1
00:00:16,059 --> 00:00:17,977
Khi tôi còn điều hành Microsoft…

2
00:00:18,061 --> 00:00:20,354
Thưa quý vị, xin chào đón Bill Gates.

3
00:00:21,397 --> 00:00:24,609
…chúng tôi đã cực kỳ thành công,

4
00:00:25,109 --> 00:00:28,404
nhưng từ khi đó tôi đã hiểu
là sẽ có nhiều chiều ý kiến.

5
00:00:28,488 --> 00:00:29,822
Đăng nhập vào Internet

6
00:00:29,906 --> 00:00:32,617
và bạn sẽ thấy
ý kiến của một số người về Bill Gates.

7
00:00:33,117 --> 00:00:36,662
Bạn có thể đấm ông ấy,
hay thậm chí là ném bánh vào mặt ông.

8
00:00:37,163 --> 00:00:41,375
Thời gian sau, khi tôi là
một nhà từ thiện toàn thời gian,

9
00:00:41,459 --> 00:00:43,377
mọi thứ bắt đầu kinh khủng.

10
00:00:43,461 --> 00:00:46,297
Có đúng là nếu ông đánh rơi tờ 10.000 đô,

11
00:00:46,380 --> 00:00:49,550
thời gian cúi xuống nhặt tiền
sẽ không đáng với ông?

12
00:00:49,634 --> 00:00:50,468
Không đúng.

13
00:00:51,385 --> 00:00:55,807
Sự giàu có quá mức chắc chắn dẫn đến
hoài nghi về động cơ của bạn,

14
00:00:55,890 --> 00:00:58,643
nhưng điều này ở mức độ khác hẳn.

15
00:00:59,268 --> 00:01:01,145
THUYẾT ÂM MƯU CÓ THẬT TRÊN MẠNG

16
00:01:01,229 --> 00:01:03,064
Đọc cái đầu tiên nào. Để xem.

17
00:01:06,359 --> 00:01:10,571
"Bill Gates và trật tự thế giới tự do
đang dàn xếp một kế hoạch

18
00:01:10,655 --> 00:01:12,365
để ép người ta ăn bọ.

19
00:01:13,282 --> 00:01:15,952
Họ âm mưu làm yếu đi các tầng lớp thấp kém

20
00:01:16,035 --> 00:01:18,579
bằng chế độ ăn bọ nghèo nàn chất đạm".

21
00:01:20,498 --> 00:01:22,500
Tôi sẽ thấy tệ nếu làm thế.

22
00:01:22,583 --> 00:01:23,501
Rồi. Tiếp theo.

23
00:01:24,377 --> 00:01:28,631
Cái này còn hay hơn.
"Bill Gates là một con thằn lằn biến hình,

24
00:01:28,714 --> 00:01:32,718
một phần của chủng tộc bò sát,
trong đó có Tom Hanks và Lady Gaga.

25
00:01:33,553 --> 00:01:36,889
Lũ thằn lằn người này
đang bí mật kiểm soát thế giới".

26
00:01:39,142 --> 00:01:41,269
Có người từng kể chuyện này cho tôi.

27
00:01:41,352 --> 00:01:45,106
Tôi không ngờ là có Tom Hanks cơ đấy.
Ý tôi là, thế thì tốt quá.

28
00:01:45,189 --> 00:01:46,399
Tiếp theo.

29
00:01:46,482 --> 00:01:51,279
"Bill Gates đang theo đuổi sự bất tử
bằng cách uống máu trẻ em".

30
00:01:53,072 --> 00:01:58,452
"Các nông trường khổng lồ của BIll Gates
bí mật cung cấp khoai tây cho McDonald's

31
00:01:58,536 --> 00:02:03,124
để tiêm vắc xin
vào từng phần ăn Happy Meal".

32
00:02:04,125 --> 00:02:05,585
Tôi vẫn ăn McDonald's.

33
00:02:05,668 --> 00:02:07,003
Được rồi, cuối cùng.

34
00:02:08,004 --> 00:02:09,505
"Sau khi chết vì đâm xe,

35
00:02:10,047 --> 00:02:13,718
Bill Gates và vợ cũ Melinda
đã bị thay thế bằng người nhân bản.

36
00:02:14,468 --> 00:02:17,138
Một nhóm nhà khoa học đã tạo ra
bản thay thế

37
00:02:17,221 --> 00:02:20,391
để giữ lại sự kiểm soát thế giới mãi mãi
của ông ta".

38
00:02:20,474 --> 00:02:21,726
Ông nghe qua chưa?

39
00:02:21,809 --> 00:02:25,354
- Không, có lẽ Melinda vẫn là người thật.
- Còn ông?

40
00:02:25,438 --> 00:02:26,647
Tôi vẫn cố hết sức.

41
00:02:27,648 --> 00:02:31,944
ĐIỀU GÌ KẾ TIẾP?

42
00:02:32,528 --> 00:02:37,074
SỰ THẬT HAY HẬU QUẢ?

43
00:02:37,158 --> 00:02:39,785
LỖI HỆ THỐNG

44
00:02:43,456 --> 00:02:46,709
Tôi muốn hỏi ông về sự thật.

45
00:02:47,543 --> 00:02:51,005
Với tôi, ông là kiểu người
được thúc đẩy bởi dữ liệu và con số.

46
00:02:51,088 --> 00:02:54,050
Ông nghĩ dữ liệu và sự thật
có khác biệt nào không?

47
00:02:54,717 --> 00:03:00,598
Không hẳn. Ý tôi là,
dữ liệu là tập hợp các sự thật

48
00:03:01,140 --> 00:03:03,893
về số lượng hàng được bán,

49
00:03:03,976 --> 00:03:08,731
có bao nhiêu người ở đó,
họ tham gia vào những hoạt động nào?

50
00:03:08,814 --> 00:03:11,442
Đó là cách ta đưa ra quyết định.

51
00:03:12,735 --> 00:03:15,613
Trừ việc đôi khi người ta không quyết định
dựa vào thực tế.

52
00:03:15,696 --> 00:03:21,410
Họ quyết định bằng cảm xúc, câu chuyện,
hoặc điều gì đó họ muốn tin là thật.

53
00:03:22,620 --> 00:03:24,789
GIÁO SƯ NGÀNH NGHIÊN CỨU THÔNG TIN

54
00:03:24,830 --> 00:03:27,583
"Tôi nghĩ thế nào về khái niệm sự thật?"

55
00:03:27,667 --> 00:03:29,460
NHÀ SỬ HỌC VỀ THUYẾT ÂM MƯU

56
00:03:29,543 --> 00:03:31,921
Ta nên bắt đầu một cách nhẹ nhàng hơn.

57
00:03:32,004 --> 00:03:34,590
Tôi nghĩ có những thứ gọi là sự thật.

58
00:03:34,674 --> 00:03:37,468
Nếu đưa tay vào ngọn lửa đó,
tôi sẽ bị đau.

59
00:03:37,551 --> 00:03:43,057
Nhưng mọi người có cách lý luận và hợp lý
hóa khác nhau để tuyên bố họ biết gì đó.

60
00:03:43,140 --> 00:03:47,520
Tôi bắt đầu chủ động suy nghĩ nhiều hơn
về cách chúng ta tạo ra sự thật.

61
00:03:47,603 --> 00:03:48,896
Sự thật với ai chứ?

62
00:03:48,980 --> 00:03:51,399
Như vậy, sự thật trở thành
thứ có thể thương lượng,

63
00:03:51,482 --> 00:03:53,776
và trở nên gần giống với quan điểm hơn

64
00:03:53,859 --> 00:03:56,070
hoặc còn tệ hơn, ví dụ như niềm tin.

65
00:03:58,698 --> 00:04:01,409
Thế giới quá phức tạp

66
00:04:01,909 --> 00:04:08,207
để ta hiểu được hành vi, thời tiết,
kinh tế và nhiều điều khác

67
00:04:08,291 --> 00:04:11,377
một cách toàn diện và dựa trên sự thật.

68
00:04:11,460 --> 00:04:15,381
Nên ta sử dụng những lối tắt như:
"Tôi tin người này".

69
00:04:16,799 --> 00:04:18,676
Truyền hình CBS giới thiệu

70
00:04:18,759 --> 00:04:22,179
phóng viên và nhà phân tích tin tức
xuất sắc, Edward R. Murrow.

71
00:04:22,263 --> 00:04:26,183
Con người giờ đã có thể nhìn
hai đại dương cùng lúc khi ở nhà.

72
00:04:26,267 --> 00:04:31,731
Phương tiện này có tầm quan trọng lớn.
Mong ta biết dùng và không lạm dụng nó.

73
00:04:32,898 --> 00:04:36,652
Đó là khoảng thời gian ngắn
mà ta nghĩ ta là sinh vật có lý trí,

74
00:04:36,736 --> 00:04:40,156
có những niềm tin
dựa trên sự thật đã được kiểm chứng,

75
00:04:40,239 --> 00:04:42,325
nhưng ta không tồn tại như vậy.

76
00:04:42,408 --> 00:04:45,661
Sẽ rất tốn thời gian
nếu bạn không tin thứ người ta nói.

77
00:04:45,745 --> 00:04:49,498
Các chuyên gia nói:
"Đừng tin chỉ vì nó có trên mạng".

78
00:04:49,582 --> 00:04:52,460
Vài tháng gần đây,
Q-Anon đã gây nên cơn sốt.

79
00:04:53,044 --> 00:04:56,255
Internet đã cho phép ta ảo tưởng

80
00:04:56,339 --> 00:04:59,133
rằng ta có thể tự tìm hiểu những điều này,

81
00:05:00,259 --> 00:05:02,011
mà lòng tin chỉ có một chiều.

82
00:05:02,094 --> 00:05:06,974
Bạn không thể làm giảm lòng tin ở
một khu vực xã hội và tăng ở một nơi khác.

83
00:05:07,058 --> 00:05:10,186
Bạn có thể lên hoặc xuống,
và nếu quyết định đi xuống,

84
00:05:10,269 --> 00:05:12,188
bạn đã làm bất ổn rất nhiều thứ.

85
00:05:12,271 --> 00:05:15,149
Khi nghe được bất cứ điều gì,
bạn ngồi đó và…

86
00:05:15,232 --> 00:05:17,276
Không ai biết phải tin gì nữa.

87
00:05:17,360 --> 00:05:19,987
Lòng tin của người dân
với hàng xóm, lãnh tụ…

88
00:05:20,071 --> 00:05:21,697
Tất cả hãy tỉnh dậy đi!

89
00:05:21,781 --> 00:05:23,366
…và các tổ chức thông tin…

90
00:05:23,449 --> 00:05:25,743
CNN là kênh tin giả.

91
00:05:25,826 --> 00:05:27,870
…có thể quay lại và phản bội bạn.

92
00:05:27,953 --> 00:05:30,581
Không hiểu vì sao tôi cố bảo vệ các bạn ư?

93
00:05:30,664 --> 00:05:33,417
- Tại sao lại có…
- Tự do!

94
00:05:33,501 --> 00:05:35,878
THÀNH PHỐ NEW YORK

95
00:05:38,214 --> 00:05:40,591
Ngoài kia luôn có những thuyết âm mưu.

96
00:05:41,175 --> 00:05:44,637
Ta đã đánh giá thấp
óc sáng tạo của người Mỹ,

97
00:05:44,720 --> 00:05:47,139
và tôi nghĩ tôi thường ra thực địa

98
00:05:47,223 --> 00:05:52,603
với một ý tưởng, một câu hỏi, và có lẽ
một lý lẽ hợp lý xung quanh câu hỏi đó.

99
00:05:52,686 --> 00:05:56,774
Tôi tới biểu tình của Trump ở hai bang
dao động quan trọng Ohio và Wisconsin,

100
00:05:56,857 --> 00:06:00,027
để xem người ủng hộ ông ta biết
điều gì ta chưa biết.

101
00:06:00,111 --> 00:06:03,239
- Barack Obama có vai trò lớn ở vụ 11/9.
- Vai trò gì?

102
00:06:03,322 --> 00:06:06,742
Né tránh, luôn đi du lịch,
không bao giờ ở văn phòng.

103
00:06:06,826 --> 00:06:10,121
Sao anh lại nghĩ Barack Obama
không ở Phòng Bầu Dục vào 11/9?

104
00:06:10,621 --> 00:06:11,705
Cái đó thì chịu.

105
00:06:11,789 --> 00:06:14,542
Thực sự là bắt đầu từ thời Trump,

106
00:06:14,625 --> 00:06:18,462
chúng tôi đã nhận được các câu chuyện
và giả thuyết dị thường.

107
00:06:18,546 --> 00:06:23,300
Nó đi từ "Tôi phản đối quan điểm của ông.
Tôi giữ quan điểm bảo thủ",

108
00:06:23,384 --> 00:06:25,970
thành "Tôi đã chế ra một hiện thực mới",

109
00:06:26,053 --> 00:06:29,014
và cả những thứ tôi chưa từng nghe.
Toàn là điên rồ.

110
00:06:29,098 --> 00:06:32,768
Khi đó, tôi nghĩ:
"Mình muốn thấy nó bùng lên từ đâu".

111
00:06:32,852 --> 00:06:33,686
ĐANG LÊN SÓNG

112
00:06:33,769 --> 00:06:36,689
Nếu các bạn thích các âm mưu và,
hoặc, máy tính,

113
00:06:36,772 --> 00:06:40,067
có lẽ các bạn sẽ biết Bill Gates.
Mong là phát âm đúng.

114
00:06:40,151 --> 00:06:44,238
Từ việc kiểm soát dân số
cho đến vắc-xin có vi mạch,

115
00:06:44,321 --> 00:06:48,242
các giả thuyết này rất nhiều,
và hậu quả thực tế là có thật,

116
00:06:48,325 --> 00:06:52,746
nên để giúp tôi tìm hiểu, tôi đã mời
Kathryn Joyce và Ike Sriskandarajah.

117
00:06:53,414 --> 00:06:57,626
Hãy giúp tôi lý giải làm sao một người
như vậy bị gán cho các âm mưu đó,

118
00:06:57,710 --> 00:07:01,005
tính xác thực của một vài thuyết âm mưu,

119
00:07:01,088 --> 00:07:06,177
và nói xem tôi nên tin gì vì tôi luôn muốn
tìm một thuyết âm mưu hay ho để nghiên cứu

120
00:07:06,260 --> 00:07:09,388
và, hoặc, để tài trợ tiền,
nên mong hai người giúp đỡ.

121
00:07:09,972 --> 00:07:12,600
Hãy quay ngược
thời gian một chút. Được rồi.

122
00:07:12,683 --> 00:07:14,351
Hãy cùng quay lại năm 2010.

123
00:07:14,435 --> 00:07:15,352
GHANA, CHÂU PHI

124
00:07:15,436 --> 00:07:19,607
Khi quỹ mới thành lập,
chúng tôi tập trung vào sức khỏe sinh sản

125
00:07:19,690 --> 00:07:23,652
vì sự gia tăng dân số ở các nước nghèo
là vấn đề lớn nhất với họ.

126
00:07:23,736 --> 00:07:26,614
Bạn phải giúp các bà mẹ đang muốn
giới hạn quy mô gia đình

127
00:07:26,697 --> 00:07:28,866
có công cụ và kiến thức để làm thế.

128
00:07:29,575 --> 00:07:34,872
Khi đó Quỹ Gates đang nghiên cứu
về một cộng đồng nông thôn ở Ghana,

129
00:07:34,955 --> 00:07:40,252
và họ đang tìm cách để phổ cập
cách phòng tránh thai

130
00:07:40,336 --> 00:07:44,381
cho những phụ nữ muốn kiểm soát
khả năng sinh sản của họ,

131
00:07:44,465 --> 00:07:50,429
hoặc lên kế hoạch đẻ con. Nó trở thành
một thuyết âm mưu rất phức tạp,

132
00:07:50,513 --> 00:07:55,643
cho rằng Quỹ Gates đang tài trợ
cho một thí nghiệm kiểm soát dân số

133
00:07:55,726 --> 00:07:58,312
để hạn chế dân số châu Phi.

134
00:07:58,395 --> 00:07:59,772
Sự ngờ vực này đến từ đâu?

135
00:07:59,855 --> 00:08:03,359
Nó có liên quan đến
nhiều điều rúng động trong quá khứ.

136
00:08:04,318 --> 00:08:06,529
Đã có những vụ vi phạm nhân quyền.

137
00:08:06,612 --> 00:08:07,905
Vào những năm 1960,

138
00:08:07,988 --> 00:08:11,450
một phần ba phụ nữ Puerto Rico
đã bị triệt sản.

139
00:08:12,034 --> 00:08:14,495
Thời đó có Nghiên cứu Tuskegee.

140
00:08:14,578 --> 00:08:16,121
Có rất nhiều thứ.

141
00:08:16,205 --> 00:08:18,123
Xã hội chúng ta đã làm như thế.

142
00:08:18,207 --> 00:08:23,087
- Ta đã ép mọi người triệt sản.
- Sửa chút nhé, tôi không làm thế.

143
00:08:23,170 --> 00:08:26,131
Có thể nói, trong vài năm thời đại học,

144
00:08:26,215 --> 00:08:30,511
tôi không nhớ lắm tôi đã làm gì,
nhưng tôi đảm bảo là không phải điều đó.

145
00:08:31,512 --> 00:08:32,346
Thế thì tốt.

146
00:08:32,429 --> 00:08:36,642
Nhưng sao tự dưng lại có
vụ kiểm soát dân số này,

147
00:08:36,725 --> 00:08:38,561
cụ thể là với Bill Gates?

148
00:08:38,644 --> 00:08:40,938
Do các nhà hoạt động chống phá thai…

149
00:08:41,021 --> 00:08:43,023
TUẦN HÀNH VÌ SỰ SỐNG

150
00:08:43,107 --> 00:08:47,111
…vin vào những mối quan ngại hợp pháp
nhưng bất chấp đạo lý,

151
00:08:47,778 --> 00:08:48,904
rồi vào năm 2012,

152
00:08:48,988 --> 00:08:53,576
khi Quỹ Gates đã tham gia rất sâu
vào một chiến dịch lớn mới,

153
00:08:53,659 --> 00:08:55,244
mọi thứ được chắp nối.

154
00:08:55,327 --> 00:08:58,581
Những tổ chức giàu có ở phương Tây

155
00:08:58,664 --> 00:09:01,917
không chỉ bảo ta phải kiểm soát dân số,

156
00:09:02,001 --> 00:09:04,670
họ còn mang thuốc tới.

157
00:09:04,753 --> 00:09:06,046
Đây là một bi kịch!

158
00:09:06,130 --> 00:09:07,548
TUẦN HÀNH CHỐNG PHÁ THAI

159
00:09:07,631 --> 00:09:09,216
Đó là tội ác diệt chủng.

160
00:09:11,927 --> 00:09:14,972
Các thuyết âm mưu này
trở nên sôi nổi như vậy

161
00:09:15,055 --> 00:09:17,016
vì chúng có một phần nhỏ sự thật

162
00:09:17,099 --> 00:09:20,311
là chăm sóc sức khỏe
không và chưa từng công bằng.

163
00:09:25,274 --> 00:09:28,319
Tôi hay bảo người ta
Bill Gates không phải Darth Vader.

164
00:09:28,402 --> 00:09:31,530
"Sao cô biết?"
"Tôi quen ông ấy. Ông ấy rất bận rộn".

165
00:09:31,614 --> 00:09:33,907
Tôi đã gặp ông ấy đúng 109 lần.

166
00:09:34,491 --> 00:09:38,454
Ông nghĩ thực trạng ngày nay thế nào,
nhất là trên không gian mạng?

167
00:09:39,163 --> 00:09:42,583
Ta sẽ nhìn lại lúc này
như một thời kỳ phát minh tuyệt vời.

168
00:09:42,666 --> 00:09:45,836
Tôi nghĩ những người bắt đầu Internet
đã coi nó

169
00:09:45,919 --> 00:09:48,464
như một cách gắn kết con người,
mở rộng kiến thức,

170
00:09:48,547 --> 00:09:50,382
và ban đầu thì gần như vậy.

171
00:09:50,466 --> 00:09:51,425
Đã có chuyện gì?

172
00:09:51,967 --> 00:09:53,677
Chà, cua "gắt" luôn nhỉ?

173
00:09:55,346 --> 00:09:56,680
Bạn có thư.

174
00:09:58,140 --> 00:10:00,934
Ngay từ đầu, công ty đã quyết định

175
00:10:01,018 --> 00:10:05,189
tạo ra một nền tảng, một hộp cát,
một sân chơi

176
00:10:05,272 --> 00:10:07,066
và mời mọi người vào.

177
00:10:07,149 --> 00:10:11,153
Khi ra mắt, chúng tôi chỉ hy vọng
có khoảng 400, 500 người.

178
00:10:11,236 --> 00:10:15,199
Giờ chúng tôi đã có 100.000 người,
nên biết đâu đấy.

179
00:10:15,282 --> 00:10:20,704
Vì nếu không có con người từ khắp nơi
lấp đầy những không gian này

180
00:10:20,788 --> 00:10:25,167
bằng sự thể hiện bản thân,
dù ở bất cứ hình thức nào,

181
00:10:25,751 --> 00:10:28,504
về cơ bản đây sẽ là những chiếc bình rỗng,

182
00:10:28,587 --> 00:10:32,132
nên mô hình kinh doanh đó trở thành:
"Để sau tính".

183
00:10:33,133 --> 00:10:36,095
Đây là luật mang tính cách mạng

184
00:10:36,762 --> 00:10:39,348
giúp mang tương lai đến trước nhà các bạn.

185
00:10:39,431 --> 00:10:42,518
Thời kỳ đầu, nếu bạn chịu trách nhiệm
cho mọi thứ trên nền tảng,

186
00:10:42,601 --> 00:10:45,229
bạn có thể bị kiện tới phá sản
trước khi bắt đầu,

187
00:10:46,105 --> 00:10:50,317
và họ đã cố gắng tạo ra sự bảo vệ
để các công ty này phát triển.

188
00:10:50,401 --> 00:10:54,321
Internet thay đổi quá nhanh.
Nội dung của nó thay đổi quá nhanh.

189
00:10:54,405 --> 00:10:58,534
Nếu chính phủ cho rằng có thể kiểm soát,
định nghĩa và điều chỉnh nó

190
00:10:58,617 --> 00:11:01,995
khi nó vẫn còn ở dạng phôi thai,
họ chắc chắn sẽ thất bại.

191
00:11:02,538 --> 00:11:08,085
Có một điều luật cụ thể,
gọi là Điều 230, quyết định rằng

192
00:11:08,168 --> 00:11:14,466
thay vì nền tảng phải có trách nhiệm
với những thứ đi qua nó,

193
00:11:14,550 --> 00:11:19,221
thực tế là họ đã được miễn trách nhiệm
với những thứ đó.

194
00:11:19,805 --> 00:11:22,725
Dự luật này bảo vệ người tiêu dùng
khỏi độc quyền.

195
00:11:22,808 --> 00:11:26,687
Nó đảm bảo sự đa dạng ý kiến,
thứ mà nền dân chủ phụ thuộc vào.

196
00:11:27,521 --> 00:11:31,066
Có lẽ trên hết, nó nâng cao lợi ích chung.

197
00:11:31,692 --> 00:11:33,944
Nhưng khi Điều 230 có hiệu lực,

198
00:11:34,027 --> 00:11:37,489
chúng ta đang nói về một công ty
có một bức tường đầy modem

199
00:11:37,573 --> 00:11:39,324
và kết nối Internet T1,

200
00:11:39,825 --> 00:11:44,788
nên cũng có lý khi coi các công ty này
chẳng khác gì

201
00:11:44,872 --> 00:11:48,751
những ống dẫn thông tin trung lập
mà Điều 230 đã hình dung.

202
00:11:49,960 --> 00:11:54,214
Giờ luật này bảo vệ những người giàu nhất
và các công ty quyền lực nhất

203
00:11:54,298 --> 00:11:56,091
trong lịch sử thế giới.

204
00:11:57,217 --> 00:12:00,220
Tôi nghĩ họ không lường được rằng
nó là một cách tốt

205
00:12:00,304 --> 00:12:03,557
để trốn tránh và ẩn danh một cách ác ý.

206
00:12:04,349 --> 00:12:08,020
Truyền hình và phát thanh,
phát thanh còn có giới hạn.

207
00:12:08,687 --> 00:12:11,315
Báo chí có giới hạn.
Những thứ vật chất có giới hạn,

208
00:12:11,398 --> 00:12:14,443
nhưng rồi họ giới thiệu
một thứ gây nghiện, vui

209
00:12:14,526 --> 00:12:16,111
và đầy trò điên rồ.

210
00:12:16,612 --> 00:12:18,447
Quá đẹp. Quá bóng bẩy.

211
00:12:18,530 --> 00:12:21,366
Nó thật thú vị, còn đời bạn thì chán ngắt.

212
00:12:21,450 --> 00:12:23,577
Để bạn phải trầm trồ, được chứ?

213
00:12:23,660 --> 00:12:26,413
Và nếu đã giữ được bạn ở đó, nó sẽ bắt đầu

214
00:12:26,497 --> 00:12:31,210
kéo bạn xuống "hố vôi",
và bạn sẽ không bao giờ quay lại.

215
00:12:33,086 --> 00:12:34,797
- Chào.
- Chào, Bill.

216
00:12:35,297 --> 00:12:36,673
Ta xuất thân khác nhau.

217
00:12:37,257 --> 00:12:39,885
Tôi không phải nghệ sĩ
và cô không lập trình.

218
00:12:39,968 --> 00:12:44,181
Vâng, nhưng nói ông không phải một nghệ sĩ
thì không công bằng lắm.

219
00:12:44,264 --> 00:12:47,059
- Chà, thật tử tế.
- Còn tôi chắc chắn không biết lập trình.

220
00:12:47,851 --> 00:12:51,980
Với những thông tin sai lệch về chúng ta,

221
00:12:52,064 --> 00:12:55,317
cô có thấy là bốn năm qua,
chúng dữ dội hơn.

222
00:12:55,400 --> 00:13:00,531
Tôi nghĩ ta đã thấy nhiều cách thông tin
sai lệch có thể hủy hoại cuộc đời.

223
00:13:00,614 --> 00:13:01,824
Chắc chắn rồi.

224
00:13:01,907 --> 00:13:05,410
Giờ đây ta có
một cách trải nghiệm thông tin

225
00:13:05,494 --> 00:13:06,912
liên quan chặt chẽ

226
00:13:06,995 --> 00:13:11,041
đến việc giải trí và thông tin
gắn bó với nhau

227
00:13:11,124 --> 00:13:12,626
hơn bao giờ hết.

228
00:13:13,377 --> 00:13:16,755
Phải, ý tưởng rằng
nếu nó thái quá và buồn cười,

229
00:13:17,464 --> 00:13:18,465
nó gần giống như:

230
00:13:18,549 --> 00:13:22,594
"Chà, được rồi, điều đó có thể không đúng,
nhưng nó buồn cười",

231
00:13:22,678 --> 00:13:24,638
hay: "Ước gì điều đó là sự thật".

232
00:13:24,721 --> 00:13:26,890
Vâng, một câu chuyện thú vị là:

233
00:13:26,974 --> 00:13:31,395
"Bill Gates ghét những gì người ta nói
về ông ta và mối liên hệ với vắc-xin"

234
00:13:31,478 --> 00:13:34,648
hoặc "Lady Gaga
bị những tin đồn này hành hạ",

235
00:13:34,731 --> 00:13:38,861
mà từ năm 20 tuổi, tôi đã quen đọc
những lời dối trá về mình trên báo

236
00:13:38,944 --> 00:13:42,281
và với một nghệ sĩ như tôi,
tôi thấy nó hài hước.

237
00:13:42,781 --> 00:13:45,033
Dĩ nhiên người ta nghĩ cô đang "diễn"

238
00:13:45,117 --> 00:13:47,494
vì cô trang điểm rất đậm và…

239
00:13:47,578 --> 00:13:51,498
Tôi thực sự là như thế này.
Chính xác là như vậy.

240
00:13:51,582 --> 00:13:54,334
Tôi uống bằng cốc này mỗi ngày.

241
00:13:54,835 --> 00:13:58,088
Đây là viên kim cương tôi cho vào cà phê
mỗi khi thấy lo lắng.

242
00:13:58,171 --> 00:13:59,965
Không phải đồ thật đâu.

243
00:14:00,674 --> 00:14:05,929
Tôi cảm thấy tôi hiểu
công chúng ghét bị thao túng như thế nào.

244
00:14:06,471 --> 00:14:09,933
Giải trí, một loại thao túng,
là một phần lớn sự nghiệp của tôi.

245
00:14:10,517 --> 00:14:15,022
Khi tôi tới lễ trao giải MTV
với những người lính đã giải ngũ

246
00:14:15,105 --> 00:14:16,398
ở thời "Đừng Hỏi, Đừng Nói",

247
00:14:17,107 --> 00:14:18,692
Tôi đã mặc chiếc váy thịt,

248
00:14:18,775 --> 00:14:22,195
và nhiều người hâm mộ tôi thích nó
vì nghĩ nó thông minh.

249
00:14:22,279 --> 00:14:26,241
Họ nói: "À, cô ấy đang dùng giải trí
để làm chính trị",

250
00:14:26,325 --> 00:14:31,914
nhưng khi đó nó động chạm đến những người
không muốn nói về quyền của LGBTQ+.

251
00:14:31,997 --> 00:14:34,207
Dừng buổi biểu diễn của Lady Gaga!

252
00:14:34,291 --> 00:14:38,253
Chà, sự biến thái của cô
làm sao so được với bản chất của Chúa.

253
00:14:38,337 --> 00:14:40,047
Tôi biến thái ư?

254
00:14:40,547 --> 00:14:44,593
Vì vậy, bằng cách gây rối,
tôi đoán là tôi muốn nói rằng

255
00:14:44,676 --> 00:14:47,804
một nghệ sĩ trình diễn như tôi
biết công chúng ghét điều đó ra sao.

256
00:14:48,472 --> 00:14:51,183
Với tôi là
nhiều tin đồn liên quan đến vắc-xin,

257
00:14:51,808 --> 00:14:54,937
mà đúng là tôi có liên quan đến vắc-xin.
Điều đó đúng,

258
00:14:55,020 --> 00:14:59,149
mà nếu chỉ có một hoặc hai tin đồn,
và nó không phải một hiện tượng,

259
00:14:59,232 --> 00:15:00,609
tôi sẽ nói:

260
00:15:00,692 --> 00:15:04,571
"Này, đợi đã. Chọn thứ gì khác đi.
Đừng nói về vắc-xin".

261
00:15:05,155 --> 00:15:07,908
Có thể cá nhân ông không thấy bị xúc phạm,

262
00:15:07,991 --> 00:15:12,704
nhưng nó có thể ảnh hưởng đến quan hệ
của mọi người với vắc-xin suốt cả thập kỷ

263
00:15:12,788 --> 00:15:18,377
và lòng tin của họ, và nếu công chúng mất
lòng tin thì chẳng có cách nào cứu vãn.

264
00:15:18,460 --> 00:15:19,461
Đúng.

265
00:15:21,630 --> 00:15:24,424
Ike, tôi cũng muốn anh tham gia
cuộc trò chuyện.

266
00:15:24,508 --> 00:15:28,178
Trong tính cách Mỹ có điều gì đó,
một nhu cầu thêm thắt.

267
00:15:28,261 --> 00:15:32,557
Ở mỗi bước, anh lại nảy ra một ý tưởng
và sau đó thêm thắt một sự thật.

268
00:15:32,641 --> 00:15:36,144
Đó là trò chơi truyền tin được khuếch đại.

269
00:15:36,228 --> 00:15:39,648
Vì thế mà
tin đồn về vắc-xin chứa vi mạch ra đời.

270
00:15:39,731 --> 00:15:43,944
Ta đã nghĩ ra cái tên nào đẹp chưa?
Âm mưu COVID? Âm mưu vi mạch?

271
00:15:44,027 --> 00:15:47,447
Tôi nghĩ tôi sẽ gọi nó
là thuyết âm mưu vắc-xin vi mạch.

272
00:15:47,531 --> 00:15:49,366
- Được.
- Anh có tên nào…?

273
00:15:49,449 --> 00:15:53,912
Không. Ý tôi là, nó thật dài dòng,
nhưng có đủ các thuật ngữ có thể tra cứu,

274
00:15:53,996 --> 00:15:55,622
nên sẽ hữu ích trên Reddit.

275
00:15:55,706 --> 00:15:59,126
- Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm.
- Là gì? Giải thích xem.

276
00:15:59,209 --> 00:16:02,129
Được rồi, tôi đang nghe
The Breakfast Club…

277
00:16:02,796 --> 00:16:05,215
Chào các bạn. The Breakfast Club đây.

278
00:16:05,298 --> 00:16:08,510
Nếu bạn vừa vào
thì chúng tôi đang nói về Donald Trump.

279
00:16:08,593 --> 00:16:11,304
Hôm qua có tin
là ông ấy và vợ mắc coronavirus,

280
00:16:11,388 --> 00:16:13,932
bạn có nghĩ đó là thật không?
Hay là cú lừa?

281
00:16:14,016 --> 00:16:16,393
Bạn nghĩ ông ấy có coronavirus thật chứ?

282
00:16:17,144 --> 00:16:22,524
Anh ta nói xàm vào buổi sáng rồi hướng
câu chuyện theo cách mà tôi không ngờ tới.

283
00:16:22,607 --> 00:16:24,818
Charlamagne Tha God đây,
tôi là Lenard McKelvey.

284
00:16:24,901 --> 00:16:27,279
Tôi không tin. Tôi nghĩ đây là một trò

285
00:16:27,362 --> 00:16:30,907
để thứ vắc-xin giá rẻ họ đang đẩy ra
trông có vẻ an toàn.

286
00:16:30,991 --> 00:16:33,869
Ông ta sẽ tiêm trên sóng toàn quốc,
khỏe lại bất ngờ,

287
00:16:33,952 --> 00:16:36,830
làm công chúng ảo tưởng
là vắc-xin đó an toàn.

288
00:16:36,913 --> 00:16:39,291
Ông ta sẽ là anh hùng
vì là người đầu tiên thử.

289
00:16:39,374 --> 00:16:43,462
Hàng triệu người xếp hàng tiêm và bùm!
Tất cả bị gắn vi mạch.

290
00:16:44,337 --> 00:16:48,300
Và tôi nghĩ: "Ôi. Ý tôi là,
ai cũng biết anh ta đang đùa chứ?

291
00:16:48,383 --> 00:16:53,180
Tôi cũng nhớ vụ đó thời COVID.
Đó là thời điểm mọi người bị cuồng chân

292
00:16:53,263 --> 00:16:58,602
và vấn đề liệu ta có nên tin vắc-xin này
đang là một chủ đề được thảo luận.

293
00:16:58,685 --> 00:17:02,189
Phải, mà anh ta nói tận bốn lần.

294
00:17:02,272 --> 00:17:05,609
Vi mạch. Cấy vi mạch!
Vi mạch trong người bạn.

295
00:17:05,692 --> 00:17:06,902
Tôi kiểu:

296
00:17:06,985 --> 00:17:11,531
"Tôi lo là mọi người sẽ nghe thứ này
và không nghĩ là anh ta đang đùa",

297
00:17:12,115 --> 00:17:13,867
và tôi có một câu mà người ta đã hỏi.

298
00:17:13,950 --> 00:17:17,954
"Mọi người có tin không?
Có bao nhiêu người tin điều này?

299
00:17:18,747 --> 00:17:22,918
Và tác động của nó là gì
trong cuộc chiến chống COVID?"

300
00:17:23,001 --> 00:17:26,963
Tôi bất ngờ là ở thời điểm đó
mà anh vẫn hy vọng họ đưa tin rõ ràng.

301
00:17:27,047 --> 00:17:27,964
Ừ.

302
00:17:28,048 --> 00:17:30,759
Tôi nhớ là hồi đó, đầu chúng ta loạn lên

303
00:17:30,842 --> 00:17:33,804
khi nghĩ về Vua Hổ
và công thức bánh mì chua.

304
00:17:33,887 --> 00:17:39,976
Nên tôi tự hỏi liệu có thể áp dụng
phương pháp truy tìm liên lạc

305
00:17:40,060 --> 00:17:43,605
để truy tìm nguồn gốc của một lời nói dối,

306
00:17:43,688 --> 00:17:50,654
và thuyết âm mưu vắc-xin vi mạch này
bắt nguồn từ

307
00:17:50,737 --> 00:17:54,991
một buổi hỏi gì đáp nấy
của Bill Gates trên Reddit.

308
00:17:56,159 --> 00:18:00,288
Và ông ấy dự đoán là trong tương lai,

309
00:18:00,372 --> 00:18:03,667
tất cả chúng ta sẽ có một hộ chiếu số.

310
00:18:03,750 --> 00:18:07,546
Không phải vi mạch,
không phải thứ được cấy vào cơ thể anh,

311
00:18:07,629 --> 00:18:09,339
mà nó bắt nguồn từ đó.

312
00:18:09,422 --> 00:18:14,386
Và đã có chuyện gì
khi người ta thấy buổi hỏi gì đáp nấy đó?

313
00:18:14,970 --> 00:18:18,974
Nhờ Internet, nó tới Thụy Điển.

314
00:18:19,057 --> 00:18:20,183
SEATTLE - THỤY ĐIỂN

315
00:18:20,267 --> 00:18:22,394
Ở đó, một số người bẻ khóa sinh học…

316
00:18:22,477 --> 00:18:25,689
Đó là những người thích
cấy công nghệ vào cơ thể,

317
00:18:25,772 --> 00:18:27,190
để biến thành Người Sắt?

318
00:18:27,774 --> 00:18:30,569
Những người này ủng hộ điều đó.

319
00:18:30,652 --> 00:18:32,154
Họ tiêm chì vào mạch máu,

320
00:18:32,237 --> 00:18:35,866
và họ ủng hộ
ý tưởng người biến thành người máy?

321
00:18:35,949 --> 00:18:40,537
Họ là những người ủng hộ mạnh mẽ
của công nghệ cấy ghép.

322
00:18:40,620 --> 00:18:43,498
- Tôi không đại diện cho bẻ khóa sinh học.
- Nào.

323
00:18:43,582 --> 00:18:46,793
Vì thế mà ta không tin truyền thông đấy.
Nói thẳng đi.

324
00:18:46,877 --> 00:18:49,337
- Được rồi, họ hơi điên khùng.
- Cảm ơn.

325
00:18:49,421 --> 00:18:52,549
Nó có kích thước
là mười nhân mười hai mi-li-mét.

326
00:18:52,632 --> 00:18:56,136
Nó to bằng một hạt gạo loại xịn.

327
00:18:56,720 --> 00:19:00,140
Những người bẻ khóa sinh học này
đang tìm cơ hội

328
00:19:00,223 --> 00:19:04,686
để thúc đẩy
vấn đề vi mạch có thể cấy ghép cho người.

329
00:19:04,769 --> 00:19:07,355
Tôi đăng nhập một lần trên laptop,

330
00:19:07,439 --> 00:19:10,150
mở khóa điện thoại, mở khóa để vào nhà.

331
00:19:11,193 --> 00:19:13,987
Cypher, người bẻ khóa sinh học
chú ý đến vụ này,

332
00:19:14,070 --> 00:19:17,657
đã đăng một tiêu đề hơi động chạm
và gây ngộ nhận,

333
00:19:17,741 --> 00:19:23,747
đó là: "Bill Gates sẽ cấy ghép vi mạch
để chống lại coronavirus".

334
00:19:23,830 --> 00:19:27,459
Anh ta đăng một tiêu đề. Thế là sao?
Anh ta là chủ tờ báo à?

335
00:19:28,418 --> 00:19:31,630
Đấy là vấn đề.
Tiêu đề có thể được dùng như sự thật.

336
00:19:31,713 --> 00:19:36,509
Vậy là chỉ dựa vào lòng tin, anh ta nói:
"Đây là thứ sẽ được tiêm vào cơ thể bạn".

337
00:19:36,593 --> 00:19:42,641
- Ừ, anh hiểu Internet hoạt động sao mà.
- Nó hủy diệt nhân loại nhanh hơn ta nghĩ?

338
00:19:42,724 --> 00:19:43,558
Anh biết đấy…

339
00:19:43,642 --> 00:19:45,936
Ta nên gặp kẻ khơi mào

340
00:19:46,019 --> 00:19:50,899
toàn bộ phong trào máy tính này.
Tên ông ta là gì nhỉ? Bill. Bill Gates.

341
00:19:56,196 --> 00:20:00,992
Chào, tôi là Adam từ Law of Liberty.
Nay tôi sẽ chia sẻ một bài báo. Nhìn này.

342
00:20:01,076 --> 00:20:05,956
Một mục sư ở Jacksonville
đã phát hiện ra bài báo này,

343
00:20:06,039 --> 00:20:08,166
nên đăng một video lên YouTube.

344
00:20:08,250 --> 00:20:09,668
Bài báo nói rằng:

345
00:20:09,751 --> 00:20:15,090
"Bill Gates sẽ ra mắt các viên con nhộng
có 'chứng chỉ số' cấy ghép được lên người

346
00:20:15,173 --> 00:20:19,177
và chúng có thể cho thấy
ai đã được xét nghiệm coronavirus.

347
00:20:19,261 --> 00:20:23,890
Đây là một mối lo ngại cho mọi tín đồ
Cơ đốc giáo tin vào Kinh thánh

348
00:20:23,974 --> 00:20:26,393
khi biết lời Kinh thánh dạy về tận thế,

349
00:20:26,476 --> 00:20:30,355
khi biết Kinh thánh nói rằng
sẽ có một kẻ chống Chúa,

350
00:20:30,438 --> 00:20:35,402
một kẻ tự xưng là Chúa
dâng vinh quang cho con rồng,

351
00:20:35,485 --> 00:20:36,361
tức là quỷ dữ.

352
00:20:36,444 --> 00:20:43,159
Video đó có tiêu đề là: "Bill Gates cấy
vi mạch từ vắc-xin để chống coronavirus".

353
00:20:44,202 --> 00:20:46,204
Anh ta đã thêm từ "vắc-xin".

354
00:20:46,288 --> 00:20:47,455
BILL GATES LÀ KẺ ÁC

355
00:20:47,539 --> 00:20:48,665
TỪ CHỐI TÊN KHỐN ĐÓ

356
00:20:48,748 --> 00:20:52,711
Tôi đã đọc các bài báo
về có vi mạch trong vắc-xin.

357
00:20:52,794 --> 00:20:56,589
Khi nào thì ta thấy
chiếc lưỡi rắn của Bill Gates,

358
00:20:56,673 --> 00:20:59,801
và khi nào thì ông ta mọc sừng và đuôi?

359
00:20:59,884 --> 00:21:02,512
Khi máy quay với mạng 5G ra mắt,
sẽ có chuyện gì?

360
00:21:02,595 --> 00:21:05,557
Họ sẽ quét tất cả mọi người à?
Ta sẽ bị quét sao?

361
00:21:05,640 --> 00:21:09,728
Ừ, tôi nhớ tôi đã tới một cuộc biểu tình
chống vắc-xin ở quận Cam,

362
00:21:09,811 --> 00:21:11,938
và người ta nói nhiều về Bill Gates.

363
00:21:12,522 --> 00:21:14,774
Họ nói về ông ấy như thể ông ấy là Thanos.

364
00:21:14,858 --> 00:21:18,445
Như thể ông ấy muốn
một phần sáu dân số biến mất.

365
00:21:23,950 --> 00:21:27,078
Tôi nghĩ điều quan trọng là
từ trước đại dịch

366
00:21:27,162 --> 00:21:29,622
đã có một nhóm người bài trừ vắc-xin.

367
00:21:29,706 --> 00:21:31,124
VẮC-XIN GIẾT NGƯỜI

368
00:21:31,207 --> 00:21:33,585
Vài người nghiêng về tư tưởng cánh tả,

369
00:21:33,668 --> 00:21:38,381
và một vài người cánh hữu,
và cả hai bên đều có một cảm giác tự do

370
00:21:38,465 --> 00:21:40,675
và không rõ chính phủ có biết
họ làm gì không?

371
00:21:40,759 --> 00:21:45,472
Việc nó biến thành
"có vi mạch trong vắc-xin",

372
00:21:45,555 --> 00:21:51,144
tôi tự hỏi, làm sao nó chui qua kim tiêm?
Tôi chịu. Và nó lấy năng lượng từ đâu?

373
00:21:51,227 --> 00:21:56,649
Đó là lần đầu tiên tôi trải nghiệm
một thuyết âm mưu hoàn chỉnh

374
00:21:56,733 --> 00:22:00,153
nói rằng tôi có dính líu
đến việc tạo ra đại dịch.

375
00:22:00,236 --> 00:22:02,906
Nó nằm trong số những thứ rất cực đoan,

376
00:22:03,573 --> 00:22:08,119
nên tôi thấy rất mới và bất ngờ.

377
00:22:11,331 --> 00:22:15,585
Chà, vào thời gian đại dịch,
ta thường xuyên trò chuyện với nhau.

378
00:22:15,668 --> 00:22:19,255
Ta rất hay nói rằng:
"Ôi, được rồi, thế giới đã hóa điên.

379
00:22:19,339 --> 00:22:20,298
Anh ổn chứ?

380
00:22:20,382 --> 00:22:23,676
Anh có nhìn nhận giống tôi không?
Nghe tin mới chưa?"

381
00:22:23,760 --> 00:22:30,016
Việc ta liên lạc với nhau đều đặn
khiến tôi được chữa lành về tâm lý.

382
00:22:31,434 --> 00:22:32,268
Vì tôi sẽ nói

383
00:22:32,352 --> 00:22:35,814
ít nhất tôi quen ai đó hiểu được
chuyện tôi đang trải qua.

384
00:22:35,897 --> 00:22:36,731
FAUCI ĐÃ SAI

385
00:22:36,815 --> 00:22:39,484
Giết Bill Gates đi!

386
00:22:39,567 --> 00:22:43,363
Khi bắt đầu đại dịch,
người ta buộc tội tôi kiếm tiền

387
00:22:43,446 --> 00:22:47,951
và thậm chí còn nói
tôi cố tình cung cấp thứ vắc-xin

388
00:22:48,034 --> 00:22:50,412
đã gây ra cái chết cho hàng triệu người.

389
00:22:50,495 --> 00:22:52,789
- Được.
- Đó là sự thật bị đảo ngược.

390
00:22:52,872 --> 00:22:55,834
Thay vì tiêu hàng tỷ đô
để cứu hàng triệu người,

391
00:22:55,917 --> 00:22:58,878
tôi đã giết hàng triệu người
để kiếm hàng tỷ đô.

392
00:22:58,962 --> 00:23:00,922
Phải, và nếu anh hỏi

393
00:23:01,005 --> 00:23:05,093
người nghĩ ra một chuyện vô lý như vậy là:

394
00:23:05,176 --> 00:23:09,139
"Điều đó không đúng.
Sao anh lại kết luận như vậy?"

395
00:23:09,222 --> 00:23:12,600
Và rất thường xuyên,
câu trả lời là: "Vì một dòng tweet".

396
00:23:12,684 --> 00:23:14,936
Anh có thể tweet một thứ dối trá,

397
00:23:15,019 --> 00:23:19,065
rồi retweet 100.000 lần
và nó sẽ trở thành sự thật.

398
00:23:21,109 --> 00:23:22,861
THÀNH PHỐ NEW YORK

399
00:23:22,944 --> 00:23:25,071
Bố còn nhớ là ta từng có luật lệ là

400
00:23:25,155 --> 00:23:28,658
đến một lúc vào ban đêm,
các con bị cấm dùng điện thoại,

401
00:23:28,741 --> 00:23:33,580
và đôi khi mẹ đi ngủ,
và bố phải là người thực thi luật đó,

402
00:23:33,663 --> 00:23:36,791
nhưng rồi các con lại có
điện thoại thứ hai hay gì đó,

403
00:23:36,875 --> 00:23:40,670
nhưng ở tuổi này,
con có thấy con đang dùng điện thoại

404
00:23:40,753 --> 00:23:43,131
và mạng xã hội nhiều hơn con muốn không?

405
00:23:43,214 --> 00:23:47,302
Ôi trời ơi, có ạ. TikTok rất gây nghiện.
Con lên đó suốt.

406
00:23:47,385 --> 00:23:50,513
Con từng đọc
thông tin sai lệch nào về bố chưa?

407
00:23:51,264 --> 00:23:53,892
Về bố à? Con đọc suốt.

408
00:23:53,975 --> 00:23:56,811
Có bạn còn nghỉ chơi với con
vì tin đồn vắc-xin,

409
00:23:56,895 --> 00:24:00,690
nhưng con là một sinh viên y tế công cộng
ở Stanford, và có quá nhiều sắc thái

410
00:24:00,773 --> 00:24:05,570
khi lan truyền thông tin chính xác
về sức khỏe công cộng và dữ liệu khoa học.

411
00:24:05,653 --> 00:24:12,160
Bố không biết nữa. Bố cần học thêm
vì bố vẫn ngây thơ tin rằng

412
00:24:13,203 --> 00:24:16,664
việc giao tiếp số
có thể là một cách để ta đoàn kết lại

413
00:24:16,748 --> 00:24:17,999
để tranh luận hợp lý.

414
00:24:18,082 --> 00:24:21,377
Con nghĩ bố đang không hiểu điều này
về mạng Internet,

415
00:24:21,461 --> 00:24:25,298
đó là logic và thực tế chưa chắc đã thắng.
Người ta muốn trốn đi.

416
00:24:25,381 --> 00:24:27,717
Họ muốn cười, muốn một video hấp dẫn.

417
00:24:27,800 --> 00:24:30,887
Họ muốn trốn khỏi thực tại nhàm chán,

418
00:24:30,970 --> 00:24:33,389
nên video nổi tiếng nhất về bố trên mạng

419
00:24:33,473 --> 00:24:34,933
là khi bố cố dab.

420
00:24:35,016 --> 00:24:38,561
Bill, ông thử dab được không?
Khỉ thật, Bill!

421
00:24:39,062 --> 00:24:40,188
Hoặc nhảy qua ghế.

422
00:24:40,271 --> 00:24:43,441
Có đúng là
ông nhảy được qua ghế khi đứng không?

423
00:24:44,025 --> 00:24:47,028
Tùy xem ghế to thế nào nữa.
Tôi sẽ ăn gian một chút.

424
00:24:48,154 --> 00:24:48,988
Tuyệt!

425
00:24:49,614 --> 00:24:52,367
Chúng nổi nhất
vì người ta muốn trốn tránh,

426
00:24:52,450 --> 00:24:54,911
nên không phải lúc nào
thực tế và lý lẽ cũng thắng.

427
00:24:54,994 --> 00:24:58,498
Nhưng còn chuyện
bố kiếm rất nhiều tiền từ vắc-xin,

428
00:24:58,581 --> 00:25:00,625
bố không hiểu nó xuất phát từ đâu.

429
00:25:00,708 --> 00:25:03,461
Đó không phải từ một tổ chức chính trị.

430
00:25:03,545 --> 00:25:06,506
Thật điên rồ, ai lại lan truyền thứ đó?

431
00:25:06,589 --> 00:25:09,801
Chắc là do sợ hãi.
Trong đại dịch, tất cả bị kẹt ở nhà.

432
00:25:09,884 --> 00:25:13,805
Ta đều sợ chết.
Không ai thực sự biết nên tin vào điều gì,

433
00:25:13,888 --> 00:25:15,807
nên xã hội đã làm như vậy.

434
00:25:15,890 --> 00:25:20,311
Đúng, thời kỳ đại dịch chính là
thời kỳ tồi tệ nhất của truyền thông.

435
00:25:21,229 --> 00:25:23,189
Đơn giản hóa mọi thứ quá mức.

436
00:25:23,273 --> 00:25:24,649
Điều bố thấy đáng sợ là

437
00:25:25,149 --> 00:25:28,236
bố nghĩ dân chủ
là một cuộc thảo luận về nhiều vấn đề

438
00:25:28,319 --> 00:25:32,574
thay vì sự phân biệt giữa chúng ta và họ,

439
00:25:32,657 --> 00:25:35,535
và nếu có một đại dịch
khủng khiếp hơn mười lần…

440
00:25:35,618 --> 00:25:38,079
Bố đừng nói thế. Họ sẽ nghĩ là bố gây ra.

441
00:25:38,162 --> 00:25:41,165
- Ừ. Bố đang nghiên cứu.
- Đừng nói thế. Cắt đi nhé.

442
00:25:42,375 --> 00:25:45,503
Bố không thể nói với mọi người
là sẽ có chuyện gì đó,

443
00:25:45,587 --> 00:25:47,714
và khi nó xảy ra, họ sẽ nói: "À!"

444
00:25:47,797 --> 00:25:48,798
Không hài hước à?

445
00:25:49,716 --> 00:25:54,137
Nội dung ngắn tệ hại này sẽ nổi như cồn,
có cả triệu lượt xem nếu là bố nói.

446
00:25:54,220 --> 00:25:55,054
Được rồi.

447
00:25:58,433 --> 00:26:03,229
Tôi làm việc về lịch sử pháp lý trung cổ,
và nghiên cứu cách lịch sử được tạo ra.

448
00:26:03,313 --> 00:26:06,482
Lịch sử chính thức có cấu tạo như thế nào?

449
00:26:06,566 --> 00:26:08,109
Nó gồm những mảnh ghép gì?

450
00:26:08,943 --> 00:26:11,654
Luôn có sự kết hợp của nhiều yếu tố,

451
00:26:11,738 --> 00:26:15,700
nhưng các thuyết âm mưu
luôn có kiểu câu chuyện tương tự.

452
00:26:17,410 --> 00:26:21,289
Ngày xửa ngày xưa,
ta hạnh phúc, mọi thứ đều tốt đẹp.

453
00:26:22,915 --> 00:26:26,085
Ta nắm quyền, và ta được an toàn,

454
00:26:27,253 --> 00:26:31,382
rồi lũ quái vật nắm quyền kiểm soát,
nhưng không ai biết điều đó.

455
00:26:32,634 --> 00:26:33,801
Mọi thứ có vẻ ổn

456
00:26:33,885 --> 00:26:37,347
vì lũ quái vật đã đảm bảo rằng
chuyện đó không lộ ra.

457
00:26:37,430 --> 00:26:41,517
Chúng có thể đổi hình dạng, kích cỡ,
và có thể giống bất cứ thứ gì.

458
00:26:42,477 --> 00:26:46,397
Điều cần nhớ về lũ quái vật đó
là chúng kiểm soát truyền thông.

459
00:26:46,481 --> 00:26:48,524
Chúng kiểm soát hình ảnh của mình,

460
00:26:48,608 --> 00:26:52,403
nên chỉ có rất ít người
nhìn thấy những con quái vật này.

461
00:26:52,987 --> 00:26:54,989
Và nếu bạn đủ đặc biệt,

462
00:26:55,073 --> 00:26:58,618
bạn có thể phát hiện lũ quái vật,
bất kể hình dạng của chúng.

463
00:27:00,662 --> 00:27:03,414
Chỉ các anh hùng của câu chuyện
biết sự thật

464
00:27:03,498 --> 00:27:07,794
và sau đó họ tới để cứu thế giới.
Dĩ nhiên đây là một câu chuyện hấp dẫn.

465
00:27:07,877 --> 00:27:10,296
Tôi là một kẻ diệt rồng ư? Ừ, chơi luôn!

466
00:27:10,380 --> 00:27:15,134
Rồi xuất hiện một thiết bị kỳ diệu
gọi là Internet.

467
00:27:16,844 --> 00:27:18,680
Đó là một câu chuyện cổ tích,

468
00:27:18,763 --> 00:27:21,599
một hành trình anh hùng về chính bạn,

469
00:27:21,683 --> 00:27:27,772
và cốt lõi của thuyết âm mưu
là cách nó giúp bạn nhìn nhận bản thân.

470
00:27:28,356 --> 00:27:33,528
Đây là cuộc chiến giữa thiện và ác,
và đó là cách họ nhìn nhận thế giới.

471
00:27:34,654 --> 00:27:35,780
- Hết.
- Hết.

472
00:27:36,656 --> 00:27:38,116
Sách gì lạ thật.

473
00:27:38,199 --> 00:27:41,536
- Ta đọc lại nhé?
- Không!

474
00:27:41,619 --> 00:27:43,079
Được rồi.

475
00:27:45,998 --> 00:27:47,875
VĂN PHÒNG GATES VENTURES

476
00:27:47,959 --> 00:27:52,046
Tới đầu đại dịch ta mới theo dõi
thông tin sai lệch một cách có cấu trúc.

477
00:27:52,130 --> 00:27:53,631
- Xin chào.
- Chào, Bill.

478
00:27:53,715 --> 00:27:54,549
- Chào.
- Bill.

479
00:27:54,632 --> 00:27:57,009
Bill quan tâm nhiều nhất
về thông tin sai lệch

480
00:27:57,093 --> 00:28:01,931
ở các chủ đề và vấn đề ông ấy đang xử lý,
biến đổi khí hậu, ứng phó với đại dịch,

481
00:28:02,014 --> 00:28:06,394
mở rộng y tế toàn cầu, chúng tôi phải
nắm được tình trạng của lĩnh vực đó.

482
00:28:06,477 --> 00:28:10,106
Chúng tôi sẽ cho ông xem
một thứ ông chưa từng xem.

483
00:28:10,189 --> 00:28:12,775
Có vài thứ đang thịnh hành,

484
00:28:12,859 --> 00:28:15,903
và tôi cũng xin lỗi
vì vài thông tin thật ghê gớm.

485
00:28:15,987 --> 00:28:18,948
Vấn đề thông tin sai lệch
từng có một đặc điểm là

486
00:28:19,031 --> 00:28:20,950
nó là các vấn đề riêng lẻ.

487
00:28:21,033 --> 00:28:24,120
Vấn đề là
người ta trở nên rất giỏi trong việc

488
00:28:24,203 --> 00:28:27,081
góp nhặt để tạo ra
những thuyết âm mưu khổng lồ

489
00:28:27,165 --> 00:28:29,834
bao gồm chuyện về vi mạch, nông trường,

490
00:28:29,917 --> 00:28:33,045
công nghệ vắc-xin,
giật dây các vấn đề thế giới,

491
00:28:33,629 --> 00:28:37,675
và đây là một bảng
gồm các tin sai lệch về ông.

492
00:28:37,759 --> 00:28:39,260
Thứ ông đang thấy ở đây

493
00:28:39,927 --> 00:28:44,974
là các bài đăng và vấn đề
tạo nên lượng tin sai lệch đó.

494
00:28:45,057 --> 00:28:47,602
Không biết là những chuyện như vi mạch

495
00:28:47,685 --> 00:28:49,979
đã biến mất chưa, hay nó vẫn còn ở đó?

496
00:28:50,062 --> 00:28:54,275
Chưa, nó chiếm một phần tư
trong rất nhiều lĩnh vực.

497
00:28:54,859 --> 00:28:56,652
Điều này khá thú vị.

498
00:28:56,736 --> 00:28:59,489
Đường màu xanh là đường về khí hậu.

499
00:29:00,281 --> 00:29:03,701
Ở đây, nhiều tin nói
ông thao túng nguồn cung thực phẩm.

500
00:29:03,785 --> 00:29:05,828
Để tôi kéo xuống một chút.

501
00:29:06,496 --> 00:29:09,749
Một trong số những tin đồn
và thuyết âm mưu đang nổi lên

502
00:29:09,832 --> 00:29:13,836
là ông đã chế tạo ra
các con bọ và khi chúng cắn người,

503
00:29:13,920 --> 00:29:17,215
họ sẽ bị dị ứng với thịt truyền thống,

504
00:29:17,298 --> 00:29:22,136
và theo giả thuyết này,
ông làm thế để tăng nhu cầu thịt tổng hợp.

505
00:29:22,220 --> 00:29:26,974
Có vẻ như 450.000 người Mỹ
đã bị những con bọ này cắn,

506
00:29:27,058 --> 00:29:30,394
và giờ họ sẽ chuyển sang thịt thay thế,

507
00:29:30,478 --> 00:29:33,940
và đó là một phần của kế hoạch trục lợi
bằng thịt tổng hợp.

508
00:29:34,023 --> 00:29:35,775
Rõ ràng, nhờ sự vô lý của nó,

509
00:29:35,858 --> 00:29:37,819
tin này được chia sẻ rộng rãi hơn

510
00:29:37,902 --> 00:29:39,612
vì nó quá khó tin

511
00:29:39,695 --> 00:29:42,490
đến mức người bình thường sẽ nghĩ:
"Rõ là điên",

512
00:29:42,573 --> 00:29:45,076
và được tính là tin thường hoặc tích cực.

513
00:29:45,159 --> 00:29:48,120
Mừng là ông cười.
Tôi thì thấy tin này rất buồn.

514
00:29:48,204 --> 00:29:51,165
Thật thú vị
nếu biết cách phản bác những thứ đó,

515
00:29:51,749 --> 00:29:54,585
mà nhiều cách phản bác
có thể làm mọi thứ tệ đi.

516
00:29:54,669 --> 00:29:57,088
Phải. Chúng tôi để ý là
nếu ông cố kiểm chứng,

517
00:29:57,171 --> 00:30:00,132
điều đó thường sẽ chỉ làm nổi bật
câu chuyện cho nhiều người.

518
00:30:00,216 --> 00:30:01,217
Đúng thế.

519
00:30:01,300 --> 00:30:03,719
Tôi thích đám mây từ khóa đó. Thật tuyệt.

520
00:30:03,803 --> 00:30:06,347
- Vâng.
- Đó là danh sách công việc của tôi.

521
00:30:08,516 --> 00:30:11,310
Bill khá dửng dưng
với các thông tin sai lệch.

522
00:30:11,394 --> 00:30:12,478
GIÁM ĐỐC ĐIỀU HÀNH

523
00:30:12,562 --> 00:30:15,773
Một vài chuyện điên rồ đến nỗi
nó làm anh ấy phì cười.

524
00:30:17,108 --> 00:30:18,901
Nhưng khi nói chuyện với Bill,

525
00:30:18,985 --> 00:30:22,655
tôi thấy vấn đề thông tin sai lệch
vẫn làm ông ấy lúng túng

526
00:30:22,738 --> 00:30:27,368
vì chúng tôi vẫn chưa biết
làm thế nào để giải quyết vấn đề

527
00:30:27,451 --> 00:30:30,705
một cách căn bản và có hệ thống.

528
00:30:30,788 --> 00:30:31,956
Trong đại dịch,

529
00:30:32,039 --> 00:30:35,835
ta thấy các video có các bệnh nhân
phát biểu trên giường bệnh:

530
00:30:35,918 --> 00:30:37,753
"Giờ tôi muốn vắc-xin",

531
00:30:37,837 --> 00:30:41,132
và ta thấy họ được giải thích
rằng đã quá muộn.

532
00:30:42,633 --> 00:30:45,094
Bạn có thể nói hàng triệu người đã chết

533
00:30:45,177 --> 00:30:49,140
vì thông tin sai lệch này.

534
00:30:49,223 --> 00:30:55,271
Thật khó để không thấy
khó hiểu và đau lòng về chuyện này.

535
00:30:58,816 --> 00:31:02,945
Hồi mới ngoài 20,
có tin đồn rằng tôi là đàn ông,

536
00:31:03,654 --> 00:31:05,990
và khi đó tôi đang đi khắp thế giới.

537
00:31:06,073 --> 00:31:10,161
Ý tôi là, tôi đi lưu diễn,
quảng bá đĩa nhạc,

538
00:31:10,244 --> 00:31:13,956
và gần như tất cả đều phỏng vấn tôi là:
"Cô biết đó, chúng tôi…"

539
00:31:14,040 --> 00:31:17,001
Chà, trên mạng có một hình ảnh bị làm giả.

540
00:31:17,084 --> 00:31:17,919
Chà.

541
00:31:18,002 --> 00:31:22,715
Và họ nói: "Có tin đồn rằng cô là đàn ông.
Cô nói sao về điều đó?"

542
00:31:22,798 --> 00:31:24,926
Cô có lên mạng không, Lady Gaga?

543
00:31:25,009 --> 00:31:27,720
- Tôi cố tránh.
- Ừ. Vì ở đó toàn tin đồn nhảm.

544
00:31:27,803 --> 00:31:28,721
- Thật sao?
- Ừ.

545
00:31:30,181 --> 00:31:33,059
- Nghe vài chuyện nhé?
- Đành vậy thôi.

546
00:31:33,142 --> 00:31:37,605
Có người nói Lady Gaga thực sự là
một chàng trai được trời phú về hạ bộ.

547
00:31:37,688 --> 00:31:40,566
Còn tin đồn điên rồ
rằng cô là người lưỡng tính?

548
00:31:40,650 --> 00:31:42,485
Cô thấy sao khi đọc nó?

549
00:31:43,444 --> 00:31:46,113
Thật thú vị khi nhiều nghệ sĩ tuyên bố:

550
00:31:46,197 --> 00:31:48,532
"Nó hoàn toàn sai", cô thì đùa với nó.

551
00:31:48,616 --> 00:31:53,579
Sao tôi phải phí thì giờ để ra thông cáo
báo chí về việc tôi có dương vật không?

552
00:31:53,663 --> 00:31:56,165
Người hâm mộ và tôi đều không quan tâm.

553
00:31:56,248 --> 00:31:58,542
Tôi không trả lời câu hỏi đó là bởi vì

554
00:31:59,377 --> 00:32:02,797
tôi không cảm thấy mình là nạn nhân
của lời nói dối đó,

555
00:32:02,880 --> 00:32:06,968
nhưng tôi nghĩ nếu một đứa trẻ
bị buộc tội như vậy, nó sẽ nghĩ

556
00:32:07,051 --> 00:32:10,179
liệu một người nổi tiếng như tôi
có xấu hổ không?

557
00:32:10,262 --> 00:32:13,933
Có lẽ ý của tôi là
tôi đã từng gặp nhiều tình huống

558
00:32:14,016 --> 00:32:17,687
mà khi đó việc đính chính một tin đồn
không phục vụ cho…

559
00:32:17,770 --> 00:32:20,398
Tôi đã nghĩ cho người khác.

560
00:32:21,107 --> 00:32:25,152
Khi đó, tôi cố kích thích suy nghĩ
và gây rối loạn bằng cách khác.

561
00:32:25,236 --> 00:32:29,365
Tôi đã cố sử dụng thông tin sai lệch đó
để tạo một điểm gây rối khác.

562
00:32:29,991 --> 00:32:34,203
Tôi nghĩ mọi người nghĩ rằng
với một nghệ sĩ biểu diễn như tôi,

563
00:32:34,286 --> 00:32:37,123
thứ tôi trình diễn là thứ không có thật,

564
00:32:37,206 --> 00:32:41,002
nhưng với tôi, đó là điều chân thực nhất
mà họ có thể thấy ở tôi.

565
00:32:41,085 --> 00:32:42,586
Nó chân thực hơn nhiều

566
00:32:42,670 --> 00:32:49,427
so với những tin đồn được thiết kế
xung quanh tôi để kiếm lượt truy cập.

567
00:32:49,510 --> 00:32:50,344
Đúng thế.

568
00:32:52,972 --> 00:32:55,725
Anh nghĩ có chiến thuật nào
để giảm nó không?

569
00:32:55,808 --> 00:33:01,063
Đó là một vấn đề rất nhạy cảm
vì ta muốn đảm bảo

570
00:33:01,147 --> 00:33:03,983
một yếu tố quan trọng
trong sự tự do ngôn luận.

571
00:33:04,817 --> 00:33:09,655
Trừ việc tự do ngôn luận không cho phép
anh hô có cháy ở một rạp chiếu phim,

572
00:33:09,739 --> 00:33:12,658
nên ta phải xem xét lại
xem có thể làm được gì.

573
00:33:12,742 --> 00:33:17,747
Nghiên cứu mới cho thấy TikTok có thể
đang bơm các nội dung độc hại cho trẻ em.

574
00:33:17,830 --> 00:33:19,832
Về cơ bản, bạn phải lựa chọn.

575
00:33:19,915 --> 00:33:23,878
Bạn đứng về phía tự do ngôn luận,
tự do phát biểu…

576
00:33:23,961 --> 00:33:25,880
TÁC GIẢ, FREE SPEECH: A HISTORY

577
00:33:25,963 --> 00:33:30,384
…hay bạn muốn loại bỏ
các nội dung độc hại?

578
00:33:31,677 --> 00:33:34,472
Tôi thấy ở đây có sự vi phạm nghiêm trọng
Tu chính án thứ nhất

579
00:33:34,555 --> 00:33:39,435
về quyền kiểm soát của chính phủ với
Twitter trước đây, và giờ không còn nữa,

580
00:33:39,518 --> 00:33:42,021
nên Tu chính án tồn tại là có lý do.

581
00:33:42,104 --> 00:33:45,816
Tôi không cần nghe Elon Musk giảng
về tự do ngôn luận. Không.

582
00:33:45,900 --> 00:33:49,945
Anh ta quyết định sẽ cho phép
tự do ngôn luận trên nền tảng của mình.

583
00:33:50,029 --> 00:33:52,239
Tự do ngôn luận không hình thành
ở quy mô đó,

584
00:33:52,323 --> 00:33:55,493
nên nó giúp những kẻ xấu chơi
có quyền lực khổng lồ.

585
00:33:58,370 --> 00:34:02,792
Tôi thường tham khảo
vụ án Packer và bang Utah.

586
00:34:02,875 --> 00:34:06,670
Bang này đã cấm treo quảng cáo thuốc lá,

587
00:34:06,754 --> 00:34:08,839
và công ty thuốc lá Packer đã nói:

588
00:34:08,923 --> 00:34:12,134
"Ta có quyền tự do ngôn luận.
Ta được treo quảng cáo".

589
00:34:12,218 --> 00:34:14,220
Vụ này lên đến Tòa án Tối cao,

590
00:34:14,303 --> 00:34:16,889
và thẩm phán Brandeis đã ra phán quyết.

591
00:34:17,640 --> 00:34:19,850
Về cơ bản, ông ấy lập luận rằng

592
00:34:19,934 --> 00:34:23,145
việc lắp đặt bảng quảng cáo
ở một không gian cộng đồng

593
00:34:23,229 --> 00:34:25,773
đã khiến người ta phải nhìn đi chỗ khác.

594
00:34:25,856 --> 00:34:27,316
Họ phải tránh nhìn nó.

595
00:34:27,399 --> 00:34:30,569
Hành vi ngôn từ đã được ưu ái hơn nhiều

596
00:34:30,653 --> 00:34:32,571
so với những người phải nghe nó.

597
00:34:32,655 --> 00:34:36,617
Mạng xã hội không phải là vấn đề
về ngôn luận hay hành vi ngôn từ.

598
00:34:36,700 --> 00:34:38,202
Nó là vấn đề về khuếch đại.

599
00:34:38,285 --> 00:34:42,665
Nếu tôi chọn đọc thông tin của anh,
cũng ổn thôi,

600
00:34:42,748 --> 00:34:45,167
nhưng bị ép phải đọc là thế nào?

601
00:34:45,251 --> 00:34:46,752
Đó là hai thứ khác nhau.

602
00:34:48,504 --> 00:34:51,132
Bạn có quyền
được tỏ ra khốn nạn và thù ghét,

603
00:34:51,215 --> 00:34:54,426
và nội dung đó có thể tiếp tục tồn tại

604
00:34:54,510 --> 00:34:55,803
trên nền tảng đó.

605
00:34:55,886 --> 00:34:58,222
Những người tìm hiểu về nó có thể thấy,

606
00:34:58,305 --> 00:35:00,558
nhưng nền tảng không có nghĩa vụ

607
00:35:00,641 --> 00:35:02,768
gạt nó khỏi feed thuật toán đề xuất.

608
00:35:03,644 --> 00:35:06,730
Nên, câu hỏi rằng ai sẽ đặt ra giới hạn

609
00:35:06,814 --> 00:35:10,359
giữa quyền tự do biểu đạt
và tác hại thực sự với thế giới

610
00:35:10,442 --> 00:35:13,028
chính là câu hỏi
cho thời đại của chúng ta.

611
00:35:13,112 --> 00:35:16,157
THẢO LUẬN VỀ THÔNG TIN SAI LỆCH
TRUNG TÂM QUAN SÁT INTERNET STANFORD

612
00:35:16,240 --> 00:35:20,077
Mọi thứ được xây dựng ngày nay
được xây dựng trong thời đại phân cực.

613
00:35:20,161 --> 00:35:22,454
Các nhà khoa học xã hội đã chỉ ra rằng

614
00:35:22,538 --> 00:35:23,956
nó có trước cả Internet.

615
00:35:24,039 --> 00:35:27,918
Ta nói về việc bịa đặt, tin đồn,
thông tin sai lệch,

616
00:35:28,002 --> 00:35:30,254
và nó đã trở thành một vấn đề cá nhân.

617
00:35:30,796 --> 00:35:33,048
Ông Gates, ông ngờ tới chuyện này chứ?

618
00:35:33,132 --> 00:35:37,887
Ông có từng nghĩ về điều này,
hay đây là hiện tượng hoàn toàn bất ngờ?

619
00:35:37,970 --> 00:35:44,810
Tôi không nhận ra vương quốc kỹ thuật số
sẽ cho phép mọi người tập hợp lại

620
00:35:44,894 --> 00:35:48,898
và vui vẻ
với những thứ thường là không có thật,

621
00:35:48,981 --> 00:35:51,609
nên tôi khá lo lắng về điều đó.

622
00:35:51,692 --> 00:35:53,861
Đó là điều chỉ có thể tệ đi,

623
00:35:53,944 --> 00:35:56,947
hay sẽ có một bước ngoặt
khiến mọi thứ tốt hơn chút?

624
00:35:57,448 --> 00:36:00,451
Tôi nghĩ có các vấn đề
về công nghệ và xã hội,

625
00:36:00,534 --> 00:36:04,663
chúng giao thoa, và vì mạng xã hội gom
tất cả vào không gian chung,

626
00:36:04,747 --> 00:36:09,585
đặt họ ở cùng một cơ sở hạ tầng, nơi nhiều
sự giới thiệu, quyết định về quản lý,

627
00:36:09,668 --> 00:36:12,796
và các quyết định thiết kế tồi tệ
vô tình được đưa ra.

628
00:36:14,924 --> 00:36:18,344
Thứ hầu hết các nền tảng dùng để thu hút
mọi người là cảm giác cộng đồng.

629
00:36:18,844 --> 00:36:21,055
Tôi đã dùng ẩn dụ về đàn chim sáo đá.

630
00:36:21,138 --> 00:36:22,556
Bầy đàn kiểu đó.

631
00:36:22,640 --> 00:36:27,186
Chúng bay loạn xạ vì mỗi con chim có thể
thấy bảy con chim gần nhất với nó,

632
00:36:27,895 --> 00:36:29,563
nên khi một con đổi hướng,

633
00:36:29,647 --> 00:36:33,275
nó tạo ra hiệu ứng tầng
khiến tất cả di chuyển rất nhanh,

634
00:36:34,151 --> 00:36:37,404
mà không hề biết
các con còn lại trong bầy đang làm gì.

635
00:36:37,488 --> 00:36:41,659
Bạn thấy gì đó xuất hiện
trên bản tin của bạn, và bạn ấn thích,

636
00:36:41,742 --> 00:36:44,787
không nghĩ rằng nó có tác động nào,

637
00:36:44,870 --> 00:36:48,707
mà một khi tham gia, bạn đã cung cấp
cho nó thông tin về sở thích.

638
00:36:48,791 --> 00:36:51,585
Nếu ở nhóm bài trừ vắc-xin,
bạn sẽ thích vệt hóa chất.

639
00:36:51,669 --> 00:36:54,171
Nếu thích vệt hóa chất,
đây là trái đất phẳng,

640
00:36:54,255 --> 00:36:58,425
nó liên tục giới thiệu nội dung cho bạn
vì muốn giành sự chú ý của bạn

641
00:36:58,509 --> 00:37:00,886
để chiến thắng
các nền tảng đang làm tương tự.

642
00:37:03,514 --> 00:37:07,059
Tôi nghĩ tôi đã sai lầm
khi nghĩ rằng khi người ta ngồi đó,

643
00:37:07,142 --> 00:37:09,478
họ chủ yếu chỉ cố tìm sự thật

644
00:37:09,561 --> 00:37:12,648
và sẽ có ít thông tin sai lệch hơn,

645
00:37:12,731 --> 00:37:16,902
nhưng vì ta kết nối với mọi thứ qua mạng,
kể cả tôi,

646
00:37:16,986 --> 00:37:19,113
nếu có một bài báo có tiêu đề:

647
00:37:19,196 --> 00:37:23,450
"Người Mà Bạn Không Đồng Tình Về Chính Trị
Còn Ngốc Hơn Bạn Nghĩ",

648
00:37:23,534 --> 00:37:28,956
tôi có lẽ sẽ ấn vào và nghĩ:
"Này, đúng rồi! Đúng là như vậy. Ừ".

649
00:37:29,957 --> 00:37:32,918
Kết quả của sự phân cực ở Mỹ là

650
00:37:33,002 --> 00:37:37,756
cuộc đối thoại này đã trở thành cuộc chiến
đảng phái, mà nó xảy ra trên toàn cầu.

651
00:37:38,424 --> 00:37:39,550
CAIRO, AI CẬP

652
00:37:39,633 --> 00:37:42,428
Năm 2010, các nhóm hoạt động
bắt đầu nhận ra

653
00:37:42,511 --> 00:37:45,347
rằng Internet là
một công cụ tổ chức mạnh mẽ.

654
00:37:45,431 --> 00:37:48,100
Bằng chứng rõ ràng nhất là Mùa xuân Ả Rập.

655
00:37:50,936 --> 00:37:53,230
Điều này làm các chính phủ thức tỉnh.

656
00:37:53,314 --> 00:37:57,443
Họ không còn nghĩ đó chỉ là nơi trò chuyện
mà giờ còn để lật đổ chế độ.

657
00:37:57,526 --> 00:38:01,155
Nên ta bắt đầu thấy
các chính phủ kết hợp Internet

658
00:38:01,238 --> 00:38:03,657
vào bộ máy tuyên truyền của họ.

659
00:38:03,741 --> 00:38:06,827
Tổ chức IS sản xuất ra
các tài liệu tuyên truyền

660
00:38:06,910 --> 00:38:08,829
mỗi ngày.

661
00:38:09,496 --> 00:38:13,000
Tổ chức IS làm điều đó công khai,
trong khi Nga thì bí mật,

662
00:38:13,083 --> 00:38:16,086
và bỗng dưng xuất hiện
một cuộc chiến giữa các bên,

663
00:38:16,170 --> 00:38:19,089
các phe phái tranh giành
sự chú ý, ảnh hưởng,

664
00:38:19,173 --> 00:38:21,050
và quyền lực ở thế giới thực.

665
00:38:21,592 --> 00:38:26,055
Ta đã thấy các hoạt động gây ảnh hưởng
đến từ Ả Rập Xê Út, Ai Cập, Ấn Độ,

666
00:38:26,138 --> 00:38:28,807
Pakistan, Jordan, và Chúa ơi, nước Mỹ.

667
00:38:28,891 --> 00:38:30,225
- Cả Mỹ nữa.
- Nhỉ?

668
00:38:30,893 --> 00:38:34,980
Tất cả đều đang cố thao túng
không gian thông tin của kẻ thù,

669
00:38:35,064 --> 00:38:38,400
và điều này liên quan đến các
khái niệm cổ về chiến tranh và thống trị

670
00:38:38,484 --> 00:38:41,570
nơi bạn có thể khiến
một nhóm người trong một nước

671
00:38:41,653 --> 00:38:43,697
chống lại một nhóm ở nước khác,

672
00:38:43,781 --> 00:38:48,202
bạn có thể gây bất ổn cho kẻ thù
chỉ bằng những căng thẳng vốn có

673
00:38:48,285 --> 00:38:49,787
đã tồn tại trên thế giới.

674
00:38:50,621 --> 00:38:54,333
Vấn đề về thông tin sai lệch này
đã bị khuếch đại

675
00:38:54,416 --> 00:38:58,462
vì ta đang bị quá tải
và ngập ngụa trong thông tin.

676
00:38:58,545 --> 00:39:03,092
Ta hầu như không có thì giờ hay không gian
để nghĩ chứ đừng nói là làm gì sâu sắc,

677
00:39:03,175 --> 00:39:06,929
nên kết quả là
ta sẽ chấp nhận thứ ta đọc được,

678
00:39:07,930 --> 00:39:10,557
và tôi nghĩ mọi người thấy hoài nghi

679
00:39:10,641 --> 00:39:14,395
về thế giới được trưng ra cho họ,
mà ta chẳng còn cách nào khác.

680
00:39:16,855 --> 00:39:19,691
Rốt cuộc thì đây là một vấn đề xã hội,

681
00:39:19,775 --> 00:39:22,736
và sẽ phải có luật và các quy định

682
00:39:22,820 --> 00:39:25,823
dẫn đến giải pháp cho điều này.

683
00:39:27,116 --> 00:39:30,244
Rõ ràng là mỗi quốc gia lại có
một cách xử lý riêng,

684
00:39:30,327 --> 00:39:33,539
nhưng ở Mỹ thì vô cùng phức tạp.

685
00:39:34,456 --> 00:39:37,000
Ông đã nói
về các cải cách ông đã thực hiện,

686
00:39:37,084 --> 00:39:39,420
song tôi không nghĩ
ông sẽ giải quyết được vấn đề.

687
00:39:39,503 --> 00:39:41,797
Tôi nghĩ Quốc hội sẽ phải giúp ông.

688
00:39:42,923 --> 00:39:48,220
Ta không còn tin được Meta, và nói thật là
bất kỳ nền tảng mạng xã hội nào khác,

689
00:39:48,303 --> 00:39:52,724
trong việc cung cấp các biện pháp bảo vệ
mà trẻ em và bố mẹ đáng được hưởng.

690
00:39:52,808 --> 00:39:57,938
Ông Zuckerberg, vì sao công ty ông
không nên bị kiện vì việc này?

691
00:39:58,605 --> 00:40:00,107
Ông nên chịu trách nhiệm chứ?

692
00:40:00,190 --> 00:40:02,776
Thượng nghị sĩ,
tôi đã trả lời rồi. Đây là…

693
00:40:02,860 --> 00:40:05,529
Trả lời lại đi.
Cá nhân ông sẽ chịu trách nhiệm chứ?

694
00:40:05,612 --> 00:40:07,448
Hôm nay có gia đình các nạn nhân ở đây.

695
00:40:07,531 --> 00:40:11,618
Giờ ông muốn xin lỗi những người bị hại
do các bài đăng của ông chứ?

696
00:40:11,702 --> 00:40:13,036
Cho ông ta xem ảnh đi.

697
00:40:14,163 --> 00:40:17,624
Khó mà kỳ vọng
họ sẽ nhận trách nhiệm tự điều chỉnh mình.

698
00:40:17,708 --> 00:40:20,919
Ta phải tái cấu trúc cả bộ máy

699
00:40:21,003 --> 00:40:23,505
mà các tập đoàn công nghệ này hoạt động

700
00:40:23,589 --> 00:40:27,092
để đảm bảo người dân được bảo vệ thực sự,

701
00:40:27,176 --> 00:40:29,970
nhất là những người yếu thế
trong xã hội chúng ta.

702
00:40:30,471 --> 00:40:35,100
Tôi tin ta nên có một phạm vi kiểm duyệt
nội dung phân tán hơn,

703
00:40:35,184 --> 00:40:37,644
khi đó người dùng có thêm quyền kiểm soát

704
00:40:37,728 --> 00:40:41,773
thay vì để Mark Zuckerberg
hay những người khác quyết định

705
00:40:41,857 --> 00:40:45,277
về chính sách, thứ mà sau đó
được áp dụng cho hai tỷ người.

706
00:40:45,360 --> 00:40:49,364
Internet sống nhờ tiền thuế,
và họ đã lấy một thứ ta trả tiền để có

707
00:40:49,448 --> 00:40:52,659
rồi đưa ra những quyết định
ảnh hưởng đến xã hội,

708
00:40:52,743 --> 00:40:54,369
gây tác động thực sự,

709
00:40:54,453 --> 00:40:58,081
từ nghiện mạng xã hội
cho đến nổi dậy và cực đoan hóa

710
00:40:58,165 --> 00:41:00,334
song không phải chịu trách nhiệm.

711
00:41:00,417 --> 00:41:03,462
Ta chẳng làm gì cả.
Không gì cả. Con số không.

712
00:41:06,340 --> 00:41:10,260
Tôi nghĩ tình trạng
thông tin sai lệch kéo dài là lỗi chung.

713
00:41:10,344 --> 00:41:11,553
Chắc chắn rồi.

714
00:41:11,637 --> 00:41:15,307
Ta không thể chỉ đổ lỗi cho mạng xã hội

715
00:41:15,390 --> 00:41:18,435
vì đã không đảm bảo họ làm ăn tử tế hơn.

716
00:41:18,519 --> 00:41:22,272
Tôi nghĩ chính chúng ta cũng cần
đặt ra tiêu chuẩn

717
00:41:22,356 --> 00:41:25,776
xem ta sẵn sàng duy trì thứ gì
trên các nền tảng của ta.

718
00:41:25,859 --> 00:41:27,945
Chà, giờ thật dễ dàng

719
00:41:29,321 --> 00:41:31,114
để đăng bất cứ thứ gì.

720
00:41:31,198 --> 00:41:36,787
Nếu ở sân chơi
có một đứa trẻ cục cằn và xấu tính,

721
00:41:37,412 --> 00:41:40,624
ừ thì vài chục đứa trẻ sẽ nghe thấy,
không hay lắm,

722
00:41:41,333 --> 00:41:43,001
mà biết đâu nó sẽ trưởng thành hơn,

723
00:41:43,085 --> 00:41:45,254
nhưng ở đây, cô đang ngồi trong nhà,

724
00:41:45,754 --> 00:41:49,967
và nếu có ai đó đặt vấn đề
về các giá trị truyền thống của cô,

725
00:41:50,050 --> 00:41:52,553
cô sẽ chỉ ngồi đó và gõ,

726
00:41:53,136 --> 00:41:56,848
và rồi hệ thống tiếp nhận thứ đó,
và nó không phải một sân chơi,

727
00:41:56,932 --> 00:41:58,517
mà có hàng triệu người.

728
00:41:59,184 --> 00:42:01,603
Nên thật khó để đổ lỗi cho từng cá nhân

729
00:42:01,687 --> 00:42:05,524
vì đây chỉ là
bản chất con người nhưng được phóng đại.

730
00:42:07,651 --> 00:42:09,695
Khi nghe ông nói về sân chơi,

731
00:42:09,778 --> 00:42:11,572
tôi đã nghĩ ngay rằng,

732
00:42:11,655 --> 00:42:15,784
nếu số người chửi bới nhau cùng lúc đủ lớn

733
00:42:15,867 --> 00:42:18,245
thì nên có một người xoa dịu cho họ.

734
00:42:18,328 --> 00:42:19,329
Không, cô nói đúng.

735
00:42:19,413 --> 00:42:22,457
Trên sân chơi đó,
nếu mọi thứ quá tầm kiểm soát,

736
00:42:22,541 --> 00:42:24,543
sẽ có người lớn xuất hiện

737
00:42:25,127 --> 00:42:29,756
và kể cả cô có tấn công ai đó,
cô vẫn thấy mặt họ,

738
00:42:29,840 --> 00:42:32,843
và có thể họ sẽ khóc hoặc bỏ chạy,

739
00:42:32,926 --> 00:42:37,306
và cô sẽ nghĩ: "Mình cố tình sao?
Mình đã làm người đó buồn".

740
00:42:37,389 --> 00:42:41,143
Trong khi đó, cô lại ngồi nhà,
gõ phím và thấy thật thông minh,

741
00:42:41,226 --> 00:42:45,897
cô không nhìn thấy phản ứng con người,
thứ khiến cô phải suy nghĩ lại.

742
00:42:48,483 --> 00:42:52,446
Giả sử con muốn hiểu
những người có quan điểm khác con,

743
00:42:52,529 --> 00:42:55,157
có cách nào để làm thế
trên quy mô lớn không?

744
00:42:55,782 --> 00:42:58,577
Vâng, chắc chắn bố sẽ phải
chủ động đi tìm.

745
00:42:58,660 --> 00:43:02,623
Nếu bố muốn hiểu bên ngược lại,
bố phải tự tìm,

746
00:43:02,706 --> 00:43:05,208
vì thuật toán điều chỉnh
dựa vào thứ bố xem

747
00:43:05,292 --> 00:43:07,169
hay nội dung hấp dẫn bố nhất.

748
00:43:07,252 --> 00:43:11,632
Thậm chí ta còn phải nhận thức rõ hơn
cái gì là đúng, cái gì là sai.

749
00:43:11,715 --> 00:43:15,344
Ừ, bố cũng muốn là lâu lâu sẽ có

750
00:43:15,427 --> 00:43:17,804
một người cánh tả với lập luận vững chãi

751
00:43:17,888 --> 00:43:21,808
giải thích vì sao họ nhìn nhận khác
và hiểu quan điểm của chúng ta.

752
00:43:21,892 --> 00:43:23,935
- Bố thích đọc thứ đó.
- Con nữa.

753
00:43:24,019 --> 00:43:25,854
Bố thích tập trung mọi người.

754
00:43:25,937 --> 00:43:28,273
Nên điều chỉnh thuật toán
sẽ rất quan trọng.

755
00:43:28,357 --> 00:43:31,652
Nếu con có thể nói: "Này,
nay tôi muốn xem nội dung ở cả hai bên.

756
00:43:31,735 --> 00:43:35,280
Đừng gọi tôi là cánh tả".
Ước gì con điều chỉnh được thuật toán để:

757
00:43:35,364 --> 00:43:39,618
"Nay tôi không muốn xem cái này,
mà xem cái này". Nên nếu được "nghịch"

758
00:43:39,701 --> 00:43:40,577
thì rất vui.

759
00:43:42,954 --> 00:43:46,416
Hiện tại, vấn đề với mạng xã hội là

760
00:43:46,500 --> 00:43:50,962
ta đang làm mất ổn định lòng tin rộng hơn
trong xã hội,

761
00:43:51,672 --> 00:43:56,009
và một khi lòng tin bị phá hủy,
phải có một thứ gì đó để thay thế.

762
00:43:56,093 --> 00:43:58,261
Bạn không thể cứ mãi hoài nghi

763
00:43:58,804 --> 00:44:01,431
vì hoài nghi không tạo ra kiến thức.

764
00:44:01,515 --> 00:44:06,645
Nếu bạn dựa trên tiền đề rằng
bạn không biết thứ bạn nghĩ bạn biết,

765
00:44:06,728 --> 00:44:10,524
bạn không thể đi xa.
Nó sẽ không giúp gì bạn cả.

766
00:44:10,607 --> 00:44:13,610
Khi các ông thực hiện nghĩa vụ,
nó sẽ không còn là âm mưu nữa.

767
00:44:13,694 --> 00:44:15,696
Anh đang cố hiểu bọn tôi
mà rõ ràng là không,

768
00:44:15,779 --> 00:44:18,073
anh cố bôi xấu bọn tôi, mà anh mới tệ.

769
00:44:18,156 --> 00:44:20,784
Tôi chẳng nghe được gì
vì khẩu trang của anh.

770
00:44:21,660 --> 00:44:25,497
Ngay lúc này đang có
những âm mưu mà không có giả thuyết,

771
00:44:25,580 --> 00:44:28,250
chúng gần như thay thế thuyết âm mưu thật.

772
00:44:28,333 --> 00:44:30,752
Họ đang chống lại chúng ta.

773
00:44:30,836 --> 00:44:33,880
Hoàn toàn không có giả thuyết
về lý do họ không muốn bạn biết.

774
00:44:33,964 --> 00:44:37,759
Lý do mà "họ" làm điều đó
còn không được bàn tới.

775
00:44:38,260 --> 00:44:40,762
Tôi nghĩ ta sắp đạt tới một ngưỡng

776
00:44:40,846 --> 00:44:42,472
mà nhiều người sẽ nhận ra

777
00:44:42,556 --> 00:44:46,393
rằng hệ thống như hiện tại
đang lấn át chúng ta.

778
00:44:46,476 --> 00:44:50,522
Nó cô lập, chia rẽ chúng ta.
Nó khiến tất cả chúng ta bị điên.

779
00:44:50,605 --> 00:44:55,235
Bill Gates nghĩ mình là Chúa,
kiểm soát hệ mặt trời,

780
00:44:55,318 --> 00:44:59,489
vì vậy ông ta đang ủng hộ thứ gọi là
công nghệ giảm ánh sáng mặt trời.

781
00:44:59,573 --> 00:45:04,703
Cảm ơn, Bill Gates,
vì đã lừa bọn tôi rằng đây là tuyết thật.

782
00:45:04,786 --> 00:45:05,996
Tuyết có tan nhé.

783
00:45:09,291 --> 00:45:10,625
Biết làm sao đây?

784
00:45:10,709 --> 00:45:13,128
Tôi không thể để việc đó làm tôi bận lòng

785
00:45:13,211 --> 00:45:18,258
khi một số người có cách nhìn rất tiêu cực
với việc tôi làm,

786
00:45:18,341 --> 00:45:23,221
nhưng tôi cần mức độ chấp nhận nhất định
để có thể hợp tác với các chính phủ,

787
00:45:23,305 --> 00:45:26,683
các nhà từ thiện khác
và tuyển các nhà khoa học giỏi nhất,

788
00:45:26,767 --> 00:45:31,188
nên bất kỳ thứ gì bắt đầu phá hoại
việc người ta hiểu chúng tôi là ai,

789
00:45:31,271 --> 00:45:33,648
đã đạt được những gì, đều là vấn đề.

790
00:45:34,274 --> 00:45:36,651
Ông có nghĩ ta đang đi vào một kỷ nguyên

791
00:45:36,735 --> 00:45:40,781
nơi ta có thể đưa nhân tính trở lại không?

792
00:45:41,490 --> 00:45:44,951
Tôi có, nhưng một phần là
tôi không có kế hoạch gì cụ thể.

793
00:45:45,035 --> 00:45:46,161
Thôi nào, Bill.

794
00:45:47,245 --> 00:45:49,998
Không, đôi khi…
Câu thoái thác tôi hay dùng là:

795
00:45:50,081 --> 00:45:52,250
"Thế hệ của tôi làm được nhiều thứ,

796
00:45:52,334 --> 00:45:55,962
nhưng chúng tôi đã để lại cho thế hệ sau
kha khá vấn đề".

797
00:45:56,046 --> 00:45:58,548
Chúng ta có một sự phân cực kỹ thuật số

798
00:45:58,632 --> 00:46:01,676
đè bẹp quyền tiếp cận thông tin,

799
00:46:02,219 --> 00:46:06,473
và hỡi những người trẻ,
hãy tạo ra luật mới đi.

800
00:46:06,556 --> 00:46:07,390
Phải.

801
00:46:07,474 --> 00:46:11,436
Hoặc là hãy cạnh tranh về sự xuất sắc
thay vì sự điên loạn,

802
00:46:12,062 --> 00:46:16,107
nhưng tôi thấy buồn
khi không có giải pháp gì.

803
00:46:18,401 --> 00:46:22,239
Với các sinh viên ở đây,
chủ yếu thuộc Thế hệ Z,

804
00:46:22,322 --> 00:46:26,243
các bạn có nghĩ có khoảng cách thế hệ
về thông tin sai lệch không?

805
00:46:26,326 --> 00:46:29,287
Chắc người trẻ cũng chẳng khá khẩm hơn.

806
00:46:29,371 --> 00:46:34,960
Tôi nghĩ giờ thế hệ trẻ gần như cảm thấy
họ được khuyến khích chia sẻ lập trường,

807
00:46:35,043 --> 00:46:37,504
nên khi các thế hệ trước thấy gì đó

808
00:46:37,587 --> 00:46:39,965
và tức giận, có thể họ sẽ chia sẻ.

809
00:46:40,048 --> 00:46:44,469
Nhưng người trẻ thì được khuyến khích
chia sẻ và giả vờ làm chuyên gia,

810
00:46:44,553 --> 00:46:47,597
và tôi nghĩ
điều đó có khi còn nguy hiểm hơn.

811
00:46:47,681 --> 00:46:50,016
Tôi hoài nghi về những gì có trên feed.

812
00:46:50,100 --> 00:46:52,644
Tôi biết tôi không thể bị thao túng,

813
00:46:52,727 --> 00:46:56,022
sự tự tin đó gần giống như
nói với thuật toán rằng:

814
00:46:56,106 --> 00:47:00,944
"Ừ, cho tao thêm đi. Hãy nói thêm về…"
Tôi sẽ xem tiếp vì tôi không bị thao túng.

815
00:47:01,027 --> 00:47:03,405
Em gái út của tôi nhỏ hơn tôi chín tuổi.

816
00:47:03,488 --> 00:47:05,740
Nó 20 tuổi, nên thuộc Thế hệ Z,

817
00:47:05,824 --> 00:47:08,451
và tôi thấy
giữa bọn tôi có sự khác biệt lớn.

818
00:47:11,037 --> 00:47:13,081
Bố trở nên lạc hậu khá nhanh.

819
00:47:13,164 --> 00:47:17,335
Bố không quan tâm lắm đến Facebook.

820
00:47:17,419 --> 00:47:19,671
- Con có chứ?
- Con không làm gì ở đó.

821
00:47:19,754 --> 00:47:23,216
Thường thì con có bao nhiêu danh tính
trên một hệ thống?

822
00:47:24,259 --> 00:47:25,343
Bao nhiêu gì ạ?

823
00:47:25,427 --> 00:47:28,138
Con có nhiều tính cách
trên một hệ thống không?

824
00:47:28,221 --> 00:47:32,517
Ý bố là tài khoản? Con có.
Thường bố sẽ có tài khoản công khai lớn,

825
00:47:32,601 --> 00:47:35,687
rồi một cái để đăng linh tinh
cho bạn bè thân thiết,

826
00:47:35,770 --> 00:47:38,106
chỉ những thứ vui vẻ bố đăng lên thôi.

827
00:47:38,189 --> 00:47:42,444
Ừ, bố hiểu,
nhưng bố là một người nghiêm túc,

828
00:47:42,527 --> 00:47:46,990
và làm thế nào để giữ sự nghiêm túc đó
và không trở nên nhàm chán?

829
00:47:47,073 --> 00:47:51,036
Người ta sẽ muốn xem đời sống hàng ngày
của một người họ không hiểu.

830
00:47:51,119 --> 00:47:53,705
Con hiểu khi nhiều người vào trang của con

831
00:47:53,788 --> 00:47:57,500
chỉ vì cái họ của con
hoặc muốn biết về gia đình mình,

832
00:47:57,584 --> 00:48:01,713
và những tấm ảnh có mặt con
hoặc những ảnh hở hang hơn,

833
00:48:01,796 --> 00:48:04,841
con được thích nhiều hơn,
mà con có thể đưa vào đó…

834
00:48:04,925 --> 00:48:08,094
Con có thể đưa vào đó
thông tin về sức khỏe sinh sản

835
00:48:08,178 --> 00:48:11,139
và mọi người sẽ biết về nội dung đó

836
00:48:11,222 --> 00:48:13,183
và vì con rất chăm

837
00:48:13,266 --> 00:48:18,229
chia sẻ thông tin về công bằng sinh sản
hay phụ nữ quyết định cơ thể của chính họ.

838
00:48:18,313 --> 00:48:22,525
Con còn thấy con bị bạo lực mạng nhiều hơn
vì có thêm người theo dõi.

839
00:48:22,609 --> 00:48:27,530
Con chọn dùng mạng xã hội
để giáo dục và hoạt động xã hội.

840
00:48:27,614 --> 00:48:30,533
Nên rất khó
để cân bằng giữa việc được yêu quý

841
00:48:30,617 --> 00:48:32,619
và lồng ghép ý định thật của mình.

842
00:48:32,702 --> 00:48:35,413
Đây là con số,
đây là nghiên cứu và sự thật.

843
00:48:35,497 --> 00:48:38,541
Một video phát trực tiếp
những gì bố nói thường ngày

844
00:48:38,625 --> 00:48:40,001
đã rất tuyệt rồi.

845
00:48:40,085 --> 00:48:40,919
Được thôi.

846
00:48:41,002 --> 00:48:44,214
- Và nhắn tin đi. Đừng gửi email nữa.
- Email thì sao?

847
00:48:44,297 --> 00:48:47,050
Chẳng ai dùng email
để liên lạc cá nhân, bố ạ.

848
00:48:47,133 --> 00:48:50,220
- Bọn bố toàn thế hồi 40 năm trước.
- Thì rõ ràng.

849
00:48:50,303 --> 00:48:53,556
Nhưng không phải năm nay
và trong tương lai càng không.

850
00:48:56,685 --> 00:48:57,811
- Xong chưa?
- Rồi.

851
00:48:58,353 --> 00:49:00,397
Được rồi. Cảm ơn.

852
00:49:01,815 --> 00:49:04,234
Anh muốn tôi làm gì? Đứng dậy và đi à?

853
00:49:04,317 --> 00:49:06,027
- Cảm ơn.
- Không, cảm ơn anh.

854
00:49:06,611 --> 00:49:12,409
Khiến nhân loại khao khát được chung sống
và nghĩ cho quốc gia hay thế giới

855
00:49:12,492 --> 00:49:17,706
thay vì đối đầu trong nước,
đó là một thử thách.

856
00:49:18,748 --> 00:49:21,251
Ý tôi là,
biến đổi khí hậu chỉ là một ví dụ

857
00:49:21,334 --> 00:49:23,837
về thứ mà ta phải chung tay giải quyết.

858
00:49:23,920 --> 00:49:27,549
Nhưng giờ, với thông tin sai lệch,
tiến trình đó đang gặp nguy

859
00:49:28,258 --> 00:49:32,804
nhưng tôi hy vọng ta có thể giảm thiểu
thiệt hại từ thông tin sai lệch

860
00:49:32,887 --> 00:49:36,057
và tiếp tục cải thiện con người.

861
00:49:37,100 --> 00:49:39,060
Tôi nghĩ ta có thể làm vài thứ

862
00:49:39,144 --> 00:49:42,856
để trở nên bớt khốn nạn
với người mà ta bất đồng ý kiến.

863
00:49:42,939 --> 00:49:44,107
Thứ nhất, đọc sách.

864
00:49:44,691 --> 00:49:47,986
Hãy ngồi với suy nghĩ của mình
và của người khác một lúc.

865
00:49:48,069 --> 00:49:52,657
Thứ hai, đi du lịch. Bất cứ đâu.
Trải nghiệm gì đó khác, dù ngay gần nhà,

866
00:49:52,741 --> 00:49:55,076
và thứ ba, hãy nhượng bộ.

867
00:49:55,160 --> 00:49:58,455
Anh biết tôi nghĩ gì về người đó ư?
Khi họ nghĩ tôi đúng,

868
00:49:58,538 --> 00:50:01,291
và khi họ có thể thừa nhận
là họ có thể sai,

869
00:50:01,374 --> 00:50:04,502
và ta sẽ không thể đối thoại
nếu không nhượng bộ.

870
00:50:04,586 --> 00:50:08,840
Nếu ta có thể tạo ra những người
đủ lành mạnh để nói: "Có lẽ tôi đã sai",

871
00:50:10,091 --> 00:50:11,384
ta có chút hy vọng.

872
00:50:46,503 --> 00:50:48,463
Biên dịch: Nathalie Nguyen