1
00:00:14,682 --> 00:00:17,852
Thật điên rồ khi có một nguồn năng lượng

2
00:00:18,436 --> 00:00:21,814
siêu rẻ và cung cấp được cho cả xã hội.

3
00:00:21,898 --> 00:00:24,984
Xã hội của chúng ta
sống nhờ vào hydrocarbon.

4
00:00:25,068 --> 00:00:26,861
Xăng, khí tự nhiên và than đá.

5
00:00:29,072 --> 00:00:33,701
Đồng thời, hiện tượng
giải phóng năng lượng sẽ trở thành CO2,

6
00:00:35,703 --> 00:00:39,707
sau đó khí CO2 như một tấm gương
phản xạ nhiệt trở lại,

7
00:00:39,791 --> 00:00:42,835
điều gây ra
đủ thứ hiệu ứng thời tiết đau thương.

8
00:00:49,258 --> 00:00:53,179
Tổng lượng khí thải là
hơn 50 tỷ tấn một năm,

9
00:00:53,262 --> 00:00:55,056
một con số đáng kinh ngạc.

10
00:00:56,933 --> 00:01:00,353
Ta biết chắc chắn rằng
nếu cứ tiếp tục sử dụng hydrocarbon,

11
00:01:00,436 --> 00:01:02,522
mọi thứ sẽ trở nên rất tệ,

12
00:01:04,357 --> 00:01:08,569
Nên ta cần phải
từ bỏ hydrocarbon gần như hoàn toàn.

13
00:01:08,653 --> 00:01:09,987
Chà, chính thức rồi.

14
00:01:10,071 --> 00:01:14,867
Năm nay đã bằng với năm kỷ lục
về số ngày nóng trên 43 độ.

15
00:01:15,827 --> 00:01:18,579
Ông có tin
đây là thử thách khó nhất với nhân loại?

16
00:01:18,663 --> 00:01:19,664
Chắc chắn rồi.

17
00:01:21,958 --> 00:01:24,043
Chẳng có lý do gì để nó xảy ra cả.

18
00:01:25,545 --> 00:01:27,672
Ta có nhiều giải pháp.

19
00:01:28,965 --> 00:01:33,636
ĐIỀU GÌ KẾ TIẾP?

20
00:01:33,719 --> 00:01:38,432
CHÚNG TA CÓ THỂ NGĂN CHẶN
TÌNH TRẠNG NÓNG LÊN TOÀN CẦU KHÔNG?

21
00:01:45,606 --> 00:01:50,444
Thực tế, nhiên liệu hóa thạch có mặt ở mọi
hoạt động của chúng ta, theo nhiều cách.

22
00:01:50,945 --> 00:01:53,114
Từ xem và sạc điện thoại…

23
00:01:53,197 --> 00:01:54,031
CÂY VIẾT

24
00:01:54,115 --> 00:01:56,951
…đến ra sân trượt băng và đi bơi.

25
00:01:57,034 --> 00:01:59,579
Những thứ đó đều được làm nóng
hoặc làm mát.

26
00:01:59,662 --> 00:02:02,915
Quy mô của giải pháp
phải phù hợp với quy mô của vấn đề,

27
00:02:02,999 --> 00:02:05,209
và điều đó thật khó tưởng tượng.

28
00:02:08,129 --> 00:02:10,256
Ta nghiện nhiên liệu hóa thạch,

29
00:02:10,339 --> 00:02:13,426
và không thể nói bỏ mà bỏ được ngay.

30
00:02:13,509 --> 00:02:14,343
NHÀ BÁO

31
00:02:16,554 --> 00:02:21,100
Hệ thống điện sẽ sụp đổ.
Bạn sẽ không thể lái xe đi làm.

32
00:02:21,184 --> 00:02:23,144
Nông dân sẽ không có phân bón.

33
00:02:23,227 --> 00:02:27,732
Bạn không thể xây các tòa nhà
và đường mới. Mọi người sẽ chết cóng.

34
00:02:27,815 --> 00:02:33,404
Hầu như chẳng có điều gì
không dùng đến một lượng lớn hydrocarbon.

35
00:02:37,074 --> 00:02:39,076
Đặc biệt vì tôi di chuyển nhiều,

36
00:02:39,577 --> 00:02:42,955
tôi sẽ thuộc số người
có dấu chân carbon cao nhất.

37
00:02:43,039 --> 00:02:45,541
MỘT GỌNG KÍNH
KHÍ THẢI TRUNG BÌNH = 3,7 CÂN

38
00:02:45,625 --> 00:02:52,089
Nhưng tôi có thể mua công nghệ
để trung hòa mức khí thải của mình.

39
00:02:52,173 --> 00:02:54,425
MỘT LẠNG HAMBURGER
KHÍ THẢI TRUNG BÌNH = 3,231 CÂN

40
00:02:54,508 --> 00:02:56,802
Tôi cũng mua tín chỉ carbon.

41
00:02:58,012 --> 00:03:00,890
Rõ ràng, tôi đủ khả năng làm việc đó,

42
00:03:00,973 --> 00:03:03,684
nên đó không thực sự là
một phần của giải pháp.

43
00:03:09,732 --> 00:03:13,819
Bill Gates, chào mừng trở lại.
Giờ ông sẽ nói về biến đổi khí hậu.

44
00:03:13,903 --> 00:03:17,448
Trong cuốn sách mới,
ông nói về cách tránh thảm họa khí hậu.

45
00:03:17,531 --> 00:03:20,743
Tất cả chúng ta cần loại bỏ
dấu chân carbon của mình

46
00:03:20,826 --> 00:03:24,872
bằng cách thúc đẩy sự đổi mới nhanh hơn
so với bình thường.

47
00:03:25,623 --> 00:03:28,918
Cả đời, tôi đã được chứng kiến
sự đổi mới của con người.

48
00:03:29,001 --> 00:03:32,463
Cuộc cách mạng số
mà tôi may mắn được tham gia

49
00:03:33,047 --> 00:03:35,258
đã khiến mọi người rất bất ngờ.

50
00:03:36,467 --> 00:03:38,469
Bản chất của Microsoft là gì?

51
00:03:38,552 --> 00:03:41,055
Một chiếc máy tính ở mọi bàn, mọi căn nhà.

52
00:03:41,138 --> 00:03:43,975
- Bàn của tôi chưa có.
- Chúng tôi đang cố gắng.

53
00:03:45,393 --> 00:03:47,144
Tôi nhớ khi đọc cuốn sách.

54
00:03:47,228 --> 00:03:49,772
Cách tiếp cận của anh ấy là bằng hệ thống.

55
00:03:49,855 --> 00:03:54,068
Tôi kể với mọi người về cuốn sách, kiểu:
"Nó chỉ là biểu đồ tròn, nhé?"

56
00:03:54,151 --> 00:03:58,364
Đó là sách biểu đồ tròn hay nhất
với biểu đồ tròn của mọi nguyên nhân.

57
00:03:58,447 --> 00:04:02,118
Bạn chưa "đủ tuổi" nói chuyện này
trừ khi hiểu biểu đồ tròn đó.

58
00:04:04,078 --> 00:04:06,414
Khí thải đến từ nhiều lĩnh vực kinh tế.

59
00:04:06,497 --> 00:04:07,331
SẢN XUẤT
29%

60
00:04:07,373 --> 00:04:09,750
Lĩnh vực sản xuất hoặc công nghiệp

61
00:04:09,834 --> 00:04:12,920
sản xuất thép, xi măng, hóa chất.

62
00:04:13,004 --> 00:04:18,426
Nhiều người không biết và bất ngờ khi
lĩnh vực đó phát thải nhiều nhất toàn cầu.

63
00:04:18,509 --> 00:04:19,427
ĐIỆN
29%

64
00:04:19,510 --> 00:04:23,639
Sau đó là sản xuất điện,
đốt than, khí đốt tự nhiên,

65
00:04:23,723 --> 00:04:26,976
rồi đến nông nghiệp,
việc sử dụng phân bón,

66
00:04:27,059 --> 00:04:29,687
và còn chuyện bò thải ra khí tự nhiên nữa.

67
00:04:29,770 --> 00:04:32,273
GIA SÚC - TRỒNG TRỌT
RÁC THẢI - SỬ DỤNG ĐẤT

68
00:04:33,024 --> 00:04:34,567
Rồi đến lĩnh vực vận tải.

69
00:04:34,650 --> 00:04:37,570
Xe hơi chở người, xe tải,
xe buýt, tàu hỏa, máy bay, tàu thủy.

70
00:04:37,653 --> 00:04:39,613
Ô TÔ - XE TẢI
TÀU THUYỀN - MÁY BAY

71
00:04:40,031 --> 00:04:44,410
Rồi cuối cùng
là sưởi ấm và làm mát các tòa nhà.

72
00:04:44,493 --> 00:04:46,162
Để phát thải về không,

73
00:04:46,662 --> 00:04:52,752
bạn phải giảm lượng khí thải
ở cả năm hạng mục đó về không

74
00:04:52,835 --> 00:04:54,795
ở mọi quốc gia,

75
00:04:55,546 --> 00:04:58,466
và điều này rất dễ gây nản lòng.

76
00:05:03,721 --> 00:05:07,058
Tôi đúng là may mắn
khi được lớn lên ở Montana.

77
00:05:08,517 --> 00:05:13,064
Con sông chảy qua thị trấn ở ngay cạnh
nhà tôi. Chúng tôi ở ngoài cả ngày.

78
00:05:13,147 --> 00:05:15,441
Các tác động đã rõ ràng ở khắp nơi,

79
00:05:15,524 --> 00:05:17,234
nhưng chúng rõ ràng hơn nhiều

80
00:05:17,318 --> 00:05:19,987
khi bạn liên tục tương tác
với thiên nhiên.

81
00:05:21,364 --> 00:05:25,910
Khói cháy rừng lan xuống thung lũng
nơi tôi sống, và chúng tôi thấy khó thở.

82
00:05:26,994 --> 00:05:30,831
Tôi cũng thấy các sông băng
ở Vườn Quốc gia Glacier đang tan chảy.

83
00:05:33,209 --> 00:05:36,087
Sẽ khá là đen tối
nếu như ta không thay đổi ngay.

84
00:05:36,712 --> 00:05:38,964
Nhiều người đang chết và bị ảnh hưởng.

85
00:05:39,048 --> 00:05:42,009
Nó sắp lan đến xã hội phương Tây chúng ta.

86
00:05:45,012 --> 00:05:47,723
Từ khi chúng tôi còn nhỏ,
biến đổi khí hậu đã là một vấn đề.

87
00:05:47,807 --> 00:05:50,643
Tôi không biết trước đó thế giới ra sao.

88
00:05:50,726 --> 00:05:53,312
Kể cả nếu ta muốn xử lý
khủng hoảng khí hậu,

89
00:05:53,396 --> 00:05:55,481
ta còn chẳng biết rõ phải làm gì.

90
00:05:58,567 --> 00:05:59,402
Thật điên rồ.

91
00:06:00,403 --> 00:06:01,237
Phải.

92
00:06:01,320 --> 00:06:03,864
Nó nên là một phần của định hướng đại học.

93
00:06:03,948 --> 00:06:08,869
Sẽ rất có lợi cho xử lý biến đổi khí hậu
khi có nhiều nhà hoạt động trẻ tham gia.

94
00:06:09,370 --> 00:06:12,706
Họ là một phần rất quan trọng
của phong trào.

95
00:06:12,790 --> 00:06:13,916
- Chào.
- Chào.

96
00:06:13,999 --> 00:06:15,793
- Chào.
- Rất vui được gặp bác.

97
00:06:15,876 --> 00:06:17,169
- Isaac.
- Chào Isaac.

98
00:06:17,253 --> 00:06:18,796
- Grace. Hân hạnh.
- Chào.

99
00:06:18,879 --> 00:06:20,381
- Cháu là Jamie.
- Chào Jamie.

100
00:06:20,464 --> 00:06:25,469
Tôi học từ họ giống như tôi học hỏi
các nhà khoa học với những bước đột phá.

101
00:06:25,553 --> 00:06:29,515
Kỷ lục về nhiệt độ suýt thì bị họ phá.

102
00:06:29,598 --> 00:06:31,267
Họ hy vọng làm được điều đó,

103
00:06:31,350 --> 00:06:36,063
nên nhiều người đã muốn có mặt ở
Thung lũng Chết vào thời điểm phá kỷ lục.

104
00:06:36,564 --> 00:06:40,109
Giống như khủng long muốn chụp ảnh chung
với các thiên thạch.

105
00:06:40,860 --> 00:06:41,861
Kiểu…

106
00:06:41,944 --> 00:06:44,780
Cháu không nghĩ cháu lạc quan về khí hậu,

107
00:06:44,864 --> 00:06:48,284
mà cháu cũng không bi quan.
Cháu thấy như thế không có ích.

108
00:06:48,367 --> 00:06:52,079
Ta cần các chiến thuật đa dạng
để xử lý khủng hoảng khí hậu này.

109
00:06:52,163 --> 00:06:55,416
Khủng hoảng không quan tâm
ta đã sẵn sàng hay chưa.

110
00:06:55,499 --> 00:06:59,295
Ta không thể rời xa thực tế là,
như hiện tại,

111
00:06:59,879 --> 00:07:02,006
tương lai có vẻ không tốt đẹp lắm.

112
00:07:03,048 --> 00:07:08,012
Họ có cái nhìn ảm đạm hơn về thế giới
và những khó khăn khi thực hiện mục tiêu

113
00:07:08,095 --> 00:07:11,056
hơn so với tôi
hoặc so với kỳ vọng của tôi về họ.

114
00:07:11,807 --> 00:07:16,020
Tôi muốn đảm bảo họ được tiếp xúc
với một số sự đổi mới.

115
00:07:16,103 --> 00:07:21,400
Xăng rẻ hơn cả nước đóng chai,
nên người ta có vẻ chủ quan.

116
00:07:22,151 --> 00:07:27,198
Trừ việc chúng thải ra CO2,
hydrocarbon thật tuyệt vời.

117
00:07:27,281 --> 00:07:32,786
Bọn bác đang cố làm một cục pin có
năng lượng tập trung cao gấp mười lần xăng

118
00:07:32,870 --> 00:07:35,498
mà bọn bác sẽ rất bận bịu
trong mười năm tới.

119
00:07:35,581 --> 00:07:37,625
Ở tất cả các khu vực phát thải,

120
00:07:37,708 --> 00:07:41,337
"không" là một con số khắt khe,
nó không cho chúng ta chọn:

121
00:07:41,420 --> 00:07:44,965
"Được rồi, hãy làm thứ này
và không làm thứ kia".

122
00:07:46,008 --> 00:07:48,677
Khí hậu là vấn đề kinh điển
về các bên liên quan.

123
00:07:48,761 --> 00:07:52,598
Những người bị ảnh hưởng nhiều nhất
bởi biến đổi khí hậu…

124
00:07:52,681 --> 00:07:53,766
CHỦ MỤC VÀ TÁC GIẢ

125
00:07:53,849 --> 00:07:55,476
…là những trẻ em chưa ra đời,

126
00:07:55,976 --> 00:08:00,648
và thật khó
để bắt thế hệ đang sống hôm nay

127
00:08:00,731 --> 00:08:05,194
phải hy sinh nhiều thứ quan trọng
cho một thế hệ còn chưa được sinh ra,

128
00:08:05,277 --> 00:08:08,072
và vì thế
động cơ lợi nhuận cũng cần thiết.

129
00:08:13,410 --> 00:08:14,453
Chào. Chào mừng.

130
00:08:14,954 --> 00:08:17,957
Ta sẽ hỏi đáp và bàn luận thêm từ đó.

131
00:08:18,040 --> 00:08:18,999
Cảm ơn. Bắt đầu đi.

132
00:08:19,500 --> 00:08:22,711
Breakthrough Energy Ventures là
công ty đầu tư do Bill Gates lãnh đạo,

133
00:08:22,795 --> 00:08:26,131
được thiết kế để giải quyết
việc phát thải khí nhà kính.

134
00:08:26,840 --> 00:08:31,595
Những sự đầu tư có chiến lược có thể cho
thế giới thấy là có một cách tốt hơn,

135
00:08:31,679 --> 00:08:33,389
và tôi có thể nói rằng:

136
00:08:33,472 --> 00:08:35,140
"Chính trị không quan trọng.

137
00:08:35,224 --> 00:08:37,142
Bạn nghĩ gì không quan trọng.

138
00:08:37,226 --> 00:08:40,563
Khách quan mà nói,
đây là cách tốt hơn, nên hãy làm đi".

139
00:08:41,146 --> 00:08:45,109
Với thép, hydro xám và hóa chất,
có ba ngành ta cần chú ý xem xét.

140
00:08:45,192 --> 00:08:49,196
Cách sản xuất ethylene hóa thạch hiện tại
đang tạo ra lượng carbon rất lớn.

141
00:08:49,822 --> 00:08:54,493
Ta cần các giải pháp sử dụng được ngay
cho việc sản xuất hàng hóa, điện…

142
00:08:54,577 --> 00:08:55,661
GIÁM ĐỐC ĐIỀU HÀNH

143
00:08:55,744 --> 00:08:59,290
…lái xe, bay vòng quanh,
các tòa nhà, nhà của chúng ta.

144
00:08:59,373 --> 00:09:00,624
Ta ăn gì?

145
00:09:00,708 --> 00:09:02,668
Chúng tôi muốn thay thế những thứ đó

146
00:09:02,751 --> 00:09:05,963
và ít nhất giữ nguyên tiêu chuẩn,
khi không phát thải,

147
00:09:06,046 --> 00:09:10,801
nên cách duy nhất để làm điều đó
là tìm ra công nghệ mới.

148
00:09:10,884 --> 00:09:13,887
Dioxycle là một công ty tái chế
khí thải carbon.

149
00:09:15,014 --> 00:09:18,100
Biến đổi khí hậu là một vấn đề về quy mô.

150
00:09:18,183 --> 00:09:23,439
Nếu không có đủ quy mô,
ta không có cách nào để thay đổi khí hậu.

151
00:09:23,522 --> 00:09:26,442
Tôi sẽ không coi
xử lý biến đổi khí hậu như một sở thích,

152
00:09:27,026 --> 00:09:30,571
và vì thế,
bạn cần một giải pháp với quy mô đủ lớn,

153
00:09:30,654 --> 00:09:33,866
và chỉ có một kẻ lớn hơn Mẹ Thiên nhiên,

154
00:09:33,949 --> 00:09:36,869
đó là Cha Tham lam, thị trường.

155
00:09:36,952 --> 00:09:40,831
Ta sắp sẵn sàng để chạy thử
với công suất một tấn mỗi ngày.

156
00:09:40,914 --> 00:09:42,875
Ở đây chỉ là bộ khung.

157
00:09:42,958 --> 00:09:45,836
Tôi nghĩ thật đáng khen
khi ông ấy đã giữ lời.

158
00:09:45,919 --> 00:09:47,921
Hầu hết chúng ta không có vốn

159
00:09:48,005 --> 00:09:51,925
để đầu tư vào các công ty khởi nghiệp
trị giá hàng triệu đô la,

160
00:09:52,009 --> 00:09:54,678
đa số các công ty đó đều thất bại,
trừ một số.

161
00:09:54,762 --> 00:09:57,139
…yêu cầu hydro sạch trong tương lai…

162
00:09:57,222 --> 00:09:59,808
Tôi đã đầu tư
vào nhiều thứ không hiệu quả,

163
00:09:59,892 --> 00:10:05,481
nhưng với số ít công ty đã sánh ngang
với Apple, Microsoft hay Google

164
00:10:05,564 --> 00:10:07,775
trong lĩnh vực công nghệ sạch này,

165
00:10:07,858 --> 00:10:12,446
sẽ còn có nhiều công ty khác
đạt được sức ảnh hưởng như vậy.

166
00:10:13,072 --> 00:10:15,074
Khí hậu là vấn đề hệ thống,
theo nhiều cách.

167
00:10:15,157 --> 00:10:18,327
Chúng tôi nghĩ phần mềm có vai trò thú vị
để giải quyết vấn đề đó.

168
00:10:18,410 --> 00:10:22,081
Những doanh nhân tuyệt vời
trình bày đủ loại ý tưởng với bạn.

169
00:10:22,164 --> 00:10:23,540
ĐỐI TÁC QUẢN LÝ

170
00:10:23,624 --> 00:10:26,043
Chúng ta có thừa ý tưởng cho tương lai.

171
00:10:26,126 --> 00:10:29,880
Chúng tôi đã khám phá ra
quy trình sản xuất xi măng mới này.

172
00:10:29,963 --> 00:10:32,383
Có thể bạn nghĩ việc bạn đang làm khi đó

173
00:10:32,466 --> 00:10:34,968
là đầu tư vào một thứ không hợp mốt,

174
00:10:35,052 --> 00:10:38,722
mà thực ra một thứ không hợp mốt
có thể nhanh chóng thịnh hành.

175
00:10:39,431 --> 00:10:41,517
Miễn là đạt được
một mật độ lưu hành nhất định,

176
00:10:41,600 --> 00:10:44,561
chi phí vốn
có thể bằng chi phí của một lò nung.

177
00:10:44,645 --> 00:10:49,108
Còn sức nóng từ khí tự nhiên hoặc điện.

178
00:10:49,191 --> 00:10:52,528
Giờ, Breakthrough Energy đã có
hơn một trăm công ty.

179
00:10:53,028 --> 00:10:56,031
Chúng tôi có các công ty nông nghiệp,
nhiều tòa nhà.

180
00:10:56,115 --> 00:10:59,576
Chúng tôi cũng có
nhiều công ty lớn trong lĩnh vực xi măng.

181
00:11:03,330 --> 00:11:07,418
Có người từ quỹ của Bill Gates,
Breakthrough Energy Ventures,

182
00:11:07,501 --> 00:11:10,629
đến Caltech và nói chuyện.
Ông ấy nói: "Nghe này,

183
00:11:10,713 --> 00:11:13,632
còn nhiều vấn đề lớn về khí hậu
chưa có ai xử lý.

184
00:11:13,716 --> 00:11:18,303
Chúng ít được đầu tư. Đó là vấn đề lớn
vì chúng cũng quan trọng như xe hơi".

185
00:11:23,100 --> 00:11:25,894
Bê tông là vật liệu nhân tạo
được ưa chuộng nhất hành tinh.

186
00:11:25,978 --> 00:11:29,481
Sau nước, bê tông
là thứ ta dùng nhiều nhất.

187
00:11:31,108 --> 00:11:33,694
Thật kỳ diệu, phải không? Đó là đá lỏng.

188
00:11:33,777 --> 00:11:37,489
Vài phút, vài giờ, vài ngày sau,
nó cứng lại và thành một cấu trúc.

189
00:11:37,573 --> 00:11:39,825
Điều tuyệt vời này đã cho phép ta

190
00:11:39,908 --> 00:11:44,329
xây dựng mọi thứ, từ các tòa nhà chọc trời
đến các cây cầu, hay các con đập.

191
00:11:44,413 --> 00:11:49,293
Rải bê tông từ một đường ống chảy ra
là công việc có tên là "đầm dùi bằng tay".

192
00:11:49,376 --> 00:11:51,670
Ngành xi măng vẫn giữ cách làm cũ

193
00:11:51,754 --> 00:11:53,922
từ hơn một trăm năm nay.

194
00:11:58,177 --> 00:12:00,095
Một số người biết là từ rất lâu,

195
00:12:00,179 --> 00:12:03,557
xi măng là chất gây ô nhiễm lớn,
và chẳng ai làm gì cả.

196
00:12:06,143 --> 00:12:10,272
Bê tông là hỗn hợp gồm xi măng,
cát, sỏi và nước.

197
00:12:10,355 --> 00:12:13,692
Lượng khí thải CO2
liên quan đến sản xuất xi măng

198
00:12:14,359 --> 00:12:15,736
là một vấn đề hóa học.

199
00:12:17,780 --> 00:12:19,948
Ta cần tạo ra một vật liệu y hệt.

200
00:12:20,032 --> 00:12:22,117
Lý do ta cần nó giống y hệt xi măng

201
00:12:22,201 --> 00:12:25,829
là vì xây một tòa nhà
đi kèm với quá nhiều rủi ro

202
00:12:25,913 --> 00:12:29,041
và tiền bạc,
nên không ai muốn chỉ định một vật liệu

203
00:12:29,124 --> 00:12:31,210
chưa từng được dùng để xây một tòa nhà.

204
00:12:32,211 --> 00:12:36,715
Cách làm xi măng là quy trình thông thường
dùng đá vôi, thứ có chứa carbon.

205
00:12:36,799 --> 00:12:40,636
Nên khi bị đốt, nó giải phóng khí CO2.
Nhưng ở Brimstone,

206
00:12:40,719 --> 00:12:43,639
chúng tôi dùng đá canxi silicate
không có khí CO2.

207
00:12:46,350 --> 00:12:48,852
Xi măng là vật liệu gốc canxi.

208
00:12:49,436 --> 00:12:52,940
Để làm xi măng, ta cần tách canxi khỏi đá.

209
00:12:54,399 --> 00:12:58,570
Nên tôi sẽ đổ vào chất lỏng
mà chúng tôi thường dùng làm chất tẩy rửa.

210
00:12:58,654 --> 00:13:01,365
Ta sẽ đổ vào cái này trước.

211
00:13:01,448 --> 00:13:05,118
Chất tẩy rửa đó sẽ phản ứng với đá
và tách canxi khỏi đá.

212
00:13:05,202 --> 00:13:09,456
Sau đó là ta lấy chỗ canxi đó
và cho đá vào lò nung,

213
00:13:10,999 --> 00:13:12,292
nơi nó thành xi măng.

214
00:13:21,385 --> 00:13:24,805
Ở đây, chúng tôi gửi nó đến
phòng thí nghiệm bê tông để kiểm tra.

215
00:13:24,888 --> 00:13:30,143
Về cơ bản, chúng tôi cho
khối lập phương đó vào một máy ép, ép nó,

216
00:13:30,227 --> 00:13:33,272
rồi đo lực cần dùng để ép cho nó nứt ra,

217
00:13:33,355 --> 00:13:36,900
và chúng tôi sẽ biết
xi măng đó cứng đến mức nào.

218
00:13:36,984 --> 00:13:41,655
Xi măng thường chịu được 1,815 đến
2,268 tấn trên mỗi 6,5 xen-ti-mét vuông.

219
00:13:41,738 --> 00:13:45,868
Những tòa nhà chọc trời lớn cần
xi măng siêu cứng

220
00:13:45,951 --> 00:13:50,205
lên đến 4,535 tới 9,070 cân
trên 6,5 xen-ti-mét vuông.

221
00:13:55,377 --> 00:13:56,378
Ghê thật.

222
00:13:56,461 --> 00:13:57,296
SẢN XUẤT
29%

223
00:13:58,130 --> 00:14:00,382
Thế giới có rất nhiều nhà máy xi măng.

224
00:14:00,465 --> 00:14:05,888
nên việc này sẽ không giống với chế tạo
một con chip máy tính chạy nhanh hơn.

225
00:14:05,971 --> 00:14:09,641
Nếu bạn nói với Ấn Độ:
"Ừ, hãy làm xi măng theo cách mới",

226
00:14:09,725 --> 00:14:13,395
chỉ ở đó thôi
đã có hàng ngàn nhà máy xi măng.

227
00:14:14,563 --> 00:14:18,650
Từ việc phát minh ra
một cách làm xi măng mới

228
00:14:18,734 --> 00:14:23,113
cho đến lúc mọi lò xi măng ở Ấn Độ

229
00:14:23,196 --> 00:14:27,409
không còn thải nhiều khí CO2 nữa
là một khoảng cách rất dài.

230
00:14:28,118 --> 00:14:30,162
Vẫn còn vài việc hệ trọng cần làm.

231
00:14:30,245 --> 00:14:33,540
Chúng ta phải xây một nhà máy,
rồi 3.000 nhà máy nữa.

232
00:14:34,541 --> 00:14:38,545
Và phi carbon hóa cả ngành công nghiệp.
Có những việc rất quan trọng.

233
00:14:38,629 --> 00:14:41,882
Chắc chắn là vậy nhỉ?
Dù sao thì, mọi người làm tốt lắm.

234
00:14:43,300 --> 00:14:44,509
Làm tốt lắm, cả đội.

235
00:14:54,102 --> 00:14:58,815
Bài báo lớn đầu tiên được xuất bản
về vấn đề khí nhà kính

236
00:14:58,899 --> 00:15:00,776
được xuất bản vào những năm 1800.

237
00:15:00,859 --> 00:15:02,819
Ta đã mường tượng được ra việc

238
00:15:02,903 --> 00:15:07,157
khí nhà kính có thể giữ nhiệt
trong bầu không khí khá lâu.

239
00:15:07,658 --> 00:15:10,327
Sao ông không đổ thử một bình?
Thử đi rồi nói.

240
00:15:10,410 --> 00:15:11,662
Được, cho đầy bình.

241
00:15:11,745 --> 00:15:14,665
Thời hậu chiến
sau Thế chiến thứ hai là lúc

242
00:15:14,748 --> 00:15:18,335
lượng khí thải bắt đầu tăng đáng kể.

243
00:15:20,170 --> 00:15:24,132
Đến những năm 1960, tổng thống Johnson có
một tờ giấy trên bàn nói:

244
00:15:24,216 --> 00:15:28,011
"Ông cần quan tâm đến một vấn đề lớn
từ góc độ an ninh quốc gia".

245
00:15:29,096 --> 00:15:33,642
Ngành nhiên liệu hóa thạch lờ mờ biết được
hậu quả từ sản phẩm của họ.

246
00:15:33,725 --> 00:15:38,271
Họ đã có nhiều nghiên cứu về tác động
từ sản phẩm của họ lên khí hậu toàn cầu.

247
00:15:40,232 --> 00:15:44,236
Các nước vùng Vịnh sản xuất dầu mỏ
là những nơi phát thải nhiều nhất,

248
00:15:44,319 --> 00:15:46,655
nhưng đi ngay sau là những nước như Mỹ.

249
00:15:48,615 --> 00:15:52,744
Phương Tây chúng ta
có lối sống tạo ra nhiều carbon.

250
00:15:52,828 --> 00:15:58,125
Chào, Criss Angel đây. Mừng bạn đến với
khu đất hơn 2.000 mét vuông của tôi,

251
00:15:58,208 --> 00:16:00,210
còn được gọi là Serenity.

252
00:16:01,294 --> 00:16:07,342
Mọi thứ ta nghĩ về nền kinh tế hiện đại
đều liên quan đến nhiên liệu hóa thạch,

253
00:16:07,426 --> 00:16:10,971
và điều đó được thể hiện
qua hệ thống điện.

254
00:16:11,555 --> 00:16:13,098
ĐIỆN
29%

255
00:16:13,473 --> 00:16:18,729
Lưới điện không chỉ là nguồn phát
gần một phần ba lượng khí thải,

256
00:16:18,812 --> 00:16:24,317
nó cũng là nguồn năng lượng duy nhất
rằng chúng ta biết cách làm sạch.

257
00:16:26,403 --> 00:16:32,743
Giá điện mặt trời và điện gió đã giảm
đáng kể. Vấn đề là chúng không liên tục.

258
00:16:32,826 --> 00:16:36,496
Không phải lúc nào cũng có nắng hay gió,
mà bạn luôn muốn có thể sạc điện thoại.

259
00:16:37,873 --> 00:16:42,502
Chúng ta vẫn chưa có cách tích trữ
nguồn năng lượng giá rẻ chúng tạo ra

260
00:16:42,586 --> 00:16:45,547
để có thể dùng được
bất cứ khi nào chúng ta cần,

261
00:16:45,630 --> 00:16:47,799
nhưng ngoài ra, nhu cầu dùng điện

262
00:16:47,883 --> 00:16:50,844
sẽ chỉ tăng lên trong tương lai.

263
00:16:52,012 --> 00:16:57,434
Sau này ta sẽ phải dùng điện
cho xe hơi và các tòa nhà của chúng ta.

264
00:17:00,520 --> 00:17:03,982
Và kỳ lạ thay,
ta không chỉ phải tạo ra lưới điện xanh,

265
00:17:04,483 --> 00:17:10,197
mà ta còn phải làm cho nó lớn lên
gấp 2,5 lần.

266
00:17:10,280 --> 00:17:14,367
Theo tôi, giải pháp hứa hẹn nhất
là năng lượng hạt nhân.

267
00:17:15,911 --> 00:17:19,331
Hoặc là phản ứng tổng hợp hạt nhân
hoặc phân hạch hạt nhân.

268
00:17:21,249 --> 00:17:25,253
Ta không có một nhà máy phản ứng
tổng hợp hạt nhân vừa túi tiền,

269
00:17:25,337 --> 00:17:28,423
và khoa học về nó vẫn còn chút mù mờ.

270
00:17:29,132 --> 00:17:33,136
Nên tôi nghĩ điều quan trọng
ta cần tiếp tục nghiên cứu là phân hạch.

271
00:17:34,012 --> 00:17:37,891
Tôi là nhà đầu tư lớn
của một công ty tên là TerraPower,

272
00:17:37,974 --> 00:17:40,644
họ đang cố tạo ra
một lò phản ứng thế hệ mới.

273
00:17:42,145 --> 00:17:46,817
Lò phản ứng chúng ta sử dụng ngày nay
được làm mát bằng nước.

274
00:17:46,900 --> 00:17:51,404
Nước không giữ được nhiều nhiệt,
nên khi nó nóng lên, áp suất sẽ rất lớn.

275
00:17:52,864 --> 00:17:56,493
Trong nhiều thập kỷ,
họ đã nói về việc chuyển từ nước

276
00:17:56,576 --> 00:17:59,287
sang kim loại lỏng như natri,

277
00:17:59,371 --> 00:18:01,790
và đó là cách tiếp cận của TerraPower.

278
00:18:02,415 --> 00:18:04,626
Không có áp suất ở trong lò phản ứng.

279
00:18:04,709 --> 00:18:08,380
Ngoài ra, mọi vấn đề
về nhiệt lượng dư thừa,

280
00:18:08,463 --> 00:18:12,092
thứ đã gây ra
cả hai thảm họa Fukushima và Chernobyl

281
00:18:12,175 --> 00:18:13,385
đều bị loại bỏ.

282
00:18:14,094 --> 00:18:18,014
Vậy, các nhà máy điện hạt nhân
của TerraPower sẽ an toàn hơn nhiều,

283
00:18:18,098 --> 00:18:20,559
mà bạn phải xây một nhà máy thử nghiệm,

284
00:18:20,642 --> 00:18:26,064
mời cơ quan quản lý Hoa Kỳ xem xét kỹ
cách bạn thực hiện các thiết kế.

285
00:18:40,745 --> 00:18:42,539
TerraPower đã chọn nơi này

286
00:18:42,622 --> 00:18:47,294
làm nơi xây dựng
lò phản ứng thế hệ tiếp theo đầu tiên.

287
00:18:55,302 --> 00:18:58,513
Nhà máy than này đang là
nhà tuyển dụng lớn nhất ở đây.

288
00:18:58,597 --> 00:19:01,975
Nó sẽ ngừng hoạt động vì lý do môi trường.

289
00:19:07,147 --> 00:19:11,693
Các công nhân ở đó có kỹ năng phù hợp
với yêu cầu của chúng tôi ở nhà máy mới.

290
00:19:13,862 --> 00:19:17,157
Điều đó là
một ví dụ thành công điển hình của việc

291
00:19:17,240 --> 00:19:22,287
nền kinh tế sạch "phủ sóng"
ở nơi đang mất việc làm

292
00:19:23,330 --> 00:19:26,541
khi nền kinh tế ô nhiễm bị loại bỏ.

293
00:19:30,462 --> 00:19:32,547
Nhà của J.C. Penney ở ngay sau ta.

294
00:19:32,631 --> 00:19:36,384
Đó là Nhà hát Victory.
Nó mở cửa ba đêm một tuần.

295
00:19:36,468 --> 00:19:41,640
Và họ đang sửa sang lại nơi này
để làm văn phòng luật mới và tiệm bánh.

296
00:19:41,723 --> 00:19:43,099
- Chà.
- Tuyệt thật nhỉ?

297
00:19:43,600 --> 00:19:44,601
- Tốt lắm.
- Vâng.

298
00:19:46,353 --> 00:19:48,980
Tiệm bánh là của cô
hay của người thuê ở đây?

299
00:19:49,064 --> 00:19:51,233
Của chúng tôi.
Chúng tôi có tiệm bánh ở sau.

300
00:19:51,316 --> 00:19:53,068
Được, còn văn phòng luật?

301
00:19:53,151 --> 00:19:55,070
Chà, tôi có hai công ty luật.

302
00:19:55,153 --> 00:19:55,987
Cô đang đùa.

303
00:19:56,071 --> 00:19:58,114
- Rất đa năng.
- Chúng tôi đang mở rộng ở đây.

304
00:19:58,698 --> 00:20:02,410
Rất ăn khớp. Ta có thể ăn bánh nướng,
uống cà phê và kiện mọi người.

305
00:20:02,494 --> 00:20:03,828
Đó là công ty luật mà.

306
00:20:04,329 --> 00:20:07,415
Đây là lần đầu tiên tôi đến đây,
và tôi đã mong chờ

307
00:20:07,499 --> 00:20:11,044
được thấy nơi chúng tôi xây
nhà máy thế hệ mới đầu tiên này.

308
00:20:11,127 --> 00:20:14,756
Chúng tôi vừa ra công trường.
Nó chỉ là một bãi đất.

309
00:20:14,839 --> 00:20:19,886
Ý tôi là,
tôi sẽ mất hàng tỷ đô đã đổ vào TerraPower

310
00:20:19,970 --> 00:20:20,929
nếu nó thất bại,

311
00:20:21,012 --> 00:20:26,059
nhưng bước đột phá sẽ thực sự tạo ra
khác biệt lớn giúp xử lý vấn đề khí hậu.

312
00:20:26,142 --> 00:20:27,811
CÁC TÒA NHÀ
LÀM MÁT - SƯỞI ẤM

313
00:20:27,894 --> 00:20:29,688
ĐIỆN 29%
DẦU MỎ - KHÍ THIÊN NHIÊN - THAN

314
00:20:29,771 --> 00:20:33,191
SẢN XUẤT 29%
VẬN TẢI 15% - NÔNG NGHIỆP 20%

315
00:20:35,652 --> 00:20:40,949
Một lò phản ứng nhiệt hạch có khả năng
cung cấp một nguồn điện rất rẻ

316
00:20:41,032 --> 00:20:44,202
mà gần như không gây ra
vấn đề gì về môi trường.

317
00:20:44,286 --> 00:20:47,330
Với khoa học hiện nay,
ta vẫn chưa biết tạo ra nó,

318
00:20:47,414 --> 00:20:49,082
và liệu ta có kịp hay không?

319
00:20:49,582 --> 00:20:51,584
Với sự nghiện nhiên liệu hóa thạch

320
00:20:51,668 --> 00:20:55,463
và cách chúng ta đang cố dần dần
dừng sử dụng nó, ta đang thua.

321
00:20:55,547 --> 00:20:59,759
Ngành nhiên liệu hóa thạch đang có
lợi nhuận kỷ lục. Phát thải vẫn tăng.

322
00:20:59,843 --> 00:21:02,971
Con người có quyền hoài nghi
và mất niềm tin.

323
00:21:03,680 --> 00:21:07,434
Có một phần của phong trào
mà bác không hoàn toàn đồng ý,

324
00:21:07,517 --> 00:21:12,105
đó là việc chê trách cách làm hiện tại

325
00:21:12,188 --> 00:21:14,024
trước khi ta có cách thay thế.

326
00:21:14,607 --> 00:21:17,944
Ước gì cách làm mới được nhấn mạnh hơn,

327
00:21:18,653 --> 00:21:20,655
nhưng bác là một người lạc quan,

328
00:21:20,739 --> 00:21:25,035
và bác nghĩ chúng ta sẽ hạn chế được
việc tăng nhiệt độ.

329
00:21:25,910 --> 00:21:30,749
Cháu cảm thấy sự lạc quan phải đến
từ hành động thực tế.

330
00:21:30,832 --> 00:21:34,169
Nếu ta chỉ ngồi đây và nói:
"Chà, tôi là người lạc quan"

331
00:21:34,252 --> 00:21:36,129
thì chỉ lợi bất cập hại.

332
00:21:36,212 --> 00:21:40,884
Ở vài mức độ, sự lạc quan mù quáng
có thể là một hình thức phủ nhận khí hậu.

333
00:21:49,851 --> 00:21:52,020
Thỏa thuận Paris đặt ra mục tiêu

334
00:21:52,103 --> 00:21:55,774
giữ mức tăng nhiệt độ dưới hai độ C,

335
00:21:55,857 --> 00:21:58,651
cắt giảm một nửa khí thải
giữa năm 2015 và 2030,

336
00:21:58,735 --> 00:22:01,821
và đến năm 2050,
phát thải ròng bằng không.

337
00:22:01,905 --> 00:22:02,989
Tình hình sao rồi?

338
00:22:03,615 --> 00:22:07,118
Khí CO2 trong khí quyển
đạt mức kỷ lục vào mùa xuân,

339
00:22:07,202 --> 00:22:09,788
mức cao nhất trong hơn bốn triệu năm.

340
00:22:09,871 --> 00:22:11,998
Tồi tệ. Ta đang làm rất tệ.

341
00:22:13,041 --> 00:22:18,004
Xu hướng dài hạn là
ta sẽ không thấy sự suy giảm khí thải.

342
00:22:21,841 --> 00:22:25,762
Ta có thể sẽ khó hoàn thành
mục tiêu hai độ C đó,

343
00:22:25,845 --> 00:22:30,934
nên lượng thiệt hại sẽ là rất đáng kể.

344
00:22:33,978 --> 00:22:36,439
Mục tiêu về hai độ C có vẻ xa vời.

345
00:22:36,523 --> 00:22:38,858
Ta đang ở mức 1,5 độ C.

346
00:22:38,942 --> 00:22:42,195
Hè vừa qua đã cho ta nếm thử
mức độ tàn phá của nó.

347
00:22:43,446 --> 00:22:45,115
Khi tăng hai độ, ta sẽ thấy

348
00:22:45,198 --> 00:22:48,243
nhiều nơi trên thế giới
trở nên không thể sinh sống.

349
00:22:48,827 --> 00:22:52,747
Nhiều thành phố hàng triệu dân
sẽ trở nên rất khó sống.

350
00:22:53,915 --> 00:22:55,792
Còn hơn cả ảm đạm nữa.

351
00:22:57,627 --> 00:22:58,795
Đó là sự liên tục.

352
00:22:58,878 --> 00:23:03,550
Vậy có một điểm giới hạn nào không?
Không, không có một điểm giới hạn nào.

353
00:23:04,801 --> 00:23:08,638
Lần cuối cùng trên bề mặt Trái đất
nóng như ngày hôm nay

354
00:23:08,721 --> 00:23:10,723
là 120.000 năm trước,

355
00:23:10,807 --> 00:23:13,768
và khi đó mực nước biển cao hơn 25 mét
so với nay.

356
00:23:15,145 --> 00:23:17,730
Độ cao trung bình trên mực nước biển
ở Thành phố New York?

357
00:23:18,231 --> 00:23:19,065
Mười mét.

358
00:23:20,066 --> 00:23:23,570
Độ cao trung bình
trên mực nước biển ở Miami? Hai mét.

359
00:23:24,154 --> 00:23:28,116
Khi nào thì Miami không còn ở được nữa?
Vài chục năm?

360
00:23:28,199 --> 00:23:31,035
Giờ có rất nhiều vấn đề kèm theo.

361
00:23:37,876 --> 00:23:40,462
Vấn đề lớn nhất là

362
00:23:40,545 --> 00:23:43,590
nếu bạn ở gần đường xích đạo
và làm việc ngoài trời,

363
00:23:43,673 --> 00:23:46,426
nhất là các nông dân ở châu Phi,

364
00:23:47,010 --> 00:23:49,762
điều này có thể rất kinh khủng đối với họ.

365
00:23:54,684 --> 00:23:58,521
Nông nghiệp là một hoạt động
khá cơ bản của con người.

366
00:23:58,605 --> 00:24:02,317
Hầu hết chúng ta từng là nông dân
vì chúng ta phải làm thế,

367
00:24:02,400 --> 00:24:07,197
và đó là một nguồn khí nhà kính lớn.

368
00:24:11,659 --> 00:24:14,954
Khí thải liên quan tới nông nghiệp
đóng góp khoảng 20%.

369
00:24:15,038 --> 00:24:17,040
Rất khó để đưa con số đó về không.

370
00:24:18,082 --> 00:24:20,502
Bò ợ ra khí mê-tan.

371
00:24:20,585 --> 00:24:25,590
Việc cày xới có thể làm dịch chuyển carbon
nằm trong đất.

372
00:24:25,673 --> 00:24:28,760
Phân đạm được tạo ra với khí tự nhiên.

373
00:24:29,385 --> 00:24:30,845
Tất cả các cách làm nông nghiệp.

374
00:24:30,929 --> 00:24:34,641
Tổ hợp đó trên cánh đồng
sử dụng rất nhiều nhiên liệu hóa thạch.

375
00:24:34,724 --> 00:24:38,728
Nông nghiệp đóng góp vào biến đổi khí hậu
theo rất nhiều cách.

376
00:24:42,982 --> 00:24:46,402
Cần rất nhiều năng lượng,
đất, nước để trồng lương thực.

377
00:24:47,070 --> 00:24:50,031
Ta phải bón phân cho cây.
Ta phải chở chúng tới cửa hàng tạp hóa.

378
00:24:51,115 --> 00:24:53,117
Rồi từ cửa hàng tạp hóa,
nó về nhà chúng ta.

379
00:24:53,201 --> 00:24:57,205
Rồi chúng ta phải bảo quản lạnh ở nhà,
chỉ để sau đó vứt đi 40%.

380
00:24:58,957 --> 00:25:03,127
Nhiều người không biết rác thải thực phẩm
là nguồn phát thải khí mê-tan lớn.

381
00:25:03,211 --> 00:25:07,090
Nhiều rác thải thực phẩm ở bãi rác
bị nén giữa các loại rác khác,

382
00:25:07,173 --> 00:25:11,469
và điều đó nghĩa là nó không thể phân hủy
như khi ở trong đất hay gì đó.

383
00:25:11,553 --> 00:25:14,681
Tức là khí mê-tan được giải phóng
từ rác thực phẩm đó.

384
00:25:14,764 --> 00:25:18,351
Khí mê-tan là khí nhà kính
mạnh hơn nhiều khí CO2,

385
00:25:18,434 --> 00:25:20,687
nên nó có khả năng làm nóng nhiều hơn.

386
00:25:23,231 --> 00:25:26,484
Nếu rác thực phẩm là một đất nước,
nó sẽ đứng thứ ba về phát thải.

387
00:25:26,568 --> 00:25:29,320
Trung Quốc, Mỹ,
rồi đến rác thải thực phẩm.

388
00:25:30,655 --> 00:25:32,615
Mill đã tạo ra một hệ thống mới,

389
00:25:32,699 --> 00:25:35,577
và đó là cách dễ nhất
để đưa thực phẩm về trang trại.

390
00:25:36,286 --> 00:25:39,247
Giờ lớp vỏ đã chặt hơn nhiều
và gắn vào thiết bị,

391
00:25:39,330 --> 00:25:44,335
nó hoạt động như một hiệu ứng thô nhỏ
để mọi thứ có thể gắn chặt với nhau

392
00:25:44,419 --> 00:25:46,504
và không bộ phận nào bị xê dịch.

393
00:25:46,588 --> 00:25:50,008
Trải nghiệm người dùng sẽ tốt hơn nhiều
nếu ta xử lý được điều đó.

394
00:25:54,304 --> 00:25:56,973
Nó gần giống thùng rác,
thứ ai cũng biết dùng.

395
00:25:57,640 --> 00:25:59,601
Bạn đạp lên bàn đạp, và nó mở ra.

396
00:26:00,435 --> 00:26:04,063
Bạn bỏ đồ ăn thừa từ bữa tối vào.
Việc của bạn thế là xong.

397
00:26:04,147 --> 00:26:06,399
Mọi sự kỳ diệu xảy ra ở bên trong.

398
00:26:06,482 --> 00:26:10,778
Chiếc máy tự động làm khô và nghiền
đồ ăn bạn bỏ vào chỉ trong một đêm.

399
00:26:11,362 --> 00:26:15,533
Đồ ăn có 80% là nước. Điều thú vị là
khi bạn hút nước ra, nó rất nhỏ.

400
00:26:15,617 --> 00:26:18,786
Nó không còn mùi,
nhưng giữ lại chất dinh dưỡng.

401
00:26:20,705 --> 00:26:24,250
Vài tuần sau, khi thùng rác đầy,
bạn chỉ cần đặt nó trước cửa

402
00:26:24,334 --> 00:26:27,128
và chúng tôi sẽ tới đưa nó trở về cơ sở.

403
00:26:27,211 --> 00:26:29,130
Hãy nghĩ về Uber, nhưng cho rác.

404
00:26:30,465 --> 00:26:32,425
- Ta sẽ mở hộp.
- Mở ra nào.

405
00:26:34,218 --> 00:26:35,261
Lấy túi ra.

406
00:26:37,180 --> 00:26:40,558
Chúng tôi đổ chúng vào máy,
sàng lọc và phân loại chúng

407
00:26:40,642 --> 00:26:44,228
và có thể loại bỏ mọi chất gây ô nhiễm
như miếng dán hoa quả.

408
00:26:44,312 --> 00:26:46,481
Có một bước xử lý nhiệt
vì an toàn thực phẩm.

409
00:26:47,940 --> 00:26:49,734
Rồi vật liệu đó được đóng gói,

410
00:26:49,817 --> 00:26:52,862
và gửi lại trang trại
để làm thức ăn cho gia súc.

411
00:26:55,239 --> 00:26:59,035
Với một người chăn nuôi gia cầm,
60% lượng khí thải là thức ăn họ mua.

412
00:26:59,535 --> 00:27:01,412
Nên nếu bạn đang nuôi gà,

413
00:27:01,496 --> 00:27:04,707
Mill sắp tạo ra
một thành phần thức ăn đã khử carbon.

414
00:27:05,708 --> 00:27:07,210
Đó là thức ăn ta bỏ đi.

415
00:27:10,380 --> 00:27:12,507
NÔNG NGHIỆP
20%

416
00:27:12,590 --> 00:27:15,635
CHĂN NUÔI - TRỒNG TRỌT
RÁC THẢI - SỬ DỤNG ĐẤT

417
00:27:15,718 --> 00:27:20,348
Điều cháu bắt đầu biết ơn về sự đổi mới là
đó là một mặt rất đáng hy vọng,

418
00:27:20,431 --> 00:27:24,560
nhưng cháu để ý là
vẫn còn nhiều sức cản từ hệ thống.

419
00:27:24,644 --> 00:27:28,356
Chờ những người
mà từ nhỏ đã coi chuyện này

420
00:27:28,439 --> 00:27:31,442
là một phần mục tiêu và kim chỉ nam của họ

421
00:27:31,526 --> 00:27:36,989
nhận những vị trí quyền lực đó
không phải là một cách làm khả thi.

422
00:27:37,573 --> 00:27:42,245
Bác không hiểu hết
những người phản đối vấn đề này,

423
00:27:42,328 --> 00:27:44,706
nhưng nó dễ bỏ qua hơn hầu hết mọi thứ.

424
00:27:44,789 --> 00:27:50,086
Người ta có lắng nghe các nhà hoạt động.
Hiện trạng đang rất mạnh mẽ.

425
00:27:50,169 --> 00:27:51,963
Bác không biết phải nghĩ sao

426
00:27:52,046 --> 00:27:56,634
về lợi ích giữa việc nghĩ về khí hậu
như một trường hợp khẩn cấp

427
00:27:56,718 --> 00:27:59,721
và chọc giận mọi người.

428
00:28:03,725 --> 00:28:04,559
DẸP DẦU MỎ ĐI

429
00:28:04,642 --> 00:28:07,895
Cái gì đáng giá hơn?
Nghệ thuật hay cuộc sống?

430
00:28:09,647 --> 00:28:13,609
Hoạt động xã hội nên cứng rắn
đến mức nào, và nhắm vào ai?

431
00:28:14,277 --> 00:28:17,739
Bác hy vọng
cuộc đối thoại giữa các nhà hoạt động

432
00:28:17,822 --> 00:28:22,201
và những người thi hành
vẫn mang tính xây dựng.

433
00:28:22,285 --> 00:28:24,829
Tôi đang cố gắn mỏ vào và làm cho nó…

434
00:28:25,747 --> 00:28:28,541
Chúng tôi đang báo động
như chim hoàng yến.

435
00:28:29,375 --> 00:28:32,795
Có một nhóm ở Anh
tên là Extinction Rebellion,

436
00:28:32,879 --> 00:28:37,425
và họ chặn đường
khi bác đang lái xe đến một cuộc hẹn.

437
00:28:37,508 --> 00:28:39,093
Tuyệt chủng!

438
00:28:39,177 --> 00:28:40,595
Nổi loạn!

439
00:28:41,679 --> 00:28:43,806
Họ chắc chắn đã tạo ra sự nhận thức.

440
00:28:43,890 --> 00:28:45,683
Đó là một thế giới chính trị.

441
00:28:45,767 --> 00:28:49,312
Đáng buồn là, vấn đề với mọi thứ là

442
00:28:49,395 --> 00:28:53,941
nếu phương pháp xanh siêu đắt đỏ,
ai sẽ là người trả tiền?

443
00:28:56,402 --> 00:28:59,739
Khó mà mong các nước khác đưa
phát thải về không khi ta không đi trước,

444
00:29:00,239 --> 00:29:01,783
mà vấn đề còn hơn thế nữa.

445
00:29:01,866 --> 00:29:06,662
Vì chúng ta có
nhiều tiền hơn các nước khác,

446
00:29:06,746 --> 00:29:11,959
ta không thể mong các nền kinh tế mới nổi
như Brazil, Ấn Độ, hay Indonesia

447
00:29:12,043 --> 00:29:15,797
thực hiện phi carbon hóa

448
00:29:15,880 --> 00:29:19,133
bằng cách tiêu tốn nhiều tiền
cho các giải pháp sạch.

449
00:29:22,386 --> 00:29:26,098
Ta thực sự cần
làm nhiên liệu hóa thạch trở nên đắt hơn,

450
00:29:26,182 --> 00:29:30,770
nhưng mỗi lần tăng giá xăng lại gây ra
một cuộc khủng hoảng chính trị lớn,

451
00:29:31,395 --> 00:29:36,108
và "thuế" là một từ bị nguyền rủa
ở đất nước này.

452
00:29:36,651 --> 00:29:38,861
Nó thậm chí còn không được nói đến.

453
00:29:41,447 --> 00:29:43,282
Chính phủ có vai trò rất lớn

454
00:29:43,366 --> 00:29:47,078
vì quy định của họ, ưu đãi thuế của họ

455
00:29:47,161 --> 00:29:52,208
sẽ nhanh đưa những điều này vào phòng
thí nghiệm, ra khỏi đó, đi vào quy mô lớn.

456
00:29:52,959 --> 00:29:56,671
Cuối cùng, công nghệ sạch
sẽ có giá ngang bằng hoặc rẻ hơn.

457
00:29:58,381 --> 00:30:00,132
Ta có nghĩa vụ về đạo đức,

458
00:30:00,216 --> 00:30:04,846
và ta có các nguồn lực kinh tế
để đầu tư vào những thứ

459
00:30:04,929 --> 00:30:07,598
tạo ra những đột phá công nghệ,

460
00:30:07,682 --> 00:30:10,977
rồi giảm tỉ lệ chi phí trên khối lượng

461
00:30:11,060 --> 00:30:15,565
sao cho tất cả mọi người trên hành tinh
đều tiếp cận được giải pháp đó.

462
00:30:16,941 --> 00:30:19,902
Năng lượng mặt trời
và năng lượng gió đã làm được,

463
00:30:19,986 --> 00:30:23,489
và đó là lý do
mà ở nhiều nơi trên đất nước,

464
00:30:23,990 --> 00:30:27,660
nơi các cơ quan lập pháp
không quá quan tâm đến khí hậu,

465
00:30:27,743 --> 00:30:29,662
ví dụ như ở Texas,

466
00:30:29,745 --> 00:30:33,499
đang hưởng lợi rất nhiều
từ gió và năng lượng mặt trời.

467
00:30:33,583 --> 00:30:36,294
Nó đóng vai trò lớn
trong hỗn hợp năng lượng của họ.

468
00:30:36,794 --> 00:30:39,297
Điều đó khó xảy ra khi thiếu ưu đãi thuế

469
00:30:39,380 --> 00:30:43,384
cho điện gió và mặt trời,
chính sách đã giúp thúc đẩy điều đó,

470
00:30:43,467 --> 00:30:48,055
nhưng các ưu đãi đó không thể tồn tại
nếu bạn không sẵn sàng về công nghệ.

471
00:30:49,015 --> 00:30:51,559
Còn nhiều công nghệ chưa được sử dụng.

472
00:30:51,642 --> 00:30:56,230
Ta cần nhanh chóng đưa chúng vào
các cộng đồng, vào hôm nay, ngay lúc này.

473
00:30:56,814 --> 00:30:58,941
VẬN TẢI
15%

474
00:30:59,025 --> 00:31:01,944
Ô TÔ - XE TẢI
TÀU THUYỀN - MÁY BAY

475
00:31:02,028 --> 00:31:05,907
Các chuyến bay đóng góp
3% vào tổng lượng khí thải,

476
00:31:06,532 --> 00:31:12,371
nhưng có một giải pháp áp dụng được ngay
đó là dùng nhiên liệu từ thực vật

477
00:31:12,955 --> 00:31:15,374
và tạo ra thứ gọi là nhiên liệu sinh học.

478
00:31:16,250 --> 00:31:18,461
Thật không may, ngày nay,

479
00:31:18,544 --> 00:31:24,258
loại nhiên liệu đó có giá cao gấp đôi
giá nhiên liệu hàng không thông thường.

480
00:31:25,551 --> 00:31:29,722
Vì tôi dùng nhiên liệu đó cho máy bay,
nó tạo ra nhu cầu.

481
00:31:29,805 --> 00:31:31,349
Khi lượng cầu tăng lên,

482
00:31:31,432 --> 00:31:34,852
sẽ có những ý tưởng mới
giúp cho giá của nhiên liệu đó

483
00:31:34,936 --> 00:31:37,813
rẻ gần bằng nhiên liệu máy bay hiện tại.

484
00:31:38,981 --> 00:31:44,028
Chi phí phụ trội cho một chiếc xe điện
đang giảm dần theo thời gian.

485
00:31:44,111 --> 00:31:47,490
Xe con chỉ chiếm 8% tổng lượng khí thải,

486
00:31:47,573 --> 00:31:51,827
nhưng nếu ai cũng mua loại xe mới này,

487
00:31:52,411 --> 00:31:54,914
ta đã giải quyết được 8% đó.

488
00:31:57,792 --> 00:31:59,835
Ta cần hydro ở trạng thái mật độ cực cao

489
00:31:59,919 --> 00:32:03,881
để có thể vận chuyển, với giá rẻ,
từ nơi sản xuất đến nơi sử dụng.

490
00:32:03,965 --> 00:32:07,343
Chiếc xe đầu tiên chạy bằng công nghệ
Verne nén lạnh đã ra đời.

491
00:32:07,426 --> 00:32:10,513
Thị trường mục tiêu lý tưởng của chúng tôi
là xe tải siêu trọng,

492
00:32:10,596 --> 00:32:14,225
vì nó có nhiều lợi ích thương mại nhất
với chúng tôi.

493
00:32:14,308 --> 00:32:17,812
Hiện tại, xe tải điện chạy pin
có thể đi khoảng 400 cây số,

494
00:32:17,895 --> 00:32:20,523
và một chiếc xe tải chở hàng
có thể đi 1.600.

495
00:32:20,606 --> 00:32:23,234
Nó bằng với xe tải chạy dầu diesel.

496
00:32:23,317 --> 00:32:25,528
Các anh có quyền sở hữu trí tuệ chứ?

497
00:32:25,611 --> 00:32:29,865
Không có nhiều vật liệu có thể chịu được
cả siêu hàn và áp suất cao,

498
00:32:29,949 --> 00:32:33,369
nên bộ trao đổi nhiệt là phần đáng sợ.
Chúng tôi sở hữu nó.

499
00:32:34,412 --> 00:32:35,997
VẬN TẢI
15%

500
00:32:36,080 --> 00:32:39,333
Ô TÔ - XE TẢI
TÀU THUYỀN - MÁY BAY

501
00:32:39,417 --> 00:32:42,503
TỔNG LƯỢNG KHÍ THẢI TOÀN CẦU

502
00:32:47,383 --> 00:32:49,385
Ta đang đi hết tốc lực

503
00:32:49,468 --> 00:32:53,139
để khí thải ở cả năm hạng mục
xuống mức không,

504
00:32:53,973 --> 00:32:59,437
nhưng trước khi làm được việc đó,
ta sẽ thải ra thêm rất nhiều khí CO2.

505
00:33:00,062 --> 00:33:02,273
Hân hạnh. Cảm ơn lần nữa vì tham gia.

506
00:33:02,356 --> 00:33:03,482
- Ổn mà.
- Háo hức.

507
00:33:03,566 --> 00:33:05,901
Phải, chắc sẽ vui lắm.

508
00:33:06,694 --> 00:33:10,239
Nếu bạn thực sự tin
ta cần giới hạn mức nóng lên ở 1,5 độ C,

509
00:33:10,322 --> 00:33:14,118
thì bạn phải ủng hộ
công nghệ loại bỏ các-bon,

510
00:33:14,201 --> 00:33:16,996
nó hút carbon từ không khí,
chôn xuống đất,

511
00:33:17,079 --> 00:33:21,208
và chôn khoảng mười tỷ tấn mỗi năm
trong 50 năm, đến năm 2100.

512
00:33:21,792 --> 00:33:24,962
Quá sức tưởng tượng.
Không ai nghĩ hay nói chuyện đó.

513
00:33:25,838 --> 00:33:27,965
- Đến rồi. Đi thôi.
- Mời hai người.

514
00:33:31,594 --> 00:33:34,805
Ông nghĩ sao về việc thu hồi carbon
và vai trò của nó?

515
00:33:34,889 --> 00:33:38,809
Trong danh mục của Breakthrough Energy,
chúng tôi có một số công ty

516
00:33:38,893 --> 00:33:42,188
đang cố gắng
để giảm chi phí thu hồi các-bon.

517
00:33:42,271 --> 00:33:45,191
Tôi là khách hàng cá nhân
lớn nhất của Climeworks,

518
00:33:45,274 --> 00:33:48,736
một công ty thu hồi carbon
với giá hơn 300 đô la một tấn.

519
00:33:48,819 --> 00:33:51,197
Khách hàng cá nhân lớn nhất là sao?

520
00:33:51,280 --> 00:33:52,740
Việc đó trông thế nào?

521
00:33:52,823 --> 00:33:54,617
- Tôi viết séc cho họ.
- Vậy à?

522
00:33:55,159 --> 00:33:57,745
Đó là cách ông bù đắp khí thải cá nhân à?

523
00:33:57,828 --> 00:33:58,662
Phải.

524
00:34:18,974 --> 00:34:22,144
Tôi đang làm cho một công ty
giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu,

525
00:34:22,228 --> 00:34:26,190
vấn đề có căn nguyên là
lượng CO2 đã tồn tại trong khí quyển…

526
00:34:26,273 --> 00:34:27,108
KỸ SƯ TRƯỞNG

527
00:34:27,191 --> 00:34:28,776
…đang làm nóng hành tinh.

528
00:34:31,403 --> 00:34:35,241
Ở Climeworks, chúng tôi loại bỏ CO2
ra khỏi khí quyển.

529
00:34:35,991 --> 00:34:38,786
Để lọc được cũng không đơn giản

530
00:34:38,869 --> 00:34:42,498
vì nó là nguồn khí CO2 có sẵn
bị pha loãng nhất.

531
00:34:44,375 --> 00:34:49,505
Chúng tôi sẽ hút một lượng lớn không khí
qua bộ lọc.

532
00:34:50,589 --> 00:34:52,133
Khi không khí đi qua vật liệu này,

533
00:34:52,216 --> 00:34:56,345
các phân tử CO2 phản ứng
và ở bên trong vật liệu lọc.

534
00:34:57,304 --> 00:34:59,974
Chúng tôi đóng lại và làm nóng buồng đó,

535
00:35:01,267 --> 00:35:03,853
điều sẽ đảo ngược phản ứng hóa học…

536
00:35:06,188 --> 00:35:09,817
rồi hút khí CO2 về nhà máy.

537
00:35:13,112 --> 00:35:17,366
Ngoài ra, chúng tôi chỉ sử dụng
những nguồn năng lượng bền vững,

538
00:35:17,449 --> 00:35:19,493
như năng lượng địa nhiệt ở Iceland.

539
00:35:24,456 --> 00:35:27,835
Nhìn chung, quá trình
thực ra không phức tạp đến thế,

540
00:35:27,918 --> 00:35:33,340
nhưng để thực hiện một cách hiệu quả
là một thách thức.

541
00:35:36,135 --> 00:35:41,223
Họ thực sự đang loại bỏ carbon. Không chỉ
được hút ra, nó còn được khoáng hóa

542
00:35:41,807 --> 00:35:43,475
trong một nhà máy ở Iceland.

543
00:35:46,604 --> 00:35:49,356
Tôi đang ngồi cạnh một giếng bơm.

544
00:35:49,440 --> 00:35:53,527
Đây là một trong những giếng bơm
nơi chúng tôi thực sự bơm khí CO2…

545
00:35:53,611 --> 00:35:54,612
GIÁM ĐỐC KHOA HỌC

546
00:35:54,695 --> 00:35:59,366
…và đây là giếng bơm đầu tiên
trên thế giới cho quá trình này.

547
00:36:01,160 --> 00:36:04,455
Chúng tôi bơm nước và khí CO2 vào,

548
00:36:04,538 --> 00:36:08,918
và ở một độ sâu nhất định, chúng tôi
giải phóng khí CO2 vào dòng nước,

549
00:36:09,001 --> 00:36:10,252
và ở độ sâu này,

550
00:36:10,336 --> 00:36:14,548
áp suất là đủ lớn
để có hiệu ứng SodaStream.

551
00:36:16,175 --> 00:36:18,886
Chúng tôi đẩy khí CO2 vào nước,

552
00:36:18,969 --> 00:36:24,558
sau đó khí CO2 được mang theo vào nền đá
và biến thành đá.

553
00:36:26,352 --> 00:36:28,896
Việc này không cần nhiều năng lượng.

554
00:36:28,979 --> 00:36:32,942
Chúng tôi tận dụng
nguồn nước đã có sẵn trong lòng đất

555
00:36:33,025 --> 00:36:34,818
để ép khí CO2.

556
00:36:41,575 --> 00:36:47,665
Một nhà máy bốn ngàn tấn chia cho
tổng lượng phát thải 40 tỷ tấn một năm,

557
00:36:47,748 --> 00:36:52,962
không phẩy, rồi mười số không,
một phần trăm

558
00:36:53,045 --> 00:36:57,466
tổng lượng phát thải hàng năm
với tốc độ xử lý này.

559
00:36:58,092 --> 00:37:01,720
Đó là lý do ta cần mở rộng
quy mô của công nghệ này.

560
00:37:03,555 --> 00:37:06,600
Dĩ nhiên, chúng tôi muốn
giống một công ty tiện ích.

561
00:37:06,684 --> 00:37:11,563
Thay vì gom rác ở nhà bạn mỗi tuần,
chúng tôi làm sạch bầu khí quyển,

562
00:37:12,815 --> 00:37:17,611
nhưng việc thu hồi không khí không phải là
để xử lý lượng phát thải hiện tại.

563
00:37:17,695 --> 00:37:21,365
Nó được dùng để làm sạch
lượng khí thải từ quá khứ

564
00:37:21,448 --> 00:37:22,533
vốn đã sẵn có.

565
00:37:24,785 --> 00:37:25,828
Ngay bây giờ,

566
00:37:25,911 --> 00:37:30,958
nhà máy thu hồi lớn nhất thế giới
thu hồi được khoảng 100.000 tấn mỗi năm.

567
00:37:31,041 --> 00:37:34,545
Vài nhà máy đang được xây
có thể xử lý con số triệu,

568
00:37:34,628 --> 00:37:37,923
nhưng trừ khi đạt con số hàng tỷ tấn

569
00:37:38,007 --> 00:37:39,383
thì nó chẳng bõ bèn gì.

570
00:37:39,466 --> 00:37:41,176
Nó không thực sự có tác động.

571
00:37:43,887 --> 00:37:48,309
Thật là một ý tưởng điên rồ
khi thu hồi CO2 từ bầu không khí

572
00:37:48,392 --> 00:37:51,103
mà bạn đã tạo ra
bằng cách sử dụng năng lượng.

573
00:37:51,687 --> 00:37:54,690
Sao không tạo ra năng lượng
theo cách khác?

574
00:37:54,773 --> 00:37:59,028
Việc những người rất quan trọng
nói về vấn đề này

575
00:37:59,111 --> 00:38:02,323
cho thấy ta chỉ mong được tiếp tục
hành động như cũ

576
00:38:02,406 --> 00:38:06,702
và muốn tìm một giải pháp nào đó
làm cho vấn đề biến mất.

577
00:38:11,123 --> 00:38:15,169
Rất nhiều những cuộc đối thoại
hoàn toàn tập trung vào con người.

578
00:38:16,503 --> 00:38:21,300
Nhiều loài khác trên hành tinh chúng ta
cũng là nạn nhân của biến đổi khí hậu.

579
00:38:24,178 --> 00:38:28,057
Đại dương sẽ trở thành
nơi mà ta tùy ý thải carbon sao?

580
00:38:28,682 --> 00:38:33,020
Rừng là nơi ta có thể lưu giữ
càng nhiều carbon càng tốt?

581
00:38:33,520 --> 00:38:37,608
Ta có thể biến đổi gen cho cây không?
Chà, thật hấp dẫn.

582
00:38:37,691 --> 00:38:41,320
Tiềm năng là rất lớn,
song còn một cách nhìn nhận khác, đó là,

583
00:38:41,403 --> 00:38:45,115
cái cây đang có mặt ở đó
có lẽ sẽ rất quan trọng với nhiều loài

584
00:38:45,199 --> 00:38:46,200
đang sống trong đó.

585
00:38:47,701 --> 00:38:49,703
Chẳng có bữa trưa nào là miễn phí.

586
00:38:50,412 --> 00:38:52,247
Chẳng có giải pháp thần kỳ nào.

587
00:38:54,333 --> 00:38:59,213
Nếu xong việc điện phân,
chúng ta có thể cần tới 140 nhà máy

588
00:38:59,296 --> 00:39:01,715
sản xuất công nghệ lõi, các ngăn xếp.

589
00:39:02,216 --> 00:39:06,970
Mỗi nhà máy có kích thước lớn gấp năm lần
nhà máy lớn nhất mà ta có hôm nay

590
00:39:07,638 --> 00:39:10,140
để hỗ trợ dây chuyền sản xuất đó.

591
00:39:11,558 --> 00:39:16,188
Tôi xin nói rằng
một điều cực kỳ thực tế mà tôi đã nhận ra

592
00:39:16,271 --> 00:39:18,649
là thách thức về quy mô ở lĩnh vực này,

593
00:39:18,732 --> 00:39:22,403
sự khó khăn khi triển khai các đổi mới này
trên quy mô lớn.

594
00:39:22,486 --> 00:39:24,947
Gặp và tìm hiểu rồi mới thấy

595
00:39:25,030 --> 00:39:27,991
tạo ra những thứ này khó khăn đến thế nào.

596
00:39:28,075 --> 00:39:31,370
Ta phải khẩn trương
vì sẽ mất rất nhiều thời gian.

597
00:39:31,912 --> 00:39:37,167
Đây sẽ là một hành trình gian khổ,
gập ghềnh, bẩn thỉu, lộn xộn,

598
00:39:37,668 --> 00:39:40,421
và sẽ có những lúc bấp bênh đến nỗi

599
00:39:40,504 --> 00:39:42,673
mọi thứ có vẻ như sắp sụp đổ,

600
00:39:43,590 --> 00:39:46,468
nên tôi vốn đã hiểu rằng
đây là một điều điên rồ.

601
00:39:46,552 --> 00:39:48,679
Con đường ta đang đi thật điên rồ.

602
00:39:52,975 --> 00:39:57,312
Ý cháu là, cháu muốn lạc quan.
Cháu không thích tiên tri về ngày tận thế

603
00:39:57,396 --> 00:40:01,567
hoặc cố "đi ngược dòng" cho vui.

604
00:40:01,650 --> 00:40:04,236
Chỉ là vì cháu thấy tình hình hiện tại.

605
00:40:04,319 --> 00:40:07,156
Ta chỉ còn năm đến mười năm nữa

606
00:40:07,239 --> 00:40:10,242
để đạt phát thải bằng không.
Cháu không hề lạc quan.

607
00:40:10,325 --> 00:40:12,202
Cháu nghĩ có khả năng cao ta xử lý được.

608
00:40:12,286 --> 00:40:16,123
Bác có nhiều ví dụ hay,
nhưng cháu không sống nhờ hy vọng.

609
00:40:16,206 --> 00:40:19,960
Cháu nghĩ cháu sống nhờ tình yêu gia đình,

610
00:40:20,043 --> 00:40:22,713
yêu mọi người, những người có liên quan,

611
00:40:22,796 --> 00:40:24,590
và một chút sợ hãi lành mạnh.

612
00:40:25,924 --> 00:40:28,343
Chúa ơi, mỗi lần nói chuyện này lại khóc.

613
00:40:28,969 --> 00:40:33,599
Khi nghe cháu nói say mê, bác nghĩ: "Chà,
ta vẫn chưa đi nhanh như các cháu muốn".

614
00:40:33,682 --> 00:40:35,017
Điều đó không dễ.

615
00:40:35,100 --> 00:40:39,021
Ta đang nói đến
toàn bộ cơ sở hạ tầng vật lý.

616
00:40:39,605 --> 00:40:43,150
Xây dựng một cách làm mới
với quy mô như vậy sẽ rất lâu,

617
00:40:43,233 --> 00:40:47,196
nhưng nó khiến bác suy nghĩ nhiều hơn
về cách đẩy nhanh mọi thứ.

618
00:40:48,197 --> 00:40:49,406
Nên là, cảm ơn cháu.

619
00:40:50,115 --> 00:40:52,284
Ta có nhiều việc phải làm,

620
00:40:52,367 --> 00:40:55,245
và làm càng sớm càng tốt.

621
00:41:31,532 --> 00:41:33,617
Biên dịch: Nathalie Nguyen