1 00:00:00,000 --> 00:00:20,000 {\an8}Uploaded by MoviesMod.org | Visit & Support 2 00:00:09,864 --> 00:00:14,661 Ten serial to ekranizacja historii Mojżesza i Księgi Wyjścia 3 00:00:14,744 --> 00:00:18,706 uwzględniająca komentarze teologów i historyków różnych wyznań 4 00:00:18,790 --> 00:00:21,084 i z różnych kręgów kulturowych. 5 00:00:21,167 --> 00:00:24,337 Ich uwagi mają służyć wzbogaceniu narracji, 6 00:00:24,420 --> 00:00:27,841 nie powinny jednak być odbierane jako wyraz jednomyślności. 7 00:00:40,603 --> 00:00:42,188 Jestem, który jestem… 8 00:00:44,440 --> 00:00:46,067 i będę, który będę. 9 00:00:56,077 --> 00:00:59,038 Biblia mówi o skromnym pasterzu 10 00:00:59,122 --> 00:01:01,791 wezwanym na tajemniczą górę 11 00:01:02,333 --> 00:01:04,878 gdzieś na półwyspie Synaj. 12 00:01:10,425 --> 00:01:14,888 GÓRA SYNAJ 13 00:01:14,971 --> 00:01:16,806 Podróż jest niebezpieczna. 14 00:01:17,974 --> 00:01:19,976 I pasterz bardzo się boi. 15 00:01:21,394 --> 00:01:25,190 Ale potężna siła, której jeszcze nie rozumie, 16 00:01:25,690 --> 00:01:27,233 ciągnie go naprzód. 17 00:01:29,402 --> 00:01:30,570 Wiara. 18 00:01:37,827 --> 00:01:40,330 Mężczyzna ma sekretną przeszłość. 19 00:01:43,041 --> 00:01:46,586 Mój brat, nie Egipcjanin, ale jeden z nas. 20 00:01:46,669 --> 00:01:47,503 Jestem Izraelitą? 21 00:01:48,338 --> 00:01:51,841 Każdy krok przybliża go do jego prawdziwego przeznaczenia. 22 00:01:53,801 --> 00:01:55,178 Bóg do mnie przemówił. 23 00:01:55,678 --> 00:01:57,639 Mówiłam, żebyś go nie sprowadzał. 24 00:01:57,722 --> 00:01:59,557 Nie jesteś jednym z nich, Mojżeszu. 25 00:02:02,727 --> 00:02:04,479 Czas uwolnić mój lud. 26 00:02:05,521 --> 00:02:07,857 Wyzwoliciel Izraelitów. 27 00:02:08,358 --> 00:02:10,068 Pokaż im drogę. 28 00:02:12,654 --> 00:02:14,781 Wysłannik Boży. 29 00:02:17,075 --> 00:02:20,954 Jestem, który jestem i będę, który będę. 30 00:02:24,540 --> 00:02:29,796 TESTAMENT: HISTORIA MOJŻESZA 31 00:02:31,506 --> 00:02:36,177 CZĘŚĆ PIERWSZA: PROROK 32 00:02:44,269 --> 00:02:45,895 W czasie wielkiego głodu 33 00:02:46,521 --> 00:02:49,816 Izraelici, potomkowie Abrahama, 34 00:02:49,899 --> 00:02:51,567 osiedlili się w Egipcie… 35 00:02:53,945 --> 00:02:57,949 gdzie żyli w niewoli przez 400 lat. 36 00:03:01,744 --> 00:03:05,707 Cierpieli przez wieki, ale ich liczba rosła. 37 00:03:08,376 --> 00:03:10,878 Z obawy przed ich buntem 38 00:03:11,379 --> 00:03:15,425 król rozkazał, by wszystkich nowo narodzonych hebrajskich chłopców 39 00:03:15,508 --> 00:03:17,385 utopić w Nilu. 40 00:03:28,062 --> 00:03:31,357 Adoptowany potajemnie przez córkę faraona… 41 00:03:36,237 --> 00:03:38,698 wychowuje się na dworze królewskim… 42 00:03:41,034 --> 00:03:44,704 u boku swojego wuja, przyszłego króla. 43 00:03:50,585 --> 00:03:53,629 Ma na imię Mojżesz. 44 00:03:56,799 --> 00:03:58,760 Choć był księciem Egiptu 45 00:03:58,843 --> 00:04:01,471 i korzystał z dobrodziejstw domu faraona, 46 00:04:01,554 --> 00:04:06,559 dorastając w jego domu i będąc członkiem rodziny królewskiej, 47 00:04:06,642 --> 00:04:10,313 myślę, że w głębi duszy wiedział, że jest w nim coś odmiennego. 48 00:04:10,396 --> 00:04:12,899 Wiedział, że urodził się inny. 49 00:04:17,904 --> 00:04:21,032 Tora nie podaje jego hebrajskiego imienia. 50 00:04:21,115 --> 00:04:25,078 To jedna z tajemnic tej historii. 51 00:04:25,161 --> 00:04:31,250 To także opowieść o Mojżeszu, który stopniowo odkrywał 52 00:04:31,334 --> 00:04:33,503 swoją tożsamość i przeznaczenie. 53 00:04:36,964 --> 00:04:38,257 KSIĘGA WYJŚCIA 2, 11 54 00:04:38,341 --> 00:04:42,762 „W tym czasie Mojżesz dorósł. 55 00:04:43,262 --> 00:04:46,724 Ujrzał też Egipcjanina bijącego pewnego Hebrajczyka”. 56 00:04:46,808 --> 00:04:48,601 Nie! 57 00:05:01,280 --> 00:05:02,240 Do roboty! 58 00:05:06,869 --> 00:05:11,416 Jestem przekonany, że w Mojżeszu drzemał wrodzony duch 59 00:05:11,499 --> 00:05:14,335 utożsamiający się z uciskiem, 60 00:05:14,836 --> 00:05:17,797 jakiego doświadczył wtedy ów hebrajski niewolnik, 61 00:05:18,506 --> 00:05:21,759 i myślę, że była to chwila przebudzenia. 62 00:05:31,394 --> 00:05:32,770 Ty! Przestań! 63 00:05:32,854 --> 00:05:33,938 Przestań! 64 00:05:43,865 --> 00:05:44,824 Zostaw go. 65 00:05:48,661 --> 00:05:49,954 Zostaw go, mówię. 66 00:05:54,584 --> 00:05:55,543 Tak jest. 67 00:05:59,797 --> 00:06:00,798 Koniec dnia! 68 00:06:57,772 --> 00:06:58,773 KSIĘGA WYJŚCIA 2, 15 69 00:06:58,856 --> 00:07:01,317 „Także faraon usłyszał o tej sprawie 70 00:07:01,984 --> 00:07:04,237 i usiłował stracić Mojżesza. 71 00:07:05,655 --> 00:07:08,491 Uciekł więc Mojżesz przed faraonem”. 72 00:07:12,703 --> 00:07:17,166 PUSTYNIA SYNAJSKA 73 00:07:20,253 --> 00:07:24,882 TRZY MIESIĄCE PÓŹNIEJ 74 00:07:25,967 --> 00:07:29,011 Wędruje na wschód przez pustynię w kierunku Midianu. 75 00:07:30,763 --> 00:07:33,599 Obcy w obcym kraju. 76 00:07:34,850 --> 00:07:36,852 Nie jest już egipskim księciem 77 00:07:36,936 --> 00:07:40,481 ani nie jest jeszcze prorokiem, który wyzwoli Izraelitów. 78 00:07:41,357 --> 00:07:44,735 Spora część religii judeochrześcijańskiej opiera się na Mojżeszu. 79 00:07:44,819 --> 00:07:45,987 To ojciec założyciel. 80 00:07:46,070 --> 00:07:50,825 Wszystko, czego można się dowiedzieć na temat Biblii, 81 00:07:50,908 --> 00:07:52,368 w pewien sposób 82 00:07:52,451 --> 00:07:55,329 łączy się z Mojżeszem, jego życiem i służbą. 83 00:07:56,831 --> 00:08:01,836 Mojżesz jest wyjątkiem w tradycji judeo-chrześcijańsko-islamskiej, 84 00:08:01,919 --> 00:08:04,505 bo pojawia się w każdej z trzech religii. 85 00:08:04,589 --> 00:08:08,426 Te wszystkie trzy religie uznają go jako proroka. 86 00:08:09,427 --> 00:08:13,180 Prorok Mojżesz jest wspominany w Koranie ponad sto razy. 87 00:08:13,264 --> 00:08:16,559 Jest to wyjątek w tym sensie, że niewielu proroków 88 00:08:16,642 --> 00:08:20,271 ma w Koranie opisaną całą historię życia. 89 00:08:21,230 --> 00:08:25,151 Każdy z aspektów jego życia, to, co przeżył, wyzwania, którym sprostał, 90 00:08:25,234 --> 00:08:26,110 i jego dokonania, 91 00:08:26,193 --> 00:08:27,028 RABIN 92 00:08:27,111 --> 00:08:29,697 to wszystko ma dziś dla nas znaczenie. 93 00:08:30,823 --> 00:08:33,034 Co robisz, gdy inni cierpią? 94 00:08:33,117 --> 00:08:34,493 Reagujesz czy milczysz? 95 00:08:35,119 --> 00:08:36,412 Sprawiedliwość społeczna? 96 00:08:36,495 --> 00:08:38,623 Zaczęła się od Mojżesza. 97 00:08:39,290 --> 00:08:42,418 Od Mojżesza mordercy do Mojżesza wyzwoliciela. 98 00:08:43,002 --> 00:08:44,795 To fascynująca historia. 99 00:09:06,192 --> 00:09:08,611 Patrz. Ktoś idzie. 100 00:09:23,042 --> 00:09:24,293 Kim jesteś? 101 00:09:30,758 --> 00:09:33,094 Mogę pracować w zamian za chleb i wodę. 102 00:09:40,851 --> 00:09:42,269 Możesz pić za darmo. 103 00:10:09,130 --> 00:10:11,132 Komu mam podziękować za tę dobroć? 104 00:10:12,758 --> 00:10:16,220 Jetrowi. Właścicielowi studni. Kapłanowi tej góry. 105 00:10:18,389 --> 00:10:19,890 Chodziło mi o twoje imię. 106 00:10:21,392 --> 00:10:22,685 Jestem jego córką. 107 00:10:23,269 --> 00:10:24,228 Jestem Sefora. 108 00:10:27,356 --> 00:10:29,650 Kiedy Mojżesz uciekł z Egiptu, 109 00:10:29,734 --> 00:10:36,240 trafił pod opiekę koczowniczego klanu pasterskiego 110 00:10:36,824 --> 00:10:39,785 na pustkowiu niedaleko góry Synaj. 111 00:10:40,369 --> 00:10:44,165 Tam Mojżesz znajduje schronienie. 112 00:11:04,935 --> 00:11:07,646 Zabawiasz zalotników naszym kosztem? 113 00:11:07,730 --> 00:11:09,607 Naszym kosztem, Naim. 114 00:11:09,690 --> 00:11:12,818 A nasi zalotnicy to nie twoja sprawa. 115 00:11:16,322 --> 00:11:18,115 Szczury pustynne nie są mile widziane. 116 00:11:26,624 --> 00:11:28,042 Ten prosi się o śmierć. 117 00:11:28,834 --> 00:11:31,921 Może, ale chętnie zabierze was ze sobą. 118 00:11:34,715 --> 00:11:35,549 Zabij go. 119 00:11:45,059 --> 00:11:46,143 Nie dziś. 120 00:12:05,287 --> 00:12:06,121 Chodź. 121 00:12:10,918 --> 00:12:14,380 To właśnie kobiety widzą w Mojżeszu coś wyjątkowego, 122 00:12:14,463 --> 00:12:16,966 bo przyjmują jego pomoc. 123 00:12:17,049 --> 00:12:20,636 Dostrzegają w nim siłę i wiarygodność. 124 00:12:24,431 --> 00:12:27,643 W Koranie jest taka zabawna historia, w której Sefora, 125 00:12:27,726 --> 00:12:30,271 czyli po arabsku Sephora, 126 00:12:30,354 --> 00:12:32,648 idzie przed nim, 127 00:12:32,731 --> 00:12:37,027 aż nagle zrywa się wiatr i unosi nieco jej spódnicę. 128 00:12:37,111 --> 00:12:40,030 A Mojżesz oczywiście nie chce na nią patrzeć. 129 00:12:40,114 --> 00:12:44,243 Dlatego idzie przed nią, żeby nie patrzeć na nią z tyłu. 130 00:12:44,326 --> 00:12:46,954 Zaimponowało im to, jaki jest szarmancki. 131 00:12:47,955 --> 00:12:50,624 Córki wróciły do ojca 132 00:12:50,708 --> 00:12:53,669 i powiedziały mu, że Mojżesz, 133 00:12:53,752 --> 00:12:56,714 godny zaufania i silny mężczyzna, im pomógł. 134 00:13:20,029 --> 00:13:21,530 Co cię sprowadza do Midianu? 135 00:13:23,908 --> 00:13:25,451 Nasz faraon buduje miasto. 136 00:13:26,285 --> 00:13:29,580 Ludzie mieli pracować jak niewolnicy albo płacić podatki. 137 00:13:30,372 --> 00:13:32,207 - Więc odszedłem. - Na pustynię? 138 00:13:35,210 --> 00:13:36,629 Tam można być wolnym. 139 00:13:37,296 --> 00:13:39,214 Egipcjanie nie żyją tak jak my. 140 00:13:39,924 --> 00:13:43,719 Ale w dowód wdzięczności za twą odwagę, ze względu na moje córki, 141 00:13:44,720 --> 00:13:46,305 możesz zostać na noc. 142 00:13:51,477 --> 00:13:56,231 Jetro to jedna z moich ulubionych postaci w całej sadze o Mojżeszu. 143 00:13:56,857 --> 00:13:59,902 Wiemy o nim, że jest kochającym człowiekiem, 144 00:13:59,985 --> 00:14:03,656 że daje schronienie i że właściwie ocenia ludzi. 145 00:14:03,739 --> 00:14:07,993 Nie ma dla niego znaczenia, czy ktoś jest Egipcjaninem, czy Midianitą, 146 00:14:08,077 --> 00:14:09,870 czy kimkolwiek innym. 147 00:14:09,954 --> 00:14:13,332 Przyszedł innym z pomocą, a teraz sam jest w potrzebie. 148 00:14:14,833 --> 00:14:19,004 Jetro jest kapłanem Midianitów. 149 00:14:19,922 --> 00:14:22,007 Byli to politeiści, 150 00:14:22,091 --> 00:14:24,802 którzy żyli w czasach starożytnego Egiptu, 151 00:14:24,885 --> 00:14:26,845 a później starożytnego Izraela. 152 00:14:28,055 --> 00:14:32,017 Nie sądzę, by wtedy żyli jacyś monoteiści. 153 00:14:32,101 --> 00:14:35,187 Wszyscy raczej wierzyli, że istnieje wielu bogów. 154 00:14:35,270 --> 00:14:37,481 Pytanie brzmi: którego czcisz? 155 00:14:37,564 --> 00:14:39,650 Określa się to terminem monolatrii. 156 00:14:39,733 --> 00:14:42,444 To nie monoteizm, czyli wiara w jednego Boga. 157 00:14:42,528 --> 00:14:45,030 Monolatria oznacza, że czcisz tylko jednego Boga. 158 00:14:45,114 --> 00:14:47,950 Przyznajesz, że istnieją też inni. 159 00:14:48,033 --> 00:14:50,285 Ale jest tylko jeden, którego czcisz. 160 00:14:51,745 --> 00:14:54,707 Jeśli potraktujemy Biblię dosłownie, 161 00:14:55,207 --> 00:14:58,544 Bóg daje jasno do zrozumienia, 162 00:14:58,627 --> 00:15:03,007 że jest jedynym Bogiem, którego powinni czcić Izraelici. 163 00:15:04,258 --> 00:15:09,096 Niekoniecznie daje jasno do zrozumienia, że jest jedynym Bogiem w ogóle. 164 00:15:10,848 --> 00:15:13,017 W dziesięciu przykazaniach mówi: 165 00:15:13,100 --> 00:15:16,854 „Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną”. 166 00:15:17,396 --> 00:15:19,523 Można to zinterpretować tak, 167 00:15:19,606 --> 00:15:23,444 że istnieją inni bogowie i inni ludzie ich czczą, 168 00:15:23,527 --> 00:15:26,864 ale ty, ludu wybrany, powinieneś czcić tylko Mnie. 169 00:15:34,955 --> 00:15:36,874 Pokaż im drogę. 170 00:15:44,798 --> 00:15:46,425 Twoje posłanie jest gotowe. 171 00:15:49,470 --> 00:15:50,679 Co widzisz? 172 00:15:53,307 --> 00:15:54,892 Kto mieszka w górach? 173 00:15:55,726 --> 00:15:57,352 Nikt. Dlaczego? 174 00:15:59,396 --> 00:16:01,356 Widziałem ogień na szczycie. 175 00:16:02,733 --> 00:16:04,109 To niemożliwe. 176 00:16:04,193 --> 00:16:06,695 To ziemia święta. Nikt nie może tam wejść. 177 00:16:09,490 --> 00:16:11,033 To co tam widziałem? 178 00:16:26,381 --> 00:16:32,513 Góra jest bardzo ważnym miejscem w wielu tradycjach religijnych. 179 00:16:32,596 --> 00:16:36,600 Są bogowie, którzy według wierzeń mieszkają na szczytach gór, 180 00:16:36,683 --> 00:16:40,604 bo szczyt jest położony wysoko i trudno dostępny 181 00:16:41,105 --> 00:16:43,273 i może być zakryty chmurami, 182 00:16:43,357 --> 00:16:48,153 zza których od czasu do czasu widać przebłyski światła. 183 00:16:48,821 --> 00:16:54,159 Można sobie wyobrazić, jakie wrażenie to musi robić na kimś na dole, 184 00:16:54,243 --> 00:16:56,036 jawiąc się jako wielka tajemnica. 185 00:17:03,043 --> 00:17:10,008 Pokaż im drogę. 186 00:17:18,684 --> 00:17:20,185 Kim jestem, matko? 187 00:17:21,770 --> 00:17:23,438 Co to za pytanie? 188 00:17:25,065 --> 00:17:26,775 Jesteś księciem Egiptu. 189 00:17:29,611 --> 00:17:30,529 Czemu pytasz? 190 00:17:32,990 --> 00:17:35,075 Inni chłopcy się ze mnie śmieją. 191 00:17:35,617 --> 00:17:37,077 Mówią, że jestem inny. 192 00:17:38,036 --> 00:17:40,164 Że nie mam królewskiego pochodzenia. 193 00:17:51,091 --> 00:17:54,553 To najważniejszy symbol w tym kraju. 194 00:17:55,971 --> 00:17:59,141 W naszej rodzinie od zarania dziejów. 195 00:18:01,894 --> 00:18:03,979 Nie zapominaj, kim jesteś. 196 00:18:05,564 --> 00:18:08,233 Jesteś królewskim synem jak inni. 197 00:18:10,652 --> 00:18:11,820 Śpij już. 198 00:18:18,243 --> 00:18:19,786 Mój kochany Mojżeszu. 199 00:19:17,094 --> 00:19:20,389 Od śmierci Mahara jest nam ciężko. 200 00:19:21,390 --> 00:19:24,309 Siedem córek i żadnego syna. 201 00:19:24,393 --> 00:19:26,520 Był moim najlepszym pasterzem. 202 00:19:30,399 --> 00:19:32,317 Może ten nieznajomy mógłby go zastąpić? 203 00:19:35,070 --> 00:19:38,699 Człowiek, który ryzykuje życie dla obcych, jest na wpół zakochany w śmierci. 204 00:19:46,331 --> 00:19:48,959 Jeśli wróci na pustynię, umrze. 205 00:19:49,710 --> 00:19:51,795 Jego krew będzie na naszych rękach. 206 00:19:57,092 --> 00:19:58,927 Jesteś przebiegła po matce. 207 00:20:07,436 --> 00:20:08,353 Mojżeszu! 208 00:20:09,229 --> 00:20:10,814 Proszę, nie odchodź. 209 00:20:12,065 --> 00:20:14,609 Mój ojciec zaoferuje ci pracę. 210 00:20:22,951 --> 00:20:25,412 Midian był dla Mojżesza schronieniem, 211 00:20:25,495 --> 00:20:28,248 które pozwalało mu 212 00:20:28,332 --> 00:20:31,126 cieszyć się spokojem i wygodą. 213 00:20:31,918 --> 00:20:34,087 To jego schronienie 214 00:20:34,171 --> 00:20:36,923 przed egipskimi władzami, które go szukają, 215 00:20:37,007 --> 00:20:39,009 bo jest poszukiwany za morderstwo. 216 00:20:42,095 --> 00:20:46,850 Kiedyś książę Egiptu, teraz jest pasterzem. 217 00:20:48,185 --> 00:20:51,605 Stracił status wysoko postawionego, potężnego człowieka, 218 00:20:51,688 --> 00:20:54,232 by zostać skromną, nieznaną nikomu osobą. 219 00:20:54,316 --> 00:20:58,820 Opiekuje się stadem na pustyni Midian. 220 00:20:59,696 --> 00:21:01,990 I wtedy słyszy wezwanie. 221 00:21:16,671 --> 00:21:19,216 Pokaż im drogę. 222 00:21:25,555 --> 00:21:27,474 Pokaż im ją. 223 00:22:01,800 --> 00:22:03,593 Przyniosłam śniadanie. 224 00:22:13,311 --> 00:22:15,272 Widziałam już kiedyś takie znaki. 225 00:22:17,566 --> 00:22:19,651 Używają ich poborcy podatkowi. 226 00:22:22,154 --> 00:22:24,114 Nauczyłeś się ich w Egipcie? 227 00:22:27,534 --> 00:22:28,743 Służą do robienia spisów? 228 00:22:29,744 --> 00:22:31,246 I opowiadania historii. 229 00:22:35,709 --> 00:22:37,711 Jaką historię opowiadają te znaki? 230 00:22:41,715 --> 00:22:42,632 Twoją i moją. 231 00:22:57,314 --> 00:22:58,815 Boże gór. 232 00:23:00,525 --> 00:23:01,651 Bądź nam świadkiem. 233 00:23:05,614 --> 00:23:11,077 Dziś świętujemy zaślubiny twoich sług Mojżesza i Sefory. 234 00:23:25,258 --> 00:23:27,719 Wobec majestatu twego mieszkania 235 00:23:27,802 --> 00:23:29,971 nasze życie jest niczym. 236 00:23:30,055 --> 00:23:33,850 Tak kruche i cienkie jak ten kawałek szkła. 237 00:23:36,019 --> 00:23:39,022 Niech związek twoich sług 238 00:23:40,106 --> 00:23:42,943 wyda ci się dobry. 239 00:23:45,153 --> 00:23:46,404 I obfitujący w łaski. 240 00:24:23,942 --> 00:24:25,986 To intrygująca myśl, 241 00:24:26,486 --> 00:24:32,242 że Mojżesz miał kontakt z wieloma kulturami i tradycjami. 242 00:24:32,325 --> 00:24:33,743 Był księciem Egiptu. 243 00:24:33,827 --> 00:24:37,205 Był zięciem arcykapłana Midianitów. 244 00:24:37,789 --> 00:24:41,209 Był wyzwolicielem Izraelitów. 245 00:24:43,920 --> 00:24:49,676 I myślę, że liczne powiązania z ludźmi w świecie, w którym żył, 246 00:24:50,176 --> 00:24:53,305 mają znaczenie dla świata, w którym my żyjemy, 247 00:24:53,805 --> 00:24:59,227 bo to pokazuje, że posiadanie więcej niż jednej tożsamości jest możliwe, 248 00:24:59,311 --> 00:25:01,062 a może nawet nieuniknione. 249 00:25:33,637 --> 00:25:38,808 Mojżesz i Sefora zakładają rodzinę w Midian i mają dwóch synów. 250 00:25:39,309 --> 00:25:41,353 Gerszoma i Eliezera. 251 00:25:48,902 --> 00:25:52,322 To pierworodny, jego imię jest bardzo ważne. 252 00:25:52,906 --> 00:25:55,950 Mojżesz daje mu na imię Gerszom… 253 00:25:57,369 --> 00:26:00,330 RABIN, PROFESOR NADZWYCZAJNY BIBLII HEBRAJSKIEJ, HEBREW COLLEGE 254 00:26:00,413 --> 00:26:05,085 „Bo jestem cudzoziemcem w obcej ziemi”. 255 00:26:05,168 --> 00:26:11,925 To świadczy o poczuciu braku przynależności u Mojżesza. 256 00:26:12,008 --> 00:26:13,968 Braku przynależności do Midianu. 257 00:26:14,052 --> 00:26:16,346 Braku przynależności do Egiptu. 258 00:26:23,311 --> 00:26:26,439 PI-RAMZES STOLICA EGIPTU 259 00:26:26,523 --> 00:26:28,024 W następnych latach 260 00:26:28,108 --> 00:26:32,696 stary egipski król umiera, a wuj Mojżesza przejmuje tron. 261 00:26:34,364 --> 00:26:36,074 To faraon, 262 00:26:36,783 --> 00:26:39,411 najpotężniejszy władca epoki. 263 00:26:45,625 --> 00:26:49,003 Gdybyśmy mieli porównać faraona z Księgi Wyjścia 264 00:26:49,087 --> 00:26:51,631 z którymś faraonem znanym z historii Egiptu, 265 00:26:51,715 --> 00:26:54,050 to mógłby to być Ramzes Wielki, 266 00:26:54,134 --> 00:26:58,054 bo Księga Wyjścia mówi o tym, że Izraelitów 267 00:26:58,138 --> 00:26:59,472 zmuszano do pracy, 268 00:26:59,556 --> 00:27:01,850 każąc im zbudować dwa wielkie miasta. 269 00:27:02,475 --> 00:27:06,187 Jednym z nich był Pi-Ramzes, czyli Dom Ramzesa, 270 00:27:06,271 --> 00:27:09,941 który był stolicą Ramzesa Wielkiego w Delcie 271 00:27:10,024 --> 00:27:11,818 za panowania XIX dynastii. 272 00:27:13,236 --> 00:27:14,988 Po dojściu do władzy 273 00:27:15,071 --> 00:27:18,366 prowadzi kilka kampanii na terenie Syropalestyny. 274 00:27:18,450 --> 00:27:22,912 Podbija ziemie aż do Bejrutu w Libanie. 275 00:27:23,872 --> 00:27:27,584 Panowanie Ramzesa Wielkiego było jednym z okresów największych wpływów 276 00:27:27,667 --> 00:27:29,127 i największej potęgi. 277 00:27:29,210 --> 00:27:31,963 Było szczytem świetności imperium egipskiego. 278 00:27:33,673 --> 00:27:34,924 Co mówią wróżby? 279 00:27:36,676 --> 00:27:38,928 Zawsze znajdą się niepokorni poddani. 280 00:27:40,138 --> 00:27:41,097 Gdzie dokładnie? 281 00:27:49,272 --> 00:27:50,899 Na pustyni, Wasza Wysokość. 282 00:27:51,441 --> 00:27:55,361 Koczownicy spóźniają się z daniną. 283 00:27:55,445 --> 00:27:56,696 Są mało istotni. 284 00:27:58,615 --> 00:28:00,658 Nawet żebraka można oświecić. 285 00:28:01,659 --> 00:28:02,702 To prawda, panie. 286 00:28:03,828 --> 00:28:05,121 Zaklęcie, czarowniku. 287 00:28:05,705 --> 00:28:07,791 Niech poczują nasze niezadowolenie. 288 00:28:08,583 --> 00:28:12,086 By przyszli do nas z błaganiem i pokorą. 289 00:28:12,879 --> 00:28:14,672 Wedle rozkazu, Wasza Wysokość. 290 00:28:18,676 --> 00:28:22,597 Był okrutny wobec każdego, kto próbował zagrozić jego królestwu. 291 00:28:22,680 --> 00:28:25,809 Był bezlitosny, brutalny, zabijał ludzi. 292 00:28:25,892 --> 00:28:29,187 Dbał tylko o swoje… O utrzymanie bogactwa i władzy. 293 00:28:29,270 --> 00:28:32,440 Jeśli chcecie opisać kogoś jako tyrana, po arabsku byłoby to… 294 00:28:34,609 --> 00:28:37,237 Zachowywać się jak faraon, być jak faraon. 295 00:28:37,320 --> 00:28:41,658 To słowo stało się synonimem działań faraona. 296 00:28:42,826 --> 00:28:46,955 Nowy faraon ma wielu wrogów poza królestwem. 297 00:28:47,038 --> 00:28:51,501 Ale największym zagrożeniem dla jego rządów jest jego siostrzeniec, 298 00:28:52,669 --> 00:28:55,588 który jest teraz skromnym pasterzem w Midianie. 299 00:29:05,849 --> 00:29:07,225 Gerszom! 300 00:29:07,934 --> 00:29:11,104 Co ci mówiłem? Nie spuszczaj stada z oczu. 301 00:29:11,980 --> 00:29:13,147 Tak, ojcze. 302 00:29:15,275 --> 00:29:16,776 Na co tak patrzyłeś? 303 00:29:17,735 --> 00:29:20,905 Na trzech jeźdźców zmierzających do naszej wioski. 304 00:29:21,406 --> 00:29:23,658 - To Izmaelici szukają kłopotów. - Nie. 305 00:29:25,076 --> 00:29:26,703 Mieli białe konie. 306 00:29:32,375 --> 00:29:34,878 Cóż to za miła niespodzianka. 307 00:29:39,215 --> 00:29:41,301 Proszę się rozgościć. 308 00:29:42,010 --> 00:29:42,844 Dziękuję. 309 00:29:51,477 --> 00:29:52,520 To mój nadzorca. 310 00:29:53,730 --> 00:29:55,398 A to ambasadorzy z Egiptu. 311 00:30:00,987 --> 00:30:03,239 Uklęknij przed wysłannikami Jego Wysokości! 312 00:30:06,784 --> 00:30:07,619 Na kolana! 313 00:30:10,955 --> 00:30:13,541 Przepraszam. Urodził się za granicą. 314 00:30:14,918 --> 00:30:16,419 Musisz mu to powiedzieć. 315 00:30:18,463 --> 00:30:20,798 Stary faraon dołączył do bogów. 316 00:30:20,882 --> 00:30:23,384 Jego pierworodny syn jest nowym faraonem. 317 00:30:28,723 --> 00:30:31,601 Wszystkie plemiona pustyni muszą złożyć daninę. 318 00:30:35,313 --> 00:30:37,523 Jesteśmy błogosławieni i zaszczyceni, 319 00:30:38,066 --> 00:30:39,525 ale jesteśmy też biedni. 320 00:30:44,614 --> 00:30:45,949 Widzieliśmy twe stado. 321 00:30:46,532 --> 00:30:49,243 Jest całkiem zdrowe i dorodne. 322 00:30:50,870 --> 00:30:53,373 Proszę. Odpocznijcie po podróży. 323 00:30:54,082 --> 00:30:55,917 Musimy kontynuować naszą misję. 324 00:30:59,796 --> 00:31:01,005 Ale wrócimy. 325 00:31:11,224 --> 00:31:13,476 Jak mamy płacić, skoro już mamy długi? 326 00:31:13,559 --> 00:31:15,478 Zwlekamy i negocjujemy, jak zawsze. 327 00:31:15,561 --> 00:31:16,896 Nie z tym faraonem. 328 00:31:19,357 --> 00:31:20,233 Znasz go? 329 00:31:44,841 --> 00:31:45,967 Morderca. 330 00:31:52,849 --> 00:31:53,725 Zostaw mnie. 331 00:32:02,900 --> 00:32:04,318 Zostaw mnie w spokoju! 332 00:32:31,095 --> 00:32:33,014 Przestań! Ty! Przestań! 333 00:32:41,647 --> 00:32:44,150 Mojżeszu! 334 00:32:49,614 --> 00:32:51,657 Jesteś tu już od kilku dni. 335 00:32:53,201 --> 00:32:54,452 Zejdź już na dół. 336 00:32:56,329 --> 00:32:57,747 To moje miejsce. 337 00:33:01,667 --> 00:33:04,670 Masz teraz dwóch synów. 338 00:33:05,797 --> 00:33:06,756 I żonę. 339 00:33:06,839 --> 00:33:08,382 Nie zasługuję na nich. 340 00:33:08,966 --> 00:33:10,885 A jak to ma nam pomóc? 341 00:33:23,689 --> 00:33:26,484 Pokaż im drogę. 342 00:33:30,029 --> 00:33:31,864 Pokaż im ją. 343 00:34:20,830 --> 00:34:22,832 Jest coś, czego o mnie nie wiesz. 344 00:34:28,754 --> 00:34:31,966 Wychowano mnie jako księcia w rodzinie królewskiej. 345 00:34:35,386 --> 00:34:36,304 Księcia? 346 00:34:41,767 --> 00:34:43,311 Czemu nie mówiłeś? 347 00:34:43,394 --> 00:34:46,063 Egipska rodzina królewska nie jest lubiana na pustyni. 348 00:34:47,398 --> 00:34:49,025 Ciągle to ukrywałeś? 349 00:34:49,108 --> 00:34:52,195 Gdyby twój ojciec wiedział, nie pozwoliłby mi zostać. 350 00:34:59,327 --> 00:35:00,411 Zabiłem człowieka. 351 00:35:03,831 --> 00:35:04,790 Nadzorcę. 352 00:35:08,336 --> 00:35:10,213 To dlatego opuściłeś Egipt? 353 00:35:15,301 --> 00:35:17,011 Ukaraliby cię. 354 00:35:17,595 --> 00:35:18,888 A nawet gorzej. 355 00:35:18,971 --> 00:35:21,390 Dowiedzieliby się tego, co zawsze podejrzewałem. 356 00:35:22,391 --> 00:35:27,313 Że nie jestem jednym z nich, tak jak nie jestem jednym z was. 357 00:35:28,564 --> 00:35:30,483 - A więc kim jesteś? - Nie wiem. 358 00:35:32,360 --> 00:35:33,611 Muszę się dowiedzieć. 359 00:35:35,821 --> 00:35:37,573 Na górze znów jest znak. 360 00:35:38,074 --> 00:35:39,283 Muszę tam iść. 361 00:35:42,370 --> 00:35:44,080 Nikt tam nigdy nie był. 362 00:35:45,164 --> 00:35:46,707 Możesz już nie wrócić. 363 00:36:12,358 --> 00:36:13,943 Kocham cię nad życie. 364 00:36:42,930 --> 00:36:46,017 Bóg wzywa nas na różne sposoby. 365 00:36:47,435 --> 00:36:51,105 Czasem nasze powołanie jest wynikiem zmagań. 366 00:36:51,188 --> 00:36:54,942 Ale czasem nasze powołanie jest odrzuceniem 367 00:36:55,026 --> 00:36:59,071 komfortu i wygody, którymi się cieszymy. 368 00:37:00,740 --> 00:37:03,576 Myślę, że to właśnie reprezentuje Mojżesz. 369 00:37:11,792 --> 00:37:14,920 Mojżesz był niedoskonały i niezwykle wytrzymały. 370 00:37:16,047 --> 00:37:18,466 Miał wątpliwości co do swojej tożsamości. 371 00:37:19,175 --> 00:37:21,010 Był adoptowanym dzieckiem. 372 00:37:21,552 --> 00:37:24,388 W przeszłości popełnił przestępstwo. 373 00:37:25,056 --> 00:37:28,559 Przez część życia był bezdomny. 374 00:37:28,642 --> 00:37:33,814 Jego porażki są dla nas równie pouczające, jak jego osiągnięcia. 375 00:37:35,274 --> 00:37:38,069 Bóg powołuje, kogo chce. 376 00:37:38,152 --> 00:37:42,448 Nie przychodzi mi do głowy ani jedna osoba z Biblii, poza Jezusem, 377 00:37:42,531 --> 00:37:48,579 która nie miałaby jakiejś rażącej wady albo przeszkody na swej drodze, 378 00:37:48,662 --> 00:37:52,375 budząc w nas pytanie: „Naprawdę?”. 379 00:37:52,875 --> 00:37:54,835 Ale Bóg się w tym specjalizuje. 380 00:37:54,919 --> 00:37:58,255 Bóg z Pisma Świętego to Bóg, 381 00:37:58,339 --> 00:38:03,344 który specjalizuje się nie tylko w naprawianiu tego, co zepsute, 382 00:38:03,427 --> 00:38:06,389 ale w nadawaniu mu nowej, wspanialszej funkcji. 383 00:40:25,110 --> 00:40:26,695 Zdejmij buty. 384 00:40:29,156 --> 00:40:30,115 Kim jesteś? 385 00:40:31,659 --> 00:40:33,619 To święta ziemia, Mojżeszu. 386 00:40:34,411 --> 00:40:35,871 Zdejmij buty. 387 00:40:38,999 --> 00:40:41,377 - Czego ode mnie chcesz? - Rób, co mówię. 388 00:40:47,216 --> 00:40:50,511 Jestem, który jestem i będę, który będę. 389 00:40:51,679 --> 00:40:54,890 Jestem Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba. 390 00:40:56,016 --> 00:40:57,643 Bogiem Izraelitów. 391 00:40:58,227 --> 00:40:59,979 Bogiem wszystkiego. 392 00:41:02,106 --> 00:41:05,025 A ty jesteś tym, kim jesteś 393 00:41:05,109 --> 00:41:06,735 i kim będziesz… 394 00:41:08,237 --> 00:41:09,905 moim posłańcem. 395 00:41:11,323 --> 00:41:14,660 Biblia hebrajska zdecydowanie podkreśla, 396 00:41:15,286 --> 00:41:18,914 że ludzie nie widzą Boga. 397 00:41:18,998 --> 00:41:21,709 Nie mogą widzieć Boga w fizycznej postaci. 398 00:41:22,376 --> 00:41:24,086 Jest jeden ważny wyjątek. 399 00:41:24,169 --> 00:41:25,921 A jest nim Mojżesz. 400 00:41:27,506 --> 00:41:28,966 Naprawdę jesteś Bogiem? 401 00:41:29,049 --> 00:41:32,428 Jestem, który jestem i będę, który będę. 402 00:41:33,137 --> 00:41:36,056 Mamy krzew, który płonie, ale się nie spala. 403 00:41:36,140 --> 00:41:40,144 Żydowski filozof Filon, który żył w czasach Chrystusa, 404 00:41:40,227 --> 00:41:41,645 widzi w tym alegorię. 405 00:41:41,729 --> 00:41:45,608 Mówi, że to symbol zniewolenia Izraela, 406 00:41:45,691 --> 00:41:47,943 czyli to, że naród płonie, ale się nie spala. 407 00:41:48,027 --> 00:41:49,445 Żyje dalej. 408 00:41:49,987 --> 00:41:52,406 Obserwuję cię od lat, Mojżeszu. 409 00:41:53,115 --> 00:41:55,659 Szukasz. Pytasz. 410 00:41:56,160 --> 00:41:59,830 Przyprowadziłem cię tu, by ujawnić twoją misję. 411 00:42:00,831 --> 00:42:02,541 Wrócisz do Egiptu. 412 00:42:03,250 --> 00:42:05,919 Przekonasz Hebrajczyków, by poszli za tobą. 413 00:42:06,754 --> 00:42:11,258 W moim imieniu zażądasz uwolnienia ich od faraona. 414 00:42:12,635 --> 00:42:14,470 Faraon nigdy ich nie uwolni. 415 00:42:15,012 --> 00:42:16,472 Będzie się opierał. 416 00:42:16,555 --> 00:42:18,932 I ukarzę go za to. 417 00:42:20,476 --> 00:42:22,269 Co ja mam wspólnego z Hebrajczykami? 418 00:42:23,437 --> 00:42:26,815 Nie jestem przywódcą ani uczonym. 419 00:42:27,775 --> 00:42:29,902 Dopóki nie znajdziesz swej drogi, 420 00:42:29,985 --> 00:42:33,072 twój brat, Aaron, będzie mówił w twoim imieniu. 421 00:42:35,366 --> 00:42:36,283 Mój brat? 422 00:42:38,118 --> 00:42:39,286 Udaj się do Egiptu. 423 00:42:40,120 --> 00:42:42,956 Przedstaw się Hebrajczykom jako mój posłaniec. 424 00:42:43,707 --> 00:42:45,834 Powiem ci, jakie jest moje imię. 425 00:42:46,585 --> 00:42:48,379 Imię, pod którym jestem znany. 426 00:42:49,129 --> 00:42:52,049 I poznają, że mówisz w moim imieniu. 427 00:42:53,592 --> 00:42:55,469 Jestem, który jestem. 428 00:42:56,762 --> 00:42:59,890 Mojżesz nie wie, czy będzie przekonujący. 429 00:42:59,973 --> 00:43:04,144 A Bóg mówi: „Nie martw się, podam ci moje imię. 430 00:43:04,770 --> 00:43:05,604 Brzmi ono…”. 431 00:43:07,189 --> 00:43:09,274 „Będę, który będę” 432 00:43:09,358 --> 00:43:11,443 lub „Stanę się tym, kim się stanę”. 433 00:43:12,027 --> 00:43:13,445 Co to za imię? 434 00:43:13,529 --> 00:43:15,698 To imię jest czasownikiem. 435 00:43:16,407 --> 00:43:18,033 Bóg to czasownik. 436 00:43:19,535 --> 00:43:21,870 Nie nadaję się do tego zadania. 437 00:43:23,497 --> 00:43:25,457 Nawet nie jestem dobrym człowiekiem. 438 00:43:25,958 --> 00:43:28,043 Wybrałem ciebie. 439 00:43:28,961 --> 00:43:30,045 Mojżeszu. 440 00:43:35,050 --> 00:43:38,846 MIDIAN 441 00:43:40,639 --> 00:43:42,683 Seforo! Seforo, musimy iść! 442 00:43:47,563 --> 00:43:48,939 Widziałem Boga. 443 00:43:49,022 --> 00:43:51,525 Boga? Którego Boga? 444 00:43:51,608 --> 00:43:54,069 Boga Hebrajczyków. Boga wszystkiego. 445 00:43:54,778 --> 00:43:56,196 Ma dla mnie zadanie. 446 00:43:58,115 --> 00:44:00,784 Spakuj ubrania dla siebie i dzieci. Wyruszamy natychmiast. 447 00:44:04,663 --> 00:44:05,873 KSIĘGA WYJŚCIA 4, 19-20 448 00:44:05,956 --> 00:44:08,500 „Pan powiedział do Mojżesza w Midian: 449 00:44:08,584 --> 00:44:10,294 »Wracajże do Egiptu, 450 00:44:10,377 --> 00:44:13,589 gdyż umarli wszyscy ci, którzy czyhali na twe życie«”. 451 00:44:19,052 --> 00:44:22,389 PUSTYNIA SYNAJSKA 452 00:44:26,310 --> 00:44:28,812 „Wziął Mojżesz swą żonę i synów, 453 00:44:28,896 --> 00:44:32,775 wsadził ich na osła i powracał do ziemi egipskiej”. 454 00:44:43,327 --> 00:44:44,536 Zgubiliśmy się! 455 00:44:45,120 --> 00:44:46,789 Bóg pokazuje nam drogę. 456 00:44:59,176 --> 00:45:00,803 Już tylko trzy tygodnie do Goszen. 457 00:45:02,304 --> 00:45:03,347 I co potem? 458 00:45:04,056 --> 00:45:06,058 Zatrzymamy się w wiosce. Jest tam gospoda. 459 00:45:06,141 --> 00:45:08,477 Spotkamy tam mojego brata, Aarona. 460 00:45:09,186 --> 00:45:12,731 Brata, o którym mówił ci Bóg? Którego istnienia nie jesteś pewien? 461 00:45:13,315 --> 00:45:15,108 To słowo Boże. Wierzę w nie. 462 00:45:16,068 --> 00:45:18,070 - Jeśli nie będzie żadnego brata… - Będzie. 463 00:45:18,153 --> 00:45:20,364 …gdy dotrzemy do Goszen, wrócimy do domu? 464 00:45:20,447 --> 00:45:22,908 - On tam będzie. - Ale co, jeśli nie? 465 00:45:22,991 --> 00:45:24,827 On tam będzie. 466 00:45:24,910 --> 00:45:26,912 A co, jeśli nie?! 467 00:45:31,124 --> 00:45:32,292 Podaj mi mięso. 468 00:45:33,794 --> 00:45:35,921 Nie wierzę w tego Boga. 469 00:45:36,505 --> 00:45:39,299 - Hebrajczycy cierpią. - Wierzę w naszą rodzinę. 470 00:45:39,383 --> 00:45:40,509 Jestem twoim mężem! 471 00:45:44,429 --> 00:45:46,932 Może z tobą u mego boku zdołam ich uwolnić. 472 00:46:02,739 --> 00:46:04,700 Mojżesz słucha Bożych poleceń 473 00:46:06,118 --> 00:46:10,873 i podróżuje przez pustynię, by spotkać się z bratem, Aaronem. 474 00:46:25,345 --> 00:46:27,639 Jak rozpoznasz swojego brata? 475 00:46:30,183 --> 00:46:31,018 To on? 476 00:46:55,626 --> 00:46:56,460 Siadaj. 477 00:47:01,590 --> 00:47:02,466 Szybko. 478 00:47:04,217 --> 00:47:05,093 Ty też. 479 00:47:16,980 --> 00:47:19,524 We śnie przemówił do mnie głos, 480 00:47:20,400 --> 00:47:22,361 który mówił, że jeśli tu przyjdę, 481 00:47:22,986 --> 00:47:24,071 spotkam ciebie. 482 00:47:25,989 --> 00:47:27,366 Skąd wiesz, kim jestem? 483 00:47:28,784 --> 00:47:30,243 Znam cię od dziecka. 484 00:47:32,079 --> 00:47:33,914 Jestem Aaron, syn Amrama. 485 00:47:35,916 --> 00:47:36,750 Hebrajczyk. 486 00:47:38,418 --> 00:47:39,628 Twój starszy brat. 487 00:47:44,257 --> 00:47:45,175 Jestem Izreaelitą? 488 00:47:48,720 --> 00:47:52,516 To dziwna i cudowna historia. 489 00:47:55,602 --> 00:47:57,145 Gdy byłem małym chłopcem, 490 00:47:58,313 --> 00:48:01,692 faraon obawiał się, że Hebrajczyków za bardzo przybywa 491 00:48:02,275 --> 00:48:04,695 i że pewnego dnia przejmą jego królestwo. 492 00:48:05,821 --> 00:48:09,700 Zarządził, że wszyscy nowo narodzeni hebrajscy chłopcy mają być zabijani. 493 00:48:12,119 --> 00:48:15,205 Jeszcze się nie urodziłeś, gdy zaczęło się zabijanie. 494 00:48:20,085 --> 00:48:23,547 Oprócz plemion, które pojawiły się na początku rozdziału pierwszego, 495 00:48:23,630 --> 00:48:27,759 dwie pierwsze osoby wymienione w Księdze Wyjścia to Szifra i Pua. 496 00:48:27,843 --> 00:48:29,344 Są położnymi. 497 00:48:29,428 --> 00:48:31,638 Robią coś niezwykłego. 498 00:48:31,722 --> 00:48:36,727 Przeciwstawiają się rozkazom najpotężniejszego człowieka na świecie, 499 00:48:36,810 --> 00:48:38,270 faraona Egiptu, 500 00:48:39,396 --> 00:48:42,274 bo odmawiają wykonania jego rozkazów. 501 00:48:43,066 --> 00:48:47,362 Można uznać, że to pierwszy przykład obywatelskiego nieposłuszeństwa. 502 00:48:47,446 --> 00:48:50,532 W Księdze Wyjścia są opisane po hebrajsku jako… 503 00:48:52,659 --> 00:48:56,246 co może znaczyć „położne u kobiet hebrajskich” 504 00:48:56,329 --> 00:48:59,207 albo „położne hebrajskie”. 505 00:48:59,291 --> 00:49:01,626 Gramatyka nie pozwala potwierdzić 506 00:49:01,710 --> 00:49:03,086 żadnego z tych znaczeń. 507 00:49:03,170 --> 00:49:06,631 Te dwie kobiety, które same być może nie są Hebrajkami, 508 00:49:06,715 --> 00:49:10,052 nadstawiają karku za Hebrajczyków. 509 00:49:12,721 --> 00:49:15,640 Nie wiedzą, co właśnie rozpoczynają. 510 00:49:15,724 --> 00:49:17,059 Ale my wiemy. 511 00:49:17,684 --> 00:49:23,940 Jedną z rzeczy, które bardzo mnie poruszają, jest to, 512 00:49:24,024 --> 00:49:28,570 że być może ludzkie odkupienie na wielką skalę zaczyna się, 513 00:49:28,653 --> 00:49:32,157 gdy ludzie z odwagą podejmują się 514 00:49:32,657 --> 00:49:35,786 robienia czegoś dla kogoś innego. 515 00:49:38,038 --> 00:49:40,415 Nasza matka, Jokebet, 516 00:49:41,208 --> 00:49:43,085 urodziła cię w tajemnicy. 517 00:49:45,545 --> 00:49:49,508 Według midraszu gdy rodzi, 518 00:49:50,092 --> 00:49:52,969 cały pokój wypełnia światło. 519 00:49:55,305 --> 00:49:59,559 Gdy widzi dziecko, widzi, że jest dobre. 520 00:49:59,643 --> 00:50:00,811 Po hebrajsku to… 521 00:50:03,438 --> 00:50:04,940 Widzi, że jest dobry. 522 00:50:05,023 --> 00:50:08,443 Nie słyszeliśmy tego wyrażenia: „że jest dobry”, 523 00:50:08,527 --> 00:50:11,696 od czasu pierwszego rozdziału Księgi Rodzaju. 524 00:50:11,780 --> 00:50:16,118 Od pierwszych siedmiu dni stworzenia świata. 525 00:50:18,995 --> 00:50:20,747 I mówi: „Jest wyjątkowy. 526 00:50:21,832 --> 00:50:25,043 Trzeba go ukryć. Trzeba go uratować”. 527 00:50:30,715 --> 00:50:33,844 Gdy egipscy żołnierze szli od drzwi do drzwi w Goszen, 528 00:50:34,719 --> 00:50:36,721 obmyśliliśmy plan, by cię chronić. 529 00:50:44,604 --> 00:50:46,148 Wiemy, że jest tu dziecko. 530 00:50:46,231 --> 00:50:47,983 Nadchodzą. 531 00:50:48,066 --> 00:50:50,944 Aaron, idź do kryjówki. Idź! 532 00:50:52,279 --> 00:50:54,489 To ja miałem się tobą opiekować. 533 00:50:54,573 --> 00:50:56,074 Ukrywać cię. 534 00:51:05,167 --> 00:51:06,209 Mówiłam ci. 535 00:51:06,793 --> 00:51:08,211 Urodziło się martwe. 536 00:51:10,005 --> 00:51:11,339 Pokaż nam ciało! 537 00:51:13,341 --> 00:51:15,010 Pochowano go wczoraj. 538 00:51:15,886 --> 00:51:18,513 Musisz trapić matkę w żałobie? 539 00:51:23,435 --> 00:51:25,270 Zaczekaj. 540 00:51:30,817 --> 00:51:31,651 Posłuchaj. 541 00:51:38,617 --> 00:51:42,662 Trzymałem cię bardzo mocno z obawy, że zapłaczesz. 542 00:51:54,674 --> 00:51:55,842 Jeszcze wrócimy. 543 00:51:57,302 --> 00:51:58,178 Chodźmy. 544 00:52:08,897 --> 00:52:12,442 Nie! 545 00:52:13,193 --> 00:52:14,444 O nie! 546 00:52:17,239 --> 00:52:18,198 Nie! 547 00:52:49,938 --> 00:52:50,981 Byłeś bezpieczny. 548 00:52:51,690 --> 00:52:55,986 Ale wiedzieliśmy, że powrót żołnierzy to tylko kwestia czasu. 549 00:52:59,572 --> 00:53:03,868 Ciekawe, że w tych pierwszych rozdziałach 550 00:53:03,952 --> 00:53:05,370 Księgi Wyjścia, 551 00:53:05,453 --> 00:53:09,874 tekst skupia się tak bardzo na mądrych, 552 00:53:09,958 --> 00:53:14,129 przemyślnych i odważnych aktach nieposłuszeństwa kobiet, 553 00:53:15,755 --> 00:53:19,426 Hebrajek i nie tylko, 554 00:53:20,093 --> 00:53:23,596 które podejmują z odwagą takie ryzyko 555 00:53:23,680 --> 00:53:28,018 wbrew prawom i dekretom faraona. 556 00:53:33,356 --> 00:53:39,696 Matka Mojżesza podejmuje bolesną decyzję, by włożyć to dziecko do kosza 557 00:53:40,488 --> 00:53:44,617 i wysłać je z rozpaczą w dół wód Nilu. 558 00:53:44,701 --> 00:53:46,661 Cóż to za akt desperacji. 559 00:53:46,745 --> 00:53:47,871 O Boże. 560 00:53:49,164 --> 00:53:53,918 Boże, mam nadzieję, że gdzieś jest ktoś, kto nie jest okropny. 561 00:53:55,795 --> 00:53:58,715 A jeśli ktoś taki jest, niech znajdzie to dziecko. 562 00:53:59,716 --> 00:54:01,051 To druzgocąca myśl. 563 00:54:10,018 --> 00:54:12,395 Nasza matka posłała cię w dół rzeki Nil… 564 00:54:13,396 --> 00:54:16,232 nie wiedząc, jaki los cię czeka. 565 00:54:19,694 --> 00:54:22,655 Ukrywają go przez trzy miesiące. 566 00:54:22,739 --> 00:54:26,868 Po trzech miesiącach budują małą arkę. 567 00:54:26,951 --> 00:54:31,748 To tebah po hebrajsku. Tym samym słowem określano arkę Noego. 568 00:54:33,041 --> 00:54:36,503 Arka Noego to tebah, również wyłożona smołą. 569 00:54:36,586 --> 00:54:38,046 Mamy te dwie historie. 570 00:54:38,129 --> 00:54:40,256 Jedna jest na początku Księgi Rodzaju, 571 00:54:40,340 --> 00:54:45,136 a druga na początku Księgi Wyjścia, gdzie wydarzy się coś wielkiego, 572 00:54:45,220 --> 00:54:46,638 a stanie się to z powodu tebah. 573 00:54:51,226 --> 00:54:56,356 Tebah niesie kogoś, kto będzie reprezentował nowy początek. 574 00:55:12,080 --> 00:55:13,832 Miasto Pi-Ramzes. 575 00:55:16,584 --> 00:55:19,629 PI-RAMZES STOLICA EGIPTU 576 00:55:19,712 --> 00:55:20,755 Urosło. 577 00:55:21,840 --> 00:55:22,924 To potwór. 578 00:55:23,466 --> 00:55:24,801 Karmiony ludzką krwią. 579 00:55:25,635 --> 00:55:26,594 Naszą. 580 00:55:39,941 --> 00:55:41,234 Będzie wspaniałe. 581 00:55:42,235 --> 00:55:43,945 Jesteś zbyt dumny, bracie. 582 00:55:45,655 --> 00:55:48,158 Nasz ojciec zbudował świątynię Amona, 583 00:55:48,658 --> 00:55:51,703 by jego imię zostało zapamiętane na wieki. 584 00:55:51,786 --> 00:55:57,000 A ty usuwasz dedykację i zastępujesz ją własną? 585 00:55:58,376 --> 00:56:01,087 Ojciec zrobił tę inskrypcję przed ukończeniem świątyni. 586 00:56:02,755 --> 00:56:05,675 Nasz lud wspomina ojca z czcią. 587 00:56:06,843 --> 00:56:08,052 Ojciec był tyranem. 588 00:56:08,636 --> 00:56:12,098 Polował na hebrajskie dzieci, bo bał się buntu. 589 00:56:14,142 --> 00:56:18,480 Haman, jak wygląda nasza siła robocza? 590 00:56:18,563 --> 00:56:20,773 Jedna piąta jest z Egiptu, panie. 591 00:56:21,274 --> 00:56:23,693 Jedna piąta to jeńcy wojenni. 592 00:56:23,776 --> 00:56:25,487 Reszta to Hebrajczycy. 593 00:56:25,570 --> 00:56:28,031 Energiczni, zdolni robotnicy. 594 00:56:28,114 --> 00:56:32,452 Chciał zredukować ich liczbę, bo bał się buntu. 595 00:56:36,164 --> 00:56:37,957 Ja mam inną naturę. 596 00:56:38,917 --> 00:56:41,711 A gdy nasze miasto pnie się ku niebu, to owszem, 597 00:56:43,338 --> 00:56:45,298 nasi bogowie pławią się w chwale. 598 00:56:46,549 --> 00:56:49,552 W Egipcie nie istniało pojęcie niewolników. 599 00:56:50,345 --> 00:56:51,638 Do roboty! 600 00:56:51,721 --> 00:56:55,558 Ale mieliśmy jeńców wojennych. Mieliśmy służących. 601 00:56:55,642 --> 00:56:57,310 To była praca przymusowa. 602 00:56:58,353 --> 00:57:01,397 Dla egipskich królów to był dzień jak co dzień. 603 00:57:11,783 --> 00:57:15,245 Niewolnicza praca 604 00:57:15,745 --> 00:57:18,456 miała kluczowe znaczenie dla gospodarki Egiptu. 605 00:57:18,540 --> 00:57:21,751 Więc kiedy mówisz: „Wypuśćcie mój lud”, 606 00:57:21,834 --> 00:57:26,965 naturalną reakcją faraona i całej egipskiej gospodarki będzie: 607 00:57:27,048 --> 00:57:28,550 „A kto będzie pracował? 608 00:57:28,633 --> 00:57:31,553 Kto podoła tak ciężkiej robocie?”. 609 00:57:32,595 --> 00:57:34,639 Tak samo w 1863 roku 610 00:57:34,722 --> 00:57:37,225 Proklamacja Emancypacji zrodziła pytanie: 611 00:57:37,308 --> 00:57:41,145 „Jeśli wypuścicie wszystkich niewolników, kto zbierze bawełnę?”. 612 00:57:46,693 --> 00:57:48,236 GOSZEN 613 00:57:48,319 --> 00:57:52,115 Goszen leży na przedmieściach miasta Pi-Ramzes. 614 00:57:53,116 --> 00:57:58,288 Wnuk i prawnuk Abrahama osiedlili się tam cztery wieki wcześniej, 615 00:57:58,913 --> 00:58:01,457 gdy głód zmusił ich do opuszczenia Kanaanu. 616 00:58:06,754 --> 00:58:09,799 Faraon mówi „Świetnie, niech tu przyjdą. Zasiedlą ziemię”. 617 00:58:09,882 --> 00:58:11,426 Z biegiem czasu 618 00:58:11,509 --> 00:58:13,636 Izraelici są postrzegani jako zagrożenie. 619 00:58:13,720 --> 00:58:16,014 Rosną w siłę. Mają poczucie własnej tożsamości. 620 00:58:16,097 --> 00:58:18,266 Nie asymilują się tak, jak byśmy chcieli. 621 00:58:18,349 --> 00:58:19,684 Musimy na nich uważać. 622 00:58:20,727 --> 00:58:24,939 Wprowadzono więc system, według którego nie są jeszcze niewolnikami, 623 00:58:25,023 --> 00:58:26,691 ale takie rzeczy zachodzą stopniowo. 624 00:58:26,774 --> 00:58:30,445 Powoli odbierają ci prawa. Zanim się obejrzysz, 625 00:58:30,528 --> 00:58:33,031 zapominasz, jak to było mieć własne prawa. 626 00:58:33,531 --> 00:58:34,949 Hej. 627 00:58:42,915 --> 00:58:43,750 Miriam. 628 00:58:48,004 --> 00:58:49,631 To nasz brat, Mojżesz. 629 00:58:55,386 --> 00:58:57,347 Mówiłam, żebyś go nie sprowadzał. 630 00:59:02,060 --> 00:59:02,894 Chodź. 631 00:59:05,271 --> 00:59:08,066 W porządku. Chodź. Proszę. 632 00:59:10,193 --> 00:59:11,027 Proszę. 633 00:59:12,362 --> 00:59:14,155 Pewnie umieracie z pragnienia. 634 00:59:18,284 --> 00:59:19,744 Chcecie coś zjeść? 635 00:59:19,827 --> 00:59:21,788 Napijcie się, a potem odejdźcie. 636 00:59:24,123 --> 00:59:25,833 Kiedy ostatnio coś jedliście? 637 00:59:30,463 --> 00:59:32,215 Tego chciała matka. 638 00:59:32,298 --> 00:59:33,925 Posłuchaj go, Miriam. 639 00:59:34,717 --> 00:59:36,135 Bóg do niego przemówił. 640 00:59:37,637 --> 00:59:39,597 Bóg nawiedza nas wszystkich w snach. 641 00:59:39,681 --> 00:59:40,807 To nie był sen. 642 00:59:42,392 --> 00:59:43,976 Rozmawiał ze mną w górach. 643 00:59:44,060 --> 00:59:46,270 Kazał mi tu przyjść, uwolnić nasz lud 644 00:59:46,938 --> 00:59:48,481 i poprowadzić ich znów do Kanaanu. 645 00:59:50,817 --> 00:59:54,153 Nasz Bóg nie przemówił do nikogo od setek lat. 646 00:59:54,237 --> 00:59:55,613 To prawda. 647 01:00:01,661 --> 01:00:05,164 Hebrajczycy są w Egipcie od 430 lat. 648 01:00:05,248 --> 01:00:09,210 Większość tego czasu spędzili jako niewolnicy. 649 01:00:09,293 --> 01:00:14,966 Co się stało z relacją między Bogiem a ludem Izraela 650 01:00:15,049 --> 01:00:19,262 podczas tych beznadziejnych, niekończących się wieków niewoli? 651 01:00:19,345 --> 01:00:21,180 Czyżby się poddali? 652 01:00:21,264 --> 01:00:25,143 Czy doszli do wniosku, że opowiadane im historie 653 01:00:25,226 --> 01:00:27,562 o ich przodku Abrahamie 654 01:00:27,645 --> 01:00:31,441 i obietnicy zostania wolnym ludem w Ziemi Obiecanej 655 01:00:31,524 --> 01:00:34,402 były nieprawdziwe? 656 01:00:34,902 --> 01:00:37,196 Tora nam tego nie mówi. 657 01:00:37,280 --> 01:00:42,076 Ale jednym z wersetów, które naprawdę mnie uderzają, 658 01:00:42,160 --> 01:00:47,206 jest ten, w którym Bóg mówi Mojżeszowi: „Wspomniałem na mój lud. 659 01:00:47,874 --> 01:00:50,752 Usłyszałem ich jęk”. 660 01:00:50,835 --> 01:00:57,049 Gdy to czytam, moja pierwsza reakcja to: „Co tak długo?”. 661 01:01:03,389 --> 01:01:04,265 Matka. 662 01:01:10,480 --> 01:01:11,397 Matko. 663 01:01:12,398 --> 01:01:14,817 - Zabiorę cię do… - Nikogo nie rozpoznaje. 664 01:01:36,589 --> 01:01:38,299 Mój mały Mojżeszu. 665 01:01:39,509 --> 01:01:41,719 Wróciłeś? 666 01:01:45,848 --> 01:01:47,600 Dziękuję. 667 01:01:50,645 --> 01:01:52,146 Dziękuję ci. 668 01:01:53,231 --> 01:01:54,440 Dziękuję. 669 01:02:09,038 --> 01:02:10,456 Nie mów nadzorcy. 670 01:02:10,540 --> 01:02:14,544 Oni swoją pozycję zawdzięczają Egipcjanom. Na razie zbierz starszych. 671 01:02:15,628 --> 01:02:18,840 Mojżeszu, gdy przyjdą, możesz do nich przemówić. 672 01:02:20,383 --> 01:02:22,343 Nie ja. Aaron. 673 01:02:27,014 --> 01:02:31,769 W Koranie gdy Mojżesz rozmawiał z Bogiem na górze, powiedział Bogu: 674 01:02:31,853 --> 01:02:34,981 „Poślij ze mną Aarona, bo jest bardziej wymowny 675 01:02:35,064 --> 01:02:37,567 i potrafi wypowiadać się lepiej niż ja”. 676 01:02:37,650 --> 01:02:43,072 Wyrażenie z Koranu to uczucie spięcia albo węzeł na języku. 677 01:02:43,573 --> 01:02:47,243 W zależności od interpretacji może to być wada fizyczna 678 01:02:47,326 --> 01:02:49,662 albo po prostu psychologiczna. 679 01:02:49,745 --> 01:02:52,748 Że naprawdę bał się wrócić do faraona 680 01:02:52,832 --> 01:02:56,002 i pewnie nie był tak elokwentny jak Aaron. 681 01:02:56,919 --> 01:03:00,339 To piękna chwila, bo mówi Bogu: 682 01:03:00,423 --> 01:03:03,718 „Słuchaj, przyda mi się pomoc w tej ważnej misji”. 683 01:03:03,801 --> 01:03:08,472 Bóg odpowiada, a Aaron zostaje wywyższony do rangi proroka. 684 01:03:08,556 --> 01:03:13,978 Współpracuje z Mojżeszem, pomagając w tej misji. 685 01:03:15,104 --> 01:03:17,565 To Mojżesz, mój brat. 686 01:03:18,441 --> 01:03:19,609 Nie Egipcjanin. 687 01:03:21,152 --> 01:03:22,403 Ale jeden z nas. 688 01:03:23,279 --> 01:03:25,364 Przyszedł do nas z wiadomością. 689 01:03:28,284 --> 01:03:29,327 Jaką wiadomością? 690 01:03:35,333 --> 01:03:37,668 To Datan, główny nadzorca. 691 01:03:38,336 --> 01:03:39,837 Pamiętasz mojego brata. 692 01:03:41,047 --> 01:03:42,173 To dobry człowiek. 693 01:03:42,757 --> 01:03:44,508 Choć żył jako Egipcjanin. 694 01:03:44,592 --> 01:03:46,928 Zabił strażnika, który pobił Bukkiego. 695 01:03:48,930 --> 01:03:50,181 Dobrze to pamiętam. 696 01:03:51,307 --> 01:03:52,224 A Bóg… 697 01:03:54,852 --> 01:03:55,686 nasz Bóg… 698 01:03:57,229 --> 01:03:58,606 Bóg Abrahama 699 01:03:59,273 --> 01:04:01,567 przyszedł do mojego brata 700 01:04:01,651 --> 01:04:05,404 i kazał mu wyprowadzić nas z niewoli, 701 01:04:06,197 --> 01:04:09,742 żebyśmy mogli wrócić do kraju, z którego przybyliśmy. 702 01:04:12,453 --> 01:04:13,579 Czy mówił jak? 703 01:04:16,624 --> 01:04:17,583 Zapytaj go jak. 704 01:04:19,627 --> 01:04:22,213 Poprosimy faraona, by pozwolił nam opuścić miasto. 705 01:04:22,296 --> 01:04:23,881 - Boże! - Nie! 706 01:04:23,965 --> 01:04:25,049 Nam wszystkim. 707 01:04:26,008 --> 01:04:29,178 Powiemy, że musimy złożyć ofiarę naszemu Bogu. 708 01:04:29,261 --> 01:04:32,723 Ofiary ze zwierząt, które rozzłościłyby Egipcjan. 709 01:04:33,557 --> 01:04:36,602 Faraon wypuści nas na pustynię na trzy dni. 710 01:04:36,686 --> 01:04:38,938 Gdy znikniemy z oczu, uciekniemy. 711 01:04:42,817 --> 01:04:46,237 Synu Amrama, chcę wierzyć w opowieść twojego brata. 712 01:04:46,737 --> 01:04:49,240 Ale jeśli pójdziesz do faraona z tą prośbą, 713 01:04:49,323 --> 01:04:50,866 on cię wyśmieje. 714 01:04:57,164 --> 01:05:00,167 Mój brat rozmawiał z Bogiem. 715 01:05:00,251 --> 01:05:01,210 Co? 716 01:05:04,338 --> 01:05:07,299 Kazał mi was uwolnić. 717 01:05:10,386 --> 01:05:11,721 Uwolnić naszych ludzi. 718 01:05:12,638 --> 01:05:14,348 Skoro Bóg każe nam to zrobić, 719 01:05:15,766 --> 01:05:17,101 to się uda. 720 01:05:27,361 --> 01:05:28,404 Mojżeszu. 721 01:05:30,072 --> 01:05:31,574 Czy podał ci swoje imię? 722 01:05:32,867 --> 01:05:34,869 Tak. Znam je. 723 01:05:39,206 --> 01:05:40,791 Każdemu pokoleniu 724 01:05:41,792 --> 01:05:44,462 przekazywano imię naszego Boga. 725 01:05:45,421 --> 01:05:48,132 Żebyśmy je znali, gdy nadejdzie taka chwila. 726 01:05:50,509 --> 01:05:51,343 Serah. 727 01:05:53,220 --> 01:05:58,225 „Skonsultujmy się z naszą nestorką, Serach Bat Aser”. 728 01:05:59,268 --> 01:06:01,771 Czy zna te szczególne słowa? 729 01:06:02,646 --> 01:06:04,565 Znasz to imię, prawda? 730 01:06:06,942 --> 01:06:08,360 Matka ci je przekazała. 731 01:06:12,114 --> 01:06:14,283 Jeśli Mojżesz zna to imię, 732 01:06:15,326 --> 01:06:17,369 to widział naszego Boga. 733 01:06:19,246 --> 01:06:20,122 Mojżeszu. 734 01:07:02,957 --> 01:07:04,083 Bóg jest z nami. 735 01:07:04,959 --> 01:07:08,963 Powiedziała: „Zna te szczególne słowa, słowa odkupienia. 736 01:07:09,046 --> 01:07:10,756 Mówi prawdę. 737 01:07:12,466 --> 01:07:15,970 Jest wyzwolicielem. Wybranym przez Boga prorokiem”. 738 01:07:22,935 --> 01:07:24,395 To by było na tyle z tajemnicy. 739 01:07:41,370 --> 01:07:43,664 To prawda? Nasz Bóg powrócił? 740 01:07:48,294 --> 01:07:49,420 Opowiedz nam o Nim. 741 01:07:55,384 --> 01:07:56,468 Pokaż im. 742 01:08:03,851 --> 01:08:06,353 To jedyny prawdziwy Bóg. 743 01:08:07,855 --> 01:08:10,274 To Bóg, który chronił Józefa, 744 01:08:11,483 --> 01:08:13,652 gdy jego bracia go zdradzili. 745 01:08:14,862 --> 01:08:16,530 To Bóg, który mu powiedział, 746 01:08:17,448 --> 01:08:22,828 że pewnego dnia jego kości zostaną zwrócone do Kanaanu. 747 01:08:24,330 --> 01:08:29,001 To ten sam Bóg, który zawarł przymierze z Abrahamem, 748 01:08:29,084 --> 01:08:31,086 pradziadkiem Józefa. 749 01:08:32,630 --> 01:08:35,257 By nasz lud już na zawsze do niego należał. 750 01:08:35,341 --> 01:08:37,092 Czy to Abraham walczył z Bogiem? 751 01:08:37,927 --> 01:08:41,597 Nie, to był Jacob, ojciec Józefa. 752 01:08:41,680 --> 01:08:45,059 Spotkał Pana w nocy i mocowali się do świtu. 753 01:08:45,643 --> 01:08:48,479 I nie puścił Pana, póki On go nie pobłogosławił. 754 01:08:48,562 --> 01:08:53,234 A gdy Bóg mu pobłogosławił, nazwał go „Izrael”. 755 01:08:54,235 --> 01:08:55,945 Ten, który zwycięża z Bogiem. 756 01:08:56,862 --> 01:08:58,572 Jaka jest nasza ojczyzna? 757 01:08:58,656 --> 01:09:00,115 Czy to prawda, że był potop? 758 01:09:00,199 --> 01:09:01,742 A co ze zwierzętami? 759 01:09:03,160 --> 01:09:04,703 Tak, był potop. 760 01:09:05,412 --> 01:09:08,207 A człowiek, który nas ocalił, nazywał się Noe. 761 01:09:08,290 --> 01:09:09,458 Zbudował arkę. 762 01:09:09,541 --> 01:09:11,543 Ile dni trwał potop? 763 01:09:11,627 --> 01:09:13,420 Padało przez 40 dni i 40 nocy. 764 01:09:13,504 --> 01:09:14,964 Jak powstał świat? 765 01:09:15,047 --> 01:09:17,549 Nasz Bóg stworzył go w sześć dni. 766 01:09:18,968 --> 01:09:21,011 Mówi o Adamie i Ewie, 767 01:09:21,095 --> 01:09:24,723 Noem, Izaaku, Izmaelu, 768 01:09:24,807 --> 01:09:26,433 Jakubie i Ezawie. 769 01:09:27,810 --> 01:09:32,815 Człowiek, który uciekł z Egiptu jako zbieg, wraca do domu jako prorok. 770 01:09:37,861 --> 01:09:39,947 Skąd wiedziałaś, że znam imię Boga? 771 01:09:41,532 --> 01:09:42,741 Jestem położną. 772 01:09:44,368 --> 01:09:45,661 Jesteśmy blisko Boga. 773 01:09:46,537 --> 01:09:49,373 Przy narodzinach i śmierci czujesz Jego obecność. 774 01:09:51,208 --> 01:09:53,168 Ale nie masz własnych dzieci. 775 01:09:54,712 --> 01:09:56,797 Gdy nadszedł czas, bym wzięła męża, 776 01:09:58,340 --> 01:10:00,217 wciąż zabijali chłopców. 777 01:10:05,014 --> 01:10:06,724 Wolę pomagać innym. 778 01:10:13,731 --> 01:10:15,232 Ty byłeś tam. 779 01:10:19,028 --> 01:10:21,113 W pobliżu ogrodu kobiecego pałacu. 780 01:10:22,281 --> 01:10:24,199 Wtedy księżniczka cię zabrała. 781 01:10:26,410 --> 01:10:27,244 Widziałaś to? 782 01:10:31,749 --> 01:10:33,250 To się stało dzięki mnie. 783 01:11:53,622 --> 01:11:56,792 Matka Mojżesza powiedziała jego siostrze jedno słowo. 784 01:11:57,292 --> 01:11:58,377 „Idź za nim”. 785 01:11:58,877 --> 01:12:01,630 Po arabsku to jedno słowo. 786 01:12:02,172 --> 01:12:06,635 Dlatego odważnie podąża za tym dzieckiem. 787 01:12:06,718 --> 01:12:09,847 Szifro, muszę ci coś powiedzieć. 788 01:12:10,639 --> 01:12:12,975 Wykazuje się szybkim myśleniem 789 01:12:13,058 --> 01:12:17,604 i znajduje sposób, by jej brat powrócił do biologicznej matki. 790 01:12:19,440 --> 01:12:21,275 Wybacz mi, pani. 791 01:12:22,025 --> 01:12:25,154 Znam mamkę dla dziecka księżniczki. 792 01:12:34,371 --> 01:12:38,917 Księżniczka, córka faraona, nigdy nie pyta: 793 01:12:40,169 --> 01:12:41,170 „Kim jesteś?”. 794 01:12:41,920 --> 01:12:44,006 Przypuszczalnie nie wie, 795 01:12:44,089 --> 01:12:47,342 że to biologiczna matka dziecka. 796 01:12:50,721 --> 01:12:56,560 Czyli biologiczna matka ma zostać tą, 797 01:12:56,643 --> 01:12:58,228 która go wykarmi piersią, 798 01:12:58,312 --> 01:13:02,649 a on spędzi pierwsze dwa, trzy lata 799 01:13:03,192 --> 01:13:05,068 przy piersi swej matki. 800 01:13:05,569 --> 01:13:12,159 To znaczy, że jego mame-loshn, ojczysty język, słyszy od dzieciństwa. 801 01:13:13,452 --> 01:13:16,038 Kołysanki po hebrajsku. 802 01:13:16,538 --> 01:13:18,874 Wyobrażam sobie piosenkę, 803 01:13:18,957 --> 01:13:23,462 kołysankę, którą zabrał ze sobą w podświadomości. 804 01:13:28,258 --> 01:13:30,886 Podoba mi się, że ta historia zaczyna się 805 01:13:30,969 --> 01:13:34,723 od karmiącej kobiety i jej dziecka. 806 01:13:34,806 --> 01:13:38,101 Kto by pomyślał, 807 01:13:38,185 --> 01:13:42,439 że rewolucja zacznie się od matki karmiącej? 808 01:13:46,944 --> 01:13:48,612 Była w tym siła wyższa. 809 01:13:49,196 --> 01:13:50,155 Zawsze. 810 01:13:51,073 --> 01:13:53,700 Zabrała cię z domu, a potem sprowadziła z powrotem. 811 01:13:55,827 --> 01:13:57,579 Jesteś naszym ogniwem. 812 01:13:58,956 --> 01:14:00,499 Tym, które łączy. 813 01:14:05,837 --> 01:14:08,757 Moja matka pomoże mi jutro porozmawiać z faraonem. 814 01:14:11,843 --> 01:14:14,054 Siostra faraona nie jest twoją matką. 815 01:14:15,973 --> 01:14:18,809 Nie jest, a jednak jest. 816 01:14:36,535 --> 01:14:38,203 Ktoś się zbliża, pani. 817 01:14:39,746 --> 01:14:41,164 Wraca z długiej podróży. 818 01:14:45,460 --> 01:14:46,420 To ktoś obcy. 819 01:14:47,713 --> 01:14:49,423 Ale dobrze cię zna, o pani. 820 01:14:51,800 --> 01:14:53,343 Zbladłaś, pani. 821 01:14:53,844 --> 01:14:55,178 Co się stało? 822 01:14:58,807 --> 01:15:00,392 Mój syn powrócił. 823 01:15:07,691 --> 01:15:08,942 To Mojżesz. 824 01:19:04,010 --> 01:19:06,221 Napisy: Joanna Rychlik 825 01:19:07,221 --> 01:19:27,221 {\an8}Uploaded by MoviesMod.org | Visit & Support