1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:36,953 --> 00:00:38,329
Sawa ka na. Ako rin.
4
00:00:38,413 --> 00:00:42,459
Ang totoo, sawang-sawa na tayo
sa mainit, humid at maulap na panahon.
5
00:00:42,542 --> 00:00:46,087
Ayaw na nating makarinig
ng mga araw na mahigit 32 degrees.
6
00:00:46,171 --> 00:00:48,214
Gagawin lahat sa GM dealers mismo.
7
00:00:48,298 --> 00:00:51,551
Hi, ako si Belinda Carlisle,
at nanonood ka ng MTV.
8
00:01:18,578 --> 00:01:19,788
Huli na 'yon!
9
00:01:24,959 --> 00:01:28,046
Sobrang init ulit ngayon
para sa malaking bahagi ng bansa.
10
00:01:28,129 --> 00:01:30,298
Sa di bababa sa 24 na lungsod,
11
00:01:30,381 --> 00:01:33,009
ito na ang pinakamainit na June 22.
12
00:01:38,223 --> 00:01:39,974
Ito ang pinakamalala.
13
00:01:40,058 --> 00:01:44,729
Wala akong maalala
kung kailan tuloy-tuloy lang ang init.
14
00:01:48,650 --> 00:01:51,611
{\an8}Napakahirap lalo na para sa 'kin
kasi asthmatic ako
15
00:01:51,694 --> 00:01:53,655
{\an8}at may seryosong banta sa kalusugan.
16
00:01:54,447 --> 00:02:00,078
May mga nagbababala na sa buong kontinente
na magiging kritikal ang tagtuyot ng '88.
17
00:02:02,122 --> 00:02:05,583
Sabi ng pamahalaan,
tagtuyot na ang kalagayan sa 48 estado.
18
00:02:05,667 --> 00:02:08,711
PANGINOON TULUNGAN MO KAMI
19
00:02:08,795 --> 00:02:13,341
Dahil sa mga tigang na lugar
sa kabundukan, tuyong bukid sa Midwest,
20
00:02:13,424 --> 00:02:16,219
at tumataas na temperatura sa buong bansa,
21
00:02:16,302 --> 00:02:20,807
naniniwala na ngayon ang mga tao
sa dating inakalang science fiction lang.
22
00:02:30,191 --> 00:02:33,778
Pumatay na ng di bababa sa 36 katao
ang heat wave sa buong bansa.
23
00:02:33,862 --> 00:02:35,780
Dalawang lalaking edad early 20s
24
00:02:35,864 --> 00:02:38,449
ang namatay sa heat stroke
noong nakaraang buwan.
25
00:02:41,077 --> 00:02:45,415
Sobrang ipinag-aalala na baka magdulot
ang init ng pagkaipon ng carbon dioxide
26
00:02:45,498 --> 00:02:49,085
sa atmosphere,
ang kinatatakutang greenhouse effect.
27
00:02:58,052 --> 00:03:00,597
{\an8}Sa tingin ko,
ang tinatanong ng lahat ngayon,
28
00:03:00,680 --> 00:03:02,390
{\an8}sa nararanasang init
29
00:03:02,473 --> 00:03:05,685
{\an8}sa Middle West
at Southwest at sa iba pa ay
30
00:03:05,768 --> 00:03:10,857
{\an8}"May kinalaman ba ang heat wave
at tagtuyot sa greenhouse effect?"
31
00:03:10,940 --> 00:03:14,360
{\an8}Gusto kong magsimula kay Dr. James Hansen,
32
00:03:14,444 --> 00:03:17,655
{\an8}ang Director ng
Goddard Institute for Space Studies.
33
00:03:17,739 --> 00:03:21,367
Pinakamabilis uminit
sa nakalipas na 25 taon ayon sa record.
34
00:03:21,993 --> 00:03:25,705
Noong 1980s
ang apat na pinakamaiinit na taon
35
00:03:26,206 --> 00:03:29,667
at 1988 ang magiging pinakamainit na taon
sa record.
36
00:03:30,168 --> 00:03:33,338
Tingin ko,
matibay ang ipinapakita ng katibayang ito
37
00:03:33,421 --> 00:03:35,882
na na-detect na ang greenhouse effect
38
00:03:35,965 --> 00:03:38,259
at binabago na nito ang klima natin.
39
00:03:38,885 --> 00:03:44,307
{\an8}Walang heat wave na maisisisi
sa greenhouse warming lang.
40
00:03:44,891 --> 00:03:50,772
Pero, sabi nga ni Jim, makatwirang isiping
nandito ang greenhouse effect.
41
00:03:50,855 --> 00:03:53,733
Nangyayari na. Nagsimula nang uminit.
42
00:03:54,234 --> 00:03:56,444
NAGSIMULA NA ANG GLOBAL WARMING
43
00:03:56,527 --> 00:04:00,490
{\an8}Binago natin ang atmosphere mismo,
kumbinsido ang maraming scientist,
44
00:04:00,573 --> 00:04:03,117
{\an8}at makukulong tayo sa bulang iyon.
45
00:04:03,201 --> 00:04:06,079
{\an8}Nasa loob tayo ng bula.
46
00:04:09,540 --> 00:04:12,543
Babaguhin ng mabilis na pag-init
ang itsura ng mundo
47
00:04:12,627 --> 00:04:16,589
at posibleng may kasamang
mas madalas na mga natural na sakuna.
48
00:04:16,673 --> 00:04:19,968
Puwedeng magkaroon ang New York
ng parehong panahon sa Miami ngayon.
49
00:04:23,429 --> 00:04:27,684
Si Dr. Stephen Schneider ay mula sa
National Center for Atmospheric Research.
50
00:04:27,767 --> 00:04:29,352
Siguro nakatanggap ako
51
00:04:29,435 --> 00:04:33,064
ng sampung tawag kada linggo
sa nakaraang ilang buwan para itanong,
52
00:04:33,147 --> 00:04:37,443
"Pahiwatig ba ang heat wave at tagtuyot
ng sinasabi mo at ng iba pa
53
00:04:37,527 --> 00:04:41,322
"sa humigit-kumulang 15 taon?
Masasabi mo na bang, 'Sabi ko na'?"
54
00:04:44,617 --> 00:04:47,829
Bihira ang pagkakataong
ang isang gaya mong expert
55
00:04:47,912 --> 00:04:52,417
ay makakausap ang milyon-milyong American
at sabihin, "Mga tanga, gising."
56
00:04:52,500 --> 00:04:55,837
Kahit pa'no gawin ang calculations,
pabalik, paabante, pagilid,
57
00:04:55,920 --> 00:05:00,091
pareho ang resulta. Kaya alam naming
totoo ang greenhouse effect.
58
00:05:04,846 --> 00:05:06,973
Alam mo ba kung ano ang greenhouse effect?
59
00:05:07,056 --> 00:05:11,227
'Yong polusyon sa… oil at mga plastic
60
00:05:11,311 --> 00:05:14,314
at 'yong pagsira no'n
sa natural environment natin.
61
00:05:14,397 --> 00:05:17,817
Nire-regulate natin ang traffic
at iba pang bagay sa buhay.
62
00:05:17,900 --> 00:05:20,862
Sobrang mahalagang issue 'to
na dapat aksiyonan.
63
00:05:24,324 --> 00:05:26,743
Pumunta si President Reagan
sa Midwest ngayon
64
00:05:26,826 --> 00:05:29,245
para makita niya mismo
ang mga epekto ng tagtuyot.
65
00:05:29,329 --> 00:05:34,625
Ito ang pinakamalalang sakunang nangyari
matapos ang Dust Bowl ng 1930s.
66
00:05:36,002 --> 00:05:39,297
Inalo ni Vice President George Bush
ang mga magsasaka sa Illinois
67
00:05:39,380 --> 00:05:41,215
na may tuyot na pananim.
68
00:05:42,008 --> 00:05:43,343
{\an8}Sa taong ito ng kampanya,
69
00:05:43,426 --> 00:05:47,180
{\an8}sobrang maingat ang White House
at ang vice president sa katotohanang
70
00:05:47,263 --> 00:05:50,683
{\an8}puwedeng sobrang maapektuhan
ng pagharap nila sa emergency ng tagtuyot
71
00:05:50,767 --> 00:05:52,477
{\an8}ang katayuan ng Republicans.
72
00:05:55,563 --> 00:06:00,151
Ladies and gentlemen,
ang Vice President ng United States.
73
00:06:07,367 --> 00:06:09,994
Matapos ang pitong taon
sa anino ni Ronald Reagan,
74
00:06:10,078 --> 00:06:14,832
nasa spotlight ngayong gabi si George Bush
at sinabi, "Gusto kong maging leader n'yo.
75
00:06:14,916 --> 00:06:18,461
"Makinig, tumingin, sabihin
sa November ang palagay ninyo."
76
00:06:34,435 --> 00:06:37,188
Para ito sa ngayon, sa mga pangarap ko.
77
00:06:37,271 --> 00:06:41,526
Pag-uusapan natin ang gusto kong gawin,
paano ko gustong manguna sa kapaligiran.
78
00:06:45,029 --> 00:06:47,949
{\an8}Ang Vice President ng US,
si Honorable George Bush.
79
00:06:48,032 --> 00:06:49,450
{\an8}Welcome sa Michigan.
80
00:06:49,992 --> 00:06:51,911
{\an8}Salamat sa inyo. Salamat.
81
00:06:51,994 --> 00:06:53,329
{\an8}KANDIDATONG REPUBLICAN
82
00:06:54,205 --> 00:06:56,541
- Maganda dito.
- Magandang lugar 'to.
83
00:06:57,458 --> 00:06:59,544
Salamat, ladies and gentlemen.
84
00:07:01,129 --> 00:07:02,588
Maraming salamat.
85
00:07:03,840 --> 00:07:07,844
Maraming usapan ngayong summer
tungkol sa greenhouse effect.
86
00:07:08,511 --> 00:07:10,638
Habang umuunlad ang mga bansa sa mundo,
87
00:07:10,721 --> 00:07:14,559
parami nang parami
ang sinusunog nilang fossil fuels
88
00:07:15,059 --> 00:07:17,186
at naglalabas iyon ng carbon dioxide
89
00:07:17,270 --> 00:07:19,689
at posibleng may epekto iyon sa pagtaas
90
00:07:19,772 --> 00:07:22,650
ng temperatura sa atmosphere.
91
00:07:22,733 --> 00:07:25,278
Pero sabi ng iba,
masyadong malaki raw ang problema,
92
00:07:25,778 --> 00:07:29,365
na imposibleng lutasin
ang problema ng global warming.
93
00:07:30,366 --> 00:07:31,993
Simple lang ang sagot ko.
94
00:07:32,493 --> 00:07:35,413
Posible iyon at dapat nating gawin iyon.
95
00:07:35,496 --> 00:07:37,248
At sa mga problemang ito,
96
00:07:37,748 --> 00:07:41,461
walang ideology,
walang boundary sa pulitika,
97
00:07:41,544 --> 00:07:45,298
hindi ito tungkol sa pagiging liberal
o conservative.
98
00:07:45,381 --> 00:07:48,718
Ang mga iyon
ang karaniwang agenda sa hinaharap.
99
00:07:49,760 --> 00:07:54,640
Ang mga nag-iisip na wala tayong magagawa
sa greenhouse effect ay nakalimutan
100
00:07:54,724 --> 00:07:59,479
ang epekto ng White House.
Bilang pangulo, balak kong aksiyonan iyon.
101
00:08:07,153 --> 00:08:08,738
{\an8}Soul Train.
102
00:08:08,821 --> 00:08:10,615
{\an8}Pinakaastig na experience sa America.
103
00:08:14,660 --> 00:08:16,204
UNANG BAHAGI:
104
00:08:16,287 --> 00:08:21,042
"HANDA KA BANG MAGSAKRIPISYO?"
105
00:08:35,014 --> 00:08:37,141
POLICY NG OFFICE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
106
00:08:37,225 --> 00:08:39,727
MEMORANDUM PARA SA PANGULO
107
00:08:39,810 --> 00:08:44,565
PAGLABAS NG FOSSIL CO2 AT ANG POSIBILIDAD
NG MAPAMINSALANG PAGBABAGO SA KLIMA
108
00:08:44,649 --> 00:08:47,610
NAGMUMULA ANG PROBLEMA
SA DI NATIN AGARANG PAGLIPAT
109
00:08:47,693 --> 00:08:52,365
SA NON-FOSSIL FUEL
110
00:09:03,209 --> 00:09:07,421
Masamang panahon lang ba ito
o makasaysayang pagbabago sa klima?
111
00:09:07,505 --> 00:09:09,423
Paano nito maaapektuhan ang buhay natin?
112
00:09:09,924 --> 00:09:13,135
Ilang taon nang pinag-iisipan
ng mga scientist ang mga tanong na iyan.
113
00:09:13,219 --> 00:09:15,304
Isa ang naglabas sa publiko ng problema.
114
00:09:15,388 --> 00:09:19,183
Siya si Dr. Stephen Schneider,
isang climatologist sa Boulder, Colorado.
115
00:09:19,267 --> 00:09:22,979
Nagbabala siyang sumusugal tayo
sa hinaharap at natatalo tayo.
116
00:09:27,650 --> 00:09:29,986
Si Schneider ang Deputy Head
ng Climate Project
117
00:09:30,069 --> 00:09:32,655
sa
National Center for Atmospheric Research.
118
00:09:33,155 --> 00:09:36,951
Kahit nakikipag-meeting sa mga katrabaho
o naghahanap ng trend sa data ng panahon,
119
00:09:37,034 --> 00:09:40,538
halos obsessive ang pag-aalala niya
sa kaligtasan natin.
120
00:09:41,122 --> 00:09:44,959
Lumalaki sa exponential rate
ang ilang human pollutants.
121
00:09:45,042 --> 00:09:48,671
Industrial at automotive pollution
sa hangin ang tinutukoy mo.
122
00:09:48,754 --> 00:09:50,131
Halimbawa 'yan, oo.
123
00:09:50,881 --> 00:09:53,843
Ang pagsusunog ng fossil fuel,
uling, oil at gas,
124
00:09:53,926 --> 00:09:57,138
may by-product lahat sa huli,
ang carbon dioxide.
125
00:09:57,221 --> 00:10:01,392
At 'yong dami ng carbon dioxide
na ginawa sa loob ng nakaraang siglo,
126
00:10:01,475 --> 00:10:05,396
alam nating parami nang parami
sa atmosphere. Walang duda 'yon.
127
00:10:05,479 --> 00:10:07,732
CO2 SA ATMOSPHERE
128
00:10:08,983 --> 00:10:14,405
Nasa 10% ang pagtaas ng carbon dioxide
na nakikita natin sa nakaraang 20 taon.
129
00:10:16,115 --> 00:10:17,700
Ano'ng ginagawa no'n?
130
00:10:18,200 --> 00:10:21,996
Humahantong 'yon sa greenhouse effect,
napapainit natin ang Earth
131
00:10:22,079 --> 00:10:24,206
na puwedeng humantong
sa pagbabago sa klima
132
00:10:24,290 --> 00:10:27,418
sa unang pagkakataon
sa nakaraang 5,000 taon.
133
00:10:27,501 --> 00:10:31,297
{\an8}Puwedeng mangyari sa katapusan ng siglo,
may kompetensiya sa natural na pagbabago.
134
00:10:31,380 --> 00:10:32,632
{\an8}Sinasabi mong puwede 'yon?
135
00:10:32,715 --> 00:10:36,135
{\an8}Puwede 'yon.
Hindi rin isa sa 10,000, sa palagay ko.
136
00:10:36,636 --> 00:10:38,679
{\an8}- Tingin mo--
- Mas mataas pa do'n.
137
00:10:42,725 --> 00:10:46,562
{\an8}Magandang gabi. Gusto ko kayong makausap
tungkol sa di magandang bagay,
138
00:10:47,313 --> 00:10:49,940
{\an8}tungkol sa problemang
ngayon lang nangyari sa kasaysayan.
139
00:10:50,524 --> 00:10:54,070
Ang oil at natural gas na ginagamit natin
para sa 75% ng energy natin
140
00:10:54,737 --> 00:10:55,988
ay nauubos na.
141
00:10:56,489 --> 00:11:01,410
{\an8}Pareho ang dahilan ng mga problema natin
sa energy at problema sa kapaligiran.
142
00:11:01,494 --> 00:11:03,704
{\an8}Maaksayang paggamit ng resources.
143
00:11:04,372 --> 00:11:09,251
Makakatulong ang pagtitipid na malutas
nang sabay ang parehong problema.
144
00:11:09,835 --> 00:11:12,838
May aspekto bang
nabanggit ang pangulo ngayong gabi
145
00:11:12,922 --> 00:11:15,341
na hindi n'yo kayang gawin para mabuhay?
146
00:11:16,175 --> 00:11:19,261
Ayokong ginawin sa winter.
147
00:11:20,346 --> 00:11:24,183
Handa ka bang magsakripisyo
para makaligtas tayo sa problema?
148
00:11:24,684 --> 00:11:26,435
Ayos lang sa 'kin 'yon.
149
00:11:26,519 --> 00:11:29,939
Ayos lang ding sabihin
sa mga anak ko na gawin din nila.
150
00:11:30,022 --> 00:11:32,942
Ang totoo, madalas nila 'kong sinasabihan.
151
00:11:43,285 --> 00:11:45,079
Gagawin mo ba ang kaya mo?
152
00:11:45,162 --> 00:11:47,832
Sa tingin ko gagawin ko. Susubukan ko. Oo.
153
00:11:48,332 --> 00:11:50,668
Di yata 'yon kaya ng pangulo mag-isa.
154
00:11:50,751 --> 00:11:53,462
Sigurado 'kong tutulong tayong lahat.
155
00:11:53,546 --> 00:11:57,174
Tinakot ka ba ni President Carter kagabi
tungkol sa energy?
156
00:11:57,258 --> 00:12:00,219
Di ko napanood si Carter kagabi.
Lasing ako kagabi.
157
00:12:09,812 --> 00:12:13,858
{\an8}Sa pagtatapos ng siglong ito,
gusto kong kunin ng bansa natin ang 20%
158
00:12:13,941 --> 00:12:17,027
{\an8}ng lahat ng energy
na ginagamit natin mula sa araw.
159
00:12:23,367 --> 00:12:24,994
Ni hindi man lang pinansin
160
00:12:25,077 --> 00:12:28,956
'yong mga pangmatagalang bantang
ilang taon pa lang ang nakalipas,
161
00:12:29,498 --> 00:12:31,250
ang pagkaipon ng carbon dioxide.
162
00:12:32,251 --> 00:12:35,337
Apektado kayo at ako ng ganitong problema.
163
00:12:36,046 --> 00:12:40,384
Dapat maging paraan ng pamumuhay
ang pagtitipid ng energy.
164
00:12:44,513 --> 00:12:48,517
Ito ang CBS Evening News
kasama si Walter Cronkite.
165
00:12:48,601 --> 00:12:49,852
Magandang gabi.
166
00:12:49,935 --> 00:12:53,814
Tatlong pangulo ang sumubok na kumbinsihin
tayong bawasan ang paggamit ng oil.
167
00:12:53,898 --> 00:12:55,191
Pero nabigo sila.
168
00:12:55,274 --> 00:12:58,652
Tumaas ang konsumo
pati na ang dependence sa foreign oil.
169
00:13:00,780 --> 00:13:03,365
Habang nahihirapan ang Iran
na ayusin ang pulitika,
170
00:13:03,449 --> 00:13:05,159
di pa rin iyon mag-e-export ng oil.
171
00:13:05,242 --> 00:13:08,954
Mahalaga ang oil ng Iran
sa paggawa ng gasoline ng America.
172
00:13:09,038 --> 00:13:14,335
Puwedeng maging kasingseryoso ito
ng '73-'74 embargo sa Arab oil.
173
00:13:23,719 --> 00:13:27,932
Nilabas ng Energy Department
ang planong pagrarasyon ng gasolina
174
00:13:28,015 --> 00:13:31,477
na posibleng maglimita sa mga may sasakyan
sa dalawang galon kada araw.
175
00:13:31,560 --> 00:13:32,978
{\an8}WALANG GAS
176
00:13:33,062 --> 00:13:34,313
{\an8}WALANG GAS
177
00:13:41,570 --> 00:13:43,614
Dalawa na ang napilahan ko.
178
00:13:43,697 --> 00:13:45,074
- Ngayong umaga?
- Ngayong umaga.
179
00:13:45,157 --> 00:13:48,118
- Ga'no katagal sa una?
- Parehong mahigit isang oras.
180
00:13:48,202 --> 00:13:49,870
At wala na 'kong gas.
181
00:13:50,913 --> 00:13:52,081
Patay na.
182
00:13:57,294 --> 00:14:00,172
{\an8}Dapat iuwi na lang
'yong mga kotse, igarahe,
183
00:14:00,256 --> 00:14:02,091
{\an8}at iwan na 'yon do'n.
184
00:14:02,174 --> 00:14:03,509
{\an8}Di 'yan ang ginawa mo.
185
00:14:04,134 --> 00:14:08,514
{\an8}Di ko ginawa kasi walang gumawa.
Ano'ng gagawin ko? Maupo sa bahay mag-isa?
186
00:14:09,765 --> 00:14:12,685
{\an8}Kung lahat gagawin 'yon,
magandang idea 'yon.
187
00:14:14,436 --> 00:14:15,980
Di ba nakakadiri 'to?
188
00:14:16,063 --> 00:14:19,900
Ba't walang tumatawag sa pangulo?
Ba't niya hinahayaang mangyari 'to?
189
00:14:24,905 --> 00:14:25,906
{\an8}Magandang gabi.
190
00:14:26,532 --> 00:14:28,951
{\an8}Gusto kong ianunsiyo ngayong gabi
ang balak kong
191
00:14:29,034 --> 00:14:32,830
{\an8}makuha ang Republican nomination
sa pagkapangulo ng United States.
192
00:14:34,123 --> 00:14:35,416
{\an8}Kung nagdududa kang
193
00:14:35,499 --> 00:14:38,752
{\an8}di kayang ibigay ng pamahalaan
ang pangangailangan ng taumbayan,
194
00:14:38,836 --> 00:14:43,257
{\an8}tingnan mo na lang ang kaguluhang
tinatawag na nating Problema sa Energy.
195
00:14:43,757 --> 00:14:46,010
Ang sagot sa problema natin sa energy
196
00:14:46,093 --> 00:14:49,847
ay kunin ang kapangyarihan
mula sa pamahalaan
197
00:14:49,930 --> 00:14:54,476
at ibalik iyon sa mga kamay
ng mga eksperto sa field ng energy.
198
00:15:01,358 --> 00:15:04,945
Naglalabas na ang mga oil company
ng financial statements
199
00:15:05,029 --> 00:15:08,866
para sa second quarter ng taong ito,
ang panahon ng pinakamahahabang pila,
200
00:15:08,949 --> 00:15:10,534
at tumataas ang kita nila.
201
00:15:10,618 --> 00:15:12,328
{\an8}Kasama ko si Jack Bennett,
202
00:15:12,411 --> 00:15:16,373
{\an8}Senior Vice President at miyembro ng
board of directors ng Exxon Corporation.
203
00:15:16,457 --> 00:15:19,293
{\an8}Di raw makatao ang kita n'yo,
sabi ng isang union leader.
204
00:15:19,376 --> 00:15:24,548
Hindi ka ba medyo nahihiyang
kumita kayo nang 119% increase?
205
00:15:24,632 --> 00:15:27,635
Di ako nahihiya
kasi alam kong naging moderate kami.
206
00:15:27,718 --> 00:15:34,725
GUMAGANA BA ANG CAPITALISM?
207
00:15:38,562 --> 00:15:42,483
{\an8}Nagtanong ako at inirerekomenda ko
sa convention na ito
208
00:15:42,566 --> 00:15:44,693
{\an8}na i-nominate si George Bush.
209
00:15:44,777 --> 00:15:47,988
{\an8}PAMBANSANG REPUBLICAN CONVENTION
210
00:15:48,072 --> 00:15:50,866
{\an8}BUSH BILANG VICE PRESIDENT
211
00:15:51,450 --> 00:15:53,577
Si George Bush, isang Connecticut Yankee
212
00:15:53,661 --> 00:15:56,622
na lumipat sa Texas
at yumaman sa negosyo ng oil.
213
00:15:57,122 --> 00:15:58,832
{\an8}Dating Kongresista mula sa Houston,
214
00:15:58,916 --> 00:16:01,043
{\an8}dating Ambassador sa United Nations,
215
00:16:01,126 --> 00:16:03,754
{\an8}dating Director
ng Central Intelligence Agency.
216
00:16:07,758 --> 00:16:10,719
Ang diskarte ni Governor Reagan
sa policy ng energy,
217
00:16:10,803 --> 00:16:12,930
ilagay lahat ng resources
sa isang lalagyan
218
00:16:13,013 --> 00:16:15,641
at ibigay ang lalagyang iyon
sa malalaking oil company.
219
00:16:16,558 --> 00:16:17,810
Sino'ng binoto mo?
220
00:16:17,893 --> 00:16:20,020
- Binoto ko si Reagan.
- Iboboto ko si Reagan.
221
00:16:20,104 --> 00:16:22,648
- Si Reagan.
- Binoto niya rin si Reagan.
222
00:16:22,731 --> 00:16:23,565
Sino pa?
223
00:16:23,649 --> 00:16:24,733
Si Carter.
224
00:16:24,817 --> 00:16:27,319
- Sino'ng binoto mo no'ng 1976?
- Si Carter.
225
00:16:27,820 --> 00:16:29,822
Hindi siya masamang tao.
226
00:16:30,614 --> 00:16:33,450
Salamat naman,
matapos ang naranasan natin kay Carter,
227
00:16:33,951 --> 00:16:36,328
sino'ng gusto ng apat na taon pa niya?
228
00:16:36,412 --> 00:16:41,333
PROJECTION NG NBC NEWS - PANALO SI REAGAN
229
00:16:53,012 --> 00:16:57,391
{\an8}Kagabi, sa buong bansa,
nagustuhan ng mga negosyante ang balita.
230
00:16:57,474 --> 00:17:01,729
Kailangang harapin ang mga inefficient
at mabigat na regulasyon,
231
00:17:01,812 --> 00:17:04,523
alisin ang mga maaalis
at baguhin ang iba pa.
232
00:17:05,024 --> 00:17:08,736
Hiniling ko na kay Vice President Bush
na manguna sa cabinet-level task force
233
00:17:08,819 --> 00:17:10,320
sa regulatory relief.
234
00:17:10,404 --> 00:17:11,780
{\an8}- Handa ka na ba?
- Oo.
235
00:17:12,281 --> 00:17:14,658
- Okay.
- Puwede nating ilapit sa kanya?
236
00:17:15,159 --> 00:17:16,160
- Bilis.
- Rolling pa.
237
00:17:16,243 --> 00:17:18,495
- Okay.
- Okay, Mr. Garvin.
238
00:17:18,996 --> 00:17:21,206
- Masaya kang nasa White House si Reagan?
- Oo.
239
00:17:21,290 --> 00:17:25,753
{\an8}Sa tingin ko… Sa mga nangyari
at sa kinalagyan natin dati,
240
00:17:25,836 --> 00:17:29,798
{\an8}kung titingnan siguro ang unang 30 araw
o kung ilan man 'yon,
241
00:17:29,882 --> 00:17:31,467
{\an8}wala na siyang mahihiling pa.
242
00:17:37,139 --> 00:17:41,477
Tumukoy si Vice President Bush
ng 30 regulations na ire-review.
243
00:17:41,560 --> 00:17:45,522
Sumobra na tayo sa pag-regulate
ng federal government ng mga bagay.
244
00:17:48,942 --> 00:17:52,863
Gustong paluwagin ng Reagan administration
ang federal laws sa air pollution.
245
00:17:52,946 --> 00:17:56,450
Kasama sa mga pagbabago
ang pagpapababa ng auto-emission standards
246
00:17:56,533 --> 00:17:58,994
at pagpapadali para sa industriya
na magsunog ng uling.
247
00:18:00,871 --> 00:18:03,957
Gusto ng administrasyong ito
na umunlad ang ekonomiya
248
00:18:04,041 --> 00:18:06,126
sa pagbawas ng panghihimasok ng pamahalaan
249
00:18:06,210 --> 00:18:08,587
para palawakin ang kalayaan ng tao.
250
00:18:08,670 --> 00:18:13,759
{\an8}At sama-sama nating gagawing
dakilang muli ang America. Salamat.
251
00:18:30,192 --> 00:18:31,944
Gusto ko ang MTV ko.
252
00:18:41,995 --> 00:18:44,706
{\an8}PLANO SA ENERGY:
PALAWAKIN ANG PRODUKSIYON NG ULING
253
00:18:44,790 --> 00:18:46,500
MALAWAK NA PAGMINA NG ULING NG '81
254
00:18:48,085 --> 00:18:51,547
Kinalahati ni Reagan
ang solar budget ni Carter.
255
00:18:51,630 --> 00:18:54,508
Ibinenta ng Exxon ang
solar-collector plant nito.
256
00:18:59,138 --> 00:19:04,226
Namuhunan na ang Exxon ng mahigit
300 milyong dolyar para gumawa ng uling.
257
00:19:25,914 --> 00:19:29,209
BAKA MAYURAKAN ANG KAPALIGIRAN NATIN
258
00:19:29,293 --> 00:19:31,837
MARUMING NEGOSYO ANG PAGSUSUNOG NG ULING.
259
00:19:32,421 --> 00:19:35,382
Inatake ng conservationists
ang planong pabilisin ang paggawa
260
00:19:35,465 --> 00:19:39,928
ng uling at minerals
sa 310 milyong ektarya ng public land.
261
00:19:40,012 --> 00:19:43,432
Tagadito 'ko. Gusto kong
maramdamang malayang tumira dito.
262
00:19:43,515 --> 00:19:45,601
{\an8}MR. MALAKING OIL
263
00:19:47,519 --> 00:19:50,689
WAG MAGHUKAY
264
00:20:21,428 --> 00:20:22,763
PAGTATAYA NG DEMAND
265
00:20:33,315 --> 00:20:36,610
{\an8}Sa kasamaang palad,
walang ibang modelo ng Earth
266
00:20:36,693 --> 00:20:38,612
{\an8}na mapag-eeksperimentuhan natin
267
00:20:38,695 --> 00:20:41,114
{\an8}para makita ang dahilan
ng mga pagbabago sa klima.
268
00:20:42,032 --> 00:20:45,452
{\an8}Kaya kailangang gumamit
ng mathematical models ng klima.
269
00:20:47,496 --> 00:20:49,873
{\an8}Tapos, talagang dudumihan 'yong model.
270
00:20:49,957 --> 00:20:52,459
Mag-type ka ng ibang concentration ng CO2.
271
00:20:52,542 --> 00:20:54,378
Paabantihin sa maraming taon
272
00:20:54,461 --> 00:20:56,004
sa kunwaring oras.
273
00:20:56,088 --> 00:20:59,007
Mag-compute ng bagong klima.
At doon galing ang mga pagtatayang
274
00:20:59,091 --> 00:21:01,969
nagsasabi ng pag-init
nang dalawa o tatlong degree
275
00:21:02,052 --> 00:21:02,886
sa 100 taon.
276
00:21:09,810 --> 00:21:14,398
Kinukumpara sa testing ang simulations
at ang maraming empirical observation.
277
00:21:16,316 --> 00:21:19,444
{\an8}Halimbawa, galing ang intake na 'to
do'n sa Mauna Loa,
278
00:21:19,528 --> 00:21:22,906
{\an8}'yong sobrang sikat na observatory.
279
00:21:25,033 --> 00:21:28,453
Kumukuha 'to ng hangin mula sa labas
at ipinapasok 'yon sa instruments.
280
00:21:32,499 --> 00:21:34,543
Sinet-up ni Dave Keeling 'yang instrument.
281
00:21:37,129 --> 00:21:40,924
{\an8}Ginawa niya 'yan base sa dating science
na ginawa ni Roger Revelle.
282
00:21:42,634 --> 00:21:47,055
{\an8}Kinilabutan akong tumayo sa harap
kasi posibleng mabago ng instrument
283
00:21:47,139 --> 00:21:49,641
{\an8}ang landas ng industrial civilization.
284
00:21:50,142 --> 00:21:55,022
Sinusukat na nito mula pa noong 1958
ang carbon-dioxide content sa atmosphere.
285
00:21:59,484 --> 00:22:01,486
CONCENTRATION NG CO2 SA ATMOSPHERE
286
00:22:13,999 --> 00:22:16,084
Dobleng oil
ang ginagamit nating mga Amerikano
287
00:22:16,168 --> 00:22:18,587
araw-araw kumpara sa buong mundo.
288
00:22:20,839 --> 00:22:24,051
At nagmimina tayo
ng mas maraming uling kaysa sa iba.
289
00:22:47,115 --> 00:22:51,203
Nandito tayo ngayon
sa humit-kumulang 350 parts per million.
290
00:22:52,204 --> 00:22:54,039
Pataas ang tuloy-tuloy na galaw.
291
00:22:54,122 --> 00:22:58,210
Kaya kung kukunin ang curve at itutuloy
ang pag-project, di lang didiretso.
292
00:22:58,293 --> 00:23:01,004
Lalabas na pataas ng page ang graph nito.
293
00:23:01,630 --> 00:23:08,637
TINATAYANG CO2 SA ATMOSPHERE
294
00:23:14,768 --> 00:23:16,645
{\an8}MEAN SA PAGBABAGO NG TEMPERATURA
295
00:23:16,728 --> 00:23:18,021
{\an8}TINATAYANG TEMPERATURA
296
00:23:18,105 --> 00:23:18,939
{\an8}DUMOBLENG CO2
297
00:23:19,815 --> 00:23:21,233
{\an8}POSIBLENG PAG-INIT
298
00:23:21,316 --> 00:23:23,735
PAG-INIT NG CO2
WALANG OCEAN HEAT CAPACITY
299
00:23:24,486 --> 00:23:29,866
TINATAYANG PANDAIGDIGANG PAGBABAGO
SA TEMPERATURA
300
00:23:29,950 --> 00:23:32,494
Sa pagtatapos ng siglong ito,
301
00:23:32,577 --> 00:23:34,871
sa una o unang dalawang dekada
ng susunod na siglo,
302
00:23:35,622 --> 00:23:38,500
do'n maaabot 'yong level
na may malaking epekto
303
00:23:38,583 --> 00:23:40,085
base sa kasalukuyang theories.
304
00:23:49,594 --> 00:23:52,722
{\an8}RESEARCH TANKER NG EXXON
305
00:23:54,349 --> 00:23:58,353
INTERNAL DOCUMENT NG EXXON
306
00:23:58,437 --> 00:24:02,315
IMINUNGKAHING RESEARCH PROGRAM NG EXXON
PARA TUMULONG SURIIN ANG GREENHOUSE EFFECT
307
00:24:02,899 --> 00:24:06,194
KOKOLEKTAHIN ANG MGA SUMUSUNOD
SA MGA DARAANAN NG TANKER:
308
00:24:06,278 --> 00:24:07,362
PCO2 SA ATMOSPHERE
309
00:24:07,446 --> 00:24:10,323
PCO2 SA KARAGATAN
310
00:24:25,005 --> 00:24:26,548
INTERNAL DOCUMENT NG EXXON
311
00:24:26,631 --> 00:24:29,092
MGA ISSUE NG CO2 GREENHOUSE AT KLIMA
312
00:24:29,176 --> 00:24:36,057
PINAKAPOSIBLENG PAGTAAS NG TEMPERATURA
313
00:24:36,641 --> 00:24:39,603
PUWEDE NATING IANGKOP
ANG SIBILISASYON NATIN
314
00:24:39,686 --> 00:24:42,606
SA MAS MAINIT NA PLANETA
O IWASAN ANG PROBLEMA
315
00:24:42,689 --> 00:24:46,485
SA PAMAMAGITAN NG BIGLAANG PAGBABAWAS
NG PAGGAMIT NG FOSSIL FUELS
316
00:24:50,572 --> 00:24:53,325
PROPERTY NG US - BAWAL MAG-TRESPASS
317
00:24:54,826 --> 00:24:58,121
{\an8}Kahit mga pesimistang nag-predict
ng teribleng sitwasyon,
318
00:24:58,205 --> 00:25:01,082
{\an8}di talaga nag-predict
ng malaking epekto sa 50 taon o higit pa.
319
00:25:01,166 --> 00:25:03,418
{\an8}Kaya wala 'kong nakikitang dahilan
para magmadali.
320
00:25:05,587 --> 00:25:08,882
Humantong na sa bagong yugto
ang problemang 'to.
321
00:25:08,965 --> 00:25:13,595
{\an8}May lumabas na scientific consensus
at tapos nang pagtalunan kung kailan
322
00:25:13,678 --> 00:25:16,473
{\an8}talagang mararamdaman
ang mga unang epekto.
323
00:25:17,015 --> 00:25:20,393
Bilang resulta,
lumilipat na 'to mula sa scientific realm
324
00:25:20,477 --> 00:25:22,854
papunta sa pulitika.
325
00:25:22,938 --> 00:25:26,274
Pa'no magre-react ang policymakers
sa challenge na 'to?
326
00:25:33,240 --> 00:25:37,077
'Yong mga nag-iisip na wala
tayong magagawa sa greenhouse effect
327
00:25:37,160 --> 00:25:39,955
ay nakakalimutan
ang epekto ng White House.
328
00:25:40,455 --> 00:25:43,458
At bilang pangulo,
balak kong aksiyonan ito.
329
00:25:47,671 --> 00:25:49,339
Maraming salamat.
330
00:25:49,422 --> 00:25:54,177
PANGALAWANG BAHAGI:
"SINONG GEORGE BUSH ANG TINITINGNAN KO?"
331
00:25:58,431 --> 00:26:00,600
Walong minuto makalipas ang 10:00 sa WHO,
332
00:26:00,684 --> 00:26:04,104
ako si Jan Mickelson. Puwede mong sabihin
ang mga pangunahing issue
333
00:26:04,187 --> 00:26:07,107
na dapat harapin ng bagong pangulo?
334
00:26:07,899 --> 00:26:11,611
Ang gusto kong gawin ng bagong pangulo,
talagang ingatan ang kapaligiran
335
00:26:11,695 --> 00:26:13,071
at ilagay ang mga tamang tao.
336
00:26:13,947 --> 00:26:17,617
{\an8}Sa bawat survey sa opinyon ng publiko,
parang bipartisan issue 'yan.
337
00:26:17,701 --> 00:26:19,578
{\an8}Issue sa apple pie, pagiging ina 'yan.
338
00:26:19,661 --> 00:26:23,582
{\an8}Wala sigurong bagong administrasyon
na mahihirapang harapin 'yan.
339
00:26:26,918 --> 00:26:30,130
Isa ang issue sa kapaligiran
na ginagamit ni Georgre Bush para lumayo
340
00:26:30,213 --> 00:26:32,299
sa kasalukuyang administrasyon.
341
00:26:32,382 --> 00:26:34,175
Kulang pa yata ang ginagawa natin
342
00:26:34,259 --> 00:26:38,054
sa mga nakaraang taon para ingatan
ang kapaligiran. Kailangang dagdagan pa.
343
00:26:38,138 --> 00:26:40,473
{\an8}Galing sa isa sa charter members
344
00:26:40,557 --> 00:26:45,437
{\an8}ng crew na sumira sa kapaligiran
na pumunta sa Washington no'ng 1981,
345
00:26:46,021 --> 00:26:47,188
{\an8}talaga ngang kakaiba.
346
00:26:47,897 --> 00:26:51,818
{\an8}Sa tingin ko, boboto ang mga tao
dahil sa issue sa kapaligiran.
347
00:26:51,901 --> 00:26:53,737
{\an8}Issue 'yan na kinagagalit ng mga tao
348
00:26:53,820 --> 00:26:56,990
{\an8}o nagsisigurong lalabas sila
at kikilos sa araw ng eleksiyon.
349
00:26:57,073 --> 00:27:00,785
{\an8}Kailangan natin ng pangulong
maglilinis ng kapaligiran.
350
00:27:00,869 --> 00:27:04,873
{\an8}Kailangan nating mas galingan pa
para sa kapaligiran natin
351
00:27:04,956 --> 00:27:09,044
at magiging mabuting pangulo ako
para sa kapaligiran.
352
00:27:09,127 --> 00:27:12,339
Magiging mahusay ako kasi committed ako.
353
00:27:12,422 --> 00:27:17,218
Minsan pa, di ko alam aling George Bush
ang tinutukoy ko dito o tinitingnan ko.
354
00:27:17,302 --> 00:27:19,220
Plano kong iboto si George Bush.
355
00:27:19,304 --> 00:27:21,306
- Iboboto ko si Dukakis.
- Si Bush.
356
00:27:33,109 --> 00:27:34,194
Tapos na.
357
00:27:34,736 --> 00:27:36,988
Panalo si George Bush.
358
00:28:00,553 --> 00:28:02,806
Malaking hakbang ang ginawa ni George Bush
359
00:28:02,889 --> 00:28:06,601
sa pagpuno ng mga natitirang
matataas na posisyon sa administrasyon.
360
00:28:06,685 --> 00:28:12,399
Pumayag si Bill Reilly
na maging administrator ng EPA.
361
00:28:12,982 --> 00:28:14,901
Si William Kane Reilly,
362
00:28:14,984 --> 00:28:17,904
counsel ng pangulo
sa Environmental Qualities,
363
00:28:17,987 --> 00:28:20,281
World Wildlife Fund,
364
00:28:20,365 --> 00:28:22,200
ang Conservation Foundation.
365
00:28:22,283 --> 00:28:24,703
Kung hahayaan ang development
na magparoo't parito,
366
00:28:24,786 --> 00:28:27,539
patuloy pa rin siguro tayong makakakita
sa buong bansa
367
00:28:27,622 --> 00:28:30,083
ng pag-aaway
ng environmentalists at developers.
368
00:28:30,166 --> 00:28:31,334
{\an8}Sa pagkakaalam ko,
369
00:28:31,418 --> 00:28:35,964
{\an8}ito ang unang pagkakataong ang pinuno
ng pangunahing conservation organization
370
00:28:36,047 --> 00:28:37,382
{\an8}ay direktang itinalaga
371
00:28:37,465 --> 00:28:40,427
{\an8}sa posisyong administrator ng EPA.
372
00:28:40,510 --> 00:28:41,970
{\an8}ENVIRONMENTALIST SA PUSO
373
00:28:42,053 --> 00:28:45,765
{\an8}Siguro di lang salita
'yong sinabi sa kampanya
374
00:28:45,849 --> 00:28:47,559
{\an8}tungkol sa polusyon at kapaligiran.
375
00:28:50,520 --> 00:28:52,772
Inanunsyo din ni Mr. Bush
na si John Sununu
376
00:28:52,856 --> 00:28:56,151
ang magiging Chief of Staff
ng White House ni George Bush.
377
00:28:56,234 --> 00:28:57,277
Si Gov. John Sununu,
378
00:28:57,360 --> 00:29:01,406
conservative, Republican,
PhD sa engineering.
379
00:29:01,906 --> 00:29:04,826
Sabi ng mga kaibigan,
nangampanya din siya nang husto
380
00:29:04,909 --> 00:29:07,787
para maging energy secretary
ni Ronald Reagan
381
00:29:07,871 --> 00:29:11,082
at sobrang nadismaya nang iba ang napili.
382
00:29:11,166 --> 00:29:13,460
At ano bang klaseng tao siya?
383
00:29:13,960 --> 00:29:15,420
Matalino, mayabang,
384
00:29:15,503 --> 00:29:17,088
naninindigan, determinado.
385
00:29:17,172 --> 00:29:19,549
Mandirigmang may ideology.
386
00:29:19,632 --> 00:29:23,178
{\an8}Napakahalagang bahagi ang energy
sa kakayahan ng bansang ito
387
00:29:23,261 --> 00:29:28,683
{\an8}na maipagpatuloy ang kalidad ng buhay.
Natukoy nang mahalaga ang kalidad na 'yon.
388
00:29:29,851 --> 00:29:36,399
{\an8}Nakikita mo rin ba ito bilang pagkakataon
para magbigay ng opinyon mo sa pangulo?
389
00:29:36,483 --> 00:29:40,987
Kung may pagkakataon akong magsalita
na may conservative perspective
390
00:29:41,070 --> 00:29:43,448
sa paglabas ng mga issue, gagawin ko.
391
00:29:43,531 --> 00:29:45,033
Mainitin ba ang ulo mo?
392
00:29:46,367 --> 00:29:47,869
Pussycat ako.
393
00:29:54,709 --> 00:29:57,629
{\an8}Parating na sila.
Gusto mong…? Puwede dito o sa labas.
394
00:30:00,924 --> 00:30:03,384
{\an8}- Baka medyo flat.
- Oo.
395
00:30:04,511 --> 00:30:06,346
- Morning sa inyo.
- Good morning.
396
00:30:06,429 --> 00:30:08,348
- Sobrang aga.
- Good morning.
397
00:30:08,932 --> 00:30:10,642
Good morning.
398
00:30:11,559 --> 00:30:12,644
Kumain tayo.
399
00:30:13,144 --> 00:30:15,104
Ano pa ba'ng meron tayo? Patty?
400
00:30:15,897 --> 00:30:19,526
Bibigyan ko lang siya ng kaunting basura
tapos maupo na tayo.
401
00:30:19,609 --> 00:30:23,029
Hinanda ko 'to para maging legitimate ako,
kung magiging saksi ka.
402
00:30:23,112 --> 00:30:24,447
Gagawin kitang legitimate?
403
00:30:24,531 --> 00:30:27,492
- Oo, ipanumpa mo 'ko.
- Ngayon na? Gawin na natin.
404
00:30:27,575 --> 00:30:32,163
- Na maayos at matapat kong gagawin…
- Na maayos at matapat kong gagawin…
405
00:30:32,247 --> 00:30:34,457
- …ang mga tungkuling…
- …ang mga tungkuling…
406
00:30:34,541 --> 00:30:37,168
- …papasukin ko.
- …papasukin ko.
407
00:30:37,252 --> 00:30:39,462
- Kasihan ako ng Diyos.
- Kasihan ako ng Diyos.
408
00:30:39,546 --> 00:30:41,130
- Salamat.
- Congratulations.
409
00:30:41,214 --> 00:30:42,966
- Pasok ka na.
- Magagawa ko na.
410
00:30:43,049 --> 00:30:44,050
- Ayos.
- Oo, salamat.
411
00:30:44,133 --> 00:30:45,468
Wala nang atrasan 'to.
412
00:30:45,552 --> 00:30:47,637
- Maraming salamat.
- Ayos 'yan.
413
00:30:48,304 --> 00:30:49,597
Ang dali no'n.
414
00:30:49,681 --> 00:30:52,433
Sige, mag-utos ka na ngayon.
Magpaka-chief ka.
415
00:30:54,143 --> 00:30:56,980
EDITORYAL NG OIL & GAS JOURNAL
416
00:30:58,106 --> 00:31:01,442
SULAT TUNGKOL SA ENERGY
PARA SA NAHALAL NA PANGULONG GEORGE BUSH
417
00:31:01,526 --> 00:31:05,905
NABABAHALA PA RIN KAMI SA POSIBILIDAD
NG HINDI MATALINONG PAGGASTOS NG PERA
418
00:31:05,989 --> 00:31:09,534
SA MGA MALABO
O KADUDA-DUDANG HANGARIN SA KAPALIGIRAN
419
00:31:09,617 --> 00:31:14,581
PAGLALAGALAG SA KUMUNOY:
POLICY NI BUSH SA KAPALIGIRAN
420
00:31:14,664 --> 00:31:17,959
NAGING CHEERLEADER ANG TEAM NI BUSH
PARA SA KAPALIGIRAN
421
00:31:18,042 --> 00:31:22,171
AT TILA MASASADLAK NA NAMAN ANG AMERICA
SA DI PINAG-ISIPANG MGA REGULASYON.
422
00:31:22,255 --> 00:31:26,009
NAPANSIN NG INDUSTRIYA
ANG KAUGNAYAN SA GREENHOUSE-EFFECT.
423
00:31:26,092 --> 00:31:28,428
PAGTIRA SA OIL?
424
00:31:29,470 --> 00:31:34,392
ITO ANG HULING BAGAY
NA KAILANGAN NG INDUSTRIYA NGAYON
425
00:31:46,446 --> 00:31:51,367
{\an8}Kaya ngayong gabi, dapat nating kunin
ang malakas na America at paghusayin pa.
426
00:31:51,868 --> 00:31:54,913
{\an8}Dapat nating tugunan
ang ilang seryosong problema.
427
00:31:55,413 --> 00:31:58,207
{\an8}Kailangan ng bagong ugali sa kapaligiran.
428
00:32:02,045 --> 00:32:03,004
{\an8}Dahil lumipas na
429
00:32:03,087 --> 00:32:07,634
{\an8}ang oras para sa pag-aaral lang
at oras na para kumilos.
430
00:32:12,305 --> 00:32:13,348
{\an8}At sa ilang kaso,
431
00:32:13,431 --> 00:32:16,017
{\an8}ang mga gulf
at karagatan ng baybayin natin
432
00:32:16,100 --> 00:32:19,437
{\an8}ang may pangako
ng mga reserbang oil at gas
433
00:32:19,520 --> 00:32:25,818
{\an8}na mas makakapag-secure sa bansa natin
para di na sobrang umasa sa oil ng iba.
434
00:32:26,319 --> 00:32:29,739
{\an8}At pag ligtas na magagamit
ang mga pinakamalaking reserba,
435
00:32:29,822 --> 00:32:32,909
{\an8}gaya noong
nasa Alaska National Wildlife Refuge,
436
00:32:32,992 --> 00:32:34,619
{\an8}dapat nating gawin iyon.
437
00:32:49,008 --> 00:32:50,927
Exxon Valdez. Traffic sa Valdez.
438
00:32:51,427 --> 00:32:54,263
Oo. Ang Valdez na ulit 'to.
439
00:32:54,847 --> 00:32:58,226
Sumadsad kami nang husto.
440
00:32:58,309 --> 00:32:59,811
Tumatagas ang oil.
441
00:33:00,311 --> 00:33:02,939
At medyo magtatagal kami dito.
442
00:33:04,190 --> 00:33:09,779
{\an8}Sumadsad ang tanker na Exxon Valdez
matapos magkarga ng 1.25 milyong bariles
443
00:33:09,862 --> 00:33:11,781
{\an8}mula sa pipeline ng Alaska.
444
00:33:11,864 --> 00:33:16,369
{\an8}Mahigit 8.5 milyong galon
ang bumuhos sa Prince William Sound.
445
00:33:18,746 --> 00:33:20,164
Sino pa'ng nandiyan?
446
00:33:23,084 --> 00:33:26,546
Umalis 'yong piloto banda dito.
Sinabi ng barko sa VTS
447
00:33:26,629 --> 00:33:28,965
na gusto niyang pumunta sa side na 'to
448
00:33:29,048 --> 00:33:31,467
ng traffic-separation scheme
449
00:33:31,551 --> 00:33:33,386
kaysa bumaba dito
450
00:33:33,469 --> 00:33:37,432
kasi may mga tipak ng glacier dito
na galing sa Columbia Glacier.
451
00:33:37,515 --> 00:33:39,142
Tumama siya sa reef
452
00:33:39,225 --> 00:33:42,478
sa humigit-kumulang 12 knots,
halos buong binuksan 'yon.
453
00:33:42,562 --> 00:33:45,982
Di pa nare-realize ng press
kung ga'no nabuksan ang barko.
454
00:33:46,858 --> 00:33:48,609
Parehong nag-co-chair.
455
00:33:48,693 --> 00:33:50,445
- Coast Guard at EPA.
- Oo.
456
00:33:50,528 --> 00:33:52,905
Coast Guard sa dagat, EPA sa lupa.
457
00:33:53,906 --> 00:33:54,782
Tahimik.
458
00:33:55,283 --> 00:34:00,705
Sobrang malaking problema 'to
para sa Alaska at sa ating lahat talaga.
459
00:34:00,788 --> 00:34:04,500
Mahalaga ang pagtitipid.
Mahalaga ang energy.
460
00:34:05,084 --> 00:34:07,712
{\an8}Pupunta si Bill Reilly, pinuno ng EPA,
461
00:34:07,795 --> 00:34:11,299
{\an8}sa Alaska para masusing tingnan
462
00:34:11,382 --> 00:34:15,094
{\an8}ang kalagayan ng sakunang 'to.
463
00:34:45,500 --> 00:34:48,127
{\an8}Malayo pa ang destinasyon ng Exxon
sa north ng Alaska
464
00:34:48,211 --> 00:34:52,006
{\an8}para maghanap ng reserves na halos
480 kilometro sa itaas ng Arctic Circle.
465
00:34:53,591 --> 00:34:57,804
{\an8}1,270 kilometro ang lalakbayin
ng Trans-Alaska pipeline
466
00:34:57,887 --> 00:35:00,723
{\an8}sa port ng Valdez na walang yelo
sa Prince William Sound.
467
00:35:01,682 --> 00:35:05,103
{\an8}Isa ang Valdez
sa pinakamagagandang lugar sa mundo.
468
00:35:29,085 --> 00:35:31,087
Inirekomenda ka.
469
00:35:31,170 --> 00:35:34,799
Ikaw ang unang environmentalist
na namuno sa ahensiya.
470
00:35:35,383 --> 00:35:38,553
Sobrang laking responsibilidad 'yan
para sa 'yo.
471
00:35:38,636 --> 00:35:40,972
Puwede mo ba kaming bigyan
ng assessment ng pinsala?
472
00:35:43,724 --> 00:35:47,812
Mahirap ilarawan sa salita
na magpapahayag ng pakiramdam
473
00:35:47,895 --> 00:35:50,481
na mabibigay sa 'yo
ng gano'n karaming oil sa tubig.
474
00:35:51,482 --> 00:35:52,984
Nakakadurog lang ng puso.
475
00:35:55,611 --> 00:35:59,407
Tinatanong ko,
"Ito na ba ang best na magagawa natin?"
476
00:36:02,451 --> 00:36:06,247
Ine-explore, hinuhukay, at pina-pump
ng walong pangunahing oil company
477
00:36:06,330 --> 00:36:09,083
ang mahigit 50% ng oil sa America.
478
00:36:09,167 --> 00:36:12,670
May mga sariling pipeline
ang walong pangunahing oil company
479
00:36:12,753 --> 00:36:17,091
pati na refineries
at 60% ng gasolinahan sa United States.
480
00:36:18,467 --> 00:36:22,597
{\an8}At hindi yata naiisip ng maraming tao
kung ga'no kalaki ang Exxon.
481
00:36:22,680 --> 00:36:28,728
{\an8}May mahalagang tanong
sa corporate responsibility, Mr. Jamieson.
482
00:36:28,811 --> 00:36:32,899
Dapat bang maging kasinglaki ng Exxon
ang anumang kompanya?
483
00:36:34,025 --> 00:36:36,068
Ano'ng ginawa namin na sobrang sama?
484
00:36:39,906 --> 00:36:41,532
Sa tingin ko, nabigo tayong
485
00:36:41,616 --> 00:36:45,411
bigyan ng sapat na atensiyon
ang sobrang lalang pinsala
486
00:36:45,494 --> 00:36:49,081
na patuloy na magagawa ng oil
sa kapaligiran natin.
487
00:36:49,582 --> 00:36:52,793
At lumalabas ang mga mas malawak na tanong
488
00:36:54,587 --> 00:36:57,256
ng pagdepende natin
sa fossil fuels at oil.
489
00:36:57,340 --> 00:37:04,013
{\an8}I-boycott ang Exxon!
490
00:37:05,640 --> 00:37:07,266
Ito ang tingin ko sa 'yo, Exxon.
491
00:37:09,769 --> 00:37:12,063
I-boycott ang Exxon!
492
00:37:12,146 --> 00:37:15,191
Una ngayong gabi,
interview kay Lawrence Rawl,
493
00:37:15,274 --> 00:37:17,401
ang chairman ng board
ng Exxon Corporation.
494
00:37:18,069 --> 00:37:21,280
{\an8}Malaki ba ang mawawala sa inyo
bilang industriya
495
00:37:21,364 --> 00:37:24,951
{\an8}dahil sa public relations
at iba pang epekto nito?
496
00:37:25,451 --> 00:37:29,372
Hindi ito excuse o pagtatangkang sabihing
hindi ito masamang bagay.
497
00:37:29,455 --> 00:37:31,499
Masamang bagay na nangyari ito.
498
00:37:31,582 --> 00:37:35,836
Pero ang totoo, hindi ako naniniwalang
sobrang laki ng epekto
499
00:37:35,920 --> 00:37:39,173
malibang gusto ng mga taong
tumigil na sa paggamit ng oil
500
00:37:39,257 --> 00:37:41,759
o kumpletong sumuko na sila sa energy.
501
00:37:41,842 --> 00:37:45,179
Wala yata sa 'ting nag-iisip
na 'yon ang practical na gawin.
502
00:37:45,263 --> 00:37:48,766
Mr. Rawl, salamat sinamahan mo kami.
Salamat sa pagkakataon.
503
00:37:51,936 --> 00:37:53,437
{\an8}Tinatanong ng press at iba pa
504
00:37:53,521 --> 00:37:58,067
{\an8}kung talaga bang magiging
makakalikasan ang administrasyong ito.
505
00:37:59,151 --> 00:38:03,239
Tinataya ng scientists na kung di kikilos
para mabawasan ang greenhouse gases,
506
00:38:03,322 --> 00:38:07,535
tataas nang di bababa sa two
hanggang three degrees ang temperatura
507
00:38:07,618 --> 00:38:09,328
sa taong 2050.
508
00:38:09,996 --> 00:38:11,998
Wag tayong mangahas na balewalain 'yon.
509
00:38:13,249 --> 00:38:16,377
Ang pag-iingat sa kapaligiran
ay pagsuporta sa buhay sa Earth
510
00:38:16,877 --> 00:38:18,462
na pangmatagalan.
511
00:38:19,297 --> 00:38:22,341
Sa tingin ko, tayo sa EPA
ang tagatakbo sa malayo ng pamahalaan.
512
00:38:23,968 --> 00:38:26,887
{\an8}Sa halimbawa at paghikayat natin,
513
00:38:27,388 --> 00:38:32,143
{\an8}naniniwala akong mapangungunahan
ng bansa ang pag-restabilize ng planeta.
514
00:38:32,852 --> 00:38:34,145
Maraming salamat.
515
00:38:40,776 --> 00:38:44,071
{\an8}GINAGAWANG MAKAKALIKASAN ANG WHITE HOUSE
516
00:38:47,616 --> 00:38:49,368
- Uy, Bill.
- Mr. President.
517
00:38:49,452 --> 00:38:51,412
- Kumusta?
- Mabuti. Salamat.
518
00:38:53,581 --> 00:38:56,000
Mr. President. Mr. Chairman.
519
00:38:56,083 --> 00:38:58,753
Mike, dahil narito siya, maupo ka.
Mas madali.
520
00:38:58,836 --> 00:39:02,882
- Sige.
- Mag-usap tayo dito. Bill, sa tabi ko.
521
00:39:03,382 --> 00:39:07,053
Kayong lahat, Al, Mike,
kahit saan, maupo kayo at…
522
00:39:09,472 --> 00:39:11,557
MEMORANDUM PARA SA PANGULO
523
00:39:12,141 --> 00:39:16,479
CLIMATE CHANGE ANG MAHALAGANG
INTERNATIONAL NA PROBLEMA SA KAPALIGIRAN.
524
00:39:17,063 --> 00:39:19,899
ANUMANG EPEKTIBONG PAGTATANGKANG
PIGILAN ANG GLOBAL WARMING
525
00:39:19,982 --> 00:39:22,109
AY KAILANGAN
NG INTERNATIONAL NA KASUNDUAN.
526
00:39:32,745 --> 00:39:35,373
MULA SA PANGULO - PARA KAY JOHN SUNUNU
527
00:39:35,456 --> 00:39:39,585
NA-REALIZE KO DAHIL SA REPORT NI REILLY
NOONG APRIL 28 NA FULL AGENDA ITO
528
00:39:39,668 --> 00:39:41,295
NA KAILANGAN NATING AKSIYONAN.
529
00:39:41,379 --> 00:39:44,298
KAILANGANG KUMILOS AGAD SA KLIMA
530
00:39:55,142 --> 00:40:00,231
INAALALA KO ANG PAGHAHANDA SA PANGULO
SA MGA MALAWAKANG KASUNDUAN NG MGA BANSA.
531
00:40:00,815 --> 00:40:05,653
HINDI NGAYON ANG ORAS
PARA MAGBIGAY NG PAG-ASA.
532
00:40:06,237 --> 00:40:08,364
DAPAT GAMITIN ANG "SUNUNU PRINCIPLE"
533
00:40:08,447 --> 00:40:12,284
NG SOBRANG PANGAKO SA KAMPANYA
AT KAUNTING PANGAKO SA PAMAMAHALA.
534
00:40:14,370 --> 00:40:17,832
{\an8}PAGDINIG TUNGKOL SA GREENHOUSE EFFECT
535
00:40:17,915 --> 00:40:19,458
Simula na ng hearing na 'to.
536
00:40:19,542 --> 00:40:22,128
Gusto kong i-welcome ang mga saksi.
537
00:40:22,211 --> 00:40:25,089
Sina Dr. James Hansen
at Dr. Steven Schneider.
538
00:40:25,881 --> 00:40:31,429
{\an8}Dr. Schneider, masasabi mo bang meron nang
consensus sa scientific community
539
00:40:31,512 --> 00:40:33,180
{\an8}na magkakaroon ng pag-init?
540
00:40:33,264 --> 00:40:37,476
Kung ang consensus ay pagsasabi
na karamihan sa mga taong may kaalaman
541
00:40:37,560 --> 00:40:40,229
ay itinuturing iyong posibilidad,
oo, siguradong meron
542
00:40:40,312 --> 00:40:42,565
at malamang isang dekada na o higit pa.
543
00:40:43,149 --> 00:40:48,404
{\an8}Tatanungin kita, Dr. Hansen,
nahilingan ka bang i-brief si Mr. Sununu
544
00:40:48,487 --> 00:40:51,824
{\an8}o ang staff ng White House
tungkol sa mga issue
545
00:40:51,907 --> 00:40:53,576
{\an8}ng global climate change?
546
00:40:53,659 --> 00:40:56,120
- Di pa.
- Nahilingan ka na ba, Dr. Schneider?
547
00:40:56,203 --> 00:40:57,037
Hindi pa.
548
00:40:59,373 --> 00:41:02,084
Dr. Hansen, sa pahayag mo,
549
00:41:02,168 --> 00:41:08,007
tumugon ka sa kahilingan namin
para sa scientific understanding
550
00:41:08,674 --> 00:41:15,139
sa pagsasabing mas titindi ang tagtuyot
dahil sa pagdami ng greenhouse gases
551
00:41:15,222 --> 00:41:16,765
sa United States.
552
00:41:17,266 --> 00:41:24,190
Naguguluhan ako na sinabi mo rin
sa page four ng pahayag mo
553
00:41:24,690 --> 00:41:28,986
na hindi dapat ituring
na maaasahan ang conclusion na iyon.
554
00:41:29,820 --> 00:41:34,617
{\an8}Bakit direkta mong kinokontra
ang sarili mo
555
00:41:35,326 --> 00:41:39,538
{\an8}sa ibinibigay mong testimonya
tungkol sa scientific question na ito?
556
00:41:41,123 --> 00:41:43,542
'Yong huling paragraph sa section na 'yan
557
00:41:43,626 --> 00:41:46,128
na mukhang taliwas do'n,
558
00:41:46,212 --> 00:41:48,130
di ako ang sumulat niyan.
559
00:41:48,214 --> 00:41:52,593
Dinagdag 'yon sa testimonya ko
sa proseso ng pag-review.
560
00:41:53,594 --> 00:41:56,388
Kung pinilit ka ng Bush administration
561
00:41:57,056 --> 00:41:59,975
na magbago ng scientific conclusion,
562
00:42:00,059 --> 00:42:03,479
isa 'yong anyo ng science fraud
na gawa nila.
563
00:42:04,063 --> 00:42:10,110
{\an8}Tumutol ako na idagdag
ang paragraph na 'yon kasi ang totoo,
564
00:42:10,194 --> 00:42:13,364
{\an8}sinasabi no'n na naniniwala akong
di maaasahan
565
00:42:13,447 --> 00:42:17,243
{\an8}lahat ng scientific conclusions ko.
Talagang di ako sang-ayon do'n.
566
00:42:17,826 --> 00:42:21,163
Kinakatawan ng testimonya
ang scientific opinion ko,
567
00:42:21,247 --> 00:42:22,957
di ang policy ng pamahalaan.
568
00:42:23,457 --> 00:42:25,000
Hindi ako naniniwalang
569
00:42:25,084 --> 00:42:30,047
dapat baguhin ang mga aspekto ng science
sa testimonya.
570
00:42:30,130 --> 00:42:32,758
Dahil diyan,
mananatiling adjourned ang hearing na ito.
571
00:42:35,511 --> 00:42:40,182
Nag-aalala ka bang may gumanti
o may magpahirap sa 'yo?
572
00:42:40,766 --> 00:42:42,309
Ngayon, oo.
573
00:42:43,477 --> 00:42:47,064
Ayoko lang magkaposisyon sa pulitika.
574
00:42:47,147 --> 00:42:50,442
Science ang trabaho ko.
At 'yon ang gusto kong gawin.
575
00:42:50,526 --> 00:42:52,528
At kung may magbago
576
00:42:52,611 --> 00:42:54,905
ng nararamdaman kong
scientific evaluation ko,
577
00:42:54,989 --> 00:42:59,159
'yon ang seryosong problema sa 'kin.
578
00:42:59,243 --> 00:43:02,204
Kasi nabubuhay ako para sa science ko.
579
00:43:10,963 --> 00:43:14,383
Ipinahiya si President Bush
ngayong linggo ng NASA scientist
580
00:43:14,466 --> 00:43:19,680
na nagsabing pinagaan ang testimonya niya
para paliitin ang problema.
581
00:43:21,557 --> 00:43:24,310
Ilang buwan lang ang nakalipas,
sinabihan ang taumbayan
582
00:43:24,393 --> 00:43:27,396
na magiging iba sa dati
ang bagong administrasyon.
583
00:43:27,479 --> 00:43:30,190
{\an8}Isa sa mga inasahang
may malaking pagbabago
584
00:43:30,274 --> 00:43:34,194
{\an8}ang pag-iingat sa kapaligiran.
Nag-aalala ako, Mr. President,
585
00:43:34,278 --> 00:43:37,740
{\an8}na nahuhulog sa parehong pattern
ang kasalukuyang administrasyon
586
00:43:37,823 --> 00:43:41,285
{\an8}na naranasan
sa nakaraang walong taong kapabayaan.
587
00:43:42,286 --> 00:43:46,123
At kahit nakinabang ako
sa pagiging malapit
588
00:43:46,206 --> 00:43:50,294
kay President Reagan,
sa tingin ko maraming malalim na kaibahan.
589
00:43:50,794 --> 00:43:52,171
Maganda ang team natin.
590
00:43:52,254 --> 00:43:55,799
Hindi pa yata tayo talagang nasusubok
ng panahon
591
00:43:55,883 --> 00:43:59,887
kumpara sa ibang naupo sa desk na 'to
sa Oval Office na 'to.
592
00:43:59,970 --> 00:44:04,391
Pero gusto kong isiping
kapag dumating ang gano'ng pagsubok,
593
00:44:04,475 --> 00:44:06,185
magagawa ko ang best ko
594
00:44:06,268 --> 00:44:10,689
base sa tamang impormasyong
galing sa mga sobrang magaling na tao.
595
00:44:14,652 --> 00:44:16,987
Ano ang kasiguruhan naming
596
00:44:17,071 --> 00:44:21,617
di na mauulit ang pagbusal sa scientists
gaya ng nangyari kay Jim Hansen?
597
00:44:21,700 --> 00:44:25,496
Sa tingin ko 'yong mga nabanggit
ngayong linggo tungkol diyan
598
00:44:25,579 --> 00:44:28,540
ay nagpakitang mas lalong
di 'yan mangyayari sa hinaharap.
599
00:44:29,792 --> 00:44:33,170
Pa'no mo ilalarawan
ang kasalukuyang pananaw ng administrasyon
600
00:44:33,253 --> 00:44:36,882
tungkol sa urgency ng global warming?
Di ba sobrang urgent na?
601
00:44:37,758 --> 00:44:40,469
Sa tingin ko nililinaw ng pangulo
602
00:44:40,552 --> 00:44:44,890
na binibigyan natin ng sobrang taas
na priyoridad ang global warming.
603
00:44:44,973 --> 00:44:47,810
Balak nating makilahok
ang buong mundo dito
604
00:44:48,310 --> 00:44:50,354
at mapabilis ang science
605
00:44:50,437 --> 00:44:53,315
at ang iba pang trabaho
bilang paghahanda sa pagtugon dito.
606
00:44:53,816 --> 00:44:59,279
Gagawin natin iyong mahalagang priyoridad
ng foreign policy natin.
607
00:44:59,363 --> 00:45:02,574
Iniisip ko, komportable ka ba
sa trabaho mo at pa'no mo ire-rate
608
00:45:02,658 --> 00:45:06,203
ang environmental performance
ng administrasyon ngayon?
609
00:45:07,162 --> 00:45:10,582
Ang sagot sa tanong na 'yan
ay sobra akong nag-e-enjoy
610
00:45:10,666 --> 00:45:13,711
at sobrang 'kong masaya
sa kalagayan ng mga bagay.
611
00:45:48,412 --> 00:45:50,831
{\an8}Kumpiyansa akong
nagre-react ang political leaders
612
00:45:50,914 --> 00:45:53,208
{\an8}sa mga pananaw ng mga nasasakupan nila.
613
00:45:56,003 --> 00:46:00,174
Kaya bilang scientist, tingin ko,
mahalagang pumunta sa publiko
614
00:46:00,257 --> 00:46:03,177
kasi pag naintindihan
at nakita nila ang problema,
615
00:46:03,260 --> 00:46:07,389
nakakahanga ang bilis ng pagsunod
ng pulitiko nang may, quote, "leadership".
616
00:46:09,892 --> 00:46:12,436
May haka-hakang talagang natulungan ka
617
00:46:12,519 --> 00:46:15,898
sa klima sa pulitika ng Valdez oil spill,
618
00:46:15,981 --> 00:46:18,192
ng pag-uusap sa greenhouse effect.
619
00:46:18,275 --> 00:46:22,029
Nakondisyon ng lahat ng 'yan
ang publiko para humanap ng aksiyon
620
00:46:22,112 --> 00:46:23,614
at na-propose 'yan ng pangulo.
621
00:46:24,281 --> 00:46:26,158
Sobrang committed kami
622
00:46:26,241 --> 00:46:28,577
sa malaking pagbawas ng greenhouse gas.
623
00:46:28,660 --> 00:46:31,789
Nagpo-propose kami
ng alternatibong fuel innovation
624
00:46:31,872 --> 00:46:36,919
na may mas banayad na epekto
pagdating sa greenhouse gas
625
00:46:37,002 --> 00:46:40,005
kaysa sa gasolina,
na papalitan ng mga 'yon.
626
00:46:41,089 --> 00:46:45,010
{\an8}SINUSUPORTAHAN NI BUSH
ANG ALTERNATIVE FUELS
627
00:46:45,093 --> 00:46:48,430
Lumabas sa survey na sobrang nag-aalala
ang mga tao sa United States
628
00:46:48,514 --> 00:46:51,016
tungkol sa kapaligiran,
gaya sa Western Europe.
629
00:46:51,683 --> 00:46:54,770
May pinakamataas na level
ng pag-aalala ngayon sa kasaysayan.
630
00:46:55,938 --> 00:46:59,274
{\an8}Tinatawag itong Green Summit
dahil ito ang unang beses
631
00:46:59,358 --> 00:47:03,737
{\an8}na ginawang ganito kalaking priyoridad
ng Group of Seven leaders ang kapaligiran.
632
00:47:04,780 --> 00:47:07,741
Sa mesa, pagsisikap na magkaroon
ng kasunduan ng mga bansa
633
00:47:07,825 --> 00:47:09,409
tungkol sa greenhouse effect.
634
00:47:10,369 --> 00:47:11,578
Nagkasundo tayo
635
00:47:11,662 --> 00:47:15,749
na kailangan agad ng decisive action
para ma-preserve ang Earth.
636
00:47:17,042 --> 00:47:20,587
{\an8}Sobrang committed kami
sa framework convention o treaty
637
00:47:20,671 --> 00:47:24,466
{\an8}na lalahukan ng lahat
ng pangunahing bansang naglalabas
638
00:47:24,550 --> 00:47:26,718
{\an8}ng mga gas
para subukang kontrolin ang mga iyon.
639
00:47:30,931 --> 00:47:35,686
Gaano katibay at kalapit ang suporta
sa 'yo at sa EPA ni President Bush?
640
00:47:35,769 --> 00:47:38,438
Siya lang sa mga leader
ng Western countries
641
00:47:38,522 --> 00:47:42,442
ang may kasamang environment advisor,
ako, sa Paris do'n sa summit.
642
00:47:42,526 --> 00:47:46,446
- Walang duda, nando'n ang pangulo.
- Hindi ka niya iiwan sa ere?
643
00:47:46,530 --> 00:47:47,531
Siguradong hindi.
644
00:47:47,614 --> 00:47:50,492
Mr. Reilly, maraming salamat
sinamahan mo kami.
645
00:48:43,962 --> 00:48:45,380
Pinakita n'yo kaninang umaga
646
00:48:45,464 --> 00:48:49,134
'yong pinsala sa South Carolina
dahil sa Bagyong Hugo.
647
00:48:53,597 --> 00:48:58,727
Makakaasa tayong habang umiinit ang Earth,
ang mga pangyayaring gaya ng Bagyong Hugo
648
00:48:58,810 --> 00:49:02,856
na karaniwan kada 50 taon
ay darating na kada 25 taon, halimbawa.
649
00:49:02,940 --> 00:49:06,777
Pa'no kung sabihin ko, "Ayos 'yan,
pero haka-haka pa rin 'yan.
650
00:49:06,860 --> 00:49:08,487
"Bumalik ka pag mapapatunayan na"?
651
00:49:08,570 --> 00:49:12,115
Totoo 'yan. Mapapatunayan namin 'yan
sa susunod na 20 taon.
652
00:49:12,199 --> 00:49:13,659
Ang problema, ginagawa namin
653
00:49:13,742 --> 00:49:16,078
'yong experiment sa laboratory
na tinatawag na Earth
654
00:49:16,161 --> 00:49:18,455
at mararanasan natin ito
at ng lahat ng may buhay.
655
00:49:18,538 --> 00:49:21,875
Dr. Schneider, salamat.
Babalik kami pagkatapos ng patalastas.
656
00:49:22,584 --> 00:49:26,171
Naminsala ang Bagyong Hugo do'n.
657
00:49:26,254 --> 00:49:29,675
Nagpaikot-ikot, nagpakabagyo do'n.
658
00:49:30,258 --> 00:49:33,804
Natural na sakuna. Hindi ko kasalanan.
659
00:49:34,888 --> 00:49:39,768
Ipapakita namin ang mga kategorya:
deforestation, global warming…
660
00:49:49,987 --> 00:49:51,279
{\an8}HINDI CARTOON ANG MUNDO
661
00:49:51,363 --> 00:49:52,739
{\an8}KUMILOS NA NGAYON
662
00:49:52,823 --> 00:49:56,868
{\an8}I-BOYCOTT ANG OIL COMPANIES
NA WALANG HABAS SA PAGSIRA NG KAPALIGIRAN.
663
00:50:04,126 --> 00:50:08,672
INTERNAL DOCUMENT NG EXXON
664
00:50:08,755 --> 00:50:11,883
{\an8}PRESENTATION SA BOARD OF DIRECTORS
NG EXXON CORPORATION
665
00:50:11,967 --> 00:50:14,970
{\an8}POSIBLENG MAS MATITINDING EPEKTO
NG GREENHOUSE - ESTADO AT PANANAW
666
00:50:15,053 --> 00:50:19,182
NARIRINIG NA NATIN
ANG DI MAIIWASANG PANAWAGAN PARA UMAKSIYON
667
00:50:19,266 --> 00:50:22,769
NAPAKA-ACTIVE NG MEDIA.
668
00:50:22,853 --> 00:50:25,439
KATAYUAN NG EXXON
669
00:50:25,522 --> 00:50:27,941
PARA MAPAHUSAY ANG PAG-UNAWA SA PROBLEMA
670
00:50:28,025 --> 00:50:32,612
HINDI LANG ANG SCIENCE
KUNDI ANG GASTOS AT EKONOMIYA
671
00:50:33,321 --> 00:50:38,493
SIYEMPRE KAILANGAN NATING GUMAWA
NG IBANG MAPAMIMILIANG TUGON
672
00:50:41,830 --> 00:50:42,664
Eto siya.
673
00:50:42,748 --> 00:50:45,792
- Magaling na doctor. Sorry pinaghintay ka.
- Walang problema.
674
00:50:46,835 --> 00:50:48,128
{\an8}Ako, si D. Allan Bromley,
675
00:50:48,211 --> 00:50:50,297
{\an8}- …ay nanunumpang…
- …ay nanunumpang…
676
00:50:50,380 --> 00:50:51,882
{\an8}…susuportahan at ipagtatanggol…
677
00:50:51,965 --> 00:50:56,303
{\an8}Pupunta sina Bill Reilly at Allan Bromley
sa Netherlands sa isang linggo
678
00:50:56,803 --> 00:51:00,098
{\an8}para talakayin sa international community
679
00:51:00,182 --> 00:51:02,267
{\an8}kung pa'no natin responsableng,
680
00:51:02,350 --> 00:51:05,312
{\an8}may diin sa salitang "responsable,"
681
00:51:05,812 --> 00:51:09,691
{\an8}matutugunan ang kasalukuyang estado
ng pagkaunawa sa problema
682
00:51:10,358 --> 00:51:15,489
{\an8}na maayos na makakatupad
sa mga obligasyon natin sa lahat.
683
00:51:16,865 --> 00:51:18,658
{\an8}AYUSIN SA LOOB - IPAKITANG NAGKAKAISA
684
00:51:18,742 --> 00:51:22,579
MEMORANDUM PARA KAY JOHN H. SUNUNU
MULA KAY: D. ALLAN BROMLEY
685
00:51:23,163 --> 00:51:27,417
NAG-AALALA AKO SA MGA SABI-SABING
MAY PAHIWATIG NA KUMIKILOS ANG EPA
686
00:51:27,501 --> 00:51:31,171
PARA MATINDING SUPORTAHAN
ANG MGA PROGRAMANG BAWASAN ANG CO2.
687
00:51:34,257 --> 00:51:38,011
{\an8}8 KAAWAY NI SAWYER PINATALSIK
688
00:51:40,388 --> 00:51:44,559
PINAGTATALUNANG WORLD CONFERENCE
INAASAHAN SA GLOBAL WARMING
689
00:51:44,643 --> 00:51:48,563
MAGTITIPON-TIPON ANG ENVIRONMENTAL
MINISTERS MULA SA HALOS 70 BANSA
690
00:51:48,647 --> 00:51:52,567
SA NETHERLANDS PARA SA PINAKASERYOSONG
PAGHAHARAP NG MGA PAMAHALAAN
691
00:51:52,651 --> 00:51:54,236
TUNGKOL SA GLOBAL WARMING.
692
00:51:58,406 --> 00:52:02,828
Pinag-uusapan ng 60 environmental minister
ang tinatawag na "pagliligtas sa planeta".
693
00:52:03,829 --> 00:52:06,289
Dito dapat pirmahan
ang mga unang kasunduan
694
00:52:06,373 --> 00:52:08,959
para labanan
ang kinatatakutang greenhouse effect.
695
00:52:16,091 --> 00:52:18,176
Sa Noordwijk, Minister Nijpels,
696
00:52:18,760 --> 00:52:22,264
ano-ano ang mga ipo-propose mo?
697
00:52:22,347 --> 00:52:23,765
Gusto nating banggitin
698
00:52:24,266 --> 00:52:27,185
ang pagbabawas ng lahat ng gas
na sanhi ng greenhouse effect,
699
00:52:27,269 --> 00:52:28,145
lalo na ang CO2.
700
00:52:35,610 --> 00:52:37,946
DRAFT NG DEKLARASYON
701
00:52:38,029 --> 00:52:43,451
KINIKILALA NG MGA MAUNLAD NA BANSA
NA DAPAT I-STABILIZE ANG EMISSION NG CO2
702
00:52:43,535 --> 00:52:47,289
SA KASALUKUYANG LEVEL
BAGO LUMIPAS ANG TAONG 2000
703
00:52:51,418 --> 00:52:56,590
{\an8}Handa ang karamihan na i-stabilize
ang emission ng CO2 sa taong 2000.
704
00:52:57,924 --> 00:53:01,428
Pero gusto ng ilang bansa sa West,
na magkakasama ngayon sa US embassy,
705
00:53:01,511 --> 00:53:05,307
na bumuo ng nagkakaisang
paninindigan laban sa gayong hakbang.
706
00:53:06,266 --> 00:53:09,853
Sabi n'yo, sa pagkakaintindi ko,
na kulang ang alam namin.
707
00:53:10,353 --> 00:53:12,731
Ano'ng iba mula sa pananaw ng America?
708
00:53:13,315 --> 00:53:16,902
{\an8}Ang gusto namin,
magkaro'n ng mas malinaw na pagkaunawa
709
00:53:16,985 --> 00:53:19,654
{\an8}ng mga magiging epekto sa ekonomiya.
710
00:53:20,155 --> 00:53:23,533
{\an8}May sobrang malalakas na puwersa
sa loob ng Bush administration
711
00:53:23,617 --> 00:53:26,745
{\an8}na ayaw makakita ng aksiyon
para sa issue na 'to
712
00:53:26,828 --> 00:53:28,872
{\an8}at mukhang ang environment minister natin,
713
00:53:28,955 --> 00:53:33,084
{\an8}si Mr. Reilly, ay walang kalayaang
umaksiyon mula sa White House
714
00:53:33,168 --> 00:53:37,631
{\an8}para mangako sa progresibong paninindigang
inihain ng Dutch government.
715
00:53:42,636 --> 00:53:44,512
'Yan na 'yong huling paragraph?
716
00:53:45,096 --> 00:53:49,309
KINIKILALANG DAPAT I-STABILIZE ANG CO2
BAGO LUMIPAS ANG TAONG 2000
717
00:53:51,728 --> 00:53:53,563
KINIKILALANG DAPAT I-STABILIZE,
718
00:53:53,647 --> 00:54:00,195
HABANG SINISIGURO ANG PANATAG NA PAG-UNLAD
NG EKONOMIYA NG MUNDO, ANG EMISION NG CO2
719
00:54:00,278 --> 00:54:02,739
Nabigo ang international conference
sa global warming
720
00:54:02,822 --> 00:54:04,950
na magkasundo ngayon sa panukalang
721
00:54:05,033 --> 00:54:07,535
bawasan ang emission ng carbon dioxide,
722
00:54:07,619 --> 00:54:11,289
emission na sabi ng scientists ay sanhi
ng tinatawag na greenhouse effect.
723
00:54:11,373 --> 00:54:14,209
At may mga seryosong tanong
tungkol sa papel ng United States
724
00:54:14,292 --> 00:54:15,877
na sugpuin ang pagbabawas.
725
00:54:17,170 --> 00:54:20,131
{\an8}Ang proposal sa unang
malaking international conference na ito
726
00:54:20,215 --> 00:54:24,052
{\an8}sa global warming ay magtatakda sana
sa taong 2000 bilang target
727
00:54:24,135 --> 00:54:26,846
{\an8}para mabawasan
ang polusyon ng carbon dioxide.
728
00:54:26,930 --> 00:54:30,642
{\an8}Pinaboran iyon ng 63 bansa,
anim lang ang tumutol,
729
00:54:30,725 --> 00:54:32,477
{\an8}na pinangunahan ng United States.
730
00:54:32,978 --> 00:54:34,688
{\an8}Ano'ng nangyari sa pagitan?
731
00:54:34,771 --> 00:54:38,275
{\an8}Kinumbinsi nina Chief of Staff John Sununu
at Science Advisor Allan Bromley
732
00:54:38,358 --> 00:54:41,695
{\an8}ang pangulo
na kailangan pang pag-aralan ang problema.
733
00:54:41,778 --> 00:54:43,530
{\an8}KAILANGAN PANG PAG-ARALAN
734
00:54:43,613 --> 00:54:48,326
Panalo para kay White House Chief of Staff
John Sununu ang kabagalan ni Bush
735
00:54:48,410 --> 00:54:52,664
at pagkatalo kay William Reilly,
Environmental Protection Administrator.
736
00:54:53,164 --> 00:54:55,000
Sobrang tinututukan ng mundo
737
00:54:55,083 --> 00:54:59,546
kung tatanggapin ng United States
ang specific targets
738
00:54:59,629 --> 00:55:03,300
lalo na ang pag-stabilize
ng emission ng CO2 sa taong 2000.
739
00:55:03,383 --> 00:55:06,219
{\an8}- Tatanggapin ba natin 'yon?
- Di tayo papayag.
740
00:55:06,303 --> 00:55:10,140
{\an8}Tinatanggap nating pag-stabilize
ng greenhouse gas ang goal.
741
00:55:10,223 --> 00:55:14,561
Mr. Reilly, tinatanggap nating goal 'yon,
na pangangailangan 'yon,
742
00:55:14,644 --> 00:55:17,814
na kailangan 'yon,
ba't di magtakda ng target date?
743
00:55:17,897 --> 00:55:20,483
Umaasa tayong ma-negotiate 'yon
sa susunod na taon.
744
00:55:20,567 --> 00:55:23,403
Handang-handa na tayong gampanan
ang papel natin no'n.
745
00:55:25,322 --> 00:55:26,698
PANGATLONG BAHAGI:
746
00:55:26,781 --> 00:55:31,786
"IPINAGBIBILI BA ANG SCIENCE?"
747
00:55:40,337 --> 00:55:42,047
{\an8}May kapansin-pansing pagbabago
748
00:55:42,547 --> 00:55:49,012
{\an8}sa pagpigil nila na parang nanggagaling
sa Chief of Staff sa tanong na ito.
749
00:55:49,095 --> 00:55:52,098
Pananaw ko lang 'yon mula sa malayo.
750
00:55:53,099 --> 00:55:54,642
Talagang nakaka-depress.
751
00:55:54,726 --> 00:55:59,272
Oo. Sinubukan ko na!
Pero tandaan n'yo, di 'to ang pananaw ko.
752
00:55:59,356 --> 00:56:03,068
Hindi 'to pagkumpara sa nakaraang
ideological na administrasyon.
753
00:56:03,151 --> 00:56:06,196
May mga ideological na tao gaya ni Sununu,
754
00:56:06,279 --> 00:56:08,698
pero mas maraming
para sa political administration.
755
00:56:08,782 --> 00:56:13,578
Naniniwala talaga 'kong
malibang pilitin ng publiko na umaksiyon,
756
00:56:13,661 --> 00:56:18,083
haharapin nila ang isang bahagi
ng party nila para sa pulitika.
757
00:56:18,166 --> 00:56:20,418
Pananaw ko 'yan. Di yata 'to sabwatan.
758
00:56:20,502 --> 00:56:22,879
Iiwasan nila 'to hangga't kaya nila.
759
00:56:32,472 --> 00:56:36,393
Susan, may maliit na buhok sa taas.
760
00:56:37,685 --> 00:56:38,728
Ano'ng meron?
761
00:56:46,319 --> 00:56:49,572
Inilarawan ng mga source sa administrasyon
ang matinding debate sa loob
762
00:56:49,656 --> 00:56:52,117
kung pa'no sasabihin
ang issue sa global warming,
763
00:56:52,200 --> 00:56:53,993
nakipagtalo, bukod sa iba pa, si Sununu
764
00:56:54,077 --> 00:56:58,039
kay Environmental Protection Agency
Administrator William Reilly.
765
00:57:11,511 --> 00:57:12,512
Mr. President.
766
00:57:12,595 --> 00:57:15,932
Marami sa environmental community
ang nagdududa sa commitment mo
767
00:57:16,015 --> 00:57:20,228
bilang environmentalist
dahil sa tuloy-tuloy na report ng away
768
00:57:20,311 --> 00:57:24,274
sa pagitan ng Chief of Staff
at EPA Administrator mo
769
00:57:24,357 --> 00:57:27,777
na pinapaliit ang mga bagay
gaya ng global warming.
770
00:57:27,861 --> 00:57:30,738
- Ano'ng masasabi mo do'n?
- Mali sila.
771
00:57:30,822 --> 00:57:32,282
Hindi puwedeng sumagad.
772
00:57:32,365 --> 00:57:34,451
Magaling ang ginagawa ng EPA Chief.
773
00:57:34,534 --> 00:57:37,954
Magaling ang ginagawa
ng Chief of Staff ko. At alam n'yo,
774
00:57:38,997 --> 00:57:43,626
itong laging pagtatangkang
malaman ang nasa loob,
775
00:57:43,710 --> 00:57:46,629
hindi interesado ang mga tao
sa America diyan.
776
00:57:57,390 --> 00:58:01,019
Naniniwala ang ilang tao na iniisip mong
ikaw ang Assistant President ng US
777
00:58:01,102 --> 00:58:03,605
at binigay nilang pinakabagong halimbawa
778
00:58:03,688 --> 00:58:07,442
ang pagsusulat mo ng policy ng pangulo
tungkol sa global warming.
779
00:58:07,525 --> 00:58:11,529
SINO'NG ENVIRONMENT CZAR,
CHIEF NG E.P.A. O SI SUNUNU?
780
00:58:11,613 --> 00:58:15,158
{\an8}May maliit na tendency
ang ilang bureacrat na di pinangalanan
781
00:58:15,241 --> 00:58:18,328
{\an8}sa panig ng environmentalists
na subukang gumawa ng policy sa bansa
782
00:58:18,411 --> 00:58:21,831
{\an8}na magbabawas sa paggamit
ng uling, oil, at natural gas.
783
00:58:21,915 --> 00:58:24,542
Tingin ko ayaw ng America
na di makagamit ng kotse.
784
00:58:25,335 --> 00:58:27,420
Karamihan sa mga taong may paninindigan
785
00:58:27,504 --> 00:58:31,341
sa mga issue sa kapaligiran
ay talagang naninindigan laban sa paglago.
786
00:58:32,175 --> 00:58:33,051
At kumbinsido akong
787
00:58:33,134 --> 00:58:35,386
magagawa ang mga responsibilidad
sa kapaligiran
788
00:58:35,470 --> 00:58:39,599
nang di nagiging laban sa paglago,
trabaho, at America.
789
00:58:43,061 --> 00:58:44,979
Ga'no kalaki ang impluwensiya mo
sa policy?
790
00:58:45,063 --> 00:58:48,983
Trabaho kong siguruhing sa oras
na available para sa pangulo,
791
00:58:49,067 --> 00:58:51,819
nakakausap niya ang lahat
na gusto niyang nando'n.
792
00:58:51,903 --> 00:58:54,781
Kaya tagabukas ako ng pinto,
hindi tagasara.
793
00:58:56,950 --> 00:59:00,370
MAHAL NA GOVERNOR SUNUNU:
794
00:59:08,753 --> 00:59:12,298
MARAMING SALAMAT SA ORAS NA MAGSALITA
795
00:59:13,716 --> 00:59:17,220
PINAHAHALAGAHAN KO ANG PAGKAKATAONG
MAKIPAGKITA SA IYO
796
00:59:19,639 --> 00:59:22,350
SINUSUPORTAHAN AT PINUPURI KO
ANG PAGTANGGI NINYO NG PANGULO
797
00:59:22,433 --> 00:59:25,645
NA I-ENDORSE ANG PAGBAWAS NG POLUSYON
PARA LIMITAHAN ANG GLOBAL WARMING
798
00:59:28,231 --> 00:59:33,027
Kilala kang matalinong tao
at may matibay na opinion,
799
00:59:33,111 --> 00:59:36,489
pag may payong di ka sang-ayon,
sinasabi mo, "Sige"?
800
00:59:36,573 --> 00:59:39,117
Alam kong matalino ang pangulo
para magtanong
801
00:59:39,200 --> 00:59:43,121
pag palagay niyang makakapag-ambag ako
at nagtatanong siya minsan.
802
00:59:45,540 --> 00:59:46,666
Pasok, Brad.
803
00:59:55,425 --> 00:59:58,720
POLICY NG OFFICE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
804
00:59:59,429 --> 01:00:03,725
MEETING NG MGA SCIENTIFIC "SKEPTIC"
TUNGKOL SA GLOBAL WARMING.
805
01:00:03,808 --> 01:00:07,061
GAYA NG HINILING NI GOV. SUNUNU,
ISANG MEETING NG GOVERNOR
806
01:00:07,145 --> 01:00:09,814
AT NG MALIIT NA GRUPO NG SCIENTISTS
NA MEDYO SKEPTICAL
807
01:00:09,897 --> 01:00:12,275
SA KILALANG PAGHARAP
SA ISSUE NG GLOBAL WARMING
808
01:00:12,358 --> 01:00:14,986
ANG ITINAKDA SA OPISINA NG GOVERNOR
NG 2:30 P.M.
809
01:00:15,069 --> 01:00:19,240
ANG MGA KALAHOK AY SINA:
810
01:00:19,324 --> 01:00:21,367
{\an8}Laging pabago-bago ang klima
811
01:00:21,451 --> 01:00:25,705
{\an8}at wala sa nakita natin
sa nakaraang isang daang taon
812
01:00:25,788 --> 01:00:28,625
{\an8}na mukhang kakaiba
sa mga pagbabagong 'yon.
813
01:00:28,708 --> 01:00:30,877
{\an8}ANG MGA KALAHOK AY SINA:
814
01:00:30,960 --> 01:00:33,338
{\an8}Di pa sobrang umiinit na dapat mangyari
815
01:00:33,421 --> 01:00:36,591
{\an8}at 'yon ang totoong problema
sa usapin ng greenhouse.
816
01:00:36,674 --> 01:00:39,469
HINAHAMON NG SKEPTICS
ANG MALALANG PANANAW NA "GREENHOUSE"
817
01:00:39,552 --> 01:00:40,928
{\an8}WALANG PANGANIB SA GREENHOUSE
818
01:00:41,012 --> 01:00:43,973
Walang totoong suporta ng science
819
01:00:44,057 --> 01:00:48,227
{\an8}para sa tinatawag
na global greenhouse warming.
820
01:00:48,311 --> 01:00:50,813
{\an8}GLOBAL WARMING: PURO USAP-USAPAN O SAKUNA?
821
01:00:50,897 --> 01:00:53,608
{\an8}PURO USAP-USAPAN LANG
822
01:00:53,691 --> 01:00:56,402
{\an8}PURO USAP-USAPAN LANG
823
01:00:56,486 --> 01:01:00,365
{\an8}PURO USAP-USAPAN LANG BA ITO?
824
01:01:01,783 --> 01:01:04,661
{\an8}Di 'to, dapat n'yong maintindihan,
muntikan nang sakuna.
825
01:01:04,744 --> 01:01:08,206
{\an8}Hindi naman parang pantay ang hati
sa scientists ng US
826
01:01:08,289 --> 01:01:10,124
{\an8}o malapit man lang do'n.
827
01:01:11,084 --> 01:01:15,421
Nakatanggap si Dr. Fred Singer
ng consulting fees mula sa Exxon.
828
01:01:15,922 --> 01:01:20,009
{\an8}BIGYANG-DIIN ANG KAWALAN NG KATIYAKAN
SA SCIENTIFIC CONCLUSIONS
829
01:01:20,093 --> 01:01:22,762
{\an8}TUNGKOL SA POSIBLENG
MATINDING EPEKTO NG GREENHOUSE.
830
01:01:22,845 --> 01:01:26,891
{\an8}Editor si Prof. Michaels
sa World Climate View,
831
01:01:26,974 --> 01:01:30,353
{\an8}na pinondohan
ng Western Fuels Association,
832
01:01:30,436 --> 01:01:33,064
{\an8}isang consortium ng mga coal utility.
833
01:01:36,484 --> 01:01:38,903
MGA ESTRATEHIYA
834
01:01:38,986 --> 01:01:43,157
1. ITURING NA THEORY ANG GLOBAL WARMING
(HINDI FACT).
835
01:01:48,037 --> 01:01:51,290
KUNG UMIINIT ANG EARTH,
BAKIT MAS LUMALAMIG SA KENTUCKY?
836
01:01:56,504 --> 01:01:59,716
ANG PINAKASERYOSONG PROBLEMA
SA MATINDING GLOBAL WARMING AY
837
01:01:59,799 --> 01:02:00,800
BAKA DI TOTOO IYON.
838
01:02:02,885 --> 01:02:06,889
2. PUNTIRYAHIN ANG PRINT AT RADIO MEDIA
PARA TALAGANG MAIBALITA.
839
01:02:07,807 --> 01:02:10,435
{\an8}Madalas namang banggitin
ang mga pananaw na 'yon
840
01:02:10,518 --> 01:02:16,149
{\an8}at hinahangaan ng kilalang archdeacon
ng conservatism mismo, si Rush Limbaugh.
841
01:02:16,733 --> 01:02:19,068
{\an8}Hindi sinisira ng mga tao ang Earth.
842
01:02:19,569 --> 01:02:21,904
{\an8}Di tayo nagdudulot ng global warming.
843
01:02:21,988 --> 01:02:24,240
{\an8}Kinukuha ko ang pansin ng maraming tao
844
01:02:25,324 --> 01:02:27,577
{\an8}at pinananatili 'yon hangga't kaya ko.
845
01:02:28,286 --> 01:02:29,829
{\an8}Negosyo 'to.
846
01:02:30,329 --> 01:02:33,416
{\an8}Magbibigay ako ng scientists
na magsasabing walang global warming,
847
01:02:33,499 --> 01:02:35,418
{\an8}kasingdami ng magsasabing meron.
848
01:02:35,501 --> 01:02:38,296
{\an8}Isa sa inaasahan ko
si Pat Michaels, University of Virginia.
849
01:02:38,379 --> 01:02:40,214
9. MULA SA SCIENTIFIC COMMUNITY
850
01:02:40,298 --> 01:02:43,801
Wag asahang sobrang malulungkot
ang mga nasa Western Fuels
851
01:02:43,885 --> 01:02:48,723
kung mag-conclude ang scientists
na pinondohan nila na ang emission ng CO2
852
01:02:48,806 --> 01:02:50,725
ay mabuti pa nga sa kapaligiran.
853
01:02:51,225 --> 01:02:53,269
Sa taong 2085,
854
01:02:53,352 --> 01:02:58,524
dumoble sa 540 parts per million
ang level ng carbon dioxide sa atmosphere.
855
01:02:59,025 --> 01:03:01,152
Anong klaseng mundo ang ginawa natin?
856
01:03:01,235 --> 01:03:03,613
{\an8}Ang pagdoble ng CO2 sa atmosphere
857
01:03:03,696 --> 01:03:07,074
{\an8}ay magdudulot ng matinding greening
ng planetang Earth.
858
01:03:14,290 --> 01:03:17,627
{\an8}'Yong pelikula mo
na naipalabas sa maraming lugar
859
01:03:18,711 --> 01:03:21,756
{\an8}na gawa ng industriya ng uling at ng OPEC
860
01:03:23,758 --> 01:03:26,928
{\an8}ay pinondohan ng industriya ng uling.
Tama ba?
861
01:03:27,011 --> 01:03:27,929
{\an8}Tama.
862
01:03:28,429 --> 01:03:32,725
{\an8}At ginawa 'yon ng kumpanyang
itinatag mo kasabay ng trabaho mo.
863
01:03:32,809 --> 01:03:33,976
{\an8}Tama ba?
864
01:03:34,060 --> 01:03:40,358
{\an8}Tinulungan 'yong magawa ng kumpanyang
itinatag ko kasabay ng trabaho ko,
865
01:03:40,441 --> 01:03:44,362
{\an8}pero may isang taon na 'kong
walang kaugnayan sa kumpanyang 'yon.
866
01:03:44,445 --> 01:03:47,698
{\an8}- Sino'ng head ng kumpanyang 'yon?
- 'Yong asawa ko.
867
01:03:48,199 --> 01:03:49,742
Pero ano 'to?
868
01:03:50,243 --> 01:03:52,119
Ipinagbibili ba ang science?
869
01:03:57,750 --> 01:04:00,253
Karangalang makasama si Steve Schneider.
870
01:04:06,259 --> 01:04:07,301
Salamat, John.
871
01:04:07,802 --> 01:04:10,888
Sobrang labo ng issue ng greenhouse effect
at global warming
872
01:04:10,972 --> 01:04:14,267
sa isip ng karamihan bago
ang heat wave, tagtuyot, at sunog.
873
01:04:14,350 --> 01:04:20,064
Tapos ngayon biglang natataranta sa media.
Sabi ng maraming critic, "Ay, di gano'n."
874
01:04:20,147 --> 01:04:25,653
{\an8}Eto ang halimbawa ng isa
sa mga mas aral na scientific journal.
875
01:04:29,240 --> 01:04:30,241
Ano?
876
01:04:30,324 --> 01:04:33,077
May bumunot ba sa saksakan?
877
01:04:34,036 --> 01:04:37,164
May taga-Forbes ba ditong
gustong isaksak ulit 'yon?
878
01:04:39,208 --> 01:04:42,295
Baka nandito si Gov. Sununu. Ah, okay.
879
01:04:42,795 --> 01:04:45,298
{\an8}KARANIWANG KASO NG SOBRANG PAGRE-REACT
880
01:04:45,381 --> 01:04:47,341
{\an8}ANG PREDICTION NIYA PARA SA 1991:
881
01:04:47,425 --> 01:04:49,176
{\an8}HEAT WAVE NA MAY PAGKATARANTA
882
01:04:49,260 --> 01:04:52,555
{\an8}'Yong mga itinangging seryoso
ang global warming,
883
01:04:53,389 --> 01:04:58,394
{\an8}binigyan sila ng industriya ng fossil fuel
at nina John Sununu at Bush administration
884
01:04:58,477 --> 01:05:00,980
{\an8}ng sobrang laki at lakas na megaphone.
885
01:05:02,189 --> 01:05:04,650
{\an8}Do'n nagsimula ang maraming kapangitan.
886
01:05:05,151 --> 01:05:07,987
{\an8}Ngayong gabi, "Hell on Earth."
887
01:05:08,070 --> 01:05:10,907
{\an8}Pa'no mo 'ko matitingnan
bilang responsableng scientist?
888
01:05:10,990 --> 01:05:12,783
{\an8}Alam mo ang nagagawa ng carbon dioxide.
889
01:05:12,867 --> 01:05:15,620
{\an8}Alam mo ang properties
kaugnay ng solar radiation.
890
01:05:15,703 --> 01:05:16,621
{\an8}Nababahala ka?
891
01:05:16,704 --> 01:05:19,248
{\an8}Sasabihin ko sa mga tao
'yong di nila alam.
892
01:05:19,332 --> 01:05:22,543
{\an8}Malamang di sobrang mababawasan
ang concentration ng carbon dioxide
893
01:05:22,627 --> 01:05:24,879
{\an8}sa atmosphere sa susunod na 30 taon.
894
01:05:24,962 --> 01:05:26,714
{\an8}Gusto mong sirain ang ekonomiya.
895
01:05:26,797 --> 01:05:28,591
{\an8}Di 'yon pagsira sa ekonomiya.
896
01:05:28,674 --> 01:05:31,135
{\an8}Ano'ng gagawin natin? Maupo lang?
897
01:05:31,218 --> 01:05:34,013
Diyan lang.
Gusto kong tapusin ang isang 'to. Okay.
898
01:05:34,597 --> 01:05:36,057
Pat, kalokohan 'yon.
899
01:05:36,557 --> 01:05:39,894
{\an8}Di lang nasa laylayan ng science
ang opinions ni Dr. Lindzen
900
01:05:39,977 --> 01:05:43,105
{\an8}pero ayon sa satellite data kamakailan,
malamang mali.
901
01:05:43,189 --> 01:05:45,566
Dr. Lindzen, sabi niya nasa laylayan ka.
902
01:05:46,150 --> 01:05:48,903
Sa tingin ko nakakapagtakang pahayag 'yan.
903
01:05:48,986 --> 01:05:51,030
Nasa'n 'yong huling computer model mo?
904
01:05:51,113 --> 01:05:54,450
Hindi lang computer models
ang paraan para mag-research.
905
01:05:54,533 --> 01:05:55,952
Wala ka sa pinakabago.
906
01:05:56,452 --> 01:05:57,453
Gentlemen…
907
01:06:09,924 --> 01:06:10,758
Salamat.
908
01:06:14,804 --> 01:06:16,097
Maraming salamat.
909
01:06:18,265 --> 01:06:20,476
Maupo kayo at welcome.
910
01:06:21,852 --> 01:06:27,483
Baka nakita ng ilan sa inyo
ang dalawang scientist sa isa sa mga show.
911
01:06:27,566 --> 01:06:31,112
Sabi ng isang scientist, kung patuloy
daw tayong magsusunog ng fossil fuels
912
01:06:31,195 --> 01:06:32,405
sa bilis ngayon,
913
01:06:32,488 --> 01:06:35,032
sa katapusan ng susunod na siglo,
914
01:06:35,116 --> 01:06:37,743
puwedeng mas uminit ang Earth
915
01:06:37,827 --> 01:06:39,370
nang five degrees Celsuis.
916
01:06:40,079 --> 01:06:43,332
Wala namang nakitang katibayan
ng pagbabago 'yong isang scientist.
917
01:06:44,417 --> 01:06:48,921
Dalawang scientist,
dalawang eksaktong taliwas na pananaw.
918
01:06:49,839 --> 01:06:51,465
Ano na'ng gagawin natin?
919
01:07:08,024 --> 01:07:09,025
GIYERA SA GOLPO
920
01:07:09,108 --> 01:07:10,568
Nagkakamali ang sinumang
921
01:07:10,651 --> 01:07:13,738
nagsasabing hindi tungkol sa oil
ang krisis na ito.
922
01:07:14,238 --> 01:07:17,783
Ang US pa lang, 23% ng oil nito
ang kinukuha mula dito.
923
01:07:18,826 --> 01:07:22,997
Kaya sinumang kumokontrol sa oil
ay may malaking kapangyarihan.
924
01:07:25,833 --> 01:07:30,171
Ang mga trabaho natin,
pamumuhay, sariling kalayaan,
925
01:07:30,254 --> 01:07:33,340
magdurusa lahat
kung mahuhulog ang pagkontrol
926
01:07:33,424 --> 01:07:35,468
ng malaking oil reserves ng mundo
927
01:07:35,551 --> 01:07:39,138
sa kamay ng taong iyon, si Saddam Hussein.
928
01:07:39,638 --> 01:07:43,434
{\an8}Sa ngayon, sinusuportahan ng publiko
ang pangulo sa krisis na 'to,
929
01:07:43,517 --> 01:07:46,562
{\an8}inasahan na iyan pero malakas ang suporta.
930
01:07:46,645 --> 01:07:48,647
{\an8}Biglang tumataas ang suporta.
931
01:07:48,731 --> 01:07:53,569
USA!
932
01:07:53,652 --> 01:07:59,325
Ang tanong, kailangan bang magmadali ng US
sa Middle East para depensahan ang oil?
933
01:08:44,578 --> 01:08:47,123
Sa kabila ng kontrobersiya
sa greenhouse effect,
934
01:08:47,206 --> 01:08:48,582
may mga alam na tayo.
935
01:08:48,666 --> 01:08:51,836
Pinakamataas sa kasaysayan
ang concentration ng gases
936
01:08:51,919 --> 01:08:53,504
gaya ng carbon dioxide at methane,
937
01:08:54,004 --> 01:08:56,423
mas mataas kaysa sa recent geologic past,
938
01:08:56,507 --> 01:08:58,676
'yong record ng 160,000 years
ng ice cores.
939
01:09:16,110 --> 01:09:20,698
Kung susukatin ang dami ng CO2
at gases na nakulong sa glaciers,
940
01:09:20,781 --> 01:09:23,242
may pahiwatig na mga 100 years ago,
941
01:09:23,325 --> 01:09:25,452
mas kaunti nang 25%
942
01:09:25,536 --> 01:09:27,496
ang CO2 sa atmosphere.
943
01:09:47,516 --> 01:09:52,980
CO2 SA ATMOSPHERE
944
01:09:53,480 --> 01:09:55,357
Sa ngayon sa 1991,
945
01:09:55,441 --> 01:09:58,736
nasa 0.4 degrees Celsius
na mas mataas ang temperatura
946
01:09:58,819 --> 01:10:01,447
kumpara sa average ng 1950 hanggang 1980.
947
01:10:01,530 --> 01:10:04,283
Ngayong taon ang pangalawang
pinakamainit na taon sa record,
948
01:10:04,366 --> 01:10:06,869
sunod lang sa 1990.
949
01:10:07,369 --> 01:10:08,996
Pero ba't banayad ang panahon?
950
01:10:09,079 --> 01:10:12,041
Titingnan ni George Lindsay Young
ang tanong na 'yan.
951
01:10:12,124 --> 01:10:14,376
Sasabihin ng ilan
na global warming ang sagot.
952
01:10:14,460 --> 01:10:16,837
Pero depende kung sino'ng tatanungin mo.
953
01:10:17,880 --> 01:10:20,674
{\an8}Ang problema ngayon,
may publikong di sigurado,
954
01:10:20,758 --> 01:10:24,303
{\an8}nakikinig sa debateng
isinasalin gamit ang media
955
01:10:24,386 --> 01:10:27,640
{\an8}at iniisip ng publiko
na lagi tayong nag-aaway-away.
956
01:10:28,599 --> 01:10:32,186
Maraming tao, sa tingin ko,
ang nalito dahil sa debateng 'yon.
957
01:10:32,811 --> 01:10:35,189
Paano tayo magtatagumpay bilang demokrasya
958
01:10:35,272 --> 01:10:38,859
kung di tayo makapagpadala ng signal
sa mga pulitiko kung ano'ng gagawin
959
01:10:38,943 --> 01:10:42,196
kasi litong-lito tayo
kaya tayo mismo nahihirapang alamin?
960
01:10:58,712 --> 01:11:02,967
May warning sa pinakahuling survey
ng NBC News-Wall Street Journal.
961
01:11:03,467 --> 01:11:06,345
Ang approval rating ng pangulo,
kahit sobrang taas pa rin,
962
01:11:06,428 --> 01:11:10,724
nine points na mas mababa kaysa no'ng
isang buwan, pinakamababa sa buong taon.
963
01:11:10,808 --> 01:11:13,435
At malinaw na ekonomiya ang problema.
964
01:11:13,519 --> 01:11:15,980
8 percent lang ang sang-ayon
sa assessment ng pangulo
965
01:11:16,063 --> 01:11:17,606
na bumubuti ang mga bagay.
966
01:11:17,690 --> 01:11:20,276
44% ang nagsasabing lumalala ang mga ito.
967
01:11:20,776 --> 01:11:24,154
{\an8}Pero sa ganitong numbers,
parang dapat may isakripisyo.
968
01:11:28,117 --> 01:11:30,160
PANG-APAT NA BAHAGI:
969
01:11:30,244 --> 01:11:35,165
"ANO'NG GINAGAWA SA ATIN NG KALIKASAN?"
970
01:11:37,251 --> 01:11:39,670
Sa June 1, 1992,
971
01:11:39,753 --> 01:11:42,172
magtitipon-tipon ang world leaders
972
01:11:42,256 --> 01:11:46,343
mula sa halos lahat ng bansa
sa Rio de Janeiro sa unang Earth Summit.
973
01:11:46,969 --> 01:11:49,763
Hawak ng United Nations,
pipirma sila ng treaties
974
01:11:49,847 --> 01:11:52,933
na magtatakda ng kinabukasan
ng pandaigdigang kapaligiran natin.
975
01:11:53,017 --> 01:11:55,644
Nakataya ang buong sangkatauhan.
976
01:11:56,145 --> 01:11:59,189
Ang problema,
baka hindi lumahok ang pangulo natin.
977
01:11:59,898 --> 01:12:03,902
{\an8}Pinapalabas na sa mga screen
sa mahigit 500 sinehan sa buong bansa
978
01:12:03,986 --> 01:12:08,157
{\an8}ang patalastas na mukhang pelikula
tungkol sa katapusan ng mundo.
979
01:12:08,240 --> 01:12:13,245
{\an8}Inspirasyon ang maiksing pelikula
ng mahigit 5,000 telegram sa pangulo.
980
01:12:13,329 --> 01:12:16,081
{\an8}Pero di pa sinasabi ni Mr. Bush
kung pupunta siya sa Summit.
981
01:12:16,165 --> 01:12:18,125
{\an8}Di madaling di pumunta o pumunta.
982
01:12:18,208 --> 01:12:20,794
{\an8}Kailangan mo lang pag-isipan.
983
01:12:20,878 --> 01:12:23,589
{\an8}Ayon sa sources,
nagdedebate ang administrasyon
984
01:12:23,672 --> 01:12:27,051
{\an8}kung talagang kaya nitong i-stabilize
ang global warming gases.
985
01:12:27,134 --> 01:12:30,929
{\an8}Sa unang pagkakataon, may pakiramdam
na posible ang ganoong plano
986
01:12:31,013 --> 01:12:33,098
{\an8}at di kailangang sirain ang ekonomiya.
987
01:12:36,602 --> 01:12:39,229
Naging posibleng mangyari ang debateng 'to
988
01:12:39,313 --> 01:12:42,900
dahil sa pag-alis ni John Sununu
bilang Chief of Staff.
989
01:12:42,983 --> 01:12:44,360
Mangangampanya siya.
990
01:12:44,443 --> 01:12:48,072
{\an8}Di niya kailangan ng dagdag na target
na matitira ng mga tao.
991
01:12:48,155 --> 01:12:50,157
{\an8}Pinakamabuti para sa pangulo
na umalis ako.
992
01:12:51,367 --> 01:12:54,995
{\an8}Sabi nila sobra daw siyang laban
sa kapaligiran at nakaka-intimidate
993
01:12:55,079 --> 01:12:57,456
{\an8}na walang nangahas na kumontra sa kanya.
994
01:12:57,539 --> 01:12:59,416
INAARAL NG U.S. ANG KATAYUAN SA KLIMA
995
01:12:59,500 --> 01:13:02,669
Kilala na ngayon
sina William Reilly at ang team niya
996
01:13:02,753 --> 01:13:04,838
sa Environmental Protection Agency.
997
01:13:05,339 --> 01:13:08,509
Umaasa silang maipakita sa White House
kung paano masa-stabilize
998
01:13:08,592 --> 01:13:12,096
ng ilang hakbang ang nilalabas
na carbon dioxide ng America.
999
01:13:17,810 --> 01:13:20,604
- Good morning, Mr. President.
- Welcome, environmentalists.
1000
01:13:21,105 --> 01:13:22,564
Lahat ng klase.
1001
01:13:25,359 --> 01:13:28,320
- Halika, maupo ka dito.
- Gusto ko dito ang mga tao.
1002
01:13:28,404 --> 01:13:30,864
Dito, pasok ka. Mas madaling maupo dito.
1003
01:13:30,948 --> 01:13:32,866
Kasya tayong lahat sa shot.
1004
01:13:32,950 --> 01:13:36,245
Gusto ko talagang pasalamatan
si Bill Reilly,
1005
01:13:37,287 --> 01:13:38,956
pasalamatan ang secretary,
1006
01:13:39,456 --> 01:13:42,793
pasalamatan ang chairman,
si Mike Deland, sa pagpunta,
1007
01:13:43,293 --> 01:13:45,712
at sabihing excited akong makatrabaho sila
1008
01:13:46,213 --> 01:13:47,339
at ang Cabinet
1009
01:13:47,423 --> 01:13:50,509
para makakuha ng suporta
para sa budget na 'to sa Capitol Hill
1010
01:13:50,592 --> 01:13:54,888
at sa patuloy na pagiging
mga responsableng katiwala ng kapaligiran.
1011
01:13:54,972 --> 01:13:57,933
Mr. President, sinasalamin ba nito
1012
01:13:58,016 --> 01:14:01,728
ang posibleng pag-aalala
tungkol sa bumababang survey?
1013
01:14:01,812 --> 01:14:04,398
- Nag-aalala ka ba sa bumababang survey?
- Hindi.
1014
01:14:04,481 --> 01:14:07,651
May eleksiyon ngayong taon
at maraming paratang
1015
01:14:07,734 --> 01:14:09,945
at tingin ko magpapatuloy lang tayo.
1016
01:14:10,028 --> 01:14:14,074
At… Survey? Diyos ko,
parang mataas ngayon, mababa kinabukasan.
1017
01:14:14,158 --> 01:14:16,743
Meron ba ditong may tanong
tungkol sa kapaligiran?
1018
01:14:18,912 --> 01:14:21,290
Tanong sa domestikong kapaligiran.
1019
01:14:26,795 --> 01:14:27,796
PUMILI O MATALO
1020
01:14:27,880 --> 01:14:31,508
Ano'ng pinakamahalagang issue
sa 'yo sa eleksiyon? Ano'ng isang issue?
1021
01:14:31,592 --> 01:14:33,260
Mahalaga ang ekonomiya.
1022
01:14:33,343 --> 01:14:35,012
- Kapaligiran.
- Ekonomiya.
1023
01:14:35,095 --> 01:14:37,222
Laging may papel
ang ekonomiya sa eleksiyon.
1024
01:14:49,485 --> 01:14:51,820
Mahirap ang panahon.
Natatanggal sa trabaho.
1025
01:14:51,904 --> 01:14:53,280
{\an8}Lahat naghahanap ng trabaho.
1026
01:14:53,363 --> 01:14:55,407
IMPORMASYON SA TRABAHO
1027
01:15:00,412 --> 01:15:03,373
{\an8}Nakakatakot na kailangan niyang
pumunta sa ospital.
1028
01:15:03,457 --> 01:15:08,545
{\an8}Dapat naming pag-isipan bago siya ipasok
kasi wala kaming perang pambayad.
1029
01:15:22,059 --> 01:15:23,393
{\an8}Sa mga nangyayari,
1030
01:15:23,477 --> 01:15:25,687
{\an8}di ko nararamdamang
kontrolado ni President Bush.
1031
01:15:26,772 --> 01:15:31,068
Ngayon ang pinakamababang approval rating
ni President Bush sa survey.
1032
01:15:39,201 --> 01:15:41,662
INTERNAL DOCUMENT NG EXXON
1033
01:15:43,288 --> 01:15:47,376
REPORT SA MGA AMBAG NG EXXON
NOONG 1992 PARA SA KAPAKANAN NG PUBLIKO
1034
01:16:04,434 --> 01:16:08,146
Magandang hapon at welcome
sa Cato Institute at sa policy forum.
1035
01:16:08,230 --> 01:16:11,608
"Ang Katapusan ng Mundong Alam Natin:
Pumunta sa Rio ang Apocalypse Lobby."
1036
01:16:13,986 --> 01:16:16,947
{\an8}Sakuna para sa United States
ang treaty sa global warming.
1037
01:16:17,030 --> 01:16:19,658
{\an8}Talagang wala 'yong inaalok
para sa mga tao sa America
1038
01:16:19,741 --> 01:16:24,037
{\an8}at ibabalik tayo no'n
sa dating level ng kayamanan at kalusugan.
1039
01:16:24,121 --> 01:16:26,748
{\an8}At eco-imperialism 'to.
1040
01:16:26,832 --> 01:16:29,251
{\an8}Ito talaga ang gusto ng Rio.
1041
01:16:30,836 --> 01:16:32,462
{\an8}Parang may pagkilos
1042
01:16:32,546 --> 01:16:34,423
{\an8}ng sobrang liberal na Democrats
1043
01:16:34,506 --> 01:16:36,967
{\an8}at ilang extremist
sa environmental movement
1044
01:16:37,050 --> 01:16:40,262
{\an8}na ang tanging sagot
para magkaroon ng magandang kapaligiran
1045
01:16:40,345 --> 01:16:42,097
{\an8}ay itigil ang pag-asenso at pag-unlad.
1046
01:16:45,976 --> 01:16:48,437
Di nagdudulot ng global warming
ang mga tao.
1047
01:16:48,520 --> 01:16:53,108
At pinapatakbo ang environmental movement
ng mga militanteng nangunguna do'n.
1048
01:16:53,609 --> 01:16:56,111
Iyon na yata
ang bagong tahanan ng socialism.
1049
01:16:57,112 --> 01:17:01,575
{\an8}Kailangan yata nating ituro sa publiko
kung ano talaga ang nangyayari
1050
01:17:01,658 --> 01:17:03,410
{\an8}sa pang-aabuso sa science.
1051
01:17:03,493 --> 01:17:06,580
{\an8}At kailangan na 'yang gawin ngayon.
1052
01:17:09,207 --> 01:17:13,503
WALA NANG PARK - WALA NANG WETLAND
WALA NANG MAGANDANG ILOG - WALA!
1053
01:17:13,587 --> 01:17:17,591
{\an8}Karamihan ng mga tao di pumupunta
sa ganitong tungkol sa kapaligiran.
1054
01:17:17,674 --> 01:17:22,387
{\an8}Mga komunistang liberal o kung anuman,
pinoproblema 'to pero di 'to totoo.
1055
01:17:22,471 --> 01:17:25,098
- Kaya natin!
- Kaya natin!
1056
01:17:25,182 --> 01:17:26,767
Balik sa mga telepono. Sige na.
1057
01:17:27,434 --> 01:17:29,478
Wala tayong global warming.
1058
01:17:29,561 --> 01:17:32,564
Sisirain ng liberal democrats
ang ekonomiya.
1059
01:17:32,648 --> 01:17:35,484
At ito ang bagong agenda ng socialism.
1060
01:17:35,567 --> 01:17:38,403
550 tayong minero ng uling!
1061
01:17:38,904 --> 01:17:42,115
Iligtas ang trabaho natin!
1062
01:17:42,199 --> 01:17:44,451
- Mga trabaho ang pinag-uusapan.
- Tama.
1063
01:17:44,534 --> 01:17:45,994
May hinaharap din.
1064
01:17:47,412 --> 01:17:50,457
- Anti-environmentalists.
- Wag kaming alisan ng trabaho!
1065
01:17:50,540 --> 01:17:54,836
Nag-o-organize sila
ng malakas na coalition sa buong bansa.
1066
01:17:56,463 --> 01:18:00,717
Sabi nila, hindi na raw kaya
ng bansang ito na iligtas ang Earth.
1067
01:18:00,801 --> 01:18:03,011
ILIGTAS ANG MALALAKI MATATANDANG PUNO
1068
01:18:11,061 --> 01:18:15,357
{\an8}Nabasa na siguro ninyo ang Rio conference
tungkol sa kapaligiran.
1069
01:18:16,692 --> 01:18:21,571
{\an8}Pinigilan kong pumunta doon
dahil sa tingin ko,
1070
01:18:21,655 --> 01:18:25,158
{\an8}ang kailangan nating gawin bago pumunta
1071
01:18:25,242 --> 01:18:28,328
{\an8}ay magkaroon
ng maayos na policy sa kapaligiran.
1072
01:18:28,412 --> 01:18:32,082
{\an8}Pero gusto ko rin ng suporta
sa maayos na policy sa ekonomiya.
1073
01:18:33,750 --> 01:18:35,919
{\an8}Galing dito at abroad
ang pressure kay Mr. Bush
1074
01:18:36,002 --> 01:18:39,464
{\an8}mula sa mga kalaban niya sa pulitika
at sa United Nations
1075
01:18:39,548 --> 01:18:42,843
{\an8}dahil naglalabas ang United States
ng carbon dioxide
1076
01:18:42,926 --> 01:18:44,803
{\an8}higit sa alinmang bansa sa mundo.
1077
01:18:45,303 --> 01:18:51,017
{\an8}Nakakahiya yata sa bansa natin
na si President Bush lang ang leader
1078
01:18:51,101 --> 01:18:53,395
{\an8}ng pangunahing bansa sa buong mundo
1079
01:18:53,478 --> 01:18:58,650
{\an8}na tumatanggi pa ring pumunta
sa Earth Summit sa June sa Brazil.
1080
01:18:58,734 --> 01:19:00,068
{\an8}Sabi ni Mr. Reilly,
1081
01:19:00,152 --> 01:19:02,487
{\an8}di siya tumatanggi, ipinag-iisipan niya.
1082
01:19:02,571 --> 01:19:05,240
{\an8}Malaki ang tiwala ko kay Bill Reilly.
1083
01:19:05,323 --> 01:19:09,119
{\an8}Sa tingin ko magaling siya
at sinusubukan niyang galingan sa trabaho
1084
01:19:09,202 --> 01:19:10,787
{\an8}kahit mahirap.
1085
01:19:10,871 --> 01:19:15,167
Mr. President, sinusubukan mo bang
maliitin si Mr. Reilly sa Rio?
1086
01:19:16,626 --> 01:19:23,216
Si Mr. Reilly… top environmentalist,
suportado ko siya.
1087
01:19:23,717 --> 01:19:27,971
Kumikilos siya sa paraang dapat gawin
nang disente at may dignidad.
1088
01:19:29,055 --> 01:19:30,390
At
1089
01:19:30,974 --> 01:19:33,935
nakakaramdam ako ng totoong
1090
01:19:35,812 --> 01:19:37,230
obligasyon.
1091
01:19:37,731 --> 01:19:40,859
Kasama sa tungkulin ko bilang pangulo
ang gawin ang dalawang bagay.
1092
01:19:40,942 --> 01:19:43,528
Una, gumawa ng policy sa kapaligiran.
1093
01:19:44,279 --> 01:19:45,489
Sa kabilang banda,
1094
01:19:45,572 --> 01:19:49,451
mag-alala para sa mga pamilyang Amerikano,
mga kailangan ng trabaho.
1095
01:19:49,534 --> 01:19:50,952
{\an8}At pupunta ako sa Rio
1096
01:19:51,036 --> 01:19:56,082
{\an8}at ipapahayag ko ang mga matibay na punto
1097
01:19:56,166 --> 01:19:58,376
{\an8}ng maayos na record sa kapaligiran.
1098
01:20:01,505 --> 01:20:06,384
Gusto ko lang ayusin
'yong greenhouse effect
1099
01:20:06,468 --> 01:20:08,553
nang sabay-sabay dito sa taas.
1100
01:20:08,637 --> 01:20:12,474
Di isasakripisyo ang mga trabaho
dito sa baba.
1101
01:20:20,565 --> 01:20:21,942
Bibiyahe ako ngayon
1102
01:20:22,025 --> 01:20:25,862
sa Rio de Janeiro para samahan
ang mahigit 100 head of state
1103
01:20:25,946 --> 01:20:29,533
sa United Nations Conference
on Environment and Development.
1104
01:20:30,033 --> 01:20:32,786
Sa tingin ko mahalagang magkaroon
ng parehong salitang 'yon,
1105
01:20:32,869 --> 01:20:35,956
kapaligiran at development,
pantay at seryoso.
1106
01:20:36,039 --> 01:20:37,415
At ganoon nga.
1107
01:20:44,631 --> 01:20:46,466
Sobrang init na mga taon gaya no'ng 1988
1108
01:20:46,550 --> 01:20:50,095
na may sobrang lalakas na bagyo
gaya ng Gilbert o no'ng '89, Bagyong Hugo.
1109
01:20:51,346 --> 01:20:55,183
'Yong mga nangyayari minsan sa 50 taon,
mangyayari na minsan sa 30
1110
01:20:55,267 --> 01:20:56,685
at minsan sa 20 taon.
1111
01:20:57,811 --> 01:21:01,731
Itatanong ng mga tao sa susunod na siglo,
"Ano'ng ginagawa sa 'tin ng kalikasan?"
1112
01:21:02,774 --> 01:21:07,362
Di kalikasan, kundi tayo ang may ginagawa
sa kalikasan at sa sarili natin.
1113
01:21:21,293 --> 01:21:23,545
{\an8}Sa lahat ng taon mula noong 1866
1114
01:21:23,628 --> 01:21:26,423
{\an8}nang simulang subaybayan
ang temperatura ng Earth,
1115
01:21:26,506 --> 01:21:29,342
{\an8}pinakamainit ang katatapos lang na taon.
1116
01:21:33,221 --> 01:21:36,975
Ang '90s ang pinakamainit na dekada
sa isang libong taon.
1117
01:21:39,644 --> 01:21:41,313
Malamang may mga pinsala na.
1118
01:21:41,396 --> 01:21:43,732
Alam nating natutunaw na
ang glaciers sa bundok.
1119
01:21:44,232 --> 01:21:47,277
Alam nating mas matataas na
ang dagat kaysa dati.
1120
01:21:55,994 --> 01:21:59,831
{\an8}At naibalita ngayon lang
na maitatala ang 2003
1121
01:21:59,915 --> 01:22:03,376
{\an8}bilang pangatlong pinakamainit na taon
na naranasan ng mundo.
1122
01:22:14,471 --> 01:22:17,307
Pinalalakas natin ang mga bagyo,
1123
01:22:17,390 --> 01:22:20,226
naipakita na 'yan.
Pinaparami natin ang heatwave.
1124
01:22:24,773 --> 01:22:28,318
Puwedeng maging pinakamainit na taon
sa record ang 2010.
1125
01:22:29,778 --> 01:22:31,738
Mas mainit pa lang tayo nang isa.
1126
01:22:31,821 --> 01:22:36,910
Pa'no kung iinit nang tatlo o lima
na na-project sa susunod na ilang dekada
1127
01:22:36,993 --> 01:22:38,453
hanggang katapusan ng siglo?
1128
01:22:42,332 --> 01:22:45,794
{\an8}Nakatakda ang 2014
bilang pinakamainit na taon sa record.
1129
01:22:45,877 --> 01:22:48,505
{\an8}2015 ang pinakamainit na taon sa record.
1130
01:22:48,588 --> 01:22:51,508
{\an8}Sa record,
2016 ang may pinakamainit na temperatura.
1131
01:22:57,430 --> 01:23:01,810
Nag-tie ang 2020
bilang pinakamainit na taon sa record.
1132
01:23:09,359 --> 01:23:13,905
Malaki ang lamang na 2023
ang pinakamainit na taon sa record.
1133
01:23:38,847 --> 01:23:42,183
{\an8}Mga iginagalang na delegate,
dapat kong sabihing ito
1134
01:23:42,267 --> 01:23:45,645
{\an8}ay isang makasaysayang sandali.
1135
01:23:45,729 --> 01:23:49,816
{\an8}Gayunpaman, magiging ganoon lang
1136
01:23:50,316 --> 01:23:51,735
{\an8}kung ang Rio Conference
1137
01:23:51,818 --> 01:23:54,946
{\an8}ay magmamarka rin ng bagong simula.
1138
01:23:56,990 --> 01:23:59,993
{\an8}May mga report na pine-pressure
ng US ang mga pamahalaan
1139
01:24:00,076 --> 01:24:03,788
{\an8}na wag magkaroon ng kasunduang
bawasan ang emission ng carbon dioxide
1140
01:24:03,872 --> 01:24:05,749
{\an8}sa taong 2000 sa level noong 1990.
1141
01:24:05,832 --> 01:24:08,334
{\an8}Hindi, never nag-pressure ang US
sa kahit sino.
1142
01:24:08,418 --> 01:24:12,797
{\an8}Malinaw na sabi-sabi lang 'yan.
1143
01:24:17,177 --> 01:24:19,596
Seryosong pinupuna ang pamahalaan ng US
1144
01:24:19,679 --> 01:24:22,265
dahil minaliit
ang convention tungkol sa global warming
1145
01:24:22,348 --> 01:24:25,477
sa dahilang masasaktan no'n
ang ekonomiya ng America.
1146
01:24:28,563 --> 01:24:30,523
{\an8}Bumigay ang ibang bansa,
1147
01:24:30,607 --> 01:24:33,318
{\an8}pumayag sa treaty
na nananawagan sa mas malinis na hangin
1148
01:24:33,401 --> 01:24:35,737
{\an8}nang walang takdang petsa
para makamit iyon.
1149
01:24:36,237 --> 01:24:38,156
NAKAKAHIYA KA - U.S.
1150
01:24:40,992 --> 01:24:44,621
Tinatalakay lang namin ang katotohanang
lahat sa United States
1151
01:24:44,704 --> 01:24:46,039
lalo na ang mga kabataan
1152
01:24:46,122 --> 01:24:48,750
ay di masaya
sa mga policy ng administrasyon.
1153
01:24:51,169 --> 01:24:52,170
{\an8}Aminin natin,
1154
01:24:52,253 --> 01:24:55,006
{\an8}may mga puna sa United States,
1155
01:24:55,090 --> 01:24:56,341
{\an8}pero dapat kong sabihin,
1156
01:24:56,424 --> 01:24:58,968
{\an8}pumunta kami sa Rio
na ipinagmamalaki ang nagawa namin.
1157
01:25:00,053 --> 01:25:04,015
{\an8}Hindi kailanman madaling tumayo mag-isa
sa prinsipyo pero minsan,
1158
01:25:04,099 --> 01:25:07,227
{\an8}kailangang gawin bilang pinuno.
1159
01:25:07,310 --> 01:25:09,020
{\an8}Ngayon ang panahong iyon.
1160
01:25:15,235 --> 01:25:19,864
Siniguro kong marinig
ang speech ninyo, Your Excellency.
1161
01:25:20,365 --> 01:25:22,784
Ikinalulungkot kong
di 'yon nagustuhan ng ilan
1162
01:25:22,867 --> 01:25:28,373
pero minsan dapat tumayo ang United States
sa iniisip naming malinaw na prinsipyo.
1163
01:25:32,043 --> 01:25:33,837
Sa mata ng maraming delegasyon,
1164
01:25:33,920 --> 01:25:37,298
mas isolated ang United States
sa conference na ito
1165
01:25:37,382 --> 01:25:41,594
higit kailanman sa halos anumang issue
mula noong Vietnam War.
1166
01:25:41,678 --> 01:25:45,974
Dito, ang tingin sa America ay isinuko
ang papel nito bilang leader,
1167
01:25:46,057 --> 01:25:49,853
tumangging pumirma sa bagong ayos
ng mundo para sa kapaligiran.
1168
01:25:54,023 --> 01:25:55,567
Umuwi na si George Bush.
1169
01:25:55,650 --> 01:25:59,362
{\an8}Ang kapalit niya, si William Reilly,
ang pinakahinahanap sa Rio.
1170
01:25:59,988 --> 01:26:02,699
{\an8}Mr. Reilly, guilty ang United States dito
1171
01:26:02,782 --> 01:26:05,076
{\an8}ng pamumulitika sa kapaligiran.
1172
01:26:05,160 --> 01:26:06,911
{\an8}Ano'ng masasabi mo diyan?
1173
01:26:07,495 --> 01:26:11,457
{\an8}Maraming tao ang nagdala
ng malalaking inaasahan sa conference.
1174
01:26:12,292 --> 01:26:14,627
{\an8}Di makatotohanang inaasahan pati sa US.
1175
01:26:14,711 --> 01:26:16,838
{\an8}Malinaw na political season namin ngayon
1176
01:26:16,921 --> 01:26:21,718
{\an8}at hindi lang tutuparin ng conference
ang inaasahan ng mga pumuntang
1177
01:26:21,801 --> 01:26:25,430
{\an8}may makatotohanang kaalaman
sa mga magagawa ng ganitong bagay.
1178
01:26:25,930 --> 01:26:31,019
{\an8}Sa puntong 'yan, pupunta na 'ko sa meeting
kasama ang minister ng Mexico. Salamat.
1179
01:26:33,521 --> 01:26:36,024
Mabuting leadership ba
na hayaan ang bansang 'to
1180
01:26:36,107 --> 01:26:42,363
na kaladkaring nagsisisipa at nagsisisigaw
sa unang Earth Summit sa Rio
1181
01:26:42,447 --> 01:26:45,450
at itinakwil ka sa harap ng mundo?
1182
01:26:45,533 --> 01:26:49,621
Di ako naniniwala na ang leadership,
Robin, ay pagsama sa karamihan.
1183
01:26:49,704 --> 01:26:55,418
Pero mukha ring halos pinlanong
ipahiya ka no'ng ginawa 'yon.
1184
01:26:55,501 --> 01:26:58,296
Di 'yon ang pinakamagandang nangyari
sa 24 oras.
1185
01:26:58,379 --> 01:27:01,174
Kumuha ka ng nangungunang environmentalist
1186
01:27:01,257 --> 01:27:02,926
at pinuri ka dahil do'n.
1187
01:27:03,009 --> 01:27:05,595
Kung makakalikasan kang pangulo,
1188
01:27:05,678 --> 01:27:09,224
ba't di ka tumayo at ipagtanggol
ang sarili mong environmentalist?
1189
01:27:10,516 --> 01:27:13,937
Hindi ba mas mahihirapan ang pangulo
dahil dito?
1190
01:27:14,437 --> 01:27:17,690
Hindi yata nito mapapadali
ang buhay ng sinuman sa 'min.
1191
01:27:20,235 --> 01:27:24,822
Sabi ni White House Spokesman
Marlon Fitzwater, committed si Mr. Bush.
1192
01:27:25,323 --> 01:27:28,660
Nagbago lang ang isip niya
tungkol sa global warming.
1193
01:28:18,543 --> 01:28:20,962
{\an8}Ang pinakanaaalala ko,
1194
01:28:21,671 --> 01:28:23,881
{\an8}'yong hindi pagkakatugma na sa wakas
1195
01:28:25,341 --> 01:28:28,177
{\an8}naging spokesperson ako
para sa United States
1196
01:28:28,761 --> 01:28:29,679
{\an8}at pagkakaroon ng
1197
01:28:30,263 --> 01:28:34,684
{\an8}nakaka-disappoint na presentation
sa kung ano ang practical
1198
01:28:34,767 --> 01:28:36,769
{\an8}at makatotohanang handa nating gawin.
1199
01:28:37,812 --> 01:28:40,231
{\an8}'Yong di ko nagawang
himukin ang White House,
1200
01:28:40,315 --> 01:28:46,696
{\an8}ang pangulo na suportahan ang bagay
na sa tingin ko ay sobrang mahalaga.
1201
01:28:48,656 --> 01:28:51,951
'Yong advantage na nagkaroon sana kami
1202
01:28:52,035 --> 01:28:54,120
kung nag-commit si President Bush
1203
01:28:54,203 --> 01:28:58,624
na seryosong gawin ang pagbabawas
ng greenhouse gases
1204
01:28:58,708 --> 01:29:00,835
ay baka nagawa naming
1205
01:29:00,918 --> 01:29:04,297
hindi na maging partisan
ang usapin sa United States.
1206
01:29:04,380 --> 01:29:07,467
Pangulong Republican,
may naidulot sana 'yon.
1207
01:29:07,967 --> 01:29:10,678
Nagsisisi akong hindi namin nagawa 'yon.
1208
01:29:26,152 --> 01:29:27,820
Kung babalikan ko
1209
01:29:27,904 --> 01:29:30,698
no'ng sinimulan kong
talagang ipilit 'yong issue,
1210
01:29:31,866 --> 01:29:33,993
nabigo ang karamihan
sa immediate objective ko.
1211
01:29:38,581 --> 01:29:39,415
Pero eto na tayo.
1212
01:29:40,166 --> 01:29:42,126
{\an8}Paudlot-udlot tayong umasenso.
1213
01:29:46,464 --> 01:29:49,550
Pero sobra nang natutunan ng mga tao
ang problema
1214
01:29:50,134 --> 01:29:54,097
na malapit na tayo sa pagpapatupad
ng pagbabago sa kultura…
1215
01:29:57,392 --> 01:30:00,228
pero gumagalaw 'yon
sa panahong panghenerasyon.
1216
01:30:40,643 --> 01:30:41,477
Oo.
1217
01:30:42,061 --> 01:30:43,813
Nagre-record na.
1218
01:31:00,997 --> 01:31:04,459
NETWORK PARA SA PAG-DETECT
NG PAGBABAGO NG COMPOSITION NG ATMOSPHERE
1219
01:31:13,384 --> 01:31:17,889
BUWANANG MEAN VALUE NG CO2
1220
01:36:32,244 --> 01:36:35,122
Nagsalin ng Subtitle: Ewygene Templonuevo