1
00:00:12,013 --> 00:00:12,847
Strach.
2
00:00:13,931 --> 00:00:17,268
Paraliżujące uczucie,
że zagrożenie jest blisko.
3
00:00:18,102 --> 00:00:21,189
Że zaraz spełni się najgorszy koszmar.
4
00:00:22,440 --> 00:00:25,985
Ale jeśli jesteś bossem mafii
i chcesz umocnić swoją władzę,
5
00:00:26,694 --> 00:00:29,781
inaczej patrzysz na ludzkie emocje.
6
00:00:30,281 --> 00:00:32,408
Mafiozi rządzą za pomocą strachu.
7
00:00:33,785 --> 00:00:34,744
To świetna broń.
8
00:00:36,037 --> 00:00:40,290
Jest sprawdzona metoda, jak zastosować
to wzbudzające dreszcze narzędzie.
9
00:00:40,374 --> 00:00:44,504
By ludzie czuli strach,
trzeba zastosować przemoc.
10
00:00:47,298 --> 00:00:50,593
Jeśli powiesz komuś: „Mogę cię zabić.
11
00:00:51,219 --> 00:00:54,513
Mogę zabić twoją żonę.
Mogę zabić twoją córkę.
12
00:00:54,597 --> 00:00:55,765
Nie wkurwiaj mnie”...
13
00:00:57,350 --> 00:00:59,977
Staniesz się kimś potężnym.
14
00:01:01,729 --> 00:01:06,775
Nikt nie zaprezentuje tej lekcji tak,
jak sycylijski boss nad bossami,
15
00:01:06,859 --> 00:01:09,779
Salvatore „Toto” Riina.
16
00:01:10,988 --> 00:01:15,326
Toto Riina kojarzy się
z masowymi zabójstwami, władzą absolutną.
17
00:01:16,077 --> 00:01:19,705
Riina używał przemocy, by wzbudzać strach
18
00:01:20,331 --> 00:01:22,416
na poziomie całego kraju.
19
00:01:23,334 --> 00:01:25,044
Te bezkompromisowe metody
20
00:01:25,128 --> 00:01:30,091
zapewniły Riinie dwie dekady władzy
nad legendarną sycylijską mafią.
21
00:01:30,758 --> 00:01:33,177
Zasłużył sobie na pseudonim „La Belva”.
22
00:01:34,262 --> 00:01:35,429
Bestia.
23
00:01:36,430 --> 00:01:39,225
Jeśli chcesz wiedzieć,
jak wykorzystać strach,
24
00:01:40,434 --> 00:01:41,519
zapnij pasy.
25
00:01:42,186 --> 00:01:46,690
JAK ZOSTAĆ BOSSEM MAFII
26
00:01:46,774 --> 00:01:51,696
UZYSKAJ DOMINACJĘ POPRZEZ TERROR
27
00:01:52,446 --> 00:01:55,574
Gdy Toto Riina sprawował rządy
nad sycylijską mafią,
28
00:01:55,658 --> 00:01:59,328
zarobił miliardy
na różnych przedsięwzięciach,
29
00:01:59,412 --> 00:02:04,208
w tym handlu narkotykami,
szmuglowaniu broni i nieruchomościach.
30
00:02:05,293 --> 00:02:08,004
Największą sławę
przyniosła mu pewna liczba.
31
00:02:08,629 --> 00:02:12,717
Uważa się, że zlecił
od 800 do 1000 zabójstw.
32
00:02:13,551 --> 00:02:18,139
Jak Riina doszedł do takiej okrutnej,
wydajnej perfekcji?
33
00:02:19,682 --> 00:02:20,683
Kwestia praktyki.
34
00:02:21,517 --> 00:02:22,894
Pokażę ci, o co chodzi.
35
00:02:23,394 --> 00:02:27,023
FAKT NR 1: RIINA URODZIŁ SIĘ
W ŚRODOWISKU PEŁNYM PRZEMOCY
36
00:02:28,232 --> 00:02:31,235
Toto Riina urodził się
w 1930 roku w Corleone,
37
00:02:31,819 --> 00:02:33,154
w chłopskiej rodzinie.
38
00:02:33,696 --> 00:02:37,867
Corleone to typowe
prowincjonalne miasteczko.
39
00:02:38,576 --> 00:02:40,786
Mafia miała tam silne wpływy.
40
00:02:41,621 --> 00:02:46,792
Ojciec i bracia Riiny
mieli związki z lokalną mafią.
41
00:02:46,876 --> 00:02:50,254
Riina zaczął piąć się w górę.
42
00:02:50,880 --> 00:02:54,133
Chciał zostać regionalnym bossem.
43
00:02:54,217 --> 00:02:56,343
FAKT NR 2: RIINA RZĄDZIŁ ZZA KULIS
44
00:02:56,427 --> 00:03:00,139
Po tym, jak w 1969 roku
stanął przed sądem za morderstwo,
45
00:03:00,223 --> 00:03:01,599
Riina ukrył się.
46
00:03:02,225 --> 00:03:03,893
Był jednak na bieżąco.
47
00:03:05,561 --> 00:03:07,688
Tajemniczość była jego bronią.
48
00:03:08,397 --> 00:03:11,192
W mafii otaczała go specyficzna aura.
49
00:03:11,776 --> 00:03:14,945
Postać niczym duch, mógł być wszędzie
50
00:03:15,029 --> 00:03:18,323
i słuchać tego, co właśnie mówisz.
51
00:03:18,407 --> 00:03:19,242
Halo?
52
00:03:20,326 --> 00:03:24,079
FAKT NR 3: RIINA NIE CHCIAŁ
DZIELIĆ SIĘ WŁADZĄ
53
00:03:24,163 --> 00:03:28,667
Riina przejął władzę
nad frakcją Corleonese w 1974 roku.
54
00:03:28,751 --> 00:03:31,337
Miał jednak większe ambicje.
55
00:03:31,879 --> 00:03:34,924
Chciał zostać szefem wszystkich szefów.
56
00:03:35,716 --> 00:03:39,053
Bossem bossów sycylijskiej mafii.
57
00:03:39,595 --> 00:03:42,514
Nie potrzebował luksusów.
58
00:03:42,598 --> 00:03:44,766
Nie obchodziły go.
59
00:03:44,850 --> 00:03:47,603
Obchodziła go władza.
60
00:03:48,104 --> 00:03:51,648
Riina podobno powiedział kiedyś:
61
00:03:51,732 --> 00:03:54,651
„Comandare é meglio che fottere”.
62
00:03:54,735 --> 00:03:59,699
W potocznym języku to znaczy
„rządzenie jest lepsze niż ruchanie”.
63
00:04:00,408 --> 00:04:02,159
Lepiej bym tego nie ujął.
64
00:04:03,494 --> 00:04:06,663
By naśladować Bestię w drodze do władzy,
65
00:04:06,747 --> 00:04:09,834
musisz pokonać wiele przeszkód.
66
00:04:10,793 --> 00:04:14,839
Zaczniemy od tego,
co bardzo irytuje władzę.
67
00:04:15,881 --> 00:04:19,635
STRATEGIA: ZATRZYMAJ PRASĘ
68
00:04:19,719 --> 00:04:20,969
Poranna gazeta!
69
00:04:21,053 --> 00:04:24,890
Nic tak nie świadczy o sukcesie,
jak artykuły w prasie.
70
00:04:25,766 --> 00:04:27,893
Ale sprytny boss mafii wie swoje.
71
00:04:28,561 --> 00:04:33,149
Mafia bardzo dba
o swój wizerunek publiczny.
72
00:04:33,941 --> 00:04:35,609
Co robią dziennikarze?
73
00:04:35,693 --> 00:04:41,406
Ujawniają stosowanie przemocy
i mafijne biznesy.
74
00:04:41,490 --> 00:04:45,745
Wskazują nazwiska, mówią, co robi mafia.
75
00:04:46,787 --> 00:04:48,497
Dlatego jako boss mafii
76
00:04:48,581 --> 00:04:51,250
czasem musisz ukręcić łeb
nie tylko sprawie.
77
00:04:52,084 --> 00:04:53,794
Gotowy na kilka nagłówków?
78
00:04:54,754 --> 00:04:57,089
Boss z Minnesoty, Isadore Blumenfeld,
79
00:04:57,590 --> 00:04:59,091
znany jako Kid Cann,
80
00:04:59,175 --> 00:05:03,428
zlecił zastrzelenie dziennikarza
Waltera Liggetta na oczach jego rodziny,
81
00:05:03,512 --> 00:05:06,932
bo Liggett nie porzucił tematu
korupcyjnych wpływów Canna
82
00:05:07,016 --> 00:05:08,434
na władze stanowe.
83
00:05:09,769 --> 00:05:13,563
Po ucieczce do Włoch Mussoliniego,
by uniknąć kary za morderstwo,
84
00:05:13,647 --> 00:05:17,276
boss z Nowego Jorku Vito Genovese
miał zlecić zabójstwo
85
00:05:17,360 --> 00:05:20,237
antyfaszystowskiego wydawcy Carla Trescy,
86
00:05:20,738 --> 00:05:23,032
by zyskać przychylność Il Duce .
87
00:05:23,532 --> 00:05:24,992
Powszechnie wierzy się,
88
00:05:25,076 --> 00:05:29,037
że Pablo Escobar
zabił wydawcę kolumbijskiej gazety,
89
00:05:29,121 --> 00:05:31,374
która opisywała handel narkotykami.
90
00:05:31,874 --> 00:05:35,086
Na wszelki wypadek
podłożył też bombę w jego biurze.
91
00:05:37,755 --> 00:05:40,591
CZTERY LATA PO TYM,
JAK RIINA ZOSTAŁ BOSSEM
92
00:05:41,801 --> 00:05:45,930
Gdy Riina coraz bardziej umacniał
swoją władzę w sycylijskiej mafii,
93
00:05:46,806 --> 00:05:49,808
musiał radzić sobie z czwartą władzą.
94
00:05:49,892 --> 00:05:51,435
Na przykład z tym gościem.
95
00:05:52,603 --> 00:05:56,231
Mario Francese był dziennikarzem
z Giornale di Sicilia ,
96
00:05:56,315 --> 00:05:58,400
dużej sycylijskiej gazety.
97
00:05:58,484 --> 00:06:00,486
Chciał napisać o Riinie.
98
00:06:01,278 --> 00:06:05,908
Temat? Korupcyjna rola Riiny
w lukratywnym projekcie publicznym.
99
00:06:08,285 --> 00:06:13,623
Mario Francese śledził pieniądze,
w tym środki publiczne,
100
00:06:13,707 --> 00:06:16,293
za które miano zbudować zbiornik.
101
00:06:16,377 --> 00:06:19,588
Było to około 200 milionów dolarów.
102
00:06:19,672 --> 00:06:21,590
To dużo pieniędzy do utopienia.
103
00:06:22,967 --> 00:06:26,220
By chronić swoje interesy,
Riina musiał działać.
104
00:06:28,472 --> 00:06:32,101
Francese od lat badał
nielegalne działania Riiny.
105
00:06:32,893 --> 00:06:36,814
W końcu obraz zaczynał się kształtować.
106
00:06:38,190 --> 00:06:40,984
Spisywał nazwiska mafiozów,
107
00:06:41,068 --> 00:06:45,739
ale także biznesmenów
współpracujących z mafią.
108
00:06:46,949 --> 00:06:49,869
Riina nie chciał,
by dziennikarz połączył fakty.
109
00:06:51,662 --> 00:06:55,291
Wydał więc rozkaz swojemu szwagrowi,
Leoluce Bagarelli.
110
00:06:57,585 --> 00:06:59,795
Francese późno wyszedł z pracy.
111
00:07:04,341 --> 00:07:07,136
Gdy zbliżał się do domu na Viale Campania...
112
00:07:14,226 --> 00:07:17,062
Gdy zniknął wścibski przeciwnik,
113
00:07:17,146 --> 00:07:21,150
kolejne wydanie gazety
bardziej odpowiadało gustom Toto Riiny.
114
00:07:27,448 --> 00:07:29,783
Przemoc to jasna wiadomość.
115
00:07:30,367 --> 00:07:32,285
Do dziennikarzy i innych,
116
00:07:32,369 --> 00:07:34,955
którzy chcieliby ujawnić działania mafii.
117
00:07:35,789 --> 00:07:37,917
„Daj spokój, bo skończysz tak samo”.
118
00:07:39,251 --> 00:07:43,380
Zrobienie przykładu z wścibskiego pismaka
rozwiązuje jeden problem.
119
00:07:45,216 --> 00:07:47,468
Ale kiedy dążysz do władzy absolutnej...
120
00:07:48,177 --> 00:07:49,302
Zaraz wracam.
121
00:07:49,386 --> 00:07:51,555
...musisz zmierzyć się z rywalami,
122
00:07:51,639 --> 00:07:53,766
którzy walczą nie tylko piórem.
123
00:07:54,934 --> 00:07:56,727
Jak ich zmusić, by słuchali?
124
00:07:58,395 --> 00:08:02,107
STRATEGIA:
PRZEJEDŹ PO KONKURENCJI JAK WALEC
125
00:08:03,526 --> 00:08:05,277
By znaleźć się na szczycie,
126
00:08:05,361 --> 00:08:09,573
musisz być najgroźniejszym psem w stadzie.
127
00:08:09,657 --> 00:08:11,575
Musisz używać zębów.
128
00:08:12,618 --> 00:08:15,162
Przemoc to powszechna motywacja w mafii.
129
00:08:15,246 --> 00:08:17,456
Możesz być świetnym biznesmenem,
130
00:08:17,540 --> 00:08:18,665
ale bez przemocy
131
00:08:18,749 --> 00:08:21,209
nie dasz sobie rady na ulicy.
132
00:08:21,293 --> 00:08:22,169
Nie ma mowy.
133
00:08:25,047 --> 00:08:29,552
Na początku lat 80. Riina dążył
do wzmocnienia władzy w mafii.
134
00:08:30,052 --> 00:08:32,221
Natknął się jednak na przeszkodę.
135
00:08:32,972 --> 00:08:35,266
Tak zwaną Komisję.
136
00:08:37,309 --> 00:08:39,603
Komisja mafii, tak zwana Cupola,
137
00:08:39,687 --> 00:08:42,314
to swego rodzaju mafijny rząd.
138
00:08:42,398 --> 00:08:45,650
Składała się
z bossów poszczególnych rodzin.
139
00:08:45,734 --> 00:08:48,320
Tworzyła możliwość współpracy,
140
00:08:48,404 --> 00:08:50,906
by biznesy mogły się łatwiej utrzymać.
141
00:08:51,407 --> 00:08:56,119
Riina zasiadł w Komisji około 1969 roku.
142
00:08:56,203 --> 00:08:59,373
Miał jednak większe ambicje.
143
00:09:00,833 --> 00:09:02,126
Skromny cel Riiny?
144
00:09:02,626 --> 00:09:06,922
Zmusić Komisję, by nadała mu tytuł
Capo dei Capi , bossa nad bossami.
145
00:09:07,506 --> 00:09:09,550
Był jednak nieduży problem.
146
00:09:10,175 --> 00:09:12,469
Taki tytuł nie istniał.
147
00:09:13,387 --> 00:09:17,641
Wierzył, że zasługuje na władzę absolutną.
148
00:09:18,392 --> 00:09:19,768
Nie chciał się dzielić.
149
00:09:20,853 --> 00:09:25,649
Riina postanowił zmienić aktualną pracę
w pracę marzeń.
150
00:09:28,193 --> 00:09:32,448
Plan Bestii? Zniszczyć od środka
organizacje głównych rywali.
151
00:09:33,699 --> 00:09:35,909
Zaczął od sekretnych umów na boku
152
00:09:35,993 --> 00:09:38,954
z członkami
innych rodzin mafijnych na Sycylii.
153
00:09:40,539 --> 00:09:43,792
W zamian mieli
odwalać za Riinę brudną robotę.
154
00:09:45,878 --> 00:09:50,424
Likwidowanie swoich szefów
i zastępowanie ich lojalnymi wobec Riiny.
155
00:09:51,842 --> 00:09:55,763
Wkrótce na placu boju
zostało tylko paru rywali.
156
00:09:56,680 --> 00:10:00,559
Potrzebne było
bardziej spersonalizowane podejście.
157
00:10:02,436 --> 00:10:04,312
Stefano Bontate był bossem
158
00:10:04,396 --> 00:10:07,107
jednej z najpotężniejszych rodzin
z Palermo.
159
00:10:07,691 --> 00:10:11,987
Bliskim współpracownikiem Bontate
był niejaki Salvatore Inzerillo.
160
00:10:12,071 --> 00:10:16,658
Inzerillo i Bontate
sprzeciwiali się Riinie.
161
00:10:16,742 --> 00:10:20,245
Riina musiał więc coś zrobić.
162
00:10:22,039 --> 00:10:28,003
Stefano Bontate obchodził 42 urodziny
w swoim domu w Palermo.
163
00:10:29,171 --> 00:10:33,425
Zawiadomieni o imprezie ludzie Riiny
zaczaili się w pobliżu.
164
00:10:34,510 --> 00:10:39,139
O 20.30 Bontate wyszedł z imprezy,
by jechać na noc do domu na wsi.
165
00:10:41,350 --> 00:10:44,103
Trafił jednak na niemiłą niespodziankę.
166
00:10:58,158 --> 00:11:02,746
Dwa i pół tygodnia później
Salvatore Inzerillo wychodził od kochanki.
167
00:11:03,664 --> 00:11:06,375
Kuloodporne alfa romeo
zaparkował nieopodal.
168
00:11:08,168 --> 00:11:11,839
Zabójcy od Riiny
tu też odrobili zadanie domowe.
169
00:11:13,841 --> 00:11:17,052
Gdy Inzerillo wyszedł
z popołudniowej schadzki,
170
00:11:19,054 --> 00:11:21,807
Riina dostał to, czego pragnął.
171
00:11:25,185 --> 00:11:27,271
Ale Bestia nie miała jeszcze dosyć.
172
00:11:29,982 --> 00:11:31,608
Na pogrzebie ojca
173
00:11:31,692 --> 00:11:36,363
młody syn Inzerilla, Giuseppe,
poprzysiągł zemstę na zabójcy ojca.
174
00:11:37,489 --> 00:11:40,367
Riina postanowił przykładnie go ukarać.
175
00:11:42,244 --> 00:11:45,289
Zabili szesnastoletniego syna Inzerilla.
176
00:11:47,249 --> 00:11:49,418
Zanim go zabili,
177
00:11:50,335 --> 00:11:52,504
Riina kazał obciąć mu rękę.
178
00:11:54,923 --> 00:11:58,844
To wiadomość do każdego,
kto chciałby się sprzeciwić Riinie.
179
00:12:00,012 --> 00:12:01,180
„Tak skończysz”.
180
00:12:02,389 --> 00:12:04,433
Plan Riiny zadziałał bez pudła.
181
00:12:05,142 --> 00:12:08,311
Udało mu się sterroryzować
bezwzględnych morderców
182
00:12:08,395 --> 00:12:10,230
i przekonać do swojego planu.
183
00:12:10,731 --> 00:12:13,317
Stali się mu posłuszni.
184
00:12:13,942 --> 00:12:15,652
Wielu członków Komisji
185
00:12:15,736 --> 00:12:19,948
wolało przekazać władzę Riinie
niż skończyć w ten sposób.
186
00:12:21,575 --> 00:12:24,619
Z powodzeniem użyłeś krwi rywali,
187
00:12:24,703 --> 00:12:27,873
by wspiąć się na szczyt jako boss mafii.
188
00:12:28,624 --> 00:12:31,043
Na kolejnym etapie twoich rządów strachu
189
00:12:31,877 --> 00:12:35,255
spodziewaj się nowych wrogów
spośród szeregów władzy.
190
00:12:35,339 --> 00:12:36,882
Już na ciebie czyhają.
191
00:12:37,758 --> 00:12:40,385
Pokazałeś im już, kto tu rządzi?
192
00:12:40,928 --> 00:12:44,807
STRATEGIA: UCISZ WŁADZE
193
00:12:46,892 --> 00:12:48,435
Jako boss nad bossami
194
00:12:48,936 --> 00:12:53,231
musisz udowodnić wszystkim,
że masz władzę absolutną.
195
00:12:53,315 --> 00:12:56,401
Nie!
196
00:12:56,902 --> 00:13:01,239
Boss mafii musi być tym,
który pociąga za sznurki.
197
00:13:01,323 --> 00:13:07,078
Trzeba panować nad rządzącymi,
by umocnić własną władzę.
198
00:13:07,162 --> 00:13:10,666
Gdy bohaterscy politycy zapomną,
kto tu rządzi,
199
00:13:11,166 --> 00:13:12,042
przypomnij im.
200
00:13:12,626 --> 00:13:13,877
Tak jak Toto Riina.
201
00:13:16,296 --> 00:13:19,132
W latach 80. panowała kultura strachu.
202
00:13:19,216 --> 00:13:22,678
Ludzie codziennie widzieli
ciała na ulicach.
203
00:13:23,929 --> 00:13:28,308
Bali się wychodzić z domów.
204
00:13:28,392 --> 00:13:32,061
Mafia narodziła się na Sycylii,
ale to jest niepokojąca nowość.
205
00:13:32,145 --> 00:13:35,231
W tym roku mieliśmy już
100 mafijnych egzekucji.
206
00:13:35,315 --> 00:13:39,444
Mieszkańcy żądali,
by władze coś z tym zrobiły.
207
00:13:41,572 --> 00:13:46,702
Włoski rząd wysłał najpotężniejszego
członka sił policyjnych,
208
00:13:48,120 --> 00:13:54,126
generała Alberto Dalla Chiesę,
by walczył w Palermo z mafią.
209
00:13:55,460 --> 00:13:58,213
Ale gdy w grę wchodziło utrzymanie władzy,
210
00:13:58,297 --> 00:14:01,049
Riina sam miał specjalne uprawnienia.
211
00:14:04,428 --> 00:14:05,970
W maju 1982 roku
212
00:14:06,054 --> 00:14:08,223
Dalla Chiesa przyjechał do Palermo ,
213
00:14:08,724 --> 00:14:11,393
a wraz z nim młodziutka żona, Emanuela.
214
00:14:14,563 --> 00:14:19,318
Kilka miesięcy później
para wyszła z komendy na kolację.
215
00:14:20,444 --> 00:14:22,321
Mieli policyjną eskortę.
216
00:14:27,659 --> 00:14:29,620
Gdy jechali główną ulicą,
217
00:14:30,495 --> 00:14:31,622
zostali otoczeni.
218
00:14:32,205 --> 00:14:35,292
Dalla Chiesa próbował osłonić żonę.
219
00:14:42,591 --> 00:14:43,550
Na próżno.
220
00:14:45,218 --> 00:14:46,720
Dosięgło ich 30 kul.
221
00:14:47,721 --> 00:14:51,599
Kiedy robisz coś z rozmachem,
222
00:14:51,683 --> 00:14:54,978
jak strzelaninę z karabinu maszynowego
w środku miasta,
223
00:14:55,062 --> 00:14:59,149
to wiadomość dociera do społeczności,
a czasem do całego kraju.
224
00:15:00,484 --> 00:15:05,197
Pogrzeb Dalla Chiesy zgromadził tłumy.
Żałobnicy byli wściekli.
225
00:15:06,156 --> 00:15:07,991
Obrzucili urzędników monetami.
226
00:15:08,492 --> 00:15:12,162
Byli sfrustrowani,
że rząd nie potrafi okiełznać mafii.
227
00:15:13,372 --> 00:15:18,543
Na pogrzebie Dalla Chiesy
ktoś niósł tabliczkę z napisem:
228
00:15:18,627 --> 00:15:21,713
„Koniec nadziei uczciwych Sycylijczyków”.
229
00:15:22,422 --> 00:15:25,050
Innymi słowy: zadanie wykonane.
230
00:15:25,801 --> 00:15:28,178
Zabicie Dalla Chiesy pokazało,
231
00:15:29,012 --> 00:15:30,764
że mogą zabić każdego.
232
00:15:31,640 --> 00:15:32,849
Zabiją cię,
233
00:15:33,850 --> 00:15:36,269
jeśli będziesz się wtrącać.
234
00:15:37,854 --> 00:15:40,065
Świetny przykład podporządkowania.
235
00:15:41,692 --> 00:15:45,778
Jak zobaczysz w poradniku,
twoja władza absolutna będzie trwać,
236
00:15:45,862 --> 00:15:48,490
jeśli utrzymasz wysoki standard.
237
00:15:49,074 --> 00:15:50,075
Jedno potknięcie
238
00:15:51,785 --> 00:15:53,161
oznacza katastrofę.
239
00:15:54,663 --> 00:15:58,542
STRATEGIA: ZAWSZE KOŃCZ PRACĘ
240
00:16:00,585 --> 00:16:04,423
Gdy twoim celem
jest zastraszenie całej społeczności,
241
00:16:05,382 --> 00:16:07,384
nie ma miejsca na półśrodki.
242
00:16:09,386 --> 00:16:12,388
Krzywdzisz wrogów? Rób to do końca,
243
00:16:12,472 --> 00:16:14,057
żeby cię nie dorwali.
244
00:16:15,142 --> 00:16:17,393
Jeśli ktoś sprawia ci kłopoty,
245
00:16:17,477 --> 00:16:19,228
zawsze będzie je sprawiał.
246
00:16:19,312 --> 00:16:21,273
Trzeba się ich pozbyć.
247
00:16:22,357 --> 00:16:27,654
Dlatego ci honorowi spryciarze
dopinali każdą sprawę.
248
00:16:29,197 --> 00:16:34,077
Gdy Whitey Bulger rzekomo zlecił śmierć
Ala Notarangelego, lidera rywali,
249
00:16:34,619 --> 00:16:37,163
w międzyczasie zginął brat Notarangelego
250
00:16:37,247 --> 00:16:38,623
i pechowy barman.
251
00:16:38,707 --> 00:16:42,502
Dopiero potem zabójca od Whitey’ego
w końcu wyeliminował cel.
252
00:16:43,754 --> 00:16:45,964
Australijski mafioso Robert Trimbole
253
00:16:46,048 --> 00:16:49,550
dwa razy próbował zabić
wroga narkotyków Donalda Mackaya.
254
00:16:49,634 --> 00:16:52,387
Najpierw kusił go na fałszywy biznes,
255
00:16:52,471 --> 00:16:55,515
a potem kazał zastrzelić na parkingu.
256
00:16:56,892 --> 00:16:59,852
Joaquin „El Chapo” Guzman
spędził dziesięć lat,
257
00:16:59,936 --> 00:17:03,523
ścigając lidera wrogiego kartelu,
Ramóna Arellano Félixa.
258
00:17:03,607 --> 00:17:06,860
Próbował go zabić
w klubie nocnym Puerto Vallarta.
259
00:17:07,611 --> 00:17:09,904
Gdy Arellano w końcu zginął,
260
00:17:09,988 --> 00:17:14,367
El Chapo nazwał to
najprzyjemniejszą chwilą życia.
261
00:17:15,202 --> 00:17:18,413
Riina był już podejrzany
o setki morderstw.
262
00:17:18,497 --> 00:17:21,708
Było wiadomo, że potrafi prowadzić biznes.
263
00:17:22,793 --> 00:17:24,502
Ale jeden rywal z mafii
264
00:17:24,586 --> 00:17:27,547
wciąż pozostawał poza jego zasięgiem.
265
00:17:28,715 --> 00:17:31,634
Tommaso Buscetta słynął jako
„Boss Dwóch Światów”.
266
00:17:31,718 --> 00:17:34,679
Miał biznesy po obu stronach Atlantyku.
267
00:17:35,180 --> 00:17:39,267
Handlował narkotykami,
w końcu przeniósł się do Brazylii.
268
00:17:40,352 --> 00:17:43,521
Buscetta pomógł sformować
Komisję sycylijskiej mafii.
269
00:17:43,605 --> 00:17:46,733
Był sojusznikiem głównych rywali,
a potem ofiar Riiny,
270
00:17:47,359 --> 00:17:48,985
bossów z Palermo: Bontatego
271
00:17:50,195 --> 00:17:51,154
i Inzerilla.
272
00:17:52,322 --> 00:17:56,034
Riina postrzegał go jako zagrożenie.
Chciał jego powrotu.
273
00:17:56,118 --> 00:17:57,577
Chciał móc go zabić.
274
00:17:58,912 --> 00:18:01,789
Riina postanowił
wywabić Buscettę z kryjówki.
275
00:18:01,873 --> 00:18:04,584
Użył ekstremalnych metod perswazji.
276
00:18:05,418 --> 00:18:07,879
To był pech dla starszych synów Buscetty.
277
00:18:09,005 --> 00:18:11,632
Wybrali się na przejażdżkę nowym autem,
278
00:18:11,716 --> 00:18:14,136
po czym zaginęli bez śladu.
279
00:18:15,512 --> 00:18:18,348
Prawdopodobnie padli ofiarą lupary bianki ,
280
00:18:18,974 --> 00:18:20,183
Białej Strzelby.
281
00:18:22,853 --> 00:18:26,773
Lupara bianca to rodzaj zabójstwa,
który nie pozostawia ciała.
282
00:18:26,857 --> 00:18:30,277
To kolejny sposób
wzbudzania strachu przez mafię.
283
00:18:30,777 --> 00:18:32,987
Nie tylko nie da się znaleźć dowodów,
284
00:18:33,071 --> 00:18:36,992
ale w dodatku rodzina
nie może nawet opłakać zmarłego.
285
00:18:38,660 --> 00:18:42,789
Riina wierzył, że żałoba
i chęć zemsty Buscetty
286
00:18:42,873 --> 00:18:44,541
wyciągną go z kryjówki.
287
00:18:45,625 --> 00:18:46,543
Nie wyciągnęły.
288
00:18:48,503 --> 00:18:50,171
Dzień po Bożym Narodzeniu
289
00:18:50,255 --> 00:18:53,967
Riina wysłał zabójców do pizzerii
w centrum Palermo.
290
00:18:56,720 --> 00:19:00,265
Zastrzelili tam zięcia
i dwóch bratanków Buscetty.
291
00:19:02,684 --> 00:19:06,271
Nie rozpoznali za barem córki Buscetty.
292
00:19:08,565 --> 00:19:11,526
Dwa dni później
nastąpił ciąg dalszy masakry.
293
00:19:16,448 --> 00:19:20,577
Brat i bratanek Buscetty
zostali zastrzeleni w rodzinnej firmie.
294
00:19:21,411 --> 00:19:26,249
Riina zamordował około tuzina
członków rodziny Tommaso Buscetty.
295
00:19:27,083 --> 00:19:31,254
Większość z nich nie miała nic wspólnego
z działaniami mafii.
296
00:19:32,505 --> 00:19:37,886
Mimo wysiłków Riiny
Tommaso Buscetta nie złapał przynęty.
297
00:19:38,678 --> 00:19:40,513
Buscetta nie był przekonany.
298
00:19:40,597 --> 00:19:41,640
Nie wrócił.
299
00:19:42,682 --> 00:19:46,144
Chcąc nie chcąc, jego wygnanie
dobiegło wreszcie końca.
300
00:19:49,606 --> 00:19:51,816
Aresztowały go brazylijskie władze.
301
00:19:52,317 --> 00:19:55,528
Ekstradycja do Włoch
nastąpiła w 1984 roku.
302
00:19:56,071 --> 00:20:00,449
Buscetta znalazł się
pod nadzorem włoskiej policji.
303
00:20:00,533 --> 00:20:03,119
Tam spotkał go Giovanni Falcone.
304
00:20:05,205 --> 00:20:08,541
To był potężny antymafijny śledczy.
305
00:20:09,209 --> 00:20:13,255
Buscetta postanowił zyskać, ile się dało,
306
00:20:13,922 --> 00:20:16,716
a do tego zemścić się na Bestii.
307
00:20:17,384 --> 00:20:21,971
Buscetta poszedł na ugodę z Falconem.
308
00:20:22,055 --> 00:20:26,726
Podał mu szczegółowe informacje o mafii.
309
00:20:27,936 --> 00:20:30,063
By zniszczyć Riinę,
310
00:20:31,106 --> 00:20:37,612
w ramach vendetty zeznał tyle,
że prokuratura
311
00:20:37,696 --> 00:20:41,532
mogła oskarżyć członków Komisji
312
00:20:41,616 --> 00:20:44,786
o zlecenie setek zabójstw.
313
00:20:46,538 --> 00:20:53,044
Riina nie zakończył sprawy z Buscettą
i mało to fatalne konsekwencje.
314
00:20:53,962 --> 00:20:57,674
Wraz z całą mafią
znalazł się na celowniku władz.
315
00:20:58,341 --> 00:21:00,384
Gdy wydaje się, że nie ma nadziei,
316
00:21:00,468 --> 00:21:02,387
możesz sobie poradzić,
317
00:21:02,971 --> 00:21:07,809
jeśli zajrzysz do poradnika
i udowodnisz, na co jesteś gotowy.
318
00:21:08,935 --> 00:21:12,814
STRATEGIA: NIE OSZCZĘDZAĆ NIKOGO
319
00:21:14,399 --> 00:21:17,277
Kiedy nie masz nic do stracenia,
320
00:21:18,778 --> 00:21:19,904
to jest wolność.
321
00:21:19,988 --> 00:21:23,032
Gdy wydaje się,
że twoi wrogowie mają przewagę,
322
00:21:23,116 --> 00:21:25,410
to moment, by chwycić za broń.
323
00:21:26,911 --> 00:21:29,539
Osaczeni mafiozi są niebezpieczni.
324
00:21:30,749 --> 00:21:32,792
Nie wiadomo, do czego się posuną.
325
00:21:34,544 --> 00:21:36,796
Gdy Buscetta zaczął śpiewać,
326
00:21:37,297 --> 00:21:39,758
wokół Riiny zrobiło się gorąco.
327
00:21:41,926 --> 00:21:47,723
Falcone przygotował
nakazy aresztowania aż 366 osób.
328
00:21:47,807 --> 00:21:49,100
To w cholerę dużo.
329
00:21:51,102 --> 00:21:55,190
Riina był na liście,
ale udało mu się uniknąć aresztowania.
330
00:21:57,150 --> 00:22:01,154
Wielu ważnych mafiozów, jego podwładnych,
nie miało tyle szczęścia.
331
00:22:02,280 --> 00:22:04,866
Toto Riina poczuł się zagrożony.
332
00:22:05,784 --> 00:22:10,372
Wszystko, na co pracował, rozpadało się
z każdym aresztowaniem.
333
00:22:11,498 --> 00:22:13,416
Zaczęły się ważne przesłuchania.
334
00:22:14,209 --> 00:22:16,294
Są znane jako Maksiproces.
335
00:22:16,920 --> 00:22:19,214
Na jego czele stał Giovanni Falcone.
336
00:22:19,798 --> 00:22:22,091
Założenie Maksiprocesu było takie,
337
00:22:22,175 --> 00:22:26,179
że oskarżona jest sama instytucja mafii.
338
00:22:30,475 --> 00:22:35,397
Celem było więc zlikwidowanie mafii.
339
00:22:36,981 --> 00:22:39,234
Dla mafijnego bossa nad bossami...
340
00:22:41,569 --> 00:22:42,737
to sprawa osobista.
341
00:22:44,948 --> 00:22:46,907
Wielu mafiozów założyło,
342
00:22:46,991 --> 00:22:49,827
że Riina wykorzysta
swoje kontakty polityczne
343
00:22:49,911 --> 00:22:52,163
i zostaną uniewinnieni.
344
00:22:52,247 --> 00:22:58,420
Ale z 475 oskarżonych skazano 342 osoby.
345
00:22:58,920 --> 00:23:03,466
Wiele wyroków zapadło zaocznie,
bo mafiozi się ukrywali. W tym Riina.
346
00:23:04,843 --> 00:23:06,594
Uznając ich za winnych,
347
00:23:07,387 --> 00:23:12,100
Falcone pokazał,
że sycylijska mafia nie jest niepokonana.
348
00:23:12,684 --> 00:23:16,563
W procesie pojawili się
l'emergenza pentiti ,
349
00:23:17,480 --> 00:23:20,942
skruszeni mafiozi
zeznający jako świadkowie koronni.
350
00:23:21,985 --> 00:23:26,739
Riina musiał jakoś pokazać mafiozom,
351
00:23:26,823 --> 00:23:29,867
że nie będą bezpieczni,
jeśli pójdą na ugodę.
352
00:23:29,951 --> 00:23:31,411
Że może dorwać każdego.
353
00:23:34,539 --> 00:23:36,833
Dnia 23 maja 1992 roku
354
00:23:37,333 --> 00:23:39,043
bohater Maksiprocesu,
355
00:23:39,127 --> 00:23:42,213
Giovanni Falcone, wraca z żoną do Palermo.
356
00:23:43,673 --> 00:23:45,884
Ktoś dostrzega ich przyjazd.
357
00:23:47,594 --> 00:23:49,720
Falcone podejmuje odważną decyzję.
358
00:23:49,804 --> 00:23:52,348
Zamiast jechać z ochroną,
359
00:23:52,432 --> 00:23:56,019
chce prowadzić własne auto
z lotniska do domu na wsi.
360
00:23:57,437 --> 00:24:00,940
Nie wie, że Riina i jego sojusznicy
planują zemstę.
361
00:24:04,736 --> 00:24:07,780
Gdy auto Falcone
zbliża się do miasta Capaci,
362
00:24:08,531 --> 00:24:09,866
pułapka się zamyka.
363
00:24:13,661 --> 00:24:16,206
Falcone i jego żona
odnoszą śmiertelne rany .
364
00:24:16,706 --> 00:24:21,377
Niezwykle silną eksplozję
wyczuwają detektory trzęsienia ziemi.
365
00:24:24,214 --> 00:24:26,216
Ale Riina jeszcze nie skończył.
366
00:24:27,050 --> 00:24:30,970
Dwa miesiące później kolega Falcone
z oddziałów antymafijnych,
367
00:24:31,054 --> 00:24:33,556
Paolo Borsellino, również ginie
368
00:24:34,182 --> 00:24:37,018
przez bombę w samochodzie
przed domem jego matki.
369
00:24:37,810 --> 00:24:39,771
Przesłanie Riiny jest jasne.
370
00:24:40,396 --> 00:24:45,484
Wiadomość brzmi: „Jeśli z nami zadrzecie,
uderzymy w samą górę.
371
00:24:45,568 --> 00:24:47,653
Może i macie ochronę.
372
00:24:47,737 --> 00:24:48,863
I tak zginiecie”.
373
00:24:54,577 --> 00:24:57,372
Wyrażając się tak dobitnie,
374
00:24:58,331 --> 00:25:01,167
Riina ściągnął na siebie konsekwencje.
375
00:25:02,544 --> 00:25:07,590
Włoskie władze były tak zażenowane
śmiercią Falcone i Borsellina,
376
00:25:07,674 --> 00:25:13,930
że wysłały na Sycylię 7000 żołnierzy,
by zapanowali nad tym terytorium.
377
00:25:15,473 --> 00:25:16,474
Pół roku później
378
00:25:16,975 --> 00:25:19,977
resztki mafii Riiny ledwo się bronią.
379
00:25:20,061 --> 00:25:23,356
Przestraszony kompan doprowadza władze
do kryjówki Riiny.
380
00:25:23,940 --> 00:25:26,985
Bestia zostaje aresztowana.
381
00:25:28,403 --> 00:25:31,197
Boss nad bossami sycylijskiego półświatka,
382
00:25:31,281 --> 00:25:34,117
Salvatore Riina,
został aresztowany dwa dni temu.
383
00:25:34,951 --> 00:25:39,289
Po tym, jak z ukrycia rządził twardą ręką,
384
00:25:40,582 --> 00:25:43,334
Riina jest gotowy się pokazać.
385
00:25:44,002 --> 00:25:46,504
To była scena jak z bajki.
386
00:25:46,588 --> 00:25:50,300
Odsłaniasz kurtynę, a tam mały staruszek.
387
00:25:51,551 --> 00:25:53,886
Co takiego mógł zbroić?
388
00:25:53,970 --> 00:25:59,016
Byłem rolnikiem.
Pracowałem uczciwie na roli.
389
00:25:59,100 --> 00:26:01,185
Salvatore Riina ma czworo dzieci.
390
00:26:01,269 --> 00:26:04,314
Kocha dzieci. Kocha wszystko i wszystkich.
391
00:26:05,315 --> 00:26:07,066
A, no tak.
392
00:26:13,865 --> 00:26:18,244
Po zdominowaniu jednej z największych
organizacji mafijnych
393
00:26:18,870 --> 00:26:21,539
Toto Riina umiera w więziennym szpitalu
394
00:26:22,040 --> 00:26:24,459
dzień po swoich 87 urodzinach.
395
00:26:25,627 --> 00:26:27,754
Do samego końca był zagadką.
396
00:26:28,254 --> 00:26:32,925
Nigdy nie mówił o swoich zbrodniach
ani kontaktach w biznesie i polityce.
397
00:26:35,178 --> 00:26:39,056
Jeśli sianie zniszczenia zza kulis
to dla ciebie nie rozrywka,
398
00:26:39,140 --> 00:26:41,517
jest inny sposób na mafijną karierę,
399
00:26:41,601 --> 00:26:43,561
który zapewni ci sławę.
400
00:26:44,646 --> 00:26:46,439
Niestety, nie za dobry.
401
00:26:48,733 --> 00:26:49,733
Oto przykład.
402
00:26:49,817 --> 00:26:52,778
John Gotti, mafioso z Nowego Jorku.
403
00:26:52,862 --> 00:26:55,782
Odrzucił poradnik, stosował własne zasady.
404
00:26:56,866 --> 00:26:58,117
Został gwiazdą.
405
00:26:58,618 --> 00:27:01,829
Zniszczył przy tym całą swoją organizację.
406
00:27:02,830 --> 00:27:05,083
Gotowy nauczyć się, czego nie robić?
407
00:27:42,370 --> 00:27:44,372
Napisy: Anna Radwan-Żbikowska