1
00:00:07,465 --> 00:00:09,009
Sa isla ng Manhattan,
2
00:00:09,009 --> 00:00:12,220
may dalawang Detective Squad
na nakalaan para sa mga homicide:
3
00:00:12,220 --> 00:00:14,431
ang Manhattan North at Manhattan South.
4
00:00:14,431 --> 00:00:18,143
Iniimbestigahan nila ang mga pinakabrutal
at pinakamahirap na pagpatay.
5
00:00:18,143 --> 00:00:21,438
Ito ang mga kuwento nila.
6
00:00:33,992 --> 00:00:38,329
Natanggap ako noong January ng '95
sa Pilmar family.
7
00:00:39,205 --> 00:00:44,502
Kailangan ni Howard at Ros Pilmar
ng tulong sa anak nilang si Philip.
8
00:00:46,212 --> 00:00:48,631
Matapos ang higit isang taong
pagtatrabaho sa kanila,
9
00:00:49,424 --> 00:00:52,802
pumasok ako sa trabaho,
pumunta sa kuwarto ni Philip,
10
00:00:52,802 --> 00:00:55,764
at nakasuot siya ng school uniform,
11
00:00:55,764 --> 00:00:58,683
sa inayos na kama, nakatitig sa kisame.
12
00:00:59,184 --> 00:01:02,520
At sabi niya,
"Di umuwi 'yong papa ko kagabi."
13
00:01:03,146 --> 00:01:05,440
Alam kong galit siya.
14
00:01:06,816 --> 00:01:10,320
Maya-maya, nakatayo ako sa foyer,
15
00:01:10,320 --> 00:01:16,618
at pumasok si Ros na mukhang gulat.
16
00:01:17,285 --> 00:01:18,912
Alam kong umiiyak siya.
17
00:01:18,912 --> 00:01:21,831
Tumayo lang siya,
binuksan ang kamay, at sinabing,
18
00:01:22,373 --> 00:01:23,374
"Patay na si Howard."
19
00:01:23,875 --> 00:01:27,295
At naalala kong naisip ko lang,
20
00:01:28,713 --> 00:01:29,923
"Di puwede 'to."
21
00:01:33,051 --> 00:01:36,554
Noong 1990s, napakataas ng bilang
ng pagpatay sa New York City.
22
00:01:39,057 --> 00:01:43,394
Pero ang patayin ang negosyante sa sarili
niyang negosyo sa Midtown Manhattan,
23
00:01:43,394 --> 00:01:45,271
bihira 'yon.
24
00:01:49,859 --> 00:01:53,363
Sinaksak si Howard Pilmar
nang 20, 30, 40 beses.
25
00:01:54,113 --> 00:01:56,324
Lahat may teorya. Walang may sagot.
26
00:01:56,324 --> 00:02:01,663
Di ito nalutas, pero di dapat isara
ang di pa nalulutas na homicide.
27
00:02:06,835 --> 00:02:09,629
Bahagi ng kaluluwa mo
ang nawawala sa bawat kaso.
28
00:02:12,298 --> 00:02:16,219
Di mo magagawa ang trabahong 'to
maliban kung may malasakit ka.
29
00:02:18,304 --> 00:02:20,223
Gusto mong malaman ang totoo.
30
00:02:21,683 --> 00:02:23,226
Ganiyan ang mga detective.
31
00:02:23,810 --> 00:02:26,187
Gusto kong inaalam
ang likod ng mga pangyayari.
32
00:02:26,187 --> 00:02:28,022
Ano ba talaga'ng nangyari?
33
00:02:28,523 --> 00:02:32,193
Importanteng malaman ng pamilya
kung sino'ng pumatay sa kamag-anak nila.
34
00:02:32,193 --> 00:02:33,319
'Yan ang trabaho ko.
35
00:02:33,945 --> 00:02:38,199
Sa New York City, ang NYPD...
36
00:02:41,161 --> 00:02:42,370
Ito na 'yon.
37
00:02:59,179 --> 00:03:03,474
Noong 1996, ako ang commanding officer
ng Midtown South Detective Squad,
38
00:03:03,474 --> 00:03:07,103
na pinakaabalang detective squad
sa New York City.
39
00:03:07,103 --> 00:03:08,897
Mahigit 2,000 kaso kada taon.
40
00:03:09,731 --> 00:03:12,775
May tumawag no'ng umaga,
bago ako pumasok sa trabaho,
41
00:03:12,775 --> 00:03:16,613
na may pinatay
sa isang office building sa Midtown.
42
00:03:18,781 --> 00:03:21,075
Biyernes 'yon.
Naglakad ako. Araw ng sahod no'n.
43
00:03:21,075 --> 00:03:22,744
Maganda 'yong mood ko.
44
00:03:22,744 --> 00:03:24,913
Maganda 'yong benta
45
00:03:24,913 --> 00:03:29,250
{\an8}sa King Office Supply Company,
Incorporated.
46
00:03:30,043 --> 00:03:33,213
Dumating ako mga 8:20. Maaga ako lagi.
47
00:03:33,213 --> 00:03:37,967
Sa labas ng entrance ng building
sa 33rd Street,
48
00:03:37,967 --> 00:03:41,137
nakatayo 'yong isang empleyado
na di kailanman lumabas.
49
00:03:41,137 --> 00:03:43,014
Lagi siyang nasa opisina.
50
00:03:43,640 --> 00:03:45,016
Nasa labas siya.
51
00:03:50,230 --> 00:03:52,690
Tinanong ko siya,
"Ed, ba't ka nakatayo dito?"
52
00:03:52,690 --> 00:03:56,694
Lumingon siya sa 'kin at sinabing,
"Patay na si Howard."
53
00:04:01,991 --> 00:04:05,370
Dumating 'yong controller ng King
ng 5:30 nang umaga
54
00:04:05,370 --> 00:04:07,247
at natagpuan 'yong katawan ni Howard.
55
00:04:07,247 --> 00:04:09,791
Agad siyang bumaba at tumawag sa 911.
56
00:04:14,879 --> 00:04:18,091
Nalaman ko, pagdating ko sa crime scene,
57
00:04:18,091 --> 00:04:21,386
na malaking office supply ang King
58
00:04:21,386 --> 00:04:24,347
na may tindahan sa first floor,
59
00:04:24,347 --> 00:04:27,141
at opisina ng empleyado sa fourth floor.
60
00:04:33,106 --> 00:04:35,817
Natagpuan 'yong katawan niya
sa labas ng elevator
61
00:04:36,651 --> 00:04:39,279
sa reception section sa fourth floor.
62
00:04:41,614 --> 00:04:43,157
May biktima tayo ng pananaksak.
63
00:04:45,243 --> 00:04:46,869
Napakaraming dugo.
64
00:04:51,833 --> 00:04:54,502
Sa may hallway, may lababo na may dugo
65
00:04:54,502 --> 00:04:57,088
na magpapaniwala sa 'yong
may naghugas ng kamay
66
00:04:57,088 --> 00:04:59,090
o naghugas ng murder weapon.
67
00:05:03,928 --> 00:05:05,221
Naalala ko...
68
00:05:08,391 --> 00:05:09,934
'yong gulat ko.
69
00:05:10,852 --> 00:05:12,687
Naalala kong sumigaw ako ng, "Hindi."
70
00:05:14,022 --> 00:05:17,025
At doon nila nilabas 'yong katawan,
71
00:05:18,234 --> 00:05:19,402
'yong katawan ni Howard.
72
00:05:24,032 --> 00:05:28,786
No'ng nalaman kong natagpuan
'yong katawan ni Howard sa opisina,
73
00:05:28,786 --> 00:05:30,955
nagulat ako.
74
00:05:31,581 --> 00:05:35,501
Pakiramdam ko gano'n ang mararamdaman
ng sinumang magulang
75
00:05:35,501 --> 00:05:40,298
{\an8}pag nalaman nilang patay na ang anak nila,
lalo na kung pinatay.
76
00:05:40,298 --> 00:05:45,887
Ni hindi ko masabi
'yong nararamdaman ko ngayon.
77
00:05:47,472 --> 00:05:50,558
Si Howard at 'yong tatay ko,
magkasama sila sa trabaho araw-araw.
78
00:05:50,558 --> 00:05:52,352
Malapit sila.
79
00:05:52,352 --> 00:05:54,187
Kaka-40 lang ni Howard.
80
00:05:55,605 --> 00:05:56,939
{\an8}Magkamukha sila.
81
00:05:56,939 --> 00:05:59,984
{\an8}Alam mo 'yon, pareho silang masayahin.
82
00:06:01,235 --> 00:06:04,614
Palakaibigan, mabait.
83
00:06:04,614 --> 00:06:06,157
Gusto sila ng lahat.
84
00:06:07,825 --> 00:06:10,912
Mga four o five years old siguro si Howard
85
00:06:10,912 --> 00:06:13,414
no'ng una siyang pumunta sa tindahan.
86
00:06:13,414 --> 00:06:15,875
Gusto niyang magtrabaho sa kumpanya ko.
87
00:06:17,835 --> 00:06:23,007
Nagsimula kami ng partner ko
sa stationery business, March 1, 1958.
88
00:06:23,007 --> 00:06:24,550
Mga office supply.
89
00:06:24,550 --> 00:06:27,678
Lahat ng klase ng commercial printing.
90
00:06:27,678 --> 00:06:29,138
Mga gano'ng bagay.
91
00:06:29,639 --> 00:06:32,600
Ipinasa ko sa kaniya 'yong negosyo,
92
00:06:33,935 --> 00:06:36,604
lima o anim na buwan bago siya pinatay.
93
00:06:38,523 --> 00:06:42,485
Nalungkot si Frank sa pagpatay.
94
00:06:42,485 --> 00:06:44,737
Di natural sa magulang
'yong maglibing ng anak.
95
00:06:44,737 --> 00:06:47,949
Di ko maisip 'yong mabuhay
at di maging ama,
96
00:06:47,949 --> 00:06:52,537
di makitang magtagumpay 'yong mga anak ko,
umunlad, at gawin 'yong ginagawa nila.
97
00:06:52,537 --> 00:06:56,874
Di ko 'yon ipagpapalit sa kahit ano.
Tingin ko ang pagiging ama ang...
98
00:06:59,460 --> 00:07:01,838
pinakamahalagang titulong hinawakan ko.
99
00:07:06,717 --> 00:07:08,845
Sa bawat pagsikat at paglubog ng araw...
100
00:07:08,845 --> 00:07:11,055
para sa 'kin, si Howard...
101
00:07:14,142 --> 00:07:15,435
ang buong buhay ko.
102
00:07:23,651 --> 00:07:25,862
Inaalam namin 'yong nangyari.
103
00:07:25,862 --> 00:07:28,364
Sino'ng dapat kausapin?
Mga security camera.
104
00:07:30,450 --> 00:07:34,328
Marami kaming ginawang paghahanap.
'Yong unang paghahanap no'ng araw na 'yon.
105
00:07:34,328 --> 00:07:38,082
{\an8}Naghanap kami ng armas,
mga basurahan, mga elevator shaft.
106
00:07:38,833 --> 00:07:41,711
Naro'n pa rin 'yong pera,
lahat ng gamit niya.
107
00:07:41,711 --> 00:07:44,046
Parang sinasabing di ito pagnanakaw.
108
00:07:46,174 --> 00:07:48,217
Pinatay si Howard sa opisina.
109
00:07:48,801 --> 00:07:50,011
May mga pulis.
110
00:07:50,011 --> 00:07:52,638
Nakakabagabag na pumunta do'n.
111
00:07:54,015 --> 00:07:59,353
Sinabihan ako ng mga detective
na maghanap ng record ng mga empleyadong
112
00:07:59,353 --> 00:08:01,856
may sama ng loob sa kaniya,
113
00:08:02,773 --> 00:08:05,443
na maaaring ayaw sa kaniya,
na nakaaway niya.
114
00:08:05,943 --> 00:08:10,489
Ang nakita ko lang ay isang taong
umalis nitong mga nakaraang buwan.
115
00:08:10,489 --> 00:08:13,493
Nagtrabaho siya sa copy center,
sa tindahan.
116
00:08:14,076 --> 00:08:15,870
Mababang trabaho 'yon.
117
00:08:16,412 --> 00:08:17,788
Lead 'yon.
118
00:08:17,788 --> 00:08:18,998
Sinundan nila 'to.
119
00:08:18,998 --> 00:08:22,627
Kinausap nila 'yong ibang empleyado
tungkol sa kaniya, at kinausap din siya,
120
00:08:22,627 --> 00:08:25,880
{\an8}at nakitang walang problema do'n.
121
00:08:28,591 --> 00:08:30,426
Tingin ko, magaling na boss si Howard.
122
00:08:31,302 --> 00:08:34,180
Pag pumasok siya sa isang silid,
mapapansin mo 'yon.
123
00:08:34,180 --> 00:08:39,018
Kinakausap niya kaming lahat.
Ipaparamdam niya sa 'yong kapamilya ka.
124
00:08:41,187 --> 00:08:42,480
Nasa kasagsagan siya...
125
00:08:42,980 --> 00:08:45,525
ng kalakasan ng buhay niya.
126
00:08:46,025 --> 00:08:51,781
Isang malusog, matagumpay, masayahin...
127
00:08:51,781 --> 00:08:53,449
napakabait na tao.
128
00:08:53,449 --> 00:08:55,618
Ang patayin? Diyos ko.
129
00:09:03,334 --> 00:09:06,295
Pumunta ako sa huling oras
ng autopsy ni Howard.
130
00:09:07,713 --> 00:09:09,632
Mahigit 40 ang saksak niya.
131
00:09:10,132 --> 00:09:11,926
Di lahat tumagos.
132
00:09:11,926 --> 00:09:15,096
May lima na maituturing na nakamamatay
133
00:09:15,096 --> 00:09:16,931
kahit sila lang.
134
00:09:16,931 --> 00:09:20,142
May mga saksak din pagkamatay niya,
135
00:09:20,142 --> 00:09:23,312
na paghinto ng tibok ng puso niya,
136
00:09:23,312 --> 00:09:27,316
at patay na siya,
patuloy siyang sinasaksak.
137
00:09:29,151 --> 00:09:33,239
Mabangis at emosyonal
na pag-atake ito kay Howard.
138
00:09:38,202 --> 00:09:40,037
Pumunta kami sa libing.
139
00:09:40,621 --> 00:09:45,001
May mga detective kami sa loob
na hindi nagtatago.
140
00:09:45,001 --> 00:09:48,504
Nagpakita kami ng suporta sa pamilya
sa pagpunta doon.
141
00:09:48,504 --> 00:09:52,717
Pero naghahanap rin kami
ng kakaibang interaksyon
142
00:09:52,717 --> 00:09:55,094
sa pagitan ng sinuman, di ba?
143
00:09:55,094 --> 00:10:00,016
Puwedeng simpleng babae,
di 'yong asawa, na nabaliw,
144
00:10:00,016 --> 00:10:01,892
o dalawang taong nagtatalo.
145
00:10:01,892 --> 00:10:04,228
Isa pa, nasa labas kami
146
00:10:04,228 --> 00:10:06,397
at kinukunan lahat
ng lumalabas at pumapasok.
147
00:10:06,397 --> 00:10:09,608
Kaya sakaling may mangyari,
puwede naming balikan.
148
00:10:11,694 --> 00:10:14,405
May higit 1,000 katao sa libing.
149
00:10:15,406 --> 00:10:18,075
Kaya medyo nakakapagod.
150
00:10:20,036 --> 00:10:22,830
Sa Jewish religion, pagkatapos ng libing,
151
00:10:22,830 --> 00:10:26,959
pupunta 'yong mga tao sa bahay ng namatay,
152
00:10:26,959 --> 00:10:29,462
at nakikiramay sa gano'ng paraan.
153
00:10:29,962 --> 00:10:31,380
"Shiva" ang tawag dito.
154
00:10:32,214 --> 00:10:38,846
Tinanong ng asawa ni Howard, si Ros,
kung puwedeng gawin ang shiva sa 'min
155
00:10:40,222 --> 00:10:46,395
dahil magagalit si Philip
kung sa apartment nila gagawin.
156
00:10:46,395 --> 00:10:48,564
At siyempre, pumayag kami.
157
00:10:52,526 --> 00:10:55,738
Mahal ni Philip 'yong tatay niya
at mahal siya nito.
158
00:10:58,074 --> 00:10:59,241
Walong taon si Philip.
159
00:10:59,742 --> 00:11:02,411
Napakatalino para sa isang eight-year-old.
160
00:11:02,411 --> 00:11:08,084
Madaldal siyang bata,
masayahin, at masigla.
161
00:11:08,584 --> 00:11:12,880
'Yong makita kung paano nagbago
si Philip nang mawala 'yong papa niya...
162
00:11:12,880 --> 00:11:15,424
Nawala 'yong sigla niya.
163
00:11:15,424 --> 00:11:18,219
Nawala 'yong kadaldalan niya.
164
00:11:18,219 --> 00:11:20,888
Iba 'yong kumpiyansa niya.
165
00:11:20,888 --> 00:11:25,226
Lahat ng nakita ko sa kaniya
bilang masiglang bata,
166
00:11:25,226 --> 00:11:28,437
nawala lahat. Kinuha 'yon lahat sa kaniya.
167
00:11:29,313 --> 00:11:31,607
Malungkot siya ngayong wala ang papa niya.
168
00:11:39,657 --> 00:11:44,161
{\an8}Pagkatapos ng shiva,
pumunta si Ros sa opisina.
169
00:11:45,162 --> 00:11:50,543
{\an8}May kasama siyang dalawang ginoo
mula sa isang malaking products dealer.
170
00:11:51,669 --> 00:11:55,923
Nakipagkasundo siyang ibenta sa kanila
'yong negosyo.
171
00:11:57,591 --> 00:11:58,968
Di niya 'to kayang patakbuhin.
172
00:11:58,968 --> 00:12:01,804
Wala siyang alam sa stationery business.
173
00:12:02,304 --> 00:12:03,764
Nagkagulo kaming lahat.
174
00:12:04,265 --> 00:12:07,977
"Ibebenta niya 'yong negosyo?
Naku. Ano'ng ibig sabihin no'n?"
175
00:12:08,602 --> 00:12:12,189
Halos $1,000,000 kada buwan
'yong kinikita namin no'n.
176
00:12:13,232 --> 00:12:15,025
May 15 salesman kami.
177
00:12:16,277 --> 00:12:19,572
Kung wala kami, walang negosyo,
walang mga customer.
178
00:12:19,572 --> 00:12:22,992
Sabi namin, "Kung bibilhin n'yo ito,
aalis kaming lahat."
179
00:12:24,618 --> 00:12:26,912
Kaya binili namin 'yong negosyo sa kaniya.
180
00:12:29,915 --> 00:12:33,627
Ipinaliwanag ni Frank
'yong takbo ng negosyo at 'yong mga tao.
181
00:12:33,627 --> 00:12:37,298
Parte 'yon ng dapat mong gawin,
unawain 'yong negosyo
182
00:12:37,798 --> 00:12:40,301
at sino'ng responsable sa kung ano.
183
00:12:40,801 --> 00:12:43,387
Kinausap namin lahat
ng nagtrabaho kay Howard.
184
00:12:44,138 --> 00:12:46,348
May 50 hanggang 60 empleyado
na kinausap namin.
185
00:12:46,348 --> 00:12:48,851
Dalawa o tatlong beses
na-interview 'yong bawat isa.
186
00:12:48,851 --> 00:12:50,561
Nasa 180 na interview 'yon.
187
00:12:51,937 --> 00:12:55,983
Dalawang beses kaming kinausap
188
00:12:56,525 --> 00:12:58,778
ng mga detective.
189
00:12:59,695 --> 00:13:02,531
Mabilis lang 'yong una...
190
00:13:03,574 --> 00:13:06,410
'Yong pangalawa,
parang tinanong niya ako ng,
191
00:13:07,036 --> 00:13:09,580
"May narinig ka bang anumang pagtatalo?"
192
00:13:10,915 --> 00:13:16,045
Narinig ko bandang 5:30, isang araw
bago matagpuan 'yong katawan ni Howard,
193
00:13:16,712 --> 00:13:21,634
'yong panig ni Howard
sa isang brutal at malupit
194
00:13:21,634 --> 00:13:24,637
na pagtatalo nila ni Ros.
195
00:13:24,637 --> 00:13:26,847
Sigaw siya nang sigaw.
196
00:13:27,848 --> 00:13:30,935
Sumigaw si Howard sa phone,
197
00:13:30,935 --> 00:13:34,855
"Lintik kang P-U-T-A ka."
198
00:13:35,856 --> 00:13:37,441
Sabi ko sa sarili ko,
199
00:13:38,484 --> 00:13:42,321
"Mahirap 'yong gano'n sa mag-asawa."
200
00:13:47,660 --> 00:13:53,791
Si Ros ang kauna-unahang babae ni Howard,
kung alam mo'ng ibig kong sabihin.
201
00:13:53,791 --> 00:13:58,045
Magkasama sila sa high school,
tapos nagsama sila sa iisang bahay.
202
00:13:58,045 --> 00:14:00,548
Tapos, ikinasal sila.
203
00:14:01,507 --> 00:14:04,426
Malaking Jewish wedding 'yon noon.
204
00:14:04,426 --> 00:14:07,137
Alam mo 'yon,
malaki 'yong ginawa naming party.
205
00:14:07,972 --> 00:14:10,015
Masayang-masaya si Howard.
206
00:14:10,015 --> 00:14:16,689
Wala akong nakitang problema
sa pagsasama nila.
207
00:14:18,399 --> 00:14:21,944
Sa anumang pagkakataon,
maghahanap ka pa ng mga witness.
208
00:14:21,944 --> 00:14:26,907
Kinausap namin 'yong mga kaibigan,
pamilya, at naging malinaw ang mga bagay.
209
00:14:26,907 --> 00:14:28,993
Di maganda 'yong pagsasama
nilang mag-asawa.
210
00:14:29,577 --> 00:14:33,330
Iniisip naming baka may nagkarelasyon,
at puwedeng maging motibo 'yon.
211
00:14:34,582 --> 00:14:36,792
Sino'ng may alam
kung may nobya si Howard Pilmar?
212
00:14:36,792 --> 00:14:39,920
{\an8}Na sinabi niyang, "Sige. Tapos na tayo."
213
00:14:39,920 --> 00:14:42,548
{\an8}"May asawa ako,
at wala kang makukuhang pera."
214
00:14:42,548 --> 00:14:43,632
{\an8}O kung ano man 'yon.
215
00:14:43,632 --> 00:14:46,635
{\an8}At di siya nawala sa sarili
at sinaksak siya? Di natin alam.
216
00:14:46,635 --> 00:14:49,054
Kaya tututukan mo 'yong biktima
217
00:14:49,054 --> 00:14:52,725
at aalamin ano'ng nangyayari
sa buhay niya sa oras na 'yon
218
00:14:52,725 --> 00:14:56,478
para alisin ang posibilidad
na 'yon ang nangyari.
219
00:14:57,563 --> 00:15:00,232
May ilang babaeng
220
00:15:00,232 --> 00:15:05,029
nakilala namin sa imbestigasyon
na may kaswal na relasyon kay Howard.
221
00:15:06,113 --> 00:15:07,698
Di ko alam kung sexual,
222
00:15:07,698 --> 00:15:11,160
pero higit pa sa "hello"
'yong pagkakakilala nila.
223
00:15:12,161 --> 00:15:15,664
Narinig ko 'yong mga tsismis na 'yon.
224
00:15:15,664 --> 00:15:19,126
Di ko nakitang may kasama si Howard.
225
00:15:19,126 --> 00:15:22,212
Walang sinabi si Howard
na may karelasyon siyang iba.
226
00:15:22,212 --> 00:15:28,594
Walang nagsabi sa walong taon ko dito na,
"Nakita kong kasama ni Howard si..."
227
00:15:28,594 --> 00:15:30,220
Kaya sabi-sabi lang.
228
00:15:30,971 --> 00:15:35,434
Kinausap namin 'yong mga babae
at nalaman naming bolero siya,
229
00:15:35,434 --> 00:15:37,770
pero wala kaming nakuha.
230
00:15:39,605 --> 00:15:41,523
May mga taong naiinis sa pagsunod sa lead
231
00:15:41,523 --> 00:15:44,401
na walang napapala, na inaalis.
232
00:15:44,401 --> 00:15:46,278
Pero maganda 'yon,
233
00:15:46,278 --> 00:15:50,199
dahil di mo na kailangang balikan 'yon,
at di ka na babalikan no'n.
234
00:15:53,535 --> 00:15:58,540
Sa pag-iimbestiga sa pagkamatay ni Howard,
nalaman naming masigasig si Howard.
235
00:15:58,540 --> 00:16:01,085
Binibigyang halaga ni Frank si Howard,
236
00:16:01,085 --> 00:16:03,504
sa pag-unlad ng negosyo.
237
00:16:03,504 --> 00:16:05,381
Isang visionary si Howard.
238
00:16:05,381 --> 00:16:10,052
Naglagay siya ng coffee bar
sa isang tindahan ng office supply.
239
00:16:10,052 --> 00:16:15,224
Bago nagka-Starbucks, may Philip's.
Bago ang lahat, may Philip's na.
240
00:16:15,808 --> 00:16:18,102
May mga taong nakapila sa labas,
241
00:16:18,102 --> 00:16:21,313
para bumili ng latte,
cappuccino, at espresso.
242
00:16:21,313 --> 00:16:26,902
Nagkaro'n kami ng mga bagong mamimili
dahil sa coffee bar na 'yon.
243
00:16:27,569 --> 00:16:30,906
Naging matagumpay 'yon kaya nagbukas siya
ng isa pa sa Carnegie Hall.
244
00:16:32,074 --> 00:16:35,411
Sabi ko, "Wala kang makikitang tao
sa New York City
245
00:16:35,411 --> 00:16:37,913
na naglalakad sa kalsada,
umiinom ng kape."
246
00:16:37,913 --> 00:16:39,957
Di ko maisip,
247
00:16:39,957 --> 00:16:43,544
pero ipinapakita nito 'yong alam ko
at 'yong alam ni Howard.
248
00:16:44,461 --> 00:16:47,756
Ipinangalan ni Howard 'yong coffee bar
sa anak niyang si Philip.
249
00:16:47,756 --> 00:16:49,758
{\an8}Naging "Philip's Coffee Bar" 'to.
250
00:16:50,426 --> 00:16:52,428
Family business ito.
251
00:16:53,303 --> 00:16:55,848
Kasama ko sa trabaho
'yong asawa niyang si Roslyn,
252
00:16:55,848 --> 00:16:59,226
sa West 56th Street sa Carnegie Hall.
253
00:16:59,935 --> 00:17:04,481
At 'yong kapatid ni Ros, si Evan,
nasa Philip's Coffee sa 33rd Street.
254
00:17:06,984 --> 00:17:11,363
Nalaman naming di kasundo ni Howard
'yong kapatid ni Roslyn na si Evan.
255
00:17:11,363 --> 00:17:14,283
Nagtatrabaho si Evan sa Philip's Coffee
256
00:17:14,283 --> 00:17:17,494
na nasa loob ng King Office Supply.
257
00:17:18,287 --> 00:17:22,374
Bilang pabor kay Ros, kinuha ni Howard
si Evan, na walang trabaho.
258
00:17:22,374 --> 00:17:25,711
Si Ros at Evan ang namahala
sa dalawang coffee shop.
259
00:17:25,711 --> 00:17:29,256
Nagsimula ako
sa Philip's Coffee noong '94.
260
00:17:29,256 --> 00:17:32,134
Nagsimula siya pagkatapos ko.
261
00:17:33,427 --> 00:17:38,766
Tingin ko ayaw ni Howard
na si Evan 'yong mamahala sa coffee shop.
262
00:17:38,766 --> 00:17:40,434
Kasi...
263
00:17:41,018 --> 00:17:42,686
kay Howard 'yon, di ba?
264
00:17:42,686 --> 00:17:46,231
At sa tingin ko si Evan,
parang inaangkin niya.
265
00:17:46,231 --> 00:17:49,818
Parang, "Akin 'to."
Alam mo 'yon? Pero di 'yon kaniya.
266
00:17:50,402 --> 00:17:53,280
Noong nagsimula akong magtrabaho
sa mga Pilmar,
267
00:17:53,280 --> 00:17:55,491
sabi ni Philip,
"Punta tayo sa coffee shop."
268
00:17:55,491 --> 00:17:58,285
Pagdating namin doon,
ipinapaliwanag ni Ros kay Evan
269
00:17:58,285 --> 00:18:01,371
'yong gustong ayos ni Howard
sa mga pastry sa lalagyan.
270
00:18:02,372 --> 00:18:06,710
Nagalit si Evan,
at binuksan niya 'yong lalagyan,
271
00:18:06,710 --> 00:18:09,713
naglabas ng tray,
itinapon 'yon, at sinabing,
272
00:18:09,713 --> 00:18:12,341
"Wala akong pakialam sa gusto ni Howard."
273
00:18:12,341 --> 00:18:14,510
Nakakagulat talaga 'yon.
274
00:18:15,010 --> 00:18:18,639
Lalo na ginawa niya 'yon
sa harap ng pamangkin niya,
275
00:18:19,139 --> 00:18:20,641
sa harap ng mga customer.
276
00:18:20,641 --> 00:18:24,061
At di makakalimutan 'yon.
277
00:18:29,233 --> 00:18:35,614
Pagkatapos ng shiva, pinapunta namin
sina Roslyn at Evan para ma-interview.
278
00:18:36,115 --> 00:18:38,659
Gusto naming malaman 'yong timeline ni Ros
279
00:18:38,659 --> 00:18:41,662
at 'yong timeline ni Evan
sa gabi ng pagpatay.
280
00:18:42,371 --> 00:18:47,126
Sinabi nila noong araw na 'yon,
pumunta sa gym sina Howard at Evan
281
00:18:47,126 --> 00:18:51,338
para pag-usapan
'yong pag-angat niya sa kumpanya.
282
00:18:52,548 --> 00:18:55,884
Gustong lumipat ni Evan
mula sa coffee shop
283
00:18:55,884 --> 00:18:59,054
papuntang sales sa paper company
284
00:18:59,054 --> 00:19:01,932
dahil malaki ang kita
ng mga nasa sales noon.
285
00:19:03,100 --> 00:19:07,396
Si Evan, para sa akin,
di siya madaling lapitan.
286
00:19:08,397 --> 00:19:10,816
Pag kinausap mo siya, bumubulong siya.
287
00:19:10,816 --> 00:19:13,485
Bubulong siya ng "hello" o "bye."
288
00:19:13,485 --> 00:19:16,446
Parang wala siyang kinabukasan
sa negosyo namin.
289
00:19:17,281 --> 00:19:20,284
Pagkatapos ng meeting nila sa gym,
290
00:19:20,284 --> 00:19:25,080
pinuntahan nina Howard at Evan
si Roslyn sa opisina.
291
00:19:26,081 --> 00:19:29,668
Dahil kumplikado 'yong mga lock doon,
292
00:19:30,168 --> 00:19:32,212
di alam ni Ros kung paano magsara.
293
00:19:32,921 --> 00:19:35,090
{\an8}Kaya bumalik si Howard para magsara.
294
00:19:35,757 --> 00:19:38,385
Iniwan nina Evan at Ros si Howard
para magtrabaho.
295
00:19:39,136 --> 00:19:40,971
Sila ang huling nakakakitang buhay siya.
296
00:19:41,555 --> 00:19:46,310
Kung iniwan siya ng asawa at bayaw niya
bandang alas-otso, at okay lang siya,
297
00:19:46,310 --> 00:19:48,687
tapos matatagpuan mo siya
nang 5:00 ng umaga,
298
00:19:48,687 --> 00:19:53,025
sino'ng pumunta sa pagitan ng 8:00 p.m.
at 5:00 a.m. at ginawa 'to sa kaniya?
299
00:19:53,901 --> 00:19:58,113
Tandaan, ito 'yong oras na walang
mga video camera kahit saan,
300
00:19:58,113 --> 00:20:01,283
at walang surveillance sa mga opisina.
301
00:20:03,160 --> 00:20:05,245
Di namin nakuha 'yong ginamit sa pagpatay.
302
00:20:06,371 --> 00:20:10,042
Pero 'yong pulis sa pinangyarihan,
'yong naka-uniform na pulis,
303
00:20:10,042 --> 00:20:14,046
{\an8}binanggit niya sa memo book niya
na may sugat si Evan sa kaliwang kamay,
304
00:20:14,046 --> 00:20:15,797
{\an8}at kaliwete siya.
305
00:20:17,341 --> 00:20:21,595
Pag sinaksak ng maraming beses
ang isang tao gaya ng kay Howard Pilmar,
306
00:20:22,095 --> 00:20:26,308
parang langis 'yong dugo,
mapupunta 'to sa hawakan ng kutsilyo
307
00:20:26,308 --> 00:20:31,313
at halos lahat ng mananaksak
magkakaroon ng pinsala
308
00:20:31,313 --> 00:20:34,066
dahil di nila mahawakan
'yong hawakan ng kutsilyo
309
00:20:34,066 --> 00:20:35,817
kasi masyadong madulas.
310
00:20:36,401 --> 00:20:40,530
Sinabi ni Evan na pinulot niya 'yong basag
na pinggan isa o dalawang gabi bago 'yon.
311
00:20:41,031 --> 00:20:43,784
Di tugma sa kuwento 'yong mga sugat,
312
00:20:43,784 --> 00:20:45,869
pero kailangan pa namin ng ebidensiya.
313
00:20:47,037 --> 00:20:50,082
Umaasa kaming may isa pang patak ng dugo
314
00:20:50,082 --> 00:20:51,833
na hindi kay Howard.
315
00:20:52,793 --> 00:20:55,712
Naalala kong kinausap ko 'yong ME
na in charge sa lab,
316
00:20:55,712 --> 00:20:57,130
at sasabihin niya sa 'yo,
317
00:20:57,130 --> 00:21:01,009
"Puwede kang mag-DNA test, pero
mawawala na 'yong sample pagkatapos no'n."
318
00:21:01,009 --> 00:21:03,720
"Itago mo muna 'yong sample
319
00:21:03,720 --> 00:21:06,473
dahil sa tingin ko uunlad ang teknolohiya,
320
00:21:06,473 --> 00:21:09,226
at mas magagamit nang maayos
'yong sample sa hinaharap."
321
00:21:18,443 --> 00:21:20,279
Mga dalawang buwan nang nag-iimbestiga,
322
00:21:20,279 --> 00:21:25,325
nalaman naming may utang na $14,500
sa buwis ang Philip's Coffee.
323
00:21:26,159 --> 00:21:28,245
Hindi sapat 'yong $14,000
324
00:21:28,245 --> 00:21:31,081
para maudyukan ang karamihan sa 'tin.
325
00:21:31,081 --> 00:21:34,376
Pero dapat lang malaman,
326
00:21:34,376 --> 00:21:36,586
na may issue sa pera.
327
00:21:38,088 --> 00:21:43,093
Tapos nalaman namin
'yong tungkol sa dating amo ni Ros
328
00:21:43,093 --> 00:21:45,721
mula '91 hanggang '95.
329
00:21:46,221 --> 00:21:51,893
Nilustay niya ang $160,000 na tseke
mula sa kaniya.
330
00:21:52,978 --> 00:21:54,688
Dental hygienist si Ros,
331
00:21:54,688 --> 00:21:58,150
at siya rin ang nag-aasikaso
ng ilang libro para sa kaniya.
332
00:22:00,193 --> 00:22:02,738
Nalaman naming di maganda
'yong pagsasama ng mag-asawa,
333
00:22:02,738 --> 00:22:08,368
nalamang may utang siyang 14.5 sa estado,
334
00:22:08,368 --> 00:22:12,914
at 160,000 sa dentista.
335
00:22:13,999 --> 00:22:17,544
Unti-unting nag-iiba
'yong tingin namin sa mga bagay.
336
00:22:17,544 --> 00:22:19,921
At 'yong pangalawang epekto nito
337
00:22:20,422 --> 00:22:23,091
pag kinausap mo ang tao
tungkol sa ganitong pera,
338
00:22:23,091 --> 00:22:25,177
ang pinakamalaking komento niya ay,
339
00:22:25,177 --> 00:22:30,849
"Wag mong sabihin kay Howard.
Iiwan niya ako. Ilalayo niya si Philip."
340
00:22:30,849 --> 00:22:34,644
Nagmana siya ng $1.2 milyon
na life insurance.
341
00:22:34,644 --> 00:22:38,565
Namana niya 'yong King business,
'yong Philip's Coffee shop,
342
00:22:39,066 --> 00:22:42,736
'yong apartment na pag-aari nila
sa East 72nd Street,
343
00:22:42,736 --> 00:22:46,073
'yong summer home sa Millerton, New York,
344
00:22:46,573 --> 00:22:50,786
bahagi ng ski home sa Vermont,
at si Philip.
345
00:22:53,622 --> 00:22:57,501
At medyo binago nito
'yong focus namin nang kaunti.
346
00:22:59,002 --> 00:23:02,380
Nalaman naming maaaring gustong
makipag-divorce ni Howard.
347
00:23:02,380 --> 00:23:04,007
At dahil may higit sa isang source
348
00:23:04,007 --> 00:23:06,426
na nagsasabing
baka gusto niyang makipag-divorce,
349
00:23:06,426 --> 00:23:08,512
naging interesante ito.
350
00:23:10,472 --> 00:23:12,182
Kung may divorce,
351
00:23:12,182 --> 00:23:15,018
di ibibigay ni Ros si Philip.
352
00:23:15,018 --> 00:23:19,981
Di rin ibibigay ni Howard si Philip
dahil mahalaga si Philip kay Howard.
353
00:23:20,607 --> 00:23:25,779
Habang tumatagal, nakumbinsi akong
si Philip 'yong dahilan ng pagpatay.
354
00:23:28,073 --> 00:23:29,199
Malamang si Ros.
355
00:23:29,199 --> 00:23:33,453
Wala akong maisip
na may motibo para gawin 'yon.
356
00:23:34,704 --> 00:23:38,291
Sinabi ni Ros
na tinatanong pa rin sila ni Evan,
357
00:23:38,291 --> 00:23:41,461
at gumagawa ng ingay si Frank.
358
00:23:41,461 --> 00:23:44,172
Sabi niya, "Ayaw akong kausapin ni Frank,
359
00:23:44,172 --> 00:23:47,050
galit siya, at iniisip niyang ako
'yong gumawa nito."
360
00:23:47,050 --> 00:23:49,886
Naalala ko lang na naisip kong
361
00:23:49,886 --> 00:23:55,559
kakaiba na galit 'yong lolo sa kaniya.
362
00:23:58,145 --> 00:24:02,357
Naniwala akong sangkot si Evan
sa pagkamatay ni Howard.
363
00:24:02,357 --> 00:24:06,528
Di ko talaga inisip
na may kinalaman si Ros.
364
00:24:07,821 --> 00:24:10,323
Naalala kong kausap ko si Ros,
365
00:24:10,323 --> 00:24:15,370
at pinapapili niya ako sa pagitan nila
ni Philip, at ng parents ko.
366
00:24:15,954 --> 00:24:19,541
Pinili ko mga magulang ko
kasi 24 na taong gulang ako no'n.
367
00:24:22,043 --> 00:24:25,547
Nahirapan akong intindihin,
"Ba't kailangan kong pumili?"
368
00:24:26,047 --> 00:24:30,427
Pagkatapos ng pag-uusap na 'yon,
di na namin sila nakita ni Philip.
369
00:24:31,595 --> 00:24:35,390
Nawalan ng anak ang tatay ko,
tapos nawalan siya ng apo.
370
00:24:35,390 --> 00:24:40,061
Mahirap 'yong di mo makita
'yong taong alam mong buhay pa.
371
00:24:40,896 --> 00:24:42,856
At di 'yon desisyon ni Philip.
372
00:24:42,856 --> 00:24:45,275
Pinili 'yon ng nanay niya para sa kaniya.
373
00:24:45,859 --> 00:24:49,279
Ilang buwan matapos pinatay si Howard,
374
00:24:50,363 --> 00:24:54,576
itinigil ni Ros
'yong komunikasyon namin ni Philip.
375
00:24:56,620 --> 00:24:58,663
Higit pa 'to sa trahedya.
376
00:24:58,663 --> 00:25:01,041
Sira na ang buong pamilya.
377
00:25:03,210 --> 00:25:06,296
Tingin ko 'yong sakit
ng pagkawala ng kontak sa apo,
378
00:25:06,296 --> 00:25:08,798
na kamukhang-kamukha ni Howard,
379
00:25:08,798 --> 00:25:11,510
talagang napakasakit no'n.
380
00:25:13,261 --> 00:25:16,223
Di ko maisip 'yong stress sa pamilya niya.
381
00:25:16,932 --> 00:25:17,766
Ako...
382
00:25:17,766 --> 00:25:21,353
si Howard, ako, at si Philip,
nag-aalmusal kami
383
00:25:22,145 --> 00:25:23,563
once a week bago pumasok.
384
00:25:24,314 --> 00:25:28,610
Pumupunta kami
sa mga laro ng Ranger at Yankee.
385
00:25:28,610 --> 00:25:30,737
Lagi kong iniisip 'yon.
386
00:25:31,738 --> 00:25:36,993
Walang nakakaalam ng pakiramdam
na di ko makita 'yong apo ko.
387
00:25:36,993 --> 00:25:41,831
Dahil anak 'to ng panganay ko.
388
00:25:43,250 --> 00:25:45,669
At anak ng nag-iisa kong anak na lalaki.
389
00:25:52,842 --> 00:25:56,012
Kumbinsido akong sangkot
sina Evan at Roslyn,
390
00:25:56,012 --> 00:25:57,889
pero kailangan pa namin ng ebidensiya.
391
00:25:57,889 --> 00:26:00,183
Kaya naghanap kami
makalipas ang isang taon.
392
00:26:00,183 --> 00:26:05,146
Sa anibersaryo ng pagpatay,
naglagay kami ng mga poster
393
00:26:05,146 --> 00:26:09,985
sa lugar ng pagpatay
at sa coffee shop sa 56th Street.
394
00:26:12,445 --> 00:26:16,491
Kadalasan, bumabalik 'yong mamamatay-tao
para sariwain 'yong pangyayari
395
00:26:16,491 --> 00:26:18,910
o magbigay-galang,
396
00:26:18,910 --> 00:26:21,788
o pagpupugay sa ginawa nila
makalipas ang isang taon.
397
00:26:23,248 --> 00:26:26,626
At sinisira 'yong mga poster.
398
00:26:28,128 --> 00:26:31,506
Nakita namin 'to bilang oportunidad.
399
00:26:31,506 --> 00:26:33,300
Naglagay kami ulit ng mga poster,
400
00:26:33,300 --> 00:26:35,969
at binantayan 'yong lokasyon.
401
00:26:36,720 --> 00:26:38,430
At sino'ng sumisira?
402
00:26:38,430 --> 00:26:43,727
May surveillance van sila,
at nalaman nilang
403
00:26:45,186 --> 00:26:49,232
'yong kapatid na babae ni Ros
at si Evan ang nagtatanggal ng mga poster.
404
00:26:50,775 --> 00:26:54,654
Tingin ko walang may gustong makakita
ng mga poster,
405
00:26:54,654 --> 00:26:57,699
at ikaw 'yong hinahanap nila,
at ikaw 'yong pumatay.
406
00:26:58,283 --> 00:27:01,161
Katwiran nila, nakakasira sa negosyo,
407
00:27:01,745 --> 00:27:03,496
na ikinagulat namin.
408
00:27:06,750 --> 00:27:08,877
Araw-araw akong tumatawag sa pulis.
409
00:27:08,877 --> 00:27:11,129
Minsan dalawang beses sa isang araw
o higit pa.
410
00:27:12,088 --> 00:27:15,842
Isang beses, sabi ni Roger Parrino,
"Frank, makinig ka."
411
00:27:15,842 --> 00:27:18,678
"Ipapaalam ko sa 'yo pag nagkaproblema."
412
00:27:18,678 --> 00:27:21,014
Ayaw mag-prosecute ng district attorney.
413
00:27:21,014 --> 00:27:23,600
Wala siyang sapat na ebidensiya.
Circumstantial 'to.
414
00:27:27,812 --> 00:27:30,523
{\an8}Tatlong taon matapos ang pagpatay
kay Howard Pilmar,
415
00:27:30,523 --> 00:27:35,570
patuloy pa rin ang imbestigasyon,
416
00:27:35,570 --> 00:27:39,908
at tingin ko, pakiramdam ng mga pulis
na wala silang napapala.
417
00:27:39,908 --> 00:27:42,243
Pero kahit na si Ros
ang suspek sa pagpatay,
418
00:27:42,243 --> 00:27:44,037
naglustay siya ng pera,
419
00:27:44,037 --> 00:27:46,373
kaya inaresto siya dahil doon.
420
00:27:47,707 --> 00:27:50,627
Siguro umaasa silang ma-pressure siya
421
00:27:50,627 --> 00:27:55,340
para isuko si Evan o umamin siya,
pero di niya ginawa 'yon.
422
00:27:56,174 --> 00:27:59,552
Magaling 'yong mga abogado niya.
Naipagpaliban 'yong paghatol sa kaniya.
423
00:27:59,552 --> 00:28:02,597
Noong hahatulan na siya,
nabayaran na niya lahat.
424
00:28:02,597 --> 00:28:05,058
Kaya nakakuha siya ng probation.
425
00:28:07,477 --> 00:28:11,106
Nagbayad siya, may pera siya,
dahil sa insurance,
426
00:28:11,106 --> 00:28:14,192
at lahat ng nakuha niya sa pagpatay.
427
00:28:14,859 --> 00:28:17,237
Tatlong taon matapos patayin si Howard,
428
00:28:17,237 --> 00:28:21,950
umunlad na 'yong teknolohiya at DNA.
429
00:28:21,950 --> 00:28:27,414
May patak ng dugo sa pagitan ng lababo
at kung saan natagpuan 'yong katawan.
430
00:28:28,289 --> 00:28:30,834
Kay Evan 'yong patak ng dugong 'yon.
431
00:28:31,960 --> 00:28:34,045
Magandang impormasyon 'yon.
432
00:28:34,045 --> 00:28:35,755
Sa kasamaang palad, may issue do'n,
433
00:28:35,755 --> 00:28:38,842
dahil puwedeng naroon na 'yon
ilang araw bago 'yong pagpatay, tama?
434
00:28:38,842 --> 00:28:40,510
May access siya sa lugar na 'yon.
435
00:28:40,510 --> 00:28:44,305
Ito ang dahilan bakit mahirap
'yong mga kaso domestic violence.
436
00:28:44,305 --> 00:28:45,682
Kasi kadalasan,
437
00:28:45,682 --> 00:28:50,353
may access 'yong pumatay sa biktima
at sa lugar bago pa 'yong homicide.
438
00:28:54,274 --> 00:28:59,112
Nakaturo lahat ng ebidensiya kina Roslyn
at sa kapatid niyang si Evan.
439
00:28:59,112 --> 00:29:02,907
Walang ibang lumabas
na nagturo sa amin sa ibang direksyon.
440
00:29:02,907 --> 00:29:03,825
Wala.
441
00:29:03,825 --> 00:29:07,662
Maniniwala 'yong mga nanonood
na simpleng kaso lang 'to
442
00:29:07,662 --> 00:29:09,122
base sa naririnig nila,
443
00:29:09,622 --> 00:29:12,792
pero di ito simple pagdating sa mga batas,
at nararapat lang 'yon.
444
00:29:12,792 --> 00:29:15,920
Kailangan mong patunayan 'to
nang walang duda.
445
00:29:16,504 --> 00:29:19,924
Pag may inaresto ka,
dapat handa kang pumunta sa korte,
446
00:29:19,924 --> 00:29:21,926
sa paglilitis, humarap sa grand jury.
447
00:29:21,926 --> 00:29:23,928
Malinaw na kailangan pa ng ebidensiya.
448
00:29:25,847 --> 00:29:27,724
Isang araw, pumunta sa 'kin si Parrino.
449
00:29:27,724 --> 00:29:31,186
Sabi niya, "Frank, mukhang ito na
'yong sinasabi kong problema."
450
00:29:33,480 --> 00:29:36,858
Naglalagay ako ng obitwaryo
sa New York Times
451
00:29:36,858 --> 00:29:41,070
kada taon sa anibersaryo
ng pagpatay kay Howard.
452
00:29:41,070 --> 00:29:47,118
Baka may magsabi sa 'kin
ng nalalaman nila sa kaso.
453
00:29:47,619 --> 00:29:53,374
Kahit na di na si Parrino
'yong in charge sa kaso,
454
00:29:53,875 --> 00:29:58,713
tumatawag pa rin ako
sa Midtown South araw-araw.
455
00:29:59,714 --> 00:30:01,216
Di ako bumibitaw.
456
00:30:03,593 --> 00:30:07,347
Pakiramdam ng tatay ko, balang araw,
malulutas ito.
457
00:30:07,347 --> 00:30:10,308
Ito 'yong dahilan
ng pagbangon niya araw-araw.
458
00:30:10,308 --> 00:30:12,977
"Malulutas 'yong kaso balang araw."
459
00:30:12,977 --> 00:30:15,897
"Magdasal tayo. Malulutas 'yong kaso."
460
00:30:16,898 --> 00:30:19,567
{\an8}'Yong pag-intindi lang
na patay na si Howard...
461
00:30:20,568 --> 00:30:24,364
at malaya 'yong mga mamamatay-tao.
462
00:30:25,490 --> 00:30:26,950
Sobrang sakit.
463
00:30:29,327 --> 00:30:33,414
Sa loob ng maraming taon,
magdi-dinner kami ng mga kaibigan,
464
00:30:33,414 --> 00:30:36,709
at gusto lang nilang malaman
kung ano'ng bago.
465
00:30:36,709 --> 00:30:40,380
Naghahanap sila ng impormasyon
tungkol sa kaso.
466
00:30:40,380 --> 00:30:41,881
Lagi kong sinasabi,
467
00:30:41,881 --> 00:30:44,592
"Posible bang matakasan nila 'to?"
468
00:30:58,565 --> 00:31:00,817
17 TAON MATAPOS ANG PAGPATAY
KAY HOWARD PILMAR
469
00:31:00,817 --> 00:31:05,947
Noong 2013, naglingkod ako sa Marine Corps
bilang civilian advisor.
470
00:31:09,409 --> 00:31:13,329
Pagkatapos ng 9/11, tingin ko,
'yong survivor guilt noong September 11
471
00:31:13,329 --> 00:31:16,165
ang nag-udyok sa akin
na pumunta sa Middle East
472
00:31:16,165 --> 00:31:18,626
ng pitong taon at limang deployment.
473
00:31:18,626 --> 00:31:21,963
Sa huling deployment ko,
nakatanggap ako ng tawag na nagsasabing
474
00:31:21,963 --> 00:31:25,258
bubuksan nila 'yong kaso ni Howard Pilmar.
475
00:31:25,258 --> 00:31:27,844
Kaunti lang ang mga kasong
iniisip ko pa rin
476
00:31:27,844 --> 00:31:31,472
dahil di pa nalulutas,
pero ito 'yong pinaka nangunguna.
477
00:31:32,932 --> 00:31:36,769
Sa tingin ko, bawat detective ay may kaso
478
00:31:36,769 --> 00:31:40,023
{\an8}na di nila nalutas,
sa kung ano pa mang dahilan,
479
00:31:40,857 --> 00:31:44,277
tapos 'yon ang nagiging Moby-Dick
ng career nila.
480
00:31:44,944 --> 00:31:48,031
Kaya lagi mong 'tong iniisip.
481
00:31:48,031 --> 00:31:50,658
Madalas, ayaw nilang makialam
'yong Cold Case.
482
00:31:50,658 --> 00:31:52,619
Takot silang punahin 'yong kaso nila.
483
00:31:52,619 --> 00:31:53,911
Wala akong pakialam do'n.
484
00:31:54,996 --> 00:31:59,125
Noong 2013, tatlong taon na
akong retired sa pagiging pulis,
485
00:31:59,125 --> 00:32:03,379
at nagtatrabaho ako sa opisina
ng District Attorney ng New York County
486
00:32:03,379 --> 00:32:07,216
bilang Deputy Chief Investigator
para sa Trial Division.
487
00:32:07,216 --> 00:32:11,220
Isa sa pinakamatalinong detective
si Rob Mooney.
488
00:32:11,220 --> 00:32:14,724
Tinatawag siya para lang magbigay
ng payo o direksyon.
489
00:32:17,644 --> 00:32:19,437
Noong tinawagan ako sa Afghanistan,
490
00:32:19,437 --> 00:32:21,939
naisip kong mabuti at buhay pa
'yong kaso ni Pilmar,
491
00:32:21,939 --> 00:32:24,067
at may mga bagong titingin dito.
492
00:32:24,067 --> 00:32:29,739
Naaalala kong ipinaliwanag kong
nakaturo lahat ng ebidensiya
493
00:32:29,739 --> 00:32:32,867
kay Roslyn Pilmar
at sa kapatid niyang si Evan.
494
00:32:34,243 --> 00:32:37,538
Sa cold case, di ka puwedeng mag-focus
495
00:32:37,538 --> 00:32:41,626
sa orihinal na pinagtuunan
dahil di tama 'yong kinalabasan no'n.
496
00:32:42,460 --> 00:32:45,380
Kailangan mong tingnan lahat
mula sa simula.
497
00:32:45,880 --> 00:32:48,841
Kung naging sarado 'yong isip namin
at may nakaligtaan kami,
498
00:32:48,841 --> 00:32:50,843
alamin natin 'yong totoo.
499
00:32:50,843 --> 00:32:53,471
Tingin ko mainam
na may mga bagong matang titingin dito.
500
00:32:54,097 --> 00:32:55,515
Nasa mabuting kamay 'yong kaso.
501
00:33:01,729 --> 00:33:03,815
Isang araw, tinawagan ako ni Liz,
502
00:33:03,815 --> 00:33:07,443
at sinabing siya ang naka-assign sa kaso.
503
00:33:07,944 --> 00:33:10,988
Noong una kong makilala si Liz Lederer,
504
00:33:10,988 --> 00:33:13,866
nasa opisina niya kami
na puno ng mga karton,
505
00:33:13,866 --> 00:33:15,910
at lahat may nakasulat na "Pilmar."
506
00:33:15,910 --> 00:33:18,621
Alam kong nagsisikap siya sa kaso.
507
00:33:20,206 --> 00:33:23,292
Ang dami mong kailangang gawin
bago mo ito malutas.
508
00:33:24,711 --> 00:33:28,172
Kailangan mong basahin bawat papel.
Kailangan mong panoorin bawat video.
509
00:33:28,172 --> 00:33:30,550
Kailangan mong kausapin
bawat taong mahahanap mo.
510
00:33:30,550 --> 00:33:32,093
Hinalungkat lahat ng kahon.
511
00:33:32,802 --> 00:33:37,432
May isang piraso ng papel
na may pangalang Arnold Brewer.
512
00:33:37,432 --> 00:33:38,933
Hinanap namin siya.
513
00:33:39,559 --> 00:33:42,145
Malapit siyang kaibigan ni Howard.
514
00:33:42,895 --> 00:33:45,690
Magkikita dapat si Howard Pilmar
at si Arnold Brewer
515
00:33:45,690 --> 00:33:48,860
para manood ng NCAA,
pero di sumipot si Howard.
516
00:33:49,444 --> 00:33:52,822
Sabi niya, "Sabi ni Howard, pupunta siya
sa gym kasama 'yong bayaw niya,
517
00:33:52,822 --> 00:33:54,574
pero pupunta siya dito pagkatapos."
518
00:33:55,283 --> 00:33:58,703
Sinabi nina Evan Wald
at Ros Pilmar sa pulis
519
00:33:58,703 --> 00:34:02,498
na bumalik mula sa gym si Evan at Howard
mga bandang 8:00 p.m.
520
00:34:02,498 --> 00:34:05,209
Maiiwan sa opisina si Howard
at magtatrabaho.
521
00:34:05,209 --> 00:34:10,840
Lumalabas na magkikita dapat si Howard
at Arnold Brewer no'ng gabing 'yon,
522
00:34:10,840 --> 00:34:12,258
sa mismong sandaling 'yon.
523
00:34:12,258 --> 00:34:15,470
Kaya di magtatrabaho si Howard.
524
00:34:15,470 --> 00:34:19,474
Isinara ni Arnold Brewer
'yong oras ng pagpatay
525
00:34:19,474 --> 00:34:22,769
sa pinakamaikling panahon.
526
00:34:23,436 --> 00:34:26,981
Nalaman namin sa imbestigasyon,
sa gabi ng pagpatay,
527
00:34:26,981 --> 00:34:32,153
tinawagan ni Ros si Howard sa opisina
at nag-iwan ng voicemail.
528
00:34:33,362 --> 00:34:36,491
Hi, How. Mga quarter to ten na.
529
00:34:36,491 --> 00:34:39,577
Iniisip namin ni Philip
kung nagtatrabaho ka pa,
530
00:34:39,577 --> 00:34:42,789
o kung pumunta ka sa sports bar,
gaya ng sinabi mong gusto mo,
531
00:34:42,789 --> 00:34:44,791
para manood ng NCAA.
532
00:34:44,791 --> 00:34:49,212
Anyway, nakauwi ako mga 8:10, 8:15.
533
00:34:49,212 --> 00:34:52,048
Tawagan mo ako. Sabihin mo
kung anong oras ka uuwi.
534
00:34:52,548 --> 00:34:57,011
Masyadong detalyado 'yong iniwan niyang
mensahe para sa isang taong
535
00:34:57,011 --> 00:35:00,973
kakatapos mo lang kausapin at inaasahan
mong makikita sa loob ng kalahating oras.
536
00:35:00,973 --> 00:35:04,685
Narinig ko 'yong voice message.
Pag tiningnan mo lahat...
537
00:35:04,685 --> 00:35:07,855
Hindi puwedeng isang bagay lang.
538
00:35:07,855 --> 00:35:11,484
Pagsasama-samahin mo lahat ng ebidensiya,
539
00:35:11,484 --> 00:35:13,528
at isang direksiyon lang
ang tinuturo nito,
540
00:35:14,028 --> 00:35:16,989
na pinatay nina Evan at Roslyn
si Howard noong gabing 'yon.
541
00:35:18,199 --> 00:35:20,576
Matapos tingnan lahat ng ebidensiya
542
00:35:20,576 --> 00:35:23,663
at kausapin ang mga kaibigan ni Howard,
543
00:35:23,663 --> 00:35:27,208
sigurado kami na sina Ros Pilmar
at Evan Wald ang pumatay.
544
00:35:28,543 --> 00:35:32,046
Narinig ni Ron Tucker
na minumura ni Howard
545
00:35:32,046 --> 00:35:34,298
'yong asawa niya.
Galit na galit siya sa kaniya.
546
00:35:34,298 --> 00:35:36,300
Mga 5:30 'yon.
547
00:35:36,300 --> 00:35:39,470
Ibig kong sabihin,
tinawag siya ng kung ano-ano.
548
00:35:39,470 --> 00:35:41,848
Sa gabi ring 'yon,
nag-iwan siya ng mensahe.
549
00:35:41,848 --> 00:35:45,601
At tinapos niya 'to ng,
"Mahal kita, Howie."
550
00:35:49,397 --> 00:35:54,527
At kalkulado 'yong voice message na 'yon.
551
00:35:54,527 --> 00:35:57,446
Alam niyang nag-iiwan siya ng ebidensiya.
552
00:35:57,446 --> 00:35:58,531
Ipapakita nito na,
553
00:35:58,531 --> 00:36:02,160
"Na-miss ko siya, akala ko buhay siya,
tinawagan ko, at sinabing mahal kita."
554
00:36:02,743 --> 00:36:07,915
Base sa timing na 'yon,
patay na si Howard no'n.
555
00:36:13,462 --> 00:36:15,715
Ginawa ni Ros 'yong buong kuwento.
556
00:36:15,715 --> 00:36:19,927
Ginawa niya 'yong buong senaryo
para mapatay si Howard.
557
00:36:19,927 --> 00:36:21,929
Kung wala siya, di ito mangyayari.
558
00:36:21,929 --> 00:36:25,474
Planado ni Ros
na makukuha niya 'yong life insurance,
559
00:36:25,474 --> 00:36:29,979
'yong mga negosyo, 'yong summer house,
'yong interes sa ski house.
560
00:36:29,979 --> 00:36:32,982
Makukuha niya ang kustodiya ng anak nila.
561
00:36:32,982 --> 00:36:35,693
Pero nang maging malinaw ito sa 'min,
562
00:36:35,693 --> 00:36:39,447
mas naging malinaw
na kailangang mapatunayan 'to sa korte.
563
00:36:41,240 --> 00:36:44,410
May mga sugat si Evan,
at may dugo ni Evan sa pinangyarihan,
564
00:36:44,410 --> 00:36:47,955
at may 100 tao na alam
na galit si Evan kay Howard.
565
00:36:47,955 --> 00:36:51,292
Ang kailangan naming hanapin
ay ebidensiyang mag-uugnay kay Ros dito
566
00:36:51,292 --> 00:36:53,544
para makasuhan namin sila pareho.
567
00:36:55,004 --> 00:36:56,589
Sabi ni Ms. Lederer,
568
00:36:56,589 --> 00:37:01,302
"Alam kong madidiin natin si Evan,
pero di ko maipapangako si Ros."
569
00:37:01,302 --> 00:37:04,347
Pero tiwala ako sa kaniya.
570
00:37:07,266 --> 00:37:10,645
Na-realize naming
'yong yaya na lang ang natira.
571
00:37:11,896 --> 00:37:14,857
Sabi ko,
"Kailangan nating mahanap 'yong yaya."
572
00:37:14,857 --> 00:37:18,027
Nakatira kasama ng pamilya
si Allyson Lewis.
573
00:37:18,027 --> 00:37:20,529
Alam niya 'yong takbo ng mga bagay,
574
00:37:20,529 --> 00:37:24,825
at masasagot niya 'yong mga bagay
na di natin alam.
575
00:37:26,410 --> 00:37:29,789
Bilang detective, kinausap namin
'yong yaya sa simula ng imbestigasyon
576
00:37:29,789 --> 00:37:33,334
pero pakiramdam namin
ayaw niyang makipagtulungan.
577
00:37:33,334 --> 00:37:38,381
Sa tingin ko, noong panahong 'yon,
napakabata pa niya, at...
578
00:37:39,465 --> 00:37:45,888
marahil di pa niya naisip
'yong maaaring ibunga nito.
579
00:37:49,100 --> 00:37:53,813
'Yong tanungin ng pulis
ang isang 21 taong gulang, nakakatakot.
580
00:37:53,813 --> 00:37:57,233
Sinasagot ko lang 'yong mga tanong nila
sa abot ng makakaya ko.
581
00:37:57,233 --> 00:38:00,027
Tungkol kay Howard 'yong mga tanong,
582
00:38:00,027 --> 00:38:03,239
at di ko masyadong nakakasalamuha
si Howard.
583
00:38:04,281 --> 00:38:10,538
Tapos nagkatrabaho ako sa Japan
at umalis ako ng bansa.
584
00:38:10,538 --> 00:38:13,249
Di ko na nakausap si Ros.
585
00:38:13,874 --> 00:38:19,839
Paglipas ng 20 taon, may tumawag sa 'kin.
At nasabi ko lang, "Whoa, grabe."
586
00:38:19,839 --> 00:38:24,969
At sabi niya, "Gusto kitang makausap
tungkol sa pagpatay kay Howard Pilmar."
587
00:38:25,636 --> 00:38:29,265
Sinabi ni Allyson Lewis na gusto niyang
makipagkita sa opisina ng abogado niya.
588
00:38:29,265 --> 00:38:32,143
Inisip ko kung ano sa tingin niya
'yong nagawa niyang mali
589
00:38:32,143 --> 00:38:36,897
na gusto niyang may abogado do'n.
590
00:38:36,897 --> 00:38:39,692
Pero nang dumating siya, magiliw siya.
591
00:38:39,692 --> 00:38:41,819
Malaya siyang nagsalita.
592
00:38:42,361 --> 00:38:44,447
At nakakamangha 'yon.
593
00:38:44,447 --> 00:38:47,658
Binigyan niya kami ng sulyap
sa mundong di namin malalaman.
594
00:38:48,409 --> 00:38:53,247
Nang magkita kami, tinanong ako ni Liz,
"Kumusta 'yong buhay kasama sila?"
595
00:38:53,247 --> 00:38:56,125
"Ikuwento mo 'yong isang linggo ninyo."
596
00:38:56,125 --> 00:38:58,169
"Ikuwento mo 'yong bahay nila."
597
00:39:00,880 --> 00:39:05,009
Para sa mga Pilmar, at para kay Philip,
lahat naka-schedule.
598
00:39:05,009 --> 00:39:06,093
Napakahigpit.
599
00:39:06,093 --> 00:39:10,556
Sa buong pagtatrabaho ko kay Ros,
partikular siya sa oras.
600
00:39:11,390 --> 00:39:15,936
Inilarawan niya lahat
tungkol sa apartment, sa pamumuhay,
601
00:39:15,936 --> 00:39:18,773
at kung paano pinatakbo
ni Ros 'yong bahay.
602
00:39:19,523 --> 00:39:20,733
At no'ng sinabi naming,
603
00:39:20,733 --> 00:39:25,196
"May kakaiba ba noong linggong
pinatay siya?"
604
00:39:25,196 --> 00:39:28,491
Sabi niya,
"Di naman sa may kakaibang nangyari."
605
00:39:28,491 --> 00:39:31,202
"Marami lang nangyari
sa unang pagkakataon."
606
00:39:34,330 --> 00:39:38,626
Ilang linggo bago 'yong pagpatay
kay Howard, sinabi ni Ros sa 'kin,
607
00:39:38,626 --> 00:39:41,379
"Kailangan mong magtrabaho sa gabi
nang ilang linggo."
608
00:39:42,880 --> 00:39:46,050
At noong gabi ng pagpatay,
609
00:39:46,675 --> 00:39:49,470
sinabi ni Ros na makikipagkita siya
kina Evan at Howard
610
00:39:49,470 --> 00:39:52,598
sa King no'ng gabing 'yon
para sa isang finance meeting.
611
00:39:53,557 --> 00:39:57,728
Dinala ko si Philip sa hockey practice.
612
00:39:57,728 --> 00:40:02,108
Dalawang oras 'yong practice ni Philip,
apat na gabi kada linggo.
613
00:40:02,108 --> 00:40:06,737
At narinig ko sa loudspeaker
'yong pangalan ko. Pina-page niya ako.
614
00:40:06,737 --> 00:40:09,323
Di pa nangyari 'yon. Unang beses 'yon.
615
00:40:10,032 --> 00:40:12,618
Sabi niya, "Kumusta diyan?"
616
00:40:12,618 --> 00:40:17,081
Sabi ko, "First scrimmage pa lang.
Pinag-uusapan pa 'yong second scrimmage."
617
00:40:17,081 --> 00:40:19,166
Sabi niya, "Ayos lang. Okay 'yan."
618
00:40:19,166 --> 00:40:22,586
Sabi niya weird kahit 'yong tawag na 'yon
kasi wala siyang masabi.
619
00:40:22,586 --> 00:40:26,465
Wala pang 20 o 30 minuto,
620
00:40:27,591 --> 00:40:29,718
narinig ko ulit 'yong pangalan ko
sa loudspeaker
621
00:40:29,718 --> 00:40:31,303
at pinapapunta ako sa front desk.
622
00:40:31,887 --> 00:40:32,972
Tinawagan ko siya ulit.
623
00:40:33,472 --> 00:40:39,687
At wala namang importanteng sinabi si Ros,
624
00:40:39,687 --> 00:40:44,483
maliban sa, "Kung wala ako diyan
pag tapos na siya sa scrimmage,
625
00:40:44,483 --> 00:40:46,485
dalhin mo na 'yong kotse
pabalik sa bahay."
626
00:40:46,485 --> 00:40:50,197
"Di ko alam kung makakarating ako o hindi,
kasi di pa kami tapos dito."
627
00:40:50,781 --> 00:40:52,700
Sabi niya, "Di pa kami tapos dito,"
628
00:40:52,700 --> 00:40:55,703
na, kaugnay ng talagang ginagawa nila,
629
00:40:55,703 --> 00:40:57,371
nakakakilabot para sa 'kin.
630
00:40:57,913 --> 00:41:00,499
'Yon ang talagang kakaiba sa kaniya.
631
00:41:00,499 --> 00:41:02,960
Alam niya lagi kung anong oras siya uuwi.
632
00:41:02,960 --> 00:41:06,255
Lagi niyang alam 'yong detalye
ng gagawin ko
633
00:41:06,255 --> 00:41:08,048
at kung ano'ng gagawin niya.
634
00:41:12,470 --> 00:41:15,764
Halos gabi-gabi,
buhay na buhay 'yong bahay.
635
00:41:16,265 --> 00:41:18,350
Tumutunog 'yong mga phone.
Nasa phone siya.
636
00:41:18,934 --> 00:41:21,520
Bumibisita 'yong mga kapitbahay.
Bukas lahat ng ilaw.
637
00:41:21,520 --> 00:41:23,439
Bukas 'yong mga TV.
638
00:41:23,439 --> 00:41:28,402
Maingay, at kapana-panabik na bahay,
pero di no'ng gabing 'yon.
639
00:41:30,988 --> 00:41:34,074
Bukas 'yong ilaw sa ibabaw ng kalan.
640
00:41:34,700 --> 00:41:36,827
'Yon lang ang ilaw sa bahay.
641
00:41:36,827 --> 00:41:41,707
Binuksan ko 'yong pinto,
at sumilip siya sa may harang.
642
00:41:41,707 --> 00:41:43,792
Naka-bathrobe siya, basa ang buhok.
643
00:41:43,792 --> 00:41:45,711
Ngayon ko lang siya nakitang gano'n.
644
00:41:46,212 --> 00:41:50,257
At sabi niya, "Kumusta?"
645
00:41:50,257 --> 00:41:54,428
"Sigurado akong pagod ka.
Oras na para matulog. Thank you, Allyson."
646
00:41:54,929 --> 00:41:58,807
At lahat ng galaw niya parang,
"Tapos na tayo."
647
00:41:58,807 --> 00:42:00,434
"Di ka papasok."
648
00:42:00,434 --> 00:42:02,478
Sabi niya, "Iwan mo na 'yong bag diyan."
649
00:42:02,478 --> 00:42:07,233
Ni hindi ko naipasok 'yong bag sa pinto,
tapos sabi niya, "Good night."
650
00:42:08,234 --> 00:42:11,028
Pag natapos ang araw ko,
di niya ginagawa yon.
651
00:42:11,028 --> 00:42:12,988
Gusto niyang pag-usapan, lagi,
652
00:42:12,988 --> 00:42:17,451
bawat detalye ng nangyari kay Philip
sa maghapon.
653
00:42:17,451 --> 00:42:19,078
Gusto niyang malaman lahat.
654
00:42:19,078 --> 00:42:21,914
Kaya ibang-iba 'yon.
655
00:42:23,791 --> 00:42:26,585
Si Siobhan Berry at ako...
Si Siobhan ang imbestigador.
656
00:42:26,585 --> 00:42:29,838
Nakatingin lang kami
kay Allyson at inisip ko,
657
00:42:31,674 --> 00:42:35,261
"Ito ang babago sa lahat."
Alam kong gano'n din ang iniisip niya.
658
00:42:35,261 --> 00:42:36,720
Nagsusulat sila,
659
00:42:36,720 --> 00:42:39,974
at nasa magkabilang dulo sila
ng mesa at nagtitinginan
660
00:42:39,974 --> 00:42:44,186
na parang mahalagang impormasyon 'to.
661
00:42:44,186 --> 00:42:49,858
Pinuno ni Allyson ang napakaraming blangko
at nilinaw ang mga bagay na may kalabuan.
662
00:42:49,858 --> 00:42:52,152
Lumabas kami at parang,
663
00:42:52,152 --> 00:42:54,947
"Wow. Ang galing no'n."
664
00:42:55,739 --> 00:42:59,410
'Yong bagong impormasyon
mula kay Allyson Lewis na naglalarawan
665
00:42:59,410 --> 00:43:02,246
ng di tipikal na pag-uugali ni Ros
666
00:43:02,746 --> 00:43:05,416
ilang araw bago at pagkatapos,
667
00:43:05,416 --> 00:43:09,461
{\an8}malaking palatandaan 'yong paglihis
na 'to mula sa nakasanayan.
668
00:43:10,546 --> 00:43:14,174
Nahahalata ang mga tao pag gumawa sila
ng bagay na di nila ginagawa noon
669
00:43:14,174 --> 00:43:16,427
at kailangang ipaliwanag 'yon.
670
00:43:18,304 --> 00:43:21,640
Binigyan tayo ni Allyson Lewis
ng impormasyon
671
00:43:21,640 --> 00:43:24,852
na lalong nag-uugnay kay Ros dito
672
00:43:24,852 --> 00:43:30,065
at ipinakita kung gaano kalaki
'yong ginawa niya para i-set up 'to.
673
00:43:30,065 --> 00:43:35,237
At makakahanap kami ng mga bagay
na magpapatunay sa sinabi niya.
674
00:43:35,738 --> 00:43:37,740
Nalampasan namin 'yong harang dahil dito.
675
00:43:38,991 --> 00:43:42,786
Bubuuin mo 'yong circumstantial case mo
gamit ang maliliit na bato.
676
00:43:44,079 --> 00:43:46,874
At patuloy kang maghahanap
ng maliliit na bato
677
00:43:46,874 --> 00:43:49,460
hanggang makagawa ka
ng malaking tumpok ng mga bato
678
00:43:49,460 --> 00:43:52,379
na marami ka nang ebidensiya.
679
00:43:52,379 --> 00:43:56,091
Circumstantial man,
pero malakas na ebidensiya.
680
00:43:56,842 --> 00:44:00,387
Sa bagong impormasyon mula sa kaibigan
ni Howard Pilmar na si Arnold Brewer
681
00:44:00,387 --> 00:44:02,556
at 'yong sinabi ng yaya sa mga detective,
682
00:44:03,140 --> 00:44:05,267
sapat na 'yon para mag-aresto.
683
00:44:06,518 --> 00:44:08,937
Nangyari ang pag-aresto noong 2017.
684
00:44:08,937 --> 00:44:12,232
{\an8}Inaresto si Ros sa apartment niya,
alas-sais ng umaga.
685
00:44:12,232 --> 00:44:14,401
Kasama niya 'yong boyfriend niya no'n.
686
00:44:14,401 --> 00:44:16,862
Sabay na inaresto no'n si Evan Wald.
687
00:44:17,738 --> 00:44:20,074
Natuwa ako!
688
00:44:20,074 --> 00:44:23,118
Di ako makapaniwala,
na pareho silang inaresto.
689
00:44:24,078 --> 00:44:27,247
Napakahabang panahon, kahit papa'no.
690
00:44:28,332 --> 00:44:29,458
Pero dumating 'to.
691
00:44:31,168 --> 00:44:32,169
Dumating na.
692
00:44:34,880 --> 00:44:38,342
Higit 20 taon ko 'tong hinintay.
693
00:44:38,342 --> 00:44:42,346
Pumunta kami sa paglilitis araw-araw.
694
00:44:43,013 --> 00:44:47,434
Unang araw ng paglilitis,
papasok ako sa men's room,
695
00:44:47,935 --> 00:44:50,854
at palabas si Philip sa men's room.
696
00:44:51,855 --> 00:44:56,276
Huli ko siyang nakita no'ng almusal,
pagkatapos patayin si Howard.
697
00:44:57,027 --> 00:45:01,824
Noong nakita ko siya,
kamukhang-kamukha niya si Howard.
698
00:45:02,533 --> 00:45:04,827
At sabi ko, "Howard."
699
00:45:04,827 --> 00:45:06,954
Ganoon sila magkamukha.
700
00:45:07,454 --> 00:45:10,833
Di niya ako sinagot. Wala.
701
00:45:13,252 --> 00:45:16,880
Isa itong circumstantial case,
at mahalaga ang bawat detalye nito.
702
00:45:18,048 --> 00:45:20,509
Kabisadong kabisado ko ang kasong 'to.
703
00:45:20,509 --> 00:45:24,221
Anuman ang depensa nila, handa kami.
704
00:45:24,847 --> 00:45:29,935
'Yong pagtestigo laban sa dalawang 'yon,
ibang klase.
705
00:45:29,935 --> 00:45:33,981
Di kapani-paniwala 'yong pakiramdam.
Masaya ako.
706
00:45:33,981 --> 00:45:36,066
Nakita ko si Frank sa audience.
707
00:45:36,066 --> 00:45:39,319
Nakikita kong tumatango si Frank
noong tumestigo ako.
708
00:45:39,987 --> 00:45:41,196
Nakakatuwa.
709
00:45:42,406 --> 00:45:45,743
Pero walang halaga 'yon
kung di sila mahatulang guilty.
710
00:45:45,743 --> 00:45:46,994
Walang halaga.
711
00:45:47,494 --> 00:45:50,038
Napakaraming trabaho ang kinailangan dito.
712
00:45:50,748 --> 00:45:52,624
Dalawang buwan 'yong paglilitis.
713
00:45:55,377 --> 00:45:57,463
Nilinis ko, at nasugatan 'yong kamay ko.
714
00:45:58,714 --> 00:46:00,382
Di ko alam
715
00:46:00,966 --> 00:46:04,720
na brutal ang pagpatay kay Howard.
716
00:46:05,846 --> 00:46:09,516
Alam kong sinaksak siya,
pero di ko alam 'yong tindi
717
00:46:10,350 --> 00:46:14,480
ng mismong pagpatay
hanggang marinig ko 'to sa korte.
718
00:46:15,439 --> 00:46:19,359
Tingin ko hinawakan ni Evan si Howard
sa likod at nilaslas 'yong lalamunan niya.
719
00:46:20,027 --> 00:46:22,863
Dahil di siya makakasigaw.
720
00:46:22,863 --> 00:46:26,825
At para sa akin,
'yon ang una mong aalalahanin
721
00:46:26,825 --> 00:46:28,494
pag may tinambangan ka nang gano'n.
722
00:46:28,494 --> 00:46:33,081
Sa tingin ko, 'yon ang unang sugat
tapos pinagsasaksak na siya.
723
00:46:33,081 --> 00:46:35,959
Kinatay siya. Di lang nila siya pinatay.
724
00:46:35,959 --> 00:46:39,046
Pinatay siya na parang baboy sa kulungan.
725
00:46:39,797 --> 00:46:43,967
At nasa pinangyarihan ng krimen si Ros.
Pinatunayan nila 'yon.
726
00:46:45,886 --> 00:46:48,388
Hinangaan ko talaga si Ros.
727
00:46:48,931 --> 00:46:54,478
Inakala kong siya
'yong iniisip kong kilala ko.
728
00:46:55,103 --> 00:46:57,815
Kaya nang ma-realize ko
729
00:46:57,815 --> 00:47:02,569
na napakarami ng di ko nakita,
biglang nag-iba 'yong tingin ko sa kaniya.
730
00:47:05,739 --> 00:47:08,742
Di bababa sa apat na araw
na nag-usap 'yong jury.
731
00:47:08,742 --> 00:47:11,328
Di maganda. Di ko maintindihan.
732
00:47:15,624 --> 00:47:16,959
Tumayo ang lahat!
733
00:47:16,959 --> 00:47:22,923
Inanunsyong guilty sina Ros at Evan
no'ng araw na 'yon.
734
00:47:25,467 --> 00:47:27,928
Nagkasala ng second degree murder.
735
00:47:28,762 --> 00:47:32,182
Umaalingawngaw 'yong salitang "guilty"
sa courtroom na 'yon.
736
00:47:34,852 --> 00:47:36,228
Makapangyarihan 'yon.
737
00:47:37,437 --> 00:47:41,316
Sigaw nang sigaw 'yong nanay ko, "Guilty!"
738
00:47:41,984 --> 00:47:43,819
Ibang klaseng kasiyahan 'yon.
739
00:47:43,819 --> 00:47:48,699
Higit pa sa kasiyahan 'tong emosyon
740
00:47:48,699 --> 00:47:53,328
na nakamit namin ang hustisya
para kay Howard matapos ang ilang taon.
741
00:47:53,829 --> 00:47:58,917
Alam kong di magkakaroon ng paglilitis,
lalo na ang paghatol,
742
00:47:58,917 --> 00:48:01,169
kung di dahil kay Elizabeth Lederer.
743
00:48:02,921 --> 00:48:04,631
Binalikan ko si Frank,
744
00:48:04,631 --> 00:48:07,593
na naging matiyaga
nitong mga nakaraang taon.
745
00:48:07,593 --> 00:48:08,927
At sabi lang niya...
746
00:48:09,511 --> 00:48:12,514
"Guilty! Pareho silang guilty!"
747
00:48:12,514 --> 00:48:16,768
Nilabas niya 'yong cell phone niya,
at tinawagan lahat ng kakilala niya.
748
00:48:16,768 --> 00:48:19,104
"Guilty!" Tapos tatawag sa susunod.
749
00:48:19,104 --> 00:48:23,483
Kasi... Ang tagal niyang hinintay 'to.
750
00:48:37,623 --> 00:48:40,334
Tumayo si Frank
para magsalita sa pagsentensiya.
751
00:48:41,168 --> 00:48:45,255
Di ako makatulog kasi lagi kong iniisip
752
00:48:45,255 --> 00:48:51,428
'yong matinding takot
na pumasok sa isip ni Howard
753
00:48:51,428 --> 00:48:53,764
sa mga huling sandali
754
00:48:53,764 --> 00:48:57,351
nang pinatay at kinatay siya
ng dalawang 'yon.
755
00:48:58,685 --> 00:49:03,482
Noong araw na 'yon noong Marso,
tatlong bagay ang nawala sa akin.
756
00:49:04,232 --> 00:49:09,112
Dalawang hindi ko na mababawi,
'yong anak ko at 'yong negosyo ko.
757
00:49:09,112 --> 00:49:11,281
Pero nawala rin sa 'kin si Philip.
758
00:49:11,782 --> 00:49:13,867
At alam kong ayaw akong tingnan ni Philip.
759
00:49:13,867 --> 00:49:15,744
Ikinalulungkot ko,
760
00:49:15,744 --> 00:49:17,871
pero gusto ko lang na malaman niya
761
00:49:17,871 --> 00:49:20,999
na mahal ka namin
at gusto naming bumalik ka.
762
00:49:21,500 --> 00:49:22,501
Please.
763
00:49:23,961 --> 00:49:28,131
Kahit gusto ni Frank na managot
'yong mga taong responsable,
764
00:49:28,632 --> 00:49:31,426
gusto rin niyang
magkaroon ng relasyon kay Philip.
765
00:49:33,553 --> 00:49:38,475
Nalaman kong nag-aral si Philip
sa London School of Economics.
766
00:49:38,975 --> 00:49:41,061
Wala akong alam tungkol dito.
767
00:49:41,687 --> 00:49:45,399
Wala akong natanggap na magandang balita
768
00:49:45,399 --> 00:49:48,568
tungkol sa paglaki ng batang 'to.
769
00:49:49,987 --> 00:49:51,446
'Yong apo ko.
770
00:49:51,446 --> 00:49:54,241
Nag-iisang anak ng anak kong lalaki.
771
00:49:56,660 --> 00:49:57,786
Gusto kong bumalik siya.
772
00:49:57,786 --> 00:50:00,455
Mahal namin siya at iyon lang.
773
00:50:00,956 --> 00:50:02,499
Hanggang ngayon.
774
00:50:11,049 --> 00:50:15,178
Humiling si Philip sa judge
775
00:50:15,679 --> 00:50:18,515
ng kaluwagan para sa nanay niya
776
00:50:18,515 --> 00:50:20,183
na pumatay sa kaniyang tatay.
777
00:50:21,685 --> 00:50:23,770
Paanong...
778
00:50:23,770 --> 00:50:25,856
Humihingi ka ng kaluwagan?
779
00:50:27,899 --> 00:50:29,526
Ewan ko.
780
00:50:30,861 --> 00:50:34,656
Narinig ko lang magsalita si Philip
781
00:50:35,240 --> 00:50:38,160
sa pagsentensiya.
782
00:50:38,160 --> 00:50:40,620
{\an8}At binabanggit niya 'yong nanay niya.
783
00:50:40,620 --> 00:50:43,665
{\an8}Kung gaano siya kabuti,
sa pagpapalaki sa kaniya.
784
00:50:44,166 --> 00:50:46,084
Tingin ko 'yong ginawa lang niya
785
00:50:46,084 --> 00:50:49,755
ay punuin 'yong isip niya
ng galit sa pamilya namin.
786
00:50:49,755 --> 00:50:51,631
At sigurado akong sinisisi niya ako.
787
00:50:51,631 --> 00:50:54,176
Ako ang sinisisi ng buong pamilya niya.
788
00:50:54,176 --> 00:50:58,180
Dahil alam nilang ako
ang masigasig na magkaroon ng paglilitis.
789
00:50:58,180 --> 00:50:59,431
Di ko sila pakakawalan.
790
00:51:01,224 --> 00:51:05,479
Gusto niyang ipagtanggol siya
sa pagpatay sa tatay niya...
791
00:51:06,730 --> 00:51:07,856
e di, sige.
792
00:51:11,485 --> 00:51:13,779
Mahirap 'to para sa kaniya.
793
00:51:13,779 --> 00:51:17,908
Siya ang pangalawang biktima
ng lahat ng 'to.
794
00:51:17,908 --> 00:51:19,242
Pagkatapos ni Howard.
795
00:51:19,242 --> 00:51:21,578
Kumbinsido kang iniligtas ka ng nanay mo,
796
00:51:21,578 --> 00:51:24,831
at gusto ng lolo mong
ipahamak 'yong nanay mo
797
00:51:24,831 --> 00:51:26,666
kahit walang ginawa 'yong nanay mo.
798
00:51:26,666 --> 00:51:30,003
Tapos ilalabas lahat ng 'to
sa korte ng batas.
799
00:51:30,921 --> 00:51:34,466
At di ganito ang sinabi sa 'yong
paniwalaan mo sa nakalipas na mga taon.
800
00:51:34,466 --> 00:51:37,010
Napakahirap no'n.
801
00:51:37,010 --> 00:51:39,971
Para sa krimeng ito,
para sa pagpatay na ito,
802
00:51:40,472 --> 00:51:43,225
hinahatulan ko
ang bawat isa sa inyo ng 25 taon
803
00:51:43,225 --> 00:51:45,018
hanggang habambuhay na pagkakakulong.
804
00:51:45,685 --> 00:51:48,313
Makukulong si Ros at Evan
nang 25 taon hanggang habambuhay.
805
00:51:48,313 --> 00:51:50,816
Sa edad nila,
parang habambuhay na sentensiya 'yon.
806
00:51:51,399 --> 00:51:54,611
{\an8}Nakuha nina Evan at Ros
ang nararapat sa kanila.
807
00:51:54,611 --> 00:51:57,989
{\an8}Nabuhay sila nang malaya nang 23 taon.
808
00:51:58,657 --> 00:52:02,410
At ngayon, dapat makulong sila
nang di bababa sa 23 taon.
809
00:52:04,788 --> 00:52:08,166
Ibinigay ng judge 'yong hatol.
Biglang tumayo si Philip.
810
00:52:10,043 --> 00:52:13,171
Parang, galit na galit
na naglakad palabas.
811
00:52:14,548 --> 00:52:17,259
Inimbitahan ako sa pagsentensiya.
812
00:52:17,968 --> 00:52:22,973
Na-late ako,
tapos biglang bumukas 'yong pinto,
813
00:52:24,307 --> 00:52:28,436
at 'yong imahe sa harap ko
ay si Howard Pilmar,
814
00:52:28,937 --> 00:52:31,565
at nagulat talaga ako.
815
00:52:31,565 --> 00:52:35,569
Kahit di ko nakilala si Howard,
marami akong nakitang litrato
816
00:52:36,194 --> 00:52:38,947
sa imbestigasyon
para malaman 'yong itsura niya.
817
00:52:38,947 --> 00:52:41,867
At ang taong 'yon ay si Philip.
818
00:52:46,037 --> 00:52:49,916
Malaking bagay ang pagsasara
ng isang cold case
819
00:52:49,916 --> 00:52:51,293
para sa mga nagtrabaho dito.
820
00:52:51,793 --> 00:52:53,044
Nakakatuwa.
821
00:52:54,546 --> 00:52:59,759
Pero para sa mga pamilya,
di maaalis ng guilty verdict 'yong sakit.
822
00:53:03,513 --> 00:53:05,056
Naiisip ko lang si Howard,
823
00:53:05,640 --> 00:53:10,103
'yong takot na pumasok sa isip ni Howard
824
00:53:10,604 --> 00:53:16,443
sa ilang segundong 'yon
na sinasaksak siya at pinapatay.
825
00:53:17,527 --> 00:53:21,156
'Yon 'yong di mo malilimutan.
826
00:53:21,823 --> 00:53:26,036
Bago ako matulog gabi-gabi,
kinakausap ko siya.
827
00:53:26,036 --> 00:53:29,122
Sabi ko, "Paano nangyari 'to sa 'yo?"
828
00:53:29,122 --> 00:53:30,916
"Ba't di mo sinabi sa 'kin
829
00:53:30,916 --> 00:53:33,668
na may problema ka sa babaeng 'to?"
830
00:53:35,670 --> 00:53:37,547
Pero wala akong makuhang sagot.
831
00:53:56,149 --> 00:53:56,983
{\an8}SUSUNOD
832
00:53:56,983 --> 00:53:59,236
{\an8}Ilang taon matapos patayin
si Howard Pilmar,
833
00:53:59,236 --> 00:54:02,239
nagkaroon kami ng kaso
na pitong pamilya ang sangkot.
834
00:54:02,739 --> 00:54:05,825
Napakatindi nito.
835
00:54:08,078 --> 00:54:11,373
Nakakadurog ng puso ang kasong 'to.
836
00:54:12,332 --> 00:54:15,460
Lahat ng biktima
ay mga inosenteng batang babae.
837
00:54:16,670 --> 00:54:22,092
Nagulat lahat sa laki ng mga krimen niya.
838
00:54:22,842 --> 00:54:24,970
Nagtatago siya mula noong Valentine's Day
839
00:54:24,970 --> 00:54:28,598
na may isang pagpatay at dalawang
panggagahasa, at baka di lang 'yon.
840
00:54:29,432 --> 00:54:33,311
Mga "serial killer." Laging sinasabi 'yon.
841
00:54:33,311 --> 00:54:34,562
Isa siya sa kanila.
842
00:55:17,272 --> 00:55:21,276
Tagapagsalin ng Subtitle: Ivy Grace Quinto