Salmonella ve Campylobacter gibi
patojenleri içerdiği olmalı.

900
00:59:21,558 --> 00:59:26,271
İşin aslı şu, Salmonella içeren tavuğun
satılması serbest.

901
00:59:26,354 --> 00:59:27,772
Zararlı katkı olarak geçmiyor.

902
00:59:27,855 --> 00:59:33,152
Yani, Salmonella veya Campylobacter içeren
tavuğu bilerek satmakta sorun yok.

903
00:59:34,904 --> 00:59:39,075
Devletin ve endüstrinin
özetle şöyle dediği ünlü bir dava var.

904
00:59:39,158 --> 00:59:42,579
"Aileyi korumak ev kadınının işi."

905
00:59:45,873 --> 00:59:47,500
Özetle şöyle oldu.

906
00:59:47,584 --> 00:59:51,671
Mahkemeler Salmonella'nın
zararlı katkı sayılamayacağına karar verdi

907
00:59:51,754 --> 00:59:55,800
çünkü ev kadınları
tavuğu nasıl pişireceğini biliyordu.

908
00:59:55,883 --> 01:00:00,763
Tim'in en sevdiği yemekleri
annesinin yaptığı gibi yapabilir mi?

909
01:00:01,556 --> 01:00:04,350
Bu yüzden hastalık tehdidi yok, dediler.

910
01:00:05,393 --> 01:00:09,897
Unutmayın, mutfakta
güvenliğe dikkat etmek çok önemlidir.

911
01:00:11,399 --> 01:00:16,529
Bu korkunç dava, ABD'de
Salmonella ile ilgili düzenlemelere

912
01:00:16,613 --> 01:00:19,115
ölümcül bir darbe indirdi.

913
01:00:19,198 --> 01:00:22,493
Ne yazık ki birçok insan için
gerçek bir ölüm darbesiydi.

914
01:00:22,577 --> 01:00:26,372
Tarım Bakanlığı havlu attı

915
01:00:26,456 --> 01:00:32,295
ve "Toksik Salmonella,
çiğ tavuğun normal bir parçasıdır" dedi.

916
01:00:32,378 --> 01:00:35,173
"Toksik Salmonella
istemiyor musun? Pişir."

917
01:00:39,427 --> 01:00:41,220
Bunu değiştirmeye çalışıyoruz.

918
01:00:41,971 --> 01:00:44,557
Bu sorumluluk tüketicilerde olmamalı.

919
01:00:45,725 --> 01:00:48,811
Bu yüzden Tarım Bakanlığı'na
bir dilekçe verdik.

920
01:00:54,359 --> 01:00:56,736
BILL MARLER, ÖNCEDEN
TARIM BAKANLIĞI'NIN

921
01:00:56,819 --> 01:00:59,280
31 SALMONELLA TÜRÜNÜ
TİCARETTE YASAKLAMASINI İSTEMİŞTİ.

922
01:01:03,117 --> 01:01:08,247
Hoş geldiniz.
Hepinizle birlikte olmak çok güzel.

923
01:01:08,331 --> 01:01:12,377
Yaptığınız işlere büyük saygı duyuyorum.

924
01:01:12,460 --> 01:01:16,756
Biliyorum Bill,
ileriye yönelik olarak dilekçelerin var.

925
01:01:16,839 --> 01:01:20,009
Sarah, senin de öyle.

926
01:01:20,093 --> 01:01:22,512
Son gelişmeleri anlatır mısınız?

927
01:01:23,096 --> 01:01:28,810
İnsan hastalığına neden olan
tüm Salmonella'ların

928
01:01:28,893 --> 01:01:33,314
zararlı katkı sayılmasına yönelik
geniş bir dilekçe yazdım.

929
01:01:33,398 --> 01:01:37,402
Kırmızı bir çizgi çekin ve gıdanın içinde
çocuğunuzu hasta edebilecek

930
01:01:37,485 --> 01:01:40,571
ya da öldürebilecek
bir patojen olmasın deyin, dedim.

931
01:01:40,655 --> 01:01:42,323
Bilim bunu destekliyor.

932
01:01:42,407 --> 01:01:46,244
Evet, bu patojenler mevcut sistemimizdeki
açıklardan faydalanıyor.

933
01:01:46,327 --> 01:01:47,203
Evet.

934
01:01:47,286 --> 01:01:50,998
Bence tüm çalışmalarımızın ortak noktası

935
01:01:51,082 --> 01:01:54,168
şu anki köhne sistemi modernize etmek.

936
01:01:54,252 --> 01:01:56,838
Bu konuşmanın önemi de bu.

937
01:01:56,921 --> 01:01:58,881
Açıklardan bahsetmiştin Sarah.

938
01:01:59,465 --> 01:02:02,385
Nerede… Yasama açısından konuşuyorum.

939
01:02:02,468 --> 01:02:05,513
Kapatmaya çalışmamız gereken
açıklar nerede?

940
01:02:05,596 --> 01:02:08,933
Çiftliklere gidip
gıda güvenliği risklerini araştırabilen

941
01:02:09,016 --> 01:02:10,518
bir devlet kurumumuz yok.

942
01:02:10,601 --> 01:02:16,065
Hayvanları etkileyen hastalıklarla ilgili
düzenlemeler yapabiliyorlar

943
01:02:16,149 --> 01:02:21,070
ama insanları etkileyen hastalıkları
görmezden geliyorlar.

944
01:02:21,154 --> 01:02:23,698
İnsanı hasta ediyorsa…

945
01:02:26,159 --> 01:02:27,702
…düzenleme yapalım.

946
01:02:27,785 --> 01:02:28,828
Bunu yapabiliriz

947
01:02:28,911 --> 01:02:32,540
ama bu masadakilere
lobinin gücünden bahsetmeme

948
01:02:32,623 --> 01:02:33,708
gerek yok.

949
01:02:33,791 --> 01:02:34,792
-Doğru.
-Evet.

950
01:02:34,876 --> 01:02:37,295
Neyle karşı karşıya olduğunu bilmelisin.

951
01:02:37,378 --> 01:02:42,383
Gıda lobileri
şu anda tüketiciden daha güçlü.

952
01:02:42,467 --> 01:02:44,927
Çok politik bir durum.

953
01:02:46,554 --> 01:02:52,477
Bana göre oldukça tehlikeli bir şekilde.

954
01:02:59,484 --> 01:03:03,029
Gıda şirketleri
düzenlemelerden nefret eder.

955
01:03:03,112 --> 01:03:05,698
Düzenleyici gözetiminin

956
01:03:05,782 --> 01:03:09,076
son derece sınırlı olmasını
garantilemek için

957
01:03:09,160 --> 01:03:13,080
çok pahalı lobicilere para ödüyorlar.

958
01:03:13,164 --> 01:03:14,999
Sayın Başkan ve komite üyeleri,

959
01:03:15,082 --> 01:03:18,711
takdir edersiniz ki
tavuk endüstrisinin durumunu etkileyen

960
01:03:18,795 --> 01:03:20,379
birçok şey var.

961
01:03:21,005 --> 01:03:23,508
Kongre'ye gidiyorlar,

962
01:03:23,591 --> 01:03:27,595
"Gıda güvenliğiyle ilgili çok
sıkı düzenlemeler yapmak için

963
01:03:27,678 --> 01:03:31,390
bir kanun tasarısı düşündüğünüzü
biliyoruz" diyorlar.

964
01:03:31,474 --> 01:03:35,520
Henry Ford'un dediği gibi,
"Hata aramayın. Çare bulun."

965
01:03:36,270 --> 01:03:37,980
Bir şey teklif ettiğimiz anda

966
01:03:38,606 --> 01:03:42,485
endüstri grupları gelip
hikâyelerini anlatıyor.

967
01:03:42,568 --> 01:03:45,363
Bunun endüstri için
neden külfetli olduğunu,

968
01:03:45,446 --> 01:03:48,324
et fiyatlarının nasıl da yükseleceğini,

969
01:03:48,407 --> 01:03:53,454
insanların işlerini kaybedeceğini
ve bunun tüketicinin sorumluluğu olduğunu.

970
01:03:53,538 --> 01:03:56,916
E. coli O157:H7 zararlı katkı maddesi
sınıfına alındığında

971
01:03:56,999 --> 01:04:01,295
tüm bu argümanların aynısını kullandılar.

972
01:04:01,379 --> 01:04:04,006
Hesapta dünya yıkılacaktı
ama bir şey olmadı.

973
01:04:08,386 --> 01:04:11,430
Gıda güvenliği müsteşarıydım.

974
01:04:11,514 --> 01:04:15,268
Bu, Amerika'nın en üst düzey
gıda güvenliği yetkilisi.

975
01:04:16,018 --> 01:04:18,646
Ben bir bilim insanıyım,
politikacı değilim.

976
01:04:18,729 --> 01:04:20,815
Görevim gıda tedarikini güvenli yapmaktı.

977
01:04:22,441 --> 01:04:27,238
Gündemleri ve siyasi çıkarları
bir kenara bırakırsanız

978
01:04:27,321 --> 01:04:28,823
sorunları çözebilirsiniz.

979
01:04:28,906 --> 01:04:31,534
Veri alabilir, cevapları bulabilir

980
01:04:31,617 --> 01:04:34,495
ve sonra işe yarayan
bir şey bulabilirsiniz.

981
01:04:34,579 --> 01:04:37,874
Tabii ki yasal düzenlemeler önemli.
Değiller demiyorum.

982
01:04:37,957 --> 01:04:41,085
Ama düzenlemelere geçmeden önce
masaya oturmak

983
01:04:41,168 --> 01:04:43,504
bizim için daha iyi.

984
01:04:44,255 --> 01:04:47,216
Başkan Trump, bu mevki için
isminizi önerdiğinde

985
01:04:47,300 --> 01:04:50,761
Ulusal Sığır Yetiştiricileri Birliği'nden
bir lobici

986
01:04:50,845 --> 01:04:53,139
endüstri için harika bir haber
olduğunu söyledi.

987
01:04:53,222 --> 01:04:55,933
Endüstri niye sizin için
bu kadar heyecanlandı?

988
01:04:56,017 --> 01:04:57,351
Çünkü bir bilimciyim.

989
01:04:57,435 --> 01:05:00,771
Veriye ve bilime dayalı
kararlar vereceğimi biliyorlardı.

990
01:05:01,314 --> 01:05:05,484
Araştırmanız için
yıllar boyunca bu gruptan

991
01:05:05,568 --> 01:05:09,238
para almış olmanızla bir ilgisi yok muydu?

992
01:05:09,322 --> 01:05:11,782
Hayır. Yani… Hayır.

993
01:05:13,200 --> 01:05:16,913
Keşke o para benim şahsi param olsa.

994
01:05:16,996 --> 01:05:19,916
Asla… Değildi. Üniversiteye verilen…

995
01:05:19,999 --> 01:05:23,252
Araştırma için
üniversiteye verilen bir paraydı.

996
01:05:23,336 --> 01:05:27,798
Araştırma programları bu şekilde
finanse edilir. Sığırcılardan,

997
01:05:27,882 --> 01:05:31,761
et enstitüsünden, böyle farklı
organizasyonlardan ödeneklerle.

998
01:05:31,844 --> 01:05:35,556
Çalışmalarınızın çoğunu finanse eden
endüstriyi düzenlemenin

999
01:05:35,640 --> 01:05:38,517
bir çıkar çatışması
olmadığını mı söylüyorsunuz?

1000
01:05:38,601 --> 01:05:42,855
Bu durum
sektöre bakış açımı değiştirdi diyemem.

1001
01:05:42,939 --> 01:05:45,316
Bu sayede patojenlerin nerede olduğunu,

1002
01:05:45,399 --> 01:05:47,610
onları nasıl kontrol edeceğimi

1003
01:05:47,693 --> 01:05:51,155
ve endüstrinin
bu farklı yönlerini biliyordum.

1004
01:05:51,238 --> 01:05:54,867
Bu durum, bu mevki için
beni daha güçlü biri yaptı.

1005
01:05:55,409 --> 01:05:58,329
Sizce adaylığınız,
gıdalarını güvende tutması için

1006
01:05:58,412 --> 01:06:01,666
devlete güvenen tüketiciler için de
iyi bir haber miydi?

1007
01:06:01,749 --> 01:06:04,669
Evet. Çok büyük bir
tüketici savunucusuyum.

1008
01:06:04,752 --> 01:06:10,216
DR. BRASHEARS'IN ARAŞTIRMALARI İÇİN
SAĞLANAN ENDÜSTRİ FİNANSMANLARI

1009
01:06:10,299 --> 01:06:12,385
(KAYNAK: DR. BRASHEARS'IN CV'Sİ, 2017)

1010
01:06:12,468 --> 01:06:16,347
Bu sadece Mindy Brashears değil.

1011
01:06:16,430 --> 01:06:18,099
Devletteki herkes.

1012
01:06:18,182 --> 01:06:22,311
Böyle bir siyasi alana giriyorlar.

1013
01:06:22,395 --> 01:06:25,189
Ve insan faktörüne

1014
01:06:25,272 --> 01:06:29,318
pek önem veriyor gibi görünmüyorlar.

1015
01:06:30,486 --> 01:06:34,240
Marler dilekçesinde
bir karara vardınız mı?

1016
01:06:34,323 --> 01:06:35,741
Hayır, varmadık.

1017
01:06:35,825 --> 01:06:40,496
Talepleri daha geniş
Salmonella girişimimiz bağlamında

1018
01:06:40,579 --> 01:06:44,750
inceliyor ve değerlendiriyoruz.

1019
01:06:44,834 --> 01:06:48,129
Dilekçelerin her birinde amaç,

1020
01:06:48,212 --> 01:06:54,844
insanları hasta eden
Salmonella alt türlerini azaltmak.

1021
01:06:54,927 --> 01:06:58,055
Bizim de amacımız aynı.

1022
01:06:59,515 --> 01:07:03,352
Mike Taylor, E. coli O157:H7'yi
zararlı katkı ilan ettiğinde

1023
01:07:03,436 --> 01:07:05,855
bunu yapmak için tam yetkiye sahipti.

1024
01:07:05,938 --> 01:07:08,524
Sandy Eskin'in de

1025
01:07:08,607 --> 01:07:14,739
şu an aynı şeyi kendi başına
yapamaması için hiçbir sebep yok.

1026
01:07:14,822 --> 01:07:16,782
-Bu yetkiye sahip mi?
-Kesinlikle.

1027
01:07:16,866 --> 01:07:20,911
Salmonella'yı tavukta zararlı katkı
maddesi belirleme yetkisi var.

1028
01:07:20,995 --> 01:07:22,121
Bunu niye yapmıyor?

1029
01:07:22,747 --> 01:07:25,416
Çünkü bu durumda endüstri,

1030
01:07:25,499 --> 01:07:28,085
tavuk endüstrisi olduğu için
böyle diyorum,

1031
01:07:28,169 --> 01:07:32,048
endüstri ciyaklar,
hem de çok yüksek sesle ciyaklar.

1032
01:07:35,968 --> 01:07:39,388
Bence endüstri üzerine düşeni yapmadı.

1033
01:07:40,806 --> 01:07:41,849
Avrupa'ya gidip

1034
01:07:41,932 --> 01:07:45,728
üstünde "patojensiz" etiketi olan
paketler satın alabilirsiniz.

1035
01:07:45,811 --> 01:07:48,189
Bunu Amerika'da bulamazsınız.

1036
01:07:49,774 --> 01:07:51,025
Çiftlikten başladılar

1037
01:07:51,108 --> 01:07:54,236
ve insanları hasta eden
en kötü Salmonella türlerinden

1038
01:07:54,320 --> 01:07:56,030
kurtulmaya öncelik verdiler.

1039
01:07:56,113 --> 01:07:58,616
Tavukları Salmonella'ya karşı aşılıyorlar.

1040
01:07:58,699 --> 01:08:02,369
Bazen Salmonella bulaşmış sürüleri
imha ediyorlar.

1041
01:08:02,453 --> 01:08:05,831
Ve bu önlemleri mezbahadan önce alıyorlar.

1042
01:08:05,915 --> 01:08:10,336
Çünkü mezbahaya vardığında
bunlar işe yaramaz.

1043
01:08:11,420 --> 01:08:14,048
AVRUPA, SALMONELLA HASTALIĞI ORANLARINI

1044
01:08:14,131 --> 01:08:17,009
BEŞ YILDA
NEREDEYSE YARIYA DÜŞÜRMEYİ BAŞARDI.

1045
01:08:17,093 --> 01:08:20,554
Yani bunu yapamayız gibi bir şey yok.

1046
01:08:20,638 --> 01:08:26,268
Sadece henüz bunu yapacak
siyasi irademiz yok.

1047
01:08:26,769 --> 01:08:29,021
ST LUKE'S
HASTANESİ

1048
01:08:31,107 --> 01:08:34,026
Stephanie Ingberg'e
ne olduğuna baktığınızda,

1049
01:08:34,693 --> 01:08:37,488
yeterince şey yapmadığımız ortada.

1050
01:08:37,571 --> 01:08:40,658
Devlet yetersiz kalıyor.
Sektör yetersiz kalıyor.

1051
01:08:45,079 --> 01:08:47,123
Stephanie ile geri dönüp

1052
01:08:47,206 --> 01:08:50,751
çok fazla yaşamayabileceğini
öğrendiğimiz o ilk sabah,

1053
01:08:50,835 --> 01:08:56,257
ölmemiş olması bize umut verdi.
Hâlâ bizimleydi.

1054
01:08:56,340 --> 01:08:58,467
Hâlâ komadaydı, iletişim kuramıyorduk.

1055
01:08:59,176 --> 01:09:01,846
Neden uyanmadığını bilmiyorlardı.

1056
01:09:01,929 --> 01:09:03,305
Sanırım uyanmadığı için

1057
01:09:03,389 --> 01:09:06,100
beyin hasarıyla ilgili sorular
ortaya çıktı.

1058
01:09:08,936 --> 01:09:11,021
Rahip dua ederek geldi.

1059
01:09:12,064 --> 01:09:14,817
Ve o dua sırasında
gözleri açılmaya başladı.

1060
01:09:14,900 --> 01:09:16,819
Bu, uyanmasının ilk işaretiydi.

1061
01:09:18,112 --> 01:09:18,946
Evet.

1062
01:09:22,449 --> 01:09:23,367
Peki.

1063
01:09:23,450 --> 01:09:25,870
Uyandığım andan en iyi hatırladığım şey,

1064
01:09:26,370 --> 01:09:29,832
herkes etrafımdaydı
ve hepsi çok duyguluydu.

1065
01:09:29,915 --> 01:09:32,710
"Ne oldu ki? Niye herkes
bu kadar üzgün?" dedim.

1066
01:09:32,793 --> 01:09:34,003
"Anlamıyorum."

1067
01:09:39,466 --> 01:09:43,888
Bana bir tür E. coli
bulaştığını söylediler.

1068
01:09:43,971 --> 01:09:44,972
Tamam.

1069
01:09:45,514 --> 01:09:47,600
Buraya dokunduğumda ağrın var mı?

1070
01:09:47,683 --> 01:09:48,559
-Hayır.
-Hayır.

1071
01:09:49,727 --> 01:09:53,272
Ve ölümcül bir böbrek hastalığı olan
HÜS'e sebep olabildiğini

1072
01:09:53,355 --> 01:09:54,440
ki bende oldu.

1073
01:09:58,819 --> 01:10:03,282
Vücudundaki bu durum,
içinde patlayan bir nükleer bomba gibiydi.

1074
01:10:03,365 --> 01:10:05,910
Her bir organa çarpıyor,

1075
01:10:05,993 --> 01:10:08,621
sonra gidip parçaları toplaman gerekiyor.

1076
01:10:10,873 --> 01:10:13,167
Tamam, şimdi sol tarafa gideceğiz.

1077
01:10:14,376 --> 01:10:17,838
Gücümü toparlamam uzun zaman aldı.

1078
01:10:18,589 --> 01:10:19,673
Böyle daha iyi mi?

1079
01:10:20,591 --> 01:10:24,261
Komada olduğumdan
en zorlu kısımları bilinçsiz geçirdim

1080
01:10:24,345 --> 01:10:25,888
ama ailemin ve doktorların

1081
01:10:25,971 --> 01:10:28,682
öleceğimi düşündüğü anlar
olduğunu biliyorum.

1082
01:10:28,766 --> 01:10:30,434
Bu onlar için çok zor oldu.

1083
01:10:30,517 --> 01:10:34,271
Onlara bu acıyı yaşattığımı bilmek
benim için zor.

1084
01:10:38,317 --> 01:10:39,151
Ama…

1085
01:10:39,652 --> 01:10:40,486
Evet.

1086
01:10:41,654 --> 01:10:44,823
Sonuna kadar kontrol et,
ben de dizlerine bakacağım.

1087
01:10:44,907 --> 01:10:47,159
Bir sürü fizik tedavi gördüm,

1088
01:10:47,243 --> 01:10:49,912
bir miktar da diyaliz seansı.

1089
01:10:49,995 --> 01:10:51,914
Her gün doktor randevum vardı.

1090
01:10:51,997 --> 01:10:53,999
Annem aylarca işe gidemedi

1091
01:10:54,083 --> 01:10:58,796
çünkü beni her gün iki veya üç
doktor randevusuna götürmesi gerekiyordu.

1092
01:10:58,879 --> 01:11:03,592
Beni motive eden birkaç hedefim vardı.

1093
01:11:03,676 --> 01:11:05,511
Mayısta mezun olacaktım.

1094
01:11:05,594 --> 01:11:11,058
Mezuniyette yürüyebilmek
en büyük hedeflerimden biriydi

1095
01:11:11,141 --> 01:11:13,060
çünkü o sırada yürüyemiyordum.

1096
01:11:23,153 --> 01:11:26,282
Ağlıyorum ama hedeflerime ulaştım.

1097
01:11:26,365 --> 01:11:29,743
Mezuniyet balosuna gidebildim.
Mezuniyette yürüyebildim…

1098
01:11:33,789 --> 01:11:36,500
Koşulları göz önüne alırsak

1099
01:11:36,583 --> 01:11:38,836
bunları yaptığımı söyleyebildiğim için

1100
01:11:38,919 --> 01:11:40,504
çok şanslı hissediyorum.

1101
01:11:42,715 --> 01:11:45,259
Hâlâ idrarında protein kaçağı var.

1102
01:11:45,926 --> 01:11:48,304
Bu maalesef normal değil.

1103
01:11:48,387 --> 01:11:51,598
Bu yüzden
Lisinopril isimli ilacı kullanıyoruz.

1104
01:11:52,141 --> 01:11:53,475
Ne yazık ki

1105
01:11:55,352 --> 01:11:59,148
artık dört yıl oldu,
bu durumun değişeceğini sanmıyorum.

1106
01:12:00,399 --> 01:12:02,818
Böbrek sağlığım ve diğer konularla ilgili

1107
01:12:02,901 --> 01:12:06,280
gelecek açısından biraz gerginim.
Düşünmemeye çalışıyorum.

1108
01:12:07,865 --> 01:12:09,742
Böbreklerimdeki filtreleri

1109
01:12:09,825 --> 01:12:13,746
sağlamlaştırmak için
her gün ilaç almam gerekiyor.

1110
01:12:14,705 --> 01:12:20,252
Nefroloğumla konuştum ve böbrek nakli
almak zorunda kalma ihtimalim var.

1111
01:12:20,336 --> 01:12:23,047
Ömür boyu diyalize girmem gerekebilir.

1112
01:12:23,714 --> 01:12:25,716
İnsan bunu duymak istemiyor.

1113
01:12:28,469 --> 01:12:30,304
GÖRSEL ANATOMİ VE FİZYOLOJİ

1114
01:12:30,387 --> 01:12:34,016
Bazı insanlar gıda kaynaklı hastalıkları
ciddiye almıyor.

1115
01:12:36,352 --> 01:12:37,770
Küçük bir karın ağrısı.

1116
01:12:37,853 --> 01:12:40,689
Tuvalette fazladan zaman. Önemli değil.

1117
01:12:42,483 --> 01:12:45,319
Bundan çok daha fazlası.

1118
01:12:45,402 --> 01:12:49,615
Koma, beyin hasarı ve böbrek travması.

1119
01:12:49,698 --> 01:12:52,326
Kesinlikle ciddiye alınmalı.

1120
01:12:52,409 --> 01:12:54,495
Bir salata yedim

1121
01:12:54,578 --> 01:12:58,332
ve sağlığıma uzun vadeli etkileri oldu.

1122
01:13:02,628 --> 01:13:06,882
Şu anda en riskli gıdaların
bir listesini yapacak olsanız

1123
01:13:06,965 --> 01:13:10,844
romaine marulu listenin üstlerinde,
belki de en üstte olur.

1124
01:13:12,137 --> 01:13:13,972
Siz romaine yiyor musunuz?

1125
01:13:14,556 --> 01:13:15,391
Hayır.

1126
01:13:16,100 --> 01:13:17,434
Romaine yiyor musunuz?

1127
01:13:17,518 --> 01:13:21,563
Çoğunlukla romaine'den uzak duruyorum.

1128
01:13:22,731 --> 01:13:25,109
Her yediğimde aklıma geliyor.

1129
01:13:25,192 --> 01:13:27,736
Arada şansımı denemişliğim var.

1130
01:13:29,655 --> 01:13:32,616
İkinizin de kesinlikle kaçındığı
gıdalar var mı?

1131
01:13:33,117 --> 01:13:37,162
Paketli hazır salata almıyoruz.

1132
01:13:37,246 --> 01:13:38,163
Evet.

1133
01:13:38,247 --> 01:13:40,999
Romaine'den genelde uzak duruyoruz.

1134
01:13:41,083 --> 01:13:43,836
Özellikle Yuma veya Salinas üretimiyse.

1135
01:13:43,919 --> 01:13:47,714
SALINAS VADİSİ
ULUSUMUZU BESLİYORUZ

1136
01:13:51,969 --> 01:13:56,640
Sizce LGMA önlemleri, yeşil yapraklı sebze
salgınlarını önledi mi?

1137
01:13:57,724 --> 01:14:01,270
LGMA, bu sektörde önemli bir fark yarattı.

1138
01:14:02,229 --> 01:14:04,148
LGMA'in kuruluşundan sonra

1139
01:14:04,231 --> 01:14:07,860
güvenliğin arttığını gösteren
çalışmalar var mı?

1140
01:14:15,993 --> 01:14:17,661
Bildiğim kadarıyla yok.

1141
01:14:17,744 --> 01:14:22,416
Bazı salgınları önlediğinden
emin olduğunuzu söylüyorsunuz…

1142
01:14:22,499 --> 01:14:23,417
Kesinlikle.

1143
01:14:23,500 --> 01:14:24,793
Son beş yılda yaşanan

1144
01:14:26,044 --> 01:14:28,714
bazı şeylerin üstünden geçmek istiyorum.

1145
01:14:28,797 --> 01:14:31,592
Eylül 2017'de
sekiz kişi ıspanaktan hastalandı.

1146
01:14:31,675 --> 01:14:36,889
Kasım 2017'de 67 kişi başka bir
bilinmeyen sebze salgınında hastalandı.

1147
01:14:36,972 --> 01:14:40,893
Sonraki yılın martında
248 kişi hastalandı, 5 kişi öldü.

1148
01:14:40,976 --> 01:14:42,269
Nisan 2018, 10 kişi.

1149
01:14:42,352 --> 01:14:47,357
Ekim 2018'de 3 ayrı
yeşil sebze salgını 135 kişiyi hasta etti.

1150
01:14:47,441 --> 01:14:50,027
Kasım, aynı şey, 167 kişi.

1151
01:14:50,110 --> 01:14:53,155
Kasım 2019, aynı yıl iki salgın daha.

1152
01:14:53,238 --> 01:14:54,865
Ekim 2020, 40 kişi.

1153
01:14:55,616 --> 01:14:57,784
Bu iyi bir sicil değil, değil mi?

1154
01:14:58,744 --> 01:15:01,121
Bence gurur duyacağımız çok şey var.

1155
01:15:01,205 --> 01:15:06,043
Elbette, bunların her birinin
tüketici üstündeki etkisi trajik bir olay.

1156
01:15:06,126 --> 01:15:09,379
Ama ben, LGMA ile
kaydettiğimiz ilerlemeden

1157
01:15:09,463 --> 01:15:12,382
ve sektörde yarattığımız farktan eminim.

1158
01:15:19,097 --> 01:15:23,644
Bu marul salgınlarıyla ilgili
haber yaparken dikkatimi en çok çeken şey,

1159
01:15:23,727 --> 01:15:26,396
federal hükûmetin bu sorunları çözmek için

1160
01:15:26,480 --> 01:15:28,232
ne kadar az şey yaptığıydı.

1161
01:15:30,859 --> 01:15:33,904
Yıllardır sorumluluğu şirketlere verdik.

1162
01:15:33,987 --> 01:15:37,366
Sorumluluğu onlar aldı
ve bu şekilde yürümüyor.

1163
01:15:38,242 --> 01:15:39,868
Bitirmem isteniyor.

1164
01:15:39,952 --> 01:15:43,830
İzleyicilerin bu konuda
ne bilmesini istiyorsunuz?

1165
01:15:44,373 --> 01:15:45,791
Bilmelerini istiyorum ki

1166
01:15:45,874 --> 01:15:49,419
Amerika dünyanın en güvenli gıda
sistemlerinden birine sahip.

1167
01:15:49,503 --> 01:15:52,422
Daha güvenli, daha dijital,
şeffaf, sürdürülebilir

1168
01:15:52,506 --> 01:15:56,051
ve tüketici için daha iyi olan
bir gıda sistemi yaratmak için

1169
01:15:56,134 --> 01:15:57,719
birlikte çalışacağız.

1170
01:15:57,803 --> 01:16:00,931
Hem üreticiler
hem de gezegenimiz için iyi olacak.

1171
01:16:03,517 --> 01:16:05,894
Karar vericilerden, yöneticilerden,

1172
01:16:05,978 --> 01:16:09,273
liderlerden bu cümleyi
kaç kere duydum bilmiyorum bile.

1173
01:16:09,356 --> 01:16:12,526
"Amerika dünyanın en güvenli
gıda sistemine sahip."

1174
01:16:12,609 --> 01:16:17,322
Ama görünüşe göre,
bitmek bilmeyen bir başarısızlıklar,

1175
01:16:17,406 --> 01:16:23,203
salgınlar, ürün toplatmalar,
hastalıklar ve ölümler döngüsü var.

1176
01:16:23,287 --> 01:16:27,332
Politikacılar "Dünyanın en güvenli
gıda sistemine sahibiz" diyor.

1177
01:16:27,416 --> 01:16:30,502
Çok gülünç. Dünyanın en güvenli
gıda sistemine sahip değiliz.

1178
01:16:30,586 --> 01:16:33,422
Bu patojenler kontrol edilebilir.
Ama etmiyoruz.

1179
01:16:33,505 --> 01:16:35,841
Biz ABD'yiz. Daha iyisini bekliyoruz.

1180
01:16:36,967 --> 01:16:41,430
Ve gıda kaynaklarımızın güvenliği
bizi büyük hayal kırıklığına uğratıyor.

1181
01:16:46,143 --> 01:16:50,063
YAPIMCILAR, 150 TANE DAHA
ÇİĞ TAVUK NUMUNESİ TEST ETTİ.

1182
01:16:50,606 --> 01:16:54,109
NUMUNELERİN %17'SİNDE
SALMONELLA TESPİT EDİLDİ.

1183
01:16:54,192 --> 01:16:58,655
PERDUE NUMUNELERİNİN %29'U
POZİTİF ÇIKTI.

1184
01:17:00,407 --> 01:17:03,035
PERDUE, SALMONELLA ORANLARININ
SEKTÖR ORTALAMASINA

1185
01:17:03,118 --> 01:17:04,620
"GENEL OLARAK UYDUĞU"NDA ISRARCI.

1186
01:17:04,703 --> 01:17:07,039
ÜRÜNLERİNDE SALMONELLA'YI AZALTMAK İÇİN

1187
01:17:07,122 --> 01:17:09,625
YOĞUN ŞEKİLDE ÇALIŞTIKLARINI
BELİRTİYORLAR.

1188
01:17:13,045 --> 01:17:16,965
Şu anda devlet tüketicileri korumak için
yeterince çabalamıyor.

1189
01:17:18,717 --> 01:17:22,596
Tüketiciler de, yük genellikle
onların üstünde olduğundan

1190
01:17:22,679 --> 01:17:25,891
evde doğru adımları attıklarından
emin olmak zorunda.

1191
01:17:30,228 --> 01:17:34,399
Uzak durduğum bir numaralı gıda kavun.

1192
01:17:35,692 --> 01:17:37,444
Dışı düzgünce temizlenemiyor

1193
01:17:37,527 --> 01:17:40,489
ve bıçağı içeri soktuğunda artık çok geç.

1194
01:17:40,572 --> 01:17:42,574
Ayrıca kavunda öldürme adımı yok.

1195
01:17:43,867 --> 01:17:45,702
İki numara, fasulye filizi.

1196
01:17:46,536 --> 01:17:48,121
İki yılda bir,

1197
01:17:48,205 --> 01:17:52,250
temizlemenin mümkün olmadığı
büyük bir salgın oluyor.

1198
01:17:53,585 --> 01:17:56,880
Bence üç numara paketli marul.

1199
01:17:58,256 --> 01:18:01,218
Bahar salatası karışımı.
Farklı salata karışımları.

1200
01:18:01,301 --> 01:18:05,055
İçeriğin kaç tane farklı maruldan
geldiğini bilmiyorsunuz.

1201
01:18:05,138 --> 01:18:07,391
Ya da tek bir yerden mi belli değil.

1202
01:18:13,063 --> 01:18:15,941
Müdahil olduğum tüm salgınlarda,

1203
01:18:16,608 --> 01:18:20,737
üç kere yıkanıp paketlenen
ve ülkenin her yerine giden ürünler vardı.

1204
01:18:22,406 --> 01:18:25,867
Demet şeklinde alın ve kendiniz yıkayın.

1205
01:18:26,493 --> 01:18:28,203
Kendi çevrenizi kontrol edin.

1206
01:18:28,995 --> 01:18:30,539
JAMBON VEYA SOSİS

1207
01:18:30,622 --> 01:18:32,290
Bugün öğle yemeği söylerken,

1208
01:18:32,374 --> 01:18:34,960
yanında yıldız olan her şeyden kaçındım.

1209
01:18:35,043 --> 01:18:38,588
Bu yıldız, az pişmiş et yemenin
risk içerdiğini söylüyordu.

1210
01:18:38,672 --> 01:18:40,924
Menüde çiğ balık vardı

1211
01:18:41,007 --> 01:18:42,801
ve ben pas geçtim.

1212
01:18:45,846 --> 01:18:47,681
Karar vermen gerek.

1213
01:18:47,764 --> 01:18:48,932
Çiğ istiridyeyi,

1214
01:18:49,015 --> 01:18:52,477
ilgili riskleri göze alacak kadar
seviyor muyum?

1215
01:18:53,895 --> 01:18:55,605
Akşam yemeğe çıktığı için

1216
01:18:55,689 --> 01:18:58,650
bir uzvunu kaybeden biri
olmak istemiyorum.

1217
01:18:58,734 --> 01:19:00,026
Evet.

1218
01:19:02,112 --> 01:19:03,822
Teşekkürler. Çok teşekkürler.

1219
01:19:03,905 --> 01:19:04,948
Teşekkürler.

1220
01:19:05,532 --> 01:19:07,159
DELÜKS BURGERLER

1221
01:19:07,242 --> 01:19:08,410
Ne yiyeceksin?

1222
01:19:08,952 --> 01:19:14,207
İç sıcaklığı 68 dereceye kadar pişirilmiş
bir hamburger alacağım.

1223
01:19:14,958 --> 01:19:16,293
Ve patates kızartması.

1224
01:19:16,376 --> 01:19:17,335
Bu kadar.

1225
01:19:17,419 --> 01:19:18,628
Peki. Tamamdır.

1226
01:19:21,965 --> 01:19:25,218
Bir restoranda hamburger
sipariş etmek istediğinizde

1227
01:19:25,719 --> 01:19:28,013
yapılacak iyi şey sıcaklığı söylemek.

1228
01:19:28,597 --> 01:19:32,934
Çünkü orta az pişmiş, az pişmiş,
iyi pişmiş, bunların hepsi subjektif.

1229
01:19:33,018 --> 01:19:36,438
Rengine ya da suyunun
berrak olup olmadığına bakamazsın.

1230
01:19:36,521 --> 01:19:39,858
"Termometremiz yok,
dereceyle pişiremeyiz" derlerse

1231
01:19:39,941 --> 01:19:41,735
başka bir şey söyleyin.

1232
01:19:50,535 --> 01:19:53,288
Sanırım bu tarz davalar almaya
ilk başladığımda

1233
01:19:53,371 --> 01:19:54,790
şey diye düşünmüştüm,

1234
01:19:55,499 --> 01:19:58,752
"Yeterince insanı dava edip
yeterince para alırsam

1235
01:19:58,835 --> 01:20:00,629
davranışları değişir."

1236
01:20:00,712 --> 01:20:03,757
Yakın zamanda 64 yaşıma bastım

1237
01:20:03,840 --> 01:20:08,345
ve yapmayı umduğum şeyi
başardığımı hissetmiyorum.

1238
01:20:08,970 --> 01:20:10,013
Yani…

1239
01:20:10,096 --> 01:20:14,351
Çünkü gerçekten öyle düşündüm.

1240
01:20:14,434 --> 01:20:17,270
Bu aşamaya geldiğimde,

1241
01:20:19,147 --> 01:20:22,567
artık böyle şeylerin
olmayacağını düşünüyordum.

1242
01:20:23,109 --> 01:20:24,319
Ama oluyor.

1243
01:20:24,820 --> 01:20:25,779
Sürekli.

1244
01:20:26,279 --> 01:20:27,948
MARLER'IN DİLEKÇESİNİ ALDIKTAN SONRA

1245
01:20:28,031 --> 01:20:30,492
BAKANLIK BAZI TAVUK ÜRÜNLERİNDE
SALMONELLA'YI YASAKLADI

1246
01:20:30,617 --> 01:20:31,701
AMA SORUN ÇÖZÜLMEDİ.

1247
01:20:31,785 --> 01:20:34,913
ABD'DE SATILAN ÇOĞU TAVUK ÜRÜNÜNDE
SALMONELLA'YA HÂLÂ İZİN VERİLİYOR.

1248
01:20:34,996 --> 01:20:39,918
Oğlum öldükten sonra
ya devlet, yani yasalar ve politika

1249
01:20:40,001 --> 01:20:44,506
ya da bilim ve teknoloji
bu sorunu çözer diye düşünmüştüm.

1250
01:20:44,589 --> 01:20:49,386
1993'te konuştuğumuz gibi
gıda güvenliğiyle uğraşmayız sanıyordum.

1251
01:20:49,761 --> 01:20:52,472
PROFESÖR DETWILER,
GELECEĞİN SEKTÖR LİDERLERİNE

1252
01:20:52,556 --> 01:20:54,808
GIDA GÜVENLİĞİ ÖĞRETMEYE DEVAM EDİYOR.

1253
01:20:54,891 --> 01:20:58,520
Düzenleyiciler, sektörü
doğruyu yapmaya teşvik eden

1254
01:20:58,603 --> 01:21:02,065
bir çerçeve inşa etme yetisine sahip.

1255
01:21:02,315 --> 01:21:06,194
SARAH SORSCHER, TARIM BAKANLIĞI'NA
ÇİFTLİKLER ÜSTÜNDE DAHA ÇOK OTORİTE VEREN

1256
01:21:06,278 --> 01:21:08,113
BİR YASA TASARISI ÜSTÜNDE ÇALIŞIYOR.

1257
01:21:08,196 --> 01:21:12,033
Eğer halk sesini duyurursa

1258
01:21:12,993 --> 01:21:16,705
ve yasa koyuculara baskı yaparsa,

1259
01:21:16,788 --> 01:21:20,667
bunun kabul edilemez olduğunu söylerse

1260
01:21:20,750 --> 01:21:26,298
o zaman evet, yasa koyucular
onlar adına hareket eder.

1261
01:21:26,923 --> 01:21:32,345
ROSA DELAURO, KONGRE'DE GIDA GÜVENLİĞİNİN
BAŞ SAVUNUCUSU OLMAYA DEVAM EDİYOR.

1262
01:21:32,429 --> 01:21:35,891
İnsan, önüne çıkan mücadelelerle
baş etmeye devam etmeli.

1263
01:21:35,974 --> 01:21:39,227
Ve hâlâ yapacak çok şey
olduğunu düşünüyorum.

1264
01:21:39,311 --> 01:21:41,688
Yani sanırım kolları sıvamam gerek.

1265
01:22:45,543 --> 01:22:50,757
Alt yazı çevirmeni: Oskay Demir