1
00:00:14,932 --> 00:00:18,936
Wydaje nam się, że wiemy,
co dzieje się w głowie psa.

2
00:00:22,273 --> 00:00:26,527
Ale nowe odkrycia sugerują,
że może jednak nie wiemy wszystkiego.

3
00:00:27,820 --> 00:00:31,574
Psy znalazły swoje miejsce
w każdej sferze naszego życia.

4
00:00:34,285 --> 00:00:35,995
- Tam jest.
- Cześć, skarbie!

5
00:00:36,621 --> 00:00:37,997
Hej! Cześć, Toulouse.

6
00:00:38,081 --> 00:00:39,207
To nasi towarzysze…

7
00:00:39,290 --> 00:00:40,416
Dobry pies.

8
00:00:40,958 --> 00:00:41,793
…nasi wybawcy…

9
00:00:41,876 --> 00:00:43,419
Lassie, zanieś to dziadkowi.

10
00:00:44,545 --> 00:00:46,714
…ikony naszej popkultury.

11
00:00:46,798 --> 00:00:47,924
Peter, słyszysz?

12
00:00:49,967 --> 00:00:50,968
Scooby-Doo!

13
00:00:51,052 --> 00:00:53,805
A jednak dopiero teraz zaczynamy rozumieć,

14
00:00:53,888 --> 00:00:56,516
jak naprawdę działa ich mózg.

15
00:00:57,183 --> 00:01:02,105
Naukowcy przez długi czas uważali,
że psy nie są obiektem wartym badań.

16
00:01:04,440 --> 00:01:06,567
Ale obecnie nauka o psie rozkwita.

17
00:01:06,651 --> 00:01:07,860
Szczeniaczku, patrz!

18
00:01:07,944 --> 00:01:10,530
Ta chwila olśnienia nastąpiła wówczas,

19
00:01:10,613 --> 00:01:14,492
gdy zaczęto stosować metody,
które wypracowano dla dzieci,

20
00:01:16,327 --> 00:01:20,123
w celu odkrycia i rozwikłania
sekretów społecznego świata psów.

21
00:01:22,500 --> 00:01:26,796
Jak to się stało, że ludzi i psy
połączyła tak nierozerwalna więź?

22
00:01:30,091 --> 00:01:32,176
Sądzę, że mój pies mnie kocha.

23
00:01:32,260 --> 00:01:35,555
I myślę, że są na to naukowe dowody.

24
00:01:35,638 --> 00:01:37,056
Ludzki przyjaciel.

25
00:01:37,140 --> 00:01:40,768
Nowe badania pomagają wyjaśnić
ich dziwne zachowania,

26
00:01:41,310 --> 00:01:43,354
rozszyfrować ich ukryty język

27
00:01:45,231 --> 00:01:48,985
i dowiedzieć się,
dlaczego psy są takie, jakie są.

28
00:01:49,652 --> 00:01:54,282
Zrozumienie umysłu psa
jest niezwykle przydatne.

29
00:01:54,907 --> 00:01:58,703
Wzbogaca naszą relację z nim
oraz pomaga nam zrozumieć siebie.

30
00:01:58,786 --> 00:01:59,996
PIES ASYSTUJĄCY

31
00:02:00,079 --> 00:02:04,208
Możemy zbliżyć się do naszych psów,
jeśli poznamy ich sekrety.

32
00:02:09,255 --> 00:02:14,218
W GŁOWIE PSA

33
00:02:15,094 --> 00:02:19,557
CZYTA ROB LOWE

34
00:02:19,640 --> 00:02:21,058
Psy to bez wątpienia

35
00:02:21,142 --> 00:02:24,353
najbardziej zróżnicowany
gatunek zwierząt na świecie.

36
00:02:27,732 --> 00:02:30,526
Tak bardzo różnią się od siebie wyglądem,

37
00:02:30,610 --> 00:02:33,946
że gdyby na Ziemi wylądował jakiś kosmita,

38
00:02:34,030 --> 00:02:35,198
mógłby się pomylić.

39
00:02:36,616 --> 00:02:39,619
Mógłby pomyśleć,
że chihuahua i dog niemiecki

40
00:02:39,702 --> 00:02:41,621
nie mają ze sobą nic wspólnego.

41
00:02:42,038 --> 00:02:45,333
ZAŁOŻYCIEL OŚRODKA BADAŃ
ZDOLNOŚCI POZNAWCZYCH PSÓW

42
00:02:45,416 --> 00:02:47,960
Historia psich ras jest fascynująca.

43
00:02:48,878 --> 00:02:51,047
Są rasy wywodzące się z Azji…

44
00:02:51,130 --> 00:02:52,465
MOPS – CHINY

45
00:02:52,548 --> 00:02:53,591
…Afryki i Ameryki.

46
00:02:53,674 --> 00:02:54,508
RODEZJAN – RPA

47
00:02:54,717 --> 00:02:55,968
NAGI PIES MEKSYKAŃSKI

48
00:02:56,052 --> 00:02:58,554
Większość rozpoznawanych obecnie ras

49
00:02:58,638 --> 00:03:00,723
ma jakieś 100–125 lat.

50
00:03:01,307 --> 00:03:05,728
Jeszcze u schyłku XIX wieku
psy hodowano głównie do pracy,

51
00:03:05,811 --> 00:03:08,814
po czym nowe zjawisko
zawładnęło psim światem:

52
00:03:09,899 --> 00:03:11,067
próżność.

53
00:03:11,150 --> 00:03:14,278
Zamiast mieć iPhone’a
czy torebkę marki Louis Vuitton,

54
00:03:14,362 --> 00:03:17,657
ludzie zaczęli hodować psy
dla podkreślenia statusu.

55
00:03:17,740 --> 00:03:21,327
Inni chcieli psa tej samej rasy,
więc je spopularyzowano.

56
00:03:21,827 --> 00:03:24,455
W Szkocji pierwszy golden retriever

57
00:03:24,538 --> 00:03:29,043
był uznany za wynik niepożądanej mutacji
długiej linii psów myśliwskich.

58
00:03:30,127 --> 00:03:33,839
Ale ekscentrycznemu lordowi Tweedmouthowi
spodobał się nowy kolor

59
00:03:33,923 --> 00:03:38,970
i skrzyżował go z innymi psami
o lekko rudawej maści, tworząc nową rasę.

60
00:03:43,349 --> 00:03:45,768
Przez dziesięciolecia
najpopularniejszą rasą

61
00:03:45,851 --> 00:03:47,436
był labrador retriever.

62
00:03:48,729 --> 00:03:53,818
Ale w 2022 w Stanach Zjednoczonych
pierwsze miejsce zajął buldog francuski.

63
00:03:55,903 --> 00:03:59,115
Ale jak właściwie
nasze ulubione zwierzę domowe

64
00:03:59,198 --> 00:04:01,909
stało się tak cenionym członkiem rodziny?

65
00:04:03,286 --> 00:04:07,123
Aby to zrozumieć,
musimy wrócić do jego początków.

66
00:04:10,751 --> 00:04:12,420
Skąd się wzięły psy?

67
00:04:12,503 --> 00:04:14,505
Rany, to fajne pytanie.

68
00:04:16,590 --> 00:04:20,261
Naukowa nazwa psa domowego,
naszego najlepszego kumpla,

69
00:04:20,344 --> 00:04:22,305
to Canis familiaris.

70
00:04:22,388 --> 00:04:25,891
Naukowa nazwa wilka to Canis lupus.

71
00:04:26,976 --> 00:04:29,228
Ale każdy pies i każda rasa

72
00:04:29,312 --> 00:04:31,564
to po prostu inna wersja wilka,

73
00:04:31,647 --> 00:04:35,443
która wyodrębniła się
w procesie selekcji i ewolucji.

74
00:04:36,944 --> 00:04:41,907
Wszystkie psie rasy
łączy z wilkami 99,9% wspólnego DNA.

75
00:04:45,911 --> 00:04:51,417
Jeszcze przed 50 tysiącami lat temu
wilki odnosiły wielkie sukcesy.

76
00:04:53,044 --> 00:04:58,466
Miliony wilków rozprzestrzeniło się
po Europie, Azji i Ameryce Północnej.

77
00:04:59,592 --> 00:05:02,762
I nie tylko wilków.
To była gildia mięsożerców.

78
00:05:02,845 --> 00:05:08,017
Były gigantyczne hieny,
olbrzymie niedźwiedzie jaskiniowe i lwy.

79
00:05:08,684 --> 00:05:11,979
Kiedy współczesna populacja ludzi
opuściła Afrykę,

80
00:05:12,605 --> 00:05:14,440
byliśmy superdrapieżcami.

81
00:05:16,567 --> 00:05:21,113
Byliśmy tak dobrzy w polowaniu,
że inne duże drapieżniki wyginęły.

82
00:05:22,406 --> 00:05:25,743
Przeżyły tylko dwa gatunki:
niedźwiedź brunatny

83
00:05:26,911 --> 00:05:27,787
i wilk.

84
00:05:28,871 --> 00:05:31,207
Wilki są więc prawdziwymi ocalałymi.

85
00:05:32,166 --> 00:05:34,585
Teraz opowieść robi się nieco tajemnicza.

86
00:05:35,544 --> 00:05:38,130
Zamiast bać się ludzi, populacja wilków…

87
00:05:38,214 --> 00:05:39,173
20 000 LAT TEMU

88
00:05:39,256 --> 00:05:43,010
…zostaje zwabiona przez
wszystkie pyszne ludzkie odpadki.

89
00:05:43,344 --> 00:05:44,303
10 000 LAT TEMU

90
00:05:44,387 --> 00:05:46,597
Rozwinął się nowy rodzaj życzliwości.

91
00:05:46,680 --> 00:05:48,766
5000–1500 LAT TEMU

92
00:05:48,849 --> 00:05:51,352
Przetrwanie najżyczliwszych pokazuje więc,

93
00:05:51,435 --> 00:05:54,772
że jest to najskuteczniejsza
strategia ewolucji,

94
00:05:54,855 --> 00:05:56,690
jaką dotąd zidentyfikowano.

95
00:05:58,859 --> 00:06:02,071
I stoi w sprzeczności
z przetrwaniem najsilniejszych.

96
00:06:02,863 --> 00:06:07,159
Czyli bycie dużym, złym osobnikiem alfa
wcale nie czyni cię lepszym.

97
00:06:08,160 --> 00:06:11,914
Wręcz przeciwnie:
dominacja ma bardzo wysoką cenę.

98
00:06:11,997 --> 00:06:16,627
U każdego gatunku nowy rodzaj życzliwości,
wiodący do nowych form współpracy,

99
00:06:16,710 --> 00:06:20,464
był prawdziwym atutem
w walce o przetrwanie.

100
00:06:24,969 --> 00:06:26,429
Weźmy choćby kwiaty,

101
00:06:26,512 --> 00:06:30,516
które są ewolucyjną innowacją
w świecie roślin:

102
00:06:31,475 --> 00:06:33,394
„Będę życzliwy, dam ci coś,

103
00:06:33,477 --> 00:06:35,396
a potem będziemy współpracować”.

104
00:06:35,938 --> 00:06:38,691
A co ciekawe, tylko jeden kręgowiec lądowy

105
00:06:38,774 --> 00:06:41,152
może przeżyć cały rok na Antarktydzie.

106
00:06:42,194 --> 00:06:44,321
To pingwin cesarski.

107
00:06:47,158 --> 00:06:48,576
Pingwiny się przytulają.

108
00:06:49,410 --> 00:06:50,828
Przez całą zimę.

109
00:06:51,954 --> 00:06:55,583
Tak że życzliwość w życiu wygrywa,
za każdym razem.

110
00:06:57,626 --> 00:07:00,129
Psy mają specjalną cechę przystosowawczą,

111
00:07:00,212 --> 00:07:03,174
dzięki której ich życzliwość
jest spotęgowana.

112
00:07:03,257 --> 00:07:08,679
Na przykład, w porównaniu z wilkami,
u psów doszło do jednej dużej zmiany.

113
00:07:08,762 --> 00:07:13,350
Mianowicie wykształciły mięsień,
który pozwala im unosić brwi do góry…

114
00:07:13,434 --> 00:07:15,436
O rany!

115
00:07:15,936 --> 00:07:18,564
…i pokazać białą część oka,
zwaną twardówką.

116
00:07:20,065 --> 00:07:22,359
W kontaktach międzyludzkich,

117
00:07:22,443 --> 00:07:26,572
widząc białą twardówkę,
mózg automatycznie rozpoznaje,

118
00:07:26,655 --> 00:07:29,116
że mamy do czynienia z innym człowiekiem.

119
00:07:30,618 --> 00:07:34,830
To jeden z kluczowych sposobów,
w jaki noworodek rozpoznaje swoją matkę.

120
00:07:36,457 --> 00:07:37,374
Szczenięce oczka.

121
00:07:37,458 --> 00:07:41,003
To kopia jednego z głównych sposobów
naszej komunikacji.

122
00:07:42,046 --> 00:07:44,256
Psy to wykorzystały.

123
00:07:52,181 --> 00:07:55,309
Szczenięta rodzą się ślepe i głuche.

124
00:07:56,769 --> 00:07:59,563
Ale mogą od razu wywęszyć drogę do mamy.

125
00:08:03,317 --> 00:08:07,947
Po trzech tygodniach te szczenięta
otworzą oczy po raz pierwszy.

126
00:08:13,452 --> 00:08:15,329
W tym miocie jest ich 10.

127
00:08:15,829 --> 00:08:19,625
Cztery powyżej średniej,
ale daleko od rekordowej liczby 24.

128
00:08:22,253 --> 00:08:24,922
Każde z nich jest wyjątkowe.

129
00:08:26,173 --> 00:08:28,217
Aż po koniuszek nosa.

130
00:08:28,926 --> 00:08:32,012
Psy mają odciski nosa,
tak jak ludzie odciski palców.

131
00:08:32,096 --> 00:08:34,682
Gdyby wysmarować
nos twojego psa atramentem

132
00:08:34,765 --> 00:08:36,392
i odcisnąć go na kartce,

133
00:08:36,475 --> 00:08:40,062
powstałby niepowtarzalny odcisk,
niepodobny do innych psów.

134
00:08:41,605 --> 00:08:45,776
Osobowość każdego szczenięcia
jest równie wyjątkowa, jak odcisk nosa.

135
00:08:46,443 --> 00:08:48,445
Badacze zastanawiają się dlaczego.

136
00:08:48,529 --> 00:08:49,989
PROJEKT PSIE MÓZGI

137
00:08:50,823 --> 00:08:53,242
Jedno pytanie od dawna nurtuje naukowców:

138
00:08:53,325 --> 00:08:56,704
„Jaki wpływ ma natura,
a jaki wychowanie?”.

139
00:08:56,787 --> 00:08:59,415
Nigdy nie można ich traktować rozdzielnie.

140
00:08:59,498 --> 00:09:02,876
Oba te czynniki kształtują
wyjątkową osobowość psa.

141
00:09:03,377 --> 00:09:07,715
Co sprawia, że pies funkcjonuje w świecie
w taki, a nie inny sposób?

142
00:09:07,798 --> 00:09:09,425
Gdy mówimy o otoczeniu,

143
00:09:09,508 --> 00:09:13,304
liczą się wszystkie
jego życiowe doświadczenia,

144
00:09:13,387 --> 00:09:14,972
nawet przed urodzeniem.

145
00:09:19,101 --> 00:09:21,687
Styl macierzyński
to temat bliski memu sercu.

146
00:09:21,770 --> 00:09:25,107
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ
UNIWERSYTETU W ARIZONIE

147
00:09:25,190 --> 00:09:28,986
Badaliśmy go przez pierwsze
trzy tygodnie życia szczeniaka.

148
00:09:29,486 --> 00:09:31,780
Odkryliśmy, że istnieją różnice

149
00:09:31,864 --> 00:09:35,618
w poziomie interakcji
matki ze szczeniętami.

150
00:09:35,701 --> 00:09:38,829
Jest wiele matek,
które nie odstępują ich na krok,

151
00:09:38,912 --> 00:09:42,082
ale są też takie,
które raczej nie interweniują.

152
00:09:42,958 --> 00:09:48,505
Okazuje się, że ma to wpływ
na zdolności rozwiązywania problemów

153
00:09:48,589 --> 00:09:50,591
i osobowość ich szczeniąt.

154
00:09:52,009 --> 00:09:53,218
Dowiedzieliśmy się,

155
00:09:53,302 --> 00:09:57,473
że szczenięta, których matki
pozwalają im samym sobie radzić,

156
00:09:57,556 --> 00:10:01,810
stają się potem świetnym materiałem
na psa przewodnika.

157
00:10:01,894 --> 00:10:04,313
Rozsądna hipoteza jest taka,

158
00:10:04,396 --> 00:10:07,941
że wczesna nauka
samodzielnego rozwiązywania problemów

159
00:10:08,025 --> 00:10:10,569
bardzo przydaje im się w dalszej karierze.

160
00:10:10,653 --> 00:10:13,072
PSI TOWARZYSZE
OŚRODEK SZKOLENIA PSÓW ASYSTENTÓW

161
00:10:13,155 --> 00:10:16,575
Zgłębienie rozumowania szczeniąt
daje wgląd w umysł psów.

162
00:10:18,410 --> 00:10:21,580
Cześć! Jak się masz?

163
00:10:22,247 --> 00:10:23,415
Gotowy?

164
00:10:24,708 --> 00:10:26,543
Dowiemy się, co myślisz?

165
00:10:26,627 --> 00:10:29,129
Cześć, przystojniaku. Jesteś taki słodki.

166
00:10:29,213 --> 00:10:31,131
Wiem. Kocham cię.

167
00:10:31,215 --> 00:10:33,967
Teraz zrealizujemy zadanie wskazywania.

168
00:10:34,051 --> 00:10:37,805
To typowe zadanie
z zakresu psich funkcji poznawczych,

169
00:10:37,888 --> 00:10:40,849
które, według mnie, zwróciło na nie uwagę

170
00:10:40,933 --> 00:10:42,393
na początku lat 2000.

171
00:10:43,143 --> 00:10:44,561
Szczeniaczku, patrz.

172
00:10:44,645 --> 00:10:46,647
Nazywamy to testem wyboru obiektu.

173
00:10:46,730 --> 00:10:48,649
Używamy plastikowych kubków.

174
00:10:48,732 --> 00:10:50,651
Robimy z nich dwie skrytki.

175
00:10:50,734 --> 00:10:53,612
Do dna każdego kubka
przyklejamy taśmą smakołyk,

176
00:10:53,696 --> 00:10:55,406
więc oba pachną jedzeniem.

177
00:10:57,282 --> 00:10:59,451
Jeśli wybiorą właściwy, to znaczy,

178
00:10:59,535 --> 00:11:02,454
że kierują się
naszą komunikacyjną wskazówką.

179
00:11:03,622 --> 00:11:06,959
Ja po prostu wskazuję kubek,
pod którym jest jedzenie.

180
00:11:07,042 --> 00:11:07,918
Okej.

181
00:11:12,339 --> 00:11:13,257
Dobra robota!

182
00:11:13,340 --> 00:11:14,633
Okazało się,

183
00:11:14,717 --> 00:11:19,930
że psom na ogół świetnie idzie
śledzenie ludzkiego gestu wskazywania.

184
00:11:20,013 --> 00:11:20,889
Okej.

185
00:11:23,392 --> 00:11:24,685
- Dobry wybór.
- Tak!

186
00:11:24,768 --> 00:11:26,729
- Dobry piesek!
- Udało ci się!

187
00:11:26,812 --> 00:11:30,482
Lepiej niż naszym najbliższym krewnym,
małpom człekokształtnym.

188
00:11:31,817 --> 00:11:34,945
Mimo inteligencji
spokrewnione z nami naczelne,

189
00:11:35,028 --> 00:11:36,739
jak bonobo czy szympans,

190
00:11:36,822 --> 00:11:38,866
nie są dobre w jednym – co dziwne.

191
00:11:38,949 --> 00:11:44,288
Mianowicie w tym, że kiedy ktoś
wskazuje im coś pomocnym gestem,

192
00:11:44,371 --> 00:11:47,332
próbując nimi pokierować,
one tego nie pojmują.

193
00:11:47,416 --> 00:11:49,168
To był zły wybór.

194
00:11:49,251 --> 00:11:52,504
Ta umiejętność jest kluczowa
w rozwoju człowieka.

195
00:11:52,588 --> 00:11:55,758
A ponieważ jako niemowlęta
w wieku od 9 do 12 miesięcy

196
00:11:55,841 --> 00:11:58,343
zaczynamy rozumieć gesty oraz wskazywanie,

197
00:11:58,427 --> 00:12:00,596
by podążyć w określonym kierunku,

198
00:12:00,679 --> 00:12:02,931
możemy wyciągnąć z tego jakąś naukę.

199
00:12:03,015 --> 00:12:07,102
Hej, zobacz. Gdzie ona jest?
Weźmiesz ją? Weźmiesz piłeczkę?

200
00:12:13,192 --> 00:12:14,067
Świetnie.

201
00:12:14,151 --> 00:12:15,277
Udało ci się!

202
00:12:15,360 --> 00:12:18,447
Każdy to potrafi.
To istotne dla naszego rozwoju.

203
00:12:18,530 --> 00:12:21,200
Ale nasi bliscy krewni nie.

204
00:12:21,283 --> 00:12:23,410
A to utwierdziło nas w przekonaniu,

205
00:12:23,494 --> 00:12:27,039
że być może psy
znacząco różnią się pod tym względem.

206
00:12:27,873 --> 00:12:28,874
- Nieźle!
- Hurra!

207
00:12:28,957 --> 00:12:33,128
Test wskazywania
zapoczątkował renesans nauki o psach.

208
00:12:34,087 --> 00:12:36,590
Skłonił doktora Briana Hare’a do otwarcia

209
00:12:36,673 --> 00:12:39,885
Ośrodka Badań Zdolności Poznawczych Psów
na Uniwersytecie Duke’a.

210
00:12:39,968 --> 00:12:40,803
Okej.

211
00:12:40,886 --> 00:12:45,849
Ośrodek ten zajmuje się
zrozumieniem zachowań i psychologii psów.

212
00:12:45,933 --> 00:12:48,602
Staramy się odkryć, jak działa psi umysł.

213
00:12:50,938 --> 00:12:54,608
A potem wykorzystujemy tę wiedzę,
aby lepiej je wyszkolić

214
00:12:54,691 --> 00:12:58,654
i wychować je tak,
by skuteczniej wykonywały swoją pracę.

215
00:13:00,239 --> 00:13:04,409
Jeśli psom da się szansę,
potrafią robić niesamowite rzeczy.

216
00:13:05,327 --> 00:13:07,329
Od tropienia wielorybów począwszy…

217
00:13:07,412 --> 00:13:12,459
Dio prowadzi naukowców do wielorybów,
tropiąc je po zapachu odchodów.

218
00:13:12,543 --> 00:13:14,920
…na odkrywaniu kosmosu skończywszy.

219
00:13:15,504 --> 00:13:16,964
Start.

220
00:13:17,047 --> 00:13:18,799
Startują nawet w wyborach.

221
00:13:18,882 --> 00:13:21,176
Max to golden retriever.

222
00:13:21,260 --> 00:13:23,178
- Mój ulubiony polityk.
- Tak.

223
00:13:23,262 --> 00:13:28,350
W tym malowniczym miasteczku
wygrał wybory trzy razy z rzędu.

224
00:13:29,017 --> 00:13:31,270
Ale najbardziej zadziwiające są psy,

225
00:13:31,353 --> 00:13:34,064
które poświęcają swoje życie
pomocy ludziom.

226
00:13:34,648 --> 00:13:39,194
Współcześnie za ideał psa
uważa się psy asystujące,

227
00:13:39,278 --> 00:13:42,739
które wychowywano
i szkolono do tego celu od stulecia.

228
00:13:43,323 --> 00:13:48,245
Ludzie mogą brać z nich przykład,
aby wychować własnego pupila.

229
00:13:48,745 --> 00:13:51,373
W 1986 roku Charles Schulz,
twórca Snoopy’ego…

230
00:13:51,456 --> 00:13:52,958
MUZEUM I OŚRODEK BADAWCZY

231
00:13:53,041 --> 00:13:55,210
…pomógł stworzyć Psich Towarzyszy…

232
00:13:55,711 --> 00:13:57,379
MÓJ PIES WRÓCIŁ DO DOMU!

233
00:13:57,462 --> 00:14:00,674
…największą na świecie szkołę
dla psów asystujących.

234
00:14:00,757 --> 00:14:03,343
Wychowuje ona 1000 szczeniąt rocznie

235
00:14:03,427 --> 00:14:05,971
w sześciu kampusach
na terenie całego kraju.

236
00:14:13,186 --> 00:14:17,190
Te szczeniaki mają osiem tygodni.
Czas, aby wyruszyły w świat.

237
00:14:19,359 --> 00:14:23,488
Ich podróż może nas wiele nauczyć
o naszych własnych psach.

238
00:14:25,073 --> 00:14:27,618
Osiem tygodni to dla szczeniąt dobry wiek,

239
00:14:27,701 --> 00:14:29,828
aby nauczyły się samodzielności.

240
00:14:29,912 --> 00:14:33,040
Nawiązały więź z mamą
i resztą szczeniąt z miotu.

241
00:14:33,624 --> 00:14:35,167
DYREKTORKA DS. ZDROWIA I BADAŃ

242
00:14:35,250 --> 00:14:37,794
Ważne, aby budowały teraz więzi z ludźmi.

243
00:14:37,878 --> 00:14:38,879
Chodźcie!

244
00:14:39,546 --> 00:14:41,965
- Szczeniaczki!
- Chodźcie tu!

245
00:14:42,049 --> 00:14:46,011
Ośmiotygodniowe szczeniaki
trafiają zwykle do tymczasowych opiekunów,

246
00:14:46,094 --> 00:14:49,181
ale te cztery maluchy
dotrą tam okrężną drogą.

247
00:14:50,015 --> 00:14:52,267
Współpracujemy z Uniwersytetem Duke’a.

248
00:14:52,351 --> 00:14:56,021
Niektóre szczeniaki zostają tam
od 8. do 20. tygodnia życia,

249
00:14:56,104 --> 00:14:59,816
powtarzając w tym czasie
testy kognitywne co kilka tygodni.

250
00:15:09,826 --> 00:15:15,374
Te szczenięta polecą ponad 4000 kilometrów
samolotem pilota woluntariusza,

251
00:15:15,874 --> 00:15:17,960
by zacząć Przedszkole dla Szczeniąt

252
00:15:19,628 --> 00:15:23,590
w Ośrodku Badań Zdolności Poznawczych Psów
na Uniwersytecie Duke’a.

253
00:15:34,851 --> 00:15:35,852
Ale uroczy!

254
00:15:35,936 --> 00:15:37,854
O rany.

255
00:15:37,938 --> 00:15:39,773
Miło cię widzieć.

256
00:15:39,856 --> 00:15:43,360
- Miałeś przyjemną podróż?
- O rany.

257
00:15:43,443 --> 00:15:47,114
Nazywam się Vanessa Woods
i prowadzę Przedszkole dla Szczeniąt.

258
00:15:47,197 --> 00:15:48,991
AUTORKA „PRZEDSZKOLA DLA SZCZENIĄT”

259
00:15:49,074 --> 00:15:50,575
- Nieźle ci idzie.
- Dzięki.

260
00:15:50,659 --> 00:15:52,869
- Naprawdę.
- A ty czym się zajmujesz?

261
00:15:52,953 --> 00:15:54,830
MĄŻ VANESSY – WSPÓŁAUTOR KSIĄŻKI

262
00:15:54,913 --> 00:15:55,747
Nie wiem.

263
00:15:55,831 --> 00:15:57,332
PRZEDSZKOLE DLA SZCZENIĄT

264
00:15:57,416 --> 00:15:59,584
Przetestujmy tego malucha. Dobra.

265
00:15:59,668 --> 00:16:01,795
Nigdy tego nie widziałeś, prawda?

266
00:16:01,878 --> 00:16:05,507
No dobra. To bardzo trudne,
nawet dla dorosłego psa.

267
00:16:06,174 --> 00:16:07,175
Okej.

268
00:16:10,804 --> 00:16:12,014
Dobra robota.

269
00:16:12,097 --> 00:16:14,641
- Następnym razem ci się uda.
- To trudne.

270
00:16:14,725 --> 00:16:17,978
Do przedszkola bierzemy szczenięta,
kiedy są najsłodsze…

271
00:16:18,061 --> 00:16:19,688
Nie idź w lewo.

272
00:16:19,771 --> 00:16:23,275
…i kiedy są na ostatnim etapie
szybkiego rozwoju mózgu.

273
00:16:23,358 --> 00:16:25,527
Bawimy się z nimi w gry poznawcze,

274
00:16:25,610 --> 00:16:28,155
aby ocenić ich zdolności kognitywne

275
00:16:28,238 --> 00:16:31,992
i przewidzieć, które najlepiej nadają się
na psy asystujące.

276
00:16:32,075 --> 00:16:34,494
- Druga próba. Nieźle.
- Udało ci się.

277
00:16:34,578 --> 00:16:35,620
Bystry uczeń.

278
00:16:35,704 --> 00:16:39,666
Obecnie potrzeba dwóch lat,
aby ocenić, czy pies sobie poradzi.

279
00:16:39,750 --> 00:16:43,170
Możemy wziąć szczeniaka,
przetestować go i stwierdzić:

280
00:16:43,253 --> 00:16:47,924
„Wszystko wskazuje na to,
że nadajesz się na psa asystującego”.

281
00:16:48,008 --> 00:16:51,720
A pozostałe po prostu będą
świetnymi zwierzętami domowymi.

282
00:16:51,803 --> 00:16:53,055
Szczeniaczku, patrz.

283
00:16:53,930 --> 00:16:54,806
Okej.

284
00:16:56,725 --> 00:17:00,187
Mamy też „niemożliwe zadanie”,
podczas którego obserwujemy,

285
00:17:00,270 --> 00:17:06,651
że niektóre psy od razu skupiają się
na wyjęciu pokarmu z pojemnika,

286
00:17:06,735 --> 00:17:08,403
z którego wcześniej jadły.

287
00:17:08,487 --> 00:17:11,573
Ale my go zamknęliśmy,
czyniąc to prawie niemożliwym.

288
00:17:11,656 --> 00:17:12,532
Dobra.

289
00:17:13,617 --> 00:17:16,369
Niektóre psy, widząc,
że nie mogą go otworzyć,

290
00:17:16,453 --> 00:17:18,371
od razu spoglądają na człowieka.

291
00:17:18,455 --> 00:17:21,917
Zaczynają szczekać
albo nawiązują kontakt wzrokowy,

292
00:17:22,000 --> 00:17:24,252
próbując się z nim porozumieć.

293
00:17:26,129 --> 00:17:30,300
Doszliśmy do wniosku, że psy,
które próbują same rozwiązać problem,

294
00:17:30,884 --> 00:17:36,014
zwykle świetnie radzą sobie z zadaniami
mającymi na celu znalezienie rzeczy,

295
00:17:36,098 --> 00:17:38,934
podobnie jak psy
szkolone do tropienia zapachów.

296
00:17:39,017 --> 00:17:41,269
- Rany.
- Niesamowite!

297
00:17:42,020 --> 00:17:45,857
Psy, które zdają sobie sprawę,
że nie mogą rozwiązać problemu,

298
00:17:45,941 --> 00:17:48,735
i na swój sposób
starają się poprosić o pomoc,

299
00:17:50,320 --> 00:17:52,572
zwykle świetnie sprawdzą się

300
00:17:52,656 --> 00:17:55,826
jako psy asystujące
osobom z niepełnosprawnościami.

301
00:17:56,409 --> 00:17:59,579
Stoisz tyłem. Nic stąd nie widzisz.

302
00:17:59,663 --> 00:18:01,706
Może się odwrócisz? No chodź.

303
00:18:01,790 --> 00:18:07,295
A więc śledzimy proces rozwijania się
ich umiejętności poznawczych.

304
00:18:07,796 --> 00:18:09,881
Nie zapala im się nagle żarówka.

305
00:18:09,965 --> 00:18:14,553
- To jak symfonia wielu małych lampek i…
- Świątecznych lampek.

306
00:18:14,636 --> 00:18:17,597
Tak, one zapalają się w różnych momentach.

307
00:18:18,515 --> 00:18:20,976
Może mają różne kolory. Sam nie wiem.

308
00:18:21,059 --> 00:18:21,893
Fajerwerki.

309
00:18:21,977 --> 00:18:24,146
Lubię choinki z kolorowymi lampkami.

310
00:18:28,358 --> 00:18:30,485
Dzięki niektórym grom obserwujemy,

311
00:18:30,569 --> 00:18:34,614
że cechy mierzone u szczeniąt
pokrywają się z tymi w dorosłości.

312
00:18:35,866 --> 00:18:39,703
Te szczeniaczki są w przedszkolu
od 8. do 20. tygodnia życia.

313
00:18:39,786 --> 00:18:43,081
Potem trafiają
do certyfikowanego opiekuna.

314
00:18:43,623 --> 00:18:48,170
KANDYDAT NA PSA ASYSTUJĄCEGO

315
00:18:48,920 --> 00:18:50,714
Nie ma więcej jedzenia.

316
00:18:51,423 --> 00:18:52,757
Już skończyłeś.

317
00:18:54,968 --> 00:18:57,679
Opiekunowie to doświadczeni
rodzice zastępczy,

318
00:18:58,180 --> 00:19:00,724
którzy wychowują psy
do 18. miesiąca życia.

319
00:19:02,684 --> 00:19:05,312
Mają nauczyć szczeniaki podstaw…

320
00:19:05,395 --> 00:19:06,229
Tak.

321
00:19:07,564 --> 00:19:09,441
…czyli jak być grzecznym psem.

322
00:19:09,524 --> 00:19:10,692
Dobry piesek.

323
00:19:10,775 --> 00:19:12,777
O rany.

324
00:19:12,861 --> 00:19:13,695
Cześć!

325
00:19:13,778 --> 00:19:17,157
Pierwsze półtora roku
to dla psa najlepszy czas na naukę.

326
00:19:19,659 --> 00:19:20,869
Ludzie zwykle sądzą,

327
00:19:20,952 --> 00:19:23,914
że jeden rok u człowieka
to siedem lat u psa.

328
00:19:23,997 --> 00:19:25,457
To nie do końca prawda.

329
00:19:25,540 --> 00:19:28,168
Psy dojrzewają bardzo szybko i wcześnie.

330
00:19:28,835 --> 00:19:31,713
Osiągają dojrzałość płciową w pół roku,

331
00:19:31,796 --> 00:19:34,466
a potem ich rozwój się spowalnia.

332
00:19:35,342 --> 00:19:38,053
W wieku 18 miesięcy są młodymi dorosłymi

333
00:19:38,136 --> 00:19:41,097
i mogą rozpocząć szkolenie
dla psów asystujących.

334
00:19:44,809 --> 00:19:48,104
Szkolimy psy asystujące
dla osób z niepełnosprawnościami.

335
00:19:48,188 --> 00:19:49,064
TRENERKA

336
00:19:49,147 --> 00:19:52,901
Zmieniają one życie tych ludzi bardziej,
niż nam się wydaje.

337
00:19:54,444 --> 00:19:58,323
Pierwszy dzień szkoły
to dla psów wielki dzień.

338
00:19:58,907 --> 00:20:01,910
Najpierw witamy się z nimi i mówimy:

339
00:20:01,993 --> 00:20:05,330
„Hej, jestem twoją nową trenerką.
Bierzmy się do pracy”.

340
00:20:06,414 --> 00:20:08,959
- Tak.
- Tak jest. Dobry pies.

341
00:20:09,042 --> 00:20:11,253
Na pierwszym etapie tresury

342
00:20:11,753 --> 00:20:14,965
psy przechodzą rygorystyczny
sześciomiesięczny trening.

343
00:20:15,048 --> 00:20:16,549
Tak. Dobra psina.

344
00:20:16,633 --> 00:20:19,886
Zaczynamy szkolenie
od nauki ponad 40 różnych komend.

345
00:20:19,970 --> 00:20:21,179
Dotknij. Brawo.

346
00:20:21,263 --> 00:20:22,639
Łapa. Dobrze.

347
00:20:22,722 --> 00:20:23,807
Daj. Tak.

348
00:20:23,890 --> 00:20:27,394
Klienci mogą mieć trudności
z poruszaniem się,

349
00:20:27,477 --> 00:20:30,563
więc uczymy psy komend zadaniowych.

350
00:20:30,647 --> 00:20:31,481
Do góry.

351
00:20:31,564 --> 00:20:32,399
Tak.

352
00:20:32,482 --> 00:20:36,403
Pies może wyręczyć daną osobę
w czynnościach dla niej niemożliwych.

353
00:20:36,486 --> 00:20:37,988
Pchaj. Tak!

354
00:20:38,071 --> 00:20:38,947
Ciągnij.

355
00:20:39,030 --> 00:20:40,782
Dobry pies.

356
00:20:41,324 --> 00:20:43,201
Pomagamy weteranom z PTSD.

357
00:20:43,285 --> 00:20:47,831
Ćwiczymy więc umiejętności interaktywne,
jak wybudzenie z koszmaru.

358
00:20:50,583 --> 00:20:52,711
Tak. Dobry pies.

359
00:20:52,794 --> 00:20:56,589
Psy mają ułatwić tym ludziom życie.

360
00:20:57,090 --> 00:20:58,383
Zuch psina.

361
00:20:58,466 --> 00:21:02,887
Ponieważ mamy bardzo wysokie standardy,
tylko blisko połowie psów

362
00:21:02,971 --> 00:21:05,932
udaje się ukończyć szkołę
i zostać psem asystentem.

363
00:21:07,600 --> 00:21:11,855
Setki ludzi z nadzieją oczekuje
na przyznanie im psiego asystenta,

364
00:21:13,440 --> 00:21:15,567
więc każdy pies się liczy.

365
00:21:16,735 --> 00:21:19,279
Światło. Dasz radę. Dalej, w górę.

366
00:21:19,362 --> 00:21:21,114
Tak! Dobry pies.

367
00:21:22,615 --> 00:21:23,700
Co o tym sądzisz?

368
00:21:24,367 --> 00:21:27,620
Podobał ci się trening?

369
00:21:27,704 --> 00:21:28,580
O tak.

370
00:21:28,663 --> 00:21:32,250
MIESZANIEC LABRADORA Z GOLDENEM
6 MIESIĘCY DO UKOŃCZENIA SZKOŁY

371
00:21:32,334 --> 00:21:37,297
To jest Bonus. I bonusowe u niego jest to,
że kiedyś nosił aparat ortodontyczny,

372
00:21:37,380 --> 00:21:38,757
bo miał krzywy zgryz.

373
00:21:39,341 --> 00:21:42,093
Tak, jest uroczy, bardzo czuły.

374
00:21:42,177 --> 00:21:45,555
Jego ulubioną formą kontaktu
jest drapanie po pupie.

375
00:21:45,638 --> 00:21:46,931
To go bardzo kręci.

376
00:21:47,015 --> 00:21:49,267
Uwielbia drapanie po pupie. Prawda?

377
00:21:49,351 --> 00:21:50,935
O, tak!

378
00:21:52,437 --> 00:21:53,521
Bonus, ciągnij.

379
00:21:54,314 --> 00:21:58,693
Bonus potrzebuje pracy
nad pewnością siebie i trochę zachęty.

380
00:21:59,277 --> 00:22:00,111
Jeszcze raz.

381
00:22:00,195 --> 00:22:01,696
Ale współpracuje.

382
00:22:01,780 --> 00:22:03,531
Światło. Tak!

383
00:22:03,615 --> 00:22:07,494
Jest bardzo precyzyjny, wykonując zadania.

384
00:22:07,577 --> 00:22:09,537
Dalej, w górę. Tak!

385
00:22:10,372 --> 00:22:12,665
Trzy zasady treningu psa to…

386
00:22:12,749 --> 00:22:13,625
Do góry.

387
00:22:13,708 --> 00:22:14,584
…cierpliwość…

388
00:22:15,085 --> 00:22:17,045
Tak! Dobry pies!

389
00:22:17,128 --> 00:22:18,588
…utrwalanie…

390
00:22:18,671 --> 00:22:20,131
Światło. Dasz radę.

391
00:22:20,215 --> 00:22:21,800
Tak! Dobry pies.

392
00:22:21,883 --> 00:22:24,511
…i zrozumienie ich języka.

393
00:22:24,594 --> 00:22:29,641
Naszym zadaniem jest nauczyć ludzi,
co pies chce im powiedzieć, co myśli.

394
00:22:29,724 --> 00:22:32,227
Dobry pies. Dobrze.

395
00:22:32,310 --> 00:22:34,854
Pies ciągle się z nami komunikuje.

396
00:22:34,938 --> 00:22:38,441
Wystarczy go obserwować i słuchać.

397
00:22:38,525 --> 00:22:40,902
On powie nam wszystko, co trzeba.

398
00:22:41,486 --> 00:22:42,821
- Boże.
- Cześć!

399
00:22:45,990 --> 00:22:46,825
Cześć!

400
00:22:48,910 --> 00:22:52,330
Jeśli chodzi o język ciała,
machanie ogonem dużo nam mówi.

401
00:22:54,040 --> 00:22:57,085
Luźne machanie wskazuje
na niższy poziom stresu,

402
00:22:57,836 --> 00:23:00,088
większe zadowolenie i ciekawość.

403
00:23:01,047 --> 00:23:03,883
Potraktujmy sztywny ogon
w ludzkich kategoriach.

404
00:23:03,967 --> 00:23:06,094
Oto ćwiczenie dla wszystkich widzów:

405
00:23:06,177 --> 00:23:10,181
napnijcie teraz pupę
i zastanówcie się, co czujecie.

406
00:23:10,807 --> 00:23:12,308
ZAŁOŻYCIEL

407
00:23:12,392 --> 00:23:14,936
Zwykle istnieje korelacja z emocjami.

408
00:23:15,603 --> 00:23:19,566
Podwinięty lub machający nisko ogon
oznacza stres.

409
00:23:21,443 --> 00:23:24,737
Śmigłowemu merdaniu
zwykle towarzyszy mocny ruch zadka.

410
00:23:25,864 --> 00:23:31,661
Takie zachowanie wiąże się
z pozytywnymi dla psa przeżyciami.

411
00:23:32,912 --> 00:23:36,666
Według współczesnych badań,
jeśli pies widzi znajomą osobę,

412
00:23:36,749 --> 00:23:38,835
z którą ma dobrą relację,

413
00:23:39,419 --> 00:23:41,254
wówczas merda ogonem w prawo.

414
00:23:42,589 --> 00:23:43,673
To naprawdę fajne.

415
00:23:43,756 --> 00:23:46,134
Mnie interesuje, co dzieje się z ciałem,

416
00:23:46,217 --> 00:23:49,012
i jak ruch ciała koreluje z ruchem ogona.

417
00:23:50,513 --> 00:23:52,724
U psów rozróżniono 16 wyrazów twarzy.

418
00:23:52,807 --> 00:23:53,808
ZAŁOŻYCIEL

419
00:23:55,643 --> 00:23:56,603
Złość,

420
00:23:57,103 --> 00:23:58,062
lęk,

421
00:23:58,938 --> 00:23:59,814
ból,

422
00:24:00,857 --> 00:24:01,816
szczęście,

423
00:24:02,525 --> 00:24:03,902
smutek.

424
00:24:03,985 --> 00:24:08,031
Dla porównania – ludzie mają
około 27 różnych wyrazów twarzy.

425
00:24:08,531 --> 00:24:10,116
Natomiast szympansy,

426
00:24:10,200 --> 00:24:14,621
jedne z najinteligentniejszych ssaków,
mają tylko 13, góra 14.

427
00:24:18,166 --> 00:24:21,961
Więc psy wiele nauczyły się od nas,
obserwując nasze zachowania.

428
00:24:24,297 --> 00:24:27,175
Ale minka. Możesz warować?

429
00:24:28,218 --> 00:24:31,137
Dobry pies.
Pierwszy raz tak szybko posłuchał.

430
00:24:31,721 --> 00:24:34,224
Ten słodziak nazywa się Peabody.

431
00:24:34,307 --> 00:24:36,851
6 MIESIĘCY DO UKOŃCZENIA SZKOŁY

432
00:24:36,935 --> 00:24:40,855
Jego obecność relaksuje.
Przy Peabody wszyscy są wyluzowani.

433
00:24:40,939 --> 00:24:43,149
Lubi wylegiwać się na słońcu.

434
00:24:43,233 --> 00:24:47,278
Podczas gdy inne psy biegają w kółko
i bawią się w przeciąganie liny,

435
00:24:47,362 --> 00:24:49,572
on się zwykle opala.

436
00:24:52,116 --> 00:24:53,117
Podnieś.

437
00:24:54,118 --> 00:24:55,995
Szkolenie bywa mozolne.

438
00:24:56,079 --> 00:24:56,996
Dasz radę.

439
00:24:57,497 --> 00:25:00,583
Musi jeszcze popracować
nad przynoszeniem przedmiotów.

440
00:25:01,584 --> 00:25:05,505
Ale za to ma
doskonałe umiejętności interaktywne.

441
00:25:05,588 --> 00:25:06,548
Do mnie.

442
00:25:07,340 --> 00:25:09,968
Przerywanie ataku lęku to też zadanie.

443
00:25:10,051 --> 00:25:11,553
To wyćwiczone zachowanie.

444
00:25:11,636 --> 00:25:12,554
Dobry pies.

445
00:25:12,637 --> 00:25:18,017
Nieustannie oceniamy ich predyspozycje
do pracy w roli psa asystenta.

446
00:25:18,851 --> 00:25:21,729
Większość psów śpi przez blisko pół dnia.

447
00:25:22,647 --> 00:25:23,565
Ale są wyjątki.

448
00:25:24,857 --> 00:25:26,651
6 MIESIĘCY DO UKOŃCZENIA SZKOŁY

449
00:25:26,734 --> 00:25:28,736
Ten głuptasek to Nemo.

450
00:25:30,446 --> 00:25:32,949
Nemo jest bardzo żywy.

451
00:25:33,032 --> 00:25:34,158
Masz pterodaktyla.

452
00:25:34,867 --> 00:25:35,785
Nie.

453
00:25:35,868 --> 00:25:36,869
Nemo, waruj.

454
00:25:38,079 --> 00:25:38,955
Nie.

455
00:25:39,038 --> 00:25:41,082
Tak. Dobry pies.

456
00:25:43,001 --> 00:25:45,295
Nie. Tego nie robiliśmy.

457
00:25:45,795 --> 00:25:46,963
Tego też nie.

458
00:25:47,755 --> 00:25:51,676
Nemo bardzo kocha życie.

459
00:25:51,759 --> 00:25:54,387
Jeśli chodzi pracę, musi się skupić.

460
00:25:54,470 --> 00:25:56,055
Jeszcze raz. Aport.

461
00:25:59,642 --> 00:26:01,060
Nemo!

462
00:26:01,144 --> 00:26:05,356
Zachowania typowe dla ADHD
występują u 20% psów,

463
00:26:05,440 --> 00:26:07,275
dwa razy częściej niż u ludzi.

464
00:26:07,775 --> 00:26:10,695
Jeszcze nie wiadomo,
czy Nemo jest jednym z nich.

465
00:26:14,282 --> 00:26:17,243
Psy z ADHD są zwykle bardziej impulsywne,

466
00:26:18,036 --> 00:26:19,162
nawet nadpobudliwe.

467
00:26:20,830 --> 00:26:23,041
Ale też da się je wytresować.

468
00:26:24,083 --> 00:26:25,043
Nemo, ciągnij.

469
00:26:25,126 --> 00:26:27,795
Nemo ma prawdziwą pracę do wykonania.

470
00:26:27,879 --> 00:26:30,590
Tak. Dobrze. Dobry pies.

471
00:26:30,673 --> 00:26:31,716
Puść.

472
00:26:31,799 --> 00:26:33,551
Tak. Sok.

473
00:26:34,469 --> 00:26:38,640
Dobrze. Tak jest. Dobry pies. Świetnie.

474
00:26:38,723 --> 00:26:41,726
Nemo świetnie idzie
wykonywanie komendy „podaj”

475
00:26:41,809 --> 00:26:43,811
oraz nauka komendy „ciągnij”.

476
00:26:43,895 --> 00:26:44,729
Hej.

477
00:26:44,812 --> 00:26:48,441
Jest żywy i kochający i lubi trenować,

478
00:26:48,524 --> 00:26:53,154
ale musimy jeszcze sprawdzić,
czy może wykonywać tę pracę niezawodnie.

479
00:26:53,237 --> 00:26:57,241
Zawsze mówię „ale”,
ponieważ nie ma na to żadnej gwarancji.

480
00:26:58,159 --> 00:27:00,036
Czasem ostrzegawczo szczeka.

481
00:27:01,120 --> 00:27:04,332
Można kogoś za to wyrzucić
z restauracji czy sklepu,

482
00:27:04,415 --> 00:27:08,294
więc to by go zdyskwalifikowało
jako kandydata na psa asystenta.

483
00:27:10,213 --> 00:27:14,092
Jeśli Nemo nie zapanuje nad szczekaniem,
nie ukończy szkoły

484
00:27:14,592 --> 00:27:16,552
i nie zostanie do nikogo dobrany.

485
00:27:18,388 --> 00:27:22,600
Zanim powstała więź człowieka z psem,
szczekanie oznaczało coś innego.

486
00:27:24,143 --> 00:27:25,978
Wilki wyją razem w stadzie.

487
00:27:26,062 --> 00:27:28,815
To dla nich ważna forma
komunikacji społecznej.

488
00:27:29,482 --> 00:27:32,985
Ale nie szczekają w sposób,
w jaki psy szczekają do ludzi.

489
00:27:34,946 --> 00:27:39,992
Psy szczekają bardziej emocjonalnie,
prawdopodobnie, aby zwrócić uwagę ludzi.

490
00:27:41,661 --> 00:27:43,746
Niektóre rasy dużo wyją.

491
00:27:43,830 --> 00:27:46,332
Jeśli masz husky syberyjskiego,

492
00:27:46,416 --> 00:27:48,418
pewnie teraz przytakujesz.

493
00:27:49,377 --> 00:27:54,006
Auu! Chcę teraz do mamusi!

494
00:27:56,843 --> 00:27:58,010
Dobra psina.

495
00:27:58,094 --> 00:28:01,139
A ty nie jesteś mamusią.

496
00:28:01,639 --> 00:28:02,724
Kocham cię.

497
00:28:02,807 --> 00:28:05,935
Znam swoją mamę.

498
00:28:06,811 --> 00:28:08,563
Ludzie tak dużo mówią…

499
00:28:08,646 --> 00:28:10,022
Psiaki!

500
00:28:10,106 --> 00:28:12,358
… że pomogliśmy psom odkryć ich głos.

501
00:28:18,656 --> 00:28:22,201
Przypominają ludzi,
bo każda osoba mówi na swój sposób.

502
00:28:25,037 --> 00:28:26,664
Szczekanie też coś wyraża.

503
00:28:26,748 --> 00:28:30,752
Niektóre psy dużo szczekają,
ale ważna jest zmiana tonu.

504
00:28:33,004 --> 00:28:36,340
Większy stres wiąże się
ze szczekaniem w wyższej tonacji,

505
00:28:36,424 --> 00:28:38,134
niemalże rozpaczliwym.

506
00:28:42,013 --> 00:28:44,474
Ciągłe szczekanie w wysokiej tonacji

507
00:28:44,557 --> 00:28:46,392
zwykle sygnalizuje stres.

508
00:28:49,020 --> 00:28:51,147
Jeśli pies szczeka, robiąc przerwy,

509
00:28:51,230 --> 00:28:54,942
to oznacza, że nadal uruchamia
pewne funkcje poznawcze.

510
00:28:55,526 --> 00:28:56,527
Walter.

511
00:28:58,529 --> 00:28:59,363
Nie.

512
00:28:59,447 --> 00:29:01,032
Nie ma złych psów.

513
00:29:01,115 --> 00:29:03,618
Są zachowania, których nie rozumiemy,

514
00:29:03,701 --> 00:29:07,580
ale one w pełni odzwierciedlają
przeżycia psa w danej chwili.

515
00:29:08,873 --> 00:29:10,458
SZKOŁA DLA PSÓW TROPIĄCYCH

516
00:29:10,541 --> 00:29:12,251
Szczekanie i nadpobudliwość

517
00:29:12,335 --> 00:29:16,339
to dwie cechy, które w Penn Vet
mogą się przydać do ratowania życia.

518
00:29:16,422 --> 00:29:17,590
Świetnie, Lucky!

519
00:29:17,673 --> 00:29:21,928
Ośrodek dla Psów Pracujących Penn Vet
powstał po katastrofie z 11 września.

520
00:29:24,305 --> 00:29:26,432
Stwierdziliśmy, że brakuje badań,

521
00:29:26,516 --> 00:29:30,520
które wspierałyby te niezwykłe psy
w pracy poszukiwawczej i ratowniczej.

522
00:29:31,062 --> 00:29:36,609
Potrzebowaliśmy programu,
aby móc zbadać i zrozumieć te psy…

523
00:29:36,692 --> 00:29:37,902
ZAŁOŻYCIELKA OŚRODKA

524
00:29:37,985 --> 00:29:40,363
…poprawić ich zdrowie i dobrostan,

525
00:29:40,446 --> 00:29:44,325
ale też ich dostępność,
ponieważ brakowało psów ratowniczych

526
00:29:44,408 --> 00:29:46,828
do wykonywania tego typu zadań.

527
00:29:48,329 --> 00:29:52,959
W Ośrodku dla Psów Pracujących
potrzebujemy zupełnie innych psów.

528
00:29:53,626 --> 00:29:57,630
Wiemy, że te szczenięta z miotu,
które nie mogą usiedzieć na miejscu,

529
00:29:57,713 --> 00:30:01,509
chcą pracować w aktywnych zadaniach
związanych z wykrywaniem.

530
00:30:04,220 --> 00:30:07,348
W czymkolwiek, co ma związek
z wykorzystaniem węchu:

531
00:30:08,349 --> 00:30:09,517
w ratownictwie…

532
00:30:10,518 --> 00:30:12,019
Dobra robota!

533
00:30:12,520 --> 00:30:14,689
…w wykrywaniu materiałów wybuchowych,

534
00:30:15,356 --> 00:30:17,066
w wykrywaniu narkotyków,

535
00:30:17,567 --> 00:30:19,318
w wykrywaniu chorób.

536
00:30:20,069 --> 00:30:22,989
Te psy muszą mieć dużą siłę fizyczną

537
00:30:23,072 --> 00:30:25,366
oraz świadomość swojego ciała.

538
00:30:26,492 --> 00:30:30,663
Wspinają się po drabinach,
chodzą po niestabilnych powierzchniach.

539
00:30:32,039 --> 00:30:35,084
Dlatego muszą posiadać te dwie cechy.

540
00:30:36,168 --> 00:30:37,879
Są prawie jak gimnastycy.

541
00:30:40,089 --> 00:30:42,425
Dzięki programowi psich parametrów

542
00:30:42,508 --> 00:30:44,468
nasze psy są sprawne fizycznie.

543
00:30:44,552 --> 00:30:46,012
Dobra robota.

544
00:30:46,095 --> 00:30:49,307
To pozwala im pracować
w bezpieczniejszy sposób.

545
00:30:49,390 --> 00:30:52,685
Przed zajęciami robimy rozgrzewkę.

546
00:30:52,768 --> 00:30:53,603
Dobrze.

547
00:30:54,770 --> 00:30:58,900
Każemy im nawet robić deski,
czyli trening mięśni stabilizujących.

548
00:30:58,983 --> 00:31:03,988
To naprawdę czyni cuda,
wzmacniając ich mięśnie brzucha i pleców.

549
00:31:05,072 --> 00:31:08,200
Większość psów w USA ma nadwagę.

550
00:31:08,284 --> 00:31:11,078
Nadwaga skraca im życie nawet o dwa lata,

551
00:31:11,162 --> 00:31:14,123
kiedy sięga 10–20%.

552
00:31:15,041 --> 00:31:19,795
To dla nas bardzo ważne,
by psy były silne i zdrowe.

553
00:31:19,879 --> 00:31:22,798
Dobra psina. Świetnie.

554
00:31:24,050 --> 00:31:27,887
W dziczy wilki nie potrzebują kalisteniki.

555
00:31:28,804 --> 00:31:31,766
Dobra kondycja fizyczna
to kwestia życia i śmierci.

556
00:31:32,642 --> 00:31:35,394
Psy są zarówno ofiarami,
jak i drapieżnikami.

557
00:31:37,897 --> 00:31:41,984
Więc albo musiały uciekać,
albo wykorzystać umiejętność biegania

558
00:31:42,068 --> 00:31:45,029
do pogoni za zdobyczą, aby móc przeżyć.

559
00:31:52,995 --> 00:31:56,082
Porównajmy na przykład charta
z innymi psami.

560
00:31:56,165 --> 00:32:00,544
Ma nawet do 12% więcej mięśni
w tylnych kończynach niż przeciętny pies.

561
00:32:02,129 --> 00:32:06,676
Chart może biec z prędkością do 70 km/h.
To naprawdę imponujące.

562
00:32:06,759 --> 00:32:10,137
Średnia prędkość psów to około 30 km/h.

563
00:32:13,432 --> 00:32:15,142
Ale mamy też Basseta,

564
00:32:15,226 --> 00:32:18,312
który biega z zawrotną prędkością 8 km/h.

565
00:32:26,028 --> 00:32:27,905
Może nie wszystkie są najszybsze,

566
00:32:29,532 --> 00:32:33,077
ale w naturze należą do elity
sportowców wytrzymałościowych.

567
00:32:36,998 --> 00:32:40,251
Niektóre psy zaprzęgowe
przebiegają 160 km dziennie,

568
00:32:40,334 --> 00:32:42,461
a ważą tylko jakieś 23 kilogramy.

569
00:32:42,545 --> 00:32:46,257
Mają większą pojemność płuc,
szybszą przemianę materii

570
00:32:46,340 --> 00:32:49,010
i bardziej wydajny układ krążenia.

571
00:32:50,594 --> 00:32:54,015
W spoczynku psi metabolizm
jest podobny do ludzkiego.

572
00:32:54,724 --> 00:32:57,393
Ale kiedy trzeba, psy mogą go zmienić,

573
00:32:57,893 --> 00:33:01,731
osiągając najwyższe stałe tempo
przemiany materii wśród zwierząt.

574
00:33:02,982 --> 00:33:05,526
To znaczy, że spalają
tę samą liczbę kalorii

575
00:33:05,609 --> 00:33:08,696
trzy razy wydajniej
niż zawodnik Tour de France.

576
00:33:13,242 --> 00:33:16,370
A kiedy skończą,
wracają do stanu spoczynku.

577
00:33:19,457 --> 00:33:23,502
Wszystkie nasze psy
nadal są z natury dzikie.

578
00:33:30,009 --> 00:33:32,178
Nie tyle chodzi tu o frisbee,

579
00:33:32,261 --> 00:33:35,264
co o ich drapieżny instynkt
gonienia czegoś.

580
00:33:39,435 --> 00:33:41,103
Nie mają obojczyków,

581
00:33:41,187 --> 00:33:45,566
co czyni je bardziej elastycznymi
i pozwala szybko zmienić kierunek.

582
00:33:46,275 --> 00:33:48,819
Ogon służy im do utrzymania równowagi

583
00:33:49,528 --> 00:33:52,364
i mają bardzo długi, elastyczny kręgosłup.

584
00:33:52,948 --> 00:33:54,992
Starając się zrozumieć umysł psa,

585
00:33:55,076 --> 00:33:57,703
jego patofizjologię, jak pies funkcjonuje,

586
00:33:57,787 --> 00:34:02,833
widzimy, że kiedy rusza w pogoń,
podejmuje decyzje w ułamku sekundy.

587
00:34:02,917 --> 00:34:05,628
Nieważne, czy to ofiara,
czy plastikowy krążek.

588
00:34:05,711 --> 00:34:10,007
W jego głowie w ciągu sekund
lub milisekund mózg robi kalkulacje.

589
00:34:10,091 --> 00:34:13,219
Ustala, jak daleko to poleci,
w którym kierunku,

590
00:34:13,302 --> 00:34:14,845
w którą stronę się obrócić

591
00:34:14,929 --> 00:34:18,516
i czy możliwe jest
złapanie tego w pysk jednocześnie.

592
00:34:22,520 --> 00:34:26,607
Ale nie wszystkim psom
łapanie frisbee idzie tak samo dobrze.

593
00:34:27,942 --> 00:34:31,237
Wszystkie psy mają mocne i słabe strony.

594
00:34:32,488 --> 00:34:35,616
To my musimy rozwijać u nich
te indywidualne zalety.

595
00:34:35,699 --> 00:34:39,870
W zależności od rasy psy potrzebują
różnych typów urozmaicenia,

596
00:34:39,954 --> 00:34:42,123
aby mogły żyć pełnią życia.

597
00:34:42,206 --> 00:34:44,125
- I stymulacji umysłu.
- Racja.

598
00:34:45,251 --> 00:34:47,294
Opłaca się pozwolić psu być sobą.

599
00:34:47,378 --> 00:34:49,505
2 MIESIĄCE DO UKOŃCZENIA SZKOŁY

600
00:34:49,588 --> 00:34:54,218
Nasze psy pracują,
ponieważ wykazują chęć do pracy.

601
00:34:54,301 --> 00:34:56,846
Gotowy? Dobra. Idziemy.

602
00:34:56,929 --> 00:35:00,891
Peabody, Bonus i Nemo
ukończyli pierwszy etap programu.

603
00:35:00,975 --> 00:35:02,601
Daj głos.

604
00:35:02,685 --> 00:35:05,146
Tak. Daj głos. Tak.

605
00:35:05,229 --> 00:35:07,439
Więc mamy te podstawowe komendy,

606
00:35:07,523 --> 00:35:10,234
jak siad, waruj i tym podobne.

607
00:35:10,317 --> 00:35:12,027
Imponujące. Zgoda. Ale…

608
00:35:12,111 --> 00:35:15,489
czy pies potrafi usiąść,
gdy za nim jest rollercoaster?

609
00:35:20,995 --> 00:35:24,707
Psy są gotowe, by wykazać się
umiejętnościami poza szkołą.

610
00:35:27,751 --> 00:35:34,091
Na wycieczkach terenowych
wiele uczymy się o każdym psie.

611
00:35:34,675 --> 00:35:36,302
Dobra robota, kolego.

612
00:35:36,385 --> 00:35:41,140
Obserwujemy, jak pies myśli,
co czuje i jak się zachowuje.

613
00:35:41,223 --> 00:35:42,141
Cześć, piesku.

614
00:35:42,892 --> 00:35:45,769
Jesteśmy w parku rozrywki
z panem Peabodym.

615
00:35:46,437 --> 00:35:47,730
Wszędzie jest hałas,

616
00:35:49,440 --> 00:35:51,025
rzeczy rozpraszające uwagę.

617
00:35:52,359 --> 00:35:55,863
Chcemy sprawdzić, czy będzie mnie słuchał

618
00:35:55,946 --> 00:35:57,114
w tym środowisku.

619
00:35:57,198 --> 00:35:58,490
Gotowy? Zrobisz hop?

620
00:35:58,574 --> 00:36:01,410
Brawo. Dobry pies. Świetnie.

621
00:36:01,493 --> 00:36:05,372
Jeśli chodzi o słuch,
ponieważ psy słyszą wyższe częstotliwości,

622
00:36:05,873 --> 00:36:09,335
słyszą cztery razy więcej niż ludzie.

623
00:36:14,465 --> 00:36:17,426
Jako właściciele
nie zawsze jesteśmy tego świadomi.

624
00:36:22,181 --> 00:36:26,518
Mają w uszach 18 mięśni,
które odpowiedzialne są za słuch.

625
00:36:32,858 --> 00:36:34,526
Dla ciebie może być cisza,

626
00:36:34,610 --> 00:36:37,696
ale pies słyszy głośny dźwięk
dobiegający stąd

627
00:36:38,322 --> 00:36:40,366
albo dziwny dźwięk stamtąd.

628
00:36:41,325 --> 00:36:44,411
Może się przestraszyć,
jeśli nie wie, skąd pochodzi.

629
00:36:44,495 --> 00:36:46,997
Trzeba to wziąć pod uwagę,

630
00:36:47,081 --> 00:36:49,166
kiedy go tresujemy i socjalizujemy.

631
00:36:49,250 --> 00:36:51,168
Peabody, waruj.

632
00:36:52,962 --> 00:36:54,922
Tak. Dobry pies.

633
00:36:55,005 --> 00:36:59,802
Peabody jest bardzo zrównoważonym psem.

634
00:37:02,680 --> 00:37:04,473
Chyba mu to nie przeszkadza.

635
00:37:04,556 --> 00:37:06,350
To pies „odporny na bomby”.

636
00:37:07,518 --> 00:37:10,688
Mogłaby spokojnie wybuchnąć
5 metrów od niego.

637
00:37:10,771 --> 00:37:13,649
Jeśli obejrzałby się za siebie,
w co wątpię,

638
00:37:15,985 --> 00:37:17,319
byłby niewzruszony.

639
00:37:19,321 --> 00:37:22,741
To bardzo mocna zaleta,

640
00:37:23,575 --> 00:37:28,455
zwłaszcza gdy znajdziemy osobę,
której taki pies mógłby pomóc.

641
00:37:29,415 --> 00:37:31,917
Im więcej wiedzą na temat zachowania psów,

642
00:37:32,001 --> 00:37:35,629
tym lepiej dopasują je do ludzi,
gdy przyjdzie na to czas.

643
00:37:40,342 --> 00:37:44,972
Bonusa raczej nie zabrałabym
w okolice rollercoastera.

644
00:37:45,055 --> 00:37:46,015
Bonus, naprzód.

645
00:37:46,098 --> 00:37:49,685
On jest bardziej wrażliwy na hałas.

646
00:37:53,772 --> 00:37:57,568
Zabieramy Bonusa do restauracji.

647
00:37:58,402 --> 00:37:59,611
Będzie dużo ludzi.

648
00:37:59,695 --> 00:38:02,531
Pewnie będą zaabsorbowani tym faktem:

649
00:38:02,614 --> 00:38:04,658
„O Boże, tu jest pies”.

650
00:38:04,742 --> 00:38:06,702
Poza tym przystojniak z niego.

651
00:38:08,871 --> 00:38:09,788
Chodź, kolego.

652
00:38:10,581 --> 00:38:12,583
Musi ignorować rozpraszacze uwagi,

653
00:38:12,666 --> 00:38:15,544
gdy zacznie realną pracę z klientem.

654
00:38:16,128 --> 00:38:20,466
Będą krążyć tace,
będzie jedzenie na podłodze.

655
00:38:21,383 --> 00:38:23,427
Chcę więc sprawdzić,

656
00:38:23,510 --> 00:38:28,891
czy będzie niespokojny,
gdy my będziemy jeść, a on nie.

657
00:38:28,974 --> 00:38:30,517
W porządku. Siad.

658
00:38:31,268 --> 00:38:34,772
Dobra robota, kolego.

659
00:38:34,855 --> 00:38:35,773
Bonus, pod spód.

660
00:38:35,856 --> 00:38:38,859
Uważamy, że te psy
są przedłużeniem człowieka.

661
00:38:38,942 --> 00:38:40,611
Brawo. Jeszcze trochę.

662
00:38:40,694 --> 00:38:44,239
Dlatego odpowiednia pozycja
do różnych zadań jest tak ważna.

663
00:38:44,323 --> 00:38:48,410
Jeśli dobrze schowa się
pod stołem albo pod krzesłem,

664
00:38:48,494 --> 00:38:49,620
będzie bezpieczny.

665
00:38:49,703 --> 00:38:51,497
Nikt go nie nadepnie.

666
00:38:52,956 --> 00:38:55,667
Gdy Bonus jest na pozycji,
czuje się swobodnie.

667
00:38:56,877 --> 00:38:58,420
Póki nie przyniosą steka.

668
00:39:02,174 --> 00:39:06,345
Nie chcemy, aby nasze psy
zjadały jedzenie z podłogi.

669
00:39:06,970 --> 00:39:09,848
Mogą przypadkiem zjeść
jakąś toksyczną tabletkę.

670
00:39:10,766 --> 00:39:11,683
Nie.

671
00:39:12,768 --> 00:39:18,399
Zostawienie leżącego przed nim mięsa
wymaga od psa dużo samokontroli.

672
00:39:19,483 --> 00:39:22,486
On chce je zjeść.

673
00:39:24,113 --> 00:39:27,241
Tak, dobra robota. Cześć, kolego.

674
00:39:27,324 --> 00:39:29,159
Kontakt wzrokowy jest kluczowy.

675
00:39:29,243 --> 00:39:31,161
Trochę się odwraca.

676
00:39:31,245 --> 00:39:33,080
Tak. Dobry pies.

677
00:39:34,706 --> 00:39:37,584
Używamy go jako pozytywnego wzmocnienia.

678
00:39:37,668 --> 00:39:40,879
Dobry pies. Świetnie.

679
00:39:41,630 --> 00:39:45,634
Nawiązując go,
pies może dostać pochwałę od opiekuna:

680
00:39:45,717 --> 00:39:47,261
„Hej, świetnie ci idzie”.

681
00:39:47,344 --> 00:39:48,387
Dobrze.

682
00:39:50,973 --> 00:39:53,517
Dobry pies. Tak.

683
00:39:53,600 --> 00:39:55,102
Poza relacjami z ludźmi

684
00:39:55,185 --> 00:39:58,188
psy używają kontaktu wzrokowego
w inny sposób.

685
00:39:59,731 --> 00:40:03,026
Border Collie używa wzroku
do kontrolowania owiec.

686
00:40:04,987 --> 00:40:07,406
Uporczywe spojrzenie naśladuje polowanie,

687
00:40:08,615 --> 00:40:10,576
więc owce trzymają się w stadzie

688
00:40:12,077 --> 00:40:13,954
i robią to, co pies im każe.

689
00:40:17,875 --> 00:40:19,251
Wilki robią podobnie,

690
00:40:19,334 --> 00:40:21,628
ale kończą robotę.

691
00:40:24,381 --> 00:40:27,551
Psi wzrok rozwinął się,
by znaleźć i tropić zdobycz.

692
00:40:31,221 --> 00:40:34,600
Pręciki pomagają widzieć
w słabo oświetlonych miejscach.

693
00:40:35,184 --> 00:40:39,688
Psy mają ich więcej
i dlatego w nocy widzą lepiej niż my.

694
00:40:40,314 --> 00:40:45,444
Poza tym psy mają błonę odblaskową
w tylnej części gałki ocznej,

695
00:40:45,527 --> 00:40:46,904
zwaną tapetum lucidum.

696
00:40:47,613 --> 00:40:52,784
Odbija ona światło, działając jak latarka
w warunkach słabego oświetlenia.

697
00:40:54,828 --> 00:40:57,247
Czopki pozwalają nam widzieć kolory.

698
00:40:57,331 --> 00:40:59,625
Ludzie mają trzy rodzaje czopków,

699
00:40:59,708 --> 00:41:03,128
natomiast psy tylko dwa,
więc nie widzą niektórych kolorów.

700
00:41:04,671 --> 00:41:09,468
Widzą tylko odcienie
żółtego, niebieskiego i szarobrązowego.

701
00:41:10,928 --> 00:41:15,015
Dużo lepiej widzą obiekty,
które są w ruchu.

702
00:41:20,020 --> 00:41:23,982
Uważamy, że ich świat
jest bardziej zamazany niż nasz.

703
00:41:25,817 --> 00:41:28,487
Bez wątpienia polegają na wzroku,

704
00:41:29,613 --> 00:41:31,532
ale mogą bez niego funkcjonować.

705
00:41:34,034 --> 00:41:36,745
Psy zostały stworzone do wąchania.

706
00:41:36,828 --> 00:41:39,498
Lubię mówić, że „psy wąchają w kolorach”.

707
00:41:41,166 --> 00:41:44,002
W ten sposób możemy
to sobie jakoś wyobrazić,

708
00:41:44,086 --> 00:41:46,797
ponieważ dla nas
wzrok jest głównym zmysłem.

709
00:41:47,673 --> 00:41:49,800
Nemo. Naprzód, kolego. Damy radę.

710
00:41:51,260 --> 00:41:54,137
Psy wąchają też w trzech wymiarach.

711
00:41:55,138 --> 00:41:59,560
Używając jedynie nosa,
mogą stworzyć przestrzenny plan pokoju.

712
00:42:03,397 --> 00:42:07,609
Supermarkety to bardzo kuszące
i wymagające miejsca,

713
00:42:07,693 --> 00:42:10,737
gdzie jedzenie leży często
na wysokości psa.

714
00:42:11,863 --> 00:42:15,075
Jest mięso, ryby, produkty rolne

715
00:42:15,158 --> 00:42:18,078
i wiele innych rzeczy,
ale trzeba je zignorować.

716
00:42:19,621 --> 00:42:23,417
Psi nos może wykryć
miliony różnych zapachów.

717
00:42:23,500 --> 00:42:25,627
Wie nawet, czy jego właściciel tu był…

718
00:42:26,378 --> 00:42:27,588
wczoraj.

719
00:42:28,255 --> 00:42:33,552
Wyzwanie dla Nemo:
skupić się na trenerce, nie na jedzeniu.

720
00:42:34,761 --> 00:42:35,846
Nemo. Tak.

721
00:42:35,929 --> 00:42:38,473
Zjesz swoje jedzenie później. Naprzód.

722
00:42:39,474 --> 00:42:42,603
Dla Nemo to spore wyzwanie,

723
00:42:42,686 --> 00:42:46,106
zwłaszcza w alejkach
z apetycznie pachnącym jedzeniem,

724
00:42:46,189 --> 00:42:49,109
które każdy pies chętnie zatopiłby zęby.

725
00:42:50,110 --> 00:42:54,239
Nemo może łatwo zboczyć,
żeby coś powąchać.

726
00:42:56,617 --> 00:42:58,243
Żadnych ryb. Chodź, kolego.

727
00:42:58,327 --> 00:43:02,164
Więc moim celem jest to,
by Nemo skoncentrował się na mnie,

728
00:43:02,247 --> 00:43:05,667
bo w realnej sytuacji
jego właściciel może go potrzebować

729
00:43:05,751 --> 00:43:07,711
niezależnie od okoliczności.

730
00:43:09,171 --> 00:43:12,007
Choć nie każdy pies
jest mile widziany w sklepie,

731
00:43:12,966 --> 00:43:16,595
nauka kontrolowania impulsów
przydałaby się każdemu psu.

732
00:43:18,597 --> 00:43:21,558
Założę się, że ten pies
zwinie facetowi pizzę.

733
00:43:25,312 --> 00:43:28,398
Nos psa zbudowany jest w taki sposób,

734
00:43:28,482 --> 00:43:32,527
aby umożliwić mu doświadczanie świata
za pośrednictwem zapachu.

735
00:43:34,655 --> 00:43:40,160
Nozdrza psa są zbudowane tak,
że około 10–15% powietrza

736
00:43:40,243 --> 00:43:43,705
kierowane jest bezpośrednio
do nabłonka węchowego.

737
00:43:43,789 --> 00:43:47,334
To część nosa,
do której trafiają informacje o zapachu.

738
00:43:48,001 --> 00:43:51,797
Jest jak labirynt,
pełen zakamarków i szczelin,

739
00:43:51,880 --> 00:43:56,551
w których znajdują się wszystkie komórki
odpowiedzialne za wyłapywanie zapachów.

740
00:43:57,678 --> 00:44:01,515
W porównaniu do ludzi
psy mają więcej typów tych komórek,

741
00:44:01,598 --> 00:44:05,268
większą ich gęstość
i większą całkowitą liczbę.

742
00:44:05,769 --> 00:44:09,189
Informacje są przetwarzane
w korze mózgowej.

743
00:44:10,107 --> 00:44:13,860
Wydychane powietrze idzie na boki
przez te małe szczeliny.

744
00:44:13,944 --> 00:44:15,779
To bardzo istotny element,

745
00:44:15,862 --> 00:44:18,615
bo psy mogą jednocześnie
oddychać i wąchać.

746
00:44:20,617 --> 00:44:21,618
Szukaj.

747
00:44:22,369 --> 00:44:25,789
Ten niezwykły nos może też ratować życie.

748
00:44:27,082 --> 00:44:29,418
Tak!

749
00:44:29,501 --> 00:44:33,547
Do tresury psa używamy kilku narzędzi.

750
00:44:34,798 --> 00:44:37,008
Mamy ścianę zapachową.

751
00:44:38,719 --> 00:44:40,178
To zwykle otwory,

752
00:44:40,887 --> 00:44:44,725
a od tyłu możemy umieścić w nich
źródło zapachu.

753
00:44:44,808 --> 00:44:50,397
Pies musi nauczyć się przeszukiwać ścianę
w sposób systematyczny,

754
00:44:50,480 --> 00:44:52,065
by znaleźć źródło zapachu.

755
00:44:53,817 --> 00:44:56,528
To przekłada się na to, jak będą szukać,

756
00:44:56,611 --> 00:45:00,031
żeby wykryć przemyt
czy jakiekolwiek inne zagrożenie.

757
00:45:01,116 --> 00:45:05,412
Jeśli chodzi o sam trening,
wprowadzamy tak zwane dystraktory.

758
00:45:05,495 --> 00:45:08,874
Chcemy sprawdzić,
czy zakłócą ich koncentrację

759
00:45:08,957 --> 00:45:14,421
i czy z powodu rozproszenia zmniejsza się
ich umiejętność wykorzystania węchu.

760
00:45:22,512 --> 00:45:24,306
A co do naszych psów,

761
00:45:24,389 --> 00:45:27,058
uważamy, że są naprawdę niesamowite.

762
00:45:27,142 --> 00:45:31,146
Dlatego za każdym razem
z bijącym sercem przyglądam się sytuacjom,

763
00:45:31,229 --> 00:45:33,815
w których pies wchodzi na stertę gruzu…

764
00:45:36,401 --> 00:45:38,904
i widzi wokół siebie mnóstwo ludzi,

765
00:45:38,987 --> 00:45:42,365
którzy tam stoją
i pracują wśród szczątków.

766
00:45:44,451 --> 00:45:49,873
Pies wie, że tym ludziom nic nie jest,
ale czuje tam jeszcze kogoś.

767
00:45:51,416 --> 00:45:52,918
Tylko go nie widzi.

768
00:45:59,800 --> 00:46:03,345
Ich zdolność wytropienia ukrytej osoby,

769
00:46:03,428 --> 00:46:07,349
która mogłaby znaleźć się w pułapce
podczas jakiejś katastrofy,

770
00:46:07,849 --> 00:46:10,519
jest oszałamiająca.

771
00:46:13,647 --> 00:46:14,481
Tak!

772
00:46:15,565 --> 00:46:20,028
Nie dysponujemy żadnym sprzętem,
który dorównałby zdolnościom psa,

773
00:46:20,111 --> 00:46:24,282
jego szybkości i precyzji
w odszukiwaniu osób zaginionych,

774
00:46:24,366 --> 00:46:27,327
dla których czas
to sprawa życia lub śmierci.

775
00:46:30,705 --> 00:46:31,790
To supermoc.

776
00:46:32,374 --> 00:46:37,003
Gdy trzęsienie ziemi o sile 7,8 stopnia
nawiedziło Turcję i Syrię,

777
00:46:37,087 --> 00:46:41,341
Colin z brytyjskiej Międzynarodowej
Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej

778
00:46:41,424 --> 00:46:45,846
spędził dziesięć dni w jednym
z najbardziej dotkniętych obszarów Turcji.

779
00:46:45,929 --> 00:46:49,766
Psy przeprowadziły
11 udanych akcji ratunkowych.

780
00:46:50,725 --> 00:46:54,312
Psów używano do tropienia od wieków,

781
00:46:54,980 --> 00:46:58,441
ale dopiero od niedawna zaczęto ich używać

782
00:46:58,525 --> 00:47:02,279
do identyfikacji zapachów
wskazujących na chorobę.

783
00:47:02,779 --> 00:47:06,491
Chyba najwięcej uwagi poświęcono
chorobie nowotworowej.

784
00:47:07,075 --> 00:47:08,743
TEST NA WYKRYCIE NOWOTWORU

785
00:47:08,827 --> 00:47:10,412
Amritha, co dziś robi Osa?

786
00:47:10,495 --> 00:47:14,583
Osa ma za zadanie znaleźć
wzorcowy zapach oznaczający nowotwór

787
00:47:14,666 --> 00:47:17,752
na naszej karuzeli
z ośmioma próbkami zapachowymi.

788
00:47:17,836 --> 00:47:21,590
Tej samej karuzeli używamy do badań
nad wykrywaniem covidu.

789
00:47:21,673 --> 00:47:22,799
Gotowa, Osa?

790
00:47:22,883 --> 00:47:23,717
Szukaj.

791
00:47:24,259 --> 00:47:28,972
Przy wykrywaniu nowotworu
pobieramy próbkę krwi chorego.

792
00:47:29,055 --> 00:47:31,725
Najpierw dajemy ją psu do powąchania,

793
00:47:31,808 --> 00:47:35,854
potem klikamy klikerem
i dajemy mu smakołyk.

794
00:47:36,605 --> 00:47:40,108
Powtarzamy to kilka razy,
a potem dajemy mu kolejną próbkę,

795
00:47:40,191 --> 00:47:42,110
należącą do zdrowego pacjenta.

796
00:47:42,193 --> 00:47:46,489
Gdy przyłoży nos do próbki,
która nie pochodzi od chorego pacjenta,

797
00:47:46,573 --> 00:47:48,783
nie dostaje nagrody.

798
00:47:48,867 --> 00:47:49,784
Gotowa? Szukaj.

799
00:47:51,411 --> 00:47:55,457
Psy ciągle przetwarzają informacje,
przystosowują się.

800
00:47:55,540 --> 00:47:59,544
Są w stanie przeanalizować
odpowiednie zapachy

801
00:47:59,628 --> 00:48:02,130
i rozpoznać ten, który oznacza nowotwór.

802
00:48:02,714 --> 00:48:04,007
Dobra psina!

803
00:48:04,090 --> 00:48:06,301
Tak. Dobra robota, Osa.

804
00:48:07,052 --> 00:48:10,513
Nie ma znaczenia ani dieta,
ani pochodzenie etniczne,

805
00:48:10,597 --> 00:48:12,390
ani pochodzenie geograficzne.

806
00:48:12,474 --> 00:48:15,477
Komputery często się przez to mylą.

807
00:48:17,896 --> 00:48:19,481
- Dobra psina.
- Świetnie.

808
00:48:19,564 --> 00:48:24,319
To jest właśnie niesamowite w mózgu psa
i jego zdolności analitycznej.

809
00:48:25,445 --> 00:48:28,531
A co, jeśli na karuzeli
nie ma docelowego zapachu?

810
00:48:28,615 --> 00:48:31,910
Jeśli na karuzeli
nie ma substancji docelowej,

811
00:48:31,993 --> 00:48:36,748
wtedy pies wskakuje na tę platformę
i siada na niej.

812
00:48:36,831 --> 00:48:40,627
To oznacza, że powąchał
wszystkie próbki na karuzeli,

813
00:48:40,710 --> 00:48:43,672
ale nie uznał żadnej z nich
za próbkę docelową.

814
00:48:43,755 --> 00:48:45,215
Czyli odwołuje alarm.

815
00:48:46,299 --> 00:48:49,260
Nowotwory mają
bardzo niski wskaźnik zachorowań,

816
00:48:49,344 --> 00:48:50,887
więc chcemy się upewnić,

817
00:48:50,971 --> 00:48:54,975
że psy są skłonne przejść obojętnie
obok wielu negatywnych próbek.

818
00:49:03,984 --> 00:49:05,527
Zuch psina.

819
00:49:06,194 --> 00:49:07,779
Brawo.

820
00:49:10,448 --> 00:49:15,078
Psy mogą wyczuć nowotwór,
cukrzycę, nawet chorobę Parkinsona.

821
00:49:17,080 --> 00:49:18,581
Wyczuwają nasz nastrój,

822
00:49:20,083 --> 00:49:20,959
adrenalinę.

823
00:49:21,876 --> 00:49:23,712
Mogą nawet wyczuć nasz stres.

824
00:49:24,796 --> 00:49:29,134
Ta zdolność wyłapywania
nawet najmniejszych zmian to supermoc.

825
00:49:29,843 --> 00:49:33,304
Podeszła i położyła mi nos na brzuchu…

826
00:49:33,388 --> 00:49:35,515
PIES WYKRYŁ RAKA U WŁAŚCICIELKI

827
00:49:35,598 --> 00:49:38,810
…i w głębi serca czułam,
że coś jest nie tak.

828
00:49:39,561 --> 00:49:42,397
Sierra mówiła mi, że mam raka jajnika.

829
00:49:43,356 --> 00:49:45,358
Sądzę, że uratowała mi życie.

830
00:49:47,110 --> 00:49:50,363
Wszyscy przywiązujemy się
do psów w naszych rodzinach.

831
00:49:51,448 --> 00:49:53,992
Psy przywiązują się do nas, a my do nich.

832
00:49:54,701 --> 00:49:57,996
Na Uniwersytecie Harvarda
badamy proces budowania więzi

833
00:49:58,079 --> 00:49:59,998
między psami a dziećmi.

834
00:50:01,708 --> 00:50:04,627
Okazuje się, że nasza więź
jest znacznie głębsza.

835
00:50:05,879 --> 00:50:08,423
Kortyzol to hormon
uwalniany przez organizm

836
00:50:08,506 --> 00:50:10,467
w stresujących okolicznościach.

837
00:50:11,051 --> 00:50:13,470
Kiedy człowiek przywiązuje się do psa,

838
00:50:13,553 --> 00:50:18,141
obecność naszego towarzysza
może złagodzić wzrost poziomu kortyzolu

839
00:50:18,224 --> 00:50:20,518
spowodowany stresującym wydarzeniem.

840
00:50:20,602 --> 00:50:22,645
Interakcje między psami i ludźmi

841
00:50:22,729 --> 00:50:27,776
prowadzą u obu gatunków
do uwolnienia hormonu zwanego oksytocyną.

842
00:50:28,318 --> 00:50:32,030
Hormon ten bierze udział
w tworzeniu więzi społecznych

843
00:50:32,530 --> 00:50:36,534
i odpowiada za pozytywne odczucia
w kontaktach z partnerem.

844
00:50:37,869 --> 00:50:42,290
Psy przywiązują się do nas
w ten sam sposób, co inni ludzie.

845
00:50:44,250 --> 00:50:45,877
DZIEŃ WSTĘPNEGO DOPASOWANIA

846
00:50:45,960 --> 00:50:50,256
W ośrodku Psi Towarzysze ta więź
jest kluczowa w doborze osoby.

847
00:50:51,466 --> 00:50:52,300
Załóż.

848
00:50:53,009 --> 00:50:55,762
Psy opanowały podstawy w szkole

849
00:50:55,845 --> 00:50:58,723
i pokazały, co potrafią
w realnych sytuacjach.

850
00:51:00,308 --> 00:51:05,438
Trenerzy zdecydowali, że siedem
z jedenastu psów z obecnej klasy

851
00:51:05,522 --> 00:51:07,357
pomyślnie przeszło drugi etap.

852
00:51:08,191 --> 00:51:11,861
Są gotowe do ostatniego
i najważniejszego etapu:

853
00:51:12,821 --> 00:51:15,031
budowania więzi z osobą potrzebującą.

854
00:51:15,532 --> 00:51:18,034
Witamy wszystkich na wstępnym dopasowaniu.

855
00:51:18,118 --> 00:51:22,872
Trenerzy spotkali się, rozmawiali o psach,
o ich okresie szczenięcym,

856
00:51:22,956 --> 00:51:24,833
o tym, co wiemy o was.

857
00:51:24,916 --> 00:51:26,918
Wstępnie zdecydowaliśmy,

858
00:51:27,001 --> 00:51:30,171
który pies najlepiej do was pasuje.

859
00:51:30,922 --> 00:51:33,967
Siedmiu potencjalnych klientów
z północnego wschodu

860
00:51:34,050 --> 00:51:38,221
zaproszono do ośrodka Psi Towarzysze
na spotkanie z siedmioma psami.

861
00:51:38,805 --> 00:51:40,849
Trenerzy mieli zebranie…

862
00:51:40,932 --> 00:51:44,686
Jeśli uda się zbudować więź
między psem i człowiekiem,

863
00:51:44,769 --> 00:51:46,396
zamieszkają razem.

864
00:51:48,106 --> 00:51:51,317
Psu potrzeba czasu,
by przyzwyczaić się do nowej osoby,

865
00:51:51,818 --> 00:51:54,946
ale uprzejmość i konsekwencja
ułatwią mu zmianę.

866
00:51:57,740 --> 00:52:00,160
To początek waszej relacji,

867
00:52:00,243 --> 00:52:03,788
więc pamiętajcie o oczekiwaniach
i o byciu konsekwentnymi

868
00:52:03,872 --> 00:52:06,416
podczas pracy z waszym psem.

869
00:52:06,499 --> 00:52:09,127
Nie róbcie słodkich min do psów obok.

870
00:52:09,210 --> 00:52:12,797
Poświęćcie całą waszą uwagę psu,
którego macie przed sobą.

871
00:52:12,881 --> 00:52:16,050
Chcemy, aby wasza relacja
zaczęła się teraz.

872
00:52:16,634 --> 00:52:18,094
Dobra. Gotowi?

873
00:52:18,178 --> 00:52:19,387
- Tak.
- Tak.

874
00:52:19,470 --> 00:52:20,513
Super.

875
00:52:21,097 --> 00:52:26,769
James, zostałeś wstępnie dobrany
z Biro, mieszańcem labradora z goldenem.

876
00:52:27,353 --> 00:52:28,688
Świetnie.

877
00:52:31,900 --> 00:52:33,318
Możesz trzymać smycz.

878
00:52:40,450 --> 00:52:43,786
Christy, zostałaś dobrana z Goldie Piątą.

879
00:52:56,257 --> 00:52:57,926
Psie buziaki.

880
00:53:01,888 --> 00:53:04,182
Jaz, nie zapomnieliśmy o tobie!

881
00:53:04,265 --> 00:53:07,852
Zostałeś dobrana z Bonusem,
mieszańcem labradora z goldenem.

882
00:53:07,936 --> 00:53:09,145
Bonus.

883
00:53:15,652 --> 00:53:17,195
Dziękuję. Jasne.

884
00:53:17,278 --> 00:53:18,988
Cześć, Bonus!

885
00:53:23,159 --> 00:53:24,786
Gratuluję wszystkim.

886
00:53:24,869 --> 00:53:28,539
Damy wam teraz chwilę.
Okażcie tym psom trochę czułości.

887
00:53:28,623 --> 00:53:29,874
Kto to?

888
00:53:29,958 --> 00:53:32,043
- Umiesz powiedzieć „Bonus”?
- Bonus.

889
00:53:32,126 --> 00:53:33,962
- Umiesz.
- Świetnie.

890
00:53:34,045 --> 00:53:35,213
Dobra robota.

891
00:53:36,422 --> 00:53:38,466
I akcja!

892
00:53:40,677 --> 00:53:43,805
23 LATA – NOWA WŁAŚCICIELKA PSA ASYSTENTA

893
00:53:43,888 --> 00:53:45,932
Mama i tata.

894
00:53:46,015 --> 00:53:47,141
To moi rodzice.

895
00:53:47,725 --> 00:53:49,227
Opowiedz nam o Jazzy.

896
00:53:52,063 --> 00:53:54,315
Bo ona ma czasem fiu-bździu w głowie.

897
00:53:56,192 --> 00:53:57,402
Wredny jesteś.

898
00:54:00,863 --> 00:54:02,782
Kiedy Jaz się urodziła,

899
00:54:02,865 --> 00:54:04,701
od początku były komplikacje.

900
00:54:06,953 --> 00:54:09,664
Bardzo długo leżała na OITN.

901
00:54:11,958 --> 00:54:13,960
Ma problem z mówieniem, więc…

902
00:54:14,043 --> 00:54:16,379
- Cześć.
- Umie powiedzieć „cześć”.

903
00:54:16,462 --> 00:54:19,173
Wszystko rozumie,

904
00:54:19,257 --> 00:54:21,509
humor, sarkazm, wszystko.

905
00:54:22,260 --> 00:54:25,054
Ale komunikacja stanowi dla niej wyzwanie.

906
00:54:25,138 --> 00:54:27,223
Potrzebuje psa. Musi mieć psa.

907
00:54:27,307 --> 00:54:29,100
Jest jej niezbędny do życia.

908
00:54:34,731 --> 00:54:36,858
Psy, które nie zostały wybrane…

909
00:54:38,943 --> 00:54:41,529
wciąż mogą zmienić czyjeś życie.

910
00:54:43,448 --> 00:54:45,575
Jednogłośnie postanowiliśmy,

911
00:54:45,658 --> 00:54:49,996
że pan Peabody świetnie sobie poradzi

912
00:54:50,079 --> 00:54:53,916
z weteranem z zespołem stresu pourazowego.

913
00:54:55,668 --> 00:54:58,212
Opanowuje i uspokaja swoją obecnością.

914
00:54:58,296 --> 00:55:02,175
To jest właśnie praca, którą uwielbia.

915
00:55:02,258 --> 00:55:05,511
Poza tym jest w niej świetny.

916
00:55:08,222 --> 00:55:10,808
To dla niego najlepszy wybór.

917
00:55:15,229 --> 00:55:18,358
Co do Nemo,
on jest stworzony do czegoś innego.

918
00:55:18,441 --> 00:55:19,609
Nemo, nie.

919
00:55:19,692 --> 00:55:24,530
Nigdy nie nazywamy tego porażką,
ponieważ te psy są niesamowite.

920
00:55:24,614 --> 00:55:27,575
Ale Nemo nie ukończył naszego programu.

921
00:55:28,534 --> 00:55:29,369
Nie.

922
00:55:29,452 --> 00:55:32,789
Więc dajemy mu szansę,
by przeżyć życie inaczej.

923
00:55:33,498 --> 00:55:35,750
Będzie z niego pupil pierwszej klasy.

924
00:55:36,709 --> 00:55:40,421
Opiekunowie szczeniąt,
rodziny, które dały im czas i miłość

925
00:55:40,505 --> 00:55:42,840
przez pierwsze półtora roku życia,

926
00:55:42,924 --> 00:55:46,219
mają szansę, by adoptować psa.

927
00:55:51,766 --> 00:55:54,102
- Hej, Nemo!
- Nemo!

928
00:55:54,185 --> 00:55:56,020
Jak się masz, szczeniaku?

929
00:55:58,564 --> 00:56:01,943
Nad adopcją takiego słodziaka
nie ma się co zastanawiać.

930
00:56:05,488 --> 00:56:06,781
Jak tam u was?

931
00:56:13,621 --> 00:56:18,334
Przejdziemy teraz do pierwszego ćwiczenia
w dzisiejszym harmonogramie

932
00:56:18,418 --> 00:56:22,380
i zaczniemy pracę
nad budowaniem więzi z psem. Dobrze?

933
00:56:22,463 --> 00:56:26,300
Psy, które znalazły opiekunów,
czekają dwa pracowite tygodnie.

934
00:56:26,384 --> 00:56:29,178
Gdy patrzy na Jaz,
nagrodźcie go, mówiąc „tak”.

935
00:56:29,262 --> 00:56:30,972
- Bonus.
- Tak.

936
00:56:31,055 --> 00:56:31,889
Masz.

937
00:56:32,723 --> 00:56:37,645
Zanim Jazmin zabierze Bonusa do domu,
muszą stopniowo zbudować więź.

938
00:56:37,728 --> 00:56:39,230
Patrz mu w oczy.

939
00:56:39,313 --> 00:56:40,481
- Bonus.
- Tak.

940
00:56:40,565 --> 00:56:43,317
Najlepsze sposoby umocnienia nowej relacji

941
00:56:43,401 --> 00:56:47,071
to pozytywne nastawienie
i nauka komunikacji.

942
00:56:47,780 --> 00:56:53,661
Chcesz, by pies był konsekwentny,
niezawodny, by był twoim partnerem…

943
00:56:53,744 --> 00:56:56,789
My tak naprawdę
dobieramy do siebie partnerów.

944
00:56:56,873 --> 00:56:58,332
Dobry pies.

945
00:56:58,416 --> 00:56:59,542
Bardzo dobrze.

946
00:56:59,625 --> 00:57:03,171
Komunikacja jest niezwykle ważna.

947
00:57:03,254 --> 00:57:07,633
On może nie wie, że się z tobą komunikuje,
ale robi to bezustannie.

948
00:57:08,259 --> 00:57:11,637
Aby porozumieć się z psem,
trzeba nauczyć się jego języka.

949
00:57:11,721 --> 00:57:14,098
Na tym właśnie polega ten program.

950
00:57:15,224 --> 00:57:18,853
Naukowcy chcą zbadać,
czy psy mogą nauczyć się ludzkiej mowy.

951
00:57:18,936 --> 00:57:21,063
LABORATORIUM BADAŃ NAD POZNANIEM

952
00:57:21,814 --> 00:57:22,648
Grać.

953
00:57:23,357 --> 00:57:24,442
Dobra, zagrajmy.

954
00:57:25,109 --> 00:57:28,404
Porozumiewanie się z innym gatunkiem
jest niesamowite.

955
00:57:28,488 --> 00:57:30,573
Wyobraźmy sobie rozmowę z żółwiem.

956
00:57:30,656 --> 00:57:34,494
Nie śmiałbym nawet pomyśleć,
co by to mogło oznaczać.

957
00:57:35,119 --> 00:57:36,204
Drapanko.

958
00:57:36,287 --> 00:57:37,705
Masz ochotę na drapanko?

959
00:57:37,788 --> 00:57:40,875
Tak, bardzo proszę. Masz drapanko.

960
00:57:40,958 --> 00:57:45,129
Próbuję wytrenować zwierzęta domowe
w nauce symboli i słów,

961
00:57:45,213 --> 00:57:50,968
aby wejść w ich umysł i dowiedzieć się,
co myślą i jak doświadczają świata,

962
00:57:51,052 --> 00:57:53,179
i by one też mogły wyrazić emocje.

963
00:57:53,262 --> 00:57:54,096
Hej.

964
00:57:55,515 --> 00:57:56,766
Na co szczekasz?

965
00:57:57,683 --> 00:58:00,186
Wściekły, wściekły, zmartwiony.

966
00:58:00,269 --> 00:58:02,188
Wściekły, zmartwiony?

967
00:58:02,271 --> 00:58:05,858
Do badań wykorzystujemy
zaadoptowaną wersję urządzeń,

968
00:58:05,942 --> 00:58:09,028
których od dawna używają osoby niemówiące.

969
00:58:09,111 --> 00:58:12,448
To urządzenia wspomagające
komunikację międzygatunkową.

970
00:58:12,532 --> 00:58:14,242
Fistaszek.

971
00:58:15,034 --> 00:58:16,869
Fistaszek.

972
00:58:16,953 --> 00:58:19,956
Takie badania prowadzono
na przykład z naczelnymi,

973
00:58:20,039 --> 00:58:23,626
używając tak zwanego leksygramu,
czyli tablicy z symbolami.

974
00:58:23,709 --> 00:58:27,797
Po naciśnięciu wydają dźwięk
lub mówią słowo, które ludzie rozumieją.

975
00:58:27,880 --> 00:58:31,551
Te badania prowadzone są zwykle
na jednym czy dwóch osobnikach.

976
00:58:32,176 --> 00:58:34,845
My mamy dziesięć tysięcy psów z 47 krajów.

977
00:58:35,930 --> 00:58:41,352
Niektóre psy mają aż 150 guzików.
Uczestniczą w badaniu już od paru lat.

978
00:58:42,186 --> 00:58:43,563
PSIA INFLUENCERKA

979
00:58:43,646 --> 00:58:45,731
- Mata zapachowa.
- Chcesz matę?

980
00:58:45,815 --> 00:58:47,358
Parker ma dwa i pół roku

981
00:58:47,441 --> 00:58:51,862
i używa przycisków do komunikacji
od prawie dwóch lat,

982
00:58:51,946 --> 00:58:53,573
od szóstego miesiąca życia.

983
00:58:53,656 --> 00:58:57,159
To są przyciski, których używa Parker.

984
00:58:57,243 --> 00:59:00,413
Każdy z nich ma jakiś symbol.

985
00:59:00,496 --> 00:59:03,708
Po ich naciśnięciu
dźwięk dobiega z tamtej bazy,

986
00:59:03,791 --> 00:59:06,002
która połączona jest przez Bluetooth.

987
00:59:06,085 --> 00:59:07,086
Na zewnątrz.

988
00:59:08,629 --> 00:59:12,091
Parker zarówno zadaje mi pytania,
jak i odpowiada na te,

989
00:59:12,174 --> 00:59:15,177
które ja jej zadaję werbalnie
albo poprzez guziki.

990
00:59:15,970 --> 00:59:18,556
Czego chce Parker?

991
00:59:20,891 --> 00:59:21,726
Patyk.

992
00:59:21,809 --> 00:59:23,144
Tak! Dobra, patyk.

993
00:59:23,227 --> 00:59:28,274
Sposób, w jaki ona je wykorzystuje,
aby lepiej się ze mną porozumieć,

994
00:59:28,357 --> 00:59:31,611
naprawdę umacnia naszą relację.

995
00:59:31,694 --> 00:59:33,321
Kocham cię.

996
00:59:33,821 --> 00:59:35,573
Ja ciebie też.

997
00:59:35,656 --> 00:59:38,618
Można łatwo pomyśleć,
że psiarze są zafiksowani

998
00:59:38,701 --> 00:59:40,620
i myślą, że psy to mali ludzie.

999
00:59:40,703 --> 00:59:44,123
Ale pomyślcie przez chwilę,
że jesteście naukowcami…

1000
00:59:44,206 --> 00:59:45,374
Brzuch.

1001
00:59:46,083 --> 00:59:47,043
Lekarstwo.

1002
00:59:47,126 --> 00:59:52,340
…i próbujecie zrozumieć,
jak myślą inne zwierzęta.

1003
00:59:52,423 --> 00:59:54,133
Tu pojawia się pytanie:

1004
00:59:54,216 --> 00:59:57,178
„Jak wyrafinowana
stanie się ich komunikacja,

1005
00:59:57,261 --> 01:00:01,515
skoro mają nowy sposób,
by rozmawiać ze swoją ludzką rodziną?”.

1006
01:00:01,599 --> 01:00:04,685
Więc sam nie wiem!
Przekonamy się, co jest możliwe.

1007
01:00:04,769 --> 01:00:05,853
Będzie fajnie.

1008
01:00:05,936 --> 01:00:07,688
PRZED DOMEM JEST KARETKA

1009
01:00:07,772 --> 01:00:09,273
Pisk, samochód.

1010
01:00:09,357 --> 01:00:12,026
Próbując połączyć trzy, cztery guziki,

1011
01:00:12,109 --> 01:00:15,071
potrafią zbudować zdanie,
by wyrażać nowe pojęcia.

1012
01:00:15,154 --> 01:00:16,572
Pisk, samochód.

1013
01:00:16,656 --> 01:00:18,324
To jest piszczący samochód.

1014
01:00:18,407 --> 01:00:20,493
Właśnie to mnie w tym fascynuje.

1015
01:00:21,494 --> 01:00:22,953
Cisza, przytulanie.

1016
01:00:23,037 --> 01:00:25,539
Mówi: „Zamknij się. Chcę się zdrzemnąć”.

1017
01:00:29,126 --> 01:00:31,170
Fashion to mój pierwszy pies.

1018
01:00:31,671 --> 01:00:33,798
Robimy to już od trzech lat.

1019
01:00:33,881 --> 01:00:35,549
Jeśli chodzi o przyciski,

1020
01:00:35,633 --> 01:00:38,678
sądzę, że na pewno pomogły nam
w budowaniu relacji.

1021
01:00:40,012 --> 01:00:46,227
Naprawdę wierzę, że to, jak odczytuję
jego intencje dzięki tym słowom

1022
01:00:46,310 --> 01:00:49,647
w pewnym stopniu potwierdza
zasadność tej komunikacji.

1023
01:00:51,107 --> 01:00:52,775
Mam też roczne dziecko.

1024
01:00:53,359 --> 01:00:56,862
I przez długi czas,
gdy nie był szczęśliwy, płakał.

1025
01:00:57,488 --> 01:01:01,492
Ale teraz umie powiedzieć
„woda” i „krakers”,

1026
01:01:01,575 --> 01:01:04,370
a także „mama” i „tata”,
więc może wezwać pomoc.

1027
01:01:05,496 --> 01:01:08,165
Te pięć, sześć słów
już odmieniło moje życie.

1028
01:01:09,166 --> 01:01:12,211
A co dopiero 200.
Właśnie to mnie ekscytuje.

1029
01:01:12,294 --> 01:01:15,923
Jeśli moglibyśmy wejrzeć w głowę psa,

1030
01:01:16,632 --> 01:01:18,134
to byłoby fantastyczne.

1031
01:01:19,468 --> 01:01:22,680
Przeciętny pies może nauczyć się 165 słów.

1032
01:01:24,557 --> 01:01:28,602
Najmądrzejszy pies w historii,
Chaser, znał ich ponad tysiąc.

1033
01:01:30,146 --> 01:01:34,984
Sądzę, że u psów możemy wyróżnić
kilka rodzajów inteligencji.

1034
01:01:35,067 --> 01:01:38,070
Podobnie jest z inteligencją u ludzi.

1035
01:01:39,989 --> 01:01:43,159
Sailor, co się stało?

1036
01:01:43,242 --> 01:01:44,243
Sailor.

1037
01:01:44,326 --> 01:01:45,703
Sailor, co się stało?

1038
01:01:46,579 --> 01:01:48,998
Chyba nie nazwałabym żadnego psa głupim.

1039
01:01:49,081 --> 01:01:50,416
To trochę nie fair.

1040
01:01:55,838 --> 01:02:01,218
Bez względu na inteligencję,
wszystkie psy mają jakieś dziwactwa.

1041
01:02:01,802 --> 01:02:05,681
Szczeniaki często gonią za ogonem,
bo nie wiedzą, że jest ich.

1042
01:02:06,766 --> 01:02:10,519
Niektórzy eksperci sądzą,
że psy robią kupę, patrząc na północ.

1043
01:02:12,229 --> 01:02:14,607
Według naukowców psy naprawdę śnią,

1044
01:02:15,566 --> 01:02:16,984
często o właścicielu.

1045
01:02:19,361 --> 01:02:21,071
Daisy, czy ty śnisz?

1046
01:02:24,116 --> 01:02:28,037
Naukowcy z Harvardu chcą wyjaśnić,
dlaczego psy robią to, co robią.

1047
01:02:28,120 --> 01:02:30,456
LABORATORIUM HECHT
PROJEKT PSIE MÓZGI

1048
01:02:31,749 --> 01:02:34,376
Chcemy się dowiedzieć,
jak działa psi umysł,

1049
01:02:34,460 --> 01:02:38,380
łącząc testy behawioralne
z badaniami rezonansem magnetycznym.

1050
01:02:49,558 --> 01:02:51,393
To jest podwzgórze.

1051
01:02:52,394 --> 01:02:57,733
To obszar mózgu odpowiedzialny za to,
co po angielsku nazywamy „czteroma F”:

1052
01:02:58,400 --> 01:02:59,527
jedzenie,

1053
01:02:59,610 --> 01:03:00,736
walkę,

1054
01:03:00,820 --> 01:03:01,695
ucieczkę

1055
01:03:02,238 --> 01:03:03,572
i reprodukcję.

1056
01:03:03,656 --> 01:03:06,367
Ma kluczową rolę
w reakcji walki lub ucieczki.

1057
01:03:07,201 --> 01:03:10,162
Ten obszar mózgu
pomaga też określić osobowość,

1058
01:03:10,788 --> 01:03:13,958
dlaczego niektóre psy są waleczne,
a inne bojaźliwe.

1059
01:03:14,959 --> 01:03:18,295
Prowadzimy też badania
doświadczeń życiowych,

1060
01:03:18,379 --> 01:03:22,466
które analizują efekt stresu
we wczesnym okresie szczenięcym.

1061
01:03:23,592 --> 01:03:28,264
Wstępne wyniki wskazują,
że wywołuje on u psów strach i agresję

1062
01:03:28,347 --> 01:03:30,140
w późniejszych etapach życia.

1063
01:03:30,975 --> 01:03:33,060
Psy na pewno odczuwają lęk.

1064
01:03:35,437 --> 01:03:39,817
Aż 70% psów zmaga się z jakąś formą lęku.

1065
01:03:40,818 --> 01:03:43,696
Czasem jest on efektem
wczesnych doświadczeń,

1066
01:03:44,280 --> 01:03:46,282
a czasem się z nim rodzą.

1067
01:03:47,366 --> 01:03:52,580
Uczucie stresu, zmartwienia lub strachu
to bardzo pierwotna emocja.

1068
01:03:53,080 --> 01:03:57,293
Każdy właściciel psa,
na pewno kiedyś zaobserwował u niego lęk.

1069
01:03:57,376 --> 01:03:59,795
Łatwo go zinterpretować i zrozumieć.

1070
01:04:02,923 --> 01:04:07,428
Lęk najczęściej pojawia się u psów,
kiedy wychodzimy z domu.

1071
01:04:08,637 --> 01:04:11,682
- Powiedz jej, żeby tu została.
- Townsend, siad.

1072
01:04:11,765 --> 01:04:15,603
Robimy test behawioralny,
podczas którego właściciel wychodzi.

1073
01:04:16,979 --> 01:04:22,359
Jeśli pies odczuwa lęk separacyjny,
na pewno ujawni się w tej sytuacji.

1074
01:04:22,860 --> 01:04:24,320
Obserwujemy go uważnie

1075
01:04:24,403 --> 01:04:27,448
i kiedy u psa
pojawią się oznaki niepokoju,

1076
01:04:27,531 --> 01:04:29,283
każemy właścicielowi wrócić.

1077
01:04:29,366 --> 01:04:30,868
Niektóre psy są spokojne.

1078
01:04:30,951 --> 01:04:33,579
Trochę węszą albo zwijają się w kłębek.

1079
01:04:33,662 --> 01:04:38,083
A inne albo bardzo szczekają,
albo wyją, albo drapią drzwi.

1080
01:04:39,585 --> 01:04:43,631
Pozwala nam to zaobserwować,
co robią psy, kiedy nas nie ma.

1081
01:04:44,632 --> 01:04:50,220
Lęk może wywołać agresję, depresję,
a nawet zachowania destrukcyjne.

1082
01:04:59,605 --> 01:05:02,983
Na szczęście niektóre rzeczy
łagodzące stres u ludzi

1083
01:05:03,567 --> 01:05:04,944
działają też na psy.

1084
01:05:13,410 --> 01:05:16,872
Przeprowadzono badanie
reakcji afektywnych psów

1085
01:05:16,956 --> 01:05:19,833
na muzykę klasyczną i inne gatunki muzyki.

1086
01:05:21,627 --> 01:05:22,962
Wstępne dane wykazały,

1087
01:05:23,045 --> 01:05:28,384
że muzyka klasyczna działa uspokajająco,
a muzyka rockowa wręcz przeciwnie.

1088
01:05:29,343 --> 01:05:32,429
Chyba przydałyby się dalsze badania
w tej dziedzinie.

1089
01:05:34,348 --> 01:05:38,852
Zwykle nic nie uspokaja psa bardziej
niż twój powrót do domu.

1090
01:05:42,898 --> 01:05:44,900
Im więcej czasu spędzacie razem,

1091
01:05:44,984 --> 01:05:47,486
tym bardziej się do siebie przywiązujecie.

1092
01:05:53,617 --> 01:05:58,664
Dobra. Zacznę teraz iść.
Zatrzymam się, powiedzcie „okej”.

1093
01:05:58,747 --> 01:06:01,250
Przechodząc obok zrobicie, co powiem.

1094
01:06:01,875 --> 01:06:05,421
Jazmin i jej rodzice
spędzili ostatnie dwa tygodnie z Bonusem.

1095
01:06:05,504 --> 01:06:10,300
Czas na ostatni test,
który pokaże, czy zbudowali więź.

1096
01:06:12,678 --> 01:06:13,762
Bonus, naprzód.

1097
01:06:15,305 --> 01:06:17,850
Jedną z najtrudniejszych części egzaminu

1098
01:06:17,933 --> 01:06:21,103
jest przeprowadzenie psa
przez tor przeszkód

1099
01:06:21,186 --> 01:06:23,439
bez smyczy, bez niczego, tylko głosem.

1100
01:06:24,189 --> 01:06:25,190
Bonus, podnieś.

1101
01:06:27,109 --> 01:06:28,777
Podnieś, no dalej.

1102
01:06:30,112 --> 01:06:31,530
Brawo. Tak.

1103
01:06:32,031 --> 01:06:33,032
Bonus, naprzód.

1104
01:06:33,741 --> 01:06:34,575
Bonus, hop.

1105
01:06:35,325 --> 01:06:36,243
Tak.

1106
01:06:36,326 --> 01:06:37,661
- Dobra robota.
- Daj.

1107
01:06:37,745 --> 01:06:38,787
- Brawo.
- Super.

1108
01:06:38,871 --> 01:06:43,042
Jaz, pochwal swojego psa,
jeśli dobrze mu idzie. Tak!

1109
01:06:43,125 --> 01:06:44,668
Drapanko po pupie.

1110
01:06:44,752 --> 01:06:45,919
- Super.
- Gotowy?

1111
01:06:47,921 --> 01:06:49,798
Bonus, ciągnij.

1112
01:06:50,716 --> 01:06:52,509
No dalej.

1113
01:06:52,593 --> 01:06:53,886
Tutaj. Ciągnij.

1114
01:06:53,969 --> 01:06:55,054
Dalej.

1115
01:06:56,180 --> 01:06:57,056
Ciągnij.

1116
01:06:58,932 --> 01:07:00,434
Tak, świetnie, Jaz.

1117
01:07:01,060 --> 01:07:02,644
- Ciągnij.
- Ciągnij.

1118
01:07:05,272 --> 01:07:06,148
Zaliczamy to.

1119
01:07:06,231 --> 01:07:07,357
Bonus, pchaj.

1120
01:07:07,441 --> 01:07:10,486
Dobry piesek!

1121
01:07:12,571 --> 01:07:13,614
Jaz, ukłoń się.

1122
01:07:14,907 --> 01:07:17,076
Wspaniale sobie poradził.

1123
01:07:17,159 --> 01:07:20,329
Zna się na swojej pracy
i doskonale zna nas,

1124
01:07:20,412 --> 01:07:22,956
bo nie odstępował was na krok.

1125
01:07:23,040 --> 01:07:24,416
Daj mu buziaczka.

1126
01:07:26,210 --> 01:07:29,046
To już oficjalne, Bonus zaliczył test.

1127
01:07:32,132 --> 01:07:33,717
Ale zanim dostanie dyplom,

1128
01:07:33,801 --> 01:07:36,512
czeka go jeszcze jeden symboliczny moment.

1129
01:07:37,304 --> 01:07:38,931
Zanim psy ukończą naukę,

1130
01:07:39,473 --> 01:07:44,186
spotykają się ze swoimi opiekunami,
którzy kochali ich przez półtora roku.

1131
01:07:44,269 --> 01:07:45,938
Mogą się sobą nacieszyć.

1132
01:07:47,773 --> 01:07:50,234
Cześć, Bonus!

1133
01:07:50,317 --> 01:07:53,278
- Cześć, skarbie!
- Kto to?

1134
01:07:54,488 --> 01:07:55,739
Tak.

1135
01:07:56,448 --> 01:07:58,158
Kochany. Tęskniłam za tobą.

1136
01:07:58,242 --> 01:08:02,162
Tak czy inaczej, są psami.
Mają swoją przeszłość, swoją historię.

1137
01:08:03,372 --> 01:08:04,414
Chodź, Berkley!

1138
01:08:04,498 --> 01:08:07,751
Hej! Berkley, to ja!

1139
01:08:07,835 --> 01:08:11,463
Znamy opowieści o żołnierzach,
którzy wrócili po latach.

1140
01:08:11,547 --> 01:08:13,966
Zeke, zobacz, kto tu jest.

1141
01:08:15,175 --> 01:08:16,802
Wszyscy chcemy wiedzieć,

1142
01:08:18,345 --> 01:08:19,847
czy pies pamięta.

1143
01:08:21,431 --> 01:08:23,433
- To ja. Berkley, to ja.
- O rany!

1144
01:08:23,517 --> 01:08:27,271
Zwykle zajmuje im to chwilę.
„Czy to ta osoba?”

1145
01:08:28,313 --> 01:08:29,648
To ja.

1146
01:08:30,524 --> 01:08:32,234
A najlepszym dowodem jest to…

1147
01:08:32,317 --> 01:08:33,152
Zobacz, to ja.

1148
01:08:33,235 --> 01:08:34,403
że pamiętają.

1149
01:08:34,486 --> 01:08:35,988
Tak!

1150
01:08:37,614 --> 01:08:39,158
A potem szaleją z radości.

1151
01:08:39,241 --> 01:08:40,242
Cześć!

1152
01:08:40,784 --> 01:08:42,536
Teraz cię poznał.

1153
01:08:43,453 --> 01:08:44,496
Cześć, Ruthie!

1154
01:08:45,372 --> 01:08:46,957
Hej! Chodź tu.

1155
01:08:55,883 --> 01:09:02,222
Psy bez wątpienia pamiętają
zapach znajomych psów, i to latami.

1156
01:09:02,306 --> 01:09:03,432
I zapach ludzi też.

1157
01:09:07,227 --> 01:09:11,565
Nasza więź nie przypomina żadnej innej
międzygatunkowej relacji na Ziemi.

1158
01:09:12,274 --> 01:09:14,693
Ale czy naprawdę nas kochają?

1159
01:09:15,319 --> 01:09:17,154
Tak, sądzę, że psy nas kochają.

1160
01:09:17,237 --> 01:09:22,201
Myślę, że psy doświadczają miłości
w nieco inny sposób niż ludzie.

1161
01:09:23,535 --> 01:09:26,455
Wykazują pewnego typu
zarażenie emocjonalne.

1162
01:09:26,538 --> 01:09:30,876
Umieją adekwatnie zareagować
na emocje członków ich grupy społecznej.

1163
01:09:36,798 --> 01:09:39,468
Są członkami rodziny.
Jasne, że cię kochają

1164
01:09:41,803 --> 01:09:44,014
I dlatego robią takie dziwne oczy,

1165
01:09:44,097 --> 01:09:46,099
kiedy tak się w ciebie wpatrują.

1166
01:09:46,767 --> 01:09:49,061
Przytulają cię wzrokiem.

1167
01:09:49,561 --> 01:09:53,106
Ta międzygatunkowa bliskość
jest naprawdę niesamowita.

1168
01:09:53,190 --> 01:09:54,900
Na pewno nas kochają.

1169
01:09:55,984 --> 01:09:59,029
Sądzę, że kiedy istnieje dobra relacja,

1170
01:09:59,613 --> 01:10:04,117
w której pies czuje się bezpieczny,
ufny wobec swojego człowieka,

1171
01:10:04,201 --> 01:10:07,788
w której cieszy się
na widok swojego człowieka

1172
01:10:07,871 --> 01:10:10,832
i lubi być przez niego głaskany…

1173
01:10:12,626 --> 01:10:13,752
to chyba miłość.

1174
01:10:13,835 --> 01:10:15,629
Ja też tak kocham ludzi.

1175
01:10:15,712 --> 01:10:16,964
To miłość.

1176
01:10:19,633 --> 01:10:23,845
W imieniu drużyny Bonusa,
mojej żony i całej klasy kończącej szkołę,

1177
01:10:23,929 --> 01:10:26,473
chcieliśmy wszystkim
serdecznie podziękować.

1178
01:10:27,557 --> 01:10:29,810
Dziewięć lat temu byliśmy tu z Jazmin.

1179
01:10:30,394 --> 01:10:32,271
Wtedy praktycznie nie mówiła.

1180
01:10:32,354 --> 01:10:34,439
Nie nawiązywała żadnych kontaktów.

1181
01:10:35,524 --> 01:10:37,693
I poznaliśmy naszego pierwszego psa.

1182
01:10:38,652 --> 01:10:42,197
Tamten moment
całkowicie odmienił nasze życie.

1183
01:10:43,782 --> 01:10:48,453
Codziennie widzę jej siłę
i cierpliwość, i jej wielkie serce…

1184
01:10:57,045 --> 01:11:00,424
I jej wielkie serce,
które podnosi na duchu każdego.

1185
01:11:02,926 --> 01:11:07,514
Dlatego opiekunowie to robią.
Dlatego ten program jest tak wyjątkowy.

1186
01:11:13,186 --> 01:11:15,939
Te psy ogromnie zmieniają życie rodzin.

1187
01:11:20,610 --> 01:11:22,029
Dobry pies. Bonus, siad.

1188
01:11:27,701 --> 01:11:29,244
Kocham Bonusa.

1189
01:11:29,328 --> 01:11:30,412
Fajnie.

1190
01:11:31,371 --> 01:11:35,083
Kiedy uświadomimy sobie,
jak cudowne są psy i co dla nas robią…

1191
01:11:35,167 --> 01:11:36,626
Tutaj, piesku.

1192
01:11:37,502 --> 01:11:41,089
…nasuwa się pytanie:
„Jak my możemy stać się lepszymi?”.

1193
01:11:42,049 --> 01:11:44,843
Psy udowodniły nam,
że życzliwość się opłaca.

1194
01:11:45,427 --> 01:11:47,471
Cześć! Jesteś taka słodka.

1195
01:11:49,473 --> 01:11:53,101
Inaczej mówiąc, że jest to
najlepsza strategia przetrwania.

1196
01:11:53,185 --> 01:11:54,269
Tak!

1197
01:11:54,353 --> 01:11:57,856
Nieważne, kim jesteś
i skąd pochodzisz, psy cię akceptują.

1198
01:11:57,939 --> 01:12:01,401
Całkowicie zniosły podział gatunków.

1199
01:12:01,485 --> 01:12:03,320
Jaki szczęśliwy pies!

1200
01:12:03,403 --> 01:12:06,782
I mogą z nami żyć w idealnej harmonii.

1201
01:12:08,408 --> 01:12:12,746
Psy są wspaniałym przykładem
prawdziwej akceptacji.

1202
01:12:12,829 --> 01:12:16,041
Święta prawda.
Nie potrzeba nauki, żeby to wiedzieć.

1203
01:12:49,825 --> 01:12:50,659
Maluszku.

1204
01:13:01,545 --> 01:13:05,173
Ja chcę być buldogiem francuskim.
Chcę się wylegiwać i jeść,

1205
01:13:05,257 --> 01:13:07,968
wyjść, zrobić kupę, wrócić
i poleżeć na słońcu.

1206
01:13:08,051 --> 01:13:11,596
I niech ktoś mnie pogłaszcze parę minut,
a potem da mi spokój.

1207
01:13:11,680 --> 01:13:13,890
Kiedy będę buldogiem, rozwikłam to.

1208
01:13:33,410 --> 01:13:37,956
Napisy: Anita Danielewska