1
00:00:00,000 --> 00:00:20,000
{\an8}Uploaded by MoviesMod.org | Visit & Support
2
00:00:27,298 --> 00:00:28,049
Mojżeszu.
3
00:00:29,050 --> 00:00:29,926
Panie.
4
00:00:31,261 --> 00:00:33,805
Dzisiejsza noc będzie inna niż wszystkie.
5
00:00:33,888 --> 00:00:35,473
Dlaczego, Panie?
6
00:00:35,557 --> 00:00:39,811
Umrą wszyscy pierworodni w ziemi
egipskiej, od pierworodnego faraona po
7
00:00:39,894 --> 00:00:44,190
pierworodnego najuboższej służącej.
8
00:00:44,732 --> 00:00:45,900
A Hebrajczycy?
9
00:00:46,025 --> 00:00:50,864
Posłuchaj uważnie. Każda rodzina niech
spożyje mięso z baranka ofiarnego z
10
00:00:50,947 --> 00:00:55,577
gorzkimi ziołami i chlebem
niekwaszonym, gdyż nie ma czasu, by
11
00:00:55,785 --> 00:00:56,786
wyrósł.
12
00:01:03,293 --> 00:01:07,922
Krwią baranka oznaczcie drzwi waszych
domów, by pokazać, gdzie mieszkacie, i
13
00:01:08,006 --> 00:01:12,552
ochronić się przed moją zemstą.
14
00:01:18,099 --> 00:01:19,976
Szukam domu Mojżesza.
15
00:01:22,896 --> 00:01:24,189
Boję się, Mojżeszu.
16
00:01:25,190 --> 00:01:26,608
Musi istnieć inny sposób.
17
00:01:26,691 --> 00:01:28,902
Jam jest niszczyciel.
18
00:01:32,488 --> 00:01:35,116
Do środka. Szybko.
19
00:01:37,785 --> 00:01:43,416
I tak zaczęła się dziesiąta
plaga - śmierć pierworodnych.
20
00:01:47,921 --> 00:01:52,008
TESTAMENT: HISTORIA MOJŻESZA
21
00:01:54,510 --> 00:01:58,890
CZĘŚĆ TRZECIA: ZIEMIA OBIECANA
22
00:02:05,730 --> 00:02:12,487
Ostatnia plaga jest druzgocąca. „Umrze
każdy pierworodny w Egipcie, zarówno syn
23
00:02:12,570 --> 00:02:19,244
faraona, jak i dziecko służącej czy
bydło". W czasach przedchrześcijańskich
24
00:02:19,327 --> 00:02:26,084
była to zapowiedź Nowego Testamentu,
Jezusa Chrystusa i baranka ofiarnego.
25
00:02:26,167 --> 00:02:32,882
Tylko jego krew przyniesie nam
zbawienie. W Księdze Wyjścia ocaleniem
26
00:02:32,966 --> 00:02:37,345
jest krew baranka na drzwiach.
27
00:02:40,181 --> 00:02:41,140
Jedzcie
28
00:02:41,933 --> 00:02:43,226
i pijcie.
29
00:02:43,351 --> 00:02:48,106
Domy Hebrajczyków zostały oznaczone
krwią baranka, dzięki czemu anioł je
30
00:02:48,189 --> 00:02:49,190
ominął.
31
00:02:54,320 --> 00:03:01,411
Stąd nazwa Pesach - „ominięcie".
Ucierpiały tylko domostwa Egipcjan.
32
00:03:29,605 --> 00:03:30,523
Amenie?
33
00:03:58,301 --> 00:04:03,556
Można powiedzieć, że to wet za wet. Na
początku Księgi Wyjścia faraon każe zabić
34
00:04:03,639 --> 00:04:08,811
niemowlęta płci męskiej. Teraz ginie jego
pierworodny. Historia zatoczyła koło. „Ty
35
00:04:08,936 --> 00:04:11,731
mnie, to ja tobie".
36
00:04:33,086 --> 00:04:36,964
Zgodnie z dawną tradycją rabinistyczną nie
cieszymy się z powodu cierpienia zadanego
37
00:04:37,048 --> 00:04:38,633
Egipcjanom.
38
00:04:46,933 --> 00:04:53,856
Podczas uczty sederowej, kiedy
wspominamy plagi egipskie, ulewamy kroplę
39
00:04:56,651 --> 00:05:03,449
wina z kieliszka na palec i
przenosimy ją na brzeg talerza.
40
00:05:09,580 --> 00:05:14,669
Nie można cieszyć się z cierpienia innych.
41
00:05:16,879 --> 00:05:21,008
Nieważne, czy nas skrzywdzili, czy są
niewinni. Tak więc symbolicznie odbieramy
42
00:05:21,092 --> 00:05:24,178
sobie trochę radości.
43
00:05:42,613 --> 00:05:43,906
Mojżeszu!
44
00:05:49,120 --> 00:05:52,999
W rozdziale dwunastym pojawia się
Niszczyciel. Czasami nazywa się go Aniołem
45
00:05:53,082 --> 00:05:56,294
Śmierci, a nie Bogiem.
46
00:05:59,005 --> 00:06:00,214
Mojżeszu!
47
00:06:00,298 --> 00:06:04,802
Dalej jednak powiedziane jest, że to
dzieło Boga. Być może chciano stworzyć tu
48
00:06:04,886 --> 00:06:08,848
-pewien dystans.
-Mojżeszu…
49
00:06:14,979 --> 00:06:17,398
I podniósł się wielki krzyk w Egipcie,
50
00:06:18,983 --> 00:06:22,737
gdyż nie było domu, w
którym nie byłoby umarłego.
51
00:06:28,075 --> 00:06:29,660
Musimy iść.
52
00:06:30,786 --> 00:06:37,418
Myślę, że redaktorzy i autorzy tłumaczeń
zastąpili Boga aniołem śmierci, by uwolnić
53
00:06:37,502 --> 00:06:44,217
Boga od bardziej zawziętej i mściwej
postaci, którą można by powiązać z
54
00:06:44,300 --> 00:06:51,015
jakimkolwiek bogiem
odbierającym życie dzieciom i niewinnym.
55
00:06:53,851 --> 00:06:54,894
Cośmy uczynili?
56
00:06:56,771 --> 00:06:58,856
To, czego chciał Bóg.
57
00:08:05,298 --> 00:08:11,512
Ostatnia plaga jest przerażająca. To
dlatego pojawiają się argumenty przeciwko
58
00:08:11,596 --> 00:08:17,685
Bogu. Bo jak mógłby na to pozwolić
kochający Bóg? Cóż za mściwy Bóg
59
00:08:17,768 --> 00:08:23,858
pozabijałby wszystkich pierworodnych?
Szczerze mówiąc, nie ma na to dobrej
60
00:08:23,941 --> 00:08:25,526
odpowiedzi.
61
00:08:31,490 --> 00:08:35,494
Na poziomie człowieczeństwa to potworne.
62
00:08:41,042 --> 00:08:41,792
Mojżeszu!
63
00:08:45,087 --> 00:08:46,088
Gdzie jesteś?
64
00:08:52,094 --> 00:08:53,012
Gdzie jesteś?
65
00:08:54,138 --> 00:08:55,139
Odpowiedz!
66
00:08:55,222 --> 00:08:56,766
Zarygluj drzwi.
67
00:08:56,849 --> 00:08:57,808
Pójdę do niego.
68
00:08:58,934 --> 00:08:59,852
Odpowiedz!
69
00:09:01,354 --> 00:09:02,271
Ja pójdę.
70
00:09:11,614 --> 00:09:12,573
Mojżesza nie ma.
71
00:09:13,491 --> 00:09:15,910
Wstydzi się spojrzeć mi w oczy?
72
00:09:19,705 --> 00:09:21,248
Mój syn nie żyje!
73
00:09:22,166 --> 00:09:25,503
Nasze dzieci też zginęły - z twojej ręki.
74
00:09:28,464 --> 00:09:32,593
Ostrzegaliśmy. Nikt nie
może przeciwstawić się Bogu.
75
00:09:32,677 --> 00:09:35,554
Twój Bóg to morderca.
76
00:09:35,638 --> 00:09:37,264
On daje życie…
77
00:09:39,016 --> 00:09:39,934
i On je odbiera.
78
00:09:40,851 --> 00:09:41,977
Mój syn…
79
00:09:47,483 --> 00:09:48,526
Mój syn…
80
00:10:04,542 --> 00:10:07,712
Idźcie na pustynię. Natychmiast.
81
00:10:08,713 --> 00:10:09,922
Bez żadnych warunków?
82
00:10:11,507 --> 00:10:14,885
O ile nie będziecie zwlekać.
83
00:10:35,698 --> 00:10:36,699
Zostań z nami.
84
00:10:40,578 --> 00:10:41,412
Nie.
85
00:10:44,623 --> 00:10:47,126
Muszę opłakiwać z nim stratę Egiptu.
86
00:10:52,006 --> 00:10:52,882
Jego stratę.
87
00:11:09,732 --> 00:11:11,066
Musimy iść. Szybko!
88
00:11:13,194 --> 00:11:14,695
Zanim zmieni zdanie.
89
00:11:53,442 --> 00:11:54,860
Ukochany chłopcze…
90
00:11:55,986 --> 00:11:59,073
To ty wprowadziłaś zło do mego domu.
91
00:12:00,074 --> 00:12:02,284
Zmusiłeś Mojżesza do tego…
92
00:12:04,036 --> 00:12:07,206
nieszczęścia. I spójrz, co się stało.
93
00:12:08,874 --> 00:12:13,879
-Uważałeś się za niepokonanego.
-Obcuję z bogami.
94
00:12:14,755 --> 00:12:15,923
Doprawdy?
95
00:12:32,273 --> 00:12:34,191
Pokłoń się przede mną.
96
00:12:39,697 --> 00:12:41,782
-Wysłuchaj mnie.
-Pokłoń się!
97
00:12:51,458 --> 00:12:53,210
Jam jest faraon.
98
00:12:54,545 --> 00:12:56,297
Władca Nilu!
99
00:13:04,388 --> 00:13:08,642
I nalegali Egipcjanie na lud, aby jak
najprędzej wyszli z kraju, gdyż mówili:
100
00:13:08,809 --> 00:13:11,604
„Wszyscy pomrzemy".
101
00:13:14,607 --> 00:13:20,237
Nagle wszystko dzieje się bardzo szybko.
To niemal załamanie czasu. Ile tam byli?
102
00:13:20,321 --> 00:13:25,451
Czterysta lat? Niewolnik nie panuje nad
czasem. Mówią mu, gdzie i kiedy ma być.
103
00:13:25,534 --> 00:13:30,080
Teraz pierwszy raz może odejść.
104
00:13:31,916 --> 00:13:35,210
Nie jest już niewolnikiem
czasu. To on go kontroluje.
105
00:13:43,969 --> 00:13:50,309
Wypożyczali od Egipcjan
przedmioty srebrne i złote oraz szaty.
106
00:13:51,393 --> 00:13:57,441
Pan wzbudził życzliwość Egipcjan dla
Izraelitów, i pożyczyli im. I w ten sposób
107
00:13:57,524 --> 00:14:01,487
Izraelici złupili Egipcjan.
108
00:14:05,074 --> 00:14:11,747
Zwykle w tłumaczeniach na hebrajski widzę
słowo „łupić". Nie ma co owijać w bawełnę
109
00:14:11,956 --> 00:14:18,879
- to odwet. We wczesnym judaizmie
stanowiło to tak wielki problem, że
110
00:14:18,963 --> 00:14:25,761
żydowski filozof Filon z Aleksandrii
twierdził, iż była to zapłata za ich
111
00:14:25,844 --> 00:14:32,685
pracę. Zasłużliśmy na to po wszystkim,
przez co przeszliśmy. Szkoda, że w Biblii
112
00:14:32,768 --> 00:14:39,483
nie ma przypisów. Co mieliście na
myśli poza tym, że role się odwróciły?
113
00:15:04,800 --> 00:15:09,054
Naprawdę? Tacy mamy się stać?
114
00:15:12,933 --> 00:15:18,480
Mojżeszu. Czy nie dałeś mi
klejnotów z okazji naszych zaręczyn?
115
00:15:19,898 --> 00:15:26,822
Dziś też mamy zaręczyny.
Czterysta lat. Niech świętują.
116
00:16:00,689 --> 00:16:02,691
Ten dzień przepowiedziano dawno temu.
117
00:16:03,192 --> 00:16:07,404
Powracamy do Kanaanu, krainy
mlekiem i miodem płynącej.
118
00:16:08,906 --> 00:16:13,327
Po czterystu latach
nareszcie nastał ten dzień.
119
00:16:14,703 --> 00:16:17,706
W tym czasie spadło na
nas wiele nieszczęść.
120
00:16:18,791 --> 00:16:25,547
Przez ciężką pracę, nędzę i
cierpienie zapomnieliśmy, kim jesteśmy.
121
00:16:27,007 --> 00:16:32,387
Dziękujmy Bogu, że przemówił do mnie na
górze. Dziś, w ten piękny poranek, stoimy
122
00:16:32,471 --> 00:16:34,807
u wrót wolności.
123
00:16:38,435 --> 00:16:42,397
Nagle wierzymy, że faraon pozwoli nam
odejść? Ile już razy zmienił zdanie? To
124
00:16:42,481 --> 00:16:44,942
może być pułapka.
125
00:16:46,819 --> 00:16:53,075
Nie. Jedyną pułapką są nasze umysły. Od
dziś jesteśmy zaślubieni Bogu. On jest
126
00:16:53,158 --> 00:16:55,953
naszym oblubieńcem.
127
00:17:00,165 --> 00:17:00,999
Mojżeszu!
128
00:17:15,097 --> 00:17:21,687
Pójdę tam, gdzie ty, i
zamieszkam, gdziekolwiek ty zamieszkasz.
129
00:17:23,689 --> 00:17:30,445
Kiedy Mojżesz wyprowadził swój lud z
Egiptu, dołączyła do niego Bitia. Wiele
130
00:17:31,446 --> 00:17:38,370
nam to mówi na temat tego, jakim
człowiekiem stał się Mojżesz i jak wielkie
131
00:17:39,204 --> 00:17:44,334
wrażenie wywarł na swojej rodzinie.
132
00:17:48,005 --> 00:17:54,928
Midrasz podaje też wzruszającą wersję
tej opowieści, w której córka faraona jest
133
00:17:56,972 --> 00:18:03,896
pierworodną i ma zginąć, ale Bóg mówi:
„Pomogłaś Mojżeszowi, więc cię ocalę".
134
00:18:05,939 --> 00:18:12,863
Wtedy zostaje adoptowana przez Boga
i uratowana przed ostatnią plagą.
135
00:18:14,990 --> 00:18:21,830
Wielu muzułmanów uważa adoptowaną
matkę Mojżesza za osobę, która także była
136
00:18:21,914 --> 00:18:28,503
prześladowana przez faraona. W
literaturze koranicznej znajdziemy
137
00:18:28,587 --> 00:18:34,885
wzmiankę, że po powrocie Mojżesza przyjęła
jego przesłanie jako jedna z pierwszych,
138
00:18:35,260 --> 00:18:41,850
a faraon ją za to torturował. To Bóg
uratował ją przed okrutnymi katuszami. W
139
00:18:41,934 --> 00:18:48,523
islamskiej tradycji Bitia stała się
inspiracją i wzorem dla kobiet, które
140
00:18:48,607 --> 00:18:53,862
chciały uciec przed przemocą domową.
141
00:19:06,708 --> 00:19:13,632
Mojżeszu, nie traćmy czasu.
Mój brat postradał rozum.
142
00:19:22,391 --> 00:19:26,478
Izraelici! Ruszamy! Ruszamy!
143
00:20:02,014 --> 00:20:06,393
Podczas sederu czytamy, że gdyby Bóg nie
wyprowadził nas z Egiptu, nadal bylibyśmy
144
00:20:06,476 --> 00:20:10,897
niewolnikami faraona -
pod względem mentalnym.
145
00:20:12,274 --> 00:20:17,988
Nadal czulibyśmy się zniewoleni przez
naszego pana. To syndrom sztokholmski. Aby
146
00:20:18,071 --> 00:20:23,618
się z niego wyleczyć, należy umniejszyć
porywaczy, by przekonać się, że nie są
147
00:20:23,702 --> 00:20:29,249
dobrymi, wartościowymi ludźmi. Kiedy to
zobaczymy, syndrom sztokholmski znika i
148
00:20:29,333 --> 00:20:31,501
jesteśmy wolni.
149
00:20:53,690 --> 00:21:00,572
Złożyłem ofiarę Amonowi.
Nareszcie ocalił nas od złego.
150
00:21:00,655 --> 00:21:03,575
Nie, popełniliśmy błąd, Hamanie.
151
00:21:05,202 --> 00:21:09,998
Za robotnikami odejdą też inni -
Nubijczycy, Hetyci. Posypią się
152
00:21:10,082 --> 00:21:14,336
fundamenty. Przygotuj wojsko.
153
00:21:15,670 --> 00:21:18,298
Panie, błagam cię.
154
00:21:19,925 --> 00:21:21,676
Przygotuj wojsko.
155
00:21:35,482 --> 00:21:41,154
To znamienne, że dziesiąta plaga, która
osobiście dotknęła faraona, stała się
156
00:21:41,238 --> 00:21:45,325
kroplą przepełniającą czarę.
157
00:21:47,911 --> 00:21:54,835
Kiedy faraon zrozumiał, że stracił
syna, jego serce wypełniła chęć odwetu.
158
00:21:56,002 --> 00:22:01,633
Faraon zmienił zdanie i ruszył za nimi.
Wyobrażam sobie, że była to gra w kotka i
159
00:22:01,716 --> 00:22:07,305
myszkę, gdzie kot łapie mysz, a później
wypuszcza i znów się z nią drażni. Tak
160
00:22:07,389 --> 00:22:10,892
zachowuje się tutaj Bóg.
161
00:22:31,288 --> 00:22:33,457
Kanaan jest na północy. Tędy!
162
00:22:34,332 --> 00:22:37,335
Przejdziemy przez ziemię
Filistynów. Mogą nas zaatakować.
163
00:22:40,922 --> 00:22:43,675
Więc będziemy walczyć. To jedyna droga.
164
00:22:45,093 --> 00:22:46,011
Zatem na północ.
165
00:22:47,137 --> 00:22:50,223
Przez pustynię do Ziemi Obiecanej!
166
00:23:00,400 --> 00:23:01,318
Aaronie.
167
00:23:04,196 --> 00:23:05,655
Pan pokazuje nam drogę.
168
00:23:05,739 --> 00:23:07,908
Tam jest morze,
169
00:23:08,033 --> 00:23:11,495
-pomiędzy Migdol a Baal-Sefon.
-Już to widziałem.
170
00:23:11,578 --> 00:23:14,039
-Utkniemy!
-Tak poprowadził mnie do ciebie.
171
00:23:14,122 --> 00:23:15,457
Posłuchaj mnie.
172
00:23:15,540 --> 00:23:16,416
To znak!
173
00:23:18,001 --> 00:23:21,379
Musielibyśmy mieć tysiąc łodzi!
174
00:23:26,134 --> 00:23:31,515
Gdy faraon uwolnił lud, nie wiódł go Bóg
drogą prowadzącą do ziemi filistyńskiej,
175
00:23:31,598 --> 00:23:36,728
chociaż była najkrótsza. Powiedział
bowiem Bóg: „Żeby lud na widok czekających
176
00:23:36,811 --> 00:23:41,900
go walk nie żałował i nie wrócił do
Egiptu". Bóg więc prowadził lud okrężną
177
00:23:41,983 --> 00:23:46,905
drogą pustynną ku Morzu Czerwonemu.
178
00:23:48,782 --> 00:23:55,372
Istnieje wiele interpretacji dziwnego
kierunku, w którym Bóg powiódł lud, od
179
00:23:55,455 --> 00:24:01,920
przyczyn wojennych po obietnicę
niezbędnego źródła wody. We wszystkich
180
00:24:02,087 --> 00:24:08,718
może być ziarno prawdy, ale Tora ma być
tekstem, który nadal do nas przemawia. Tak
181
00:24:08,802 --> 00:24:15,392
więc z wyprawy tej płynie następująca
nauka: kiedy wydaje nam się, że wiemy,
182
00:24:15,475 --> 00:24:21,898
jaką drogę obrać w życiu, Bóg mówi:
„Wiem, którędy iść. Podążaj za mną".
183
00:24:24,109 --> 00:24:29,698
A Pan szedł przed nimi podczas dnia,
jako słup obłoku, by ich prowadzić drogą,
184
00:24:29,781 --> 00:24:35,412
podczas nocy zaś jako
słup ognia, aby im świecić,
185
00:24:37,998 --> 00:24:44,921
żeby mogli iść we dnie i w
nocy. A Egipcjanie ścigali ich.
186
00:25:19,789 --> 00:25:23,293
Mówiłem ci, bracie. Tu jest tylko morze.
187
00:25:25,045 --> 00:25:26,171
Musimy zawrócić.
188
00:25:28,506 --> 00:25:29,966
Istnieje jakaś przyczyna.
189
00:25:41,311 --> 00:25:45,940
Egipcjanie więc ścigali ich i dopędzili
obozujących nad morzem - wszystkie konie i
190
00:25:46,024 --> 00:25:50,445
rydwany faraona, jeźdźcy i całe wojsko
jego - pod Pi-Hachirot naprzeciw
191
00:25:50,737 --> 00:25:52,322
Baal-Sefon.
192
00:26:07,587 --> 00:26:10,382
Mojżeszu, co mówi Bóg?
193
00:26:13,301 --> 00:26:14,803
Mówiłem, że to pułapka!
194
00:26:17,972 --> 00:26:19,015
Rozbijemy tu obóz.
195
00:26:22,102 --> 00:26:23,019
Rozbijamy obóz!
196
00:26:23,895 --> 00:26:25,814
Faraon nas wymorduje!
197
00:26:25,897 --> 00:26:27,065
Zostajemy.
198
00:26:34,989 --> 00:26:39,828
Nie. Spójrzcie! Mojżesz ma rację!
199
00:26:50,296 --> 00:26:57,220
Bóg zsyła na nich łaskę wybawienia. Widzą
go w postaci obłoku, który służy im nie
200
00:26:58,763 --> 00:27:04,644
tylko za kompas, ale też źródło ochrony.
201
00:27:12,610 --> 00:27:14,279
Niech idą naokoło.
202
00:27:14,821 --> 00:27:19,743
To niemożliwe. Idzie za
nami, gdziekolwiek się ruszymy.
203
00:27:21,703 --> 00:27:24,789
Panie, to chyba żyje.
204
00:27:40,805 --> 00:27:45,477
Kto obejdzie to coś,
zostanie moim następcą.
205
00:28:21,971 --> 00:28:24,682
Panie, zapewne
przywiodłeś nas tu w jakimś celu.
206
00:28:30,772 --> 00:28:33,066
W jakim? Pokaż mi.
207
00:28:56,297 --> 00:28:57,298
Mojżeszu.
208
00:29:05,723 --> 00:29:07,475
Unieś laskę.
209
00:29:19,737 --> 00:29:21,239
Wyciągnij dłoń.
210
00:29:26,703 --> 00:29:31,791
Mojżesz wyciągnął rękę nad morze, a Pan
cofnął wody gwałtownym wiatrem wschodnim,
211
00:29:31,875 --> 00:29:35,670
który wiał przez całą noc.
212
00:29:43,344 --> 00:29:48,349
Dlaczego rozstąpiło się Morze Czerwone?
Część biblistów uważa, że jeśli wydarzyło
213
00:29:48,433 --> 00:29:53,438
się to zgodnie z opisem w Biblii, to
dlatego, że w wyniku trzęsienia ziemi
214
00:29:53,521 --> 00:29:58,526
powstało pękniecie, dokąd spłynęła woda
morska. Przypisują to zjawisku
215
00:29:58,610 --> 00:30:00,361
naturalnemu.
216
00:30:06,576 --> 00:30:11,623
Nie taka była intencja autora biblijnego.
Pismo wyraźnie stwierdza, że Bóg nakazał
217
00:30:11,998 --> 00:30:17,545
Mojżeszowi unieść laskę i stał się cud.
218
00:30:50,870 --> 00:30:52,080
Co się dzieje?
219
00:30:52,622 --> 00:30:53,456
Nie przeżyjemy.
220
00:30:53,539 --> 00:30:54,832
Zawróćmy!
221
00:30:54,916 --> 00:30:56,417
Morze nas pochłonie!
222
00:30:57,794 --> 00:30:59,003
Wszyscy zginiemy!
223
00:30:59,087 --> 00:31:00,004
Wracajmy!
224
00:31:08,680 --> 00:31:11,349
Ich Bóg jest wszechmocny, panie.
225
00:31:12,600 --> 00:31:14,519
Nasi bogowie na to nie przystaną.
226
00:31:15,853 --> 00:31:18,481
Widzicie? Oto Bóg!
227
00:31:20,775 --> 00:31:22,777
Widzicie? To Bóg!
228
00:31:23,861 --> 00:31:24,988
Miejcie wiarę.
229
00:31:35,623 --> 00:31:36,791
I gdzie twoje morze?
230
00:31:40,878 --> 00:31:43,923
Czy ratowalibyście
siebie, a nie swoje dzieci?
231
00:31:44,507 --> 00:31:51,431
On też nie. Bóg potrzebuje nas
wszystkich. Wszystkie swoje dzieci.
232
00:32:10,324 --> 00:32:14,495
Wracajmy, póki czas. Nie
przejdziemy żywi przez morze.
233
00:32:15,663 --> 00:32:16,956
Wolę utonąć.
234
00:32:32,096 --> 00:32:37,185
W midraszu znajdziemy wiele komentarzy
dotyczących rozstąpienia się morza. W
235
00:32:37,268 --> 00:32:42,273
jednym z nich aniołowie pytają Boga:
„Panie, tych ludzi chcesz ocalić? Czcili
236
00:32:42,398 --> 00:32:47,528
bożków, jak Egipcjanie. Wszyscy są
tacy sami". A Bóg na to: „Jednego nie
237
00:32:47,612 --> 00:32:52,700
zauważyliście. Spójrzcie - idą razem".
I to jest najważniejsze. Nieważne, co
238
00:32:52,784 --> 00:32:57,872
zrobili. Każdy popełnia błędy. Bóg chce
tylko, żeby ludzie trzymali się razem i
239
00:32:57,955 --> 00:33:00,124
sobie pomagali.
240
00:33:07,006 --> 00:33:09,884
Zginą w morzu.
Szaleństwem byłoby iść za nimi.
241
00:33:11,594 --> 00:33:12,386
Nie.
242
00:33:16,599 --> 00:33:18,184
Ich bóg ucieka!
243
00:33:18,726 --> 00:33:23,231
Czy wątpicie w świadectwo własnych oczu?
244
00:33:23,314 --> 00:33:24,190
Panie.
245
00:33:25,024 --> 00:33:30,738
Odebrano nam już dzieci.
To twoi najlepsi wojownicy.
246
00:33:32,490 --> 00:33:33,699
Przygotuj mój rydwan.
247
00:33:34,575 --> 00:33:35,326
Panie…
248
00:33:36,327 --> 00:33:39,080
Zaatakujemy ich i wybijemy!
249
00:33:50,258 --> 00:33:56,889
Izraelici szli przez środek morza po
suchej ziemi, mając mur z wód po prawej i
250
00:33:56,973 --> 00:33:59,433
po lewej stronie.
251
00:34:09,277 --> 00:34:11,487
Egipcjanie ścigali ich.
252
00:34:36,512 --> 00:34:37,513
Prędko!
253
00:34:38,097 --> 00:34:38,931
Idź.
254
00:34:39,140 --> 00:34:39,974
Nie.
255
00:34:40,099 --> 00:34:41,309
Rób, co mówię.
256
00:34:41,392 --> 00:34:42,226
Idź.
257
00:34:45,771 --> 00:34:46,772
Szybko!
258
00:34:49,859 --> 00:34:50,860
Idźcie!
259
00:34:55,781 --> 00:34:56,657
Teraz!
260
00:35:14,091 --> 00:35:16,928
Wyciągnął Mojżesz rękę nad morze,
261
00:35:18,930 --> 00:35:22,391
które o brzasku dnia
wróciło na swoje miejsce.
262
00:35:25,061 --> 00:35:29,440
Powracające fale
zatopiły rydwany i jeźdźców…
263
00:35:36,906 --> 00:35:41,827
całego wojska faraona, którzy weszli w
morze, ścigając tamtych. Nie ocalał z nich
264
00:35:41,911 --> 00:35:43,371
ani jeden.
265
00:35:52,296 --> 00:35:58,302
Pewnego dnia moja dziesięcioletnia
wówczas córka wróciła ze szkółki
266
00:35:58,386 --> 00:36:04,392
niedzielnej. Tamtego dnia czytali opowieść
o Morzu Czerwonym. Ze smutkiem zapytała:
267
00:36:04,475 --> 00:36:10,481
„Dlaczego Bóg to zrobił? Czy to też nie są
jego dzieci?". Pomyślałem wtedy: „Słuszna
268
00:36:10,564 --> 00:36:15,111
uwaga". Dlaczego Bóg to zrobił?
269
00:36:20,908 --> 00:36:27,748
W Koranie opowieść ta kończy się
utonięciem faraona. Mówi on wówczas, że
270
00:36:28,207 --> 00:36:34,672
wierzy w Boga Aarona i
Mojżesza, ale jest już za późno.
271
00:36:37,258 --> 00:36:42,888
Co ciekawe, Gabriel, jeden z archaniołów,
mówi Mahometowi, że dwóch osób nienawidzi
272
00:36:42,972 --> 00:36:44,724
najbardziej…
273
00:36:49,395 --> 00:36:52,023
Szatana i faraona.
274
00:36:53,566 --> 00:37:00,323
Mówi też: „Bałem się, że faraon przed
śmiercią nawróci się na islam", więc
275
00:37:00,781 --> 00:37:07,913
zaczął mu wkładać błoto w
usta, by tak się nie stało.
276
00:37:53,376 --> 00:38:00,299
W rękopisach z Qumran kumran znajduje
się zwój zawierający część Księgi Wyjścia.
277
00:38:01,384 --> 00:38:08,307
Jest zniszczony, ale wyraźnie widać
w nim długą pieśń przypisaną Miriam.
278
00:38:13,312 --> 00:38:17,691
To pieśń zwycięstwa. Izraelici uciekli,
a Bóg jest wojownikiem, który pokonał
279
00:38:17,775 --> 00:38:21,737
Egipcjan i ocalił swój lud.
280
00:38:35,709 --> 00:38:39,880
Śpiewa: „Któż jest pośród bogów równy
Tobie, Panie?". Innymi słowy" „Tyś jest
281
00:38:39,964 --> 00:38:43,759
najpotężniejszym z bogów".
282
00:38:47,138 --> 00:38:51,642
To pierwsze ważne przesłanie teologiczne
w tradycji żydowskiej, chrześcijańskiej i
283
00:38:51,725 --> 00:38:56,188
muzułmańskiej - a wyszło od kobiety.
284
00:39:07,158 --> 00:39:08,075
Adonai.
285
00:39:10,953 --> 00:39:17,793
Mojżesz uratował świat, tak jak zrobił
to Noe. W przypadku Noego woda opadła i
286
00:39:17,877 --> 00:39:24,550
wylądowali oni na suchym lądzie, by
zacząć od nowa. Podobnie rozstąpiło się
287
00:39:24,633 --> 00:39:31,307
Morze Czerwone, by ludzie mogli rozpocząć
nowe życie na suchym lądzie jako naród. Te
288
00:39:31,390 --> 00:39:37,980
historie są powiązane. Kiedy Bóg
zbawia, obecny jest motyw stworzenia.
289
00:39:43,235 --> 00:39:46,614
Bracie, jesteśmy wolni.
290
00:39:51,160 --> 00:39:51,994
Tak.
291
00:40:06,675 --> 00:40:10,054
Mojżesz polecił Izraelitom wyruszyć od
Morza Czerwonego, i szli w kierunku
292
00:40:10,137 --> 00:40:12,014
pustyni Szur.
293
00:40:15,893 --> 00:40:20,981
Szli trzy dni przez
pustynię, a nie znaleźli wody.
294
00:40:22,525 --> 00:40:29,406
Wstrząśnięci, straumatyzowani ludzie
znaleźli się w dziczy. Nic dziwnego, że są
295
00:40:29,490 --> 00:40:32,701
niepewni i przerażeni.
296
00:40:38,374 --> 00:40:41,710
Nie mają pojęcia, gdzie są.
297
00:40:44,088 --> 00:40:51,011
Widzieli wiele znaków, że Bóg jest
prawdziwy i ich ocalił, ale teraz mają
298
00:40:52,638 --> 00:40:59,562
wyobrazić sobie, co będzie dalej, a
przekracza to granice ich pojmowania.
299
00:41:04,733 --> 00:41:09,822
Idą za Mojżeszem, ale wiedzą, że
on też sobie tego nie wyobraża.
300
00:41:11,991 --> 00:41:13,200
Panie, daj mi znak.
301
00:41:14,868 --> 00:41:16,495
Poprowadził nas na śmierć?
302
00:41:17,663 --> 00:41:19,164
Należało zostać w Egipcie.
303
00:41:23,294 --> 00:41:29,800
Zostali wyzwoleni, ale okazuje się, że
jeszcze nie jest po wszystkim. Takie jest
304
00:41:29,883 --> 00:41:36,348
życie. Przechodzimy jedną próbę i
wyciągamy z niej wnioski, ale to nie
305
00:41:36,432 --> 00:41:42,980
koniec. Tora uczy nas, że wędrówka się
nie kończy. Liczy się droga, a nie cel.
306
00:41:52,656 --> 00:41:56,869
Panie, gdzie jesteś? Mój lud
umiera z głodu i pragnienia.
307
00:42:04,293 --> 00:42:05,794
Mów do mnie!
308
00:42:25,773 --> 00:42:27,524
Ludzie się boją, Mojżeszu.
309
00:42:41,497 --> 00:42:42,998
Już do mnie nie przemawia.
310
00:42:44,500 --> 00:42:45,334
Kto?
311
00:42:46,752 --> 00:42:48,629
Bóg. Odszedł.
312
00:42:55,678 --> 00:42:59,390
Może nie. Może wystawia cię na próbę.
313
00:42:59,473 --> 00:43:00,683
Tym razem to zbyt wiele.
314
00:43:04,269 --> 00:43:05,062
Nie.
315
00:43:29,044 --> 00:43:30,754
Wskaż im drogę.
316
00:43:51,442 --> 00:43:53,193
Obyśmy znaleźli dziś wodę.
317
00:43:58,490 --> 00:43:59,825
Idziemy na południe.
318
00:44:01,994 --> 00:44:03,120
Kanaan jest na północy.
319
00:44:03,203 --> 00:44:05,789
Wiem. Idziemy na południe, do Midianu.
320
00:44:06,415 --> 00:44:07,332
Do Midianu?
321
00:44:07,958 --> 00:44:10,335
Na górę, gdzie pierwszy
raz do mnie przemówił.
322
00:44:10,419 --> 00:44:12,212
Mamy iść do Ziemi Obiecanej.
323
00:44:12,796 --> 00:44:13,589
Dotrzemy tam.
324
00:44:18,177 --> 00:44:19,178
Jak przetrwamy?
325
00:44:21,889 --> 00:44:23,390
Co powiemy naszym ludziom?
326
00:44:26,685 --> 00:44:27,603
Bóg o nas zadba.
327
00:44:33,275 --> 00:44:39,031
I zaczęło szemrać na pustyni całe
zgromadzenie Izraelitów przeciw Mojżeszowi
328
00:44:39,114 --> 00:44:44,870
i przeciw Aaronowi. Izraelici mówili
im: „Obyśmy pomarli z ręki Pana w ziemi
329
00:44:44,953 --> 00:44:50,709
egipskiej, gdzieśmy zasiadali przed
garnkami mięsa i jadali chleb do sytości!
330
00:44:50,793 --> 00:44:56,590
Wyprowadziliście nas na tę pustynię,
aby głodem umorzyć całą tę rzeszę".
331
00:45:00,010 --> 00:45:04,223
To długa droga najeżona trudnościami.
Ludzie zaczynają się buntować, więc
332
00:45:04,306 --> 00:45:08,519
myślimy: „Jak mogą być tak
niewdzięczni?". Ale łatwo mówić, gdy
333
00:45:08,602 --> 00:45:12,815
wyszło się z klimatyzowanego
pomieszczenia. Ci ludzie na zmianę
334
00:45:12,898 --> 00:45:16,819
cierpieli i byli ratowani. Po tylu
załamaniach byłoby dziwne, gdyby nie
335
00:45:17,194 --> 00:45:18,654
narzekali.
336
00:45:39,508 --> 00:45:45,889
Rano warstwa rosy leżała dokoła obozu.
Gdy się warstwa rosy uniosła ku górze,
337
00:45:45,973 --> 00:45:52,104
wówczas na pustyni leżało coś drobnego,
ziarnistego, niby szron na ziemi. Pan
338
00:45:52,187 --> 00:45:58,360
powiedział: „Oto
ześlę wam chleb z nieba".
339
00:46:02,406 --> 00:46:09,329
Izraelici narzekali na głód, więc Bóg
dokonał cudu i zesłał im mannę z nieba.
340
00:46:11,623 --> 00:46:17,796
Naukowcy stwierdzili występowanie w
tamtym rejonie owadów roślinożernych,
341
00:46:17,880 --> 00:46:23,969
które żywią się krzewami tamaryszku,
wydzielając słodką, białą, lepką
342
00:46:24,052 --> 00:46:25,637
substancję.
343
00:46:34,271 --> 00:46:39,192
Jest na krzewach.
Można z tego zrobić chleb.
344
00:46:43,113 --> 00:46:44,072
Bóg przemówił.
345
00:46:46,700 --> 00:46:53,624
Historia na półwyspie Synaj, na pustyni,
ukazuje matczyną stronę Boga, ponieważ to
346
00:46:54,249 --> 00:47:01,006
kobiety zamieniają
produkty roślinne w pokarm.
347
00:47:02,591 --> 00:47:05,052
Widzisz, bracie? To znak.
348
00:47:07,721 --> 00:47:12,935
W znakach, cudach i walce z armią faraona
mamy Boga wojownika, a tutaj, przynajmniej
349
00:47:13,018 --> 00:47:18,273
metaforycznie, Boga matkę karmicielkę.
350
00:47:22,069 --> 00:47:27,950
-Stój! Wracaj!
-Przestań! Tak nie można!
351
00:47:37,542 --> 00:47:38,418
Dosyć!
352
00:47:42,756 --> 00:47:45,467
Dawid i Amram chowali
chleb, więc go zabrakło.
353
00:47:48,178 --> 00:47:49,346
Chcieli go wymienić.
354
00:47:51,181 --> 00:47:52,808
Jest dobry najwyżej dwa dni.
355
00:47:58,480 --> 00:48:01,274
Bóg zesłał nam pokarm. Tak mu odpłacacie?
356
00:48:07,072 --> 00:48:09,408
Wyrzuć ich. Niech sami sobie radzą.
357
00:48:12,911 --> 00:48:14,371
Nie. Stój!
358
00:48:16,623 --> 00:48:17,499
Rób, co mówię.
359
00:48:19,459 --> 00:48:26,383
Złość już nieraz cię zaślepiła.
Bóg jest miłosierny. My też bądźmy.
360
00:48:34,599 --> 00:48:35,434
Ona ma rację.
361
00:48:37,269 --> 00:48:38,562
Czego chciałby Bóg?
362
00:48:39,187 --> 00:48:40,480
Mnie pytasz?
363
00:48:41,481 --> 00:48:43,483
Całym sercem szukam odpowiedzi.
364
00:48:43,567 --> 00:48:45,485
Zatem szukaj i umysłem.
365
00:48:56,580 --> 00:49:01,043
Aby się czegoś nauczyć, musimy wymazać
poprzednie lekcje. Tu nie mówimy nawet o
366
00:49:01,251 --> 00:49:05,797
dzikich zwierzętach. To pustka.
367
00:49:07,174 --> 00:49:13,346
Nic tam nie ma. A wrogowie, zagrożenia?
Tak, ale nie o to chodzi. Nie dałoby się
368
00:49:13,430 --> 00:49:19,603
nauczyć koniecznych wartości w Egipcie.
Zbyt wiele się tam wydarzyło. W Izraelu
369
00:49:19,686 --> 00:49:25,859
trzeba zbyt wiele
zbudować. I stąd pustynia.
370
00:49:26,777 --> 00:49:28,028
Dzieci Izraela.
371
00:49:29,404 --> 00:49:35,077
Przez pięć dni każdego ranka
będziemy zbierać pokarm na dany dzień.
372
00:49:38,789 --> 00:49:45,712
A szóstego dnia… zbierzemy
tyle, by siódmego dnia wypoczywać.
373
00:49:49,591 --> 00:49:55,889
Powstaliśmy na podobieństwo Boga,
więc siódmego dnia wypoczywamy, tak?
374
00:50:03,063 --> 00:50:03,980
To dzień święty.
375
00:50:09,694 --> 00:50:15,200
Byśmy mogli wspominać,
ile mu zawdzięczamy.
376
00:50:21,873 --> 00:50:22,833
Oto nowe prawo.
377
00:50:23,959 --> 00:50:29,339
Szabat to ciekawe rozwiązanie wśród
starożytnych Izraelitów i w świecie
378
00:50:29,422 --> 00:50:34,803
biblijnym. Z tego, co wiemy, w innych
kulturach nie było wówczas niczego
379
00:50:34,886 --> 00:50:40,392
podobnego, więc to izraelski wynalazek.
380
00:50:43,353 --> 00:50:48,316
Pierwsza wzmianka o szabacie pojawia się
w rozdziale szesnastym Księgi Wyjścia.
381
00:50:48,400 --> 00:50:53,363
„Szóstego dnia zbierzcie dwa razy tyle,
co zwykle, by siódmego dnia odpocząć, jak
382
00:50:53,446 --> 00:50:55,615
zrobił to Bóg".
383
00:51:01,371 --> 00:51:05,876
Mówi się u nas, że nie tyle Żydzi
utrzymywali zwyczaj szabatu, co szabat
384
00:51:06,001 --> 00:51:10,630
utrzymał Żydów przy życiu. Bóg powiedział
przez Mojżesza: „Dosyć pracy. Spójrzcie na
385
00:51:10,714 --> 00:51:15,510
to, co macie, i bądźcie wdzięczni.
Zrozumcie, że nie ma nic złego w byciu tu
386
00:51:15,594 --> 00:51:16,887
i teraz".
387
00:51:23,935 --> 00:51:28,440
Izraelici przetrwali głód i gniew
faraona, ale w drodze do góry Synaj
388
00:51:28,523 --> 00:51:33,028
czekało ich starcie z kolejnym wrogiem.
389
00:51:37,365 --> 00:51:38,408
Nie jesteśmy sami.
390
00:51:43,663 --> 00:51:46,625
Ludzie pustyni. To ich ziemia.
391
00:51:50,795 --> 00:51:57,135
W czasach starożytnych Bliski Wschód
zamieszkiwało wiele plemion wrogich
392
00:51:57,219 --> 00:52:03,516
Izraelitom. Dobrym
przykładem są Amalekici.
393
00:52:10,398 --> 00:52:12,651
Jazda! Mojżeszu!
394
00:52:15,028 --> 00:52:16,154
Bandyci!
395
00:52:17,155 --> 00:52:18,698
Zakradli się pod osłoną nocy.
396
00:52:18,782 --> 00:52:20,951
Walczyliśmy, ale było ich zbyt wielu.
397
00:52:21,117 --> 00:52:22,535
Zabrali kobiety i dzieci.
398
00:52:23,787 --> 00:52:24,871
Potrzebuję więcej ludzi.
399
00:52:27,707 --> 00:52:30,418
Amalekici. Handlarze niewolników.
400
00:52:32,087 --> 00:52:33,046
Rozbijamy obóz.
401
00:52:33,129 --> 00:52:34,506
Wydaj rozkaz.
402
00:52:34,589 --> 00:52:36,049
Musimy odzyskać naszych.
403
00:52:59,656 --> 00:53:01,908
Szybko, zająć pozycje.
404
00:53:07,872 --> 00:53:14,254
Czy Izraelici wyszli z Egiptu z
mieczami, tarczami i strzałami? Jak mogli
405
00:53:14,337 --> 00:53:20,719
wypowiedzieć Amalekitom wojnę? Wiekowy
żydowski midrasz mówi, że ogołocili ze
406
00:53:20,802 --> 00:53:27,183
wszystkiego trupy Egipcjan, którzy
utonęli w Morzu Czerwonym. To doskonałe
407
00:53:27,267 --> 00:53:33,648
wyjaśnienie. Biblia w ogóle o tym nie
wspomina, więc zastanawiamy się, jak to
408
00:53:33,732 --> 00:53:35,608
było możliwe.
409
00:53:41,865 --> 00:53:42,741
Panie…
410
00:53:46,328 --> 00:53:48,496
Poprowadź swoje dzieci do zwycięstwa.
411
00:53:53,585 --> 00:54:00,508
Bóg mówi: „Wyprowadziłem was z Egiptu
mocną ręką i wyciągniętym ramieniem".
412
00:54:10,769 --> 00:54:14,564
To samo robią ramiona Mojżesza.
413
00:54:21,196 --> 00:54:25,450
Jest symbolem. Przewodnikiem.
414
00:54:28,078 --> 00:54:28,953
Jozue!
415
00:54:29,579 --> 00:54:30,497
Tu jesteśmy.
416
00:54:31,456 --> 00:54:32,332
Są tu!
417
00:54:34,417 --> 00:54:40,924
Izraelici zwyciężali, gdy
Mojżesz miał oczy zwrócone ku niebu.
418
00:54:42,550 --> 00:54:44,135
Trzymajcie się blisko mnie.
419
00:54:45,887 --> 00:54:48,181
W przeciwnym razie przegrywali.
420
00:54:49,474 --> 00:54:50,392
Prędko!
421
00:54:52,769 --> 00:54:54,479
Mojżesz słabł.
422
00:55:01,611 --> 00:55:03,822
Ale nie opuszczał ramion…
423
00:55:13,915 --> 00:55:17,502
Izraelici wyszli z tej walki zwycięsko.
424
00:56:01,754 --> 00:56:02,755
Mojżeszu.
425
00:56:02,839 --> 00:56:03,673
Tak?
426
00:56:03,798 --> 00:56:04,883
Kłócą się o łupy.
427
00:56:05,467 --> 00:56:08,261
Dosyć! Przestańcie!
428
00:56:10,555 --> 00:56:14,017
Kto następny podniesie rękę, zginie!
429
00:56:16,603 --> 00:56:17,353
Zginie!
430
00:56:21,274 --> 00:56:23,193
Pamiętajcie, kim jesteśmy.
431
00:56:28,490 --> 00:56:32,285
Narodem. Narodem wiernych!
432
00:56:36,331 --> 00:56:37,248
Z drogi!
433
00:57:03,191 --> 00:57:04,776
Jak mam prowadzić taki lud?
434
00:57:05,318 --> 00:57:06,986
Idź z miłością.
435
00:57:08,071 --> 00:57:09,614
A jeśli jej nie odnajdę?
436
00:57:09,697 --> 00:57:11,699
Będzie to twoja wina.
437
00:57:14,410 --> 00:57:16,871
Odebrano nam miłość w dzieciństwie.
438
00:57:21,000 --> 00:57:24,045
Sama miłość nie
wyprowadziłaby nas z Egiptu.
439
00:57:40,103 --> 00:57:44,607
Opowieść o przejściu przez pustynię
to historia zbieraniny zranionych,
440
00:57:44,691 --> 00:57:49,195
straumatyzowanych byłych
niewolników, którzy próbują jakoś sobie
441
00:57:49,279 --> 00:57:50,280
radzić.
442
00:57:56,953 --> 00:58:03,710
Uczy nas, że Bóg może zesłać nam wizję,
marzenie, jednak często nie urzeczywistnią
443
00:58:03,793 --> 00:58:10,717
się one tak, jakbyśmy chcieli
- ale okażą się czymś lepszym.
444
00:58:13,803 --> 00:58:20,184
Wierni spodziewali się, że błyskawicznie
trafią do Ziemi Obiecanej. Najpierw trzeba
445
00:58:20,268 --> 00:58:26,733
jednak popracować nad swoim
wnętrzem, by dotrzeć do celu.
446
00:58:29,569 --> 00:58:36,284
Izrael służył teraz innemu panu - Jahwe.
Celem wyjścia z Egiptu nie była wolność.
447
00:58:40,413 --> 00:58:43,041
Było nim pójście na
górę i oddanie czci Bogu.
448
00:58:47,295 --> 00:58:52,342
Zdobycie przykazań, by wiedzieć,
jak postępować i jak oddawać cześć.
449
00:58:55,011 --> 00:58:59,057
Nadal czeka ich duchowa walka. Zostali
wyzwoleni pod względem politycznym, ale
450
00:58:59,140 --> 00:59:02,226
jeszcze nie duchowym.
451
00:59:20,411 --> 00:59:23,289
Przyszedłem z nim
rozmawiać. Znów go odnaleźć.
452
00:59:26,876 --> 00:59:28,670
Widziałem cię już w tym stanie.
453
00:59:32,507 --> 00:59:39,430
Nie poprowadzę swojego ludu bez Boga. Jak
mam iść z nimi, a jednocześnie go szukać?
454
00:59:44,477 --> 00:59:45,645
Wiele lat temu
455
00:59:46,604 --> 00:59:48,773
poprowadziłeś moje owce na pastwisko,
456
00:59:49,524 --> 00:59:52,402
bym ja mógł zająć się swoimi ludźmi.
457
00:59:55,279 --> 00:59:57,156
Dobrze mi służyłeś.
458
00:59:58,700 --> 01:00:04,997
Ty też masz pomocników. Wybierz
ich mądrze. Niech cię wyręczą.
459
01:00:06,374 --> 01:00:13,005
Wtedy możesz z czystym sumieniem
iść do Niego i prosić o pomoc.
460
01:00:14,674 --> 01:00:21,597
Powraca Jetro. Obserwuje Mojżesza, który w
pojedynkę rozsądza rozmaite spory swoich
461
01:00:24,976 --> 01:00:32,150
ludzi. Jetro mówi mu wtedy: „Nie możesz
tak dłużej robić. Zamęczysz się". I daje
462
01:00:35,653 --> 01:00:42,702
mu radę, by ustanowił sądy. W mojej ocenie
Jetro jest przykładem tego, jak człowiek,
463
01:00:46,330 --> 01:00:53,254
który nie jest Żydem, może pomóc,
dzieląc się zwyczajami ze swojego kręgu
464
01:00:56,883 --> 01:01:03,806
religijnego. Mojżesz rozsądnie korzysta z
jego rady, choć pochodzi z innej kultury.
465
01:01:09,771 --> 01:01:10,480
Nadal tu jest.
466
01:01:20,698 --> 01:01:22,074
Historia naszego życia.
467
01:01:26,913 --> 01:01:28,372
Ciekawe, jak się skończy.
468
01:01:35,004 --> 01:01:36,631
Muszę poprosić Go o pomoc.
469
01:01:38,633 --> 01:01:39,634
Tak zrobisz.
470
01:02:00,112 --> 01:02:03,324
Opowiedz tę historię
naszym dzieciom, by zrozumiały.
471
01:02:07,161 --> 01:02:07,995
Idź.
472
01:02:18,089 --> 01:02:24,178
Mojżesz po raz kolejny wchodzi
na górę, by rozmawiać z Bogiem.
473
01:02:37,441 --> 01:02:41,821
Rozległy się grzmoty z błyskawicami, a
gęsty obłok rozpostarł się nad górą.
474
01:02:43,114 --> 01:02:49,912
Góra zaś Synaj była cała spowita dymem,
gdyż Pan zstąpił na nią w ogniu i uniósł
475
01:02:50,913 --> 01:02:57,503
się dym z niej jakby z pieca, i
cała góra bardzo się trzęsła.
476
01:03:11,142 --> 01:03:12,101
Gdzie jesteś?
477
01:03:14,854 --> 01:03:17,023
Przyszedłem aż tutaj, by cię znaleźć.
478
01:03:18,900 --> 01:03:20,151
Przemów do mnie!
479
01:03:23,905 --> 01:03:27,783
Skończyłeś ze mną? Bo ja z Tobą nie!
480
01:03:29,827 --> 01:03:30,745
Słyszysz mnie?!
481
01:03:43,299 --> 01:03:44,592
Nie wiem, co robić, Boże.
482
01:03:46,844 --> 01:03:48,012
Dokąd iść.
483
01:03:49,138 --> 01:03:50,723
Bez Ciebie jestem zgubiony.
484
01:03:57,063 --> 01:04:03,486
Niosłem was na skrzydłach orlich i
przywiodłem was do Mnie. Teraz jeśli
485
01:04:03,569 --> 01:04:09,992
pilnie słuchać będziecie głosu mego i
strzec mojego przymierza, będziecie mi
486
01:04:10,076 --> 01:04:16,290
królestwem kapłanów i ludem świętym.
Takie to słowa powiedz Izraelitom.
487
01:04:21,837 --> 01:04:28,761
Mijały tygodnie. Izraelici czekali na
powrót Mojżesza w cieniu góry Synaj.
488
01:04:49,115 --> 01:04:51,409
Nie ma go już 40 dni i 40 nocy.
489
01:04:54,662 --> 01:04:55,538
Wróci.
490
01:05:09,093 --> 01:05:14,974
Izraelici żyją w ciągłej niepewności.
Pierwszy raz nie ma z nimi ich przywódcy,
491
01:05:15,057 --> 01:05:20,938
człowieka, który wyprowadził ich z
Egiptu i był dla nich ojcem. Przeżywają
492
01:05:21,022 --> 01:05:26,902
coś wspaniałego, lecz przerażającego.
Kiedy nie wiadomo, co przyniesie jutro,
493
01:05:26,986 --> 01:05:33,075
człowiek jest w
stanie zrobić wiele złego.
494
01:05:44,754 --> 01:05:45,671
O co chodzi?
495
01:05:46,881 --> 01:05:50,426
Potrzebujemy Boga, którego rozpoznają
też inni. Boga na wzór innych bogów. Mamy
496
01:05:50,509 --> 01:05:52,678
złoto Egipcjan.
497
01:05:55,056 --> 01:05:58,768
Przetopimy je na boga,
który będzie nas chronił.
498
01:05:58,851 --> 01:06:00,394
Mojżesz nas chroni.
499
01:06:03,147 --> 01:06:06,400
Naprawdę wierzysz, że
twój brat jeszcze żyje?
500
01:06:09,403 --> 01:06:10,237
Tak?
501
01:06:20,498 --> 01:06:26,337
Tyś jest pierworodny.
Zajmij należne ci miejsce.
502
01:06:57,785 --> 01:07:02,665
Aaron powiedział im: „Pozdejmujcie złote
kolczyki, które są w uszach waszych żon,
503
01:07:02,748 --> 01:07:07,628
waszych synów i córek, i
przynieście je do mnie".
504
01:07:12,299 --> 01:07:16,679
A wziąwszy je z ich rąk nakazał je
przetopić i uczynić z tego posąg cielca
505
01:07:16,762 --> 01:07:18,931
ulany z metalu.
506
01:07:25,479 --> 01:07:31,861
Pamiętajmy, że nieposłuszeństwo
sprowadziło na Egipt plagi. Tu mamy
507
01:07:31,944 --> 01:07:38,325
nieposłuszeństwo ludzi, którzy budują
sobie bożka - i przez to ich podróż trwała
508
01:07:38,409 --> 01:07:42,788
40 lat zamiast dziesięciu dni.
509
01:07:54,008 --> 01:08:00,931
To Aaron, brat Mojżesza i arcykapłan
Izraela, każe sporządzić cielca, gdyż boi
510
01:08:03,517 --> 01:08:10,065
się buntu wśród
Izraelitów. Bożek ma ich uspokoić.
511
01:08:28,083 --> 01:08:33,839
Mojżesz schodzi z góry Synaj w chwili,
gdy lud oddaje cześć złotemu cielcowi. To
512
01:08:33,923 --> 01:08:36,550
dramatyczna scena.
513
01:08:49,396 --> 01:08:50,231
To Mojżesz.
514
01:08:54,610 --> 01:08:55,527
Mojżeszu!
515
01:09:16,173 --> 01:09:17,007
Mojżeszu.
516
01:09:36,151 --> 01:09:39,655
Na nic. Wszystko na nic.
517
01:10:03,095 --> 01:10:07,599
Mojżesz jest tak oburzony i rozgniewany,
że roztrzaskuje dwie tablice, na których
518
01:10:07,683 --> 01:10:12,229
spisane było Dziesięć Przykazań.
519
01:10:12,938 --> 01:10:18,277
Nie potrafi opanować złości.
To motyw przewodni jego życia.
520
01:10:20,571 --> 01:10:25,909
Możemy się wiele nauczyć z jego problemów
ze złością. Mojżesz traci panowanie nad
521
01:10:25,993 --> 01:10:31,415
sobą, wybucha gniewem, a później musi
znaleźć sposób na to, by opanować
522
01:10:31,498 --> 01:10:32,791
sytuację.
523
01:10:41,508 --> 01:10:42,593
Pomóżcie mi.
524
01:10:59,276 --> 01:11:00,152
Co to?
525
01:11:06,575 --> 01:11:07,493
Odpowiedź.
526
01:11:09,870 --> 01:11:11,789
Odpowiedział na moje wezwanie.
527
01:11:13,999 --> 01:11:16,126
I przekazał mi najwspanialszy dar.
528
01:11:19,380 --> 01:11:20,297
Swoje prawa.
529
01:11:23,967 --> 01:11:24,885
A wy wszyscy…
530
01:11:27,179 --> 01:11:29,390
złamaliście mi serce.
531
01:11:33,769 --> 01:11:35,270
Więc ja połamałem tablice.
532
01:11:36,730 --> 01:11:43,862
By zmienić przeszłość,
konieczne jest wybaczenie, pamiętasz?
533
01:11:45,531 --> 01:11:46,615
Zostawcie mnie.
534
01:11:50,077 --> 01:11:51,078
Natychmiast.
535
01:12:10,973 --> 01:12:12,641
Cóż uczyniłem, Panie?
536
01:12:16,520 --> 01:12:17,521
Odejdź.
537
01:12:23,318 --> 01:12:24,194
Panie.
538
01:12:28,949 --> 01:12:30,701
Zawiodłem cię.
539
01:12:31,952 --> 01:12:36,415
Już czas. Sprowadziłem kiedyś powódź i
oszczędziłem tylko Noego. Teraz mogę
540
01:12:36,498 --> 01:12:41,170
sprowadzić ogień, a
oszczędzić tylko ciebie.
541
01:12:41,712 --> 01:12:44,298
By wszyscy spłonęli?
542
01:12:45,591 --> 01:12:49,803
Panie, dotarlibyśmy do Ziemi Obiecanej,
gdybyś mnie tu nie przywiódł. Nie doszłoby
543
01:12:49,887 --> 01:12:51,054
do tego.
544
01:12:54,183 --> 01:12:58,395
Na cóż wam Ziemia Obiecana, jeśli nie
potraficie tam żyć? Macie wolność, ale bez
545
01:12:58,479 --> 01:13:02,274
prawdy jej nie utrzymacie.
546
01:13:04,318 --> 01:13:05,986
Zaczniemy od nowa.
547
01:13:06,069 --> 01:13:09,281
Nie! Wybacz im i mnie.
548
01:13:13,994 --> 01:13:14,912
Wybacz.
549
01:13:27,508 --> 01:13:31,720
Bóg znów miał dość. „Zabiję wszystkich
i zacznę od nowa". Mojżesz go od tego
550
01:13:31,803 --> 01:13:36,016
odwodzi. To pochopna decyzja.
Przyprowadził Egipcjan na pustynię, żeby
551
01:13:36,099 --> 01:13:37,559
ich zabić?
552
01:13:55,202 --> 01:13:56,286
Puść go.
553
01:13:59,289 --> 01:14:02,793
Zbuntowali się przeciw tobie i Bogu.
554
01:14:02,876 --> 01:14:04,002
Zostaw ich.
555
01:14:05,837 --> 01:14:07,047
Zasługują na śmierć.
556
01:14:09,174 --> 01:14:10,717
Niech będą przykładem dla innych.
557
01:14:11,510 --> 01:14:13,971
Nie będziesz zabijał.
558
01:14:15,389 --> 01:14:16,390
Takie jest prawo.
559
01:14:17,099 --> 01:14:17,975
Jakie prawo?
560
01:14:20,811 --> 01:14:22,896
To, które zniszczyłem. Puść go.
561
01:14:41,707 --> 01:14:43,625
Przekaż nam te prawa, Mojżeszu.
562
01:14:44,710 --> 01:14:49,798
Będziemy je sobie powtarzać,
aż nie będzie takiej potrzeby,
563
01:14:53,176 --> 01:14:55,178
bo będą zapisane w nas.
564
01:14:59,391 --> 01:15:04,563
Nie będziesz czynił
żadnej rzeźby ani obrazu.
565
01:15:09,610 --> 01:15:12,863
Nie będziesz miał cudzych bogów obok mnie.
566
01:15:17,909 --> 01:15:21,705
Nie będziesz wzywał imienia
Pana, Boga twego, do czczych rzeczy.
567
01:15:33,967 --> 01:15:35,177
Nie będziesz pożądał.
568
01:15:45,437 --> 01:15:46,605
Nie będziesz…
569
01:16:06,375 --> 01:16:11,963
Izraelici odsunęli się od siebie
podczas przeprawy przez pustynię, ponieważ
570
01:16:12,047 --> 01:16:17,386
brakowało im przymierza. Spędzili tam tyle
czasu, by je zawrzeć. Bóg w każdej chwili
571
01:16:17,469 --> 01:16:22,974
mógł zabrać ich do Kanaanu,
ale nie byli na to gotowi.
572
01:16:28,105 --> 01:16:32,609
Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić.
573
01:16:34,111 --> 01:16:35,987
Czcij ojca twego i matkę twoją.
574
01:16:38,198 --> 01:16:41,284
Nie będziesz cudzołożył.
575
01:16:49,334 --> 01:16:52,129
Nie mów fałszywego świadectwa…
576
01:16:52,212 --> 01:16:58,176
W Biblii nie znajdziemy słowa
„przykazania". Mówi o dziesięciu rzeczach
577
01:16:58,260 --> 01:17:04,224
- „d'varim dwaRIM" - kwestiach,
normach. Pierwsza piątka odnosi się do
578
01:17:04,307 --> 01:17:10,272
relacji człowieka z Bogiem - „nie
będziesz miał bogów cudzych przede mną ani
579
01:17:10,355 --> 01:17:16,319
brał mojego imienia nadaremno". Pozostałe
dotyczą relacji społecznych, wzajemnego
580
01:17:16,403 --> 01:17:21,992
porozumienia i słusznego postępowania.
581
01:17:22,993 --> 01:17:28,290
Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego
ani żadnej rzeczy, która do niego należy.
582
01:17:28,915 --> 01:17:32,961
Bóg mówi: „Nie możecie zostać bez pewnych
norm. Wyprowadziłem was z niewoli, byście
583
01:17:33,044 --> 01:17:37,090
stali się narodem". Przykazania staną
się kodeksem moralnym, który odmieni cały
584
01:17:37,174 --> 01:17:38,049
świat.
585
01:17:53,148 --> 01:17:53,940
Matko…
586
01:18:09,998 --> 01:18:12,167
Dlaczegoś jest smutny, Mojżeszu?
587
01:18:16,713 --> 01:18:18,757
Przez wszystko, com źle uczynił.
588
01:18:24,221 --> 01:18:26,848
I co jeszcze muszę zrobić.
589
01:18:28,183 --> 01:18:29,684
Dobrześ czynił.
590
01:18:36,608 --> 01:18:40,195
Wyprowadziłeś ich z
Egiptu, jak nakazał ci Bóg.
591
01:18:42,781 --> 01:18:45,408
Dałeś im prawa i nakazy.
592
01:18:48,954 --> 01:18:50,413
Dałeś im życie.
593
01:18:58,296 --> 01:19:02,843
Czego jeszcze od siebie żądasz?
594
01:19:06,263 --> 01:19:09,850
Muszę zaprowadzić ich do Ziemi Obiecanej.
595
01:19:12,477 --> 01:19:14,396
Dotrą tam sami.
596
01:19:17,566 --> 01:19:18,400
Bez ciebie.
597
01:19:22,696 --> 01:19:27,909
Trzy najważniejsze postaci w tej
opowieści, Mojżesz, Aaron i Miriam, nie
598
01:19:27,993 --> 01:19:31,955
dotarły do Ziemi Obiecanej.
599
01:19:36,001 --> 01:19:36,668
Chodź.
600
01:19:39,421 --> 01:19:46,303
Najbardziej poruszające i tragiczne w
całej Biblii jest to, że Mojżesz, który
601
01:19:46,595 --> 01:19:53,310
otrzymał od Boga tak niebezpieczne
zadanie, przez 40 lat prowadził Izraelitów
602
01:19:53,518 --> 01:20:00,567
przez pustynię i wiernie dokończył dzieła,
nie mógł wejść z dziećmi Izraela do Ziemi
603
01:20:00,859 --> 01:20:02,319
Obiecanej.
604
01:20:09,784 --> 01:20:10,952
To niezwykle smutne.
605
01:20:14,205 --> 01:20:15,290
Spójrz, Mojżeszu.
606
01:20:19,002 --> 01:20:19,836
Oto ona.
607
01:20:21,463 --> 01:20:28,219
Niedopuszczenie Mojżesza do Ziemi
Obiecanej odzywa się echem w historii
608
01:20:28,303 --> 01:20:35,060
Martina Luthera Kinga. Noc przed swoją
śmiercią wypowiedział słowa godne
609
01:20:35,143 --> 01:20:41,900
Mojżesza: „Wstąpiłem na szczyt góry i
widziałem Ziemię Obiecaną. Może nie dotrę
610
01:20:41,983 --> 01:20:48,740
tam z wami, ale wy do niej wejdziecie".
Jakby przemawiał przez niego Mojżesz.
611
01:20:48,823 --> 01:20:55,580
Historia Mojżesza uczy nas, że możesz
dotrzeć do Kanaanu, ale wolność nadal
612
01:20:55,664 --> 01:21:02,420
wymagać będzie walki. Zdobycie wolności
to jedno, ale jej zachowanie to rzecz
613
01:21:02,504 --> 01:21:04,547
zupełnie inna.
614
01:21:17,018 --> 01:21:17,936
Ziemia Obiecana.
615
01:21:21,731 --> 01:21:23,191
A ja tam nie wejdę.
616
01:21:26,277 --> 01:21:27,112
Nie.
617
01:21:29,781 --> 01:21:31,241
Ale twoje dzieci owszem.
618
01:21:33,368 --> 01:21:34,285
Mojżeszu?
619
01:21:39,290 --> 01:21:40,542
Wejdźmy do namiotu.
620
01:21:53,722 --> 01:21:54,597
Chodź.
621
01:22:00,061 --> 01:22:02,897
Tam, w krainie Moabu, według
postanowienia Pana, umarł Mojżesz, sługa
622
01:22:02,981 --> 01:22:03,982
Pański.
623
01:22:07,610 --> 01:22:13,867
Nie powstał więcej w Izraelu prorok
podobny do Mojżesza, który by poznał Pana
624
01:22:13,950 --> 01:22:20,206
twarzą w twarz, ani równy we wszystkich
znakach i cudach, które polecił mu Pan
625
01:22:20,290 --> 01:22:26,504
czynić w ziemi egipskiej wobec faraona,
wszystkich sług jego i całego jego kraju;
626
01:22:28,673 --> 01:22:33,511
ani równy mocą ręki i całą wielką
grozą, jaką wywołał Mojżesz na oczach
627
01:22:33,595 --> 01:22:35,764
całego Izraela.
628
01:22:36,764 --> 01:22:56,764
{\an8}Uploaded by MoviesMod.org | Visit & Support