1 00:00:06,175 --> 00:00:09,470 ANG EPISODE NA ITO AY NAGLALAMAN NG MGA TEMA NG KARAHASANG SEKSUWAL. 2 00:00:09,553 --> 00:00:10,929 PATNUBAY NG MANONOOD AY KAILANGAN. 3 00:00:14,016 --> 00:00:16,101 Pagkatapos nina Jim Bob at Michelle, 4 00:00:16,185 --> 00:00:18,645 dalawang anak na babae naman ang kinapanayam namin. 5 00:00:19,104 --> 00:00:23,233 'Yong nangyari sa Megyn Kelly, ayoko talagang pag-usapan pa iyon, 6 00:00:24,109 --> 00:00:28,155 kasi hindi ko ipinagmamalaki iyon. 7 00:00:28,238 --> 00:00:32,116 Kapag binabalikan ko, sa tingin ko, mahusay ang ginawa ng mga magulang ko. 8 00:00:32,201 --> 00:00:36,789 Kung hindi ko naramdamang obligado ako, gaya, una, para sa kapakanan ng palabas 9 00:00:36,872 --> 00:00:40,042 at ikalawa, para sa kapakanan ng mga magulang ko, 10 00:00:40,125 --> 00:00:41,627 hindi ko gagawin iyon. 11 00:00:44,296 --> 00:00:47,257 Masakit isipin ang nangyari sa kanila at kung paano sila tinrato. 12 00:00:47,341 --> 00:00:48,342 AMY KING - PINSAN NG MGA DUGGAR DILLON KING - ASAWA NI AMY 13 00:00:49,968 --> 00:00:52,262 Para sa pamilya ko, dahil sa palabas, 14 00:00:52,346 --> 00:00:53,889 alam naming may mga umaasa. 15 00:00:55,766 --> 00:00:58,560 Talagang mayroong pag-aakalang 16 00:00:58,644 --> 00:01:01,021 makakapag-film pa rin sila sa amin, 17 00:01:01,104 --> 00:01:02,815 at hindi iyon matatapos agad. 18 00:01:02,898 --> 00:01:04,775 Oo, nagamit kami. 19 00:01:05,526 --> 00:01:07,319 Di naman talaga mapanghimasok iyon, 20 00:01:07,402 --> 00:01:10,239 at di na lang pinapansin ng mga anak namin ang mga kamera, 21 00:01:10,322 --> 00:01:12,658 at ang pakiramdam namin, isa itong ministro 22 00:01:12,741 --> 00:01:15,452 na binuksan ng Diyos gamit ang palabas sa telebisyon. 23 00:01:15,869 --> 00:01:20,165 Anumang pasukan natin, dapat ganap na trabahong Kristiyano, 24 00:01:20,249 --> 00:01:22,835 dahil anumang ginagawa natin, dapat para sa Diyos. 25 00:01:22,918 --> 00:01:24,002 BILL GOTHARD - NAGTATAG NG INSTITUTE IN BASIC LIFE PRINCIPLES 26 00:01:24,795 --> 00:01:27,588 Sa mundong iyon, kailangan mong sumunod. 27 00:01:27,673 --> 00:01:28,924 Sumunod, sumunod, sumunod. 28 00:01:29,007 --> 00:01:31,593 Mahirap na trabaho, pero sulit. 29 00:01:31,969 --> 00:01:35,055 May pangunahing turo sa paninilbihan sa IBLP, kung saan 30 00:01:35,138 --> 00:01:37,891 tinuturuan kayong maglingkod. 31 00:01:37,975 --> 00:01:40,686 Ang ideya ng paglagda sa kontrata 32 00:01:40,769 --> 00:01:44,772 para sumang-ayon sa partikular na mga patakaran o pag-uugali 33 00:01:44,857 --> 00:01:46,984 ay napakakaraniwan. 34 00:01:48,861 --> 00:01:50,320 At hindi iyon nagwakas. 35 00:01:50,403 --> 00:01:55,075 Fundamentalism. Ginagamit n'on ang mga taong walang pagpipilian. 36 00:01:55,826 --> 00:01:59,746 May mga taong nakikita ang potensyal n'on at gustong gamitin iyon. 37 00:01:59,830 --> 00:02:02,708 Ang mga kasabwat ni Gothard, dapat silang managot 38 00:02:02,791 --> 00:02:06,003 sa dami ng kabataang naabuso dahil doon. 39 00:02:06,587 --> 00:02:08,963 Napapaisip ako kung marami pang aamin, 40 00:02:09,046 --> 00:02:11,049 marami pang lihim ang malalantad, 41 00:02:11,133 --> 00:02:16,096 at ilan pang mga pamilya ang lihim na nagdurusa nang walang nakaalam. 42 00:02:26,857 --> 00:02:28,191 Ang pamilya Duggar naman. 43 00:02:28,275 --> 00:02:31,612 Magsasalita na matapos mayanig ng sunud-sunod na eskandalo. 44 00:02:31,695 --> 00:02:33,071 PAMILYA DUGGAR, NAGSALITA NA HINGGIL SA MGA ESKANDALO 45 00:02:33,155 --> 00:02:35,824 Ilang miyembro ng pamilya ang nagsalita sa bagong TLC show, 46 00:02:35,908 --> 00:02:37,451 Jill and Jessa Counting On. 47 00:02:37,534 --> 00:02:41,413 Ang lahat ay may kani-kaniyang desisyon at kani-kaniyang pagpipilian, 48 00:02:41,496 --> 00:02:44,875 pero hindi lang sila ang naaapektuhan. 49 00:02:45,000 --> 00:02:46,710 Tingin ko, wala sa amin ang makakaalam 50 00:02:46,793 --> 00:02:49,922 na may tinatagong sikreto sa buhay ang kapatid ko. 51 00:02:50,380 --> 00:02:52,049 Kinansela ang 19 Kids and Counting, 52 00:02:52,132 --> 00:02:54,509 at ang pumalit dito ay ang spin-off na Counting On, 53 00:02:54,593 --> 00:02:55,802 na nakapokus sa mga babae. 54 00:02:57,262 --> 00:03:01,975 Makakaraos kami sa gulong ito nang mas matatag na pamilya. 55 00:03:02,059 --> 00:03:06,897 Ang tingin ko roon, lalong panggagamit sa mga babae. 56 00:03:06,980 --> 00:03:10,025 Sila na ang responsableng maging mga breadwinner, 57 00:03:10,108 --> 00:03:11,109 sa pagpatuloy ng palabas. 58 00:03:11,193 --> 00:03:13,570 Ginagawa nila ito nang pasan ang pang-aabuso sa kanila. 59 00:03:13,654 --> 00:03:15,989 Dinanas mo na iyon, nalagpasan mo na, 60 00:03:16,073 --> 00:03:20,202 nakausad ka na, at ayaw mo nang paulit-ulit na ipinapamukha iyon sa 'yo. 61 00:03:20,327 --> 00:03:22,871 At darating ang puntong, "Kailan ba matatapos ito? 62 00:03:22,955 --> 00:03:24,497 "Gaano kahaba ang pisi ni Jim Bob?" 63 00:03:24,581 --> 00:03:26,792 Baka matalon ko ang bakod na 'to. 64 00:03:26,875 --> 00:03:28,335 Parang di siya palakaibigan. 65 00:03:28,418 --> 00:03:33,882 Talagang sinubukan ng palabas na gawing nakakatuwang tao si Jim Bob. 66 00:03:34,424 --> 00:03:36,593 Hindi natin siya nakikitang naninigaw, 67 00:03:36,677 --> 00:03:39,054 o nagtataas ng boses, 68 00:03:39,137 --> 00:03:40,764 at tingin ko, nakadisenyo ito 69 00:03:40,847 --> 00:03:43,100 para maipalaganap ang pagkakaunawa natin 70 00:03:43,183 --> 00:03:46,103 sa kapangyarihang taglay niya sa pamilyang ito. 71 00:03:47,354 --> 00:03:51,817 Sa malayong lupain sa kahariang tinatawag na Arkansas, 72 00:03:51,900 --> 00:03:54,653 mayroong pinunong nagngangalang Jim Bob. 73 00:03:55,195 --> 00:03:58,365 May grupo ng naggagandahang dilag si Pinunong Jim Bob 74 00:03:58,448 --> 00:04:01,368 na siyang pinakamarikit sa lupain. 75 00:04:01,952 --> 00:04:03,704 Sa 19 Kids and Counting, 76 00:04:03,787 --> 00:04:06,540 literal na napanood nating pumili si Jim Bob 77 00:04:06,623 --> 00:04:09,126 ng lalaking sa tingin niya ay dapat mapangasawa ni Jill. 78 00:04:10,210 --> 00:04:12,629 Tinanong ba kayo ni Mr. Duggar tungkol sa 79 00:04:12,713 --> 00:04:14,798 pinansiyal n'yong lagay bago ang kasal? 80 00:04:14,881 --> 00:04:16,425 Nasa 45-pahinang aplikasyon. 81 00:04:16,550 --> 00:04:20,721 Pinasulat kayo ni Jim Bob ng mga questionnaire na… 82 00:04:20,804 --> 00:04:22,556 -Hindi siya nagbibiro. -Oo. 83 00:04:23,765 --> 00:04:26,810 Pareho kami ng kinalakhan, sa northwest Arkansas, 84 00:04:26,893 --> 00:04:28,812 pero di kami kailanman nagtagpo dati, 85 00:04:28,895 --> 00:04:33,567 at papunta akong Nepal n'on, at kinontak ko si Jim Bob 86 00:04:33,650 --> 00:04:35,444 na maging prayer partner ko. 87 00:04:35,527 --> 00:04:38,697 Nakakalakas ng loob malamang may nagdarasal para sa 'yo. 88 00:04:38,780 --> 00:04:41,116 Gumanda ang relasyon namin, tapos, sabi niya, 89 00:04:41,199 --> 00:04:43,994 "Heto ang numero ng anak kong si Jill." 90 00:04:44,077 --> 00:04:46,913 Alam niya ring may nalalapit akong dalawang dates, 91 00:04:46,997 --> 00:04:48,665 na set up ng dalawang kaibigan ko, 92 00:04:48,749 --> 00:04:51,334 kaya ipinauna niya ang manok niya, at nanalo siya. 93 00:04:53,295 --> 00:04:54,671 Kung ayos lang sa 'yo, 94 00:04:55,297 --> 00:04:58,008 gusto kong magsimula ng opisyal na panliligaw, kaya… 95 00:05:00,218 --> 00:05:01,178 Buweno? 96 00:05:02,512 --> 00:05:05,515 -Interesado ka bang ligawan kita? -Oo, maganda iyon. 97 00:05:06,433 --> 00:05:11,104 Ang pag-unawa sa ligawan, dapat nakaayon sa patriarchal authority. 98 00:05:11,188 --> 00:05:15,275 Tungkol iyon sa sexual purity, pero higit pa roon, tungkol sa kontrol. 99 00:05:15,358 --> 00:05:20,530 Nang isipin ng Diyos ang perpektong lipunan… 100 00:05:20,864 --> 00:05:23,283 …isa sa mga katangian ng perpektong lipunang iyon 101 00:05:23,366 --> 00:05:26,495 ay ang ama ang responsable 102 00:05:26,578 --> 00:05:29,289 sa kadalisayan ng anak, hanggang sa punto ng kasalan. 103 00:05:31,792 --> 00:05:35,629 Tungkol iyon sa pagkontrol ng ama sa seksuwalidad ng kanyang anak na babae, 104 00:05:35,712 --> 00:05:38,632 at pagkontrol sa hinaharap ng mga anak niya. 105 00:05:39,174 --> 00:05:40,383 Maaari mo na siyang halikan. 106 00:05:42,052 --> 00:05:46,014 Wala kang magagawa dahil 4.4 milyon ang nanood sa kasal n'yo. 107 00:05:46,098 --> 00:05:50,476 Iyon ang palabas sa TLC noon na may pinakamataas na ratings. 108 00:05:52,312 --> 00:05:56,525 Isang araw bago kami ikasal, pumirma ako sa isang kontrata. 109 00:05:56,608 --> 00:05:58,527 'Yong pahinang pipirmahan lang ang naroon. 110 00:05:58,610 --> 00:06:00,320 Nasa dulo iyon ng mesa sa kusina, 111 00:06:00,403 --> 00:06:03,490 sinabi lang, "Pirmahan n'yo ang mga ito." Pinirmahan namin iyon. 112 00:06:03,573 --> 00:06:05,283 Nagmamadali kami sa kusina para tawagin 113 00:06:05,367 --> 00:06:07,244 kung sino'ng makasalubong… 114 00:06:07,327 --> 00:06:09,454 Hindi ko alam kung para saan iyon. 115 00:06:09,538 --> 00:06:11,206 Sino'ng nagbigay n'on sa 'yo? 116 00:06:11,623 --> 00:06:12,833 Ang tatay ko. 117 00:06:15,252 --> 00:06:16,795 Nalaman na lang namin 118 00:06:16,878 --> 00:06:20,674 na pag-commit iyon ng buhay mo para sa susunod na limang taon ng palabas. 119 00:06:20,757 --> 00:06:24,761 May mga kasunduan sila, mga pulong, hindi lang kami kasama. 120 00:06:25,762 --> 00:06:28,515 Ang sinasabi lang, kung kailan kami pupunta, ano'ng nangyayari, 121 00:06:28,598 --> 00:06:29,766 ano'ng dapat naming gawin. 122 00:06:30,851 --> 00:06:33,728 Kumuha kami ng pregnancy tests kanina, 123 00:06:34,104 --> 00:06:35,897 at magkakaanak na kami! 124 00:06:38,984 --> 00:06:43,738 Sa ika-30 araw ng inyong kasal, nalaman n'yo nang… 125 00:06:43,822 --> 00:06:45,574 Bukas ang unang buwan naming anibersaryo. 126 00:06:45,991 --> 00:06:48,869 Ilang linggo bago ang pagsilang, ang production company, 127 00:06:48,952 --> 00:06:50,996 sabi nila, "Iniisip namin ang pagsilang. 128 00:06:51,079 --> 00:06:56,500 "Ayos lang ba sa 'yong naroon kami, isang tao lang, sa umpisa ng panganganak?" 129 00:06:56,585 --> 00:07:01,214 At ang sagot ko, "Ang totoo, ayokong naroon kayo." 130 00:07:02,507 --> 00:07:05,260 Sabi nila, "Talaga?" 131 00:07:06,344 --> 00:07:09,681 Nagulat sila, napatanong ng, "Ano?" 132 00:07:10,140 --> 00:07:11,433 ASAWA NI JOSH 133 00:07:11,516 --> 00:07:13,685 Ayaw naming pagdaanan ang nangyari kay Anna. 134 00:07:13,768 --> 00:07:15,979 Magsisilang tayo rito mismo sa banyo. 135 00:07:16,062 --> 00:07:17,355 Heto ang anak mo. 136 00:07:18,064 --> 00:07:20,650 Salamat, Hesus. 137 00:07:20,734 --> 00:07:24,321 Sigurado akong ayaw kong may ibang tao sa delivery room, 138 00:07:24,404 --> 00:07:27,157 walang ibang taong nanonood sa aking mag-labor, 139 00:07:27,240 --> 00:07:28,533 ayoko ng ganoon. 140 00:07:29,034 --> 00:07:32,829 Ngayon ay 3:43 ng madaling-araw at pumutok na ang panubigan ko. 141 00:07:34,039 --> 00:07:36,875 Natalo kami at nakuha nila ang gusto nila. 142 00:07:36,958 --> 00:07:40,587 Binigyan nila kami ng mga kamera at sabi nila, "Kayo ang mag-shoot." 143 00:07:40,670 --> 00:07:43,924 Ilang araw na kaming nagle-labor, Lunes ngayon. 144 00:07:44,007 --> 00:07:46,509 -May diary cams kami, nag… -Sa tripod. 145 00:07:46,593 --> 00:07:48,053 Marami kaming ginawa. 146 00:07:49,137 --> 00:07:51,806 Kaya nakakuha pa rin sila ng footage. 147 00:07:53,350 --> 00:07:59,189 Ang mga babae sa pamilyang ito, sila talaga ang pain sa palabas na iyon. 148 00:07:59,272 --> 00:08:02,317 Kapag dumarami ang anak nila, mas marami ang nanonood, 149 00:08:02,400 --> 00:08:04,945 na malaki ang pagkakapareho sa mga Kardashian. 150 00:08:06,071 --> 00:08:10,951 Pero ang kaibahan, nababayaran ang mga Kardashian 151 00:08:11,034 --> 00:08:12,994 sa partisipasyon nila sa palabas. 152 00:08:13,411 --> 00:08:15,205 Ang sakit nito. 153 00:08:15,288 --> 00:08:20,627 Ang kababaihang Duggar ang nahihirapan, literal na nagle-labor, 154 00:08:20,710 --> 00:08:23,338 pero sila ang itinataboy 155 00:08:23,421 --> 00:08:25,507 sa kayamanan at kapangyarihan. 156 00:08:26,883 --> 00:08:31,221 Pagkatapos maisilang si Israel, hiniling namin sa TLC na bayaran kami 157 00:08:31,304 --> 00:08:35,015 para lang masagot ang ginastos namin sa health insurance 158 00:08:35,100 --> 00:08:37,018 sa pagsilang kay Israel. 159 00:08:37,101 --> 00:08:38,602 Anila, binayaran nila ang pamilya. 160 00:08:38,687 --> 00:08:41,188 Ibig sabihin, wala kaming makukuha roon. 161 00:08:41,273 --> 00:08:44,567 Sabi nila, "Binayaran namin ang tatay mo, kaya sa kanya ka magsabi." 162 00:08:44,651 --> 00:08:47,112 JIM BOB, MILYON-MILYON PA RIN ANG HALAGA SA KABILA NG KANSELASYON AT ESKANDALO 163 00:08:47,195 --> 00:08:50,615 Ang 19 Kids and Counting ang panlaban ng network na iyon, 164 00:08:50,699 --> 00:08:53,243 kaya imposibleng walang pera roon. 165 00:08:53,326 --> 00:08:57,455 "Normal" para sa tatay na kunin ang lahat ng salapi, 166 00:08:57,539 --> 00:09:00,500 dahil hindi iyon mapupunta sa asawang babae. Pati sa mga anak. 167 00:09:00,583 --> 00:09:02,127 $850K KADA SEASON. NAPUNTA LAHAT KAY JIM BOB 168 00:09:02,210 --> 00:09:05,338 Nasasailalim sila sa awtoridad ng ama nila, kaya nasa kanya iyon. 169 00:09:06,548 --> 00:09:09,968 Sa tinagal-tagal mong bida roon, 170 00:09:10,051 --> 00:09:12,095 nakakuha ka ba ng parte? 171 00:09:12,178 --> 00:09:15,974 Hindi. Wala akong natanggap na bayad. 172 00:09:16,641 --> 00:09:18,935 Walang tseke, walang pera, wala. 173 00:09:20,061 --> 00:09:23,148 Sa loob ng pito't kalahating taon ko bilang adult, di ako bayad. 174 00:09:37,495 --> 00:09:39,873 Namamangha ako sa nagagawa 175 00:09:39,956 --> 00:09:42,375 ng grupo ng kabataang handang magtrabaho, 176 00:09:42,458 --> 00:09:46,755 at bawat isa sa mga batang ito, nagpapawis at nagtatrabaho, 177 00:09:46,921 --> 00:09:49,841 ilan sa mga pinakamasisipag na taong makikilala mo. 178 00:09:50,675 --> 00:09:54,763 Inaasahang magsisilbi ka 179 00:09:54,846 --> 00:09:57,098 para lang makapaglingkod. 180 00:09:58,141 --> 00:10:02,812 At maraming oportunidad sa ministro para sa inyong mga anak… 181 00:10:02,937 --> 00:10:06,941 Ang mga magulang ng mga ito, nais ng ikabubuti ng anak nila, 182 00:10:07,025 --> 00:10:10,487 pero naniniwala pa ring kayang magtrabaho ng anak ko 183 00:10:10,570 --> 00:10:12,614 sa iba't ibang programa 184 00:10:12,697 --> 00:10:15,367 sa ilalim ng malaking IBLP umbrella. 185 00:10:15,450 --> 00:10:18,620 Ang mga programa ay maaaring magtagal ng isa o dalawang linggo, 186 00:10:18,703 --> 00:10:19,954 parang summer camp, 187 00:10:20,038 --> 00:10:23,375 hanggang sa ilang buwan o ilang taon, 188 00:10:23,458 --> 00:10:26,628 kung nagtatrabaho ka sa training centers. 189 00:10:26,711 --> 00:10:29,798 Kadalasang kabataang nasa late teens, early 20s, 190 00:10:29,881 --> 00:10:31,633 na magkokolehiyo na, 191 00:10:31,716 --> 00:10:33,385 pero nakumbinsing 192 00:10:33,468 --> 00:10:36,179 basura lang ang pagkokolehiyo ng pambe-brainwash ng tao. 193 00:10:36,262 --> 00:10:39,808 Ang hindi napagtanto ng mga magulang, ipinasok nila ang anak nila 194 00:10:39,891 --> 00:10:41,518 sa napakahabang oras ng trabaho, 195 00:10:41,601 --> 00:10:44,729 kung saan nagtatrabaho sila nang 15, 16 oras kada araw. 196 00:10:45,563 --> 00:10:49,067 Sabi ni Bill Gothard, "Isali n'yo mga anak n'yo sa homeschool program ko." 197 00:10:49,150 --> 00:10:52,904 Pagkatapos n'on, "Pagtrabahuhin n'yo sila sa akin nang libre." 198 00:10:52,987 --> 00:10:58,952 Nang nasa IBLP facility si Josh, nagko-construction sila roon. 199 00:10:59,035 --> 00:11:01,287 -Isa iyon sa mga parusa niya. -Oo. 200 00:11:01,371 --> 00:11:04,290 Inasahan kaming tumulong sa mga conference, 201 00:11:04,374 --> 00:11:06,334 para mag-set up, magtanggal. 202 00:11:06,418 --> 00:11:10,630 Ang mga civic center, nag-iiba ang anyo at nagiging 203 00:11:10,713 --> 00:11:13,716 mga oasis ng IBLP, 204 00:11:13,842 --> 00:11:16,761 na may red carpets at mga nakapasong halaman. 205 00:11:16,886 --> 00:11:19,139 Mahilig si Gothard sa mga nakapasong halaman. 206 00:11:19,222 --> 00:11:22,892 Manual labor itong ginagawa ng kabataan, 207 00:11:22,976 --> 00:11:26,646 at ito ang karaniwang nangyayari. Laganap ito sa lahat. 208 00:11:27,105 --> 00:11:31,317 Halos imposibleng ilarawan ang hitsura ng IBLP. 209 00:11:32,068 --> 00:11:35,447 Nasa bawat tahanan ito, pero mayroong headquarters. 210 00:11:35,613 --> 00:11:39,284 Tapos, may mga training center sa iba't ibang lugar, 211 00:11:39,367 --> 00:11:41,870 at lumaki iyon nang lumaki, at dumami ang mga programa. 212 00:11:41,953 --> 00:11:44,998 May isang training center para sa "Character First," 213 00:11:45,081 --> 00:11:47,125 tapos, may isang para sa "EXCEL," 214 00:11:47,208 --> 00:11:49,252 may para sa "COMMIT," sa "Telos," 215 00:11:49,335 --> 00:11:51,713 sa "ALERT," sa "Verity," 216 00:11:51,796 --> 00:11:53,339 at "Sound Foundations," 217 00:11:53,423 --> 00:11:55,675 at lahat ng mga branch nilang ito, 218 00:11:55,758 --> 00:11:58,344 iba-iba ang papel, at kalat-kalat sila. 219 00:11:58,428 --> 00:12:00,805 Nakakalito talaga. 220 00:12:00,889 --> 00:12:02,932 Mahilig sa acronyms si Bill Gothard. 221 00:12:03,016 --> 00:12:06,019 Naroon ang IBLP, ang Institute of Basic Life Principles. 222 00:12:06,102 --> 00:12:09,147 Mayroong ATI, 'yong Advanced Training Institute. 223 00:12:09,230 --> 00:12:12,233 May EQUIP, na hindi ko na maalala ang ibig sabihin. 224 00:12:12,317 --> 00:12:14,777 May COMMIT, EXCEL, ALERT 225 00:12:14,861 --> 00:12:18,364 at tingin ko, paraan iyon para malito ang mga tao. 226 00:12:18,448 --> 00:12:24,162 Ang astig pakinggan ng ALERT. 227 00:12:24,245 --> 00:12:29,334 Ang hukbo ng kalalakihang homeschooled, parang medyo nakakatakot pakinggan. 228 00:12:29,417 --> 00:12:33,713 -Lahat ng mga yunit, 63! -Hoorah! 229 00:12:33,796 --> 00:12:37,467 Ang ALERT ay ang organisasyong paramilitar ni Gothard, 230 00:12:37,550 --> 00:12:42,388 na labis na nakaayon sa mga turo ng IBLP sa awtoridad. 231 00:12:42,472 --> 00:12:45,350 Ang ating Panginoon ay Diyos ng kaayusan. 232 00:12:45,433 --> 00:12:50,563 Magpapatuloy Siyang gabayan at kontrolin ang mga plano Niya sa ating hinaharap. 233 00:12:51,814 --> 00:12:54,692 Parang hindi naisip ng mga magulang naming ang tindi n'on, 234 00:12:54,776 --> 00:12:58,613 o na may teribleng nangyayari sa mga lugar na ito. 235 00:12:59,656 --> 00:13:02,492 Kontrolado nila ang bawat ginagawa namin. 236 00:13:02,575 --> 00:13:03,660 Kapag nagkamali ka, 237 00:13:03,743 --> 00:13:08,790 ikukulong ka nila sa prayer room nang ilang oras, araw, o linggo. 238 00:13:10,166 --> 00:13:12,752 Hotel room lang iyon na walang laman, walang furniture, 239 00:13:13,419 --> 00:13:15,547 at bibigyan ka nila ng Bibliya, 240 00:13:15,630 --> 00:13:18,967 hanggang sa tingin nila ay ganap ka nang nagsisisi, 241 00:13:19,050 --> 00:13:24,430 at nakadepende iyon sa ibang mga bata. Sa mga "team leader." 242 00:13:24,514 --> 00:13:27,433 Kapag nagtaas ng tatlong daliri ang team leader, 243 00:13:27,517 --> 00:13:30,520 alam ng mga batang oras na para ngumiti. 244 00:13:31,271 --> 00:13:33,565 Ang pinakamasaklap kong pananatili roon, 245 00:13:33,648 --> 00:13:37,443 hindi nagustuhan ng team leader ko ang sinuot kong sapatos. 246 00:13:37,527 --> 00:13:39,487 May kaunting takong iyon, 247 00:13:39,571 --> 00:13:41,948 at hindi iyon labag sa patakaran, 248 00:13:42,031 --> 00:13:43,950 pero ayaw niya lang talaga n'on, 249 00:13:44,033 --> 00:13:46,744 at makasalanan daw iyon at nakakagulo sa kalalakihan. 250 00:13:46,828 --> 00:13:48,830 At para lang sa takong… 251 00:13:50,164 --> 00:13:54,252 Apat na araw yata akong nasa prayer room. 252 00:13:54,836 --> 00:13:59,132 Disisais lang ako n'on. Bangungot iyon. 253 00:14:00,383 --> 00:14:02,176 Kada dalawang linggo, magwo-Walmart kami. 254 00:14:02,760 --> 00:14:04,846 Bumili ako ng kahon ng tampons. 255 00:14:04,929 --> 00:14:07,098 Pagbalik mo, titingnan nila ang pinamili mo, 256 00:14:07,181 --> 00:14:09,517 at kukunin nila basta-basta. 257 00:14:09,601 --> 00:14:11,269 At hindi na maibabalik iyon. 258 00:14:11,352 --> 00:14:13,896 Sabi nila, "Mga porma ng pagpaparaos ito." 259 00:14:13,980 --> 00:14:17,984 Kinulong ako sa kuwarto, tinanggal ko raw ang sarili kong pagkabirhen dahil doon, 260 00:14:18,067 --> 00:14:21,654 at tinanggalan ang asawa ko ng karapatang wasakin ang hymen ko, 261 00:14:21,738 --> 00:14:24,407 kaya kinuha nila ang devil sticks ko. 262 00:14:25,992 --> 00:14:28,828 Sasailalim ka sa mga session kung saan gigisahin ka nila 263 00:14:28,911 --> 00:14:32,040 sa ginawa mong mali at paano mo mapagpapabuti iyon 264 00:14:32,123 --> 00:14:35,251 nang paulit-ulit, pupuwersahin kang mangumpisal. 265 00:14:35,752 --> 00:14:39,505 Ang pamamahiya ay ginagamit 266 00:14:39,589 --> 00:14:41,883 para talagang makontrol kami. 267 00:14:41,966 --> 00:14:47,430 Pakiramdam ko noon, pinapatay ako ng kahihiyan. 268 00:14:48,890 --> 00:14:51,893 Sa Oklahoma City Training Center, isinara nila ang mga bintana, 269 00:14:51,976 --> 00:14:55,980 para hindi kami makadungaw at sumubok magpakamatay. 270 00:14:56,648 --> 00:15:02,445 Isang araw, nakita ko ang kasama kong may nakatutok na kutsilyo sa leeg. 271 00:15:03,738 --> 00:15:06,949 Sabi niya, "Ayon sa Bibliya, mas maiging gilitan ang iyong leeg 272 00:15:07,033 --> 00:15:09,160 "kaysa maging matakaw." 273 00:15:09,243 --> 00:15:13,247 "Teka, ano? Isang berso sa Bibliya ang nagdala sa 'yo sa lugar na 'to?" 274 00:15:14,040 --> 00:15:19,003 Nag-aalala silang hindi kami maging maka-Diyos na kababaihan 275 00:15:19,087 --> 00:15:20,797 para sa mga asawa namin, 276 00:15:20,880 --> 00:15:24,509 kaya tungkol iyon sa pagpapababa ng timbang mo. 277 00:15:25,134 --> 00:15:28,805 May mga kasama kaming kailangang-kailangan ng tulong, 278 00:15:28,888 --> 00:15:31,432 at ang ginawa lang namin ay tapunan sila ng dasal. 279 00:15:32,517 --> 00:15:34,143 Na-brainwash kaming lahat ni Bill. 280 00:15:35,478 --> 00:15:37,730 Kahit saan, naroon si Mr. Gothard. 281 00:15:37,814 --> 00:15:40,191 Lagi niyang bibisitahin ang mga training center. 282 00:15:41,275 --> 00:15:44,612 Nilibot ni Gothard ang bansa, at ang mundo, 283 00:15:44,696 --> 00:15:46,030 na parang artista. 284 00:15:48,074 --> 00:15:50,827 Naipakita na ni Mr. Gothard ang imaheng 285 00:15:50,910 --> 00:15:54,247 napakaliit na halaga ng salapi lang ang kinukuha niya, 286 00:15:54,330 --> 00:15:55,998 lumang-luma ang kotse niya. 287 00:15:56,082 --> 00:15:58,626 Nalaman kong ang buong pamilya Gothard 288 00:15:58,710 --> 00:16:03,089 ay nabubuhay nang napakarangya dahil sa pera ng Institute. 289 00:16:03,798 --> 00:16:05,633 Kapani-paniwala ang dating niya, 290 00:16:05,717 --> 00:16:10,346 pero kabaligtaran ang minomodelo ng IBLP sa lahat ng diumano'y ikinakatawan nito. 291 00:16:10,930 --> 00:16:13,057 Sa halip na kasimplehan, may mga eroplano, 292 00:16:13,141 --> 00:16:14,934 may mga pasilyong gawa sa ginto. 293 00:16:16,018 --> 00:16:19,939 Nahirapan ang pamilya kong magbayad para sa seminar na ito 294 00:16:20,022 --> 00:16:21,983 dahil napakamahal n'on, 295 00:16:22,066 --> 00:16:25,236 at napakamahal ng homeschool program. 296 00:16:26,154 --> 00:16:30,199 Ginamit ni Bill Gothard ang mga pamilya sa IBLP 297 00:16:30,283 --> 00:16:35,079 para palakihin ang institute at maging malaking organisasyon, 298 00:16:35,163 --> 00:16:39,583 na may totoong kapangyarihan at mga koneksyon sa politika. 299 00:16:40,793 --> 00:16:44,338 Sa iba't ibang mga training center, marami sa mga ginagawa nila 300 00:16:44,422 --> 00:16:47,008 ay pangangampanya sa mga kandidato sa halalan 301 00:16:47,091 --> 00:16:49,927 na interesado si Bill Gothard na maihalal. 302 00:16:50,470 --> 00:16:54,891 Nakikipag-ugnayan siya sa mga politikong gaya ni Mike Huckabee. 303 00:16:54,974 --> 00:16:58,936 …Sarah Palin, Sonny Perdue, Rick Perry. 304 00:16:59,562 --> 00:17:03,691 Ang pinakamalaking donor ng IBLP ay si David Green, 305 00:17:03,775 --> 00:17:07,195 na siyang CEO ng Hobby Lobby. 306 00:17:07,277 --> 00:17:11,114 Sa kultura natin, halata namang marami ang nasisira ang karakter, 307 00:17:11,199 --> 00:17:15,119 kaya dapat malinaw na sa kahit sinong negosyante 308 00:17:15,203 --> 00:17:16,829 na malaking pangangailangan ito. 309 00:17:16,912 --> 00:17:18,831 Marami sa mga training center nila, 310 00:17:18,915 --> 00:17:22,043 ay mga "regalo" mula sa mga lokal na pamahalaan. 311 00:17:23,002 --> 00:17:26,005 Maraming perang maipamumudmod ang mga opisyal ng siyudad, 312 00:17:26,088 --> 00:17:28,049 at nang malaman ito ni Gothard, 313 00:17:28,132 --> 00:17:33,721 sinamantala niya ang perang ito na mula sa buwis ng bayan. 314 00:17:33,805 --> 00:17:36,849 Ngayon, tingnan natin ang isang pamilya at kilusan sa mga komunidad 315 00:17:36,933 --> 00:17:41,562 sa buong bansa para magturo ng moralidad bilang bahagi ng public school curriculum. 316 00:17:41,646 --> 00:17:46,359 Ang mga turo ni Bill Gothard ay ginamit sa mga pampublikong paaralan. 317 00:17:46,442 --> 00:17:47,360 Inaamin ni Gothard 318 00:17:47,443 --> 00:17:50,154 na nais niyang maibalik sa public schools ang Sampung Utos, 319 00:17:50,238 --> 00:17:51,781 pero ginigiit na ang Character First, 320 00:17:51,864 --> 00:17:55,076 na hindi naglalaman ng hayagang pagbatay sa Diyos o sa Bibliya, 321 00:17:55,159 --> 00:17:57,036 ay hindi paraan para magawa iyon. 322 00:17:57,119 --> 00:18:00,164 Sa Oklahoma Training Center, ang unang dalawang linggo ay nakatuon 323 00:18:00,248 --> 00:18:03,584 sa pagtuturo sa aming i-gaslight ang mga bata sa pag-aaral ng Bibliya. 324 00:18:03,668 --> 00:18:04,961 Ito ang mga Character Coach. 325 00:18:05,044 --> 00:18:07,296 Di namin kailangan ng permiso ng mga magulang, 326 00:18:07,380 --> 00:18:09,715 at talagang iniimpluwensiyahan namin sila. 327 00:18:09,799 --> 00:18:13,219 Ayon sa mga kritiko, nagtuturo ito ng bulag na pagsunod sa awtoridad. 328 00:18:13,302 --> 00:18:16,430 Nakaabot ang mga aral niya sa mga pribadong kulungan. 329 00:18:16,514 --> 00:18:20,810 Ang Correction Corporation America ay may ganitong programa… 330 00:18:20,893 --> 00:18:22,562 …sa 28 ng kanilang pasilidad. 331 00:18:22,645 --> 00:18:25,356 Ngayong taon, magdadagdag pa kami ng 12. 332 00:18:25,439 --> 00:18:27,149 Ito ang dahilan kung bakit narito ako. 333 00:18:27,233 --> 00:18:29,610 Para sa mga aral na natututunan ko ngayon. 334 00:18:31,112 --> 00:18:34,407 Sa puntong ito, ang mga aral ng IBLP sa ibang mga lugar 335 00:18:34,490 --> 00:18:37,451 ay nagsisimula nang kumalat sa militar at sa kapulisyahan. 336 00:18:37,535 --> 00:18:39,662 Iyon lang ang kailangang dalhin ng mga sundalo. 337 00:18:41,372 --> 00:18:44,166 Kung ang lahat ng lebel ng awtoridad ay nakaayos nang tama, 338 00:18:44,250 --> 00:18:49,130 magsasalita lang ang awtoridad at magagawa na iyon. 339 00:18:50,882 --> 00:18:53,593 Hindi lang academic curriculum ang ATI. 340 00:18:53,676 --> 00:18:55,636 Pagsakop sa mundo ang layunin n'on. 341 00:18:56,220 --> 00:18:59,849 May mga training center sila sa Russia, New Zealand, Australia… 342 00:18:59,932 --> 00:19:02,977 Mexico, Malaysia, Pilipinas, Singapore. 343 00:19:03,060 --> 00:19:04,812 Dinadala nila iyon kahit saan. 344 00:19:04,896 --> 00:19:07,356 Susunod sa 19 Kids and Counting… 345 00:19:07,440 --> 00:19:10,818 Maglalakbay kami sa kabilang panig ng mundo. 346 00:19:11,569 --> 00:19:14,280 Napakalakas na puwersa ng Reality TV sa akin. 347 00:19:14,363 --> 00:19:17,992 Naging panghatak ng Institute ang 19 Kids and Counting. 348 00:19:18,075 --> 00:19:23,039 Ang Discovery Networks, na mayroong higit 1.5 bilyong subscribers sa mundo. 349 00:19:23,122 --> 00:19:27,543 Ang mga programang ito ang naghubog sa TLC Discovery 350 00:19:27,627 --> 00:19:30,379 sa pandaigdigang imperyo nito ngayon. 351 00:19:30,463 --> 00:19:33,549 Binigyan nila kami ng abilidad na gamitin ang isang palabas na 352 00:19:33,633 --> 00:19:36,344 maglangkap ng mga prinsipyo sa Bibliya na isinasabuhay namin, 353 00:19:36,427 --> 00:19:39,221 at sa pamamagitan ng TLC, kumalat na iyon sa mundo. 354 00:19:39,305 --> 00:19:42,016 Dinala nila ang pamilya sa mga biyahe sa ibang bansa. 355 00:19:43,434 --> 00:19:45,645 Venga todos gringos! 356 00:19:46,979 --> 00:19:49,690 Marami sa dating palabas ay mga kuwentong "fish-out-of-water." 357 00:19:49,774 --> 00:19:52,360 Naghahanda kaming sumalang sa isang Japanese TV show. 358 00:19:52,443 --> 00:19:56,238 Ibang-iba ito sa nakasanayan namin. 359 00:19:56,322 --> 00:19:58,032 Hello. 360 00:19:58,115 --> 00:19:59,659 Ano ang pinananaligan n'yo? 361 00:19:59,742 --> 00:20:02,495 Hindi ako naniniwala sa Diyos. 362 00:20:02,578 --> 00:20:04,580 May plano Siya para sa buhay mo, mahal ka Niya, 363 00:20:04,664 --> 00:20:06,874 at kailangan lang nating magsisi, manalig sa Kanya, 364 00:20:06,958 --> 00:20:08,501 hayaan Siyang kontrolin tayo. 365 00:20:08,584 --> 00:20:09,418 -Ayos. -Salamat. 366 00:20:09,502 --> 00:20:10,795 Nakakamangha iyon. 367 00:20:10,878 --> 00:20:13,255 Sige, guys. Tara na sa kastilyo. 368 00:20:17,718 --> 00:20:21,097 Noong 2016, nakatira kami sa El Salvador noon, 369 00:20:21,180 --> 00:20:22,098 mga misyonaryo. 370 00:20:22,807 --> 00:20:24,809 Napabalik ni Jim Bob ang palabas 371 00:20:24,892 --> 00:20:26,227 sa Jill and Jessa Counting On. 372 00:20:26,310 --> 00:20:28,771 Nasa bago naming bahay kami sa Central America. 373 00:20:28,854 --> 00:20:31,357 Pinagpala kaming maparito ang maliit naming pamilya. 374 00:20:31,732 --> 00:20:35,903 Pinipilit kami ng TLC na bumalik para sa shoot. 375 00:20:35,987 --> 00:20:37,488 Sa Jill and Jessa Counting On. 376 00:20:37,571 --> 00:20:40,408 "Hindi puwedeng hindi, gawin n'yo ito." Naroon ang pressure. 377 00:20:40,491 --> 00:20:43,577 Sabi namin, "Bakit gulat kayong hindi kami makakapunta? 378 00:20:43,661 --> 00:20:45,246 "Sampung buwan kami rito. 379 00:20:45,329 --> 00:20:47,415 "Pumupunta kayo rito para kunan kami. 380 00:20:47,498 --> 00:20:50,126 "Usapan na ito ng prinsipyo. Mananatili kami rito." 381 00:20:51,085 --> 00:20:52,253 Pasensya. 382 00:20:52,336 --> 00:20:56,007 Iyon ang unang beses na talagang nagmatigas kami at humindi sa kanila. 383 00:20:56,507 --> 00:21:00,428 Hindi pa ako humihindi sa pamilya ko dati at noong panahong iyon, "Hindi talaga. 384 00:21:00,511 --> 00:21:03,431 "Hindi namin magagawa ang pinagagawa ninyo." 385 00:21:03,514 --> 00:21:06,434 At isa iyon sa mga sandaling nakapagpaisip sa amin, 386 00:21:06,517 --> 00:21:10,563 na ang sinasabi lang nila, "Kailangan n'yong gawin ito." 387 00:21:14,400 --> 00:21:18,237 Ipinadala sa akin ng tatay ko ang pahinang may pirma, kasama ng 388 00:21:18,320 --> 00:21:20,865 bahagi ng kontratang patungkol sa obligasyon. 389 00:21:21,532 --> 00:21:24,285 Sabi ko, "May gumaya sa pirma ko, sigurado ako roon." 390 00:21:24,368 --> 00:21:26,662 Tapos, tiningnan ko. Sabi ko, "Pirma ko nga ito." 391 00:21:27,788 --> 00:21:30,249 At noon ko napagtantong pinirmahan ko ito 392 00:21:30,332 --> 00:21:32,001 isang araw bago ako ikasal. 393 00:21:32,084 --> 00:21:33,586 Sobrang nakakasabik, Papa! 394 00:21:33,669 --> 00:21:37,506 Tapos, naisip ko, "Naaalala ko iyon. Di iyon ang akala kong pinirmahan ko." 395 00:21:37,590 --> 00:21:40,676 Hindi kami nangakong matatali kami sa paggawa ng kahit ano. 396 00:21:40,760 --> 00:21:41,719 Isa itong panloloko. 397 00:21:42,970 --> 00:21:46,140 At nababagabag ako, kasi ngayong alam na namin ang kontrata, 398 00:21:46,223 --> 00:21:47,933 may bisa ba ito? 399 00:21:48,017 --> 00:21:51,020 Pagbaba ba namin sa eroplano, aarestuhin nila kami 400 00:21:51,103 --> 00:21:53,189 dahil may nilabag kami? 401 00:21:53,272 --> 00:21:56,150 Kung may isusuko kami, dapat may makuha kaming kapalit. 402 00:21:56,609 --> 00:21:59,862 Sabi ni Jim Bob, "Ano'ng gusto n'yo? $10 kada oras?" 403 00:21:59,945 --> 00:22:02,114 Sabi ko, "Hindi ko alam, magkano ba dapat?" 404 00:22:02,198 --> 00:22:03,699 Sagot niya, "Magkano ka?" 405 00:22:03,783 --> 00:22:06,660 Sabi ko, "Magkano iyon?" Giit niya, "Magkano ka? 406 00:22:06,744 --> 00:22:08,245 "Mababayaran kita ng $10 kada oras." 407 00:22:10,664 --> 00:22:12,500 Noon kami humiling makipag-usap sa TLC. 408 00:22:12,583 --> 00:22:14,043 Sabi ni Chad, 409 00:22:14,126 --> 00:22:16,587 "Di n'yo sila kakausapin nang wala ako sa tawag." 410 00:22:16,670 --> 00:22:19,173 "Kasi hindi sa inyo ang kontrata, sa tatay n'yo iyon, 411 00:22:19,256 --> 00:22:22,885 "at ako ang kinatawan niya, kaya dapat kasama ako sa mga usapang ito." 412 00:22:22,968 --> 00:22:24,720 -At hindi namin nakausap ang TLC. -Oo. 413 00:22:24,804 --> 00:22:27,431 Malamang, ang iisipin nila, "Kung may problema kayo, 414 00:22:27,515 --> 00:22:30,434 "magsasalita kayo," pero hindi ganoon ang lagay ko noon. 415 00:22:32,019 --> 00:22:35,648 "Pamilya, umaasa sa food banks." 416 00:22:35,731 --> 00:22:40,069 Heto si Jill Duggar, sinasabing hindi siya kailanman kumita, 417 00:22:40,152 --> 00:22:41,654 na minsan, kinailangan niyang 418 00:22:41,737 --> 00:22:45,157 umasa sa food banks upang mapakain ang pamilya niya. 419 00:22:46,158 --> 00:22:49,245 Noong panahong iyon, ang sabi ng tatay ko, 420 00:22:49,328 --> 00:22:52,081 "Salamat kay Derick, magbabayad ako sa ilang tao, 421 00:22:52,164 --> 00:22:54,625 "babayaran ko ang mga nakatatandang anak ng lump sum." 422 00:22:55,960 --> 00:22:58,045 Sabi niya, ilan sa kalalakihan ang nasa puntong 423 00:22:58,129 --> 00:22:59,588 gusto nilang magnegosyo, 424 00:22:59,672 --> 00:23:01,924 kaya panahon nang ganito, ganyan. 425 00:23:02,007 --> 00:23:05,219 'Yong halagang binayaran niya bilang lump sum sa bawat isa, 426 00:23:05,302 --> 00:23:06,846 tingin ko, hindi nagkataong 427 00:23:06,929 --> 00:23:10,641 napakalapit n'on sa minimum wage na natatanggap ng 18 anyos. 428 00:23:10,724 --> 00:23:13,686 Ngunit upang makuha mo iyon, 429 00:23:13,769 --> 00:23:16,564 kailangan mo uling pumirma ng isa pang deal kay Papa, 430 00:23:16,647 --> 00:23:21,610 sa production company niyang Mad Family, Inc., habambuhay. 431 00:23:22,570 --> 00:23:25,698 Awtomatiko naming sinabing, "Ayaw na namin." 432 00:23:25,781 --> 00:23:28,033 Nalaman namin sa social media na ang relasyon namin… 433 00:23:28,117 --> 00:23:31,620 kung may relasyon man kami sa TLC, ay nagwakas na noong oras na iyon. 434 00:23:33,455 --> 00:23:35,374 Mahirap na desisyon iyon, 435 00:23:35,457 --> 00:23:38,919 pero ang alam naming kailangang gawin namin iyon para sa pamilya namin. 436 00:23:39,003 --> 00:23:41,213 "Nagsisisi ka bang umalis ka sa palabas?" 437 00:23:41,297 --> 00:23:45,426 Hindi. Hindi namin gaanong nakasusundo ang ilan sa pamilya ko, 438 00:23:45,509 --> 00:23:47,595 may mga hindi kami pagkakaunawaan. 439 00:23:47,678 --> 00:23:49,763 Ayaw namin ng, 440 00:23:49,847 --> 00:23:53,267 "Nagsisisi na sila, umusad na tayo at ayos na ang lahat," 441 00:23:53,350 --> 00:23:54,560 tapos, walang mangyayari. 442 00:23:54,643 --> 00:23:58,022 Mahirap talaga kapag tuluy-tuloy pa rin ang nangyayari. 443 00:23:58,689 --> 00:24:01,567 Nakakatanggap ako ng mga banta, may mga di-kilalang nagte-text 444 00:24:01,650 --> 00:24:05,279 ng pagkahaba-habang mga mensahe. Sobrang kakaiba n'on. 445 00:24:05,362 --> 00:24:08,449 Walang ginawang masama sa 'yo si JB, at matinding kasamaan ang ginawa mo. 446 00:24:08,532 --> 00:24:10,576 Kung isa kang totoong kaibigan, 447 00:24:10,659 --> 00:24:13,078 ba't di ka nagpakilala at burner phone ang gamit mo? 448 00:24:13,162 --> 00:24:14,872 Si Jim Bob ba ang nagpadala sa 'yo n'on? 449 00:24:14,955 --> 00:24:16,498 Hindi ko alam. Ayaw kong manghula. 450 00:24:16,582 --> 00:24:17,458 Parang hindi. 451 00:24:17,541 --> 00:24:18,542 Pinili ka niya para pakasalan ang magandang birhen na 'to, Derrick. 452 00:24:18,626 --> 00:24:19,543 Nagtiwala siya sa 'yo. 453 00:24:19,627 --> 00:24:23,756 Iniulat ko iyon sa pulisya at sinabi kung ano ang mismong banta. 454 00:24:23,839 --> 00:24:25,424 Ipinagbabawal ang di paggalang sa magulang at may karampatang parusa ng kamatayan 455 00:24:25,507 --> 00:24:30,512 Kultura nila ito. 'Yong takot at kawalan ng tiwala… 456 00:24:30,596 --> 00:24:32,973 Di porke di ka sumunod, wala ka nang paggalang. 457 00:24:33,057 --> 00:24:36,227 Binabastos mo ako dahil hindi ka sang-ayon sa iniisip ko. 458 00:24:36,310 --> 00:24:39,313 "Ayaw namin sa ginagawa n'yo, gawin n'yo ang gusto namin." 459 00:24:39,396 --> 00:24:42,858 Ang pagpaparangal, paggalang at pagsunod ay magkakalebel lang noon. 460 00:24:46,153 --> 00:24:48,197 Sa kulturang ginawa ni Gothard, 461 00:24:48,280 --> 00:24:51,367 may hindi nakikitang power dynamic, 462 00:24:51,450 --> 00:24:52,785 at kapag nangyayari iyon, 463 00:24:52,868 --> 00:24:55,704 magsisimula kang makakita ng porma ng pang-aabuso. 464 00:24:56,789 --> 00:24:59,166 Ang ideyang ang mga magulang mo ang pinakaawtoridad mo 465 00:24:59,250 --> 00:25:00,751 ay hindi totoo, 466 00:25:00,834 --> 00:25:03,462 dahil kahit sino 'yong may hawak sa 'yo sa sandaling iyon. 467 00:25:03,545 --> 00:25:07,967 Ang pinakamatandang lalaking naroon. 468 00:25:08,384 --> 00:25:10,052 Noong nasa training center ako, 469 00:25:10,135 --> 00:25:16,141 isa sa mga lalaking in charge sa maintenance ng training center, 470 00:25:16,225 --> 00:25:21,272 isang gabi, pumasok siya sa kuwarto, at sumampa siya sa kama ko. 471 00:25:21,355 --> 00:25:26,193 Hindi ko alam kung paano sabihing, "Ayokong narito ka sa kama ko. 472 00:25:26,277 --> 00:25:28,070 "Umalis ka, pakiusap," 473 00:25:28,153 --> 00:25:30,239 kasi hindi ako tinuruan ng ganoon. 474 00:25:30,322 --> 00:25:34,702 At hindi lang iyon, anumang pagsagot noon ay… 475 00:25:35,786 --> 00:25:38,330 tinanggal sa amin noong bata pa kami. 476 00:25:39,498 --> 00:25:42,501 Kaya masasabi ko sa karanasan kong 477 00:25:42,584 --> 00:25:47,214 ang pag-asuntong seksuwal sa mga training center at Institute ni Bill Gothard 478 00:25:47,298 --> 00:25:50,467 ay totoong-totoo at kalat na kalat. 479 00:25:52,094 --> 00:25:54,013 MGA KASO NG MALING ASAL, NIYANIG ANG ISANG MINISTRY CAMPUS 480 00:25:54,096 --> 00:25:59,852 Naging paksa na ng sex scandal si Bill Gothard noong 1980. 481 00:26:01,312 --> 00:26:02,313 KAPATID NI BILL GOTHARD 482 00:26:02,396 --> 00:26:06,984 Ang kapatid ni Bill na si Steve Gothard, ginamit ang kapangyarihan niya sa IBLP 483 00:26:07,067 --> 00:26:09,028 para mangmolestiya ng kababaihan, 484 00:26:09,111 --> 00:26:12,448 at pilitin sila sa mga gawaing seksuwal para sa kanya. 485 00:26:15,034 --> 00:26:16,869 May mga lumalabas at nagsasabing 486 00:26:16,952 --> 00:26:20,998 inabuso at inasunto nang seksuwal ni Steve 487 00:26:21,081 --> 00:26:23,459 ang maraming tao sa opisina. 488 00:26:23,542 --> 00:26:26,962 At ang ginawa ni Bill sa kapatid niya, 489 00:26:27,046 --> 00:26:28,922 ipinadala ito sa isang campus 490 00:26:29,006 --> 00:26:32,509 na lalong hindi nababantayan kaysa sa main campus. 491 00:26:34,178 --> 00:26:37,306 Tapos, hinayaan niya si Steve na gawin ang lahat ng gusto nito rito. 492 00:26:37,389 --> 00:26:41,143 Ang Northwoods Conference Center sa upper peninsula ng Michigan. 493 00:26:41,226 --> 00:26:44,980 Tubing, kayaking, at hiking ang ilan sa maraming aktibidad dito 494 00:26:45,064 --> 00:26:46,273 na nagawa nila. 495 00:26:47,232 --> 00:26:50,819 Mayroong landing strip para sa Learjet na pag-aari nila. 496 00:26:51,236 --> 00:26:55,741 Ang mga babaeng sumuway kay Bill ay pinapadala kay Steve sa Northwoods. 497 00:26:56,700 --> 00:27:02,164 Minsan, nahuli si Bill Gothard na may kasamang dalaga sa cabin, 498 00:27:02,247 --> 00:27:04,375 at napuno na sila rito, 499 00:27:04,458 --> 00:27:09,213 at kinompronta si Gothard at kapatid niya ng mga taong nagtatrabaho sa kanila. 500 00:27:10,798 --> 00:27:14,343 Sinubukan ni Bill na mapanatili si Steve sa organisasyon, 501 00:27:14,426 --> 00:27:16,053 at isa sa mga solusyon niya ay, 502 00:27:16,136 --> 00:27:18,931 "Bakit hindi na lang natin siya ipakasal sa isa sa mga babae?" 503 00:27:19,473 --> 00:27:24,311 At kapag sinubukan mong unawain ang nangyayari sa ganitong kultura, 504 00:27:24,395 --> 00:27:27,773 kung paano nakikita ang kababaihan, kung paano ang turing sa seksuwalidad, 505 00:27:28,148 --> 00:27:30,984 nakakatakot ang kuwento. 506 00:27:31,068 --> 00:27:33,445 At kahit noon, kalat na kalat iyon na sinabi 507 00:27:33,529 --> 00:27:36,532 maging ng sarili niyang board, "Di ganito maaayos iyon." 508 00:27:36,615 --> 00:27:38,700 Kahit sa standards nila, kalabisan iyon. 509 00:27:39,743 --> 00:27:44,832 Marahil ay bilang kompromiso, ang ipinasyang gawin ni Bill Gothard 510 00:27:44,915 --> 00:27:46,375 ay paalisin si Steve. 511 00:27:46,834 --> 00:27:48,919 Pero nakabuo siya ng bagong aral. 512 00:27:49,002 --> 00:27:51,547 Ang pagtuturo ng Matthew 18. 513 00:27:52,214 --> 00:27:54,633 Galing umano ito sa Bibliya, base sa Matthew 18… 514 00:27:54,716 --> 00:27:55,592 AWTOR AT PROPESOR NG KASAYSAYAN 515 00:27:55,676 --> 00:27:56,593 AT GENDER STUDIES, CALVIN UNIVERSITY 516 00:27:56,677 --> 00:27:58,637 …na ipinagbabawal ang tsismis, 517 00:27:58,720 --> 00:28:03,684 na ang ibig sabihin ay paggawa ng mga alegasyon laban sa mga lider. 518 00:28:03,767 --> 00:28:07,146 Bahagi rin ito ng mga sinunod ng mga Duggar. 519 00:28:07,604 --> 00:28:11,567 Pumuri sa publiko, at kung may negatibo kang sasabihin, 520 00:28:11,650 --> 00:28:14,570 puntahan mo nang pribado ang taong iyon… 521 00:28:14,653 --> 00:28:17,448 Ang kulturang ito ay hinubog sa paraang 522 00:28:17,531 --> 00:28:23,328 napakahirap para sa kababaihang iulat ang pang-aabuso, 523 00:28:23,412 --> 00:28:26,915 pati sa ibang miyembro ng komunidad. Wala silang ibang magawa. 524 00:28:28,959 --> 00:28:31,670 Naaalala ko ang pakikinig sa ilan sa mga session 525 00:28:31,753 --> 00:28:34,298 na ginawa nina Michelle at Jim Bob. 526 00:28:35,174 --> 00:28:38,010 Umasa akong ang mga magulang ko 527 00:28:38,093 --> 00:28:41,805 ay may ganoong relasyon na akala ko ay meron sina Michelle at Jim Bob, 528 00:28:41,889 --> 00:28:43,515 o 'yong ipinapakita nilang relasyon nila. 529 00:28:44,766 --> 00:28:46,560 Noong 10 taong gulang ako, 530 00:28:46,643 --> 00:28:49,229 talagang nawasak ang pamilya ko. 531 00:28:52,608 --> 00:28:55,527 Minolestiya ako ng tatay ko. 532 00:29:00,407 --> 00:29:06,330 Maraming nagtatanong sa akin kung alam ng nanay ko ang pang-aabuso. 533 00:29:06,413 --> 00:29:09,374 Alam niyang nasa panganib ang pamilya namin, 534 00:29:09,458 --> 00:29:13,420 pero nasa kulto rin ang nanay ko. 535 00:29:14,630 --> 00:29:20,219 Nang una akong makita ni Bill, 13 taong gulang ako, at siya ay 71. 536 00:29:20,302 --> 00:29:23,347 Tinanong niya ako, pagtuntong ko ng 14, 537 00:29:23,430 --> 00:29:27,351 na itigil ko ang pagho-homeschool at lumipat sa Chicago 538 00:29:27,434 --> 00:29:30,521 at tumira sa Headquarters nang hindi tiyak kung hanggang kailan. 539 00:29:31,271 --> 00:29:35,234 Tinawag ni Bill ang isa sa mga babaeng assistant niya. 540 00:29:35,317 --> 00:29:40,822 Itinuro niya ako, at pinakatitigan ang assistant, 541 00:29:40,906 --> 00:29:44,243 at sabi niya, "Huwag n'yo siyang pakakawalan." 542 00:29:46,078 --> 00:29:51,208 Habang tumatagal, nahahalata mo nang may tipo si Bill Gothard. 543 00:29:51,917 --> 00:29:55,796 May usap-usapang mga blonde na babae ang napipili. 544 00:29:55,879 --> 00:29:57,673 Isa sa mga pinakamasayang ministro 545 00:29:57,756 --> 00:30:00,425 na ipinagkaloob ng Diyos sa Institute ngayong taon 546 00:30:00,509 --> 00:30:01,843 ay ang Journey to the Heart. 547 00:30:02,511 --> 00:30:04,763 Ang naglalakbay na mag-aaral ay nakakapag-train din 548 00:30:04,846 --> 00:30:07,307 at may one-on-one counsel mula kay Mr. Gothard. 549 00:30:08,183 --> 00:30:11,103 Ang Journey to the Heart ay isang 10-araw na camp. 550 00:30:11,186 --> 00:30:14,815 Pupunta roon si Mr. Gothard, magtuturo sa buong araw. 551 00:30:14,898 --> 00:30:17,901 Lahat ng pumunta sa Journey to the Heart 552 00:30:17,985 --> 00:30:20,904 ay nakakaharap siya. Bawat isa sa kanila. 553 00:30:20,988 --> 00:30:24,199 Para sa akin, ang Journey to the Heart ay parang proseso ng pagpili 554 00:30:24,283 --> 00:30:27,661 sa mga tipong gusto kong imbitahin para sa pangmatagalang bagay? 555 00:30:27,744 --> 00:30:29,955 Gaya ng pag-alam sa mga kahinaan nila, 556 00:30:30,038 --> 00:30:32,749 dahil malalaman mo iyon sa panayam. 557 00:30:32,833 --> 00:30:35,836 Disiotso ako nang makaharap ko siya. 558 00:30:35,919 --> 00:30:39,131 Pumasok ako sa isang kuwarto, medyo madilim doon. 559 00:30:40,340 --> 00:30:42,968 Naroon ako, at nakaupo ang assistant niya sa sulok, 560 00:30:43,051 --> 00:30:44,886 habang nasa mesa niya si Bill Gothard. 561 00:30:44,970 --> 00:30:47,347 Mapagbanta at intimidating ang dating. 562 00:30:49,391 --> 00:30:53,020 Bahagya siyang sumandal, para bang hinahangaan ka niya. 563 00:30:54,730 --> 00:30:59,776 "Lindsey, masaya akong narito ka. 564 00:31:00,652 --> 00:31:02,529 "Gusto kong pumunta ka sa Headquarters. 565 00:31:02,613 --> 00:31:04,740 "Gusto mo bang magtrabaho sa Headquarters?" 566 00:31:04,823 --> 00:31:09,661 Hindi ko alam kung paano ito mabibigyang-diin nang tama. 567 00:31:09,745 --> 00:31:12,914 Napakatindi ng Headquarters. 568 00:31:12,998 --> 00:31:15,917 Wala nang mas tataas pa sa pagtatrabaho sa Headquarters, 569 00:31:16,001 --> 00:31:17,669 lalo na bilang babae. 570 00:31:18,337 --> 00:31:21,256 At kung ito ang gusto ni Gothard, ito ang kagustuhan ng Diyos. 571 00:31:21,340 --> 00:31:26,261 Gusto n'yo ng hinaharap? Tuparin n'yo ang special calling ninyo. 572 00:31:26,345 --> 00:31:28,639 Ang pagharap kay Bill Gothard ay parang pagharap 573 00:31:28,722 --> 00:31:31,475 sa santo papa, sa pangulo at kay Justin Bieber. 574 00:31:31,558 --> 00:31:36,521 Ako na siguro ang pinakapinagpalang taong kilala ko. 575 00:31:36,605 --> 00:31:39,733 Kakaiba nga ang pisikal na hitsura niya. 576 00:31:39,816 --> 00:31:44,446 Parang Lego ang ulo niya, at hindi saktong Men's Wearhouse na damit. 577 00:31:44,529 --> 00:31:46,281 Kahit sino, nahahatak niya 578 00:31:47,074 --> 00:31:49,201 Parang 'yong ahas sa The Jungle Book. 579 00:31:49,284 --> 00:31:52,412 Magtiwala ka sa akin. 580 00:31:54,081 --> 00:31:56,625 Mga lalaki, itrato n'yo ang asawa n'yong… 581 00:31:56,708 --> 00:31:57,709 MGA SUSI UPANG MAPUNAN ANG RELASYON NG PAG-AASAWA 582 00:31:57,793 --> 00:32:01,046 …tila tasang China, hindi tasang pangkape. 583 00:32:01,129 --> 00:32:02,255 Hindi nagpakasal si Bill. 584 00:32:02,339 --> 00:32:08,136 Pagyabungin n'yo ang bayan ng mabubuting mga anak. 585 00:32:08,220 --> 00:32:09,596 Ngayon na ang oras. 586 00:32:09,680 --> 00:32:12,349 At hindi siya nagkaanak. 587 00:32:12,432 --> 00:32:17,938 Napagdesisyunan kong hindi ako hahalik sa babae 588 00:32:18,021 --> 00:32:22,234 hanggang sumapit ang gabi ng kasal ko. 589 00:32:22,317 --> 00:32:25,487 Hindi nagpakasal. Hindi nagkaanak. 590 00:32:25,570 --> 00:32:28,156 Pero mayroon siyang buong plano na ikukuwento niya. 591 00:32:28,240 --> 00:32:29,783 Ng pagmodelo ng pamilya. 592 00:32:29,866 --> 00:32:31,827 Pero sinusubukan mong magmodelo ng pamilya. 593 00:32:31,910 --> 00:32:34,287 Pero hindi pa siya naging asawa o magulang? 594 00:32:34,371 --> 00:32:35,288 Oo. 595 00:32:35,372 --> 00:32:37,791 Tingin ko, walang kumuwestiyon doon. 596 00:32:38,917 --> 00:32:42,379 May mga rebelasyon siya na mula mismo sa Panginoon, kaya… 597 00:32:48,468 --> 00:32:52,973 Mapipili kang sumakay sa van ni Mr. Gothard. 598 00:32:53,056 --> 00:32:56,351 Lahat kami, menor de edad. 599 00:32:57,269 --> 00:33:00,147 Lagi siyang may katabing babae. 600 00:33:00,230 --> 00:33:04,276 Laging may paghaplos 601 00:33:04,359 --> 00:33:08,780 ng kamay niya sa tuhod, hanggang ilalim ng palda. 602 00:33:08,864 --> 00:33:11,116 Hindi namin ikinukuwento. 603 00:33:11,908 --> 00:33:16,747 Alam kong wirdo iyon, pero di ko alam na mali pala iyon. 604 00:33:16,830 --> 00:33:20,459 Hindi niya kailangang sukatin ang hangganan namin dahil… 605 00:33:20,542 --> 00:33:23,128 matagal nang nasukat iyon sa iba pang mga paraan 606 00:33:23,211 --> 00:33:26,923 at napatunayan na naming tapat kami. 607 00:33:27,758 --> 00:33:32,596 Noong 18 ako, napunta rin ako sa wakas sa Headquarters. 608 00:33:33,889 --> 00:33:36,683 Tinawag ni Bill ang tatay ko at sinabing, 609 00:33:36,767 --> 00:33:41,354 "Sinabi sa akin ng anak mong gusto niyang matutunan 610 00:33:41,438 --> 00:33:42,939 "kung paano igalang ang tatay niya." 611 00:33:43,023 --> 00:33:46,526 At habang sinasabi niya iyon, tiningnan at kinindatan ako ni Bill. 612 00:33:47,861 --> 00:33:50,238 Tapos, nang kausapin ako ni Bill, 613 00:33:50,322 --> 00:33:52,991 pinagmukha niyang ang tatay ko ang kalaban, 614 00:33:53,074 --> 00:33:57,704 at sinabi sa aking 615 00:33:57,788 --> 00:34:01,291 wala nang awtoridad sa akin ang tatay ko, 616 00:34:01,374 --> 00:34:03,794 at si Bill na ang bagong awtoridad ko. 617 00:34:05,170 --> 00:34:08,381 Sa Headquarters, mayroon kaming wirdong 618 00:34:08,465 --> 00:34:10,842 parang therapy session. 619 00:34:10,925 --> 00:34:13,762 At lagi niyang hihintaying umalis ang assistant niya. 620 00:34:14,429 --> 00:34:15,972 At itatanong niya, 621 00:34:16,597 --> 00:34:18,974 "Buweno, birhen ka ba?" 622 00:34:19,059 --> 00:34:23,021 At sabi ko, "Opo, sir, siyempre." 623 00:34:23,104 --> 00:34:26,024 Hindi ko alam kung ano ang sex. Pati kung paano gumawa ng bata. 624 00:34:26,106 --> 00:34:27,692 Wala akong alam. 625 00:34:27,776 --> 00:34:31,363 Alam ko lang na ang pagkabirhen ay 'yong bagay na mayroon ako 626 00:34:31,445 --> 00:34:34,574 na para lamang sa isang tao. 627 00:34:34,657 --> 00:34:37,035 Sabi niya, "Lumuhod tayo sa Panginoon." 628 00:34:37,117 --> 00:34:39,746 At naisip ko, mas pinataas na dasal iyon. 629 00:34:39,829 --> 00:34:43,499 Lumuhod kami, at gumanito agad ako, 630 00:34:43,583 --> 00:34:45,293 handang-handa na. 631 00:34:45,376 --> 00:34:48,588 Tapos, bigla kong naramdaman ang kamay niya sa mga kamay ko, 632 00:34:48,672 --> 00:34:51,633 at panay ang haplos ng hinlalaki niya sa likod ng kamay ko. 633 00:34:52,300 --> 00:34:55,387 Mayroon kaming tinatawag sa ATI system 634 00:34:55,470 --> 00:34:57,137 na "six inch rule," 635 00:34:57,222 --> 00:35:00,934 kung saan anim na pulgada dapat ang layo ng babae at lalaki. 636 00:35:01,017 --> 00:35:03,061 At mukhang wala siyang problema roon. 637 00:35:03,854 --> 00:35:05,272 Naging routine ito. 638 00:35:05,355 --> 00:35:08,483 Tatlo o apat na beses kada linggo nangyayari ito. 639 00:35:09,526 --> 00:35:12,445 Isang gabi sa Headquarters, 640 00:35:12,529 --> 00:35:15,949 sabi niya, "Dito ka nababagay. 641 00:35:16,616 --> 00:35:19,244 "Mahal kita. Alam mo iyon, hindi ba? 642 00:35:21,329 --> 00:35:23,707 "Hindi ka mahal ng tatay mo, pero mahal kita." 643 00:35:23,790 --> 00:35:27,586 Nilaro-laro niya ang buhok ko, at hinaplos-haplos ang balikat ko, 644 00:35:27,669 --> 00:35:30,130 at nilagay niya ang kamay niya sa hita ko. 645 00:35:31,131 --> 00:35:33,383 Walang tao sa building. 646 00:35:33,466 --> 00:35:36,219 Sabi ni Bill, "Bakit hindi ka pumunta sa opisina?" 647 00:35:38,471 --> 00:35:41,016 Hinawakan niya ako sa kamay. 648 00:35:41,099 --> 00:35:43,935 Nagsimula kaming maglakad sa madilim na pasilyo, 649 00:35:45,478 --> 00:35:48,189 at pagbukas namin ng pintuan, 650 00:35:48,273 --> 00:35:53,528 nakita kong naroon pa rin ang lalaki niyang assistant, 651 00:35:53,612 --> 00:35:55,697 nakaupo at nagtatrabaho sa kompyuter. 652 00:35:57,032 --> 00:35:58,742 At nagulat si Bill. 653 00:35:58,825 --> 00:36:02,579 Hindi niya inasahang naroon pa ang lalaki. 654 00:36:05,874 --> 00:36:09,127 Pagkauwi ko sa bahay mula sa Headquarters, 655 00:36:09,210 --> 00:36:12,297 lumala ang pang-aabuso sa bahay 656 00:36:12,380 --> 00:36:17,093 dahil nangako si Bill sa tatay ko. 657 00:36:17,177 --> 00:36:20,055 Inasahan ng tatay kong 658 00:36:20,138 --> 00:36:23,934 sumunod lalo sa awtoridad niya. 659 00:36:26,061 --> 00:36:29,439 Isa ako sa napakaraming batang babaeng 660 00:36:29,522 --> 00:36:32,150 pinagsamantalahan ni Bill. 661 00:36:33,109 --> 00:36:35,111 Naiisip ko minsan habang naglalakad, 662 00:36:35,195 --> 00:36:36,780 "Sino kayang kasama niyang magdasal?" 663 00:36:36,863 --> 00:36:39,157 Hindi ko mapilit ang sarili kong 664 00:36:39,240 --> 00:36:41,409 tumigil at sumilip. 665 00:36:41,493 --> 00:36:44,955 Napakaraming ibang babae ang may ganoong karanasan, 666 00:36:45,038 --> 00:36:47,332 at wala sa amin ang nakaramdam na 667 00:36:47,415 --> 00:36:50,794 may kakayahan kaming magsabi kahit kanino 668 00:36:50,877 --> 00:36:52,337 dahil hindi kami pakikinggan. 669 00:36:52,420 --> 00:36:54,631 Kung may gawin siyang mali, 670 00:36:54,714 --> 00:36:57,717 ako ang may kasalanan doon. 671 00:36:59,344 --> 00:37:02,639 Itinuturo ng Wisdom Book 36 ang batas ng pagpalahaw, 672 00:37:02,722 --> 00:37:06,977 'yong kapag seksuwal na inasunto ang babae, 673 00:37:07,060 --> 00:37:10,939 at hindi siya humingi ng tulong sa Diyos habang nangyayari iyon, 674 00:37:11,022 --> 00:37:13,775 karapat-dapat din siyang sisihin. 675 00:37:13,858 --> 00:37:14,776 ANG BATAS NG PAGPAPALAHAW 676 00:37:14,859 --> 00:37:19,072 Isang turo iyon ng pagbabago ng sitwasyon 677 00:37:19,155 --> 00:37:22,784 ng asuntong seksuwal para gawing kasalanan ng biktima. 678 00:37:25,286 --> 00:37:27,789 Sa isa sa mga wisdom search sa umaga, 679 00:37:27,872 --> 00:37:32,627 ipapabilog nila kami at pag-uusapan namin kung naranasan na naming maatake 680 00:37:32,711 --> 00:37:34,504 o mamolestiya o magahasa, 681 00:37:34,587 --> 00:37:37,340 at ang ginawa namin para maatake kami. 682 00:37:37,632 --> 00:37:40,760 Kasali ako sa cheerleading at gymnastics. 683 00:37:40,844 --> 00:37:45,098 Kapag sumasayaw siyang may maikling palda, hindi niya alam ang iniisip ng mga lalaki. 684 00:37:45,181 --> 00:37:47,475 At kung gaano nakapanloloko iyon, 685 00:37:47,559 --> 00:37:51,396 dahil ang panloloko ay paglikha ng pagnanasa sa taong 686 00:37:51,479 --> 00:37:54,482 hindi kailanman mapagbibigyan. 687 00:37:54,566 --> 00:37:57,193 Lahat ng mga ito ay ehemplo lang ng pagkabuhay bilang tao. 688 00:37:57,277 --> 00:37:59,195 "Kita n'yo kung gaano kaikli ang palda niya?" 689 00:37:59,279 --> 00:38:02,490 Tipong, "Nakita n'yo iyon? Yumuko siya para kuskusin ang sahig." 690 00:38:02,574 --> 00:38:04,826 Hindi ka puwedeng mabuhay 691 00:38:04,909 --> 00:38:07,871 nang hindi naaakusahang nang-aakit ng lalaking aatake sa 'yo. 692 00:38:07,954 --> 00:38:09,497 MGA SIMPLENG TANONG UPANG MATUKOY KUNG BAKIT HINAYAAN NG DIYOS ITO 693 00:38:09,581 --> 00:38:12,751 Bakit hinahayaan ng Diyos na mangyari ang mga trahedyang ito? 694 00:38:12,834 --> 00:38:16,171 Kung hinahayaan niyang masaktan tayo nang pisikal, 695 00:38:16,254 --> 00:38:19,090 pinalalakas niya lang ang kapangyarihang ispirituwal, 696 00:38:19,174 --> 00:38:21,551 at nasusulat ang prinsipyong iyon. 697 00:38:21,634 --> 00:38:23,344 4. UPANG BAGUHIN ANG MGA PAGNANASA 698 00:38:23,428 --> 00:38:26,473 Pinapurihan nila ang mabiktima. 699 00:38:26,556 --> 00:38:30,518 Mas gusto mo bang hindi maatake at hindi maging malakas ang ispirito? 700 00:38:30,602 --> 00:38:32,687 Tipong, masuwerte ka na, alam mo ba iyon? 701 00:38:32,771 --> 00:38:36,858 At halos mainggit ako sa mga kaibigan kong nahalay, 702 00:38:36,941 --> 00:38:39,861 dahil higit silang gustong gamitin ng Panginoon. 703 00:38:41,154 --> 00:38:43,656 At napakawirdong sabihin iyon nang malakas. 704 00:38:46,159 --> 00:38:50,413 Magiging sulit ang lahat 705 00:38:50,497 --> 00:38:54,751 Kapag nakita natin si Hesus 706 00:38:54,834 --> 00:38:59,130 Mga paghihirap ay liliit 707 00:38:59,214 --> 00:39:03,802 -Kapag nakita natin si Kristo -Kapag nakita natin si Kristo 708 00:39:03,885 --> 00:39:07,472 Kapag sinubaybayan mo nang matagal ang pagtuturo ni Gothard, 709 00:39:07,555 --> 00:39:12,268 makikita mong ang pinag-uusapan natin ay playbook ng makapangyarihang narcissist, 710 00:39:12,352 --> 00:39:14,312 at isang dynamic kung saan 711 00:39:14,395 --> 00:39:17,398 walang nangyayaring checks and balance sa institusyon. 712 00:39:18,566 --> 00:39:20,485 May regalo kaming ibibigay sa 'yo, sir. 713 00:39:20,568 --> 00:39:22,987 Bilang katiyakan ng aming pagmamahal sa 'yo. 714 00:39:27,117 --> 00:39:29,452 Handa na ang suit n'yo! 715 00:39:30,662 --> 00:39:33,331 Titingnan mo ang iba't ibang kuwento, iba't ibang pamilya, 716 00:39:33,414 --> 00:39:34,666 iba't ibang mga campus… 717 00:39:34,749 --> 00:39:38,211 Kahit saan ka pumunta, makikita mong pareho lang ang nangyayari. 718 00:39:38,294 --> 00:39:41,089 May pang-aabuso sa lahat ng nahahawakan nito. 719 00:39:44,050 --> 00:39:46,803 Pagkauwi ko sa bahay mula sa Headquarters, 720 00:39:46,886 --> 00:39:50,974 may napuntahan akong website na tinatawag na recoveringgrace.org. 721 00:39:51,057 --> 00:39:52,976 Kung Paano Sinisisi at Pinapahiya ng "Counseling Sexual Abuse" ang Biktima 722 00:39:53,059 --> 00:39:54,811 Ang Recovering Grace ay komunidad online 723 00:39:54,894 --> 00:39:59,858 para makapagbahagi ng kanilang kuwento ang mga naabuso sa ATI, 724 00:39:59,941 --> 00:40:02,610 pati ang kanilang mga personal na kuwento ng paghilom. 725 00:40:02,694 --> 00:40:06,447 At doon lumabas ang maraming momentum 726 00:40:06,531 --> 00:40:09,200 para lumaban kay Bill Gothard at kanyang sexual harassment. 727 00:40:09,284 --> 00:40:10,118 THE GOTHARD FILES: KASO NG DISKWALIPIKASYON 728 00:40:10,201 --> 00:40:14,205 Sa unang pahina, ang pamagat, "Seksuwal na Pag-abuso sa Headquarters." 729 00:40:14,289 --> 00:40:15,290 PINAGSAMANTALAHANG KAINOSENTIHAN... SEKSUWAL NA PAG-ABUSO SA HQ 730 00:40:15,373 --> 00:40:18,626 Pumunta ako sa comment section 731 00:40:18,710 --> 00:40:21,462 at sinabi kong, "Ito ang kuwento ko." 732 00:40:21,546 --> 00:40:25,800 Ilang araw pagkatapos, nakatanggap ako ng tawag mula kay Bill. 733 00:40:25,884 --> 00:40:28,887 Galit na galit siya. 734 00:40:29,512 --> 00:40:34,184 Pinagalitan niya ako nang isang oras sa telepono, 735 00:40:34,267 --> 00:40:38,438 at sinabing kailangan kong tanggalin agad ang mga komento. 736 00:40:38,521 --> 00:40:41,357 Nagsimula siyang tumawag nang ilang beses sa isang araw. 737 00:40:42,233 --> 00:40:45,862 Mayroon kang pagkakatulad ni Bill Gothard 738 00:40:45,945 --> 00:40:49,115 na nang-aabuso ng mga batang babae sa programa niya, 739 00:40:49,199 --> 00:40:51,826 at ni Josh Duggar na nang-aabuso ng mga babae sa bahay. 740 00:40:51,910 --> 00:40:52,911 DUGGARS, NAGSALITA NA SA MGA ESKANDALO "NANAIG ANG DEMONYO" 741 00:40:52,994 --> 00:40:53,953 MINOLESTIYA 742 00:40:54,037 --> 00:40:56,623 Marami sa mga kuwento ang ibinahagi sa Recovering Grace, 743 00:40:56,706 --> 00:40:58,374 at marami ang mga pagkakatulad. 744 00:40:58,458 --> 00:40:59,542 GUSTO NI BILL NA MAGTRABAHO AKO SA PERSONAL OFFICE NIYA 745 00:40:59,626 --> 00:41:03,171 May pagkakatulad ang mga akusa kay Bill. 746 00:41:03,254 --> 00:41:07,759 Grooming behavior, nanghahaplos ng buhok, mahaba at nakakailang na mga yakap. 747 00:41:07,842 --> 00:41:10,595 May isang babaeng lumingon, at nakaupo siya sa mesa niya, 748 00:41:10,678 --> 00:41:14,432 at kita niyang tinayuan si Bill sa pantalon nito, 749 00:41:14,515 --> 00:41:17,685 at nakabukaka ito habang matamang nakatitig sa kanya. 750 00:41:17,769 --> 00:41:20,230 Napakaraming kuwento n'on 751 00:41:20,313 --> 00:41:24,859 na tila halos anumang hindi makalabas sa loob ni Gothard, 752 00:41:24,943 --> 00:41:27,987 lumalabas sa pagsubok niya sa mga limitasyon, 753 00:41:28,071 --> 00:41:30,615 sa kung hanggang saan sila aabot bago sila matauhan. 754 00:41:30,740 --> 00:41:32,784 Ilang sandali pa, dinala siya ni Gothard… sa "private suite" nito at ginahasa. 755 00:41:32,867 --> 00:41:35,787 May isang babaeng nang-akusa kay Bill Gothard ng panggagahasa. 756 00:41:40,208 --> 00:41:43,920 Salamat sa pagbalik sa mga upuan ninyo. 757 00:41:44,003 --> 00:41:45,672 PITONG HAKBANG NA DAPAT GAWIN KAPAG IKAW AY PINUPULAAN 758 00:41:45,755 --> 00:41:47,924 Kapag tayo ay pinagbibintangan, 759 00:41:48,007 --> 00:41:51,594 mahahalintulad iyon sa pagbigay sa atin ng baso ng mapait na tubig, 760 00:41:51,678 --> 00:41:54,305 at kailangan nating pagdaanan ang pagsubok na iyon. 761 00:41:54,389 --> 00:41:57,725 Tinanggal si Gothard sa liderato ng IBLP 762 00:41:57,809 --> 00:42:01,020 dahil sa dumaraming alegasyon sa kanya. 763 00:42:02,105 --> 00:42:04,941 Ibinigay sa akin ito. 764 00:42:05,024 --> 00:42:08,987 Dumating pa sa punto kung saan may sandali sa isang IBLP event 765 00:42:09,070 --> 00:42:13,032 kung saan kinailangan siyang i-escort palabas ng event 766 00:42:13,116 --> 00:42:17,328 ng parehong campus police group na tinulungan niyang buuin. 767 00:42:17,870 --> 00:42:22,000 Pinakiusapan ng isang opisyal ng ALERT Academy si William W. Gothard Junior 768 00:42:22,083 --> 00:42:24,794 na lisanin ang pribadong pag-aari, pero tumanggi siya 769 00:42:26,963 --> 00:42:29,465 Lahat ng bagay na isinulat at ginawa ng taong iyon 770 00:42:29,549 --> 00:42:32,010 ay naroon pa rin at ginagamit sa website, 771 00:42:32,093 --> 00:42:35,054 pero ayaw na nilang manganib sa pagkakasangkot sa kanya, 772 00:42:35,138 --> 00:42:37,640 sa taong parte ng organisasyon. 773 00:42:38,641 --> 00:42:41,769 Kung tingin nila ay may pakinabang ka, pagtatakpan ka ng mga tao. 774 00:42:41,853 --> 00:42:44,355 Ganoon ang nangyari kay Bill Gothard, at siyempre, 775 00:42:44,439 --> 00:42:46,232 noong hindi na siya mapakinabangan, 776 00:42:46,316 --> 00:42:48,776 kinuha nila ang mga aral niya at tumakbo palayo sa kanya. 777 00:42:49,736 --> 00:42:52,071 Nakaantabay ang mga pating, 778 00:42:52,155 --> 00:42:54,949 napagtantong napakalaking halaga ng pera ang Institute, 779 00:42:55,033 --> 00:43:00,371 mga pag-aari at mga pondong tinatayang umaabot sa $90 milyon. 780 00:43:00,455 --> 00:43:02,290 At kung mapapatalsik mo si Bill Gothard, 781 00:43:02,373 --> 00:43:06,127 sinumang maiiwan dito ang makakapagkontrol sa lahat ng pera. 782 00:43:07,920 --> 00:43:10,214 Hinihimok ko kayong dalhin ang mga kaibigan n'yo. 783 00:43:10,298 --> 00:43:14,135 Paramihin natin ito, dahil sa tingin ko, mas maraming tao ang makapunta rito, 784 00:43:14,218 --> 00:43:15,803 mas maraming buhay ang mababago. 785 00:43:16,763 --> 00:43:22,393 Tingin n'yo ba, sinusubukan ni Jim Bob na gayahin si Bill Gothard? 786 00:43:22,477 --> 00:43:23,853 Talaga. 787 00:43:23,936 --> 00:43:27,690 Kasi tinanggal na roon si Mr. Gothard. 788 00:43:27,774 --> 00:43:30,151 Sa pagkakaunawa ko, 789 00:43:30,234 --> 00:43:32,820 sina Jim Bob at Michelle na ang kapalit niya. 790 00:43:35,114 --> 00:43:36,324 Malaki ang ipinagbago niya, 791 00:43:36,407 --> 00:43:38,368 hindi ko na alam kung siya pa rin iyon. 792 00:43:39,577 --> 00:43:42,997 Sa paglabas nila sa TLC, 793 00:43:43,081 --> 00:43:46,834 sa tingin ko, nabigyan talaga sila n'on ng platform 794 00:43:46,918 --> 00:43:48,836 para manghikayat na pumunta sa IBLP, 795 00:43:48,920 --> 00:43:51,923 at nakapanghikayat sila ng mga taong lumipat sa Arkansas, 796 00:43:52,006 --> 00:43:55,093 na talaga namang galawang pangkulto. 797 00:43:55,176 --> 00:43:56,969 Bahagi kami dati ng isang megachurch. 798 00:43:57,053 --> 00:43:59,972 Nagkita-kita kami sa mga bahay para sumamba nang Linggo ng umaga. 799 00:44:00,056 --> 00:44:01,766 Espesyal na oras iyon para sa amin. 800 00:44:01,849 --> 00:44:05,728 Naniniwala silang dapat mamuhay ang lahat gaya ng pamumuhay nila. 801 00:44:05,812 --> 00:44:09,482 Tingin ko, ayaw ng Amerika na mamuhay gaya ng mga pamilyang fundamentalist, 802 00:44:09,565 --> 00:44:11,067 pero hindi nila nauunawaan 803 00:44:11,150 --> 00:44:13,569 kung ano na ang hitsura ng mga pamilyang fundamentalist. 804 00:44:13,653 --> 00:44:15,696 -Jim Duggar. -Oo. 805 00:44:15,780 --> 00:44:18,282 Ipinakita at ipinalabas iyon sa TLC. 806 00:44:23,037 --> 00:44:25,289 Huling beses na nakausap ko ang tito ko… 807 00:44:27,959 --> 00:44:29,836 ay noong 2019. 808 00:44:29,919 --> 00:44:32,046 Tinawagan mo siya at sinabi mong, 809 00:44:32,130 --> 00:44:36,008 "May nakita ako tungkol sa Homeland Security." 810 00:44:36,092 --> 00:44:40,763 May mga reporter mula sa ibang bansa na lumipad papunta rito, 811 00:44:40,847 --> 00:44:43,057 -nagtatanong sa amin ng… -Homeland Security raids. 812 00:44:43,141 --> 00:44:44,934 Ni hindi ko alam ang nangyayari. 813 00:44:45,309 --> 00:44:46,436 Kapapasok lang na balita. 814 00:44:46,519 --> 00:44:49,814 Mapait na reyalidad para sa reality TV star na si Josh Duggar. 815 00:44:49,897 --> 00:44:51,816 Josh Duggar, inaresto. 816 00:44:51,899 --> 00:44:54,569 Tanong ni Duggar sa agents, "Bakit kayo nandito? 817 00:44:54,652 --> 00:44:56,779 "May nag-download ba ng child porn?" 818 00:44:57,613 --> 00:44:59,907 Napag-alaman naming 819 00:44:59,991 --> 00:45:05,997 dito naganap ang pag-download ng child pornography. 820 00:45:06,789 --> 00:45:10,918 At kung may electronic device na maaaring may video nito 821 00:45:11,002 --> 00:45:13,504 o mga imaheng nauugnay roon na naroon sa device, 822 00:45:13,588 --> 00:45:14,755 sabihin mo na sa amin ngayon. 823 00:45:14,839 --> 00:45:18,092 Hindi ako tumatanggi, pero hindi ako… Hindi ko sinasabing… 824 00:45:18,176 --> 00:45:20,303 Para lang alam n'yo, 825 00:45:20,386 --> 00:45:22,638 ayokong may masabing mali. 826 00:45:24,140 --> 00:45:27,518 Hindi na mahalaga noong nawala si Gothard. 827 00:45:28,561 --> 00:45:30,229 Nagpatuloy ang pagkilos. 828 00:45:30,313 --> 00:45:33,816 SUSUNOD SA SHINY HAPPY PEOPLE 829 00:45:33,900 --> 00:45:38,654 May mga eksaktong hakbang na sinusunod ang mga Duggar para sa misyon ng IBLP. 830 00:45:38,738 --> 00:45:39,906 BUMOTO 831 00:45:39,989 --> 00:45:43,242 May ilang dekada nang multi-generational na planong 832 00:45:43,326 --> 00:45:46,704 magpalaki ng mga Kristiyanong homeschool graduates 833 00:45:46,787 --> 00:45:50,583 para pasukin ang pinakamatataas na antas sa pamahalaan at sa media. 834 00:45:50,666 --> 00:45:54,378 Hindi kayo puwedeng maging "they, them"! Hindi puwede! Pasensya na. 835 00:45:54,462 --> 00:45:55,922 Pumili lang kayo ng isa. 836 00:45:56,839 --> 00:45:59,300 Ginagaya nila ang nakatatandang henerasyon. 837 00:45:59,383 --> 00:46:02,512 Jim Bob Duggar, tumatakbo sa pagkasenador sa Arkansas. 838 00:46:02,595 --> 00:46:05,723 Napakalakas ng loob niyang kumandidato 839 00:46:05,806 --> 00:46:09,602 habang nililitis ang anak mo dahil sa mga materyal ng child sexual assault. 840 00:46:11,521 --> 00:46:12,855 Nagsinungaling siya. 841 00:47:02,697 --> 00:47:04,699 Ang pagsasalin ng subtitle ay ginawa ni Jessica Ignacio 842 00:47:04,782 --> 00:47:06,784 Mapanlikhang Superbisor Maribeth Pierce