1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:27,277 --> 00:00:31,614
Lima, apat, tatlo, dalawa, isa.
4
00:00:33,366 --> 00:00:35,744
Madalas, dito magsisimula ang pelikula
5
00:00:35,744 --> 00:00:36,953
pero gusto kong ipaalam
6
00:00:36,953 --> 00:00:39,873
na sa pelikulang ito
ay sinusuri ang police history
7
00:00:39,873 --> 00:00:41,624
na gusto kong pag-isipan ninyo.
8
00:00:42,584 --> 00:00:44,711
Kailangan ninyong maging mapagtanong
9
00:00:44,711 --> 00:00:46,880
o kahit magduda man lang.
10
00:00:48,339 --> 00:00:50,008
Kayo na ang bahala.
11
00:00:51,217 --> 00:00:52,719
Ang police power
12
00:00:52,719 --> 00:00:54,763
ay immediate power.
13
00:00:54,763 --> 00:00:56,264
Dapat ngayon 'yon mismo.
14
00:00:56,765 --> 00:00:57,599
Dapat...
15
00:00:58,975 --> 00:01:01,603
gawin mo ang inutos ko, ngayon din.
16
00:01:02,479 --> 00:01:05,857
Walang hintay-hintay. Wala.
Walang tawag-tawag. Walang gano'n.
17
00:01:05,857 --> 00:01:06,941
Dahil kung hindi.
18
00:01:07,484 --> 00:01:10,487
Ako ang magdedesisyon
kung ano ang mangyayari.
19
00:01:11,613 --> 00:01:14,574
Isa lang ang kailangan
para maging mabuting pulis: puso.
20
00:01:15,158 --> 00:01:18,578
Pero minsan dapat...
maging walang hiya ka rin.
21
00:01:18,578 --> 00:01:21,206
Minsan, kailangan mong magmukhang masama.
22
00:01:23,249 --> 00:01:24,751
Pulis! Walang gagalaw!
23
00:01:24,751 --> 00:01:27,504
- Ano'ng ginawa ko?
- Naiintindihan mo ba ang sinasabi ko?
24
00:01:27,504 --> 00:01:29,923
Wala akong oras para sa 'yo.
25
00:01:29,923 --> 00:01:33,760
ITINATAG SA BOSTON ANG UNANG
PUBLICLY FUNDED POLICE FORCE NOONG 1838.
26
00:01:33,760 --> 00:01:35,053
Hanggang tuhod, hut.
27
00:01:36,513 --> 00:01:38,515
Hanggang balakang, hut.
28
00:01:39,140 --> 00:01:42,477
SA SUMUNOD NA DALAWANG DEKADA,
NAGTAYO NG KANI-KANILANG DEPARTMENTS
29
00:01:42,477 --> 00:01:45,271
ANG NEW YORK CITY, PHILADELPHIA,
CINCINATTI, AT CHICAGO.
30
00:01:45,271 --> 00:01:48,733
Sa maraming institution, 'yong mindset,
"Ganito na namin ginagawa."
31
00:01:48,733 --> 00:01:50,735
"Kaya dapat ganito na lang."
32
00:01:50,735 --> 00:01:54,114
Di man lang binabalikan ang simula
para malaman kung,
33
00:01:54,114 --> 00:01:56,574
"Ano ba 'yong plano natin
noong sinimulan natin 'to?"
34
00:01:59,410 --> 00:02:04,249
Saan ba nanggaling ang salitang "police"?
Nanggaling 'yon sa salitang "polis".
35
00:02:04,249 --> 00:02:07,627
Ang idea kasi, kaya nating pamahalaan
ang ating mga sarili
36
00:02:07,627 --> 00:02:10,463
at naniniwala tayo
sa principle of self-government.
37
00:02:11,297 --> 00:02:15,051
Ang problema, mahirap alamin
kung sino ang kumukontrol sa mga pulis.
38
00:02:15,677 --> 00:02:17,137
Mahirap na alamin
39
00:02:17,137 --> 00:02:21,182
kung ano ang nagbibigay sa kanila
ng authority sa mga tao.
40
00:02:22,142 --> 00:02:27,105
Sinasakop na ng pulisya sa amin
ang aming lugar, ang aming komunidad,
41
00:02:27,105 --> 00:02:29,858
katulad ng ginagawa
ng mga tropang banyaga.
42
00:02:32,068 --> 00:02:35,613
Maraming nakakaramdam
na hindi na makontrol ang kapulisan.
43
00:02:35,613 --> 00:02:39,826
Pero may mga malagim na krimen
at matinding karahasan din
44
00:02:39,826 --> 00:02:43,371
sa ilang mga komunidad
na hindi na rin makontrol.
45
00:02:43,872 --> 00:02:46,749
18,000 STATE AT LOCAL POLICE
AT PUBLIC SAFETY AGENCIES SA U.S.
46
00:02:46,749 --> 00:02:50,003
ANG MAY HIGIT 100 MILYONG PULIS
HALOS KASINGDAMI NG POPULASYON NG DELAWARE
47
00:02:50,003 --> 00:02:52,255
Ang kalupitan ng pulisya
48
00:02:52,255 --> 00:02:56,551
ang nagpapakita
na hindi pa tayo ganap na mamamayan.
49
00:02:56,551 --> 00:03:02,348
Iyon kung bakit ang mga pulis
ang dahilan ng napakalaking protesta.
50
00:03:02,348 --> 00:03:06,352
Paglabag kasi 'yon sa karapatan nating
maging bahagi ng lipunan,
51
00:03:06,352 --> 00:03:08,271
ng karapatan nating manatili rito.
52
00:03:08,271 --> 00:03:13,526
Magsialis na kayo o huhulihin kayo!
53
00:03:14,360 --> 00:03:15,778
Ngayon na!
54
00:03:17,280 --> 00:03:19,741
Kung bukas, gagawa tayo ng bansa
55
00:03:19,741 --> 00:03:21,826
at kabilang sa iimbentuhin natin
56
00:03:21,826 --> 00:03:26,956
ang sistema ng batas at kaayusan,
ng criminal justice, ng pulisya,
57
00:03:27,624 --> 00:03:31,669
napakamalabong magiging katulad 'yon
ng sistema natin ngayon.
58
00:03:31,669 --> 00:03:34,756
Pero hindi pa rin natin pinapalitan 'yon.
59
00:03:45,767 --> 00:03:48,019
Ang police power ay malawak ang sakop,
60
00:03:48,978 --> 00:03:50,063
makapangyarihan,
61
00:03:50,813 --> 00:03:52,232
at mahirap maipaliwanag.
62
00:03:55,068 --> 00:03:59,822
Lakas ito ng 100 milyong pulis
na ginagamit sa lahat ng lugar,
63
00:03:59,822 --> 00:04:00,907
nang sabay-sabay.
64
00:04:04,953 --> 00:04:07,580
Pero ang police power
ay napaka-intimate din.
65
00:04:08,873 --> 00:04:12,961
Ang higanteng institusyong ito
ay makakapaghalughog sa bulsa mo,
66
00:04:13,461 --> 00:04:17,090
{\an8}mate-trace ang cellphone mo,
makahihingi ng identification mo,
67
00:04:18,299 --> 00:04:22,470
{\an8}mapapanood ka sa surveillance cameras,
o makakakuha ng DNA mo.
68
00:04:24,430 --> 00:04:25,723
{\an8}Sa United States,
69
00:04:26,683 --> 00:04:29,435
{\an8}walang kumukontrol sa police power.
70
00:04:31,479 --> 00:04:35,275
{\an8}Sa ganitong uri ng demokrasya,
sino ba ang mas makapangyarihan?
71
00:04:36,359 --> 00:04:37,568
{\an8}Ang mga mamamayan ba
72
00:04:39,237 --> 00:04:40,238
{\an8}o ang mga pulis?
73
00:04:49,330 --> 00:04:51,582
{\an8}Ano krimen ang pinakamadalas mangyari
74
00:04:51,582 --> 00:04:52,667
{\an8}sa north side?
75
00:04:52,667 --> 00:04:55,628
{\an8}Ano ang mga kinakaharap ninyo
sa presinto ninyo?
76
00:04:55,628 --> 00:05:01,092
Maraming nangyayaring karahasan, patayan.
North High School, o. Do'n ako nag-aral.
77
00:05:01,092 --> 00:05:04,178
ANG 4TH PRECINCT
AY NASA HILAGA NG MINNEAPOLIS.
78
00:05:04,971 --> 00:05:06,889
Marami kaming kaso ng violence.
79
00:05:06,889 --> 00:05:08,891
Kailan lang, isa sa mga atheletes namin,
80
00:05:08,891 --> 00:05:12,478
'yong quarterback, binaril siya at pinatay
dalawang linggo na'ng nakakaraan.
81
00:05:17,567 --> 00:05:18,609
Ano'ng nangyari?
82
00:05:19,110 --> 00:05:22,655
Akala nila, maaga silang palalabasin
ng school para makasali sila
83
00:05:22,655 --> 00:05:25,116
sa protesta sa pagbaril kay Amir Locke.
84
00:05:25,116 --> 00:05:30,913
Kaya, si D. Hill, umalis siya ng school
kasama ng ibang players.
85
00:05:30,913 --> 00:05:34,292
Pauwi na sana siya
o papunta sa bahay ng kaibigan niya
86
00:05:34,292 --> 00:05:38,296
nang may nadaanan siyang lalaki
sa Golden Valley Road.
87
00:05:38,296 --> 00:05:40,131
Dadaan tayo sa site.
88
00:05:40,631 --> 00:05:43,217
Dinaanan niya lang 'yong lalaki.
89
00:05:43,217 --> 00:05:47,221
Lumingon 'yong lalaki, at di namin alam
kung nagkabanggaan sila o ano,
90
00:05:47,221 --> 00:05:48,431
pero naglakad lang si D.
91
00:05:48,431 --> 00:05:52,894
Bumunot ng baril sa backpack 'yong lalaki
at binaril niya sa likod ng ulo si D.
92
00:05:53,478 --> 00:05:54,854
Doon siya mismo pinatay.
93
00:05:59,484 --> 00:06:01,652
- Mga kamay n'yo, boys.
- Eto na.
94
00:06:01,652 --> 00:06:04,280
- Alagaan n'yo ang isa't isa.
- Concentrate, focus.
95
00:06:04,864 --> 00:06:06,699
Bukas ang front door. Bubuksan ko.
96
00:06:06,699 --> 00:06:10,953
Ang police department o law enforcement,
paramilitary organization 'yon, di ba?
97
00:06:10,953 --> 00:06:12,872
Pulis 'to! May search warrant kami!
98
00:06:14,082 --> 00:06:14,957
Tirahin mo!
99
00:06:20,254 --> 00:06:22,048
- Go!
- Pulis!
100
00:06:22,048 --> 00:06:25,343
- May search warrant kami! Dapa!
- Dapa sa sahig!
101
00:06:25,343 --> 00:06:26,886
Nakasunod ako!
102
00:06:26,886 --> 00:06:31,307
At di alam ng mga tao kung bakit
naging paramilitary organization 'yon.
103
00:06:31,307 --> 00:06:33,643
'Yong police, galing sa slave patrol.
104
00:06:33,643 --> 00:06:35,186
Tayo!
105
00:06:35,186 --> 00:06:36,437
Tayo, iha! Tayo!
106
00:06:36,437 --> 00:06:40,316
'Yong mga alipin sa bayan,
kung wala silang sulat galing sa amo nila,
107
00:06:40,316 --> 00:06:42,902
binubugbog sila nang matindi.
108
00:06:43,736 --> 00:06:47,448
At 'yong mga amo,
napuno na sa mga slave patrol.
109
00:06:48,032 --> 00:06:49,992
Kaya tinanong nila 'yong The Citadel,
110
00:06:50,701 --> 00:06:54,080
"Puwede ba silang i-train?
Bigyan ng structure?"
111
00:06:54,080 --> 00:06:56,416
Hulaan n'yo kung ano 'yong structure.
112
00:06:56,999 --> 00:06:57,959
Paramilitary.
113
00:07:01,295 --> 00:07:02,380
Saan ka nakatira?
114
00:07:03,339 --> 00:07:05,174
- Sa 80th...
- Ibaba mo ang kamay mo.
115
00:07:05,883 --> 00:07:08,010
- Saan? Pumunta ka do'n.
- Sa 80th at Figueroa.
116
00:07:08,761 --> 00:07:10,847
Kung naiintindihan ng officers natin 'yon,
117
00:07:11,514 --> 00:07:14,142
kung napag-usapan at naituro 'yon,
118
00:07:14,142 --> 00:07:17,019
maiintindihan nila kung ba't sinasabi
ng African-Americans na,
119
00:07:17,019 --> 00:07:19,605
"Oo, produkto kayo ng slave patrols."
120
00:07:19,605 --> 00:07:22,775
Maiintindihan niya
kung ano ang tinutukoy nila, di ba?
121
00:07:22,775 --> 00:07:27,697
Kasi, gaya ng salitang "patrolling",
di naman natin iniba 'yon, di ba?
122
00:07:28,197 --> 00:07:32,160
Napag-usapan natin ang sulat galing sa amo
pag pupunta ng bayan, di ba?
123
00:07:32,160 --> 00:07:35,496
Ano'ng ginagawa ng mga pulis,
pag may nakitang grupo ng Black na lalaki?
124
00:07:35,496 --> 00:07:37,165
"Uy, patingin ng ID n'yo."
125
00:07:37,165 --> 00:07:38,499
Ano ba'ng pinagkaiba?
126
00:07:38,499 --> 00:07:42,420
ARI-ARIAN
127
00:07:42,420 --> 00:07:46,090
Kung iisipin natin ang mga pinagmulan
ng policing sa America,
128
00:07:46,090 --> 00:07:49,177
gusto nating makahanap
ng iisang pinagmulan nito.
129
00:07:49,177 --> 00:07:50,553
{\an8}Pero, ang totoo,
130
00:07:50,553 --> 00:07:56,809
{\an8}nabubuo 'yon sa iba't ibang lugar
sa pagdaan ng panahon.
131
00:07:58,728 --> 00:08:02,356
Ang frontier ang isa
sa mga pinanggalingan nito,
132
00:08:02,940 --> 00:08:08,321
doon ang lugar kung saan
naranasan ng white settlers
133
00:08:08,321 --> 00:08:11,824
na makipag-agawan sa lupa
kalaban ang indigenous people.
134
00:08:11,824 --> 00:08:14,994
At sinusubukan ng white settlers na itatag
135
00:08:14,994 --> 00:08:17,079
ang karapatan
at pagmamay-ari nila sa lupa.
136
00:08:17,079 --> 00:08:18,581
MULA 1830-1847,
NAGPADALA ANG US GOVERNMENT
137
00:08:18,581 --> 00:08:20,958
NG ARMY TROOPS PARA SAPILITANG PAALISIN
ANG INDIGENOUS PEOPLE SA LUPAIN NILA.
138
00:08:20,958 --> 00:08:22,418
Ang frontier militia
139
00:08:22,418 --> 00:08:25,671
ay maituturing nating isang pinagmulan
140
00:08:25,671 --> 00:08:29,342
ng policing na alam natin ngayon.
141
00:08:35,181 --> 00:08:38,976
Sa South, medyo iba ang sistema.
142
00:08:38,976 --> 00:08:42,980
{\an8}Doon, may slave patrol system
na may kaugnayan sa mga militia.
143
00:08:43,856 --> 00:08:46,859
Grupo 'yon ng mga lalaki
144
00:08:46,859 --> 00:08:50,154
na inatasang maglibot sa plantations
145
00:08:50,154 --> 00:08:56,160
at sinisigurado nila na ang slaves
na naninirahan doon ay hindi manggugulo.
146
00:08:56,160 --> 00:08:59,121
Sila 'yong nagbabantay
sa mga grupong 'yon.
147
00:09:00,706 --> 00:09:05,336
Lumaki ang slave patrol
hanggang maging institution
148
00:09:05,336 --> 00:09:06,754
na may kaugnayan sa slavery,
149
00:09:06,754 --> 00:09:10,466
makikita rin natin
na parang dito nagsimula ang police force.
150
00:09:11,926 --> 00:09:13,844
Sabihin ninyo kung ayos na, ha?
151
00:09:14,428 --> 00:09:15,471
Oo, ayos na.
152
00:09:15,471 --> 00:09:16,556
Magaling. Action.
153
00:09:30,778 --> 00:09:35,408
Noong 18th at 19th century,
makikita natin ang municipal policing
154
00:09:35,408 --> 00:09:40,371
na ang layunin ay ang pagpapanatili
ng kaayusan sa mga natatrabaho
155
00:09:40,371 --> 00:09:41,998
o ng mga working class.
156
00:09:41,998 --> 00:09:44,709
Kaya parang iyon ang pangatlong lugar
157
00:09:44,709 --> 00:09:50,256
kung saan nabuo ang kapulisan
para mag-maintain ng class order.
158
00:09:50,965 --> 00:09:53,426
Nag-aklas ang fire
at auto accessory workers sa Toledo.
159
00:09:53,426 --> 00:09:57,346
Kinailangan ng state guardsmen na gumamit
ng tear gas, mga bala, at patalim
160
00:09:57,346 --> 00:10:01,225
para mapahupa ang galit ng mga nag-aklas
na indudyok ng mga radikal na nanggugulo.
161
00:10:01,225 --> 00:10:04,186
Umulan ng tear gas at knockout gas.
162
00:10:04,186 --> 00:10:07,857
Isang lugar ng labanan kung saan
dalawa ang namatay at pito ang nasugatan
163
00:10:07,857 --> 00:10:12,278
bago nabuwag ang hanay ng mga nag-aklas,
at bago nadakip ang kanilang mga pinuno.
164
00:10:12,278 --> 00:10:15,156
Digmaan sa mga lansangan.
Pinakamalalang hidwaan sa komunidad.
165
00:10:15,156 --> 00:10:18,576
'Yong police, mula 1800s hanggang 1900s,
166
00:10:18,576 --> 00:10:21,537
isa sa mga pangunahing papel nila
167
00:10:21,537 --> 00:10:23,539
{\an8}ang pagbuwag ng strikes ng mga manggagawa,
168
00:10:23,539 --> 00:10:26,292
{\an8}at ang pagprotekta
sa property ng employers.
169
00:10:27,752 --> 00:10:30,296
Balikan natin ang pinag-usapan
simula pa noong umpisa.
170
00:10:30,296 --> 00:10:35,426
May tatlo tayong dimensions
ng American political project.
171
00:10:36,052 --> 00:10:38,012
'Yong isang bunga ng slavery
172
00:10:38,012 --> 00:10:41,349
at ang paghuli
at sapilitang pagpapatrabaho sa mga Black.
173
00:10:42,475 --> 00:10:45,478
'Yong nabuo sa frontier,
sa pagpapalawak ng teritoryo,
174
00:10:45,478 --> 00:10:50,858
kagustuhang magmay-ari ng lupa,
at pananakop ng indigenous people.
175
00:10:50,858 --> 00:10:55,488
At 'yong bunga ng paglaganap
ng American capitalism
176
00:10:55,488 --> 00:10:58,407
at ng pangangailangan nito
ng mga manggagawa.
177
00:10:58,407 --> 00:11:03,371
Laging nagsisimula ito
sa kaugnayan ng mga tao sa mga ari-arian.
178
00:11:03,954 --> 00:11:08,459
Laging nagsisimula sa idea
na ang mga taong walang ari-arian...
179
00:11:09,794 --> 00:11:11,962
o 'yong mga taong
itinuturing na ari-arian,
180
00:11:11,962 --> 00:11:14,090
kumbaga, 'yong mga inalipin,
181
00:11:15,508 --> 00:11:19,720
ay banta sa social order
kung saan ari-arian ang batayan,
182
00:11:19,720 --> 00:11:21,847
kasi, di sila kabilang sa order na 'yon.
183
00:11:21,847 --> 00:11:24,475
Sa katunayan,
biktima sila ng order na 'yon.
184
00:11:28,312 --> 00:11:32,608
{\an8}HINULING MGA ANARKISTA, 1910
185
00:11:36,946 --> 00:11:39,782
Malamang, patay na ang lahat
ng nasa eksenang ito.
186
00:11:41,826 --> 00:11:44,161
Ang mga patay, nambubugbog o binubugbog.
187
00:11:45,621 --> 00:11:47,832
{\an8}Karahasang nabuhay sa malayong nakaraan.
188
00:11:50,501 --> 00:11:53,587
Mananatili ba sa nakaraan ang karahasan
o sasabay sa agos ng panahon?
189
00:11:55,715 --> 00:11:57,258
May sayaw dito,
190
00:11:57,842 --> 00:12:00,928
isang sayaw patawid
ng linya ng karahasan at pabalik.
191
00:12:03,013 --> 00:12:06,350
Ano kaya ang naramdaman
ng mga taong ito noong panahong iyon?
192
00:12:08,144 --> 00:12:10,688
Ano kaya ang nararamdaman nila
pagkatapos ng labanan?
193
00:12:11,522 --> 00:12:12,523
Marangal ba?
194
00:12:13,566 --> 00:12:14,859
Makapangyarihan ba?
195
00:12:16,318 --> 00:12:19,530
Kung ang trabaho mo
ay ang pagkulong at pagkontrol sa iba,
196
00:12:20,030 --> 00:12:22,158
{\an8}ano ang epekto
ng kapangyarihang ito sa 'yo?
197
00:12:24,201 --> 00:12:27,705
{\an8}Gigibain ang ilegal na tindahan ng alak,
bahay-aliwan, pasugalan, at inuman
198
00:12:27,705 --> 00:12:29,665
mula sa South Canal hanggang North Haven.
199
00:12:29,665 --> 00:12:32,460
Huhulihin natin ang bawat unggoy
hanggang sa mapuno na sila,
200
00:12:32,460 --> 00:12:35,087
na gugustuhin na lang nilang makulong
o umalis sa bayan.
201
00:12:35,087 --> 00:12:37,673
Umalis sa bansa!
Hindi lang sa bayan, sa bansa!
202
00:12:40,593 --> 00:12:41,427
Huwag.
203
00:12:41,927 --> 00:12:43,804
Huwag kayong pumalakpak.
204
00:12:44,305 --> 00:12:46,182
Gawin ninyo iyang kamao,
at gamitin ninyo.
205
00:12:52,438 --> 00:12:54,857
{\an8}Ayon sa kasaysayan, ang batas at kaayusan
206
00:12:54,857 --> 00:12:58,360
{\an8}ay ang paglulupig
ng maliit na bahagi ng populasyon
207
00:12:58,986 --> 00:13:02,239
para sa ikabubuti
ang mas malaking bahagi ng populasyon.
208
00:13:09,246 --> 00:13:11,373
Kung susuriin natin ang batas at kaayusan,
209
00:13:11,373 --> 00:13:13,584
{\an8}magkaiba silang dalawa, ha.
210
00:13:14,376 --> 00:13:17,963
{\an8}Di ba? Kung ganoon, anong bahagi
ng policing ang pagsasatupad ng batas?
211
00:13:17,963 --> 00:13:20,925
{\an8}At anong bahagi nito
ang pagpapanatili ng kaayusan ng lipunan,
212
00:13:20,925 --> 00:13:23,719
{\an8}at sino ang magsasabi
kung ano ang maayos na lipunan?
213
00:13:29,558 --> 00:13:33,938
{\an8}Hindi mapaghihiwalay ang policing
at ang racial history ng bansang ito.
214
00:13:33,938 --> 00:13:37,191
{\an8}At para maintindihan
ang mismong pundasyon nito,
215
00:13:37,191 --> 00:13:39,819
{\an8}kailangang balikan natin ang pinakasentro
216
00:13:39,819 --> 00:13:42,571
{\an8}ng cultural logics ng Europe mismo.
217
00:13:43,197 --> 00:13:44,490
{\an8}Hindi ito Ferguson.
218
00:13:45,491 --> 00:13:47,117
Hindi ito kung ano lang.
219
00:13:47,701 --> 00:13:50,120
{\an8}Baltimore City ito.
220
00:13:50,120 --> 00:13:53,123
{\an8}'Yong philosopher
na si David Hume, halimbawa,
221
00:13:53,123 --> 00:13:57,419
sinabi niya na kung Black ka o negro,
nanggagaya ka lang ng pananalita.
222
00:13:57,419 --> 00:14:00,548
Ba't di ako pumunta sa store
nang hindi pinipigilan?
223
00:14:00,548 --> 00:14:03,717
Ibig sabihin,
parang parrot ka lang, isang exotic bird.
224
00:14:03,717 --> 00:14:06,929
Kami daw na mga Black,
wala kaming mga original idea.
225
00:14:06,929 --> 00:14:11,308
Sinabi nga rin ni Thomas Jefferson
na wala raw talaga kaming creativity.
226
00:14:11,308 --> 00:14:15,020
Naniniwala si Immanuel Kant
na ang maging Black mula ulo hanggang paa
227
00:14:15,020 --> 00:14:19,066
ay malinaw na katunayan na katangahan
ang kahit anong sabihin ng isang Black.
228
00:14:19,066 --> 00:14:21,610
Sinabi ng German philosopher na si Hegel
229
00:14:21,610 --> 00:14:25,990
na ang mga Black,
wala ng German word na "Geist" o "spirit".
230
00:14:25,990 --> 00:14:28,158
Habambuhay lang kaming bata
231
00:14:28,158 --> 00:14:30,286
at primitive sa regions ng Africa,
232
00:14:30,286 --> 00:14:32,413
siyempre, maliban sa Egypt.
233
00:14:32,997 --> 00:14:36,458
{\an8}Tama! Kayo ang dahilan
kung bakit ganito ang nangyayari!
234
00:14:36,458 --> 00:14:40,212
May nangyari na
ang imahinasyon ng mga white
235
00:14:40,212 --> 00:14:45,426
ang nagbigay ng kahulugan sa katawan
ng mga Black, na ang naging resulta,
236
00:14:45,426 --> 00:14:48,971
'yong pagiging white,
ang naging ibig sabihin noon ay tao ka,
237
00:14:49,597 --> 00:14:51,223
at kinikilala ka bilang tao,
238
00:14:51,223 --> 00:14:52,892
at ang mga Black naman,
239
00:14:52,892 --> 00:14:58,105
'yon ang laging problemado o mapanganib
o di normal ang pangangakatawan.
240
00:15:09,742 --> 00:15:12,328
Ano ang gumugulo sa kapayapaan?
241
00:15:12,995 --> 00:15:14,204
Malakas magasalita?
242
00:15:14,747 --> 00:15:16,373
Nakatayo nang masyadong malapit?
243
00:15:16,373 --> 00:15:18,167
Masyadong matanong?
244
00:15:18,918 --> 00:15:20,419
Hindi sumusunod sa utos?
245
00:15:22,504 --> 00:15:25,174
Baka natawag ka nang mapanganib o deviant.
246
00:15:26,634 --> 00:15:28,761
Siguro, nailang ka na
247
00:15:28,761 --> 00:15:32,139
dahil may taong di normal
ang pangangatawan na napasobra ng lapit.
248
00:15:34,266 --> 00:15:35,601
Ano ang ginawa mo?
249
00:15:51,075 --> 00:15:52,493
Ito ba talaga ang lalaki
250
00:15:53,953 --> 00:15:55,871
na wala pang 24 oras...
251
00:15:58,666 --> 00:16:02,169
ay itinaya ang kaniyang buhay
para sa mas mababang suweldo...
252
00:16:04,213 --> 00:16:05,464
kumpara sa taong ito?
253
00:16:10,135 --> 00:16:11,720
ISINALAYSAY NI BEN GAZZARA
254
00:16:11,720 --> 00:16:15,975
Ang trabaho ng pulisya
at ang responsibilidad nito sa grupo
255
00:16:16,809 --> 00:16:19,979
ay maihahambing sa nangyari
ilang milyong taon na ang nakakaraan
256
00:16:19,979 --> 00:16:24,817
kung kailan may sariling uri ng pulisya
ang mga ninuno ng mga langgam na ito.
257
00:16:24,817 --> 00:16:27,736
Kaya ngayon, pagkatapos
ng milyon-milyong taong evolution,
258
00:16:27,736 --> 00:16:30,656
may social system ang mga langgam
kung saan may mga langgam
259
00:16:30,656 --> 00:16:35,703
na bumabantay at sumusuri sa ibang langgam
na sumusubok pumasok ang kanilang anthill.
260
00:16:35,703 --> 00:16:39,832
Kung naituring na kaaway,
nagsi-signal ang mga police o guard ants,
261
00:16:40,332 --> 00:16:43,585
at darating ang ibang langgam
para tumulong sa pagpatay ng nanghimasok.
262
00:16:43,585 --> 00:16:47,339
{\an8}Sa tingin ko, may magandang dahilan
para paniwalaan na ang pagbuo
263
00:16:47,339 --> 00:16:51,176
{\an8}ng modern police departments
na nagsimula noong 19th century
264
00:16:51,176 --> 00:16:55,556
ay itinatag bilang tugon
sa mga tao sa lipunan ng America
265
00:16:55,556 --> 00:16:58,934
na itinuturing na magkaiba at iba.
266
00:16:59,643 --> 00:17:01,437
May matibay na patunay, halimbawa,
267
00:17:01,437 --> 00:17:03,439
ang unang New York Police Department
268
00:17:03,439 --> 00:17:04,565
nong 1844
269
00:17:04,565 --> 00:17:09,028
ay direktang tugon
sa pagdami ng immigrants galing Europa,
270
00:17:09,028 --> 00:17:13,741
lalo na ng mga Irish, na itinuturing
na mas mababa o mas inferior.
271
00:17:13,741 --> 00:17:17,369
{\an8}Sa katunayan, iniisip nating white
ang Irish population ngayon
272
00:17:17,369 --> 00:17:20,831
{\an8}pero noong mid-19th century,
di talaga sila itinuturing na white.
273
00:17:20,831 --> 00:17:23,834
PAGKUHA NG LARAWAN NG BABAENG KRIMINAL
274
00:17:29,631 --> 00:17:33,260
Sa United States,
lalo na noong late 19th century,
275
00:17:33,260 --> 00:17:36,722
noong maraming nag-i-immigrate sa US,
276
00:17:36,722 --> 00:17:40,517
maraming di pagkakasundo
sa kung sino ang nabibilang sa anong lahi,
277
00:17:40,517 --> 00:17:42,936
kung ano ang pinagkaiba ng mga lahi.
278
00:17:42,936 --> 00:17:45,981
Kaya ang pagiging target ng mga pulis,
279
00:17:45,981 --> 00:17:50,194
kadalasan 'yon ang itinuturing na tanda
ng pagiging non-white.
280
00:17:57,910 --> 00:18:00,287
Kaya noong inire-regula ng mga pulis
281
00:18:00,287 --> 00:18:03,999
ang mga Italian Americans
o Greek Americans o Irish Americans,
282
00:18:03,999 --> 00:18:08,879
naging biktima sila ng iba't ibang uri
ng pang-aabuso o discriminatory policing
283
00:18:08,879 --> 00:18:11,673
na nararanasan pa rin
ng maraming non-white hanggang ngayon.
284
00:18:11,673 --> 00:18:16,136
{\an8}Hindi sila itinuring
na white at may halong ibang lahi,
285
00:18:16,136 --> 00:18:18,847
{\an8}kundi itinuring silang non-white.
286
00:18:27,648 --> 00:18:30,567
Ang policing ay daan
sa pagkamit ng kapangyarihan.
287
00:18:34,363 --> 00:18:38,117
Kaya ang nakita natin
sa kasaysayan ng America,
288
00:18:38,117 --> 00:18:42,162
ay ang pagpasok
ng iba't ibang ethnic groups sa US,
289
00:18:42,663 --> 00:18:46,166
{\an8}na noong una ay naging target
ng American policing
290
00:18:47,126 --> 00:18:50,546
{\an8}at nagsisikap na mapabilang
hindi lang sa American whiteness
291
00:18:50,546 --> 00:18:52,881
pero pati na rin sa American policing.
292
00:18:55,092 --> 00:19:00,097
Pag tiningnan mo ang police forces
ng maraming malaking American cities,
293
00:19:01,515 --> 00:19:07,521
makikita mong binubuo sila
ng maraming white ethnic identities,
294
00:19:07,521 --> 00:19:09,273
na baka dati ay naging biktima pa
295
00:19:09,273 --> 00:19:14,194
ng marahas, discriminatory,
at agresibong pamumulisya.
296
00:19:14,194 --> 00:19:17,614
{\an8}Bago ang slavery at pagkatapos ng slavery,
297
00:19:17,614 --> 00:19:21,368
{\an8}'yong mga white indentured servants
o mahihirap na white,
298
00:19:21,368 --> 00:19:24,955
indentured servants bago pa'ng slavery,
ang mahihirap na white matapos 'yon,
299
00:19:24,955 --> 00:19:29,334
ay inalok ng tinatawag ng historians
na racial bribe, at iyon ay
300
00:19:29,334 --> 00:19:34,756
"Lumayo kayo sa kapareho n'yo ng katayuan.
Wag kayong bumuo ng solidarity networks."
301
00:19:34,756 --> 00:19:38,051
"Bilang kapalit, bibigyan namin kayo
ng itinatawag na whiteness."
302
00:19:38,051 --> 00:19:40,721
"Sa pamamagitan
ng mga konkretong batas at kasanayan,
303
00:19:40,721 --> 00:19:42,931
magkakaroon kayo ng mga pribilehiyo."
304
00:19:42,931 --> 00:19:46,768
At importante ang mga pulis
sa paggawad ng mga pribilehiyong 'yon.
305
00:19:46,768 --> 00:19:48,729
{\an8}Noong 1960s sa Virginia,
306
00:19:48,729 --> 00:19:52,608
{\an8}may idea na naisip ang governors
ng Virginia colony,
307
00:19:53,483 --> 00:19:57,154
"Masisigurado nating
hindi magkaisa ang mga alipin at utusan
308
00:19:57,154 --> 00:19:59,907
para maibagsak tayo kung sasabihin nating
309
00:19:59,907 --> 00:20:03,619
puwedeng nakadamit
ang mga utusan habang nilalatigo,
310
00:20:03,619 --> 00:20:05,579
pero dapat nakahubad ang mga alipin."
311
00:20:05,579 --> 00:20:07,789
Dalawang bagay ang sinasabi nito.
312
00:20:07,789 --> 00:20:12,169
Sinasabi nitong di maganda ang white
privilege kung malalatigo ka pa rin.
313
00:20:12,169 --> 00:20:15,464
Sinasabi rin nito na sinisikap nila
na linawin ang pagkakaiba,
314
00:20:15,464 --> 00:20:20,636
na sinisigurado nila
na literal na maipakita na ang mga Black
315
00:20:21,887 --> 00:20:28,310
ang pinakanaaapektuhan
ng dahas at kalupitan ng estado.
316
00:20:28,310 --> 00:20:30,729
Kung gaano ang ka hindi ka-Black,
317
00:20:30,729 --> 00:20:33,482
ganoon ang kung gaano ka ka-white.
318
00:20:33,482 --> 00:20:37,903
Kung gaano ka kalapit na maging white,
ang level, kung gaano kadalas,
319
00:20:37,903 --> 00:20:41,323
ang panganib na dala ng kapulisan
ay talagang mag-iiba.
320
00:20:41,907 --> 00:20:46,828
Ikukuwento ko na noong baguhang pulis ako,
may hinabol akong nagnakaw ng kotse,
321
00:20:46,828 --> 00:20:48,956
Sinunggaban ko ang lalaki, nahuli ko siya.
322
00:20:48,956 --> 00:20:52,251
Tapos, bigla na lang
may humampas ng flashlight sa ulo ko.
323
00:20:52,251 --> 00:20:55,254
Liningon ko 'yong pulis,
sabi ko, "Ba't mo ginawa 'yon?"
324
00:20:55,254 --> 00:20:57,631
Sabi niya, "May dalawang Black dito."
325
00:20:57,631 --> 00:21:00,509
"Hinampas ko lang
'yong una kong nakita." 'Yon.
326
00:21:01,343 --> 00:21:06,932
Alam mo, ano...
Ginawa niya 'yon at di niya pinagsisihan.
327
00:21:06,932 --> 00:21:08,934
Hindi kami nagagalit sa negro.
328
00:21:09,434 --> 00:21:12,813
Ginawa silang Black ng Diyos,
at ginawa Niya kaming white.
329
00:21:13,730 --> 00:21:17,317
At makikita ninyo ito
sa ika-11 kabanata ng Genesis,
330
00:21:17,818 --> 00:21:20,237
kung saan pinaghiwalay Niya ang mga lahi.
331
00:21:20,362 --> 00:21:26,243
At kaming 5,000 taon nang alam na
ang white ang pinakanangingibabaw na lahi,
332
00:21:26,743 --> 00:21:31,290
plano naming Knights ng Ku Klux Klan,
na panatilihin sa ibabaw ang lahing white.
333
00:21:32,582 --> 00:21:38,839
Dahil sa segregation, dahil sa marka
ng lahi sa African Americans,
334
00:21:38,839 --> 00:21:43,218
{\an8}maraming immigrants
na naging biktima din ng pag-alipusta,
335
00:21:43,218 --> 00:21:47,097
{\an8}ng oppression at exclusion,
336
00:21:47,806 --> 00:21:50,183
ay puwedeng mag-iba ng pagkatao.
337
00:21:50,183 --> 00:21:53,937
Puwede mong palitan ang apelyido mo,
pati na 'yong accent mo.
338
00:21:53,937 --> 00:22:00,110
Puwede kang maging white sa lipunang iyon
sa mga paraang hindi magagawa
339
00:22:00,110 --> 00:22:03,864
ng African Americans kasi di natin
mapapalitan ang kulay ng balat natin.
340
00:22:17,419 --> 00:22:21,631
Sinubukan ng mga pulis na magpakawala
ng tear gas papunta sa direksyon ng kuyog.
341
00:22:22,132 --> 00:22:24,259
Kapag papunta sa iyo ang ihip ng hangin,
342
00:22:24,259 --> 00:22:28,055
gumamit ng gas gun para magpakawala
ng long-range CN projectiles
343
00:22:28,055 --> 00:22:31,558
sa likuran ng kuyog para dalhin ito
ng hangin sa mga nagkakagulo.
344
00:22:41,401 --> 00:22:46,198
Sa pagsimula ng 20th century,
ang police sa iba't ibang siyudad sa US
345
00:22:46,198 --> 00:22:49,618
{\an8}ay talagang naging bahagi na
ng political system ng mga siyudad.
346
00:22:50,660 --> 00:22:53,246
Noong naging parte ang mga police
ng makinarya ng politika
347
00:22:53,246 --> 00:22:55,624
hindi na nila nagawang
makontrol sa krimen.
348
00:22:55,624 --> 00:22:58,627
Sa katunayan, naging parte pa sila
ng criminal organizations.
349
00:22:59,294 --> 00:23:03,256
Kaya sinubukan iyong baguhin
ng isang henerasyon ng police reformers.
350
00:23:08,220 --> 00:23:12,099
Marami sa kanila ang may karanasan
sa militar sa ibang bansa.
351
00:23:13,266 --> 00:23:18,146
Bumalik sila sa United States
dahil ginusto nilang baguhin ang pulisya
352
00:23:18,146 --> 00:23:21,400
{\an8}sa parehong paraan na binago ng military
353
00:23:22,109 --> 00:23:24,861
sa kanilang colonial military operations
354
00:23:24,861 --> 00:23:28,323
ang nasa Caribbean, ang Pilipinas,
at iba pang mga lugar.
355
00:23:28,323 --> 00:23:32,160
Ginusto nilang
maging professionals ang mga pulis
356
00:23:32,160 --> 00:23:35,455
kagaya ng mga sundalo,
na nagiging mas professional na rin.
357
00:23:37,290 --> 00:23:40,293
Para maintindihan ang policing
sa kasalukuyan, dapat balikan natin
358
00:23:40,293 --> 00:23:42,921
ang mga naunang
American interventions sa ibang bansa.
359
00:23:42,921 --> 00:23:45,966
At pag iniisip ko ito,
naaalala ko si August Vollmer.
360
00:23:46,299 --> 00:23:47,592
{\an8}PINAKAUNANG POLICE CHIEF NG BERKELEY, CA
361
00:23:47,592 --> 00:23:50,178
{\an8}Pambihira talaga si August Vollmer.
362
00:23:50,178 --> 00:23:51,638
{\an8}Sikat siya sa mga pulis.
363
00:23:51,638 --> 00:23:54,015
Itinuturing siyang
father of modern policing.
364
00:23:54,975 --> 00:23:57,102
{\an8}Nagsilbi sa militar si August Vollmer,
365
00:23:57,602 --> 00:24:00,522
{\an8}at nadestino siya sa Pilipinas
366
00:24:00,522 --> 00:24:02,691
noong Spanish-American War.
367
00:24:02,691 --> 00:24:06,403
Hindi nabanggit ng United States
na colony nito ang Pilipinas.
368
00:24:07,904 --> 00:24:12,242
Pero inukupa nito ang Pilipinas
369
00:24:12,242 --> 00:24:14,411
ng halos kalahating siglo.
370
00:24:15,537 --> 00:24:20,625
At nagresulta 'yon sa madugong
counterinsurgency war.
371
00:24:23,837 --> 00:24:26,423
Noong colonial war sa Pilipinas,
372
00:24:26,423 --> 00:24:31,428
naperpekto ng US Military ang maraming
techniques at tactics
373
00:24:31,428 --> 00:24:34,306
{\an8}na ginamit nila
sa mga insurgents, sa mga rebelde,
374
00:24:34,306 --> 00:24:38,810
{\an8}sa mga Pilipino na tinawag nilang
"little brown brothers".
375
00:24:43,940 --> 00:24:47,486
Importante si August Vollmer
sa kampanyang 'yon.
376
00:24:47,486 --> 00:24:49,654
Napili siya para mismong maglingkod
377
00:24:49,654 --> 00:24:52,574
sa isa sa mga elite mobile
counterinsurgency units
378
00:24:52,574 --> 00:24:55,202
kung saan gumamit sila
ng mobile forces para pasukin
379
00:24:55,202 --> 00:24:58,747
at hanapin at puksain
ang mga Pilipinong insurgent.
380
00:25:00,832 --> 00:25:05,629
Isa si Vollmer sa mga magandang pag-aralan
381
00:25:05,629 --> 00:25:09,174
dahil pulis siya,
382
00:25:09,174 --> 00:25:11,635
nandoon siya sa Pilipinas,
383
00:25:11,635 --> 00:25:18,141
nagpaplano ng policing institutions,
tapos naging academic siya.
384
00:25:18,141 --> 00:25:27,067
Isa siya sa mga taong nagsusulat
kung ano dapat ang kagamitan ng police.
385
00:25:27,067 --> 00:25:31,488
{\an8}Marahil sa pagka-engganyo
sa Forty-and-Eights noong digmaan,
386
00:25:31,488 --> 00:25:35,575
kumuha ng truck
ang nakakabayong sangay ng mga pulis.
387
00:25:35,575 --> 00:25:39,287
Kasya sa sasakyan
ang sampung opisyal, mga machine gun,
388
00:25:39,287 --> 00:25:41,831
mga tear gas, at iba pang kagamitan
laban sa kaguluhan.
389
00:25:41,831 --> 00:25:45,460
Kinokonekta ni Volmer
ang iba't ibang domain
390
00:25:45,460 --> 00:25:47,212
na pinag-uusapan natin.
391
00:25:47,212 --> 00:25:52,259
Nakatuon siya sa pagpapanatili
ng kaayusan sa lugar.
392
00:25:52,259 --> 00:25:58,181
Nadadagdagan ang karanasan niya
sa paglaban sa mga nagrerebelde,
393
00:25:58,181 --> 00:26:02,185
'yong situwasyon na iisipin nating
parang giyera na
394
00:26:02,185 --> 00:26:04,396
pero pinapanatili pala ang kaayusan.
395
00:26:04,396 --> 00:26:06,356
At pinag-isipan niya
396
00:26:07,148 --> 00:26:11,736
kung paano mapapanatiling
lehitimo ang pagpupulisya.
397
00:26:18,660 --> 00:26:22,831
Gumamit ulit ng tear gas ang mga pulis
para maiwasan ang pagsasagupaan,
398
00:26:23,957 --> 00:26:27,252
at sa pagkakataong ito, bumalik
ang mga tao sa monument grounds.
399
00:26:29,796 --> 00:26:34,593
Ang counterinsurgency tools at tactics
ay nagtatanim sa utak ng mga pulis
400
00:26:35,343 --> 00:26:39,389
ng idea na ang mga mamamayan
o ang mga maaaring maging kriminal,
401
00:26:39,389 --> 00:26:42,183
ay katulad ng insurgents sa ibang bansa,
402
00:26:42,183 --> 00:26:46,229
samakatuwid, mga kaaway sila ng estado,
at maaari silang patawan
403
00:26:46,229 --> 00:26:49,065
ng anumang parusang kinakailangan.
404
00:26:54,029 --> 00:26:56,656
Kapag pinag-uusapan
ang katangian ng pulisya,
405
00:26:56,656 --> 00:27:00,368
para talaga itong colonial institution.
406
00:27:00,368 --> 00:27:02,203
Kapangyarihan ito ng pamahalaan
407
00:27:02,203 --> 00:27:06,791
kung saan hindi makakaimik ang mga tao
sa kung paano sila pamumunuan.
408
00:27:06,791 --> 00:27:12,172
{\an8}Kaya, para sa akin,
dahil colonial institution ang pulisya,
409
00:27:12,797 --> 00:27:17,886
{\an8}uunahin nito ang pagsilbi sa interes
410
00:27:17,886 --> 00:27:20,472
ng mga "mananakop",
411
00:27:20,472 --> 00:27:25,560
ng mga settlers
na iniuugnay sa karangyaan at whiteness.
412
00:27:27,312 --> 00:27:29,981
Napakaraming magaganda sa lupain natin.
413
00:27:29,981 --> 00:27:33,943
Lahat ng maisip mong kulay,
may ganoong Amerikana.
414
00:27:34,444 --> 00:27:37,405
Sineseryoso ni Miss America
ang kanyang panlabas na ganda,
415
00:27:37,405 --> 00:27:41,409
at ang ganda ng kaniyang isip at katawan
ay dahil sa kaniyang pagiging Amerikana,
416
00:27:41,409 --> 00:27:46,706
karapatan niya ito dahil sa pumunta
ang kaniyang mga ninuno sa bansang ito
417
00:27:46,706 --> 00:27:51,086
para gumawa ng bagong mundo
para sa anak at anak ng mga anak nila.
418
00:27:52,003 --> 00:27:53,588
Sa malayang lupaing ito,
419
00:27:53,588 --> 00:27:57,300
maraming mga lahi, ng maraming bansa
ang nakakilala at nagpakasal
420
00:27:57,300 --> 00:28:00,804
at pinalaki ang kanilang mga anak
bilang mga Amerikano.
421
00:28:07,560 --> 00:28:10,772
TRABAHONG MAY KINALAMAN SA KARAHASAN
422
00:28:10,772 --> 00:28:16,236
{\an8}Naiiba talaga ang pulisya
sa ibang bahagi ng pamahalaan
423
00:28:16,236 --> 00:28:23,034
{\an8}dahil kinakatawan nila ang fundamental
na kapangyarihan ng estado
424
00:28:23,034 --> 00:28:26,121
na sila lang ang makakagamit ng dahas
nang naayon sa batas,
425
00:28:26,121 --> 00:28:29,332
kaya masasabi nila kung okay ba
ang ganitong klase ng dahas o hindi.
426
00:28:29,332 --> 00:28:32,001
{\an8}Kung susuriin ang policing noon,
427
00:28:32,001 --> 00:28:37,757
{\an8}iyon ang pagsuri sa kapangyarihan
at ginagampanan ng pulisya sa lipunan
428
00:28:37,757 --> 00:28:40,468
para mapanatili
ang partikular na status quo.
429
00:28:40,468 --> 00:28:44,055
Kung alam man nila o hindi.
430
00:28:44,055 --> 00:28:46,141
Tinitingnan natin ang kapangyarihan,
431
00:28:46,141 --> 00:28:50,645
at kung ano ang iniambag ng mga pulis
432
00:28:50,645 --> 00:28:54,274
sa di pagkakapantay-pantay
ng kapangyarihan sa lipunang ito.
433
00:28:55,734 --> 00:28:56,693
Teka.
434
00:28:57,277 --> 00:28:58,987
Isi-spray ko na lang nga 'yan. Atras.
435
00:28:58,987 --> 00:29:00,572
- Sige.
- Isi-spray kita.
436
00:29:00,572 --> 00:29:01,823
- Bakit?
- Labas.
437
00:29:01,823 --> 00:29:04,993
- Labas o isi-spray kita.
- Ba't ako lalabas?
438
00:29:04,993 --> 00:29:06,119
Ba't ako lalabas?
439
00:29:09,748 --> 00:29:12,167
Mga kamay mo.
Pag tumakas ka, babarilin kita.
440
00:29:12,167 --> 00:29:13,877
Padadaliin ko na, ha.
441
00:29:13,877 --> 00:29:16,212
Kung papaandarin mo 'to,
babarilin kita sa dibdib.
442
00:29:16,212 --> 00:29:18,715
Wala akong pakialam
sa lintik na dala mo, anuman 'yan...
443
00:29:18,715 --> 00:29:20,592
Pero alam mo kung ano? Mananagot ka.
444
00:29:20,592 --> 00:29:22,761
Subukan mong magloko,
babarilin kita sa dibdib.
445
00:29:22,761 --> 00:29:23,678
Babarilin mo 'ko?
446
00:29:23,678 --> 00:29:24,763
Oo.
447
00:29:25,388 --> 00:29:28,141
- Bakit?
- Oo. Kung di ka makikinig, tapos ka na.
448
00:29:28,141 --> 00:29:31,770
Ang trabahong may kinalaman sa karahasan
ay hindi karahasan mismo.
449
00:29:31,770 --> 00:29:36,316
Kayong dalawa, kamay sa bubong ng kotse.
Ngayon na! Ngayon na mismo!
450
00:29:36,316 --> 00:29:40,361
State violence 'yon.
451
00:29:40,361 --> 00:29:44,574
At epektibo iyon kung hindi ipinapataw,
452
00:29:44,574 --> 00:29:49,078
kung banta lang at hindi pinapataw,
453
00:29:49,078 --> 00:29:53,291
pero malinaw
na puwedeng ipataw kahit anumang oras.
454
00:29:53,291 --> 00:29:56,503
- Tinutukan nila ako ng kutsilyo!
- Sige, gawin mo, hahatiin kita!
455
00:29:56,503 --> 00:29:57,670
Naiintindihan mo 'ko?
456
00:29:57,670 --> 00:30:01,257
Lahat kayo, doon sa harap.
Ngayon na. Pasok na!
457
00:30:03,468 --> 00:30:09,349
Kapag sinasabi kong parang
dystopic threats ang mga marginalized,
458
00:30:09,349 --> 00:30:13,853
kailangang ipaliwanag ko
na nakakahawa ang tingin sa kanila
459
00:30:13,853 --> 00:30:16,815
kaya maaapektuhan nila ang iba.
460
00:30:16,815 --> 00:30:21,402
Kaya ang layunin ay sapilitan silang
pabalikin sa lugar nila,
461
00:30:22,195 --> 00:30:24,239
hindi lang sa lugar sa lipunan
462
00:30:24,239 --> 00:30:28,743
kundi pati na sa pisikal na lugar
na inilaan natin sa kanila.
463
00:30:33,581 --> 00:30:39,587
Ang mga Black ang malaking impluwensiya
sa pagbuo ng "carceral logic".
464
00:30:39,587 --> 00:30:45,468
Ito ay dahil nag-develop ang policing
sa pag-aalipin ng mga Black.
465
00:30:50,390 --> 00:30:52,350
Noong ipinagbawal na ang slavery,
466
00:30:52,350 --> 00:30:54,769
nakakatakot 'yon sa maraming tao.
467
00:30:54,769 --> 00:30:57,772
{\an8}Una, na-isip nilang
magkaroon ng Black Codes,
468
00:30:57,772 --> 00:31:01,442
{\an8}at 'yon ay mga batas
na Blacks lang ang sakop.
469
00:31:01,442 --> 00:31:05,321
Kaya napakahalata
na gusto lang nilang kontrolin ka
470
00:31:05,321 --> 00:31:08,324
sa paraang hindi nila gagawin sa iba.
471
00:31:09,200 --> 00:31:12,370
DAHIL SA BLACK CODE, ANG BLACK AMERICANS
AY HINDI MAKAPAGTRABAHO
472
00:31:12,370 --> 00:31:13,955
BUKOD SA PAGSASAKA,
MANUAL LABOR, O DOMESTIC SERVICE
473
00:31:13,955 --> 00:31:16,165
PINAGBAWALAN NILA ANG MGA BLACK
SA PAGBILI NG MGA ARMAS
474
00:31:16,165 --> 00:31:18,751
PINAYAGAN NILA ANG KAHIT SINONG WHITE
NA ARESTUHIN ANG MGA BLACK
475
00:31:18,751 --> 00:31:20,670
KUNG PINANINIWALAAN NILANG
GUMAWA ITO NG KRIMEN
476
00:31:20,670 --> 00:31:23,923
Ititigil ninyo ang pagmartsa. Malinaw ba?
477
00:31:23,923 --> 00:31:26,968
Malinaw na ang carceral logic,
478
00:31:26,968 --> 00:31:30,638
hindi lang Black ang naaapektuhan,
hindi lang mga brown ang naaapektuhan.
479
00:31:30,638 --> 00:31:32,432
Lahat, apektado.
480
00:31:33,349 --> 00:31:37,103
Kung wala tayong kasaysayan ng takot,
481
00:31:37,103 --> 00:31:41,024
ng, "Ano ang gagawin natin
pag hindi na inaalipin ang mga Black?"
482
00:31:41,024 --> 00:31:45,778
"Kung hindi natin sila makokontrol,
paano masisigurong hindi sila manggugulo?"
483
00:31:45,778 --> 00:31:48,156
Kung wala tayong ganoong pinagdaanan,
484
00:31:48,156 --> 00:31:51,451
baka nagkaroon ng public safety system
485
00:31:51,451 --> 00:31:53,828
na ibang-iba.
486
00:31:53,828 --> 00:31:58,166
NIG, NASA IYO NA ANG LAHAT.
ANO PA BA ANG GUSTO MO?
487
00:31:58,166 --> 00:31:59,125
HINAHANAP KA NG ZOO
488
00:31:59,125 --> 00:32:00,627
Paano tayo nakarating dito?
489
00:32:01,502 --> 00:32:04,714
Nawawalan ng saysay ang tanong,
pagkatanong mo pa lang nito.
490
00:32:05,506 --> 00:32:08,343
Sino ang "tayo"? Nasaan ang "dito"?
491
00:32:08,343 --> 00:32:10,470
Handa... harap!
492
00:32:11,471 --> 00:32:12,889
Ikaw at ako,
493
00:32:12,889 --> 00:32:14,891
naghahati tayo sa bansang ito,
494
00:32:14,891 --> 00:32:17,393
magkalapit na ba tayo
para matatawag tayong "tayo"?
495
00:32:18,811 --> 00:32:22,690
Magkapareho ba
ang America mo at America ko?
496
00:32:24,651 --> 00:32:26,110
Naging magkapareho man lang ba?
497
00:32:32,825 --> 00:32:38,456
PAGLABAN
498
00:32:41,626 --> 00:32:43,670
{\an8}Police brutality ba ito?
499
00:32:44,253 --> 00:32:45,838
{\an8}O self-defense?
500
00:32:46,547 --> 00:32:47,799
{\an8}Ano sa tingin mo?
501
00:32:48,424 --> 00:32:50,885
Maliban kung sinabi mong
di mo alam, may kinilingan ka,
502
00:32:50,885 --> 00:32:52,553
pabor ka man o laban sa pulis.
503
00:32:53,262 --> 00:32:56,641
At dapat malaman natin
ang lahat ng katotohanan
504
00:32:56,641 --> 00:32:58,851
para talagang maunawaan ang pulisya,
505
00:32:58,851 --> 00:33:02,355
ginagampanan nila,
at responsibilidad sa lahat ng mamamayan.
506
00:33:03,106 --> 00:33:05,692
Kaya, insekto man o sangkatauhan,
507
00:33:05,692 --> 00:33:09,153
nagkaroon ng police force
o ng ginagampanan dahil kinakailangan.
508
00:33:09,821 --> 00:33:12,740
Kahit ang katawan ng tao
ay may police force,
509
00:33:12,740 --> 00:33:14,534
kapag nagkasakit o nasugatan,
510
00:33:14,534 --> 00:33:16,703
ang mga white blood cells kagaya nito
511
00:33:16,703 --> 00:33:18,871
ay pinoprotektahan tayo
sa masasamang bacteria
512
00:33:18,871 --> 00:33:21,249
at iba pang nagbabanta sa katawan.
513
00:33:24,961 --> 00:33:27,797
{\an8}Noong naging mas sibilisado
ang sangkatauhan,
514
00:33:29,048 --> 00:33:33,845
{\an8}kinailangan ding mamuhay na may
mas komplikadong mga patakaran, mga batas.
515
00:33:34,345 --> 00:33:37,557
{\an8}Mga batas para protektahan
ang mahihina mula sa agresibo at malakas.
516
00:33:37,557 --> 00:33:40,226
{\an8}Sa ganitong kaayusan,
ang kapangyarihan at lakas ng grupo
517
00:33:40,226 --> 00:33:43,438
{\an8}ay ibinigay sa mga iilan
para magamit ito sa kapakanan ng grupo.
518
00:33:44,397 --> 00:33:47,525
{\an8}Ganoon din sa modern police force.
519
00:33:53,781 --> 00:33:56,784
North Minneapolis 'to.
Plymouth Avenue 'to.
520
00:33:56,784 --> 00:34:01,622
{\an8}Nakilala ang Plymouth Avenue
noong '60s matapos 'yong, alam mo na...
521
00:34:01,622 --> 00:34:05,293
{\an8}May mga pag-aaklas noong '60s.
Siguro noong mga '67, '68.
522
00:34:05,918 --> 00:34:10,840
Dati, maraming stores,
delicatessens, at kung ano-ano pa.
523
00:34:10,840 --> 00:34:13,301
At, alam mo 'yon, nagalit ang mga Black.
524
00:34:13,301 --> 00:34:14,761
Sinunog nila.
525
00:34:18,890 --> 00:34:21,726
Malinaw ang pagkakaalala ko.
Five years old ako no'n.
526
00:34:21,726 --> 00:34:25,813
Pero naaalala ko 'yong nangyari
kasi naaalala ko na noong kasunod na araw,
527
00:34:25,813 --> 00:34:28,191
isinakay kami ng tito ko sa kotse
at pumunta rito,
528
00:34:28,191 --> 00:34:32,320
at pumunta kami sa Jewish deli
at pinagnakawan niya, kuha mo?
529
00:34:32,320 --> 00:34:34,906
Nagnakaw siya ng karne at kung ano-ano pa.
530
00:34:34,906 --> 00:34:37,909
Naaalala kong pinipigilan siya ng mama ko,
531
00:34:37,909 --> 00:34:41,204
kasi pinapautang ng may-ari
'yong mama ko dati.
532
00:34:41,204 --> 00:34:45,333
Ano'ng nangyari na nagalit 'yong mga tao?
533
00:34:45,333 --> 00:34:48,586
May police incident.
534
00:34:48,586 --> 00:34:51,047
Di maganda 'yong lugar para sa mga Black.
535
00:34:51,047 --> 00:34:53,633
May police harassment
sa North Minneapolis.
536
00:34:55,343 --> 00:34:59,680
May insidente sa isang bar,
na 'yong isa sa mga bar owners,
537
00:35:00,223 --> 00:35:05,144
may binugbog siyang Black na lalaki,
at walang ginawa 'yong mga officers,
538
00:35:05,144 --> 00:35:07,605
kaya naisip ng mga taong tama na.
539
00:35:10,566 --> 00:35:13,111
Maraming iba't ibang establishments
sa Plymouth Avenue.
540
00:35:13,694 --> 00:35:15,530
At, isang gabi, sinunog nila lahat.
541
00:35:15,530 --> 00:35:18,574
Maraming nangyari sa America
noong taong 'yon.
542
00:35:19,408 --> 00:35:21,911
{\an8}PAGKATAPOS NG ILANG ARAW
NG WALANG HABAS NA KARAHASAN
543
00:35:21,911 --> 00:35:25,414
Mga natupok na gusali,
hindi mapigilang apoy,
544
00:35:25,414 --> 00:35:27,708
at pagkabahala pa rin
545
00:35:27,708 --> 00:35:30,670
ang nangingibabaw sa pakalma
nang Watts section ng Los Angeles.
546
00:35:30,670 --> 00:35:33,172
Bitawan mo ang wallet mo
at itaas ang mga kamay.
547
00:35:33,172 --> 00:35:34,257
Itaas ang mga kamay!
548
00:35:35,550 --> 00:35:39,303
Itaas ang mga kamay. Patayuin mo!
Itaas ang mga kamay. Lakad.
549
00:35:39,303 --> 00:35:42,682
Sinisi ito ng mga namumuno
sa iba't ibang sakit ng lipunan.
550
00:35:42,682 --> 00:35:46,144
Kahirapan, kawalan ng trabaho, mahihirap
na paaralan, di magandang tirahan.
551
00:35:46,144 --> 00:35:48,688
Ang lahat ng iyon
ay nagiging sanhi ng diskriminasyon.
552
00:35:48,688 --> 00:35:52,984
Pero ang kalupitan ng pulis ang nagunguna
sa lahat, sabi ng tagapagsalita nila.
553
00:35:52,984 --> 00:35:58,197
Ang alam ng lahat, ng mga residente,
554
00:35:58,197 --> 00:36:00,199
lalo na ang Black na residente,
555
00:36:00,199 --> 00:36:04,203
{\an8}ang nagsimula ng paggamit ng dahas
laban sa kapulisan
556
00:36:04,203 --> 00:36:07,165
{\an8}at sa mga institution sa komunidad nila.
557
00:36:07,165 --> 00:36:09,083
Pero kung titingnan natin ang kasaysayan
558
00:36:09,083 --> 00:36:12,336
at kung gaano kalaganap
ang ganitong uri ng protesta,
559
00:36:12,336 --> 00:36:18,176
may mga 2,000 rebelyon
mula 1964 hanggang 1972.
560
00:36:18,176 --> 00:36:22,346
Makikita natin na, ang totoo, mga pulis
ang nagpasimula ng ganitong mga insidente.
561
00:36:24,473 --> 00:36:26,684
Pambihira talagang tingnan.
562
00:36:27,935 --> 00:36:31,022
Palitan ng bala sa gitna ng Broadway.
563
00:36:31,731 --> 00:36:33,941
Granada sa mga kalye ng Los Angeles.
564
00:36:34,984 --> 00:36:39,739
Ipinaparating ko sa inyo na di na mauulit
iyong sa Harlem, Rochester, o New York.
565
00:36:39,739 --> 00:36:41,741
Maaayos natin ito. May oras pa.
566
00:36:41,741 --> 00:36:45,786
Ang sinasabi ko lang, mangyayari ulit iyon
mamayang gabi, gustuhin n'yo man o hindi.
567
00:36:46,287 --> 00:36:48,956
Hindi, sandali. Makinig kayo.
568
00:36:49,498 --> 00:36:55,588
Ganito. Tayong mga negro na nandito,
nawalan na tayo ng pasensiya.
569
00:36:55,588 --> 00:36:58,090
Alam ba ninyo ang gagawin nila?
Wala silang pakialam.
570
00:36:58,090 --> 00:37:00,593
Hindi na sila makikipaglaban dito.
571
00:37:00,593 --> 00:37:02,637
Mga white na ang hahabulin nila.
572
00:37:02,637 --> 00:37:05,139
{\an8}At walang sinuman sa lipunang ito
573
00:37:05,139 --> 00:37:09,060
{\an8}ang nagtangkang pumigil sa kanila
noong sinunog nila ang simbahan natin.
574
00:37:09,060 --> 00:37:12,438
{\an8}Pero kapag gumanti tayo,
nagagalit ang lahat.
575
00:37:13,231 --> 00:37:16,692
{\an8}Sa maraming paraan,
iniisip naming ang riots noong 1960s
576
00:37:16,692 --> 00:37:20,196
{\an8}ay pagtugon lang sa police brutality.
577
00:37:20,196 --> 00:37:21,948
Pero tugon din iyon
578
00:37:21,948 --> 00:37:25,243
sa mahabang panahon
ng karahasan ng mga white na nanggugulo.
579
00:37:25,243 --> 00:37:28,871
Huwag kayong mabahala.
Hindi na tayo magtitiis pa.
580
00:37:28,871 --> 00:37:30,873
Sa Lowndes County, Alabama,
581
00:37:30,873 --> 00:37:33,918
noong nakaraang buwan,
dalawang simbahan ang sinunog nila.
582
00:37:33,918 --> 00:37:35,419
Simbahan ng mga Black iyon.
583
00:37:35,419 --> 00:37:39,340
Matapos ng isang lingggo,
may simbahan ng mga white na naging abo.
584
00:37:40,758 --> 00:37:46,847
Kung wala kaming simbahan, wala rin kayo.
585
00:37:56,482 --> 00:37:59,318
May naganap na rebelyon
sa industrial Midwest,
586
00:37:59,318 --> 00:38:03,322
sa Sun Belt, Rust Belt, East Coast,
at Southern States.
587
00:38:03,322 --> 00:38:06,325
Sa madaling salita,
kahit saang may nakatirang mga Black
588
00:38:06,325 --> 00:38:11,747
na naka-segregate, di pantay ang pagtrato,
bukod pa sa mas madalas na ma-harass,
589
00:38:11,747 --> 00:38:16,377
at ma-harass sa bagong paraan
sa kasagsagan ng war on crime noong 1960s,
590
00:38:16,377 --> 00:38:19,088
ay naging dahilan
ng nagpasiklab ng mga rebelyon
591
00:38:19,088 --> 00:38:21,549
sa buong bansa,
sa malalaki or malilit mang siyudad.
592
00:38:28,639 --> 00:38:31,600
Pagod nang api-apihin
ng mga kagaya mong white.
593
00:38:31,600 --> 00:38:34,186
Gaano katindi inaapi?
Gaano kalala? Sa anong paraan?
594
00:38:34,186 --> 00:38:37,064
Pinipigilan kami sa kalye,
sinisipa ang mga pinto namin,
595
00:38:37,064 --> 00:38:39,525
dinadala sa istasyon, sinipa ang ngipin.
596
00:38:40,192 --> 00:38:44,363
Pinipigilan na nila ang mga tao sa kalye,
pero di nila ginagawa 'yon noon.
597
00:38:44,363 --> 00:38:46,782
Matagal na nila iyong ginagawa.
598
00:38:52,663 --> 00:38:56,459
{\an8}Ang mga pulis, wala sila...
wala sila sa komunidad namin
599
00:38:56,459 --> 00:39:00,254
{\an8}para itaguyod ang aming kapakanan
o para sa ating seguridad at kaligtasan.
600
00:39:00,254 --> 00:39:05,509
Nandoon sila para ikulong kami,
para pagmalupitan at patayin kami
601
00:39:05,509 --> 00:39:08,262
dahil inutusan silang gawin iyon.
602
00:39:08,262 --> 00:39:11,474
Imposibleng nandoon ang pulisya
603
00:39:11,974 --> 00:39:15,561
para protektahan ang ari-arian namin
dahil wala kaming pag-aari.
604
00:39:16,270 --> 00:39:18,105
Imposibleng nandoon sila
605
00:39:18,105 --> 00:39:21,984
para masiguro nilang makatatanggap kami
ng due process sa simpleng kadahilanang
606
00:39:21,984 --> 00:39:25,488
ang mga pulis mismo
ay hindi ibinibigay sa amin iyon.
607
00:39:25,988 --> 00:39:29,700
Kaya napakalinaw na ang mga police
ay nasa komunidad lang namin,
608
00:39:29,700 --> 00:39:31,577
hindi para sa kaligtasan namin,
609
00:39:31,577 --> 00:39:34,997
pero para sa kaligtasan
ng mga negosyante sa komunidad,
610
00:39:34,997 --> 00:39:38,542
at para mapanatili ang status quo.
611
00:39:40,920 --> 00:39:43,506
{\an8}Sa oras na maisip ninyong
nagbabayad kayo ng buwis,
612
00:39:43,506 --> 00:39:45,925
{\an8}buwis para sa mga pulis
na nambubugbog sa inyo.
613
00:39:46,801 --> 00:39:48,177
{\an8}Binabayaran ninyo sila.
614
00:39:48,969 --> 00:39:51,305
Binabayaran ninyo sila para bugbugin kayo.
615
00:39:52,056 --> 00:39:55,309
Binabayaran ninyo sila
para bugbugin ang mga anak ninyo.
616
00:39:55,935 --> 00:39:58,312
Binabayaran ninyo sila
para paalisin kayo sa kalsada.
617
00:40:00,689 --> 00:40:02,608
Binabayaran ninyo sila para patayin kayo.
618
00:40:03,776 --> 00:40:06,487
PAG-AAKLAS NG BUONG MUNDO
619
00:40:06,487 --> 00:40:08,656
Huwag matakot. Wag mahiya.
620
00:40:08,656 --> 00:40:15,746
Gusto natin ng Black Power!
621
00:40:16,414 --> 00:40:20,292
Si Stokely Carmichael,
isang 25-year old na rebolusyonaryo.
622
00:40:21,001 --> 00:40:23,212
Dito sa Mississippi ngayong summer
623
00:40:23,212 --> 00:40:25,965
na sa paghingi
ni Carmichael ng Black Power
624
00:40:26,465 --> 00:40:30,594
ay naging national figure siya,
at para sa karamihan, nakakatakot siya.
625
00:40:31,137 --> 00:40:34,348
Bawat korte sa Mississipi
ay dapat sunugin bukas
626
00:40:34,348 --> 00:40:35,599
para maalis ang dumi.
627
00:40:35,599 --> 00:40:38,769
Kapag tinanong nila kayo ng gusto ninyo,
alam na ninyo ang isasagot!
628
00:40:38,769 --> 00:40:43,149
- Ano ang gusto ninyo?
- Black Power!
629
00:40:43,149 --> 00:40:47,069
Nakita ng mga pulis ang Black radicalism
630
00:40:47,069 --> 00:40:51,615
{\an8}noong 1960s na isang global formation.
631
00:40:59,248 --> 00:41:02,334
Naintindihan ng pulisya
na ang banta ng komunismo
632
00:41:03,294 --> 00:41:09,216
na parang kaakibat ng Black radicalism
ay isang pandaigdigang problema,
633
00:41:09,216 --> 00:41:12,344
isang problema na hindi lang "nandoon".
634
00:41:14,305 --> 00:41:16,974
Tiningnan ng mga security officials
ng United States
635
00:41:16,974 --> 00:41:20,394
ang mga nangyayari
sa mga kalye sa America.
636
00:41:21,520 --> 00:41:26,901
Nakita nilang
ang mga kilusang ito ay katumbas
637
00:41:26,901 --> 00:41:30,988
at katulad ng liberation movements
na nagaganap sa buong mundo.
638
00:41:31,864 --> 00:41:36,243
Matindi ang naging takot
sa radicalism, sa communism.
639
00:41:39,413 --> 00:41:42,166
Sa planong militarization ng police,
640
00:41:42,166 --> 00:41:48,881
{\an8}kailangan nating magdagdag ng notion
na awkward pakinggan,
641
00:41:48,881 --> 00:41:53,594
{\an8}pero kailangan nating isipin kung paano
naging "policified" ang military.
642
00:41:53,594 --> 00:41:55,095
Isang libo.
643
00:41:55,095 --> 00:41:57,848
Standby.
644
00:41:59,183 --> 00:42:00,184
Markahan ang target.
645
00:42:02,686 --> 00:42:06,065
{\an8}Mas importanteng category ang pulis.
646
00:42:06,065 --> 00:42:10,027
{\an8}'Yong trabaho ng military,
nagiging pagpupulisya na.
647
00:42:11,111 --> 00:42:15,824
Hindi na tungkol sa giyera
o paglaban para sa national defense
648
00:42:15,824 --> 00:42:18,619
laban sa ibang sovereign powers
matapos ng World War II.
649
00:42:19,203 --> 00:42:23,707
Tungkol na ito sa mga projects na may
kinalaman sa overseas counterinsurgency,
650
00:42:23,707 --> 00:42:25,793
pacification.
651
00:42:25,793 --> 00:42:29,421
Ilang aspekto ng military
ay napapasok na rin ang pulisya,
652
00:42:29,421 --> 00:42:35,219
at ang pagpupulisya
ay humahalo na rin sa gawain ng military.
653
00:42:40,015 --> 00:42:43,435
Nagiging mas radical
ang conclusions ng mga tao,
654
00:42:43,435 --> 00:42:45,729
at sa United States,
655
00:42:45,729 --> 00:42:51,068
ang conclusions ay ginagatungan
ng international movements,
656
00:42:51,068 --> 00:42:52,611
ng anti-colonial movements.
657
00:42:54,280 --> 00:42:56,407
{\an8}Sa mga bansang iyon,
658
00:42:56,407 --> 00:43:01,579
{\an8}sinusunod na ng mga tao
ang radical political frameworks.
659
00:43:02,079 --> 00:43:04,415
{\an8}Socialists ang tawag nila sa sarili nila.
660
00:43:04,415 --> 00:43:10,254
{\an8}Nanghahamon sila at nanghihingi
ng karapatang mamuno batay doon.
661
00:43:10,254 --> 00:43:16,927
{\an8}May saysay ang mga idea na 'yon
para sa mga radikal sa bansang ito
662
00:43:17,970 --> 00:43:23,726
{\an8}na puwedeng hindi naman talaga
parehong-pareho ang pagkaka-colonize.
663
00:43:24,935 --> 00:43:27,313
May pagkakapareho lang
ang mga pinagdadaanan ninyo.
664
00:43:37,656 --> 00:43:41,035
Hindi man ito traditional colonialism,
665
00:43:41,035 --> 00:43:43,954
pero may pagkakahawig ito.
666
00:43:44,496 --> 00:43:49,126
Sinunod na rin ng mga tao
ang parehong mga idea
667
00:43:49,126 --> 00:43:53,339
at retorika
at kinuwestiyon na nila ang kapitalismo.
668
00:43:53,339 --> 00:43:56,133
Ang mga Negro na leader
ng komunidad natin...
669
00:43:56,133 --> 00:43:57,718
nasaan na ba sila?
670
00:43:58,594 --> 00:44:01,639
Wala sila rito
at hindi sila makakarating dahil...
671
00:44:02,514 --> 00:44:05,559
Oo. Tama, ibinebenta na naman nila tayo,
672
00:44:05,559 --> 00:44:08,395
at pagod na tayong ibenta bilang alipin.
673
00:44:20,074 --> 00:44:23,619
- Wag n'yo akong patayin, pakiusap.
- Tumayo ka at umalis sa kanall.
674
00:44:23,619 --> 00:44:25,371
Pakiusap, wag n'yo akong patayin.
675
00:44:25,371 --> 00:44:28,707
Noong natapos iyon,
isang mas batang miyembro ng rally
676
00:44:28,707 --> 00:44:30,292
ang binaril at namatay.
677
00:44:30,793 --> 00:44:36,757
Halos mga 30 ang nasugatan,
19 ang may sugat ng bala, 88 ang arestado.
678
00:44:38,926 --> 00:44:40,302
Noong 1960s,
679
00:44:40,302 --> 00:44:45,224
maraming police officials
ang naniwala na ang civil rights movement
680
00:44:45,224 --> 00:44:50,229
at ang Black Power movement
ay panlilinlang lang ng Soviet Union,
681
00:44:50,229 --> 00:44:51,980
na minamanipula sila,
682
00:44:51,980 --> 00:44:56,902
may nanggugulo
na nagtatanim ng mga idea sa ulo
683
00:44:56,902 --> 00:45:00,030
ng African Americans sa buong bansa,
684
00:45:00,030 --> 00:45:02,783
at kinukumbinsi silang magrebelde.
685
00:45:10,374 --> 00:45:13,669
Doktor si Samuel Cartwright
686
00:45:13,669 --> 00:45:17,381
at madalas sa kanya nagpapakonsulta
ang white na plantation owners
687
00:45:17,381 --> 00:45:20,676
kasi napansin ng mga may-ari
na 'yong mga Black,
688
00:45:20,676 --> 00:45:25,097
{\an8}tumatakas ang sa mga plantation,
na kung iiisipin, natural naman.
689
00:45:25,097 --> 00:45:28,100
{\an8}Gusto mong maging malaya.
Kaya nga tatakas ka sa plantation.
690
00:45:28,809 --> 00:45:32,563
Di iyon naintindihan ng plantation owners.
691
00:45:32,563 --> 00:45:36,316
Kung mas mababang uri nga ang mga Black,
kung para lang silang ari-arian,
692
00:45:36,316 --> 00:45:37,693
bakit pa sila tatakas?
693
00:45:37,693 --> 00:45:41,947
Pumunta sila kay Samuel Cartwright.
Nag-isip siya. Sabi niya, "Alam ko na."
694
00:45:42,448 --> 00:45:46,118
Ang sinabi niya,
may "drapetomania" ang mga Black,
695
00:45:46,118 --> 00:45:50,497
at 'yong sakit na 'yon
ang pagtakas sa mga plantation.
696
00:45:51,707 --> 00:45:56,754
Ginagamot ang katawan ng mga Black
ayon sa pagtingin sa kanila ng mga white,
697
00:45:56,754 --> 00:46:00,007
kasi daw malabong gustuhin
ng mga Black na maging malaya.
698
00:46:00,007 --> 00:46:04,219
Pero tumatakas talaga sila
kasi gusto nila ng kalayaan,
699
00:46:04,219 --> 00:46:10,684
at 'yon ang nagpapasinungaling sa idea
na mga alipin lang ang mga Black.
700
00:46:10,684 --> 00:46:13,562
Sandali lang.
Trabaho lang ang gusto namin.
701
00:46:14,396 --> 00:46:17,232
Kung bibigyan ninyo kami ng trabaho,
wala kaming guguluhin.
702
00:46:17,232 --> 00:46:19,860
{\an8}Kung hindi,
wawasakin namin ang Los Angeles. 'Yon.
703
00:46:20,652 --> 00:46:24,156
{\an8}Kapatid, ano ba'ng tingin mo
sa problema sa pulisya? Ano ba...
704
00:46:24,156 --> 00:46:25,073
{\an8}Pulisya?
705
00:46:25,699 --> 00:46:27,701
{\an8}Ang pulisya? Susunugin din namin sila.
706
00:46:30,204 --> 00:46:35,793
Di nakita ng mga pulis na ang mga kilusan
ay may katotohahan, makatuwiran,
707
00:46:35,793 --> 00:46:39,046
at nag-ugat sa tunay na kawalang hustiya.
708
00:46:40,547 --> 00:46:43,884
Ibig sabihin noon,
ang mga kilusang ito ay itinuturing
709
00:46:44,968 --> 00:46:47,513
na plano lang ng mga kaaway.
710
00:46:53,101 --> 00:46:54,394
Dahil doon,
711
00:46:54,394 --> 00:46:59,024
'yong mga kagamitang ginamit nila
para mapigilan ang mga kilusan,
712
00:46:59,608 --> 00:47:01,860
puwede ring magamit sa bahay.
713
00:47:04,488 --> 00:47:05,906
Mga kapuwa ko Amerikano,
714
00:47:07,282 --> 00:47:11,453
tiniis natin ang isang linggo
na hindi dapat natin pinagdaanan.
715
00:47:12,996 --> 00:47:15,165
Sa tingin ko,
dapat nating malaman ang sagot
716
00:47:15,165 --> 00:47:18,418
sa tatlong simpleng tanong
tungkol sa mga riot na ito.
717
00:47:19,545 --> 00:47:22,214
{\an8}Ano ang nangyari? Bakit ito nangyari?
718
00:47:22,214 --> 00:47:26,677
{\an8}Ano ang magagawa natin
para hindi na ito maulit?
719
00:47:27,261 --> 00:47:28,595
Ngayong gabi, itatalaga ko
720
00:47:28,595 --> 00:47:31,682
ang isang special advisory commission
para sa civil disorders.
721
00:47:32,307 --> 00:47:36,937
Pumayag na si Governor Otto Kerner
ng Illinois na maglingkod bilang chairman.
722
00:47:45,362 --> 00:47:47,197
ANO ANG NANGAYARI SA RIOT REPORT
723
00:47:48,866 --> 00:47:51,243
Sobrang kapal ng Kerner Comission report.
724
00:47:51,243 --> 00:47:56,373
Importanteng watershed 'yon
sa kasaysayan ng American government.
725
00:47:56,999 --> 00:48:01,378
Sa unang pagkakataon,
malinaw mong makikita
726
00:48:02,045 --> 00:48:03,547
kung paano
727
00:48:03,547 --> 00:48:06,842
na ang policing ng American society
728
00:48:06,842 --> 00:48:09,386
ay naging malalim ang pagkakaugnay
729
00:48:09,386 --> 00:48:12,723
sa paggawa ng isang lipunan
730
00:48:12,723 --> 00:48:14,808
na pinaghihiwalay ng lahi,
731
00:48:14,808 --> 00:48:18,437
at, gaya ng sinasabi ng commission,
hiwalay at hindi pantay-pantay.
732
00:48:19,062 --> 00:48:21,440
Talagang naging bestseller ang report.
733
00:48:21,440 --> 00:48:25,235
740,000 kopya ang naibenta
sa unang tatlong linggo.
734
00:48:25,235 --> 00:48:27,195
Mahigit sa isang milyon na ang nailimbag.
735
00:48:27,195 --> 00:48:29,656
Ayon sa Bantam Books
na naglathala sa unang edisyon,
736
00:48:29,656 --> 00:48:31,909
ito ang pinakamabilis
na naibentang paperback
737
00:48:31,909 --> 00:48:36,288
mula noong Valley of the Dolls,
na iba naman ang style.
738
00:48:36,788 --> 00:48:39,166
NAGBIGAY ANG COMMISSION
NG ILANG DAHILAN NG MGA RIOT,
739
00:48:39,166 --> 00:48:41,793
KATULAD NG DISCRIMINASYON SA TRABAHO,
EDUKASYON, PABAHAY,
740
00:48:41,793 --> 00:48:43,211
AT PAGIGING RACIST NG PULISYA.
741
00:48:43,211 --> 00:48:46,506
Sa riot commission kayo bumili
ng mga libro tungkol sa riot.
742
00:48:47,883 --> 00:48:51,219
{\an8}Maraming batang pari sa Bushwick
ang aktibo sa likod ng mga eksena,
743
00:48:51,219 --> 00:48:55,057
at hinihimok ang pagbenta ng report
bilang unang hakbang ng mga white
744
00:48:55,057 --> 00:48:58,518
tungo sa pagkilala
sa nakita ng mga pari at ng report
745
00:48:58,518 --> 00:49:01,229
na pangunahing problema, ang white racism.
746
00:49:02,397 --> 00:49:04,358
Ano ang magiging tugon sa report na ito?
747
00:49:04,358 --> 00:49:06,818
Ano ang gagawin
ng Washington bilang sagot?
748
00:49:07,694 --> 00:49:10,030
Nandito si Roger Mudd,
ang nagko-cover sa Congress.
749
00:49:10,030 --> 00:49:11,657
Ano ang epekto doon?
750
00:49:11,657 --> 00:49:14,952
Wala pang anumang nanggaling
sa White House kundi katahimikan.
751
00:49:14,952 --> 00:49:18,747
- Bakit wala silang sinabi?
- Siguro, plano nila ito.
752
00:49:18,747 --> 00:49:21,875
Kailangan ng panahon ng pangulo
para maintindihan ang report.
753
00:49:21,875 --> 00:49:26,380
May mga bagay na may kinalaman sa politika
ang kailangang pagplanuhan nang mabuti.
754
00:49:30,342 --> 00:49:32,803
Dalawang bagay
ang dapat tandaan tungkol sa Congress.
755
00:49:32,803 --> 00:49:38,475
Karamihan sa miyembro ng Congress,
white na middle-class, small-town America.
756
00:49:39,393 --> 00:49:43,397
Kaya ngayon pa lang,
may kumokontra na sa report na gaya nito
757
00:49:43,397 --> 00:49:47,859
na itinuturo ang mga taong ito
na pangunahing dahilan ng kaguluhan.
758
00:49:49,069 --> 00:49:52,906
Ang totoo, may maibibigay
ang Kerner Commission sa lahat.
759
00:49:52,906 --> 00:49:54,992
{\an8}Sa mga makakaliwa,
760
00:49:54,992 --> 00:50:00,664
{\an8}maraming analysis doon
tungkol sa talagang dahilan ng krimen.
761
00:50:00,664 --> 00:50:07,671
Sa mga conservative, maraming sumusuporta
sa policing at pamamaraan ng mga police.
762
00:50:07,671 --> 00:50:10,215
MUNGKAHI NG COMMISSION
NA MAGDAGDAG NG TRABAHO, MURANG PABAHAY,
763
00:50:10,340 --> 00:50:12,634
POLICE SURVEILLANCE AT PERSONNEL
PARA PIGILAN ANG KAGULUHAN.
764
00:50:12,634 --> 00:50:17,472
Nadaig ng recommendations ng conservatives
ang analysis ng mga makakaliwa.
765
00:50:17,472 --> 00:50:22,436
Ginamit talaga ni Johnson
ang mga recommendation,
766
00:50:22,436 --> 00:50:26,106
lalo na 'yong nasa Kerner report,
'yong magdagdag ng pulis.
767
00:50:27,649 --> 00:50:30,819
Karaniwan, itinuturing na problema
ng malalaking siyudad ang krimen.
768
00:50:30,819 --> 00:50:35,032
Ngayon, nararamdaman sa suburbs
ang pagtaas ng crime rate.
769
00:50:35,032 --> 00:50:40,078
Sa halip na patrol carls, mga helicopter
ang gamit ng Lakewood, California.
770
00:50:40,078 --> 00:50:43,248
Tinatawag na Project Skyknight,
ang experimentong ito sa Lakewood.
771
00:50:43,248 --> 00:50:46,126
Kinokonekta nito ang kotseng nasa lupa
sa pulis na nasa ere.
772
00:50:46,126 --> 00:50:52,716
Ang pera mula sa federal government
ay nagpadami ng mga tao
773
00:50:52,716 --> 00:50:56,845
na kinuha bilang uniformed
at civilian police.
774
00:50:56,845 --> 00:51:00,807
136, ito si Sky Night.
Bumibiyahe na kami mula Compton pa-Downey.
775
00:51:00,807 --> 00:51:04,895
At dumami rin dahil dito
ang technology at materials
776
00:51:04,895 --> 00:51:06,772
na ginagamit nila sa trabaho.
777
00:51:07,105 --> 00:51:09,649
PINABILIS NG MGA BATAS NA NAIPASA
NOONG 1968 ANG PAMIMIGAY NG MILITARY GEAR
778
00:51:09,649 --> 00:51:11,735
SA LAHAT NG POLICE DEPARTMENTS,
GAANO MAN KALAKI.
779
00:51:11,735 --> 00:51:15,030
Sky Knight, nakita ko na sila.
Papatigilin ko ang suspect.
780
00:51:15,030 --> 00:51:16,281
KASAMA NA ANG TEAR GAS, RIOT HELMETS,
BULLETPROOF VESTS, AT HELICOPTERS
781
00:51:18,992 --> 00:51:20,827
Ang pangingialam ni Johnson
782
00:51:20,827 --> 00:51:24,998
ay hindi lang tungkol
sa professionalization ng pulisya
783
00:51:24,998 --> 00:51:31,129
{\an8}pero ipinapasok nito
ang federal government sa pagpupulisya,
784
00:51:31,129 --> 00:51:34,549
sa lokal na pagpupulisya,
sa panibagong paraan.
785
00:51:34,549 --> 00:51:38,762
Puno na ang mga Amerikano
786
00:51:39,346 --> 00:51:43,391
sa tumataas na bilang ng krimen
at paglabag ng batas sa bansang ito.
787
00:51:46,353 --> 00:51:50,148
{\an8}Alam din ng mga tao
na kaya ng national government,
788
00:51:50,148 --> 00:51:54,611
at dapat tulungan ng national government
ang mga siyudad at estado
789
00:51:54,611 --> 00:51:56,530
sa giyera nila laban sa krimen.
790
00:51:58,657 --> 00:52:02,035
Kapag gusto ng mga tao ng giyera,
791
00:52:02,702 --> 00:52:07,082
ang nangyayari, tinatanong ang publiko
na pahintulutan ang gobyerno
792
00:52:07,082 --> 00:52:08,959
na gawin ang anumang kailangan.
793
00:52:08,959 --> 00:52:10,669
Gawin ang mga kinakailangan.
794
00:52:10,669 --> 00:52:14,297
Daan ito para maipaliwanag ang issue
para hilingin sa mga tao na wag ipilit
795
00:52:14,297 --> 00:52:16,883
ang masyadong pagbabantay at pananagutan,
796
00:52:16,883 --> 00:52:20,929
na hayaan ang mga pulis
na gawing ang kahit ano,
797
00:52:20,929 --> 00:52:23,974
at magtiwalang magiging tama
ang husga nila.
798
00:52:23,974 --> 00:52:27,352
Dahil kung iisipin, nilalabanan nila
ang isang existential threat
799
00:52:27,352 --> 00:52:30,105
laban sa lipunan
na inatasan silang protektahan.
800
00:52:33,024 --> 00:52:36,444
{\an8}Mas lumalala na ang problema sa krimen.
801
00:52:39,781 --> 00:52:42,159
Pinapabigat ito
ng mas malalang banta sa bansa
802
00:52:42,159 --> 00:52:46,454
kumpara sa kung ano ang puwedeng mangyari
ilang dekada na ang nakakalipas.
803
00:52:47,122 --> 00:52:50,500
{\an8}May katuwang ang krimen sa pagbubuo
ng common denominator
804
00:52:50,500 --> 00:52:53,128
{\an8}ng pagkasira ng moralidad.
805
00:52:55,380 --> 00:52:57,716
Magpapatuloy kami
sa pagsulong ng mga batas
806
00:52:57,716 --> 00:53:01,219
na magpoprotekta sa mga mamamayan
mula sa karahasan,
807
00:53:01,720 --> 00:53:04,139
{\an8}at nagsimula pa lang ang trabaho namin.
808
00:53:10,604 --> 00:53:13,732
{\an8}Nauubos na ang oras ng mga mangangalakal
ng krimen at katiwalian
809
00:53:13,732 --> 00:53:15,358
{\an8}sa lipunan ng Amerika.
810
00:53:16,193 --> 00:53:19,946
{\an8}Ang alon ng krimen
ay hindi magiging alon ng hinaharap
811
00:53:19,946 --> 00:53:21,948
sa United States of America.
812
00:53:24,201 --> 00:53:30,290
Dumami kami.
Mula sa orihinal na 55 katao noong 1925,
813
00:53:31,249 --> 00:53:35,212
naging 4,000 na lalaki
at babae sa kasalukuyan.
814
00:53:35,754 --> 00:53:38,673
Muli, pinupuri ko kayo
815
00:53:39,758 --> 00:53:44,221
sa pagsali sa mga pulis
na pumipigil sa kagubatan
816
00:53:44,221 --> 00:53:47,557
{\an8}na nagbabantang babawi sa lugar
na tinatawag nating sibilisasyon.
817
00:53:50,894 --> 00:53:56,274
Noong Pebrero, humingi ako
ng 700 milyong dolyares na pagtaas
818
00:53:56,274 --> 00:53:58,693
{\an8}sa drug budget sa darating na taon.
819
00:53:59,402 --> 00:54:03,823
Kailangan namin ng dagdag
na isang bilyon at kalahating dolyares.
820
00:54:04,741 --> 00:54:07,869
Sa dagdag na 2.2 billion,
821
00:54:07,869 --> 00:54:12,832
ang 1990 drug budget
ay itinatayang walong bilyong dolyares na.
822
00:54:13,416 --> 00:54:14,709
{\an8}Nandito ako para sabihin
823
00:54:15,210 --> 00:54:18,213
{\an8}na sa binalanse kong
budget proposal sa Congress,
824
00:54:18,213 --> 00:54:22,300
magkakaroon tayo
ng halos 1.3 billion dollars
825
00:54:22,300 --> 00:54:26,137
para i-renew
ang ating community policing program.
826
00:54:31,476 --> 00:54:35,814
{\an8}Homeland Security Grant Program ang
nagpopondo sa state at local governments
827
00:54:35,814 --> 00:54:39,401
{\an8}sa planning, organization, pagbili
ng equipment, training, at sa exercises
828
00:54:39,401 --> 00:54:42,112
{\an8}para maghanda
sa posibilidad ng terrorist attacks.
829
00:54:42,112 --> 00:54:45,782
Kaya mula pa noong simula,
ang administration ko ay dedikado
830
00:54:45,782 --> 00:54:50,287
{\an8}na magbigay ng resources sa state at local
law enforcement para magawa ang trabaho.
831
00:54:50,287 --> 00:54:52,956
{\an8}Sa ngayon, 3.5 billion dollars
832
00:54:52,956 --> 00:54:56,209
ng Recovery Act ang napunta
sa pagsuporta sa local law enforcement.
833
00:54:56,793 --> 00:54:59,379
{\an8}Lalaban ako para protektahan kayo.
834
00:54:59,379 --> 00:55:02,215
{\an8}Ako ang president ninyo
sa batas at kaayusan.
835
00:55:03,341 --> 00:55:06,469
Ngayon, mariin kong inirerekomenda
sa bawat gobernador
836
00:55:07,554 --> 00:55:12,142
para magtalaga ng sapat na bilang
ng National Guard
837
00:55:12,934 --> 00:55:14,811
para tayo ang maghari sa lansangan.
838
00:55:14,811 --> 00:55:18,857
{\an8}Dapat magkasundo tayo na hindi
ang pag-defund sa police ang sagot.
839
00:55:18,857 --> 00:55:20,775
{\an8}Dapat pondohan ang police.
840
00:55:22,652 --> 00:55:25,905
Pondohan sila.
841
00:55:27,324 --> 00:55:30,994
NOONG 2023, ANG U.S. GOVERNMENT
AY NAGLAAN NG HALOS $129.2 BILLON
842
00:55:30,994 --> 00:55:34,080
PARA SA LAW ENFORCEMENT, POLICING,
AT MGA CORRECTIONAL.
843
00:55:40,420 --> 00:55:41,588
{\an8}Status quo.
844
00:55:42,505 --> 00:55:44,799
{\an8}Ang kasalukuyang lagay ng mga bagay,
845
00:55:44,799 --> 00:55:47,719
{\an8}lalo na 'yong mga may kinalaman
sa social o political issues.
846
00:55:50,597 --> 00:55:53,308
{\an8}Ang paglawak ng kapangyarihan
ng police ang resulta
847
00:55:53,308 --> 00:55:58,313
{\an8}ng bawat lokal na digmaan at panahon
ng kaguluhan sa lipunan sa US history.
848
00:56:00,899 --> 00:56:02,859
Kapag nilabanan ang status quo,
849
00:56:03,360 --> 00:56:06,613
pinipigilan ang mga lumalaban
gamit ang napakalakas na puwersa.
850
00:56:07,364 --> 00:56:09,074
Armadong pagbuwelta,
851
00:56:09,074 --> 00:56:13,912
ito ang pagpapalawak ng sakop ng pulisya
para ibalik tayo sa status quo.
852
00:56:21,252 --> 00:56:22,545
{\an8}Tinitingnan ko 'yong...
853
00:56:23,505 --> 00:56:27,175
{\an8}Gusto kong may camera sa McDonald's,
at saka sa JJ's Fish House ba 'yon?
854
00:56:27,759 --> 00:56:30,929
{\an8}Sa gitna nila, tapos kailangan ko
ng isa pang backup sa Merwyn's.
855
00:56:32,430 --> 00:56:36,518
Drugs ang kinakaharap natin ngayon, kaya...
Tinitingnan ko 'yong...
856
00:56:37,310 --> 00:56:40,897
Hindi ko alam kung nagtuturukan sila,
Naka-heroin pa rin ba sila d'yan?
857
00:56:41,398 --> 00:56:42,899
O nagbebenta ng marijuana?
858
00:56:43,400 --> 00:56:45,276
Mga mas bata 'tong pinapanood ko.
859
00:56:46,569 --> 00:56:50,323
Sana meron ako ng mga 'to sa bawat sulok.
860
00:56:50,323 --> 00:56:53,868
Kasi ang laking tulong nila, sa ano,
861
00:56:53,868 --> 00:56:56,079
di naman sa pagpigil krimen,
862
00:56:56,079 --> 00:56:58,832
kasi maraming di nakakaalam
na nandoon ang mga 'yon.
863
00:56:58,832 --> 00:57:00,750
Di naman namin sinusubukang isekreto.
864
00:57:00,750 --> 00:57:03,545
May mga tao sa council
noong nakalipas na taon
865
00:57:03,545 --> 00:57:07,090
na ayaw ng mala-"pinapanood ka
ni Big Brother".
866
00:57:07,757 --> 00:57:10,969
Pero sa dami ng camera sa buong siyudad,
867
00:57:11,636 --> 00:57:15,098
ang laki talaga ng natulong ng mga to
sa paghuli namin ng masasamang tao
868
00:57:15,098 --> 00:57:17,225
at mga binibini sa kalsada.
869
00:57:19,978 --> 00:57:21,813
Recorded lagi 'to, di ba?
870
00:57:22,730 --> 00:57:27,235
Ang maganda rito, alam namin
kung ano 'yong sasakyan. Black SUV.
871
00:57:27,235 --> 00:57:30,071
Ilang oras nang may apat
na lalaking African-American d'yan.
872
00:57:30,071 --> 00:57:34,367
Pinanood ko silang magsuntukan,
puwedeng pasukin na lang at hulihin sila.
873
00:57:34,367 --> 00:57:36,369
May probable cause kami.
874
00:57:36,369 --> 00:57:38,872
Walang inosenteng madadamay rito.
875
00:57:38,872 --> 00:57:40,790
Babasahin ko ang mission natin,
876
00:57:40,790 --> 00:57:45,003
kung ano'ng gagawin natin, mag-lilibot,
at titingnan ang lagay ng mga bagay.
877
00:57:45,003 --> 00:57:47,464
Kami ang Police sa Black Men Project.
878
00:57:47,464 --> 00:57:50,758
Ang mission namin, grupo kami
ng police officers sa Minneapolis
879
00:57:50,758 --> 00:57:52,469
at miyembro ng Black community
880
00:57:52,469 --> 00:57:56,681
na bumubuo ng tiwala
para itaguyod ang kaligtasan ng komunidad.
881
00:57:56,681 --> 00:58:00,685
'Yong sa akin,
'yong pagdami ng carjacking, di ba?
882
00:58:00,685 --> 00:58:02,520
Ang problema lang, 'yong mga...
883
00:58:02,520 --> 00:58:07,108
'Yong mga carjacker,
malamang 99% sa kanila, juvenile, di ba?
884
00:58:07,108 --> 00:58:10,945
Bihirang matanda ang gumagawa no'n
kahit meron din.
885
00:58:10,945 --> 00:58:14,240
'Yong pinakabatang carjacker,
di ba nine years old pa lang?
886
00:58:14,240 --> 00:58:17,202
Tapos may dalagita pa, 16 na siguro 'yon,
887
00:58:17,202 --> 00:58:21,998
pero mga higit 20 na ang na carjack niya,
di pa kasama 'yong felony.
888
00:58:21,998 --> 00:58:24,709
'Yong pag-uusapan natin,
'yong revolving door
889
00:58:24,709 --> 00:58:27,086
ng juvenile criminal justice system ba?
890
00:58:27,086 --> 00:58:29,547
Ayaw nating
maging kriminal 'yong mga bata, di ba?
891
00:58:29,547 --> 00:58:32,050
Pero di rin natin iniintindi
pag naging kriminal na.
892
00:58:32,050 --> 00:58:34,886
Pinapalabas lang natin
at hinahayaang gumawa ng mas malala.
893
00:58:35,678 --> 00:58:39,724
Eto ang problema, 'yong nangyayari,
894
00:58:39,724 --> 00:58:42,227
kapalpakan 'yon
ng criminal justice system, Charlie.
895
00:58:42,227 --> 00:58:46,189
Tandaan mo, sa pananaw ko,
dapat tina-transform ang lahat ng bagay...
896
00:58:46,189 --> 00:58:48,983
'Yong mga babae, mamamatay lang sila.
897
00:58:49,484 --> 00:58:52,779
Makakapatay ang mga 'yon kung hindi pa.
898
00:58:52,779 --> 00:58:55,907
Pero 'yong nakakabaliw, di natin mahulaan
899
00:58:55,907 --> 00:58:58,910
paano mapa-Zoom ang mga batang 'yon
sa harap ng judge
900
00:58:58,910 --> 00:59:01,371
para mabigyan ng intervention.
901
00:59:01,371 --> 00:59:05,250
Ipinapakita no'n ang tingin nila Black
na mga bata. 'Yong mga white na bata?
902
00:59:05,750 --> 00:59:08,545
Binibigyan sila
ng pre-trial interventions.
903
00:59:08,545 --> 00:59:10,213
Mga pre-trial intervention.
904
00:59:10,755 --> 00:59:14,050
Pinapagamot nila.
Pinapadalhan ng iba't ibang...
905
00:59:14,050 --> 00:59:15,677
'Yong gagong bumaril kay Deshaun,
906
00:59:15,677 --> 00:59:18,638
sigurado akong binigyan 'yon
ng pre-trial intervention.
907
00:59:18,638 --> 00:59:21,099
'Yong realidad, ganoon tayo...
908
00:59:21,099 --> 00:59:23,935
Ganoon kung paano tayo
binibigo ng criminal legal system.
909
00:59:23,935 --> 00:59:25,853
Ni di mo nga magawa ang trabaho mo.
910
00:59:25,853 --> 00:59:27,355
Ano na'ng gagawin natin?
911
00:59:27,355 --> 00:59:30,817
Nagsimula 'to noong may nahuli kaming
mga bata, mga African-American,
912
00:59:30,817 --> 00:59:33,027
at ikinulong sa County Home School.
913
00:59:33,528 --> 00:59:35,905
Baka di tama 'yon. Di dapat sila nandoon.
914
00:59:35,905 --> 00:59:38,658
- Pero di natin sila binabantayan.
- Tama.
915
00:59:38,658 --> 00:59:42,161
Ikinulong sila para sa ginawa nila,
hindi sa kung sino sila.
916
00:59:42,161 --> 00:59:45,623
Puwede nating pag-usapan
kung ano dapat 'yong intervention, tama?
917
00:59:45,623 --> 00:59:47,041
Ayos sa akin 'yon.
918
00:59:47,041 --> 00:59:51,212
Ang problema natin ngayon,
'yong proseso sa pagkuha ng intervention,
919
00:59:51,212 --> 00:59:53,131
hindi 'yon ibinibigay sa mga bata.
920
00:59:53,131 --> 00:59:56,634
At 'yong criminal legal system natin,
iniisip no'n na palalabasin lang sila
921
00:59:56,634 --> 01:00:01,681
nang walang intervention at sisiguraduhing
di nila ulit gagawin 'yon. Kalokohan 'yon.
922
01:00:01,681 --> 01:00:04,976
Sine-set up nila para hindi magtagumpay.
923
01:00:04,976 --> 01:00:08,896
Lahat tayo, ginaganoon.
Hindi nangyayari 'to sa Edina.
924
01:00:14,110 --> 01:00:17,530
Bawat pag-aresto,
bawat patagong stop-and-frisk,
925
01:00:18,281 --> 01:00:22,910
bawat sandali ng police violence
ay nagpapakita ng paradox ng police power.
926
01:00:24,287 --> 01:00:26,122
Malaking institusyon
927
01:00:26,623 --> 01:00:30,043
at may 18,000 police departments.
928
01:00:31,044 --> 01:00:35,506
Pero sila rin ang pinaka-tangible
kasi nakikita nang malapitan.
929
01:00:37,634 --> 01:00:39,802
{\an8}Sa temang ito ng dominasyon,
930
01:00:39,802 --> 01:00:43,514
{\an8}sabi ni Ray Kelly,
ginawa ang stop-and-frisk para
931
01:00:43,514 --> 01:00:50,271
{\an8}"magtanim ng takot" sa mga batang Black
at brown, para di lumabas na walang armas.
932
01:00:50,271 --> 01:00:54,233
Hindi ito sagot sa krimen.
Anyo ito ng domination at control.
933
01:00:55,568 --> 01:01:00,865
Araw-araw, walang mukha
ang institution ng policing
934
01:01:01,491 --> 01:01:05,161
pero ang bawat taong nahuli
sa makinarya ng pagpupulisya, meron.
935
01:01:05,662 --> 01:01:09,916
{\an8}Pagsapit ng 2008,
kilala na ako bilang bulakbol
936
01:01:09,916 --> 01:01:10,833
{\an8}DATING TAGA-NEW YORK CITY
937
01:01:11,959 --> 01:01:14,045
malapit nang i-kick out sa school.
938
01:01:14,045 --> 01:01:18,508
'Yong buhay ko, gano'n lang.
Madalas, cutting classes lang.
939
01:01:18,508 --> 01:01:19,884
Mahirap sa bahay.
940
01:01:20,802 --> 01:01:22,136
Mahirap sa eskuwelahan.
941
01:01:22,136 --> 01:01:26,057
Hinaharap ko lang sa pagitan
ng pag-iwas sa lahat ng responsibilidad.
942
01:01:26,057 --> 01:01:30,395
At dahil doon, nakilala ako sa Flushing.
943
01:01:31,354 --> 01:01:36,484
Pinapatigil ako at kinakapkapan
mga dalawang beses sa isang linggo.
944
01:01:36,484 --> 01:01:41,030
Halos isang beses sa isang araw,
may pinapatigil. 30 o 40 kami.
945
01:01:41,030 --> 01:01:45,159
"Di tayo puwede sa Bowne Park ngayon
kasi may mga pulis."
946
01:01:45,159 --> 01:01:47,620
Ano lang... "Pinatigil na si Navfinder."
947
01:01:47,620 --> 01:01:50,164
O "Pinatigil si Asha" or ano man 'yon.
948
01:01:50,164 --> 01:01:53,459
Minsan, parang ang friendly,
949
01:01:53,459 --> 01:01:55,503
o minsan, ang aggressive din.
950
01:01:57,213 --> 01:02:00,174
Mas naiinis ako do'n sa friendly.
951
01:02:01,134 --> 01:02:02,760
- Ano'ng pangalan mo?
- Art.
952
01:02:02,760 --> 01:02:03,928
- Ha?
- Art.
953
01:02:03,928 --> 01:02:05,346
- E, 'yong sa kanya?
- Eddie.
954
01:02:05,346 --> 01:02:06,764
Halika nga rito, pare.
955
01:02:07,390 --> 01:02:09,016
Saan ang punta mo, Eddie?
956
01:02:09,016 --> 01:02:11,436
Pag nakita ko siya ulit,
magkakaproblema siya.
957
01:02:11,436 --> 01:02:12,562
- Kuha mo?
- Alam ko.
958
01:02:12,562 --> 01:02:14,897
Eddie! Halika nga rito, Eddie!
959
01:02:14,897 --> 01:02:16,399
Normal na 'yon.
960
01:02:16,399 --> 01:02:18,901
Alam na namin ang pangalan ng isa't isa.
961
01:02:18,901 --> 01:02:22,029
Nangyari sa 'kin 'yon sa park bench,
noong nagbabasa ako ng libro.
962
01:02:22,029 --> 01:02:25,658
Noong araw na 'yon, naalala ko,
wala lang 'yon sa 'kin.
963
01:02:25,658 --> 01:02:27,910
Wala naman siyang maibibintang sa 'kin.
964
01:02:27,910 --> 01:02:29,912
Sinabi ko, "Hi, Amanda. Kumusta?"
965
01:02:29,912 --> 01:02:32,081
"Ayos ba'ng araw mo?"
Sabi niya, "Oo, Nilesh."
966
01:02:32,081 --> 01:02:35,543
"Ayos ang araw ko.
Ilagay mo ang mga kamay mo sa bench."
967
01:02:35,543 --> 01:02:37,545
Gusto mong pa-station tayo at pag-usapan?
968
01:02:37,545 --> 01:02:39,422
- Ayoko.
- Sasabihin mo'ng pangalan niya?
969
01:02:39,422 --> 01:02:40,423
Eddie.
970
01:02:41,841 --> 01:02:43,342
- Eddie ano?
- Smith.
971
01:02:44,010 --> 01:02:47,305
- Ano ba, pare? Ano ba?
- 'Yon nga, Eddie Sm...
972
01:02:47,305 --> 01:02:48,306
Pasok sa kotse.
973
01:02:48,306 --> 01:02:50,433
Di kita hahawakan. Pasok na.
974
01:02:50,975 --> 01:02:53,060
- At pupunta tayo sa station?
- Pasok sa kotse.
975
01:02:53,060 --> 01:02:55,521
Kung ganoon ang pakikitungo
ng mga pulis sa 'yo,
976
01:02:55,521 --> 01:02:56,814
tuwing nangyayari 'yon,
977
01:02:56,814 --> 01:02:59,942
'yong isang minuto,
parang sampu, alam mo 'yon?
978
01:02:59,942 --> 01:03:02,069
'Yong five minutes
na nandoon kayo, parang 30.
979
01:03:02,069 --> 01:03:05,448
Mabilis kang magiging submissive,
alam mo 'yon?
980
01:03:05,448 --> 01:03:07,325
At... gago ako noon.
981
01:03:08,117 --> 01:03:10,870
Kasi alam mo ano? 'Tang ina mo,
'tang inang n'yong mga pulis.
982
01:03:10,870 --> 01:03:15,041
At uulitin ko, di naman ako...
983
01:03:15,041 --> 01:03:17,543
bayolenteng gago o kung ano.
984
01:03:18,586 --> 01:03:20,630
Patpating batang Indian lang ako.
985
01:03:21,756 --> 01:03:23,591
Parang ganito ka guilty,
986
01:03:23,591 --> 01:03:26,177
"Diyos ko, pinapatigil ko ng mga pulis."
987
01:03:26,177 --> 01:03:28,387
"Ang sama ko siguro para..."
988
01:03:30,723 --> 01:03:31,557
E...
989
01:03:32,183 --> 01:03:33,351
"Kasalanan ko."
990
01:03:33,351 --> 01:03:36,229
"Kasi ganito ako," alam mo 'yon?
991
01:03:36,229 --> 01:03:42,026
Tapos, parang tatanggapin mo na lang
ang gano'ng pakiramdam.
992
01:03:42,693 --> 01:03:46,489
'Yong kung paano ka nila tingnan.
993
01:03:47,490 --> 01:03:50,076
At kung tatanungin mo 'ko
kung ano 'yon, di ko alam.
994
01:03:50,076 --> 01:03:53,246
Pero pakiramdam ko,
parang masahol na kriminal ako.
995
01:03:53,830 --> 01:03:56,958
Pakiramdam ko, para akong salot,
996
01:03:57,458 --> 01:04:02,004
parang walang kuwentang
tarantadong drug pusher, alam mo 'yon?
997
01:04:02,630 --> 01:04:04,340
'Yon ang naramdaman ko.
998
01:04:04,340 --> 01:04:07,927
Pakiramdam ko ganoon ako
999
01:04:09,136 --> 01:04:13,182
dahil sa pagtrato nila sa akin,
at parang, ano, siguro...
1000
01:04:15,393 --> 01:04:17,144
Di ko ginawa ang mga bagay na 'yon.
1001
01:04:19,188 --> 01:04:20,731
Totoo, pero...
1002
01:04:27,697 --> 01:04:31,409
'Yong palagi kang itinutulak pababa.
1003
01:04:31,409 --> 01:04:33,452
Konting tulak lang.
1004
01:04:33,452 --> 01:04:38,082
Palaging ganoon, at kalaunan,
sobrang mapapagod ka na,
1005
01:04:38,082 --> 01:04:44,171
o magiging sobrang galit, o emosyonal,
1006
01:04:44,171 --> 01:04:46,799
at mamamatay ka, alam mo 'yon?
1007
01:04:51,971 --> 01:04:56,309
{\an8}Isa sa mga halimbawa
na sobrang interesting para sa akin
1008
01:04:56,309 --> 01:05:01,022
{\an8}ay nasa New York City
sa kasagsagan ng "stop-and-frisk",
1009
01:05:01,814 --> 01:05:03,524
{\an8}na halos parang
1010
01:05:03,524 --> 01:05:08,237
{\an8}mas mobile at mas flexible
na uri ng pamamahala,
1011
01:05:08,237 --> 01:05:12,533
hindi 'yong physical na pagkakahati
sa iba't ibang lugar sa siyudad,
1012
01:05:12,533 --> 01:05:14,493
kahit na meron pa ring ganoon,
1013
01:05:14,493 --> 01:05:16,996
pero 'yong pagmamahala
ng paggalaw ng tao sa siyudad.
1014
01:05:17,246 --> 01:05:19,957
ANG NEW YORK CITY POLICE DEPARTMENT
AY GUMAWA NG 4.4 MILLION NA STOP
1015
01:05:19,957 --> 01:05:22,460
SA ILALIM NG STOP-AND-FRISK POLICY
MULA 2004 HANGGANG 2012.
1016
01:05:22,460 --> 01:05:24,170
HIGIT 80% NG MGA PINA-STOP
AY MGA BLACK AT LATINO.
1017
01:05:24,170 --> 01:05:27,006
May nakukuhang mga armas,
1.5 porsiyento ng oras.
1018
01:05:27,006 --> 01:05:31,260
'Yong gun recovery rate, 0.1 porsiyento.
1019
01:05:31,260 --> 01:05:35,640
Ganoon ka lala ang problema
ng programang 'yon.
1020
01:05:35,640 --> 01:05:36,933
{\an8}'Yon, sa ilang paraan,
1021
01:05:36,933 --> 01:05:42,605
{\an8}para 'yong algorithmic na racial project
1022
01:05:42,605 --> 01:05:45,191
kapag iniisip mo kung ano talaga 'yon,
1023
01:05:45,191 --> 01:05:49,612
kung saan naglilibot 'yong police,
pinapanood ang iba't ibang tao
1024
01:05:49,612 --> 01:05:51,739
sa gumagalaw sa siyudad,
1025
01:05:51,739 --> 01:05:54,450
at sila mismo ang nagdedesisyon
1026
01:05:54,450 --> 01:05:59,705
na hulihin ang mga taong 'yon.
1027
01:05:59,705 --> 01:06:01,791
Stop-and-frisk, di ba?
1028
01:06:01,791 --> 01:06:05,461
Parang ginagawa silang kahina-hinala
dahil lang nandoon sila.
1029
01:06:05,461 --> 01:06:07,046
Halos maituturing mo na
1030
01:06:07,046 --> 01:06:09,840
na parang mobile segration project.
1031
01:06:09,840 --> 01:06:12,718
Alam mo 'yon, maglilibot kami
at sisiguraduhing...
1032
01:06:12,718 --> 01:06:15,346
Di namin sasabihing
di puwede ang mga tao dito, o doon.
1033
01:06:15,346 --> 01:06:19,058
Pero 'yong iba, mapagbibintangan talaga
1034
01:06:19,058 --> 01:06:22,436
na wala sa tamang lugar,
na wala sa kung nasaan sila dapat.
1035
01:06:22,436 --> 01:06:25,481
Hulaan mo. Wala akong pinapalampas doon.
1036
01:06:25,481 --> 01:06:27,817
Pumasok siya,
sumunod ang dalawang kaibigan niya.
1037
01:06:27,817 --> 01:06:30,903
{\an8}Sige, dapat clear ang sulok na 'yon.
1038
01:06:31,612 --> 01:06:35,491
{\an8}Tingin ko, lumalabas sila.
Tumatambay ng ilang minuto.
1039
01:06:35,491 --> 01:06:38,703
{\an8}Kung di sila pinapaalis,
lumalabas na silang lahat.
1040
01:06:38,703 --> 01:06:40,871
{\an8}Kailangan mo silang paalisin
sa simula pa lang
1041
01:06:40,871 --> 01:06:43,040
{\an8}kasi pag sobrang dami na ng tao doon
1042
01:06:43,040 --> 01:06:46,127
{\an8}hindi na sila makokontrol
at iisipin nilang sa kanila 'yong block.
1043
01:06:46,127 --> 01:06:48,087
{\an8}Sa atin 'yon. Hindi sa kanila.
1044
01:06:48,087 --> 01:06:50,381
{\an8}Doon nga sila nakatira, pero atin 'yon.
1045
01:06:50,381 --> 01:06:52,008
{\an8}Atin ang mga kalsada rito.
1046
01:06:55,302 --> 01:06:57,179
Hindi iyon patalim o baril
1047
01:06:57,179 --> 01:07:00,933
pero noong itinapon ng babaeng ito
ang kanyang sapatos, may maaresto.
1048
01:07:02,059 --> 01:07:04,353
Kasi inakala ni Flynn
na bato iyon o brick.
1049
01:07:04,353 --> 01:07:09,608
Ang magdemanda ka na sundin ka ng walang
reklamo, na dinedemanda ng police,
1050
01:07:09,608 --> 01:07:13,487
{\an8}taliwas 'yon sa paniniwala ng karamihan
ng Americans na kung ano ang lipunan natin
1051
01:07:13,487 --> 01:07:15,531
{\an8}na dapat ay democratic
1052
01:07:15,531 --> 01:07:20,036
kung saan hindi mo kailangang
sumunod sa utos ng authority.
1053
01:07:25,124 --> 01:07:28,252
ATM ang tawag dito dati,
"Ask, Tell, Make."
1054
01:07:28,252 --> 01:07:31,213
Ang una, makikiusap ako.
Tapos, uutusan ko silang gawin.
1055
01:07:31,213 --> 01:07:34,091
Mapipilitan sila kasi pinipisikal ko na
pag di pa nila ginawa.
1056
01:07:45,394 --> 01:07:49,523
Pag nanonood tayo ng palabas sa TV
at authoritarian ang gobyerno,
1057
01:07:49,523 --> 01:07:52,485
o pag nagbasa tayo tungkol sa
authoritarian government kung saan
1058
01:07:52,485 --> 01:07:55,821
ang mga citizen ay inaasahang
sumunod na lang sa utos
1059
01:07:55,821 --> 01:07:57,907
at maging masunurin sa may kapangyarihan,
1060
01:07:57,907 --> 01:08:01,410
tinatawanan lang natin at sinasabing,
"Ang sama naman. Pang-aapi na 'yan."
1061
01:08:01,410 --> 01:08:03,412
Buti na lang,
malaya tayong mga American."
1062
01:08:03,412 --> 01:08:05,372
Nahuli ko siya, Kyle. Nahuli ko.
1063
01:08:05,372 --> 01:08:06,749
Bitawan mo nga 'ko!
1064
01:08:13,214 --> 01:08:19,261
{\an8}Ang chokehold, galaw 'yon
na ginagamit ng ilang police officers
1065
01:08:19,929 --> 01:08:22,890
para pilitin kang gawin
ang ipinagagawa nila sa 'yo,
1066
01:08:22,890 --> 01:08:25,559
pero hindi mo kaya kasi di ka makahinga.
1067
01:08:30,898 --> 01:08:33,692
Siyempre, sa anumang
marahas na komprontasyon sa kalye,
1068
01:08:33,692 --> 01:08:36,612
mahirapan ang pulis na maalala
1069
01:08:36,612 --> 01:08:40,491
{\an8}kung saan ang mga ugat sa leeg,
kung nasaan ang mga nerves.
1070
01:08:44,036 --> 01:08:46,163
{\an8}Sa kabilang banda, naniniwala kami,
1071
01:08:47,289 --> 01:08:51,293
mula sa panig ng mga medical advisers
at ng training instructors ninyo,
1072
01:08:51,293 --> 01:08:57,007
{\an8}na kung mas madalas kang magsasanay,
mas magiging pamilyar ka sa anatomy,
1073
01:08:57,007 --> 01:09:00,761
at mas liliit ang tsansa
ng injury at disability.
1074
01:09:01,387 --> 01:09:03,722
Sa paniniwala ko
matapos suriin ang ilang kaso,
1075
01:09:03,722 --> 01:09:07,852
na ang special holds na ito,
kapag ginawa nang maayos,
1076
01:09:07,852 --> 01:09:09,687
ay napakaliit ng dalang panganib.
1077
01:09:09,687 --> 01:09:16,068
Di ako makahinga.
1078
01:09:16,944 --> 01:09:19,780
Ang mga taong umagamit ng police power
1079
01:09:19,780 --> 01:09:21,866
ay may ginagawang partikular na bagay.
1080
01:09:21,866 --> 01:09:27,371
Sila ang kumakatawan
sa mahalagang bahagi ng state power,
1081
01:09:28,247 --> 01:09:33,252
{\an8}sila lang ang makakagamit ng dahas
nang naayon sa batas at magagawa nila ito.
1082
01:09:38,215 --> 01:09:39,383
- Ano?
- Buksan mo'ng pinto.
1083
01:09:39,383 --> 01:09:41,594
- Ba't mo binuksan?
- Labas.
1084
01:09:41,594 --> 01:09:43,929
- Di ko alam ang nangyayari...
- Labas.
1085
01:09:43,929 --> 01:09:47,349
Okay, ihinto mo ang kotse. Tigil!
1086
01:09:47,349 --> 01:09:49,977
Okay, lalabas na 'ko.
1087
01:09:49,977 --> 01:09:54,148
Tama na! Lalabas na ako!
1088
01:09:54,148 --> 01:09:56,567
Tama na!
1089
01:09:57,359 --> 01:09:58,694
Sinusubukan kong lumabas!
1090
01:09:59,653 --> 01:10:02,281
'Tang ina! Tama na, lalabas na 'ko!
1091
01:10:02,281 --> 01:10:04,450
Labas!
1092
01:10:04,450 --> 01:10:06,410
Lumabas ka sa lintik na kotseng 'yan!
1093
01:10:16,086 --> 01:10:17,087
Itigil mo d'yan.
1094
01:10:18,589 --> 01:10:19,423
Okay.
1095
01:10:20,049 --> 01:10:20,883
Roll black.
1096
01:10:24,011 --> 01:10:28,098
Kung dito ko ititigil ang karahasang ito,
mas katanggap-tanggap na ba?
1097
01:10:30,142 --> 01:10:31,936
Inilagay ko sa blind spot.
1098
01:10:33,312 --> 01:10:35,397
Pero hanggang saan
ang maitatago sa blind spot?
1099
01:10:35,397 --> 01:10:38,484
- Hindi siya responsive.
- May pulso ba siya?
1100
01:10:38,484 --> 01:10:41,820
Wala, bro, tingan mo nga siya.
Hindi siya responsive.
1101
01:10:41,820 --> 01:10:43,822
- Tingnan mo kung may pulso.
- Seryoso ka?
1102
01:10:43,822 --> 01:10:46,700
- Nakatayo ka dito may ganyan sa leeg niya?
- Patingin ng pulso!
1103
01:10:47,201 --> 01:10:48,452
Humihinga ba siya ngayon?
1104
01:10:48,452 --> 01:10:52,623
- I-check mo ang pulso niya!
- Ayoko nang makipag-usap.
1105
01:10:52,623 --> 01:10:56,001
- Tingnan mo ang pulso niya.
- Thao, tingnan mo ang pulso niya.
1106
01:10:56,460 --> 01:10:58,879
Bro, tingnan mo ang pulso niya.
Bogus ka, bro.
1107
01:10:58,879 --> 01:11:01,006
- Wag kayong mag-drugs, guys.
- Wag mag-drugs?
1108
01:11:01,006 --> 01:11:04,635
'Yon ang tingin mo?
Sinasabi mo bang okay lang siya?
1109
01:11:04,635 --> 01:11:07,137
- Atras.
- Sinasabi mo bang okay lang siya?
1110
01:11:07,137 --> 01:11:09,431
Tingin mo, okay lang ang ginagawa mo?
1111
01:11:09,431 --> 01:11:12,643
- Firefighter ka ba talaga...
- Oo, dito sa Minneapolis.
1112
01:11:13,143 --> 01:11:15,854
- E di, doon ka sa sidewalk.
- 'Yong pulso niya!
1113
01:11:15,854 --> 01:11:18,774
- I-check mo ngayon na!
- Doon ka sa sidewalk.
1114
01:11:18,774 --> 01:11:22,820
Di pa siya gumagalaw, bro.
1115
01:11:25,656 --> 01:11:30,911
{\an8}Mahirap i-prosecute ang mga pulis
sa pagpatay sa people of color
1116
01:11:30,911 --> 01:11:33,455
{\an8}kasi, kadalasan, legal 'yon.
1117
01:11:34,123 --> 01:11:37,042
Itaas ang kamay! Gawin mo na.
1118
01:11:37,042 --> 01:11:39,086
Tumalikod ka!
1119
01:11:41,338 --> 01:11:42,381
Dapa!
1120
01:11:42,381 --> 01:11:46,969
Nagbigay sa pulis ang Supreme Court
ng tinatawag kong superpowers
1121
01:11:46,969 --> 01:11:51,265
para tumarget ng mga tao
base sa lahi nila, umaresto, at pumatay.
1122
01:11:51,807 --> 01:11:55,185
{\an8}Sa paggamit ng pulis ng dahas,
'yong Graham v. Connor ang dapat tingnan.
1123
01:11:55,185 --> 01:11:57,146
{\an8}Sinabi ng Supreme Court
1124
01:11:57,146 --> 01:12:01,900
na puwedeng gumamit ng dahas
hangga't sa tingin ng ordinaryong pulis
1125
01:12:01,900 --> 01:12:05,821
na angkop sa sitwasyon
na gumamit ng dahas. 'Yon ang patakaran.
1126
01:12:05,821 --> 01:12:08,532
At pambihira na maraming
police departments
1127
01:12:08,532 --> 01:12:11,660
ang ayaw ng regulation
sa paggamit ng dahas maliban doon.
1128
01:12:11,660 --> 01:12:14,997
{\an8}Ngayon, ang ilang dekada nang nangyayari
1129
01:12:14,997 --> 01:12:19,501
{\an8}ay mas nagiging agresibo ang police unions
sa collective bargaining process
1130
01:12:19,501 --> 01:12:22,296
{\an8}para dagdagan
ang nasa kontrata nila, at minsan,
1131
01:12:22,296 --> 01:12:27,426
{\an8}dagdagan ang state laws
ng provisions na di lang pabor sa kanila
1132
01:12:27,426 --> 01:12:31,555
{\an8}pero mababali nila para madaling matakasan
ng mga pulis ang accountability.
1133
01:12:31,555 --> 01:12:34,183
{\an8}Siguro 'yon ang bahay.
1134
01:12:35,434 --> 01:12:36,477
Naka-mute ka ba?
1135
01:12:36,477 --> 01:12:37,895
Naka-mute ako, puwede...
1136
01:12:37,895 --> 01:12:39,772
Nakakatuwang makita kayo dito.
1137
01:12:39,772 --> 01:12:40,731
I-mute mo.
1138
01:12:40,731 --> 01:12:42,191
Umuulan ng tanong ngayong gabi
1139
01:12:42,191 --> 01:12:45,277
kung bakit nag-mute ng body camera
ang Sacramento police officers.
1140
01:12:46,028 --> 01:12:47,071
Naka-mute ka ba?
1141
01:12:47,071 --> 01:12:48,739
{\an8}- Off na. Off lahat.
- Okay.
1142
01:12:49,448 --> 01:12:52,743
{\an8}Nakipag-usap ang police unions
at sinabi nila sa government officials
1143
01:12:52,743 --> 01:12:55,579
{\an8}na may utang na loob sa kanila,
1144
01:12:55,579 --> 01:12:58,582
{\an8}na yumukod at yumuko sa kanila,
"Ito ang kailangan namin."
1145
01:12:58,582 --> 01:13:01,960
"Kailangan namin ng 24 hanggang 48 oras
bago ang pulis na 'to
1146
01:13:01,960 --> 01:13:06,090
ay maglabas ng statement
tungkol sa kung anumang ginawa niya,
1147
01:13:06,090 --> 01:13:09,051
{\an8}hanggang sa, at kasama na
'yong pagbaril sa taong 'yon.
1148
01:13:09,051 --> 01:13:11,845
{\an8}"Kailangang itago
ang disciplinary records."
1149
01:13:11,845 --> 01:13:16,809
"Kailangan malinis ang mga record
pagkatapos ng maikling panahon,
1150
01:13:16,809 --> 01:13:18,102
siguro mga six months.
1151
01:13:18,102 --> 01:13:20,354
"Dapat mawala ang recording na 'yon."
1152
01:13:20,354 --> 01:13:23,607
At ito ang bagay
na nagbibigay-daan sa mga pulis
1153
01:13:23,607 --> 01:13:26,110
na paulit-ulit takasan ang accountability,
1154
01:13:26,110 --> 01:13:28,779
at di pa kasali dito
ang qualified immunity.
1155
01:13:29,279 --> 01:13:31,657
ANG QUALIFIED IMMUNITY
NA GINAWA NG SUPREME COURT
1156
01:13:31,657 --> 01:13:34,159
AY NAGPOPROTEKTA SA MGA PULIS
SA CIVIL LIABILITY,
1157
01:13:34,159 --> 01:13:35,786
KAHIT NA LUMABAG SILA SA BATAS.
1158
01:13:36,703 --> 01:13:38,497
- D'yan ka lang.
- Ite-taser kita!
1159
01:13:39,498 --> 01:13:40,916
- Taser!
- Tigil!
1160
01:13:41,417 --> 01:13:42,334
Binaril niya 'ko.
1161
01:13:42,334 --> 01:13:43,669
Please, tama na.
1162
01:13:44,670 --> 01:13:45,629
Binaril ko siya.
1163
01:13:46,296 --> 01:13:47,798
- Talaga?
- Oo!
1164
01:13:47,798 --> 01:13:48,715
Okay.
1165
01:13:51,385 --> 01:13:53,762
Binaril ko siya! Diyos ko!
1166
01:13:53,762 --> 01:13:54,805
Kim, umupo ka.
1167
01:13:54,805 --> 01:13:59,101
Malaking bahagi
ng sistema ng policing ang binuo
1168
01:13:59,101 --> 01:14:01,895
sa labas ng nakikita
ng ordinaryong Amerikano,
1169
01:14:01,895 --> 01:14:06,233
at 'yong mga batas na namamahala
sa American policing ay pinagpapasyahan
1170
01:14:06,233 --> 01:14:08,986
ng mga police mismo at mga kakampi nila?
1171
01:14:08,986 --> 01:14:13,240
Ibig sabihin no'n,
nakakapaglagay ang pulis ng sistema,
1172
01:14:13,240 --> 01:14:17,953
na doblehin at triplehin
ang kapangyarihan nila nang paulit-ulit.
1173
01:14:17,953 --> 01:14:22,666
{\an8}Kung batas ang pag-uusapan, sobrang
konti lang ang national standards natin.
1174
01:14:22,666 --> 01:14:23,750
{\an8}Halos wala.
1175
01:14:24,376 --> 01:14:28,130
At sobrang konti lang din
ng state standards natin.
1176
01:14:28,630 --> 01:14:30,632
At sobrang konti ng municipal standards.
1177
01:14:30,632 --> 01:14:34,094
Kaya ang standards na ginagamit
ng police para mag-operate ay ginawa
1178
01:14:34,094 --> 01:14:38,640
ng mga pulis, police department policies,
at ng professional associations nila.
1179
01:14:38,640 --> 01:14:41,852
{\an8}Ang pinag-uusapan, ang pagtiyak
na umaayon sa batas ang pulisya,
1180
01:14:41,852 --> 01:14:44,354
{\an8}at kung di ayon sa batas
ang mga ikinikilos nila,
1181
01:14:44,354 --> 01:14:45,939
pinapanagot sila.
1182
01:14:45,939 --> 01:14:48,484
Ang pinakamalaking problema
sa policing ngayon,
1183
01:14:48,484 --> 01:14:51,945
ang karamihan sa pinsalang dulot
ng policing ay legal.
1184
01:15:02,873 --> 01:15:06,835
Nakakatakot, di ba? 'Yon ang sinasabi ko
pag sinabi kong kasalanan natin.
1185
01:15:06,835 --> 01:15:09,463
Kasi tayo ang nagpapalegal nito.
1186
01:15:09,463 --> 01:15:12,841
Di ko inaabsuwelto
ang pulis sa responsibilidad.
1187
01:15:13,509 --> 01:15:17,179
Pero ang totoo, legal ang karamihan
sa pinsalang dulot nila.
1188
01:15:18,222 --> 01:15:20,557
Interesado ako...
1189
01:15:22,226 --> 01:15:25,020
Interesado ako sa involvement natin.
1190
01:15:25,979 --> 01:15:28,899
Dalawa kayo ang may pagkakapareho
ng sinabi tungkol sa batas
1191
01:15:28,899 --> 01:15:31,151
na hinayaan "natin" na ipatupad ng police
1192
01:15:31,151 --> 01:15:34,112
at mga bagay na hinayaan
"natin" na gawin ng police.
1193
01:15:34,112 --> 01:15:38,325
Nakaupo ako rito, naisip ko,
"Di ko naman hinayaan ang police na..."
1194
01:15:38,909 --> 01:15:42,829
"Ayokong gawin ng police 'yon.
Hindi ko alam na legal pala 'yon."
1195
01:15:42,829 --> 01:15:44,331
Kasama ba ako dito?
1196
01:15:45,582 --> 01:15:50,712
Kaya kung pwede mong mas ipaliwanag
1197
01:15:51,338 --> 01:15:55,676
kung sino talaga ang pumapayag
1198
01:15:55,676 --> 01:16:00,389
na takasan ng legislators
ang responsibilidad nila,
1199
01:16:02,015 --> 01:16:07,312
na sabihan ang police kung ano'ng gagawin
at kung paano sa mas epektibong paraan,
1200
01:16:07,312 --> 01:16:08,605
maganda sana 'yon.
1201
01:16:16,446 --> 01:16:18,991
Sinumang may authority
1202
01:16:19,866 --> 01:16:21,827
na magpapanagot sa mga pulis,
1203
01:16:21,827 --> 01:16:24,371
haharapin niya ang police department
1204
01:16:24,371 --> 01:16:28,250
at iba pang taggapagtanggol ng status quo
sa kahit anong lugar.
1205
01:16:28,250 --> 01:16:33,422
Iisa lang ang suspect, kahit nasaan ka pa.
Corporate America, malalaking tao.
1206
01:16:34,214 --> 01:16:37,217
{\an8}Tingnan mo na lang ang makasaysayang papel
ng police sa Amerika.
1207
01:16:37,217 --> 01:16:41,388
{\an8}Sinira nila ang mga labor union sa North
noong bago pa lang sila.
1208
01:16:41,388 --> 01:16:44,558
Kasama sila sa slave patrols sa South
noong bago pa lang sila,
1209
01:16:44,558 --> 01:16:46,768
laging pinoprotektahan ang interes
1210
01:16:46,768 --> 01:16:50,647
ng mga nagsasamantala sa masa
para sa kapakanan nila.
1211
01:16:50,647 --> 01:16:53,400
Kung iisipin mo
'yong mga politicians at mga police,
1212
01:16:53,400 --> 01:16:56,987
mga individual na tao ang iniisip mo,
mga totoong tao,
1213
01:16:56,987 --> 01:16:58,655
hindi 'yong sistema.
1214
01:16:58,655 --> 01:17:01,908
At 'yong mga tao
na inuuna ang interes ng sistema
1215
01:17:01,908 --> 01:17:06,496
na hindi nila hayagang sinusuportahan,
na minsan pa nga ay pinupuna pa nila.
1216
01:17:09,249 --> 01:17:14,713
Pero ang malaking bahagi ng trabaho nila,
nakatuon sa pagpatibay at pagsuporta nito.
1217
01:17:16,048 --> 01:17:20,260
Sistema iyon na pinapaboran
ang class elite,
1218
01:17:20,260 --> 01:17:23,764
ang racial elite, mga taong
di naaapektuhan ng social stigma.
1219
01:17:23,764 --> 01:17:26,808
Pero maraming tao ang sumusuporta dito
1220
01:17:26,808 --> 01:17:30,395
at napapadpad sa maling panig.
1221
01:17:32,189 --> 01:17:34,650
{\an8}Mahirap ang pagpupulis ngayon.
Mahirap talaga.
1222
01:17:34,650 --> 01:17:36,652
Araw-araw, parang...
1223
01:17:37,444 --> 01:17:39,738
Grabe, parang pagod na 'ko, alam mo 'yon?
1224
01:17:41,365 --> 01:17:45,535
Noong nakaraang taon, may 12-year-old
na binaril dito. Dito mismo...
1225
01:17:45,535 --> 01:17:49,456
Makikita mo kung saan siya binaril
nong may nakaaway na isa pang bata.
1226
01:17:49,456 --> 01:17:51,541
Hindi ko... Noong pumara ako rito,
1227
01:17:52,876 --> 01:17:55,420
'Yon ang pinakamabilis na nagsumbong
kung sino'ng gumawa.
1228
01:17:55,420 --> 01:17:59,174
Kasi 'yong ibang nakatira dito,
nakasama ko no'ng lumalaki ako.
1229
01:18:02,094 --> 01:18:04,805
- Ano'ng nangyari sa 12-year-old?
- Namatay siya.
1230
01:18:06,682 --> 01:18:10,560
Maraming vulnerable communities
sa bansang ito.
1231
01:18:10,560 --> 01:18:14,189
Kung pupunta ka doon at magtatanong,
"Gusto n'yo bang mawala ang pulisya?"
1232
01:18:14,189 --> 01:18:16,858
Marami ang sasagot ng,
"Hindi, gusto naming mas madami."
1233
01:18:16,858 --> 01:18:20,028
Sa kabilang banda, kung pupunta ka doon
at kakausapin ang mga tao
1234
01:18:20,028 --> 01:18:22,489
kung paano sila tinatrato ng police,
nagagalit siya.
1235
01:18:22,489 --> 01:18:24,449
Uulitin ko, kasalanan natin 'yon.
1236
01:18:25,450 --> 01:18:27,494
May mga paraan
para makatulong sa communities
1237
01:18:27,494 --> 01:18:30,956
maliban sa aggressive carceral policing.
1238
01:18:31,456 --> 01:18:33,959
Hindi lang natin ginagawa.
1239
01:18:35,335 --> 01:18:36,753
Noon pa, isinusulong ko na'ng,
1240
01:18:36,753 --> 01:18:40,215
"Mas maraming Black na pulis,
mas konting problema."
1241
01:18:40,215 --> 01:18:43,218
"Bigyan n'yo kami ng Chief na Black,
mas kokonti ang problema."
1242
01:18:43,218 --> 01:18:45,971
Pinaniwalaan ko 'yon ng higit 30 years.
1243
01:18:47,639 --> 01:18:49,391
Sa tingin ko, hindi 'yon ang solusyon.
1244
01:18:51,017 --> 01:18:55,272
Marami nang nawala sa akin
sa pagkampi ko sa Black na police.
1245
01:18:55,272 --> 01:18:57,274
Napapaisip ako minsan.
1246
01:18:57,274 --> 01:19:01,862
Paano kung isa ako sa mga taong nanahimik
at ginawa na lang ang trabaho ko?
1247
01:19:01,862 --> 01:19:03,405
Saan kaya ako ngayon?
1248
01:19:06,658 --> 01:19:12,456
Si Charlie Adams ay pulis mula pa
noong 1986 at walang planong magretiro.
1249
01:19:13,915 --> 01:19:17,961
Gusto niyang tapusin ang misyon niya
bilang inspector sa 4th precinct.
1250
01:19:19,337 --> 01:19:25,469
O!
1251
01:19:26,428 --> 01:19:29,598
Nasaksihan ng mga mata ko
1252
01:19:29,598 --> 01:19:33,518
Ang kaluwalhatian ng pag...
1253
01:19:35,937 --> 01:19:39,232
Nagsimula tayo bilang 13 states
sa kahabaan ng Atlantic Seaboard.
1254
01:19:39,232 --> 01:19:41,276
Nagdala tayo ng kalayaan.
1255
01:19:41,276 --> 01:19:45,655
Kung ang polis at ang polity
self-governing sa ilalim ng demokrasya,
1256
01:19:45,655 --> 01:19:50,952
ang police ang nakatagong puwersa
na nagsasabing,
1257
01:19:51,661 --> 01:19:58,084
"Nandito kami para mag-take charge
kung hindi na ninyo kayang mamuno."
1258
01:20:05,467 --> 01:20:11,264
"Nandito kami para i-control at i-regulate
ang karahasan sa lipunan,
1259
01:20:11,264 --> 01:20:15,185
at kami na lang ang makakagamit ng dahas."
1260
01:20:15,185 --> 01:20:21,858
'Yong sagot ng law enforcement
sa hinihingi ng mga Black
1261
01:20:21,858 --> 01:20:28,281
na pagrespeto sa buhay, mga tahanan,
mga pamilya, at mga kabataan,
1262
01:20:28,281 --> 01:20:30,867
lagi 'yong, "'Tang ina n'yo, bahala kayo."
1263
01:20:31,618 --> 01:20:35,705
"Tikman n'yo 'tong lakas namin,
tingnan natin kung magugustuhan n'yo."
1264
01:20:44,089 --> 01:20:46,967
Kung iisipin mo ang sistema ng pulisya,
1265
01:20:46,967 --> 01:20:50,178
at kung paano 'yon
lumaki sa United States,
1266
01:20:50,178 --> 01:20:52,222
kung paano naging napakalaking puwersa...
1267
01:20:53,431 --> 01:20:55,892
Kung iisipin mong hindi lang pulis,
1268
01:20:55,892 --> 01:20:59,604
pero pati na ang network ng mga kulungan,
bilang ng mga inaaresto,
1269
01:20:59,604 --> 01:21:02,607
ang bilang ng mga taong
nahatulan ng felony,
1270
01:21:02,607 --> 01:21:04,651
lahat doon nagsimula,
1271
01:21:04,651 --> 01:21:10,198
lahat ng mga may kinalaman sa mga tao
na pinaparusahan, kinokontrol, nakakulong,
1272
01:21:10,949 --> 01:21:16,079
tinitingnan mo ang karamihan
ng mga tao sa bansang ito ngayon.
1273
01:21:16,746 --> 01:21:19,541
Hindi 'yong minority,
'yong majority ng nasa bansa.
1274
01:21:20,667 --> 01:21:24,212
Sumusobra na ang kapangyarihan ng pulisya
sa lipunan natin,
1275
01:21:24,212 --> 01:21:27,048
at ibig sabihin no'n,
1276
01:21:27,048 --> 01:21:32,178
hindi na proportional ang dami
ng police sa dami ng mga tao.
1277
01:21:34,347 --> 01:21:36,892
Imbes na dumami ang mga tao
1278
01:21:37,434 --> 01:21:44,399
na puwedeng maging parte
ng self-governing democratic world
1279
01:21:44,399 --> 01:21:47,027
ng mga taong sumusubok na magkasundo
1280
01:21:47,027 --> 01:21:51,865
at ayusin ang mga problema
sa pamamagitan ng politika, pagpoprotesta,
1281
01:21:51,865 --> 01:21:58,580
sa halip na ganoon, mas paliit nang paliit
hanggang sa konti na lang ang puwedeng
1282
01:21:58,580 --> 01:22:03,251
gawin ang gusto nila
kumpara sa napakalaking grupo
1283
01:22:03,251 --> 01:22:06,880
na sinusubaybayan ng police.
1284
01:22:09,215 --> 01:22:10,216
{\an8}Exit 161.
1285
01:22:10,842 --> 01:22:12,093
{\an8}Okay, nakikita ko na.
1286
01:22:13,136 --> 01:22:16,556
{\an8}Isa sa mga unang bagay na ginagawa
ng mga fascist at totalitarian regimes
1287
01:22:16,556 --> 01:22:18,224
{\an8}ay ang palakasin ang pulisya.
1288
01:22:24,564 --> 01:22:29,402
Isang paraan 'yong palakasin ang police
power, ang ikaapat na branch ng gobyerno.
1289
01:22:29,402 --> 01:22:34,449
Papalakasin natin ng pulisya,
at wawakasan no'n ang demokrasya.
1290
01:22:47,796 --> 01:22:51,049
Minsan, gusto kong sabihin, "Isipin mo
ang pinakamakakapangyarihang tao
1291
01:22:51,049 --> 01:22:55,053
na maiisip mo sa US, si Joe Biden man,
si Donald Trump, o si Hillary Clinton,
1292
01:22:55,053 --> 01:22:58,014
kung tingin mong palihim pa rin nilang
pinapamahalaan ang lahat.
1293
01:22:58,014 --> 01:23:00,642
Wala sa mga 'yon
ang makakabaril sa 'yo sa dibdib.
1294
01:23:01,434 --> 01:23:04,145
Bawat pulis na sumumpa sa USA
1295
01:23:04,145 --> 01:23:08,066
ay may karapatan, may kapangyarihan,
na bumunot ng baril at barilin ka.
1296
01:23:14,155 --> 01:23:16,700
- Dumudugo!
- Dumudugo ang tenga niya!
1297
01:23:16,700 --> 01:23:19,744
- Alisin n'yo siya rito!
- Dumudugo ang tenga niya!
1298
01:23:20,245 --> 01:23:21,162
Tumawag ka ng medic.
1299
01:23:21,162 --> 01:23:23,248
Ano 'yang tinatapakan mo, ha?
1300
01:23:23,248 --> 01:23:27,669
Walang kinalaman
ang pagkawala ng democracy natin
1301
01:23:27,669 --> 01:23:30,964
sa right-wing demagogue
na si Donald Trump.
1302
01:23:30,964 --> 01:23:34,467
Ang dahilan noon,
ang malalim at mahabang kasaysayan
1303
01:23:34,467 --> 01:23:36,928
kung saan hindi natin hinaharap
1304
01:23:36,928 --> 01:23:41,725
'yong problema sa sistema
na pagpapalaki ng pulisya
1305
01:23:41,725 --> 01:23:47,022
kapalit ng pagpapayabong
at paglilinang ng ating democratic reflex
1306
01:23:47,022 --> 01:23:51,985
at ng suportang kailangan natin
para maging self-governing people.
1307
01:23:54,154 --> 01:23:57,907
Nandito tayo, isang dekada
matapos ng kay Trayvon Martin,
1308
01:23:57,907 --> 01:24:00,076
halos isang dekada
matapos ng kay Michael Brown
1309
01:24:01,619 --> 01:24:04,205
at kailangang magdesisyon
ng mga Amerikano.
1310
01:24:05,498 --> 01:24:09,210
Kung tatalakayin natin ang mga isyung ito
at pag-uusapan natin
1311
01:24:09,210 --> 01:24:14,090
ang pagtalo ng sistemang ito,
na sinasabi ng marami na gagawin nga nila,
1312
01:24:15,216 --> 01:24:20,055
kung ganoon, dapat talagang makibahagi
ang mga tao sa pagsagot ng mga tanong.
1313
01:24:20,764 --> 01:24:23,600
Dahil matatag ang mga sistemang ito.
1314
01:24:24,100 --> 01:24:26,102
Mahirap. Komplikado.
1315
01:24:26,102 --> 01:24:27,270
Makapangyarihan.
1316
01:24:28,646 --> 01:24:32,150
Sabi nga ni Frederick Douglass,
"Power concedes nothing without a demand."
1317
01:24:32,650 --> 01:24:36,029
At wala pang ibinibigay sa atin
ang power ng American policing,
1318
01:24:36,988 --> 01:24:39,866
Sa halip, nadoble at natriple pa ito
ng kapangyarihan niya.
1319
01:24:39,866 --> 01:24:42,577
Tabi!
1320
01:24:53,755 --> 01:24:56,800
"Walang ibibigay ang may kapangyarihan
kung wala kang hihingin."
1321
01:24:57,717 --> 01:25:00,929
"Hindi pa nagbigay,
at hindi talaga magbibigay."
1322
01:25:02,097 --> 01:25:03,556
Frederick Douglass.
1323
01:26:44,532 --> 01:26:48,411
Nagsalin ng Subtitle: J.M.B. Descalso