1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:55,055 --> 00:00:59,309
Чудно е чувството да се биде овде
со татко ми, во Јудејската Пустина,
4
00:00:59,309 --> 00:01:04,022
која татко му ја преминал во 1917 г.,
за време на Првата светска војна,
5
00:01:04,356 --> 00:01:07,859
кога бил најмладиот подофицер
на германската армија.
6
00:01:12,197 --> 00:01:15,909
Триесет години подоцна, кога се ближел
кон неговата смрт, напишал:
7
00:01:17,077 --> 00:01:22,624
"Животот и смртта на Евреите е вистинска
загатка што не можев да ја решам."
8
00:01:26,628 --> 00:01:31,216
Дотогаш имал убиено повеќе луѓе
од кој било друг човек во целата историја.
9
00:01:55,281 --> 00:02:05,250
СЕНКАТА НА КОМАНДАНТОТ
10
00:02:11,589 --> 00:02:16,803
ОШВЈЕНЌИМ, ПОЛСКА
11
00:02:23,727 --> 00:02:26,146
УЛ. ЛЕГИОНОВ
12
00:02:27,397 --> 00:02:30,358
Ја помнам како поголема.
13
00:02:31,693 --> 00:02:33,028
Мојот датум на раѓање,
14
00:02:33,028 --> 00:02:36,406
се чини дека куќата била изградена
во 1937 година.
15
00:02:38,450 --> 00:02:40,827
Овде долу...
16
00:02:41,411 --> 00:02:43,997
Ова било твоето мало кралство како дете.
17
00:02:44,831 --> 00:02:47,083
Ова беше нашата дневна соба.
18
00:02:47,083 --> 00:02:49,419
ХАНС ЈУРГЕН ХЕС
19
00:02:49,419 --> 00:02:52,255
Овде имаше кожни каучи,
20
00:02:52,630 --> 00:02:54,215
кафеави фотелји.
21
00:02:55,633 --> 00:02:57,344
Секогаш беше посебно
22
00:02:57,344 --> 00:02:59,346
кога бевме во дневната соба.
23
00:02:59,679 --> 00:03:02,515
Божиќ, родендени...
24
00:03:03,058 --> 00:03:05,310
Семејството беше заедно.
25
00:03:05,643 --> 00:03:09,439
Татко ми не беше во униформа,
26
00:03:10,231 --> 00:03:11,608
носеше бела кошула
27
00:03:11,941 --> 00:03:13,318
со пеперутка вратоврска
28
00:03:13,985 --> 00:03:16,529
и пушеше пура.
29
00:03:17,447 --> 00:03:19,240
Баба ми го даде ова.
30
00:03:19,657 --> 00:03:20,658
Види.
31
00:03:20,658 --> 00:03:21,868
Да. Да. Да.
32
00:03:22,035 --> 00:03:25,497
Тоа беше по раѓањето
на мојата најмлада сестра.
33
00:03:25,663 --> 00:03:27,123
Осумдесет години подоцна.
34
00:03:30,502 --> 00:03:32,754
Татко ми беше Рудолф Хес,
35
00:03:34,172 --> 00:03:36,633
командант на Аушвиц.
36
00:03:45,392 --> 00:03:50,313
Моето семејство се пресели во Аушвиц
37
00:03:51,690 --> 00:03:57,529
кога имав три или четири години.
38
00:03:57,654 --> 00:04:02,659
Живеевме во непосредна близина
на неговото работно место.
39
00:04:02,826 --> 00:04:05,328
ЗАСТАНИ! СТОЈ!
40
00:04:07,205 --> 00:04:09,791
Како деца, мислевме дека ова е затвор...
41
00:04:09,791 --> 00:04:10,917
ЗАСТАНИ
42
00:04:11,042 --> 00:04:13,128
...и дека тој е главниот.
43
00:04:17,966 --> 00:04:21,011
ЗАД ЅИДОТ НА СЕМЕЈНАТА ГРАДИНА
БИЛЕ УБИЕНИ НАД ЕДЕН МИЛИОН ЛУЃЕ.
44
00:04:21,011 --> 00:04:23,972
ПОВЕЌЕТО БИЛЕ ЕВРЕИ.
45
00:04:37,110 --> 00:04:38,695
Грозоморна и сензационална
46
00:04:39,029 --> 00:04:41,781
беше изјавата на поранешниот командант
47
00:04:41,781 --> 00:04:44,659
на концентрациониот логор Аушвиц,
Рудолф Хес.
48
00:04:45,243 --> 00:04:46,327
РУДОЛФ ХЕС, НИРНБЕРГ, 1946 Г.
49
00:04:46,327 --> 00:04:49,831
Во летото 1941 г.,
50
00:04:49,956 --> 00:04:53,668
ме повикаа во Берлин за да примам наредби
51
00:04:53,835 --> 00:04:58,506
лично од Рајхсфирерот СС Химлер.
52
00:04:59,132 --> 00:05:01,343
Ми рече:
53
00:05:01,634 --> 00:05:04,804
"Фирерот даде наредба
54
00:05:05,388 --> 00:05:08,058
за конечно решение на еврејското прашање.
55
00:05:08,683 --> 00:05:14,522
Ние, СС, мора да ја спроведеме наредбава.
56
00:05:15,440 --> 00:05:17,901
Ако не се спроведе сега,
57
00:05:18,443 --> 00:05:21,071
во овој даден момент,
58
00:05:21,321 --> 00:05:27,202
тогаш Евреите подоцна
ќе го уништат германскиот народ."
59
00:05:30,121 --> 00:05:31,623
Добро.
60
00:05:34,459 --> 00:05:35,460
Види.
61
00:05:35,627 --> 00:05:36,836
Да.
62
00:05:37,212 --> 00:05:38,630
Мојот бомбардер.
63
00:05:38,880 --> 00:05:40,882
Кој го направи? Од каде беше?
64
00:05:40,882 --> 00:05:42,759
Не е нешто што се купува во продавница.
65
00:05:42,884 --> 00:05:44,094
Не, не.
66
00:05:44,094 --> 00:05:48,682
Еден од затворениците го направи
со својата екипа.
67
00:05:48,973 --> 00:05:51,309
Тие го направиле за тебе?
- Да.
68
00:05:51,601 --> 00:05:53,269
За мојот роденден.
69
00:05:53,269 --> 00:05:54,604
Еврејски затвореници?
70
00:05:54,604 --> 00:05:55,689
КАЈ ХЕС
71
00:05:55,689 --> 00:05:57,148
Не знам дали беа Евреи.
72
00:05:57,273 --> 00:05:59,818
Веројатно не беа Евреи, туку Полјаци.
73
00:05:59,943 --> 00:06:01,861
Добро.
- Да.
74
00:06:06,074 --> 00:06:11,496
Имав навистина прекрасно
и идилично детство во Аушвиц.
75
00:06:13,707 --> 00:06:18,628
Јас и сестра ми Пупи
бевме постојано заедно.
76
00:06:20,088 --> 00:06:24,467
Веславме на реката со татко ми
77
00:06:25,218 --> 00:06:29,264
или си игравме со кучињата во градината.
78
00:06:37,981 --> 00:06:41,151
Наваму беа нашите спални соби.
79
00:06:45,530 --> 00:06:48,116
Одовде можевме да гледаме надвор.
80
00:06:48,533 --> 00:06:51,036
Имаше голем тревник
81
00:06:51,578 --> 00:06:54,122
и на крајот беше крематориумот.
82
00:06:54,414 --> 00:06:56,541
Можевте да го видите крематориумот одовде?
- Да.
83
00:06:56,708 --> 00:06:58,585
Тогаш немаше дрвја.
84
00:07:02,756 --> 00:07:06,634
Никогаш не дознав што навистина
се случува таму додека бев дете.
85
00:07:06,843 --> 00:07:08,136
Не, ништо.
86
00:07:11,723 --> 00:07:14,267
На аеродромот во Варшава пристигна авион
87
00:07:14,392 --> 00:07:17,103
со поранешни високи нацистички функционери
88
00:07:17,270 --> 00:07:18,813
коишто во текот на германската окупација
89
00:07:18,813 --> 00:07:21,149
беа на важни позиции во Полска.
90
00:07:21,483 --> 00:07:25,904
Тие се обвинети за безброј злосторства
против човештвото.
91
00:07:27,739 --> 00:07:30,825
Бекман, поранешен шеф
на Гестапо во Краков.
92
00:07:32,243 --> 00:07:35,997
Дауме, овластен претставник
на германската влада во Полска.
93
00:07:36,915 --> 00:07:39,918
Хес, командантот
на концентрациониот логор Аушвиц.
94
00:07:40,168 --> 00:07:43,797
Ова е човекот што призна без преседан
95
00:07:43,922 --> 00:07:46,007
дека е одговорен за насилната смрт
96
00:07:46,132 --> 00:07:47,509
на милиони луѓе.
97
00:07:48,385 --> 00:07:53,223
Судот во Варшава ќе одлучува
за вината на секој од нив.
98
00:07:55,642 --> 00:08:04,859
ДОДЕКА ЧЕКАШЕ СУДЕЊЕ ВО ЗАТВОР, РУДОЛФ ХЕС
ЈА НАПИША СВОЈАТА АВТОБИОГРАФИЈА.
99
00:08:12,033 --> 00:08:13,368
Не сум писател.
100
00:08:14,327 --> 00:08:16,329
Пишувањето никогаш не ми било
силна страна.
101
00:08:18,540 --> 00:08:21,167
Запишав сè онака како што го помнам.
102
00:08:22,669 --> 00:08:25,422
Мојот живот беше шарен и разнолик.
103
00:08:27,632 --> 00:08:32,470
ПАЛЕСТИНА, ПРВА СВЕТСКА ВОЈНА
104
00:08:32,470 --> 00:08:36,391
Мојата верба ме водеше низ сите подеми
и падови во животот.
105
00:08:37,392 --> 00:08:39,602
Имав две ѕвезди водилки
106
00:08:39,602 --> 00:08:43,732
откако се вратив како маж од војната
во која влегов како ученик.
107
00:08:44,024 --> 00:08:47,360
Мојата татковина и моето семејство.
108
00:08:50,822 --> 00:08:54,534
Татко ми никогаш не ни кажуваше ништо
за својата работа,
109
00:08:54,659 --> 00:08:56,327
воопшто ништо.
110
00:08:56,703 --> 00:09:03,501
Jа средуваше документацијата,
ги завршуваше работите,
111
00:09:03,668 --> 00:09:05,211
тоа беше тоа.
112
00:09:07,047 --> 00:09:08,590
Не мислам дека
113
00:09:09,716 --> 00:09:12,761
се занимаваше со нешто лично,
не можам да го замислам тоа.
114
00:09:13,803 --> 00:09:15,221
Со масовно убиство?
115
00:09:15,221 --> 00:09:16,473
Да.
116
00:09:25,648 --> 00:09:29,486
Станав командант на нов логор, Аушвиц.
117
00:09:30,904 --> 00:09:34,991
Јас лично не очекував да бидам унапреден
во командант толку брзо.
118
00:09:36,117 --> 00:09:37,869
Тоа не беше лесна задача.
119
00:09:39,329 --> 00:09:44,793
ХЕС ТРЕБАЛО ДА ГО СОЗДАДЕ НАЈГОЛЕМИОТ
КОНЦЕНТРАЦИОНЕН ЛОГОР ВО ГЕРМАНИЈА.
120
00:09:44,793 --> 00:09:49,547
БИЛ ПОСТАВЕН НА ОГРАНИЧЕНА ОБЛАСТ
ОД 40 КВАДРАТНИ КИЛОМЕТРИ ШТО НАЦИСТИТЕ
121
00:09:49,547 --> 00:09:52,550
ЈА НАРЕКУВАЛЕ "ЗОНАТА НА ИНТЕРЕС".
122
00:09:56,638 --> 00:09:59,599
Од ништо и без никакви ресурси,
123
00:09:59,599 --> 00:10:03,353
требаше да изградам нешто огромно
колку што е можно побрзо.
124
00:10:08,942 --> 00:10:11,778
Руски воени затвореници требаше
да го изградат логорот.
125
00:10:13,697 --> 00:10:16,282
Пристигнаа во сосема изнемоштена состојба.
126
00:10:18,326 --> 00:10:22,038
Постојано им дававме дополнителни оброци,
но без успех.
127
00:10:22,706 --> 00:10:24,249
Умираа како муви.
128
00:10:26,251 --> 00:10:28,670
Случаите на канибализам не беа ретки.
129
00:10:30,255 --> 00:10:32,674
Од над десет илјади
руски воени затвореници,
130
00:10:32,674 --> 00:10:35,135
кои требаше да ја сочинуваат
главната работна сила,
131
00:10:35,677 --> 00:10:39,889
до летото 1942 г., само неколку стотици
беа сè уште живи.
132
00:10:48,940 --> 00:10:52,569
Химлер го посети Аушвиц
и темелно разгледа сè.
133
00:10:54,571 --> 00:10:56,906
Се повозивме низ целата "Зона на интерес".
134
00:10:57,365 --> 00:11:01,786
Постојано му го свртував вниманието
кон кусоците. И самиот ги виде.
135
00:11:04,539 --> 00:11:08,626
Ми се развика кога не можев да престанам
да зборувам за ужасните услови.
136
00:11:09,919 --> 00:11:12,714
"Не сакам да слушнам ништо повеќе
за тешкотиите.
137
00:11:13,673 --> 00:11:16,259
За водач на СС нема тешкотии.
138
00:11:16,384 --> 00:11:18,094
Негова задача е да ги реши."
139
00:11:22,849 --> 00:11:24,267
Огромноста, мислам,
140
00:11:25,268 --> 00:11:27,896
на она што го направил,
она што го замислил.
141
00:11:27,896 --> 00:11:32,275
Со години, планирање,
правење овој концентрационен логор
142
00:11:32,275 --> 00:11:37,614
да биде најефикасна машина за истребување
што некогаш постоела, така?
143
00:11:37,947 --> 00:11:41,576
Мислам, ова е негов план.
Аушвиц бил еден вид негова замисла.
144
00:11:41,701 --> 00:11:44,329
НА ТРИ КИЛОМЕТРИ ОД КУЌАТА НА ХЕС
145
00:11:44,329 --> 00:11:47,040
СЕ ГРАДЕШЕ ПРОСТРАН НОВ ЛОГОР:
АУШВИЦ-БИРКЕНАУ.
146
00:11:47,040 --> 00:11:52,504
НЕГОВИТЕ ГАСНИ КОМОРИ И КРЕМАТОРИУМ МОЖЕА
ДА УБИЈАТ И ИЗГОРАТ ДО 10 000 ЛУЃЕ ДНЕВНО.
147
00:11:59,135 --> 00:12:01,221
Аушвиц стана еврејски логор,
148
00:12:01,221 --> 00:12:04,808
собирен логор на Евреите
до обем непознат дотогаш.
149
00:12:07,102 --> 00:12:10,438
За Евреите од Аушвиц, веќе немаше надеж.
150
00:12:10,563 --> 00:12:14,401
Знаеја дека, без исклучок,
се осудени на смрт.
151
00:12:27,080 --> 00:12:31,918
КОМАНДАНТОТ НА АУШВИЦ
АВТОБИОГРАФИЈАТА НА РУДОЛФ ХЕС
152
00:12:33,670 --> 00:12:37,507
"Циклон Б" беше во постојана употреба
за контрола на штетници во Аушвиц.
153
00:12:39,384 --> 00:12:42,721
Решивме да го користиме овој гас
за масовното истребување.
154
00:12:46,057 --> 00:12:51,021
"Самиот јас гледав убиство,
заштитен со гас-маска.
155
00:12:52,897 --> 00:12:56,943
Вратата беше затворена,
а гасот се тураше внатре низ отворите.
156
00:12:59,112 --> 00:13:01,990
Некој извикна: 'Гас'. Па силно викање..."
157
00:13:01,990 --> 00:13:05,118
...викање и туркање настана
кон двете врати.
158
00:13:05,535 --> 00:13:07,287
Но, го издржаа притисокот.
159
00:13:09,998 --> 00:13:13,918
Ги отворивме по неколку часа
откако комората се проветри.
160
00:13:16,838 --> 00:13:19,758
Колку долго траеше ова убиство
не сум сигурен,
161
00:13:19,966 --> 00:13:23,178
но сè уште се слушаше звук на зуење
долго време.
162
00:13:24,763 --> 00:13:28,892
Тоа е кога првпат видов трупови
усмртени со гас на куп.
163
00:13:30,226 --> 00:13:33,271
Воопшто не размислував за самото убиство.
164
00:13:33,730 --> 00:13:36,649
Беше наредено и морав да го извршам.
165
00:13:37,692 --> 00:13:40,403
Кога првпат ги прочитав
мемоарите на дедо ми,
166
00:13:40,403 --> 00:13:43,490
она што го забележав е дека беше
како рамнодушен набљудувач,
167
00:13:43,615 --> 00:13:45,825
само гледајќи се себеси,
гледајќи го она што го прави.
168
00:13:45,825 --> 00:13:51,456
Беше многу рамнодушно, како научник којшто
набљудува безживотен експеримент.
169
00:13:51,623 --> 00:13:54,834
Тоа ми го покажа студенилото
на неговата душа.
170
00:13:58,713 --> 00:14:08,473
ЈУЖНА ГЕРМАНИЈА
171
00:14:35,458 --> 00:14:38,920
Не се разговараше многу за Аушвиц
во моето семејство.
172
00:14:39,254 --> 00:14:41,464
Мислам, татко ми секогаш беше
прилично тивок околу тоа.
173
00:14:41,589 --> 00:14:44,050
Тоа е тивка генерација, нели?
174
00:14:44,175 --> 00:14:47,053
Не зборуваат за работите толку многу,
175
00:14:47,595 --> 00:14:51,016
а тој не е многу зборлест ниту денес,
па тешко е.
176
00:14:51,766 --> 00:14:54,811
Дедо, што правеше кога беше дете?
177
00:14:54,811 --> 00:14:56,271
Одамна сакав да те прашам,
178
00:14:56,271 --> 00:14:59,315
дали некој во твоето семејство
свиреше на инструмент?
179
00:14:59,315 --> 00:15:02,110
Еднаш добив флејта,
180
00:15:02,235 --> 00:15:03,903
но тоа не беше за мене.
181
00:15:03,903 --> 00:15:09,576
Ги затворив дупките и ставив грашок во неа
182
00:15:09,909 --> 00:15:12,454
и ја користев како оружје
за стрелање со грашок.
183
00:15:16,791 --> 00:15:17,876
Да.
184
00:15:18,376 --> 00:15:20,253
Правевме многу глупости.
185
00:15:21,129 --> 00:15:23,715
Имавме сè, базен.
186
00:15:24,924 --> 00:15:28,386
Mе плаши по малку кога ќе помислам
дека тука е овој,
187
00:15:29,596 --> 00:15:32,807
знаете, овој среќен семеен живот
што се случува со
188
00:15:32,807 --> 00:15:37,771
всушност, прилично убави подароци
и радост, забава,
189
00:15:37,771 --> 00:15:42,317
играчки и уживање во животот.
А потоа, на само неколку стотици метри,
190
00:15:43,610 --> 00:15:44,903
зад ѕидовите,
191
00:15:44,903 --> 00:15:50,200
знаете, ѕидови со бодликава жица,
таму се убиваат луѓе.
192
00:15:52,077 --> 00:15:54,954
Тоа е едноставно запрепастувачко,
кога ќе размислиш за тоа.
193
00:15:55,789 --> 00:15:58,500
Дали знаевте што се случува зад ѕидовите?
194
00:15:58,625 --> 00:15:59,668
Не, не знаевме.
195
00:16:00,251 --> 00:16:04,297
Еднаш дознав дека некого убиле
кај оградата,
196
00:16:04,798 --> 00:16:06,174
сакал да избега,
197
00:16:06,758 --> 00:16:12,597
па зборувавме за ова со брат ми
и сестрите некое време.
198
00:16:13,682 --> 00:16:16,810
Но, освен тоа, не знаевме ништо.
199
00:16:16,810 --> 00:16:18,395
Немаше чад.
200
00:16:18,395 --> 00:16:20,563
Многу добро се сеќавам дека кога бев дете,
201
00:16:20,772 --> 00:16:23,316
ако нешто имаше остар мирис
или ако гореше,
202
00:16:23,525 --> 00:16:25,610
дека ти беше свесен за тоа,
203
00:16:26,319 --> 00:16:30,365
чад и разлетан пепел...
204
00:16:30,490 --> 00:16:35,995
Не, не леташе пепел и немаше облаци чад.
205
00:16:36,121 --> 00:16:37,664
Немаше такво нешто.
206
00:16:38,456 --> 00:16:39,958
Дали мислиш дека е можно
207
00:16:40,375 --> 00:16:44,629
да го потиснуваш она
што си го знаел тогаш?
208
00:16:45,046 --> 00:16:47,173
Ако нешто не беше во ред
209
00:16:47,173 --> 00:16:49,175
и ако имаше чад,
210
00:16:49,300 --> 00:16:51,678
ќе го видев, ќе знаев
211
00:16:52,012 --> 00:16:56,433
и ќе поставував прашања бидејќи...
212
00:16:58,309 --> 00:17:00,270
Никогаш немаше да ми текне
213
00:17:00,270 --> 00:17:01,980
дека ги палеа луѓето.
214
00:17:04,941 --> 00:17:07,652
Мене ми е прилично тешко да си замислам
215
00:17:07,652 --> 00:17:11,865
дека навистина не помирисале и не слушнале
и не виделе ништо.
216
00:17:17,078 --> 00:17:19,622
Мислам дека татко ми веројатно потсвесно
217
00:17:19,622 --> 00:17:21,791
потиснува некои од искуствата што ги имал.
218
00:17:25,045 --> 00:17:27,339
Ги става во некои многу длабоки слоеви
на неговата свест
219
00:17:27,339 --> 00:17:29,132
каде што тој навистина не се сеќава.
220
00:17:29,549 --> 00:17:31,426
Како да се заштитува себеси, својот ум.
221
00:17:42,270 --> 00:17:43,271
ИНТЕРВЈУ, АПРИЛ 1945 Г.
222
00:17:43,271 --> 00:17:45,315
Ова е Анита Ласкер, германска Еврејка.
223
00:17:46,024 --> 00:17:47,067
Во Аушвиц,
224
00:17:47,067 --> 00:17:51,571
здрави, живи луѓе беа фрлани
живи во огнот.
225
00:17:52,906 --> 00:17:55,033
Други беа усмртувани со гас.
226
00:17:56,368 --> 00:17:59,996
Мојата барака беше на околу 20 метри
227
00:17:59,996 --> 00:18:03,083
од еден од петте оџаци.
228
00:18:03,625 --> 00:18:06,419
Видов сè со сопствените очи.
229
00:18:07,921 --> 00:18:09,589
Цело време свиреше придружна музика.
230
00:18:09,589 --> 00:18:11,758
И јас бев во оркестарот.
231
00:18:12,717 --> 00:18:17,597
ЛОНДОН, ОБЕДИНЕТО КРАЛСТВО
232
00:18:25,063 --> 00:18:28,566
Во Аушвиц, те убиваа најсофистицирано.
233
00:18:28,566 --> 00:18:29,693
АНИТА ЛАСКЕР-ВОЛФИШ
234
00:18:29,693 --> 00:18:32,487
Луѓето ги убиваа со гас во гасна комора.
235
00:18:33,071 --> 00:18:37,367
Местото беше полно со црн чад,
одвратна миризба. Пекол.
236
00:18:37,992 --> 00:18:41,121
Аушвиц беше "Пекол на Земјата".
237
00:18:43,415 --> 00:18:45,041
Кога пристигнав во Аушвиц,
238
00:18:45,458 --> 00:18:49,087
се случи да има бенд таму
239
00:18:49,337 --> 00:18:52,716
на којшто му требаше челист. Немаа челист.
240
00:18:53,675 --> 00:18:58,555
Така, моето пристигнување изгледаше како,
знаете, голем настан.
241
00:19:02,684 --> 00:19:07,313
Така, станав единствениот челист
во оркестарот на логорот,
242
00:19:07,313 --> 00:19:10,692
што беше многу, многу среќна позиција
да се има.
243
00:19:11,317 --> 00:19:12,819
Апсолутно ми го спаси животот.
244
00:19:20,994 --> 00:19:25,957
Мајка ми го преживеала убиството
на нејзините родители...
245
00:19:27,083 --> 00:19:28,168
МАЈА ЛАСКЕР-ВОЛФИШ
246
00:19:28,168 --> 00:19:33,048
...била сведок на убиство
на милиони други, била изгладнувана.
247
00:19:36,009 --> 00:19:37,844
Секој ужас што може да си го замислите.
248
00:19:40,221 --> 00:19:46,311
Наша задача беше да свириме маршеви
за илјадниците луѓе
249
00:19:46,644 --> 00:19:50,231
што работеа во фабриките
250
00:19:50,357 --> 00:19:52,108
околу Аушвиц.
251
00:19:52,734 --> 00:19:55,153
Бидејќи Германците сакаа
сè да биде убаво и уредно,
252
00:19:55,153 --> 00:19:59,699
па моравме да свириме маршеви
за работниците да можат,
253
00:20:00,116 --> 00:20:03,787
знаете, да чекорат по тактот на музиката.
254
00:20:04,871 --> 00:20:09,959
Но, ова исто така беше замислено
како еден вид забава за стражарите.
255
00:20:10,669 --> 00:20:15,215
Многу досадни места, знаеш, за војниците
да бидат стражари во Аушвиц.
256
00:20:15,465 --> 00:20:20,470
Тоа беа времиња долго пред телевизијата
или некаква забава.
257
00:20:21,012 --> 00:20:26,142
Открив по војната дека имало оркестри
во секој логор.
258
00:20:26,726 --> 00:20:32,148
А командантот на логорот на Биркенау,
каде што бев, одеднаш си помислил:
259
00:20:32,524 --> 00:20:35,443
"Сите имаат музика, и јас сакам музика."
260
00:20:36,111 --> 00:20:38,446
Свиревме со надеж дека следниот ден
ќе бидеме сè уште живи.
261
00:20:38,613 --> 00:20:40,490
Така беше, знаеш?
262
00:20:44,869 --> 00:20:48,081
Ја гледав, мамо, твојата кутија за челото.
263
00:20:49,416 --> 00:20:51,167
Таа е како
264
00:20:52,544 --> 00:20:54,129
споменик, нели?
265
00:20:54,129 --> 00:20:57,590
Да.
- Симбол на твојот живот како челист.
266
00:20:57,590 --> 00:20:58,675
Знам.
267
00:21:00,510 --> 00:21:07,142
АНИТА ЛАСКЕР-ВОЛФИШ, ЧЕЛИСТ
АНГЛИСКИ КАМЕРЕН ОРКЕСТАР
268
00:21:17,027 --> 00:21:21,489
Начинот на кој мајка ми
најде некаков начин
269
00:21:21,489 --> 00:21:27,245
да биде во светот по холокаустот
е со незборување.
270
00:21:28,580 --> 00:21:32,208
Се смести во еден вид тишина.
271
00:21:41,634 --> 00:21:45,680
Имав само една мисла на ум кога дојдов
овде. Да го надополнам загубеното.
272
00:21:45,680 --> 00:21:47,390
Загубениот живот, загубената младост.
273
00:21:50,268 --> 00:21:54,981
Кога пристигнав во Англија,
никој не прашуваше ништо за Аушвиц.
274
00:21:55,607 --> 00:21:59,444
Така, решивме: "Што е поентата во тоа?"
275
00:22:00,487 --> 00:22:05,075
Така, не зборувавме за тоа.
Траеше речиси, мислам дека беа 50 години.
276
00:22:05,784 --> 00:22:07,660
Тогаш децата ми рекоа:
277
00:22:07,786 --> 00:22:10,330
"Мамо, всушност никогаш ни немаш
кажано ништо."
278
00:22:13,333 --> 00:22:19,381
Како дете, добро знаев дека има работи
за кои не смеам да прашувам.
279
00:22:20,256 --> 00:22:22,884
Сè што беше германско беше лошо.
280
00:22:23,009 --> 00:22:27,847
Така, некако се помируваш со неизвесноста
од незнаењето,
281
00:22:28,056 --> 00:22:32,310
не знаејќи ги фактите,
но чувствувајќи дека
282
00:22:32,477 --> 00:22:37,023
има нешто навистина ужасно во заднина.
283
00:22:39,901 --> 00:22:45,865
Сега знам, како психотерапевт, дека децата
родени од преживеаните на холокаустот,
284
00:22:45,990 --> 00:22:49,911
како мене, може да ја наследат траумата
285
00:22:50,245 --> 00:22:53,206
којашто, некако, седи во психата
286
00:22:53,331 --> 00:22:55,959
и нема облик, нема форма, нема зборови,
287
00:22:55,959 --> 00:22:59,045
бидејќи зборовите...
Таа не добила контекст.
288
00:22:59,170 --> 00:23:02,298
Го чувствував ова од кога бев мало дете.
289
00:23:04,134 --> 00:23:08,471
Но, во тоа време никој не го разбираше
влијанието на холокаустот
290
00:23:08,596 --> 00:23:11,683
врз втората генерација.
291
00:23:12,434 --> 00:23:13,977
Ова беше мојата соба.
292
00:23:15,353 --> 00:23:17,564
Беше моја прва соба,
293
00:23:18,064 --> 00:23:20,900
но не беше среќно место.
294
00:23:28,158 --> 00:23:33,413
Кога ги гледам своите слики,
веројатно на возраст под две години,
295
00:23:33,705 --> 00:23:35,999
ме обзема тага.
296
00:23:39,169 --> 00:23:41,963
Ова се снимки од дете во длабок очај.
297
00:23:42,088 --> 00:23:45,717
Дете кое не е слатко и дебелко,
298
00:23:46,259 --> 00:23:48,219
туку изобличено дете.
299
00:23:49,054 --> 00:23:55,935
Мојата битка низ животот е некако
симболизирана во овие рани слики.
300
00:23:57,520 --> 00:23:58,938
Мајка ми не беше таму.
301
00:24:02,859 --> 00:24:05,236
Ова се слики на неспособност
302
00:24:05,528 --> 00:24:09,282
да се грижи за мене на начинот
што ми беше потребен.
303
00:24:09,991 --> 00:24:12,660
А тоа, според мене, беше
304
00:24:12,911 --> 00:24:18,208
последица од искуствата на мајка ми
во холокаустот.
305
00:24:28,259 --> 00:24:30,470
Јас сум погрешна мајка за мојата ќерка.
306
00:24:31,805 --> 00:24:33,348
Многу сум едноставна.
307
00:24:33,807 --> 00:24:36,601
Трауматизирана. Заборави.
Продолжи си со животот.
308
00:24:48,029 --> 00:24:51,825
Ако имаш живеено низ неверојатниот ужас
309
00:24:51,825 --> 00:24:55,787
низ кој јас живеев, многу е тешко
да покажеш
310
00:24:55,787 --> 00:24:57,956
сочувство или емпатија.
311
00:25:00,000 --> 00:25:02,210
Знаеш дека јас сум некој
кому не му треба ништо.
312
00:25:02,544 --> 00:25:04,879
Никогаш не можев да разберам
зошто ти требаше сè.
313
00:25:06,047 --> 00:25:07,507
Комплетна анатема за мене.
314
00:25:08,174 --> 00:25:09,801
И сè уште ми е анатема.
315
00:25:10,301 --> 00:25:12,721
Тоа што ми требаше едноставно
не беше достапно.
316
00:25:13,430 --> 00:25:15,890
Мислам дека она што ти требаше
беше мајка ти да биде дома.
317
00:25:15,890 --> 00:25:16,975
Точно.
318
00:25:16,975 --> 00:25:18,309
Така мислев. Но, за мене...
- Да.
319
00:25:18,309 --> 00:25:20,895
...мајка ти не беше дома зошто моравме
да имаме леб на масата.
320
00:25:21,021 --> 00:25:23,606
Да, да.
- Но, како може дете да го разбере тоа?
321
00:25:23,606 --> 00:25:24,691
Да. Секако.
- Да.
322
00:25:24,858 --> 00:25:29,612
Мислам дека сметаш
дека јас и ти сме многу различни.
323
00:25:32,741 --> 00:25:36,286
Дали мислиш дека има некакви сличности?
324
00:25:37,871 --> 00:25:39,664
Ќе морам да барам надалеку.
325
00:25:41,458 --> 00:25:43,752
Ќе морам да барам надалеку.
- Навистина?
326
00:25:44,252 --> 00:25:45,253
Да.
327
00:25:46,171 --> 00:25:50,008
Навистина е интересно, нели,
дека целиот мој живот кој,
328
00:25:50,592 --> 00:25:55,180
делови од него беа за чувството
на неприпаѓање,
329
00:25:58,266 --> 00:26:01,728
во ниедна смисла во британското општество
330
00:26:02,729 --> 00:26:04,105
или едноставно неприпаѓање
331
00:26:04,439 --> 00:26:07,692
и сè секогаш беше голем напор.
332
00:26:07,692 --> 00:26:08,902
Но, јас имав среќа
333
00:26:09,027 --> 00:26:13,239
бидејќи имав многу исполнет живот
во Англија,
334
00:26:14,741 --> 00:26:16,201
со кој ти не се справуваше.
335
00:26:16,910 --> 00:26:21,706
За тебе, ова беше засолниште.
- Да.
336
00:26:23,667 --> 00:26:28,046
Но, мора да сфатите, гледајќи наназад,
каква беше ситуацијата во Германија.
337
00:26:28,254 --> 00:26:33,009
Голема невработеност и потоа се појави
овој прекрасен г. Хитлер.
338
00:26:33,009 --> 00:26:35,887
Одеднаш, ние сме некои повторно.
339
00:26:36,763 --> 00:26:40,767
Па, да, националсоцијализмот
доживеа голем успех.
340
00:26:52,862 --> 00:26:55,824
Сметав дека националсоцијалистичкиот
поглед на светот
341
00:26:55,949 --> 00:26:59,035
беше единствениот соодветен
за германскиот народ.
342
00:27:05,166 --> 00:27:07,293
Антисемитизмот не е ништо ново.
343
00:27:10,964 --> 00:27:13,425
Отсекогаш постоел насекаде низ светот.
344
00:27:14,467 --> 00:27:18,221
Стана поевидентен кога Евреите
се втурнаа себеси напред
345
00:27:18,221 --> 00:27:20,348
премногу во нивната потрага по моќ.
346
00:27:23,059 --> 00:27:26,896
Сакам да нагласам дека лично
никогаш не сум ги мразел Евреите,
347
00:27:27,230 --> 00:27:29,899
но ги сметав за непријател
на нашиот народ.
348
00:27:32,819 --> 00:27:33,903
Може да те прашам нешто?
349
00:27:33,903 --> 00:27:37,907
Книгава е издадена пред многу години,
350
00:27:38,158 --> 00:27:39,784
зошто никогаш ја немаш прочитано?
351
00:27:39,909 --> 00:27:42,704
Тукушто дознав дека напишал книга,
352
00:27:42,871 --> 00:27:45,707
не знаев за неа претходно.
353
00:27:46,833 --> 00:27:49,377
Никој не ми кажа за неа.
354
00:27:50,003 --> 00:27:53,631
Знам дека имавме германска копија
од книгата дома.
355
00:27:53,757 --> 00:27:56,134
Ти ја имаше.
356
00:27:56,301 --> 00:27:58,720
Можеби не си ја прочитал, но книгата
357
00:27:58,720 --> 00:28:01,723
"Командантот на Аушвиц"
358
00:28:02,015 --> 00:28:04,392
беше во нашиот дом многу години.
359
00:28:04,684 --> 00:28:07,604
Ја прочитав таму првпат на германски.
360
00:28:07,604 --> 00:28:08,813
Беше на баба.
361
00:28:09,356 --> 00:28:15,653
Мајка ми никогаш не ми имаше кажано
дека има биографија,
362
00:28:15,653 --> 00:28:18,573
но ако била таму, ќе знаев
363
00:28:18,698 --> 00:28:21,910
и ќе ја имав прочитано,
тоа не може да е точно.
364
00:28:21,910 --> 00:28:23,244
Не знам.
365
00:28:25,038 --> 00:28:30,168
Зошто избегнувавте да се соочите
со семејното минато?
366
00:28:32,462 --> 00:28:37,133
Па, холокаустот е толку ужасна работа...
367
00:28:38,468 --> 00:28:40,512
Едноставно не сакав...
368
00:28:43,682 --> 00:28:45,392
...да се оптоварувам себеси со тоа.
369
00:28:53,525 --> 00:28:59,155
СЕВЕРНА ГЕРМАНИЈА
370
00:29:08,123 --> 00:29:11,334
КОМАНДАНТОТ НА АУШВИЦ
371
00:29:12,210 --> 00:29:16,089
"Затворениците од Зондеркомандата
се грижеа
372
00:29:16,756 --> 00:29:20,010
процесот на соблекување да се случи брзо,
373
00:29:20,635 --> 00:29:24,931
за жртвите да немаат многу време
за размислување."
374
00:29:26,391 --> 00:29:30,270
Еднаш, две мали деца беа толку
задлабочени во нивната игра
375
00:29:30,395 --> 00:29:34,691
што никако не сакаа да дозволат мајка им
да ги оттргне од неа.
376
00:29:34,691 --> 00:29:38,903
ИЗБРАНИ ЗА УСМРТУВАЊЕ СО ГАС
377
00:29:38,903 --> 00:29:42,949
Дури и Евреите од Зондеркомандата
не сакаа да ги земат децата.
378
00:29:48,538 --> 00:29:51,583
Никогаш нема да го заборавам изразот
на мајката во нејзините очи,
379
00:29:51,583 --> 00:29:54,878
молејќи за милост бидејќи сигурно знаеше
што се случува.
380
00:29:54,878 --> 00:29:57,797
ЧЕКАЊЕ ЗА ВЛЕЗ ВО ГАСНАТА КОМОРА
381
00:29:57,797 --> 00:30:00,884
Оние во гасната комора
веќе стануваа нестрпливи.
382
00:30:02,344 --> 00:30:05,930
Морав да дејствувам. Сите гледаа во мене.
383
00:30:07,640 --> 00:30:09,934
Кимнав со главата кон подофицерот
384
00:30:09,934 --> 00:30:12,645
и тој ги зеде децата,
коишто жестоко се спротивставуваа,
385
00:30:12,645 --> 00:30:15,940
в раце и ги стави во гасната комора
со мајката,
386
00:30:15,940 --> 00:30:18,109
чиишто врисоци беа срцепарателни.
387
00:30:23,740 --> 00:30:27,535
Видов и жена која се обиде да ги турне
своите деца надвор од гасната комора
388
00:30:27,660 --> 00:30:29,579
додека се затвораше вратата.
389
00:30:30,038 --> 00:30:34,542
Плачејќи, таа извика: "Барем оставете ги
да живеат моите драгоцени деца."
390
00:30:37,045 --> 00:30:40,256
Гледајќи жени како влегуваат
во гасните комори со деца,
391
00:30:40,465 --> 00:30:42,967
честопати мислев на сопственото семејство.
392
00:30:59,984 --> 00:31:03,238
Кога прочитав дека бил таму
393
00:31:03,405 --> 00:31:06,616
и гледал како децата и жените
394
00:31:06,741 --> 00:31:08,660
биле водени во гасните комори
395
00:31:10,370 --> 00:31:14,332
и мислел на нас, на неговите деца
и неговата жена...
396
00:31:15,583 --> 00:31:19,504
Посакувам да не го прочитав тоа.
397
00:31:19,879 --> 00:31:21,297
Грозно е.
398
00:31:32,976 --> 00:31:35,186
Навистина не верував во тоа.
399
00:31:37,063 --> 00:31:38,231
Но...
400
00:31:40,400 --> 00:31:44,738
Ова беа негови зборови,
па мора да е вистина.
401
00:31:50,243 --> 00:31:57,208
ЛОНДОН, ОБЕДИНЕТО КРАЛСТВО
402
00:32:05,633 --> 00:32:11,890
Потекнувам од целосно асимилирано
германско еврејско семејство.
403
00:32:12,307 --> 00:32:16,227
Татко ми беше војник
во Првата светска војна
404
00:32:16,353 --> 00:32:20,690
со железниот крст и сите...
Да, бевме Германци
405
00:32:22,067 --> 00:32:25,403
и Евреи, но не ја практикувавме
еврејската вера.
406
00:32:25,612 --> 00:32:28,531
ТАТКО МИ
407
00:32:28,531 --> 00:32:30,992
Мојот татко, за жал,
беше целосен оптимист.
408
00:32:30,992 --> 00:32:33,620
Рече дека Германците не може
да се толку глупави.
409
00:32:33,620 --> 00:32:38,208
А потоа сфати дека Германците
се толку глупави.
410
00:32:40,001 --> 00:32:45,548
Во 1930 година, на сите Евреи во Германија
им била одземена националноста.
411
00:32:46,633 --> 00:32:49,177
Мајка ми и татко ми,
што се однесува до тоа,
412
00:32:49,177 --> 00:32:53,431
никогаш не беа заинтересирани за враќање
на германското државјанство,
413
00:32:53,431 --> 00:32:55,433
иако би имале право на тоа.
414
00:33:00,480 --> 00:33:03,566
Германија беше завршена за мене.
Не припаѓам таму.
415
00:33:04,109 --> 00:33:07,195
Одвај чекав да станам
натурализирана Британка.
416
00:33:08,029 --> 00:33:11,533
Животот без пасош е многу комплициран.
417
00:33:17,706 --> 00:33:22,168
Но, решив дека е време
да си го земам државјанството.
418
00:33:23,670 --> 00:33:27,507
Кога ми го доставија германскиот пасош
на домашна адреса,
419
00:33:27,632 --> 00:33:31,219
се сеќавам дека имав огромно чувство
на возбуда.
420
00:33:31,469 --> 00:33:33,013
Се чувствував победнички.
421
00:33:48,361 --> 00:33:49,571
Дали ти треба ова?
422
00:33:53,074 --> 00:33:56,536
Дали преселувањето од домот ќе се случи
во текот на следните 28 дена?
423
00:33:56,661 --> 00:33:57,704
Да.
424
00:34:01,332 --> 00:34:05,170
Дали преселувањето од домот ќе се случи
во текот на следните 28 дена?
425
00:34:06,254 --> 00:34:07,464
Да!
426
00:34:07,797 --> 00:34:11,343
Така, сега започнувам нов живот.
427
00:34:11,801 --> 00:34:14,346
Решив да пробам да живеам во Германија,
428
00:34:14,637 --> 00:34:19,893
земја во која никогаш не сум живеела
и чиј јазик не го зборувам.
429
00:34:20,477 --> 00:34:23,938
Но, моите коски припаѓаат таму.
430
00:34:24,189 --> 00:34:29,110
Никогаш не требаше да се родам овде.
Требаше да се родам во Германија.
431
00:34:29,694 --> 00:34:30,945
Здраво, мамо.
432
00:34:31,196 --> 00:34:33,448
Ќе ми треба малку време за товарање.
433
00:34:33,573 --> 00:34:35,241
Дали може да се поместиш малку нанапред?
434
00:34:37,869 --> 00:34:38,953
Не, застани!
435
00:34:42,499 --> 00:34:44,167
Ги сакаш овие ламбички?
436
00:34:44,167 --> 00:34:46,252
Па, само донеси ги или како било.
- Добро.
437
00:34:47,087 --> 00:34:48,421
Се трудам најдобро што можам, мамо.
438
00:35:00,350 --> 00:35:08,692
БЕРЛИН, ГЕРМАНИЈА
439
00:35:18,910 --> 00:35:25,250
Емигрирањето во Германија беше дочекано
со некои неверојатни реакции,
440
00:35:25,959 --> 00:35:29,629
бидејќи на крајот на краиштата, ова беше
земјата каде што баба ми и дедо ми
441
00:35:29,754 --> 00:35:33,091
беа убиени, како и многу Евреи
442
00:35:33,341 --> 00:35:37,470
и беше земјата
од која моите родители побегнале.
443
00:35:38,388 --> 00:35:42,892
Всушност, мајка ми не стапна назад
во Германија многу, многу години.
444
00:35:45,520 --> 00:35:46,521
Мамо.
445
00:35:46,521 --> 00:35:49,274
Види, види, види, значи овде живееш?
446
00:35:49,274 --> 00:35:50,817
Овде.
447
00:35:51,776 --> 00:35:54,863
Види, види, види. О, Боже.
448
00:36:01,661 --> 00:36:03,747
О, убаво изгледа.
449
00:36:03,872 --> 00:36:05,999
Седни и запали цигара.
- Да.
450
00:36:06,833 --> 00:36:09,085
О, да, цела галерија таму. Да.
451
00:36:09,919 --> 00:36:13,465
Многу, многу импресивно.
452
00:36:14,090 --> 00:36:19,179
Сега, треба да ги тргнеш сите овие украси
за да може да се гледаат книгите.
453
00:36:19,763 --> 00:36:22,599
Изложба ли е или полица за книги?
454
00:36:23,224 --> 00:36:25,185
Не, си ги сакам моите украси.
455
00:36:26,269 --> 00:36:30,273
Претпоставувам дека, на некој начин,
создавањето на овој дом овде
456
00:36:30,732 --> 00:36:37,155
има некаква врска со идејата
да се вратат украдените животи,
457
00:36:37,655 --> 00:36:40,200
но исто така и мојот непроживеан живот.
458
00:36:40,742 --> 00:36:41,743
Да.
459
00:36:42,077 --> 00:36:43,661
И да се покаже што можело да биде,
460
00:36:43,661 --> 00:36:47,791
а било уништено без никаква друга причина,
освен глупоста.
461
00:36:47,957 --> 00:36:52,212
Да.
462
00:36:53,546 --> 00:36:57,884
Но, за жал, се чини дека глупоста е вечна.
463
00:36:58,843 --> 00:37:01,471
Знаеш, на луѓето очигледно им требаат
жртвени јагниња
464
00:37:01,596 --> 00:37:03,973
и светот е во таков хаос во моментов.
465
00:37:03,973 --> 00:37:05,725
Вообичаено е.
466
00:37:06,267 --> 00:37:08,603
Повторно е вина на Евреите.
467
00:37:08,603 --> 00:37:14,859
Овде, продолжив да ја доживувам
оваа ужасна културна дисонанција.
468
00:37:15,026 --> 00:37:20,281
Се соочив со несвесен антисемитизам.
469
00:37:20,490 --> 00:37:23,159
Сигурно не си го замислуваш тоа?
- Не, не си го замислувам.
470
00:37:23,576 --> 00:37:27,872
Понекогаш е тешко да не посакаш
да се завртиш и да побегнеш.
471
00:37:28,081 --> 00:37:30,000
Но, каде?
- Точно.
472
00:37:30,125 --> 00:37:33,086
Тоа е еврејската судбина.
- Тоа е еврејската судбина.
473
00:37:33,336 --> 00:37:34,504
Не припаѓаш никаде.
- Да.
474
00:37:34,629 --> 00:37:38,925
А онаму каде што припаѓаш, каде што треба
да припаѓаш, таму имаш најголем проблем.
475
00:37:46,099 --> 00:37:49,936
Процесот на селекција на рампата
беше полн со инциденти.
476
00:37:50,603 --> 00:37:52,439
Кога семејствата се разделуваа,
477
00:37:52,439 --> 00:37:55,066
а мажите се одвојуваа
од жените и децата,
478
00:37:55,233 --> 00:37:58,903
голема вознемиреност и немир го брануваа
депортацискиот центар.
479
00:37:59,279 --> 00:38:02,741
А одделувањето на оние што беа способни
за работа го надополнуваше ова.
480
00:38:03,658 --> 00:38:06,661
Бидејќи семејствата сакаа да останат
заедно по секоја цена.
481
00:38:11,291 --> 00:38:14,252
Евреите имаат силно развиено
чувство за семејство.
482
00:38:14,711 --> 00:38:17,297
Се лепат еден за друг како морски полжави.
483
00:38:19,466 --> 00:38:24,262
Ова ги натера сите оние што ја вршеа
оваа монструозна задача да се замислат.
484
00:38:25,055 --> 00:38:26,973
Остави трајни впечатоци.
485
00:38:29,267 --> 00:38:33,646
Повеќето од учесниците често доаѓаа
кај мене додека вршев инспекција.
486
00:38:33,980 --> 00:38:36,733
Го слушав истото прашање
повторно и повторно.
487
00:38:38,610 --> 00:38:41,237
"Дали е неопходно стотици илјади жени
488
00:38:41,237 --> 00:38:43,782
и деца да бидат истребени?"
489
00:38:46,076 --> 00:38:49,204
А јас, којшто самиот си го поставував
истото прашање
490
00:38:49,204 --> 00:38:51,122
безброј пати длабоко во себе,
491
00:38:51,456 --> 00:38:55,877
морав да ги избркам со фирерска наредба,
да ги утешам со тоа.
492
00:38:57,295 --> 00:39:00,173
Морав да им кажам дека истребувањето
на Евреите
493
00:39:00,382 --> 00:39:03,426
беше неопходно за да се ослободи Германија
и нашите потомци
494
00:39:03,593 --> 00:39:06,262
од нашите непријатели еднаш засекогаш.
495
00:39:15,021 --> 00:39:18,108
Мојот дедо, очигледно, некако
ја имаше проголтано,
496
00:39:18,525 --> 00:39:20,568
знаете, нацистичката идеологија.
497
00:39:20,568 --> 00:39:24,280
Општествен дарвинизам во извесна смисла,
ја имаше проголтано таа јадица.
498
00:39:24,948 --> 00:39:28,535
Имало смисла за него во тоа време,
супериорната раса.
499
00:39:29,577 --> 00:39:35,542
Му го доделиле Аушвиц,
а тој како човечко суштество
500
00:39:35,542 --> 00:39:38,712
и неговиот карактер биле такви што
тој одлично си ја вршел работата.
501
00:39:40,171 --> 00:39:46,052
ЈУЖНА ГЕРМАНИЈА
502
00:39:50,724 --> 00:39:53,768
Татко, ти благодариме толку многу,
Господи, за твојот збор.
503
00:39:53,893 --> 00:39:57,897
Благодариме за љубовта кон нас, Господи.
За твоето трпение кон нас, Господи.
504
00:39:58,314 --> 00:40:00,316
Се грижиш за нас како да сме
твои деца, Боже.
505
00:40:00,316 --> 00:40:02,527
Благодариме што нè благословуваш вака.
506
00:40:02,736 --> 00:40:04,946
Се молам за сето ова во име на Исус. Амин.
507
00:40:05,655 --> 00:40:08,033
Во ред, навалете, момци. Вкусно е.
- Би рекол, прво дамите.
508
00:40:08,158 --> 00:40:09,367
Лапајте. Лапајте.
509
00:40:11,119 --> 00:40:13,496
Јас сум пастор
во Библиската црква од Штутгарт.
510
00:40:13,621 --> 00:40:15,665
Опслужуваме меѓународна заедница,
511
00:40:15,665 --> 00:40:20,295
вклучително и персонал од американските
воени бази и други иселеници.
512
00:40:20,503 --> 00:40:23,340
Го одржуваме нашиот месечен
машки појадок за молитва.
513
00:40:23,757 --> 00:40:26,634
Само мажите од црквата имаат полезно,
514
00:40:26,760 --> 00:40:28,511
побожно, убаво време заедно, тоа е сè.
515
00:40:28,678 --> 00:40:30,805
Момци, имате доволно место таму, сите?
516
00:40:30,805 --> 00:40:35,018
Кога читав, мислев на, знаете, мажите
тука денес, мажите,
517
00:40:35,018 --> 00:40:36,770
христијаните и секој маж.
518
00:40:37,354 --> 00:40:41,733
Мажите воопшто во 21 век, така?
Што е нашата мисија?
519
00:40:42,233 --> 00:40:45,070
Библијата нè повикува нас мажите
да бидеме водачи.
520
00:40:45,236 --> 00:40:47,864
Со водството доаѓа огромна одговорност,
521
00:40:48,281 --> 00:40:49,991
не само во она што го проповедаме дома,
522
00:40:49,991 --> 00:40:53,286
но и како постапуваме и чекориме со Бога
секој ден, па...
523
00:40:53,286 --> 00:40:54,371
Точно.
524
00:40:54,371 --> 00:40:57,123
Кога станав христијанин
и кога го прочитав Стариот завет,
525
00:40:57,123 --> 00:40:59,626
зборува за гревовите на татковците,
526
00:40:59,918 --> 00:41:03,630
дека Бог ќе ги преиспита нив, знаете,
на третата или четвртата генерација.
527
00:41:03,630 --> 00:41:05,048
И си помислив: "Леле."
528
00:41:06,007 --> 00:41:11,638
Дедо ми бил вреден, амбициозен човек,
педантен човек.
529
00:41:12,347 --> 00:41:16,184
Но, до тој степен што се претворил
во ова чудовиште,
530
00:41:16,184 --> 00:41:22,148
овој безмилосен убиец
и да, не бил внимателен.
531
00:41:22,315 --> 00:41:24,275
Не мислам дека може да станеме
масовни убијци,
532
00:41:24,401 --> 00:41:26,528
но мислам дека секое човечко суштество,
сите ние,
533
00:41:26,820 --> 00:41:31,074
имаме склоност да тргнеме во насока
што е целосно погрешна.
534
00:41:31,574 --> 00:41:33,618
Ви благодарам многу. Па, да се помолиме.
535
00:41:34,828 --> 00:41:36,996
Размислувајќи за наследството на дедо ми,
536
00:41:37,956 --> 00:41:40,417
има крв на рацете на семејството Хес.
537
00:41:40,917 --> 00:41:43,962
Луѓето сè уште страдаат денес, мислам,
дури и во моето семејство,
538
00:41:44,254 --> 00:41:46,006
знаете, речиси 80 години подоцна.
539
00:41:49,884 --> 00:41:56,808
ИСТОЧЕН БРЕГ, САД
540
00:42:01,855 --> 00:42:06,609
Ја немам видено сестра ми 55 години
541
00:42:08,611 --> 00:42:11,322
и се радувам што ќе ја видам.
542
00:42:12,073 --> 00:42:16,369
Можеби ќе успееме да разговараме малку
543
00:42:16,870 --> 00:42:20,373
за нашето минато и нашето детство.
544
00:42:22,459 --> 00:42:25,837
Донесов изненадување,
545
00:42:26,546 --> 00:42:31,676
бидејќи како деца игравме "Кралот жаба"
546
00:42:32,302 --> 00:42:35,889
и јас бев кралот жаба и морав да ја фатам
547
00:42:37,098 --> 00:42:40,810
златната топка на принцезата
548
00:42:40,810 --> 00:42:44,397
што паднала во барата,
549
00:42:45,357 --> 00:42:47,359
а навистина не сакав да го правам тоа.
550
00:43:22,769 --> 00:43:24,771
Здраво, кралу жаба.
551
00:43:25,063 --> 00:43:26,481
Здраво, кралу жаба.
552
00:43:26,481 --> 00:43:27,857
Принцезо!
553
00:43:29,359 --> 00:43:34,489
Како што може да видиш,
јас сум кралот жаба со круната.
554
00:43:34,739 --> 00:43:37,867
О, Боже. О, Боже. Видете го кралот жаба.
555
00:43:37,992 --> 00:43:43,832
Пред околу 80 години твојата златна топка
падна во барата.
556
00:43:43,998 --> 00:43:45,000
О, Боже.
557
00:43:45,000 --> 00:43:47,460
Ми рече да ја побарам.
558
00:43:48,128 --> 00:43:51,589
Ми требаа 80 години да ја најдам.
559
00:43:53,383 --> 00:43:56,177
О, Боже. Влези.
560
00:43:56,886 --> 00:43:58,221
Морам да се движам со...
561
00:43:58,346 --> 00:44:03,393
Малку сум нестабилна без бастунот, знаеш?
562
00:44:04,602 --> 00:44:05,603
Да.
563
00:44:08,982 --> 00:44:10,025
Леле.
564
00:44:18,158 --> 00:44:20,326
ПУПИ
565
00:44:20,326 --> 00:44:21,995
О, Боже.
566
00:44:23,496 --> 00:44:27,292
Порано беше модел за Баленсијага.
567
00:44:27,459 --> 00:44:28,460
Да.
568
00:44:29,669 --> 00:44:32,255
И двајцата сме остареле малку.
569
00:44:33,840 --> 00:44:35,467
Како си?
570
00:44:36,217 --> 00:44:38,011
Не сум добро,
571
00:44:39,054 --> 00:44:44,184
бидејќи ракот делува на моето тело.
572
00:44:44,184 --> 00:44:45,727
Тоа не е добро.
573
00:44:45,852 --> 00:44:48,480
Нема што да се прави.
574
00:44:49,189 --> 00:44:51,024
Среќна сум што си тука.
575
00:44:52,317 --> 00:44:54,444
Убаво си облечен, убави чевли!
576
00:44:54,652 --> 00:44:56,488
Само најдобрите за мене.
577
00:44:59,657 --> 00:45:00,909
Ене ги мама и тато.
578
00:45:01,034 --> 00:45:02,035
Да.
579
00:45:02,035 --> 00:45:03,620
Слика од нивната свадба.
580
00:45:07,916 --> 00:45:08,917
Види...
581
00:45:10,001 --> 00:45:12,337
Јас и ти во базенот.
582
00:45:12,462 --> 00:45:13,421
Убаво.
583
00:45:19,469 --> 00:45:22,222
Моето семејство си поминуваше
прекрасно во Аушвиц.
584
00:45:23,765 --> 00:45:26,017
Жена ми го имаше својот цветен рај.
585
00:45:28,478 --> 00:45:31,815
Децата можеа да водат безгрижен
и пријатен живот.
586
00:45:33,983 --> 00:45:37,278
Во лето, се плискаа во плиткиот базен
во градината.
587
00:45:38,154 --> 00:45:41,282
Но, најголема радост им претставуваше
кога тато се капеше со нив.
588
00:45:42,033 --> 00:45:44,869
Дома честопати се случуваше моите мисли
одеднаш да се свртат кон
589
00:45:45,078 --> 00:45:47,747
некои од процесите на истребување.
590
00:45:50,417 --> 00:45:53,712
Честопати кога ќе ги видев нашите деца
како среќно си играат,
591
00:45:53,920 --> 00:45:56,589
жена ми како е пресреќна со најмалото,
592
00:45:56,715 --> 00:46:01,219
си помислував: "Уште колку долго
ќе трае нашата среќа?"
593
00:46:03,847 --> 00:46:06,558
Се прашував,
594
00:46:07,600 --> 00:46:11,896
кога ја прочита книгата на тато,
595
00:46:12,605 --> 00:46:18,361
дали размисли за неа?
596
00:46:19,320 --> 00:46:20,321
Не.
597
00:46:20,321 --> 00:46:24,701
Дали направи да се сетиш на нешто?
598
00:46:26,828 --> 00:46:28,580
Имам убави спомени.
599
00:46:28,747 --> 00:46:31,541
Имавме прекрасни мајка и татко.
600
00:46:31,833 --> 00:46:33,501
Да.
- Прекрасни.
601
00:46:35,754 --> 00:46:37,714
Многумина немаат толку добар...
602
00:46:38,590 --> 00:46:39,883
Да.
- ...живот.
603
00:46:40,008 --> 00:46:42,218
Да, тоа е точно.
604
00:46:42,886 --> 00:46:46,348
Кога зборува во неговата книга
дека бил пред гасните комори
605
00:46:46,348 --> 00:46:48,767
кога ги втерувале жените и децата.
606
00:46:48,892 --> 00:46:51,269
Како се чувствувате
кога размислувате за тоа?
607
00:46:51,269 --> 00:46:55,023
Бев многу тажна и имам кошмари понекогаш
608
00:46:55,023 --> 00:47:01,237
бидејќи тој беше единствениот којшто кажа
што се правело таму.
609
00:47:02,072 --> 00:47:03,615
Тој беше добра личност.
610
00:47:04,199 --> 00:47:07,535
Сакате да кажете бил искрен за својата
улога во масовното истребување?
611
00:47:07,660 --> 00:47:11,247
Да, но тој влезе во тоа
и не можеше да излезе.
612
00:47:11,748 --> 00:47:14,501
А што мислите за мајка ви, Хедвиг?
613
00:47:15,043 --> 00:47:21,966
Дали мислиш дека мама знаеше повеќе
614
00:47:22,258 --> 00:47:25,470
и беше повеќе вклучена во целата приказна?
615
00:47:25,804 --> 00:47:28,056
Не мислам дека знаеше.
616
00:47:28,640 --> 00:47:30,392
Не можам да си го замислам тоа.
617
00:47:30,558 --> 00:47:31,601
Ако знаеше,
618
00:47:32,602 --> 00:47:36,606
сигурно тато ќе го спомнеше тоа
во неговата книга.
619
00:47:36,606 --> 00:47:41,986
Да. Никогаш не сме зборувале
за овие работи.
620
00:47:41,986 --> 00:47:48,535
Мама се согласуваше со сè.
621
00:47:48,743 --> 00:47:49,786
Да.
622
00:47:51,246 --> 00:47:53,498
Нè заштитуваше од сè
623
00:47:53,498 --> 00:47:56,084
и направи сè да биде прекрасно за нас.
624
00:47:57,752 --> 00:47:59,546
Мама преживеа многу.
625
00:47:59,546 --> 00:48:00,630
Да.
626
00:48:00,755 --> 00:48:02,215
И секогаш беше љубезна.
627
00:48:02,924 --> 00:48:06,177
Никогаш не видов ништо лошо во Аушвиц.
628
00:48:06,386 --> 00:48:08,263
Секогаш сè беше убаво.
629
00:48:08,638 --> 00:48:14,477
Потоа војната заврши
и потоа сè се распадна на парчиња.
630
00:48:16,229 --> 00:48:19,607
Штета што сме толку далеку.
631
00:48:21,109 --> 00:48:24,696
Можевме да зборуваме за сето ова...
632
00:48:24,696 --> 00:48:25,780
Да.
633
00:48:25,780 --> 00:48:27,657
...за да се справиме подобро.
634
00:48:27,657 --> 00:48:28,742
Да.
635
00:48:28,742 --> 00:48:32,996
Да, во животот сè не се случува
онака како што сакаш.
636
00:48:33,121 --> 00:48:34,831
Точно.
637
00:49:09,282 --> 00:49:11,242
На крајот на 1942 година,
638
00:49:12,869 --> 00:49:18,416
жена ми дозна
од тогашниот регионален лидер
639
00:49:19,084 --> 00:49:22,420
на Горна Шлезија
640
00:49:22,879 --> 00:49:27,175
за она што се случуваше во мојот логор.
641
00:49:34,891 --> 00:49:41,815
Жена ми ме праша дали е вистина
642
00:49:43,900 --> 00:49:45,610
и јас признав дека е.
643
00:49:46,236 --> 00:49:49,364
Тоа беше моето единствено
прекршено ветување на Рајхсфирерот.
644
00:49:49,531 --> 00:49:52,909
Инаку, никогаш не зборував
за тоа со никого.
645
00:49:54,452 --> 00:49:58,123
Не мислам дека мајка ми
навистина знаеше нешто.
646
00:49:59,541 --> 00:50:04,045
Веројатно имала некое магливо знаење,
647
00:50:04,629 --> 00:50:06,756
но сигурен сум дека не ги знаела деталите.
648
00:50:09,134 --> 00:50:11,094
Не сакам да зборувам за тоа повеќе.
649
00:50:11,636 --> 00:50:13,513
Дали сметате дека, дали сметате
дека вие...
650
00:50:13,513 --> 00:50:14,848
Депресивно.
651
00:50:15,390 --> 00:50:17,350
Депресивно е?
- Да, да.
652
00:50:22,564 --> 00:50:24,149
Понекогаш дури и си мислев:
653
00:50:24,441 --> 00:50:29,904
"Зошто морам да страдам,
654
00:50:30,155 --> 00:50:32,907
физички толку многу?"
655
00:50:34,868 --> 00:50:36,953
Дури и на еден начин си реков:
656
00:50:37,245 --> 00:50:43,752
"Дали овој Бог ми се лути затоа што
татко ми правеше некои работи?"
657
00:50:44,586 --> 00:50:47,839
Но, си реков: "Јас никогаш нема
да му се налутам на татко ми."
658
00:50:56,139 --> 00:50:59,225
Сигурно бил многу силна личност
659
00:50:59,684 --> 00:51:02,437
за да живее така и да го прави она
што морал да го прави.
660
00:51:04,439 --> 00:51:05,440
Па...
661
00:51:10,862 --> 00:51:15,200
Она што морал да го прави е да убие
повеќе од милион луѓе во...
662
00:51:15,200 --> 00:51:17,243
Не мислам така.
663
00:51:17,952 --> 00:51:21,873
Погледнете ги сите луѓе што велат
дека умреле во логорот,
664
00:51:21,873 --> 00:51:26,378
но сите преживеани, зошто тие не умреле?
665
00:51:26,836 --> 00:51:28,713
Тие сè уште живеат во...
666
00:51:28,880 --> 00:51:34,969
Добиваат пари сега од Германија
или од еврејскиот народ.
667
00:51:35,595 --> 00:51:36,930
И знаете...
668
00:51:37,764 --> 00:51:42,519
Значи, само... Верувате во она
во што сакате да верувате.
669
00:51:43,812 --> 00:51:45,772
Дали мислите дека ја негирате вистината?
670
00:51:45,980 --> 00:51:47,816
Не. Зошто?
671
00:51:48,942 --> 00:51:51,319
Мислам, беше така како што беше.
672
00:51:54,656 --> 00:51:56,616
Беше Третиот Рајх.
673
00:51:59,369 --> 00:52:00,829
Многу одамна.
674
00:52:08,920 --> 00:52:13,633
Сето тоа е во минатото. Што можам
да направам? Што можам да речам?
675
00:52:15,885 --> 00:52:20,974
Среќен ти роденден
676
00:52:20,974 --> 00:52:22,767
ЛОНДОН, ОБЕДИНЕТО КРАЛСТВО
677
00:52:22,892 --> 00:52:25,562
Среќен ти роденден
678
00:52:25,562 --> 00:52:30,150
Среќен роденден, драга мамо
679
00:52:30,316 --> 00:52:34,029
Среќен ти роденден
680
00:52:41,661 --> 00:52:44,289
Сè е во ред со твојот здив
и снабдувањето со кислород.
681
00:52:44,289 --> 00:52:45,373
Браво.
682
00:52:45,957 --> 00:52:50,170
Имам речиси сто години. Не знам зошто
требаше да остарам олку, навистина.
683
00:52:50,712 --> 00:52:52,630
Мора да има некаква причина.
684
00:52:52,756 --> 00:52:59,637
Мислам, некои од нас, фала му на Бога,
што живеевме во тоа време, уште сме живи.
685
00:53:01,222 --> 00:53:04,267
Но, кога ќе си заминеме, ќе биде готово.
686
00:53:04,684 --> 00:53:09,481
Мама отсекогаш вели дека мрази родендени,
мрази гужва,
687
00:53:10,065 --> 00:53:13,193
да ја оставиме намира и така натаму.
688
00:53:13,693 --> 00:53:18,782
Но, денес го прослави... Го прославува
својот 98-ми роденден
689
00:53:19,074 --> 00:53:22,202
и е опкружена со многу драги луѓе.
690
00:53:22,577 --> 00:53:26,623
Неверојатно е, Анита, кога ќе помислам
дека твоите родители
691
00:53:26,623 --> 00:53:29,042
беа многу блиски пријатели
на баба ми и дедо ми.
692
00:53:29,042 --> 00:53:31,586
Да, бевме огромни пријатели.
693
00:53:31,586 --> 00:53:33,797
Мојата приказна е
типична еврејска приказна,
694
00:53:33,922 --> 00:53:39,469
затоа што дедото на Џуди и татко ми,
живеевме многу среќно во Германија.
695
00:53:39,761 --> 00:53:41,554
а кога започнаа неволјите,
696
00:53:41,680 --> 00:53:44,766
семејството на Џуди беше паметно
и си замина.
697
00:53:45,892 --> 00:53:47,852
Тие го охрабрија и татко ми да си замине.
698
00:53:47,977 --> 00:53:51,314
Татко ми појде во Палестина
и се врати и рече:
699
00:53:51,731 --> 00:53:53,942
"Не сакам да живеам во пустина."
700
00:53:57,278 --> 00:54:00,490
Но, семејството на Џуди преживеа,
а татко ми не.
701
00:54:17,966 --> 00:54:21,845
ВРОЦЛАВ, ПОЛСКА
702
00:54:21,845 --> 00:54:25,557
Ова е местото од каде што потекнува
моето семејство.
703
00:54:30,603 --> 00:54:33,606
Сега се вика Вроцлав и е во Полска.
704
00:54:34,357 --> 00:54:38,111
Иако не е Бреслау повеќе,
секогаш ќе биде за мене.
705
00:54:40,155 --> 00:54:41,448
Сакам, треба,
706
00:54:41,448 --> 00:54:45,618
мора да ги поврзам деловите
од нашата семејна историја
707
00:54:45,910 --> 00:54:50,290
во еден наратив што ќе живее и понатаму.
708
00:54:51,875 --> 00:54:54,544
Затоа мора да сум овде
709
00:54:55,628 --> 00:54:58,506
бидејќи сè е дел од една приказна.
710
00:55:15,231 --> 00:55:18,568
Сеќавањето на мојата младост
е многу среќно.
711
00:55:20,820 --> 00:55:23,782
Имав две сестри, Маријана и Рената.
712
00:55:26,076 --> 00:55:32,123
Татко ми беше адвокат, а мајка ми беше
многу, многу успешна виолинистка.
713
00:55:34,292 --> 00:55:37,629
"Култура" беше испишано
со многу големи букви во нашата куќа.
714
00:55:44,219 --> 00:55:48,390
Имаме голема колекција на фотографии
од Бреслау
715
00:55:48,890 --> 00:55:53,353
и домот во кој живееше мајка ми,
којшто беше резиденцијална,
716
00:55:53,687 --> 00:55:59,067
убава куќа со станови надвор од градот,
со прекрасна тераса.
717
00:55:59,359 --> 00:56:01,903
Знаев дека не постои повеќе,
718
00:56:02,153 --> 00:56:06,574
но не си замислив што има
на нејзино место.
719
00:56:06,574 --> 00:56:10,286
НЕБЕСНА КУЛА
720
00:56:12,205 --> 00:56:13,540
АНИТА, РЕНАТА, МАРИЈАНА,
МАМА, ТАТО
721
00:56:13,540 --> 00:56:16,459
Бевме, да, само едно
нормално семејство навистина.
722
00:56:16,710 --> 00:56:19,796
Станавме ненормални
со доаѓањето на Хитлер.
723
00:56:29,556 --> 00:56:30,932
Фронтот тукушто се затвори и...
724
00:56:32,642 --> 00:56:35,145
беше предоцна за целото семејство
да си замине.
725
00:56:38,064 --> 00:56:39,816
Потоа почна војната
726
00:56:39,816 --> 00:56:43,069
и тоа очигледно беше крајот на сè.
727
00:56:46,364 --> 00:56:50,618
А во 1942 година, започна депортацијата.
728
00:56:57,959 --> 00:57:01,504
Моите родители беа депортирани на исток.
729
00:57:21,983 --> 00:57:24,736
Баба ми и дедо ми добиле
730
00:57:25,320 --> 00:57:28,907
24-часовно предупредување од Гестапо
731
00:57:29,783 --> 00:57:32,535
дека треба да се пријават следниот ден
732
00:57:32,660 --> 00:57:36,247
онаму каде што се случувало
собирањето на Евреите.
733
00:57:39,250 --> 00:57:42,295
Така, мајка ми ја поминала таа последна
ноќ во пакување и пакување,
734
00:57:43,046 --> 00:57:47,676
а баба ми била во друга соба и плачела.
735
00:57:49,511 --> 00:57:53,014
И знам дека косата на дедо ми
му побелела таа ноќ.
736
00:57:55,975 --> 00:58:02,065
Мајка ми сакала да оди со своите родители,
но дедо ми рекол:
737
00:58:02,273 --> 00:58:07,362
"Не, онаму каде што одиме,
ќе стигнеш таму наскоро."
738
00:58:20,875 --> 00:58:22,210
ИЗБИЦА, ПОЛСКА
739
00:58:22,210 --> 00:58:27,841
Дедо ми и баба ми биле депортирани
во место наречено Избица.
740
00:58:35,473 --> 00:58:38,101
Треба да оставам нешто симболично,
741
00:58:38,935 --> 00:58:45,275
за да ви кажам дека челото буквално
го спаси животот на ќерка ви, на мајка ми.
742
00:58:53,199 --> 00:58:58,788
За чудо, дедо ми успеал да прошверцува
743
00:58:59,080 --> 00:59:02,625
две белешки за мајка ми
и нејзината сестра.
744
00:59:03,752 --> 00:59:06,838
Последната била псалмот:
745
00:59:07,005 --> 00:59:13,345
"Ги кревам очите од каде што доаѓа
мојата помош, помош што доаѓа од Господ."
746
00:59:13,803 --> 00:59:18,683
"Испрати храна, мајка ти не може
да пишува, таа не е добро."
747
00:59:19,225 --> 00:59:22,354
Што јас отсекогаш го сфаќав
дека таа веќе била мртва.
748
00:59:24,564 --> 00:59:26,941
Ме водеше потребата да создадам
749
00:59:26,941 --> 00:59:31,571
некој вид на вечност за баба ми и дедо ми.
750
00:59:31,780 --> 00:59:34,699
Ова се случи, овие луѓе постоеја
751
00:59:34,866 --> 00:59:38,620
и овие луѓе беа баба ми и дедо ми
752
00:59:39,162 --> 00:59:42,123
и милионите други што немаат гробови.
753
00:59:48,797 --> 00:59:50,799
Мислам дека сакам да се јавам
кај мајка ми.
754
00:59:51,925 --> 00:59:54,511
Здраво, мамо.
- Здраво, каде си?
755
00:59:54,886 --> 00:59:55,887
Дали може да видиш?
756
00:59:57,639 --> 00:59:58,723
Дали може да видиш?
757
00:59:58,932 --> 00:59:59,933
Што е тоа?
758
00:59:59,933 --> 01:00:01,851
Твоите родители.
- Што?
759
01:00:02,811 --> 01:00:06,606
Слики од твоите родители
и свеќите што ги запалив.
760
01:00:08,483 --> 01:00:11,027
Да, не можам да видам. Многу убаво.
761
01:00:11,778 --> 01:00:14,114
Но, би сакала...
762
01:00:14,364 --> 01:00:16,533
О, да, да. Сега можам да видам.
763
01:00:16,658 --> 01:00:21,996
Пушев пред баба ми и дедо ми
и се чувствував виновно.
764
01:00:26,918 --> 01:00:28,837
Значи, каде си точно сега?
765
01:00:29,504 --> 01:00:31,673
Стојам среде Избица.
766
01:00:31,965 --> 01:00:33,842
Што, тоа е само село, нели?
767
01:00:33,967 --> 01:00:38,054
Не, јас сум во некоја голема шума.
768
01:00:43,977 --> 01:00:44,978
Што е тоа?
769
01:00:44,978 --> 01:00:46,354
Друг споменик.
770
01:00:46,646 --> 01:00:47,897
Што пишува?
771
01:00:48,231 --> 01:00:51,860
Не знам да читам хебрејски ниту полски,
772
01:00:52,569 --> 01:00:55,530
но го направив тоа што сакав
да го направам.
773
01:00:56,865 --> 01:00:57,866
Добро, добро.
774
01:00:58,116 --> 01:00:59,117
Чао.
775
01:00:59,325 --> 01:01:00,410
Чао.
776
01:01:02,829 --> 01:01:09,794
ИСТОЧЕН БРЕГ, САД
777
01:01:33,068 --> 01:01:36,696
Гледајќи го гробот на мајка ми
за првпат...
778
01:01:37,405 --> 01:01:40,575
МАМА
1908 - 1989
779
01:01:40,575 --> 01:01:47,040
...некако е поразително,
да се мисли на минатото.
780
01:01:49,042 --> 01:01:50,043
Да.
781
01:01:50,835 --> 01:01:56,466
Сите спомени извираат на површина.
782
01:01:58,718 --> 01:02:03,306
Не беше лесно за неа по војната
со пет деца.
783
01:02:04,724 --> 01:02:05,892
Без пари...
784
01:02:08,061 --> 01:02:11,231
МАМА
785
01:02:11,773 --> 01:02:17,195
Сестра ми постапи правилно.
786
01:02:17,362 --> 01:02:19,614
Анонимно е.
787
01:02:21,157 --> 01:02:25,078
Ние знаеме кој лежи тука и која е мама
788
01:02:26,079 --> 01:02:28,498
и никој друг не мора да знае.
789
01:02:31,751 --> 01:02:37,966
ХЕДВИГ ХЕС ОСТАНА НЕЗАБЕЛЕЖАНА ДО 1964 Г.
790
01:02:38,091 --> 01:02:44,723
ТАА БЕШЕ ПОВИКАНА КАКО СВЕДОК НА СУДЕЊЕТО
НА ПОРАНЕШНИОТ ПЕРСОНАЛ ОД АУШВИЦ.
791
01:02:47,559 --> 01:02:51,855
Сведок Хедвиг Хес, домаќинка, Германија.
792
01:02:52,105 --> 01:02:53,189
Колку години имате?
793
01:02:54,065 --> 01:02:55,066
Педесет и седум.
794
01:02:55,191 --> 01:02:57,527
Педесет и седум години. Вие сте вдовица.
795
01:02:57,819 --> 01:03:00,905
Да.
- А каде живеете?
796
01:03:01,072 --> 01:03:03,074
Лудвигсбург.
- Дали работите?
797
01:03:03,324 --> 01:03:04,617
Не.
- Не.
798
01:03:04,743 --> 01:03:10,123
Би сакал да знам од што живее сведокот,
дали ја издржуваат
799
01:03:11,249 --> 01:03:13,418
организациите на кои
800
01:03:15,378 --> 01:03:20,675
припаѓаше нејзиниот маж порано?
801
01:03:26,222 --> 01:03:30,894
Дали мајка ви имаше контакт
со други нацисти или поранешни нацисти?
802
01:03:31,644 --> 01:03:32,645
Не.
803
01:03:32,645 --> 01:03:37,192
Не добивавме многу помош.
804
01:03:37,650 --> 01:03:43,531
Во две прилики, добивме пакет
од Јужна Америка.
805
01:03:47,160 --> 01:03:50,872
И еднаш нè посетија луѓе
806
01:03:51,247 --> 01:03:55,543
кои работеа
807
01:03:58,129 --> 01:04:03,677
со татко ми, вршеа достава.
808
01:04:07,222 --> 01:04:09,057
Мајка ми не доби
809
01:04:09,349 --> 01:04:11,559
пензија за вдовица или нешто слично.
810
01:04:11,726 --> 01:04:13,812
Бидејќи татко ви беше воен злосторник?
811
01:04:13,937 --> 01:04:14,938
Да.
812
01:04:21,903 --> 01:04:25,240
Имам спомени од баба ми, Хедвиг.
813
01:04:25,490 --> 01:04:27,826
Таа понекогаш нè посетуваше
кога бевме мали.
814
01:04:28,284 --> 01:04:30,161
Таа беше како господарката на имотот.
815
01:04:30,286 --> 01:04:32,622
Мајка ми секогаш беше заплашена од неа.
816
01:04:33,081 --> 01:04:35,792
Носеше една бела престилка,
косата собрана во пунџа.
817
01:04:38,461 --> 01:04:40,588
Беше прилично строга во своите ставови.
818
01:04:40,964 --> 01:04:44,050
Сега, никогаш не зборував со неа
за холокаустот како дете.
819
01:04:45,010 --> 01:04:46,344
Она што ми го кажа мајка ми,
820
01:04:47,178 --> 01:04:51,266
дека имало еден вид неспремност
да се признае,
821
01:04:51,725 --> 01:04:54,978
да се нарече она што е,
масовно убиство, холокауст.
822
01:04:54,978 --> 01:04:59,566
Секако, мислев на милионите луѓе
убиени од нејзиниот маж.
823
01:05:02,652 --> 01:05:04,529
Баба ми, Хедвиг Хес,
824
01:05:04,779 --> 01:05:07,657
купи карта во еден правец за да ја посети
тетка ми Пупи.
825
01:05:08,450 --> 01:05:11,703
Но, се зборува дека ја зела
оваа таблета со цијанид
826
01:05:11,911 --> 01:05:15,248
што всушност им ја покажала на членовите
на семејството пред многу години.
827
01:05:15,790 --> 01:05:17,751
Таа сè уште го поседувала овој, знаете,
828
01:05:17,959 --> 01:05:20,086
самоубиствен уред од Втората светска војна
829
01:05:20,086 --> 01:05:23,298
што им беше даден или издаден на сите
за да извршат самоубиство
830
01:05:23,423 --> 01:05:25,800
ако ги зароби непријателот или слично.
831
01:05:27,510 --> 01:05:31,389
Што мислите за гласините
дека извршила самоубиство
832
01:05:31,389 --> 01:05:33,975
со земање таблета со цијанид?
833
01:05:34,225 --> 01:05:35,226
Кој?
834
01:05:35,226 --> 01:05:36,644
Мајка ви.
- Нема шанси.
835
01:05:37,562 --> 01:05:38,772
Нема шанси.
836
01:05:39,939 --> 01:05:41,066
Кој го кажа тоа?
837
01:05:42,692 --> 01:05:43,902
Не е точно.
838
01:05:47,155 --> 01:05:54,037
Би сакала да умрам како што умре таа,
само да си легнам и да не се разбудам.
839
01:05:58,041 --> 01:06:00,835
Нејзините размислувања беа дека
едноставно сè тргнало наопаку,
840
01:06:00,835 --> 01:06:03,797
а можело да биде толку добро,
ако имало шанса.
841
01:06:04,714 --> 01:06:08,093
Како што велеше, се издигнавме
со таа ѕвезда и паднавме со таа ѕвезда.
842
01:06:15,058 --> 01:06:16,601
Фирерот беше мртов.
843
01:06:19,771 --> 01:06:23,066
Јас и жена ми ја помисливме истата мисла
во исто време.
844
01:06:23,983 --> 01:06:25,819
Сега и ние мораме да си одиме.
845
01:06:28,113 --> 01:06:30,824
Нашиот свет пропадна со фирерот.
846
01:06:32,992 --> 01:06:35,453
Дали имаше смисла да продолжиме
да живееме?
847
01:06:37,455 --> 01:06:40,542
Ќе нè прогонуваат. Ќе нè бараат насекаде.
848
01:06:53,304 --> 01:06:54,723
Сакавме да земеме отров.
849
01:06:56,558 --> 01:06:59,269
Не го сторивме тоа заради доброто
на нашите деца.
850
01:07:00,687 --> 01:07:03,398
Подоцна, се каев повторно и повторно.
851
01:07:05,358 --> 01:07:07,444
Бевме врзани и оковани за тој свет.
852
01:07:08,695 --> 01:07:09,904
Требаше да пропаднеме со него.
853
01:07:14,117 --> 01:07:17,746
Знаев дека англиската полиција
за теренска безбедност ме бараше,
854
01:07:18,079 --> 01:07:20,623
а исто така и дека моето семејство
беше строго следено
855
01:07:21,332 --> 01:07:23,626
и дека имаше постојани претреси
на нивните живеалишта.
856
01:07:26,921 --> 01:07:32,218
Англичаните се појавија со неколку камиони
полни со војници,
857
01:07:32,594 --> 01:07:36,681
се довезоа, скокнаа со митралезите,
858
01:07:37,974 --> 01:07:44,022
нишанејќи кон нас како да бевме
банда криминалци.
859
01:07:44,564 --> 01:07:50,945
И врескаа: "Рацете горе!"
А ние стоевме до ѕидот.
860
01:07:56,868 --> 01:08:02,624
Ни рекоа дека татко ни бега од Русите,
861
01:08:02,874 --> 01:08:06,878
нешто такво.
862
01:08:08,254 --> 01:08:11,466
Подоцна, дознавме дека татко ми
863
01:08:11,591 --> 01:08:17,806
живеел на голема фарма
крај данската граница.
864
01:08:21,309 --> 01:08:23,853
На 11 март, бев уапсен.
865
01:08:24,729 --> 01:08:27,816
Мојата ампула со отров се скрши
два дена претходно.
866
01:08:28,775 --> 01:08:32,195
Полицијата за теренска безбедност
постапуваше многу лошо со мене.
867
01:08:33,405 --> 01:08:37,367
Парадираа со мене наоколу како да бев
особено интересно животно.
868
01:08:38,618 --> 01:08:41,204
Испрашувањата не беа многу пријатни.
869
01:08:42,622 --> 01:08:46,835
Не можам да им замерувам на испрашувачите.
Сите беа Евреи.
870
01:08:57,595 --> 01:08:59,806
Сега ќе одам кај мајка ми за да види
871
01:08:59,931 --> 01:09:05,770
едни апсолутно извонредни документи
што го добив пред 48 часа
872
01:09:05,770 --> 01:09:09,733
и мислам дека таа ќе биде
прилично запрепастена од нив.
873
01:09:16,948 --> 01:09:22,120
"Јас, Рудолф Франц Фердинанд Хес,
874
01:09:22,370 --> 01:09:27,000
псевдоним Франц Ланг, откако бев
соодветно предупреден,
875
01:09:27,292 --> 01:09:31,755
со ова изјавувам дека следните изјави
се вистинити."
876
01:09:32,130 --> 01:09:38,178
Ова изгледа се првите документи
од испрашувањето
877
01:09:38,428 --> 01:09:42,098
кога Рудолф Хес бил уапсен,
878
01:09:42,557 --> 01:09:45,352
кога бил најден во бегство.
- Господи.
879
01:09:45,935 --> 01:09:47,187
Кој ти го испрати ова?
880
01:09:47,520 --> 01:09:52,192
Некој што ми пиша велејќи:
"Вујко ми кој умре неодамна,
881
01:09:52,192 --> 01:09:56,363
ги најдовме на неговиот таван
и не знам што да правам со нив.
882
01:09:56,488 --> 01:09:58,198
Дали може да ти ги испратам?"
883
01:09:58,740 --> 01:10:01,201
Каков пронајдок, каков пронајдок.
884
01:10:01,201 --> 01:10:07,290
Овде вели: "Ми наредија да се пријавам
во Берлин во јуни, 1941 година кај Химлер,
885
01:10:07,916 --> 01:10:12,420
каде ми го кажа приближно следното.
886
01:10:12,837 --> 01:10:15,715
Сакаше да создадам
во рок од четири седмици
887
01:10:16,216 --> 01:10:20,261
планови за градба во согласност
со овие насоки.
888
01:10:20,553 --> 01:10:27,018
Додаде дека задачата е толку многу тешка
што може да ми ја довери само мене.
889
01:10:28,478 --> 01:10:33,858
Затворениците мораше да се усмртат со гас,
потоа вратите цврсто се затвораа
890
01:10:34,067 --> 01:10:39,239
и две боци со "Циклон Б" се фрлаа
низ мали отвори.
891
01:10:39,447 --> 01:10:41,991
Луѓето умираа
во рок од три до десет минути.
892
01:10:42,701 --> 01:10:45,578
По половина час, вратите се отвораа,
893
01:10:45,704 --> 01:10:51,042
а телата беа извлекувани
од посебен одред на затвореници
894
01:10:51,334 --> 01:10:54,170
коишто беа трајно вработени
за оваа задача."
895
01:10:57,549 --> 01:10:58,591
Каков пронајдок.
896
01:10:59,759 --> 01:11:01,261
Сега негирај го ова да те видам.
897
01:11:05,432 --> 01:11:10,812
ХЕС БЕШЕ ПРВИОТ ШТО ДАДЕ ДЕТАЛИ ЗА
НАЦИСТИЧКОТО МАСОВНО ИСТРЕБУВАЊЕ.
898
01:11:10,812 --> 01:11:14,149
БЕШЕ ПОВИКАН ДА СВЕДОЧИ
НА СУДЕЊАТА ВО НИРНБЕРГ,
899
01:11:14,149 --> 01:11:18,653
КОИШТО ЗАПОЧНАА ЧЕТИРИ МЕСЕЦИ
ПРЕД НЕГОВОТО АПСЕЊЕ.
900
01:11:19,654 --> 01:11:22,782
Дали жртвите знаеја што ги чека?
901
01:11:24,159 --> 01:11:28,621
Повеќето од нив не,
бидејќи беа преземени чекори
902
01:11:29,289 --> 01:11:33,043
за да не дознаат за тоа,
903
01:11:33,501 --> 01:11:36,296
за да не се сомневаат
904
01:11:37,047 --> 01:11:41,843
дека одат кон својата смрт.
905
01:11:46,306 --> 01:11:52,020
ХЕС БЕШЕ ИСПРАТЕН ВО ПОЛСКА ДА МУ СЕ СУДИ
ЗА НЕГОВИТЕ ЗЛОСТОРСТВА.
906
01:11:54,981 --> 01:11:58,193
ФИРТ, ГЕРМАНИЈА, 1946 ГОДИНА
907
01:11:58,193 --> 01:12:02,864
На 25 мај, баш на годишнината
од нашата свадба,
908
01:12:03,239 --> 01:12:07,702
ме одвезоа на аеродромот и ме предадоа
на полските офицери таму.
909
01:12:11,498 --> 01:12:13,958
Американски авион нè однесе во Варшава.
910
01:12:36,022 --> 01:12:40,110
Мил мал дечко, посакувам да ја задржиш
својата срдечна природа.
911
01:12:40,985 --> 01:12:45,490
Животот, драго мое момче, ќе те оттргне
прерано од светот на детството.
912
01:12:45,824 --> 01:12:49,619
Сега, кутро момче, ти остана
само твојата мила, добра мајка.
913
01:12:49,619 --> 01:12:54,332
"Секогаш ќе бидеш омилен на тато."
914
01:12:55,667 --> 01:12:59,796
Ова беше последното писмо што го добив
од татко ми.
915
01:13:02,048 --> 01:13:07,095
Мислам дека мојата ситуација
е прилично уникатна.
916
01:13:07,303 --> 01:13:10,015
Носам огромен товар.
917
01:13:13,727 --> 01:13:19,357
ЈУЖНА ГЕРМАНИЈА
918
01:13:22,610 --> 01:13:27,449
Знаете, низ моите години на свештенство,
имам зборувано со многу луѓе.
919
01:13:28,199 --> 01:13:29,909
ПРЕКИНУВАЊЕ НА ГЕНЕРАЦИСКАТА КЛЕТВА
920
01:13:29,909 --> 01:13:32,620
Луѓе чии животи биле обележани
со искушенија и неволји, тешкотии,
921
01:13:34,748 --> 01:13:35,749
трагедии.
922
01:13:37,459 --> 01:13:40,795
А некои од нив се прашуваа
дали нивната мака, нивното страдање
923
01:13:40,962 --> 01:13:46,259
се должи на генерациска клетва
што им ја пренел некој предок.
924
01:13:47,093 --> 01:13:50,221
Ова особено се однесува на мојот живот.
925
01:13:52,098 --> 01:13:55,018
Мислам, да се биде внук, нели,
на Рудолф Хес,
926
01:13:58,146 --> 01:14:02,567
озлогласениот безмилосен командант на СС
од концентрациониот логор Аушвиц.
927
01:14:03,610 --> 01:14:08,448
Само замислете да имате таква личност
како ваш дедо.
928
01:14:09,491 --> 01:14:12,327
Сте ги слушнале луѓето како велат:
"Каков татко, таков син."
929
01:14:13,119 --> 01:14:15,705
Па, кога размислував за себе, си мислев:
930
01:14:15,705 --> 01:14:17,332
"Дали сум како дедо ми?"
931
01:14:18,416 --> 01:14:20,585
"Дали сум како него до одредена мера?"
932
01:14:21,086 --> 01:14:23,922
Кога првпат го прочитав Исход,
поглавје 20, стих 5,
933
01:14:24,589 --> 01:14:27,217
се згрозив од помислата дека тоа
што сум роден
934
01:14:27,342 --> 01:14:30,136
во втората генерација по Рудолф Хес,
935
01:14:30,512 --> 01:14:32,806
дека божјиот гнев е врз мене...
936
01:14:35,433 --> 01:14:37,394
...поради злобното, ладнокрвно зло
937
01:14:37,519 --> 01:14:41,773
што дедо ми им го нанел на Евреите,
938
01:14:43,400 --> 01:14:45,944
божјиот народ, народот на Израел
939
01:14:47,028 --> 01:14:48,405
и, се разбира, на многу други.
940
01:14:51,366 --> 01:14:54,536
Дозволете ми да прочитам повторно
што вели Бог овде во стих 5.
941
01:14:55,328 --> 01:14:58,957
"Ќе се навратам на беззаконието,
гревовите на татковците
942
01:14:59,249 --> 01:15:01,876
врз децата и децата на децата
943
01:15:02,627 --> 01:15:05,422
на третата или четвртата генерација."
944
01:15:06,006 --> 01:15:08,675
Но, Бог вели дека секоја
генерациска клетва
945
01:15:08,800 --> 01:15:11,761
и вината и страдањето
и болката што доаѓаат со неа
946
01:15:12,012 --> 01:15:15,390
може да се укинат со искрено покајание.
947
01:15:15,932 --> 01:15:18,935
Со други зборови, она што ја прекинува
клетвата на гревот
948
01:15:19,060 --> 01:15:22,939
е крвта на божјото невино јагне,
а тоа е Исус Христос.
949
01:15:23,898 --> 01:15:26,776
Верувај и ќе бидеш спасен.
950
01:16:21,706 --> 01:16:23,750
Холокаустот има големи последици.
951
01:16:24,417 --> 01:16:28,630
Траумата не е само на страната
на преживеаните.
952
01:16:28,922 --> 01:16:32,092
Колку германски семејства
се трауматизирани,
953
01:16:32,342 --> 01:16:37,430
кои знаат или не знаат што направиле
нивните дедовци?
954
01:16:51,069 --> 01:16:54,864
Со многу мала "а",
себеси се сметам за активист.
955
01:16:55,699 --> 01:17:00,870
А еден од клучните делови е да се работи
со нив и да се разберат
956
01:17:00,995 --> 01:17:04,916
искуствата на децата на сторителите.
957
01:17:07,961 --> 01:17:11,923
Ова патување во Лондон е пред сè
за да ја видам мајка ми.
958
01:17:12,090 --> 01:17:16,594
Овој пат доаѓам со многу големо барање,
959
01:17:17,721 --> 01:17:19,931
кое поттикнува вознемиреност кај мене.
960
01:17:27,230 --> 01:17:28,231
Здраво, мамо.
961
01:17:28,648 --> 01:17:30,859
О, Маја.
- Овде сум.
962
01:17:32,360 --> 01:17:35,822
Стигнав.
- Во ред. Дали добро патуваше?
963
01:17:36,114 --> 01:17:39,367
Да, не беше премногу лошо,
споредено со понекогаш.
964
01:17:40,744 --> 01:17:43,079
Како си?
- Добро сум.
965
01:17:43,705 --> 01:17:44,956
Што има ново?
966
01:17:46,124 --> 01:17:49,961
Ново е дека веќе не можам да возам и малку
се чувствувам како заробено животно,
967
01:17:50,086 --> 01:17:51,254
но ќе се навикнам на тоа.
968
01:17:51,755 --> 01:17:54,466
Но, тоа е тоа. Нема што да се прави.
969
01:18:01,306 --> 01:18:02,307
Значи, мамо,
970
01:18:03,266 --> 01:18:07,395
ќе се сретнам со синот на командантот
971
01:18:07,395 --> 01:18:10,940
и внукот на командантот во Аушвиц.
972
01:18:13,318 --> 01:18:14,319
Да.
973
01:18:14,611 --> 01:18:18,156
Делумно мотивирана или всушност би рекла
974
01:18:18,156 --> 01:18:24,788
во голема мера мотивирана од она што го
дознав од тебе и работите што ми ги кажа.
975
01:18:25,413 --> 01:18:31,086
Што мислиш во врска со тоа?
- Па, мислам дека е фантастично.
976
01:18:31,586 --> 01:18:33,755
Бидејќи омразата продолжува
977
01:18:33,755 --> 01:18:37,592
и антисемитизмот апсолутно цвета,
978
01:18:38,134 --> 01:18:40,303
многу е важно да се зборува
за овие работи.
979
01:18:41,179 --> 01:18:46,226
Сакав да те прашам дали би дошла
во Аушвиц со мене.
980
01:18:48,937 --> 01:18:53,233
Не баш, не. Знаеш, мојот Аушвиц
е многу поразличен од твојот Аушвиц.
981
01:18:53,483 --> 01:18:57,237
Не си била во него. Тоа сакам да го речам.
982
01:18:57,862 --> 01:19:01,825
Не си била во оваа ситуација кога не знаеш
983
01:19:01,825 --> 01:19:04,035
дали ќе живееш уште еден час или не.
984
01:19:04,869 --> 01:19:07,038
Не знаеш што е мојот Аушвиц.
985
01:19:09,082 --> 01:19:12,752
И сакам да го оставиме. Да го оставиме.
986
01:19:13,128 --> 01:19:17,007
Немам ништо против да се сретнам
со синот на Хес,
987
01:19:17,173 --> 01:19:18,508
но не одам во Аушвиц.
988
01:19:18,675 --> 01:19:21,720
Треба да дојдете во мојата куќа.
Знаеш дека сум прилично хендикепирана.
989
01:19:21,970 --> 01:19:23,930
Секој што сака нешто треба да дојде овде.
990
01:19:25,015 --> 01:19:26,474
Тоа е убава идеја.
991
01:19:27,183 --> 01:19:30,645
Која?
- Кафе и торта во твојата куќа.
992
01:19:30,854 --> 01:19:32,856
Да, зошто да не?
Кога веќе спомнуваш торта.
993
01:19:40,113 --> 01:19:46,703
ОШВЈЕНЌИМ, ПОЛСКА
994
01:20:00,550 --> 01:20:02,385
Значи, ова е Ошвјенќим,
995
01:20:03,303 --> 01:20:07,682
неславно познат и секогаш ќе биде
запаметен како Аушвиц.
996
01:20:11,728 --> 01:20:15,065
Многу е чудно што има град
997
01:20:15,190 --> 01:20:18,777
толку блиску до вистинскиот
концентрационен логор.
998
01:20:32,040 --> 01:20:37,921
Кога се појави оваа можност
дека би можела да го придружувам
999
01:20:38,129 --> 01:20:43,551
синот на командантот на Аушвиц,
кој никогаш не бил во логорот
1000
01:20:44,844 --> 01:20:49,974
и неговиот син, мој современик,
за да можам да посведочам
1001
01:20:50,183 --> 01:20:53,603
како тие го посведочуваат она што никогаш
не го виделе претходно,
1002
01:20:54,312 --> 01:20:58,024
беше некако, на некој перверзен начин,
подарок.
1003
01:21:02,404 --> 01:21:08,702
Никогаш не почувствував потреба да одам
во концентрациониот логор во Аушвиц.
1004
01:21:09,160 --> 01:21:15,834
Не можеме да го вратиме времето,
мора да се справиме со сегашноста.
1005
01:21:17,210 --> 01:21:22,841
Кај ме замоли да одам и да го видам.
1006
01:21:23,258 --> 01:21:27,554
Мислеше дека тоа може да е добро.
1007
01:21:34,477 --> 01:21:37,814
Јас и семејството Хес се сретнавме
за прв пат во кафулето
1008
01:21:38,023 --> 01:21:41,568
на последната преостаната синагога
во Ошвјенќим,
1009
01:21:41,568 --> 01:21:44,988
кој порано имал просперитетна
еврејска заедница.
1010
01:21:47,198 --> 01:21:52,328
Беше како времето да застана.
Почувствував дека сите останавме без здив.
1011
01:21:58,043 --> 01:22:01,796
Здраво.
- Здраво. Тешко е да се најдат зборови.
1012
01:22:03,840 --> 01:22:05,925
Да, знам. Знам.
1013
01:22:07,302 --> 01:22:09,763
Ми тежеше на душата, знаете, само...
1014
01:22:09,763 --> 01:22:10,847
Да.
1015
01:22:10,847 --> 01:22:15,852
А јас само можам да побарам прошка.
Тоа е сè.
1016
01:22:16,936 --> 01:22:19,731
Мене ќе ми биде многу тешко
да одам таму утре
1017
01:22:20,774 --> 01:22:24,152
и да го видам со свои очи
1018
01:22:25,528 --> 01:22:27,238
она за што читав.
1019
01:22:30,241 --> 01:22:32,660
Да. Го разбирам тоа.
1020
01:22:34,245 --> 01:22:41,378
АУШВИЦ-БИРКЕНАУ
1021
01:23:05,276 --> 01:23:08,238
Според волјата на Рајхсфирерот СС Химлер,
1022
01:23:08,613 --> 01:23:13,159
Аушвиц стана најголемиот објект
за истребување луѓе на сите времиња.
1023
01:23:20,041 --> 01:23:21,835
Кога лично ми ја даде наредбата
1024
01:23:21,835 --> 01:23:25,338
да подготвам место за масовно истребување
во Аушвиц
1025
01:23:25,714 --> 01:23:28,383
и лично да го спроведам ова истребување,
1026
01:23:28,591 --> 01:23:33,096
немав ни најмала идеја за обемот
и последиците.
1027
01:23:39,936 --> 01:23:43,773
Оваа наредба беше необична,
навистина монструозна.
1028
01:23:44,733 --> 01:23:49,362
Но, оправдувањето направи процесот
на истребување да ми изгледа правилно.
1029
01:23:57,412 --> 01:23:58,455
АНИТА ЛАСКЕР, ИНТЕРВЈУ, 1945 Г.
1030
01:23:58,455 --> 01:24:01,624
Лекар и командант стоеја на рампата
кога пристигнуваа депортираните
1031
01:24:02,083 --> 01:24:04,461
и селекцијата се случуваше
пред нашите очи.
1032
01:24:07,756 --> 01:24:10,175
Десно, лево, десно, лево.
1033
01:24:11,676 --> 01:24:14,137
Десно значеше живот, лево беше оџакот.
1034
01:24:41,831 --> 01:24:44,209
Значи, ова е крематориумот,
1035
01:24:45,293 --> 01:24:47,295
гасната комора.
- Во ред.
1036
01:24:48,630 --> 01:24:49,631
Која,
1037
01:24:50,548 --> 01:24:54,302
верувале и не, била на можеби сто чекори
1038
01:24:54,469 --> 01:24:58,515
од местото каде што мајка ми
и женскиот оркестар свиреле.
1039
01:25:01,726 --> 01:25:05,939
Депортираните еден по друг чекореле наваму
1040
01:25:06,856 --> 01:25:09,693
и слушале музика, а луѓето
1041
01:25:11,027 --> 01:25:13,488
што чекореле кон својата смрт
1042
01:25:14,489 --> 01:25:16,366
влегувале во оваа зграда,
1043
01:25:18,076 --> 01:25:19,786
им било побарано да се соблечат,
1044
01:25:20,036 --> 01:25:22,956
мислејќи дека ќе се тушираат
1045
01:25:24,040 --> 01:25:28,628
и им било кажано уредно да си ги остават
своите чевли и облеката
1046
01:25:28,837 --> 01:25:31,715
за да може лесно да ги најдат пак.
1047
01:25:34,718 --> 01:25:39,097
Потоа, во рок од следните 30 минути,
биле усмртувани со гас.
1048
01:25:50,400 --> 01:25:53,069
Едноставно е шокантно како постоела
оваа злобна измама
1049
01:25:53,361 --> 01:25:56,489
којашто се одржувала за луѓето да веруваат
дека има нешто,
1050
01:25:56,948 --> 01:26:01,244
дека има надеж некаде за нив,
можеби безбедност, дури и...
1051
01:26:01,411 --> 01:26:03,580
Кога рече дека требало
да ги здиплат алиштата
1052
01:26:03,705 --> 01:26:05,331
и дека ќе се тушираат
1053
01:26:05,582 --> 01:26:08,543
и можеби за да се заштитат
луѓето од паника,
1054
01:26:08,710 --> 01:26:11,171
бидејќи ако сите тие илјадници луѓе
паничеле...
1055
01:26:11,171 --> 01:26:12,881
Да.
- ...ќе било многу тешко
1056
01:26:12,881 --> 01:26:16,217
да се сопре тоа.
- Мислам дека ова е многу ужасно.
1057
01:26:17,677 --> 01:26:21,389
Ужас, како што би рекле
на германски. Ужас е.
1058
01:26:21,890 --> 01:26:26,811
А потоа сознанието те погодува:
"Кој го направил ова?"
1059
01:26:28,438 --> 01:26:32,067
И всушност не е никој друг,
туку мојот дедо.
1060
01:26:33,068 --> 01:26:35,779
Страшно е да се види
1061
01:26:37,489 --> 01:26:39,157
што направил овде.
1062
01:26:40,450 --> 01:26:45,246
Тешко е да се поверува
и за мене е голем шок...
1063
01:26:45,914 --> 01:26:46,915
Да.
1064
01:26:47,374 --> 01:26:48,375
...бидејќи...
1065
01:26:49,959 --> 01:26:51,711
ние го познававме како друга личност.
1066
01:27:03,848 --> 01:27:11,022
170 МЕТРИ ОД СЕМЕЈНИОТ ДОМ НА ХЕС
1067
01:27:13,733 --> 01:27:18,863
Морав да бидам сведок на самата смрт
низ шпионката на гасната комора.
1068
01:27:34,754 --> 01:27:36,965
Морав да бидам сведок на сите процеси.
1069
01:27:41,803 --> 01:27:44,139
Морав да го гледам, дење и ноќе,
1070
01:27:44,597 --> 01:27:46,808
влечењето и палењето на телата...
1071
01:27:51,980 --> 01:27:53,732
...отстранувањето на забите...
1072
01:27:55,150 --> 01:28:00,405
...сечењето на косата,
целата оваа грозотија со часови.
1073
01:28:10,457 --> 01:28:13,626
Морав да го правам сето ова
бидејќи морав да им покажам на сите
1074
01:28:13,626 --> 01:28:16,713
дека и самиот бев подготвен
да бидам присутен секаде,
1075
01:28:16,880 --> 01:28:19,507
како што морав да барам
од оние што ги командував.
1076
01:28:21,885 --> 01:28:25,138
Миризбата од палењето се пренесуваше
со километри надалеку
1077
01:28:25,305 --> 01:28:29,059
и доведе до тоа целата популација
да зборува за палењето на Евреите.
1078
01:28:33,229 --> 01:28:36,608
Мислам дека никој друг го нема направено
она што тој го направил во толкав обем.
1079
01:28:37,817 --> 01:28:38,943
Тоа е факт.
1080
01:28:39,819 --> 01:28:44,407
Непобитен факт, дека мојот дедо е всушност
1081
01:28:46,076 --> 01:28:48,161
најголемиот масовен убиец
во човечката историја.
1082
01:28:58,713 --> 01:29:00,507
Останав без зборови.
1083
01:29:05,220 --> 01:29:06,680
Не знам што да речам.
1084
01:29:09,265 --> 01:29:10,558
Ужасно е за мене.
1085
01:29:13,269 --> 01:29:17,023
Дали ова е неочекувано?
Дали ова е она што си го замислувавте?
1086
01:29:17,816 --> 01:29:18,817
Не.
1087
01:29:20,610 --> 01:29:22,654
Ова е незамисливо.
1088
01:29:28,743 --> 01:29:29,744
Не.
1089
01:29:36,793 --> 01:29:39,796
Можеме само да се надеваме дека ова
нема да се случи некаде повторно...
1090
01:29:43,550 --> 01:29:45,760
...и дека научивме од ова.
1091
01:29:52,058 --> 01:29:53,059
Не мислам дека научивме,
1092
01:29:54,728 --> 01:29:58,732
инаку немаше да има антисемитизам
повторно како што има сега.
1093
01:30:16,374 --> 01:30:21,087
Нека јавноста продолжи да го гледа
крвожедниот ѕвер во мене,
1094
01:30:21,880 --> 01:30:23,631
дивиот садист,
1095
01:30:24,966 --> 01:30:26,885
убиецот на милиони.
1096
01:30:27,969 --> 01:30:30,597
Бидејќи масата луѓе не може да замисли
1097
01:30:30,722 --> 01:30:34,142
командантот на Аушвиц да биде нешто друго.
1098
01:30:36,478 --> 01:30:40,398
Тие никогаш не би сфатиле
дека и тој имаше срце.
1099
01:30:41,649 --> 01:30:42,650
Рудолф Хес.
1100
01:30:49,532 --> 01:30:52,702
Мислам дека малку ја разубавувал
претставата за него.
1101
01:30:53,286 --> 01:30:56,623
Дошол до крајот. Смртта била неизбежна.
1102
01:30:56,998 --> 01:30:59,000
ХЕС Е ОСУДЕН
1103
01:30:59,000 --> 01:31:03,004
Рудолф Хес, лојален слуга
на криминалниот нацистички режим,
1104
01:31:03,129 --> 01:31:07,175
е осуден на смрт од страна
на Врховниот национален трибунал.
1105
01:31:08,968 --> 01:31:11,763
Рудолф Хес, основачот на најголемиот логор
на смртта во историјата,
1106
01:31:11,763 --> 01:31:15,225
е типичен претставник
на германската нација.
1107
01:31:15,517 --> 01:31:19,562
Слепа дисциплина, ужасна суровост,
алчноста на оние што се на власт.
1108
01:31:19,562 --> 01:31:22,399
Што е смртна казна со оглед на огромноста
на неговите злосторства?
1109
01:31:29,864 --> 01:31:34,411
Сега знам што направил татко ми во Аушвиц
1110
01:31:38,581 --> 01:31:44,087
и ја плати цената за тоа.
1111
01:31:46,589 --> 01:31:50,385
А цената беше смрт со бесење.
1112
01:31:58,560 --> 01:32:02,731
Ова е последната изјава на Рудолф Хес,
мојот дедо, пред неговата егзекуција.
1113
01:32:04,024 --> 01:32:07,360
"Мојата совест ме присилува да ја дадам
следната изјава.
1114
01:32:08,194 --> 01:32:11,698
Во самотијата на мојата затворска ќелија
дојдов до горчливото сознание
1115
01:32:12,198 --> 01:32:14,701
дека тешко сум се огрешил кон човештвото."
1116
01:32:21,666 --> 01:32:26,004
Како командант на Аушвиц,
спроведов дел од суровите планови
1117
01:32:26,129 --> 01:32:28,631
на Третиот Рајх за човечко истребување.
1118
01:32:31,843 --> 01:32:38,016
Притоа, нанесов жална штета врз луѓето
и врз човештвото.
1119
01:32:44,397 --> 01:32:47,817
Ќе платам со својот живот
за она за што сум одговорен.
1120
01:32:48,735 --> 01:32:49,778
Те разбирам.
1121
01:32:53,156 --> 01:32:56,743
Нека Господ Бог ми прости еден ден
за она што го направив.
1122
01:33:05,710 --> 01:33:09,339
Дали мислите дека нешто како холокаустот
би можело да се случи повторно?
1123
01:33:09,673 --> 01:33:12,926
Може да се случи повторно, нешто како
холокаустот може да се случи повторно.
1124
01:33:12,926 --> 01:33:16,346
Мислам, погледнете го светот сега.
Изгледа различно.
1125
01:33:16,846 --> 01:33:22,519
Да, може да се случи повторно, затоа што
ние луѓето се однесуваме ужасно лошо.
1126
01:33:26,356 --> 01:33:32,112
ЛОНДОН, ОБЕДИНЕТО КРАЛСТВО
1127
01:33:52,549 --> 01:33:57,762
Никогаш не сум сретнал некој што преживеал
концентрационен логор.
1128
01:34:01,391 --> 01:34:04,811
Се намовнав,
1129
01:34:05,395 --> 01:34:07,147
ми се крена косата.
1130
01:34:13,862 --> 01:34:19,576
Го видовме и го живеевме Аушвиц
од различни перспективи.
1131
01:34:20,660 --> 01:34:25,040
Се чувствував виновен за крвопролевање.
1132
01:34:36,176 --> 01:34:37,886
Фала.
- Влезете.
1133
01:34:43,683 --> 01:34:46,269
Мајка ми, Анита Ласкер-Волфиш.
1134
01:34:50,315 --> 01:34:54,110
Историски момент.
- Да, кој би помислил.
1135
01:34:54,235 --> 01:34:55,403
Незамисливо.
1136
01:35:01,618 --> 01:35:03,953
Прекрасно. Фантастично.
1137
01:35:08,541 --> 01:35:14,506
Синот на командантот на Аушвиц
седи во куќата на Анита Ласкер.
1138
01:35:15,131 --> 01:35:16,341
Како е ова можно?
1139
01:35:17,175 --> 01:35:18,426
Да.
1140
01:35:20,762 --> 01:35:22,514
Дали првпат беше во Аушвиц?
1141
01:35:22,972 --> 01:35:23,973
Да.
1142
01:35:24,557 --> 01:35:27,018
Тоа е храбро од твоја страна.
1143
01:35:27,268 --> 01:35:31,606
Тоа е еден чекор што го направив,
1144
01:35:33,066 --> 01:35:36,361
но не можам да сменам ништо.
1145
01:35:37,195 --> 01:35:38,196
Никој не може.
1146
01:35:38,905 --> 01:35:41,783
Татко ми беше страстен Германец.
1147
01:35:43,576 --> 01:35:44,911
Железен крст.
1148
01:35:45,829 --> 01:35:46,955
Ние бевме Германци.
1149
01:35:49,290 --> 01:35:50,458
Лудо е.
1150
01:35:52,043 --> 01:35:53,795
Живееме со оваа вина.
1151
01:35:53,795 --> 01:35:54,921
Да.
- Да.
1152
01:35:55,296 --> 01:35:58,842
Не те прашале чиј син сакаш да бидеш.
1153
01:35:59,426 --> 01:36:00,844
Ниту мене.
1154
01:36:02,429 --> 01:36:07,851
Па, дали го мразиш дедо ти сега?
Како се чувствуваш?
1155
01:36:08,018 --> 01:36:10,020
Би го мразел, да. Можам да го речам тоа.
1156
01:36:10,020 --> 01:36:11,479
Го мразам, да.
- А ти?
1157
01:36:13,106 --> 01:36:18,528
Гледајќи наназад, дали го мразиш татко ти
или тој е сепак добар татко?
1158
01:36:21,573 --> 01:36:22,866
Не...
1159
01:36:24,325 --> 01:36:27,620
Ни едното, ни другото.
- Ни едното, ни другото. Сега си неутрален.
1160
01:36:28,788 --> 01:36:30,707
Во спротивно би било неподносливо.
1161
01:36:30,999 --> 01:36:32,000
Да.
- Да.
1162
01:36:32,584 --> 01:36:35,837
Многу необична ситуација
што седиме овде заедно
1163
01:36:35,837 --> 01:36:39,424
и разговараме за овие ужасни денови, да.
1164
01:36:40,050 --> 01:36:43,720
Тука си ти којшто не си знаел ништо за тоа
1165
01:36:44,137 --> 01:36:48,725
бидејќи имало ограда помеѓу ужасот
и нормалниот живот, да.
1166
01:36:50,060 --> 01:36:56,441
На некој како татко ти, претпоставувам
овие Евреи му изгледале како штетници.
1167
01:36:56,900 --> 01:36:59,069
Не луѓе, штетници.
- Да. Да.
1168
01:36:59,277 --> 01:37:04,783
Требало да најдат нешто кај Евреите за да
си ги покажат сопствените недостатоци,
1169
01:37:05,033 --> 01:37:06,034
знаете.
- Да.
1170
01:37:06,034 --> 01:37:08,745
Евреите се сите богати и сето тоа,
тие се само луѓе.
1171
01:37:09,120 --> 01:37:13,833
Време е да запре таа глупава омраза
кон Евреите.
1172
01:37:15,377 --> 01:37:17,212
Евреите се божјиот избран народ.
1173
01:37:17,754 --> 01:37:22,092
Само за што сме избрани?
Ја знаете познатата молитва на Евреите...
1174
01:37:24,511 --> 01:37:26,596
Зошто да не се избере
некој друг за промена,
1175
01:37:26,721 --> 01:37:29,391
како избран народ, знаете?
Што сме згрешиле?
1176
01:37:31,184 --> 01:37:32,519
Што сме згрешиле?
1177
01:37:34,854 --> 01:37:40,819
Мислам, денес, момче со еврејска капа
на главата не е надвор од опасност.
1178
01:37:41,403 --> 01:37:43,488
Значи, навистина не сме постигнале
голем напредок.
1179
01:37:43,488 --> 01:37:45,573
Значи, имаме уште многу работа.
1180
01:37:46,074 --> 01:37:49,411
Ние од втората генерација
имаме одговорност
1181
01:37:49,911 --> 01:37:52,455
да продолжиме да комуницираме
1182
01:37:53,164 --> 01:37:57,794
и да зборуваме за хуманоста
и за нејзиното отсуство...
1183
01:37:57,961 --> 01:38:00,130
И да се погрижиме
дека не е заборавено, прескокнато.
1184
01:38:02,048 --> 01:38:03,842
Не може да се прости она што се случи.
1185
01:38:04,092 --> 01:38:07,345
Но, важно е да разговараме едни со други
1186
01:38:08,555 --> 01:38:09,931
и да се разбираме едни со други.
1187
01:38:14,602 --> 01:38:18,189
Ова преминува на следната фаза,
не она што го имаме направено,
1188
01:38:18,398 --> 01:38:21,484
туку она што го правиме сега. Тоа е важно.
1189
01:38:24,320 --> 01:38:27,449
Да, тоа секако беше уникатен момент
1190
01:38:27,449 --> 01:38:31,578
синот на командантот на Аушвиц
да влезе во мојата куќа,
1191
01:38:31,703 --> 01:38:36,624
да седне на столчето спроти мене
и да пиеме кафе заедно.
1192
01:38:37,167 --> 01:38:40,211
Мислам, на некој начин, тоа беше убаво.
1193
01:39:08,239 --> 01:39:09,949
Мојот дедо, Рудолф Хес,
1194
01:39:10,367 --> 01:39:15,288
бил клучен за уништување
од две третини од европските Евреи.
1195
01:39:28,968 --> 01:39:32,222
Триесет години откако ја поминал
Јудејската Пустина
1196
01:39:32,222 --> 01:39:36,309
за време на Првата светска војна,
овде е прогласена еврејска држава
1197
01:39:37,727 --> 01:39:40,605
со надеж дека ќе ги заштити
идните генерации.
1198
01:41:55,824 --> 01:41:58,576
ВО ДРАГО СЕЌАВАЊЕ НА ДЕНИС БЛЕР
1199
01:42:02,914 --> 01:42:04,916
Преведено од: Софија Крнческа