1
00:00:15,475 --> 00:00:17,143
Okay, unang tanong.

2
00:00:17,685 --> 00:00:19,771
Masyado ka bang mayaman?

3
00:00:21,773 --> 00:00:23,149
Kakaiba 'yon,

4
00:00:24,609 --> 00:00:29,655
pag may taong may isang bilyon,
sampung bilyon, sandaang bilyon.

5
00:00:29,739 --> 00:00:33,743
Napakalaking pera no'n
kumpara sa personal na pangangailangan.

6
00:00:35,453 --> 00:00:38,831
Tanda ko no'ng bata ako,
tiningnan ko 'yong Forbes list,

7
00:00:38,915 --> 00:00:43,294
tapos namangha ako
kasi sa pagkakaunawa ko sa lipunan,

8
00:00:43,377 --> 00:00:46,672
yayaman ka sa real estate,
yayaman ka sa banking.

9
00:00:46,756 --> 00:00:48,883
Ang daming taga-Wall Street do'n.

10
00:00:48,966 --> 00:00:53,429
Bakit ang daming yumayaman do'n,
at ilan sa kayamanan ang generational?

11
00:00:54,514 --> 00:00:56,808
Tanda ko, may nagsabi sa akin,

12
00:00:56,891 --> 00:00:59,685
"Sa tingin mo, masasama ka listahang 'to?"

13
00:00:59,769 --> 00:01:00,853
Ang naisip ko,

14
00:01:01,896 --> 00:01:05,858
"Baka mapasama ako sa listahan
dahil sa software, sa trabaho ko."

15
00:01:05,942 --> 00:01:08,361
No'ng maagang parte, akala ko, hindi.

16
00:01:08,444 --> 00:01:10,905
Pero kalaunan,
nalaman kong mali pala 'yon.

17
00:01:10,988 --> 00:01:15,076
Si Bill Gates, na may 4.2 billion dollars,
ang pangalawang pinakamayaman sa bansa.

18
00:01:15,159 --> 00:01:17,787
Si Bill Gates, ang pinakamayaman sa bansa…

19
00:01:18,704 --> 00:01:20,998
Kaya "oo" ba o "hindi"?

20
00:01:27,505 --> 00:01:31,008
PUWEDE BANG MAGING MASYADONG MAYAMAN?

21
00:01:37,348 --> 00:01:40,434
Medyo nakakaloka
na may mga bilyonaryo tayo.

22
00:01:40,977 --> 00:01:43,604
Ang laking pera no'n,

23
00:01:43,688 --> 00:01:48,943
na pag sinubukan mong ubusin,
parang di na makatotohanan.

24
00:01:50,236 --> 00:01:55,449
Gusto mong ibalik 'yong perang 'yon
sa lipunan, hindi lang ubusin.

25
00:01:56,868 --> 00:01:58,661
Sa mayamang bansa gaya ng US,

26
00:01:58,744 --> 00:02:01,539
'yong pagkakaroon ng kahirapan,

27
00:02:01,622 --> 00:02:06,085
pinapakita no'n na hindi pinopondohan
ang safety net sa paraang gusto natin,

28
00:02:07,420 --> 00:02:12,008
pero hindi ako naniniwala
na dapat ipagbawal

29
00:02:12,091 --> 00:02:17,722
na lumampas ang yaman sa isang punto.
Pero biased kasi ako.

30
00:02:18,389 --> 00:02:22,101
Pero naiintindihan ko kung bakit gano'n
ang pakiramdam ng iba ,

31
00:02:23,019 --> 00:02:25,605
kaya magandang debate 'yon.

32
00:02:29,400 --> 00:02:33,321
Tuwing nakakakita tayo ng mga naka-tent
sa tabi ng highway,

33
00:02:34,447 --> 00:02:37,575
mga nurse na pagod na pagod sa subway,

34
00:02:38,451 --> 00:02:40,828
mga batang pumupunta sa food pantries,

35
00:02:41,495 --> 00:02:47,501
sa tingin ko, ang kailangang itanong,
"Sino'ng nakikinabang?"

36
00:02:50,046 --> 00:02:54,467
Sa America,
may nananalo dahil may natatalo,

37
00:02:55,092 --> 00:02:58,596
at wala nang makakalamang sa panalo
ng ultrarich.

38
00:02:59,430 --> 00:03:04,518
Pag-aari ng 1% ng mga Amerikano
ang 40% ng kayamanan ng bansa.

39
00:03:05,061 --> 00:03:09,232
Mahigit 38 milyong Amerikano
ang di maka-afford ng basic necessities,

40
00:03:09,315 --> 00:03:12,193
kaya kung nagtayo ng bansa
ang mahihirap sa America,

41
00:03:12,276 --> 00:03:14,820
magiging mas malaki 'yon sa Australia.

42
00:03:16,864 --> 00:03:20,368
Ang isang bilyong dolyar
ay sanlibong milyong dolyar,

43
00:03:20,451 --> 00:03:24,830
at may mga bilyonaryo tayong
may 200 bilyon.

44
00:03:24,914 --> 00:03:28,251
May 200,000 milyon sila

45
00:03:29,043 --> 00:03:34,674
samantalang may mga batang walang tirahan.

46
00:03:35,341 --> 00:03:36,592
Kabaliwan 'yon.

47
00:03:38,719 --> 00:03:43,599
Sa tingin ko, sa perfect na mundo,
walang bilyonaryo.

48
00:03:44,308 --> 00:03:45,935
Madaling sabihin

49
00:03:46,018 --> 00:03:49,313
na problema sa policy
ang pagkakaro'n ng bilyonaryo,

50
00:03:49,397 --> 00:03:52,275
lalo pag nakita mo
kung ano'ng ginagawa nila sa pera nila.

51
00:03:58,489 --> 00:03:59,907
Pero…

52
00:04:00,825 --> 00:04:04,537
alam din nating maraming paraan
para gamitin ang kayamanang 'yon

53
00:04:04,620 --> 00:04:07,623
para impluwensiyahan ang eleksiyon
at iba pa.

54
00:04:07,707 --> 00:04:10,251
Kaya pag lumikha ka ng lipunan

55
00:04:10,334 --> 00:04:13,671
kung saan nakasentro ang kayamanan
sa iilang tao,

56
00:04:13,754 --> 00:04:17,341
darating sa puntong
di mo na matatawag na demokrasya 'yon.

57
00:04:19,635 --> 00:04:21,095
'Yong mga nag-iisip

58
00:04:21,178 --> 00:04:24,473
na dapat i-abolish na lang
ang mga bilyonaryo, mali sila.

59
00:04:24,557 --> 00:04:27,560
Sisirain ng mga pagbabagong 'yon
ang ekonomiya

60
00:04:27,643 --> 00:04:29,895
dahil kakailanganing magtayo
ng bagong ekonomiya

61
00:04:29,979 --> 00:04:31,605
nang di natin alam kung paano.

62
00:04:31,689 --> 00:04:34,900
Iniisip ng mga tao
na makakalikha ka ng egalitarian society,

63
00:04:34,984 --> 00:04:38,362
pero pag tiningnan mo 'yong mga society
na mas egalitarian pa sa atin,

64
00:04:38,446 --> 00:04:42,116
may mga bilyonaryo sila,
at minsan, marami pa nga.

65
00:04:42,199 --> 00:04:46,120
May mga bilyonaryo sa Japan.
May mga bilyonaryo sa France.

66
00:04:46,203 --> 00:04:48,497
May mga bilyonaryo sa Scandinavia.

67
00:04:49,290 --> 00:04:51,459
Ilan ang bilyonaryo sa mundo?

68
00:04:51,542 --> 00:04:53,044
Hindi marami,

69
00:04:54,045 --> 00:04:57,590
at masasabi mong "Nakakaloka
pag may one billion dollars ka,"

70
00:04:57,673 --> 00:05:01,177
pero kailangan mong ma-realize
na hindi 'yon ang problema.

71
00:05:01,260 --> 00:05:05,181
Sintomas 'yon ng bagay na napakaganda.
'Yon ang American dream.

72
00:05:05,765 --> 00:05:08,351
Kaya nga espesyal ang America.

73
00:05:10,019 --> 00:05:13,064
Ito na lang,
dahil usapang pera din naman 'to.

74
00:05:13,147 --> 00:05:14,273
Okay.

75
00:05:14,774 --> 00:05:17,109
Ten lang yata 'yan. Tama ba?

76
00:05:19,528 --> 00:05:21,781
Madalas kaming pinaglalaro
ng parents namin noon.

77
00:05:21,864 --> 00:05:24,867
Hindi kami competitive

78
00:05:24,950 --> 00:05:28,662
pagdating sa accomplishments namin
sa trabaho.

79
00:05:28,746 --> 00:05:30,539
Mahirap 'yon.

80
00:05:31,332 --> 00:05:32,708
Panalo ka na do'n.

81
00:05:32,792 --> 00:05:38,172
Competitive kami pagdating sa paglalaro
ng maraming family games.

82
00:05:38,255 --> 00:05:40,424
Tanda mo noong nasa top siya ng 400?

83
00:05:40,508 --> 00:05:42,385
-Di ba, Forbes 500 'yon?
-400.

84
00:05:42,468 --> 00:05:45,513
Tapos nakakatawa
kasi lalabas 'yon taon-taon.

85
00:05:45,596 --> 00:05:49,975
"Nasa top pa rin ba siya? Ay."
Parang gusto nating alamin,

86
00:05:50,059 --> 00:05:54,063
tapos parte din no'n
'yong pagiging competitive nating lahat.

87
00:05:54,146 --> 00:05:56,107
Parang, "Okay, good. Nasa top pa rin."

88
00:05:56,190 --> 00:05:58,651
Tapos namigay ako ng pera
para makaalis do'n.

89
00:05:58,734 --> 00:06:01,821
-Sinubukan niyang umalis sa top.
-Di mo nagustuhan.

90
00:06:02,405 --> 00:06:05,783
Oo. Parte 'yon ng ethos ng pamilya natin.

91
00:06:06,367 --> 00:06:11,455
Naaalala ko si Mama, no'ng bumalik ka
sa Seattle na may Microsoft na.

92
00:06:11,539 --> 00:06:14,542
Isa sa mga unang sinabi niya sa 'yo,

93
00:06:14,625 --> 00:06:17,420
"Paano ka tutulong sa community?"

94
00:06:17,503 --> 00:06:20,506
-Ano'ng tawag do'n? 'Yong sa bridal lunch.
-Oo.

95
00:06:21,424 --> 00:06:23,884
…sabi sa… sinipi 'yong, alam mo 'yon,

96
00:06:23,968 --> 00:06:27,054
"Pag maraming ibinigay sa 'yo,
marami ring aasahan sa 'yo," kaya…

97
00:06:28,931 --> 00:06:32,476
Nabanggit mo na gusto mong mawala
sa billionaire's list.

98
00:06:32,560 --> 00:06:37,773
Hindi ko naman sinasabing
masamang mapabilang sa listahan.

99
00:06:37,857 --> 00:06:41,318
Nililinaw ko lang
na hindi positibong bagay 'yon.

100
00:06:42,653 --> 00:06:44,447
Sa tingin ko, mas maganda lang

101
00:06:44,530 --> 00:06:48,909
kung boluntaryong mamimigay
ang mga bilyonaryo ng mas maraming pera.

102
00:06:49,493 --> 00:06:51,537
Kung di ako namigay ng pera,

103
00:06:51,620 --> 00:06:54,540
mas marami sana akong pera ngayon.

104
00:06:57,626 --> 00:07:02,381
Ang tingin ko sa sarili ko ay estudyanteng
inaalam ang sanhi ng bagay-bagay.

105
00:07:05,092 --> 00:07:11,182
Noong 1990s, habang nagsisimula na akong
yumaman nang husto,

106
00:07:11,265 --> 00:07:14,685
pinag-aaralan ko 'yong great foundations.

107
00:07:15,269 --> 00:07:17,146
Ano'ng ginawa ni Rockefeller?

108
00:07:17,229 --> 00:07:22,067
Sabi ni Carnegie, "Ang mamatay na mayaman
ay mamatay na may kahihiyan."

109
00:07:22,776 --> 00:07:29,408
Noong 2000 ako unang nagbigay
ng gahiganteng 20-bilyong-dolyar.

110
00:07:31,160 --> 00:07:35,956
Pagpasok mo sa foundation, ang nakalagay,
"Pantay ang halaga ng bawat buhay,"

111
00:07:36,040 --> 00:07:39,793
bilang prinsipyong pamantayan
ng ginagawa namin.

112
00:07:40,753 --> 00:07:43,464
Pinakamalaking trabaho namin sa US
ang edukasyon,

113
00:07:43,547 --> 00:07:46,425
mas maayos na curriculum,
training ng guro.

114
00:07:47,259 --> 00:07:49,303
Tumutulong din kami sa global health.

115
00:07:49,803 --> 00:07:51,472
Napakakomplikado ng mga 'yon,

116
00:07:51,555 --> 00:07:55,976
pero naengganyo kaming
maglaan ng mahigit isang bilyon kada taon

117
00:07:56,060 --> 00:07:57,978
at tiyaking nagagamit 'yon nang maayos.

118
00:07:59,772 --> 00:08:03,275
Naniniwala ako
na dapat magbigay ang mayayaman

119
00:08:03,359 --> 00:08:08,322
para bawasan ang kahirapan
sa bansang ito at sa buong mundo.

120
00:08:09,198 --> 00:08:13,869
Sapat ang kayamanan natin.
Malaki ang maitutulong natin.

121
00:08:19,833 --> 00:08:23,003
Sa tingin ko,
pareho nating ipinagmamalaki ang US

122
00:08:23,087 --> 00:08:25,422
bilang lupain ng pantay na oportunidad,

123
00:08:25,506 --> 00:08:27,758
pero sa pag-unlad ng kapitalismo,

124
00:08:27,841 --> 00:08:31,428
di na ganoon katibay
ang equality gaya ng inaasam natin.

125
00:08:31,512 --> 00:08:32,763
Kaya gusto kong malaman,

126
00:08:32,846 --> 00:08:36,016
paano ba dapat sinisikap ng US
na bawasan ang inequality?

127
00:08:36,100 --> 00:08:39,687
Nakakalungkot, pero sa tingin ko,
mali ang tinatahak natin.

128
00:08:40,604 --> 00:08:42,314
Napakarumi ng sitwasyon ngayon,

129
00:08:42,398 --> 00:08:44,900
kung saan may tatlong tao, isa ka na do'n,

130
00:08:44,984 --> 00:08:47,987
na mas mayaman
kaysa sa kalahati ng America.

131
00:08:48,070 --> 00:08:50,698
Naalala ko tuloy, siguro 150 years ago,

132
00:08:50,781 --> 00:08:56,954
no'ng hawak ng Tsar ng Russia o mga hari
ng Europe ang kayamanan at kapangyarihan

133
00:08:57,037 --> 00:08:58,872
dahil sa banal na karapatang

134
00:08:58,956 --> 00:09:02,960
"Sabi ng Diyos, pwedeng maging iyo
ang lahat ng bagay at kapangyarihan.

135
00:09:03,043 --> 00:09:07,798
Sinabi ng Diyos 'yon."
Wala namang trono sa ulo mo, tama?

136
00:09:07,881 --> 00:09:10,634
-Hindi ikaw si King Bill.
-Hindi nga.

137
00:09:13,095 --> 00:09:19,101
Pero papayag ka bang magkaroon ng batas
na pipigil sa pagkakaro'n ng bilyonaryo?

138
00:09:19,184 --> 00:09:23,105
-Ano'ng tingin mo do'n? Okay.
-Oo.

139
00:09:23,188 --> 00:09:26,942
Sa tingin ko, napaka-innovative mong tao.

140
00:09:27,026 --> 00:09:30,446
Nararapat ka bang makatanggap
ng financial reward? Oo. Magkano?

141
00:09:30,529 --> 00:09:32,615
Mabubuhay ka na ba sa isang bilyon?

142
00:09:32,698 --> 00:09:36,577
Mapapakain mo na ba ang pamilya?
Mababayaran ang rent? Malamang.

143
00:09:36,660 --> 00:09:39,121
-Hindi kita pinupulaan.
-Oo naman.

144
00:09:39,204 --> 00:09:41,582
May multi-billionaires sa buong mundo.

145
00:09:41,665 --> 00:09:43,792
Kakabit ng kayamanang 'yon
ang kapangyarihan.

146
00:09:43,876 --> 00:09:46,879
Sa tingin ko ba, okay lang 'yon?
Hindi. Kung ang tanong ay

147
00:09:46,962 --> 00:09:50,883
"Sa tingin ko ba, dapat iwaksi
ang konsepto ng mga bilyonaryo?" Oo.

148
00:09:50,966 --> 00:09:55,387
Ang inaalala ko nang husto,
'yong tinatawag na uber-capitalism,

149
00:09:55,471 --> 00:10:00,643
'yong konsentrasyon ng kayamanan
at kapangyarihan

150
00:10:00,726 --> 00:10:04,313
sa kamay ng iilan,
at ang epekto no'n sa lipunan.

151
00:10:04,897 --> 00:10:07,608
Sa tingin mo ba, mabisa 'yong sistema?

152
00:10:07,691 --> 00:10:08,567
Effective ba?

153
00:10:08,651 --> 00:10:09,735
Ano sa tingin mo?

154
00:10:12,488 --> 00:10:18,786
Naniniwala ako na ang kapitalismo
ay tamang parte ng solusyon.

155
00:10:20,746 --> 00:10:27,127
Nililikha ng kapitalismo ang kalayaan
para sa innovation at mobility,

156
00:10:28,671 --> 00:10:33,592
at sa bansang gaya ng US,
dahil di tayo naniniwala sa aristokrasya,

157
00:10:34,551 --> 00:10:38,263
ipinagmamalaki natin
ang idea ng income mobility.

158
00:10:40,349 --> 00:10:43,477
'Yon 'yong idea
ng paglikha ng pantay na oportunidad

159
00:10:43,560 --> 00:10:45,562
para makausad ang mga tao

160
00:10:46,522 --> 00:10:52,152
at hindi mabalaho
sa kinahinatnan ng mga magulang nila.

161
00:10:55,406 --> 00:10:59,785
Noong bata ako,
malusog ako, puti, lalaki,

162
00:10:59,868 --> 00:11:05,207
at nasa upper-middle-class na pamilyang
may access sa mahusay na edukasyon,

163
00:11:05,791 --> 00:11:11,672
kaya nakapagkolehiyo ako
at nakapagtayo ng negosyo.

164
00:11:11,755 --> 00:11:16,802
Sinuwerte naman talaga ako
sa US environment at tiyempo.

165
00:11:16,885 --> 00:11:19,847
Ang Harvard dropout
na nagtatag ng software company

166
00:11:19,930 --> 00:11:23,225
kasama ng kababata niya
noong 19 taon pa lang siya.

167
00:11:23,892 --> 00:11:26,019
Ito ang pinakamayamang tao sa mundo.

168
00:11:26,603 --> 00:11:29,732
Naniniwala ako noon
na dapat maging matipid,

169
00:11:29,815 --> 00:11:34,653
pero bumili ako ng Porsche car
noong 19 ako.

170
00:11:42,035 --> 00:11:44,872
Kaya para sa katulad ko, 'yong mobility,

171
00:11:44,955 --> 00:11:50,836
'yong oportunidad na pumili ng propesyon
at maging mahusay, medyo malaki.

172
00:11:50,919 --> 00:11:52,921
Pero para sa mga babae,

173
00:11:53,005 --> 00:11:56,759
mga taong may karamdaman,
mga taong hindi puti,

174
00:11:56,842 --> 00:11:59,845
walang gano'ng oportunidad.

175
00:12:01,180 --> 00:12:04,308
May iniusad na tayo sa mga usaping ito

176
00:12:05,350 --> 00:12:10,814
pero napakalayo pa
sa inaasam ng American dream.

177
00:12:13,150 --> 00:12:16,236
Magsisimula 'yon sa nakabubuhay na sahod
para sa kabataan.

178
00:12:16,320 --> 00:12:17,488
Tama!

179
00:12:18,572 --> 00:12:19,823
Pagod na tayo.

180
00:12:19,907 --> 00:12:23,702
1.2 million na ang manggagawang
umalis sa trabaho, sa industriya,

181
00:12:23,786 --> 00:12:26,872
dahil sawa na tayo.
Hindi tayo babalik hangga't…

182
00:12:26,955 --> 00:12:28,540
-Tama.
-Oo nga!

183
00:12:29,166 --> 00:12:33,378
Maaaring tumaas na ang sahod
ng tipped workers sa Chicago.

184
00:12:33,462 --> 00:12:36,173
Sumasahod sila
ng nine dollars kada oras plus tips,

185
00:12:36,256 --> 00:12:39,301
pero maaaring utusan ng city council
ang employers na bayaran sila

186
00:12:39,384 --> 00:12:42,012
ng gaya ng binabayad sa iba,
na halos 16 an hour.

187
00:12:42,095 --> 00:12:45,891
Sa United States, may di bababa
sa dalawang antas ng sahod.

188
00:12:45,974 --> 00:12:50,479
May pangkalahatang federal minimum wage
na seven dollars and twenty-five cents,

189
00:12:50,562 --> 00:12:53,398
tapos may sub-minimum wage
para sa tipped workers.

190
00:12:53,482 --> 00:12:55,901
Iba-iba ang sub-minimum wage na 'yon
sa bawat state.

191
00:12:55,984 --> 00:12:59,530
Sa federal level, two dollars
and thirteen cents an hour 'yon.

192
00:13:00,155 --> 00:13:01,990
Hanggang ngayon,

193
00:13:02,074 --> 00:13:05,744
kalakhan ng populasyong 'to
ay kababaihang may kulay.

194
00:13:05,828 --> 00:13:08,539
Pinakamarami ang single mom
sa trabahong ito,

195
00:13:08,622 --> 00:13:11,416
kung saan tatlong beses ang kahirapan
kumpara sa iba.

196
00:13:11,500 --> 00:13:14,086
-Doble ang gumagamit ng food stamps.
-Makatuwirang sahod…

197
00:13:14,169 --> 00:13:16,797
Pero sa nakalipas na 15, 20 taon,

198
00:13:16,880 --> 00:13:21,093
nariyan ang kahanga-hangang grupo
ng mga kababaihang Black

199
00:13:21,176 --> 00:13:26,890
ng One Fair Wage sa Chicago na naggigiit
ng full minimum wage plus tips.

200
00:13:27,474 --> 00:13:29,476
Hindi sustainable 'yong kita.

201
00:13:29,560 --> 00:13:31,562
Hindi laging pareho ang tips.

202
00:13:31,645 --> 00:13:32,980
May mga umagang

203
00:13:33,063 --> 00:13:37,192
mag-uuwi ako ng 80 hanggang 150 dollars.

204
00:13:37,901 --> 00:13:40,237
Meron namang 40 dollars.

205
00:13:40,320 --> 00:13:44,658
Sabi mo, kumikita ka
ng nasa 15,000 dollars kada taon.

206
00:13:44,741 --> 00:13:45,784
Kada taon.

207
00:13:45,868 --> 00:13:47,828
-Kaya…
-Sa tulong ng public assistance.

208
00:13:47,911 --> 00:13:51,707
Kailangan mo ng public assistance.
Gaano mo kadalas na nakikita ang anak mo?

209
00:13:52,541 --> 00:13:55,043
Tuwing ginigising ko siya
at dinadala sa school.

210
00:13:55,127 --> 00:14:00,132
'Yon lang ang mommy time ko,
tapos tumagal 'yon nang dalawang taon.

211
00:14:01,008 --> 00:14:03,176
Good morning sa lahat at kay Mayor.

212
00:14:03,260 --> 00:14:08,181
Karamihan ng tipped workers ngayon
ay mga babaeng gaya ko na umaasa sa tips.

213
00:14:08,265 --> 00:14:14,354
Ibig sabihin no'n, hindi namin alam
kung magkano ang kikitain namin araw-araw.

214
00:14:14,438 --> 00:14:18,442
Kaya maganda sana
kung magkakaro'n kami ng real-life wage.

215
00:14:18,525 --> 00:14:22,237
Salamat, 'yon lang po, Mayor. Okay na ako.

216
00:14:25,782 --> 00:14:29,745
Sa huli't huli,
kapitalismo ang kalaban natin, okay?

217
00:14:29,828 --> 00:14:31,914
Kailangan tayo ng matataas.

218
00:14:31,997 --> 00:14:36,293
Taon-taong tumataas ang cost of living.
Kailangan nating manatili sa industriya.

219
00:14:36,376 --> 00:14:40,756
Kailangan nating kumayod
at umasa pa rin sa public assistance.

220
00:14:40,839 --> 00:14:45,177
Kaya hindi patas 'yon,
pero dapat bayaran nila tayo nang tama,

221
00:14:45,260 --> 00:14:48,513
dahil kung hindi, matatalo sila.

222
00:14:50,641 --> 00:14:55,812
Gusto nating makakuha ang lahat sa America
ng batayang pangangailangan nila.

223
00:14:55,896 --> 00:15:00,901
'Yon 'yong health care,
disenteng edukasyon at pabahay.

224
00:15:00,984 --> 00:15:04,863
Kaya paano natin ididisenyo
'yong tamang sistema

225
00:15:04,947 --> 00:15:09,910
para maibigay natin sa lahat
'yong batayang 'yon?

226
00:15:13,956 --> 00:15:15,624
-Hi, Senator.
-Bill, kumusta?

227
00:15:15,707 --> 00:15:18,043
-Salamat sa oras mo.
-Oo naman. Ikaw pa.

228
00:15:18,627 --> 00:15:20,420
Itong papel ng gobyerno,

229
00:15:20,504 --> 00:15:23,882
ng private sector,
buong buhay mong pinag-iisipan 'yon,

230
00:15:23,966 --> 00:15:28,762
at US ang pinakamayamang bansa
pero kinakapos pa rin sa inaasam natin.

231
00:15:28,845 --> 00:15:30,389
Walang duda 'yan.

232
00:15:30,472 --> 00:15:34,017
'Yong free-enterprise system natin,
kapitalismo, sa ibang salita,

233
00:15:34,101 --> 00:15:36,728
ay lumikha ng napakalaking kayamanan.

234
00:15:36,812 --> 00:15:37,813
Di 'yon perpekto.

235
00:15:37,896 --> 00:15:41,775
Mas maayos lang kaysa sa ibang
nakita na natin sa buong mundo.

236
00:15:41,858 --> 00:15:44,277
Maraming namuhay sa kahirapan

237
00:15:44,361 --> 00:15:47,280
sa ilalim ng sosyalismo, komunismo,
nang daan-daang taon.

238
00:15:47,364 --> 00:15:50,117
Sa wakas, in-adopt na nila
ang free enterprise.

239
00:15:50,200 --> 00:15:52,911
Ginawa na 'yong ng China, at nakakatuwa

240
00:15:52,995 --> 00:15:56,415
dahil daan-daang milyong tao na
ang nakaahon sa kahirapan.

241
00:15:56,498 --> 00:15:59,126
Pag tiningnan mo
'yong ikinokompromiso ng US,

242
00:15:59,209 --> 00:16:03,755
kontra sa Europe, halimbawa,
na mas kontrolado ang ekonomiya,

243
00:16:03,839 --> 00:16:07,134
pero gusto ng iba
na gayahin natin 'yong Europe.

244
00:16:07,217 --> 00:16:09,219
Ano'ng tingin mo sa kompromisong 'yon?

245
00:16:09,302 --> 00:16:12,139
Kung ikukumpara mo 'yong sigla at paglago

246
00:16:12,222 --> 00:16:16,143
na umiiral sa United States
kumpara sa Europe, masasabi mong

247
00:16:16,226 --> 00:16:19,521
"Grabe, mukhang mas maayos
ang lagay ng United States."

248
00:16:20,397 --> 00:16:23,608
Walang duda,
'yong mga pinaka-innovative sa mundo,

249
00:16:23,692 --> 00:16:26,153
kung nag-iisip silang magtayo ng negosyo,

250
00:16:26,236 --> 00:16:28,822
iisipin nilang pinakamainam
na gawin 'yon sa US.

251
00:16:28,905 --> 00:16:33,076
Nandito sa US ang halos lahat
ng bilyong-dolyar na negosyo.

252
00:16:33,160 --> 00:16:36,038
American ang lahat ng unicorn.

253
00:16:36,121 --> 00:16:38,707
Bakit? Magkatulad tayo ng utak.

254
00:16:38,790 --> 00:16:42,878
Naniniwala ako na mas malaki
ang risk tolerance dito.

255
00:16:42,961 --> 00:16:45,464
'Yong bankruptcy laws natin,
'yong financial system,

256
00:16:45,547 --> 00:16:48,383
'yong options ng mga negosyante,

257
00:16:48,467 --> 00:16:52,304
lumilikha ang mga ito ng environment
ng pagsusugal at innovation

258
00:16:52,387 --> 00:16:55,015
na humantong sa napakaraming uri
ng tagumpay, at isa pa,

259
00:16:55,098 --> 00:16:58,185
kung gusto mong makaahon sa kahirapan
ang mga tao,

260
00:16:58,268 --> 00:17:00,145
at magkaro'n ng mas malaking oportunidad,

261
00:17:00,228 --> 00:17:04,357
wala nang mas makapangyarihang elixir
kaysa sa paglago.

262
00:17:04,941 --> 00:17:06,359
Kung lumalago ang ekonomiya,

263
00:17:06,443 --> 00:17:09,696
kung may mga bagong negosyong
nagha-hire ng mas maraming tao,

264
00:17:09,780 --> 00:17:13,075
lumilikha 'yon ng oportunidad
para makaahon sa kahirapan ang mga tao.

265
00:17:15,702 --> 00:17:20,082
Kahanga-hangang sistema ang sosyalismo
kung saan pantay ang kahirapan ng mga tao.

266
00:17:20,749 --> 00:17:23,710
Sa kapitalismo,
di pantay na yumayaman ang mga tao.

267
00:17:24,878 --> 00:17:27,130
Sa kasaysayan ng sangkatauhan,

268
00:17:27,714 --> 00:17:32,803
pinakalumago ang mga bansang
may pinakamaraming dumadaloy.

269
00:17:33,970 --> 00:17:39,935
Dumadaloy na idea, kapital,
tao, at kapangyarihan.

270
00:17:40,852 --> 00:17:44,606
Pwede ba nating balikan
kung bakit lumalago ang mga ekonomiya?

271
00:17:45,524 --> 00:17:50,237
Sa Model T man 'yan ni Henry Ford,
o sa Microsoft ni Bill Gates,

272
00:17:50,946 --> 00:17:55,742
anumang lumilikha ng magandang trabaho,
pinakikinabangan ng mahirap at mayaman.

273
00:17:56,326 --> 00:17:58,745
Itinataas no'n 'yong floor.

274
00:17:58,829 --> 00:18:03,458
Itinataas din 'yong ceiling.
Kung saan papasok ang government policy,

275
00:18:03,542 --> 00:18:08,380
siguro sa pagpapaliit ng agwat
sa pagitan ng tumataas na floor at ceiling

276
00:18:08,463 --> 00:18:11,842
sa pamamagitan ng pamumuhunan
sa public goods.

277
00:18:11,925 --> 00:18:16,304
Pampublikong transportasyon,
parke, at paaralan

278
00:18:16,388 --> 00:18:21,476
na batayan ng anumang malusog
na demokratikong kapitalistang lipunan.

279
00:18:27,732 --> 00:18:28,608
-Hello.
-Hi.

280
00:18:29,317 --> 00:18:30,152
Hi.

281
00:18:31,153 --> 00:18:32,571
-Hi.
-Good to meet you.

282
00:18:32,654 --> 00:18:34,030
-Si Connor Maxwell.
-Hi.

283
00:18:34,114 --> 00:18:35,448
Umpisahan na natin.

284
00:18:35,532 --> 00:18:41,079
Isa sa mga topic na interesado talaga kami
sa Bill and Melinda Gates Foundation

285
00:18:41,163 --> 00:18:43,248
ay 'yong hamon ng economic mobility,

286
00:18:43,331 --> 00:18:47,919
pero kasabay no'n, na-realize ko
na para maintindihan 'yong hamon,

287
00:18:48,003 --> 00:18:51,381
makakatulong na mangausap
ng mga taong naging expert na

288
00:18:51,464 --> 00:18:53,550
dahil sa sarili nilang karanasan.

289
00:18:53,633 --> 00:18:57,596
Michael, Ariana, Lashana,
naging expert na kayo

290
00:18:57,679 --> 00:19:01,558
mula sa job training,
hanggang sa reentry at pagnenegosyo.

291
00:19:01,641 --> 00:19:05,103
Humarap kayo sa malalaking hamon
noong lumalaki kayo,

292
00:19:05,187 --> 00:19:07,522
na nakaapekto sa mga oportunidad n'yo.

293
00:19:07,606 --> 00:19:12,277
Kaya gusto naming marinig
ang kuwento n'yo. Ano sa tingin n'yo?

294
00:19:13,320 --> 00:19:15,655
Ayos? Michael, pwede mo bang umpisahan?

295
00:19:15,739 --> 00:19:19,618
Sige. Hindi madali 'yong buhay ko
no'ng bata ako.

296
00:19:19,701 --> 00:19:24,080
Maagang nawala ang mga magulang ko
dahil nakulong sila,

297
00:19:24,164 --> 00:19:27,959
at nakulong din ako noong bata ako.

298
00:19:28,043 --> 00:19:30,128
Nakulong ako noong 15 ako.

299
00:19:30,212 --> 00:19:31,213
Fifteen? Wow.

300
00:19:32,005 --> 00:19:34,174
Twenty-eight na ako no'ng nakalaya.

301
00:19:34,257 --> 00:19:35,467
Twenty-eight?

302
00:19:35,550 --> 00:19:37,719
-Twenty-eight, oo.
-Wow.

303
00:19:37,802 --> 00:19:42,557
Kaya importanteng sandali 'yon
ng buhay ko.

304
00:19:42,641 --> 00:19:48,104
Paglabas ko,
wala masyadong reentry programs

305
00:19:48,188 --> 00:19:49,898
o tulong para makahanap ng trabaho,

306
00:19:49,981 --> 00:19:54,069
o kahit simpleng tulong
sa paggawa ng resume.

307
00:19:54,152 --> 00:19:56,529
No'ng lalaya ka na, ano'ng binigay nila

308
00:19:56,613 --> 00:19:58,949
o tinulong nila
para sa susunod na hakbang?

309
00:19:59,449 --> 00:20:01,368
Two hundred dollars paglabas ko.

310
00:20:03,453 --> 00:20:04,371
'Yon lang.

311
00:20:04,955 --> 00:20:09,709
Sabi no'ng kakosa ko,
"Mag-drive ka na lang ng truck,"

312
00:20:09,793 --> 00:20:13,421
pero tumimo 'yon
kasi narinig ng anak ko, tapos sabi niya,

313
00:20:13,505 --> 00:20:15,298
"Astig 'yon. Gawin mo 'yon."

314
00:20:15,382 --> 00:20:16,216
Ayos.

315
00:20:17,384 --> 00:20:21,096
Masaya siya.
Excited siyang mag-road trip sa summer.

316
00:20:22,514 --> 00:20:26,309
Ayos. Ariana, ano'ng gusto mong i-share
tungkol sa background mo?

317
00:20:26,393 --> 00:20:27,269
Sige.

318
00:20:27,769 --> 00:20:33,525
Isa ako sa mas nakakatatanda
sa apat na magkakapatid.

319
00:20:33,608 --> 00:20:36,361
Lumaki kami sa abusive na tahanan.

320
00:20:36,444 --> 00:20:39,864
No'ng six o seven ako, naghirap kami,

321
00:20:40,365 --> 00:20:42,701
kaya lumipat kami sa deep East Oakland,

322
00:20:42,784 --> 00:20:48,373
na walang maayos na mapagkakakitaan.

323
00:20:53,003 --> 00:20:57,882
Madalas na nauugnay ang kahirapan sa pera,

324
00:20:57,966 --> 00:21:03,930
at bihirang pag-usapan 'yong epekto no'n
sa isip ng tao.

325
00:21:05,640 --> 00:21:08,393
Laging nagtatrabaho 'yong nanay ko.

326
00:21:08,476 --> 00:21:10,562
Marami siyang trabaho no'n.

327
00:21:12,439 --> 00:21:16,443
Pag kulang ka sa resources, lalo sa pera,

328
00:21:16,526 --> 00:21:18,570
apektado 'yong bawat kilos mo.

329
00:21:20,530 --> 00:21:22,574
Apektado kung saan ka nakatira,

330
00:21:22,657 --> 00:21:25,327
kung may access ka sa grocery,

331
00:21:25,410 --> 00:21:28,538
sa sasakyan, sa eskwelahan.

332
00:21:29,748 --> 00:21:34,127
Tumatagos 'yon
sa bawat aspeto ng buhay mo.

333
00:21:36,379 --> 00:21:39,674
Lumilikha 'yon ng traumatic response.

334
00:21:39,758 --> 00:21:45,513
Ang nangyayari,
lagi kang nasa state of survival.

335
00:21:45,597 --> 00:21:50,352
Hindi ka makatanaw sa hinaharap
at makapagplano para sa hinaharap

336
00:21:50,435 --> 00:21:53,980
dahil inaalala mo 'yong hapunan n'yo.

337
00:21:56,191 --> 00:21:58,568
Kaya kung nasa survival mindset ka,

338
00:21:58,651 --> 00:22:00,612
laging tumatakbo ang utak mo.

339
00:22:00,695 --> 00:22:04,115
Wala ka nang oras
para pagplanuhan ang future.

340
00:22:04,199 --> 00:22:06,993
Wala kang oras para mangarap.

341
00:22:10,955 --> 00:22:13,958
Sobrang hirap ng inequality dahil…

342
00:22:15,585 --> 00:22:17,796
hindi lang 'yon usapin ng kita,

343
00:22:18,755 --> 00:22:20,590
kundi ng kalidad ng buhay nila.

344
00:22:22,092 --> 00:22:24,844
'Yong alam kong may kakainin ako mamaya.

345
00:22:24,928 --> 00:22:27,180
Alam kong may masisilungan ako mamaya.

346
00:22:27,972 --> 00:22:31,267
May tsansa akong pag-aralin
ang mga anak ko.

347
00:22:33,478 --> 00:22:37,524
Gusto nating maging bansa
kung saan nagtatayo ng negosyo ang mga tao

348
00:22:38,775 --> 00:22:40,860
at nakakaranas silang magtagumpay,

349
00:22:40,944 --> 00:22:46,199
at hindi sila naiipit sa sistema
kung saan pinagkakaitan sila.

350
00:22:51,454 --> 00:22:53,123
Gusto ko ang salitang "inequality"

351
00:22:53,206 --> 00:22:58,044
dahil, ironically, para sa akin,
inclusive ang salitang 'yon.

352
00:22:59,921 --> 00:23:02,215
Ipinapakita no'n 'yong relasyon

353
00:23:02,298 --> 00:23:07,720
sa pagitan ng mga tao sa tuktok
at mga taong nagsusumikap na mabuhay.

354
00:23:09,347 --> 00:23:11,558
Lahat tayo, nasa iisang spectrum

355
00:23:12,684 --> 00:23:14,978
na meron ding mga bilyonaryo,

356
00:23:15,812 --> 00:23:17,313
at iisang bansa lang 'to.

357
00:23:18,356 --> 00:23:23,069
Ano'ng kailangan para maisara ang agwat
sa pagitan ng meron ka at kailangan mo

358
00:23:23,153 --> 00:23:27,407
para di ka lang bastang nagsu-survive,
kundi umaabante ka rin sa America?

359
00:23:27,490 --> 00:23:29,868
Palaki nang palaki ang agwat na 'yon,

360
00:23:30,952 --> 00:23:37,876
pero gaano man natin pag-usapan
ang inequlality o social…

361
00:23:39,461 --> 00:23:40,295
Ano 'yon?

362
00:23:40,378 --> 00:23:42,922
BLADE helicopter siguro
na papunta sa Hamptons.

363
00:23:43,006 --> 00:23:44,591
-Seryoso.
-Biyernes ngayon.

364
00:23:44,674 --> 00:23:45,633
Diyos ko.

365
00:23:50,096 --> 00:23:53,808
Isang dahilan kung bakit iniisip
ng mga tao na walang solusyon

366
00:23:53,892 --> 00:23:56,561
ay dahil napakaraming aspeto
ng problemang 'to.

367
00:23:56,644 --> 00:24:00,273
Pwede 'tong tingnan
bilang problema sa health care.

368
00:24:00,857 --> 00:24:05,445
Halos one-third ng bansa,
walang regular na access sa health care.

369
00:24:06,196 --> 00:24:08,573
Problema 'to sa edukasyon

370
00:24:09,157 --> 00:24:13,495
at sa kalibre ng edukasyong
pwede mong matanggap,

371
00:24:14,120 --> 00:24:16,080
at problema 'to sa kita.

372
00:24:16,831 --> 00:24:18,666
Kailangan nating tingnan 'yong buo

373
00:24:19,417 --> 00:24:22,670
para makita kung gaano kagrabe
'yong pagkakaiba.

374
00:24:23,254 --> 00:24:25,131
Kung may median wage ka

375
00:24:25,215 --> 00:24:28,218
sa bansang tulad ng Netherlands,
o sa US,

376
00:24:28,301 --> 00:24:31,554
parte ka na ng pinakamayamang 5%
sa buong mundo.

377
00:24:31,638 --> 00:24:33,681
Mahigit kalahati ng buong mundo

378
00:24:33,765 --> 00:24:36,184
ang nabubuhay
sa wala pang seven dollars a day.

379
00:24:36,684 --> 00:24:40,396
Pero may inequality rin
sa loob ng inequality.

380
00:24:41,147 --> 00:24:43,358
Madalas, may pagkakahati ng kasarian.

381
00:24:44,108 --> 00:24:46,653
Madalas, Black at brown communities 'yon.

382
00:24:47,195 --> 00:24:50,615
Magkaiba ang problema ng lahi at uri,

383
00:24:50,698 --> 00:24:52,492
pero nagsasala-salabat 'yon.

384
00:24:53,493 --> 00:24:56,329
Paulit-ulit nating nakikita

385
00:24:56,412 --> 00:24:59,666
na magkakahabi ang mga ideolohiyang 'to.

386
00:25:01,125 --> 00:25:02,752
'Yong tagumpay ng mga unyon

387
00:25:02,835 --> 00:25:06,965
at relatibong mataas na sahod
noong middle third ng 20th century,

388
00:25:07,048 --> 00:25:10,843
pero dahil sa segregation,
di 'yon ma-access ng mga Black.

389
00:25:11,928 --> 00:25:17,183
Sa kasalukuyan, halos sampung beses
na mas mayaman ang median white household

390
00:25:17,267 --> 00:25:19,435
kaysa sa median Black household.

391
00:25:21,145 --> 00:25:25,483
Isa sa kapansin-pansing nakita natin
noong pandemic,

392
00:25:26,276 --> 00:25:30,613
parehong mga komunidad
ang hindi patas na naaapektuhan

393
00:25:30,697 --> 00:25:33,116
ng magkakaibang dami ng namamatay,

394
00:25:33,700 --> 00:25:36,327
hindi pantay na karahasan ng kapulisan,

395
00:25:36,869 --> 00:25:40,790
kaya may kaugnayan sa lahi
ang dynamics na ito

396
00:25:40,873 --> 00:25:43,501
na lalong nagpapalala

397
00:25:43,585 --> 00:25:46,713
sa pangkalahatang problema
ng inequality sa lipunan.

398
00:25:48,756 --> 00:25:53,928
Sa tingin ko, wala pa tayong nagagawang
magandang paraan para solusyonan 'to,

399
00:25:54,012 --> 00:25:56,222
pero magaling ang ginawa ng US.

400
00:25:56,306 --> 00:25:57,557
'Yong New Deal.

401
00:25:57,640 --> 00:26:00,852
Nagpatupad tayo ng Social Security,
Medicaid, Medicaid,

402
00:26:00,935 --> 00:26:05,148
kaya nakabuo tayo
ng social democratic state sa America,

403
00:26:05,231 --> 00:26:07,817
at 'yong mga taong iniisip ang US

404
00:26:07,900 --> 00:26:11,571
bilang hyper-capitalist na basurahan,
mali sila,

405
00:26:12,572 --> 00:26:17,952
pero 'yong paglikha ng mas egalitarian
na lipunan na may antas ng sustento,

406
00:26:18,036 --> 00:26:20,038
maraming bansa ang nakagawa no'n.

407
00:26:20,121 --> 00:26:22,665
Di natin gaanong nagawa 'yon.
Kailangan nating galingan.

408
00:26:25,418 --> 00:26:28,963
Siguro dahil sa optimismo ko,
pero sa buong buhay natin,

409
00:26:29,047 --> 00:26:35,178
'yong pag-usad sa kabuuang yaman,
sa safety net, edukasyon,

410
00:26:35,261 --> 00:26:38,139
marami na tayong nalampasang hamon do'n.

411
00:26:38,222 --> 00:26:42,602
Sa tingin mo, kaya nating ituloy
ang pag-usad doon sa paglipas ng panahon?

412
00:26:43,269 --> 00:26:45,688
May mga culture battle ngayon

413
00:26:45,772 --> 00:26:48,316
at demonization ng iba't ibang partido.

414
00:26:48,399 --> 00:26:52,570
Kaya 'yong policy, na tutulong sanang
makaahon sa hirap ang mga tao,

415
00:26:52,654 --> 00:26:54,447
naisantabi 'yon.

416
00:26:54,530 --> 00:26:57,909
Sa tingin ko,
naliligaw 'yong political parties natin.

417
00:26:57,992 --> 00:27:02,246
Hindi nila alam kung saan pupunta.
Halimbawa, 'yong party ko,

418
00:27:02,330 --> 00:27:07,168
binubuo na ang halos two-thirds
ng mga taong hindi nagkolehiyo.

419
00:27:07,251 --> 00:27:11,422
Sa palagay ko, sila 'yong mga taong
gustong itaas ang minimum wage,

420
00:27:11,506 --> 00:27:15,009
pero ang matagal nang nakasanayan
sa Republican Party,

421
00:27:15,093 --> 00:27:18,971
"Wag itaas ang minimum wage."
'Yon ang sabi ng mga negosyo.

422
00:27:19,055 --> 00:27:20,640
Ano'ng gagawin natin?

423
00:27:20,723 --> 00:27:23,726
Sa isang banda,
'yong pagkalitong 'yon ang dahilan

424
00:27:23,810 --> 00:27:27,689
kung bakit walang pag-usad
sa ilang hamon na kinakaharap natin,

425
00:27:27,772 --> 00:27:30,274
kaya kailangang ayusin na ang usaping 'to.

426
00:27:30,358 --> 00:27:32,694
Kailangan bang baguhin ang tax policy?

427
00:27:32,777 --> 00:27:37,907
Oo. Sa tingin ko, may mga anomalya
sa tax policy natin na dapat ayusin.

428
00:27:37,990 --> 00:27:42,245
Ibig sabihin ba, dapat bawasan
ang ilang pinagkakagastusan? Oo.

429
00:27:44,580 --> 00:27:46,874
Ito ang maganda sa kasaysayan.

430
00:27:46,958 --> 00:27:51,504
Ipinapakita nito kung ano'ng posible
dahil may mga taong nagsasabing

431
00:27:51,587 --> 00:27:56,008
"Imposibleng taasan ang tax.
Never pang nagawa 'yon." Ang totoo…

432
00:27:58,010 --> 00:28:00,096
noong '50s at '60s,

433
00:28:00,179 --> 00:28:04,600
nasa 80, 90% ang taxation rates
para sa pinakamayayaman.

434
00:28:04,684 --> 00:28:08,438
Pinakamataas pala ang economic growth
noong '50s at '60s.

435
00:28:08,521 --> 00:28:10,606
Napakarami ng ginawang innovation,

436
00:28:10,690 --> 00:28:14,360
kaya ang totoo, humina ang innovation
bandang '80s at '90s.

437
00:28:15,278 --> 00:28:17,947
Kailangang mamuhunan sa public good.

438
00:28:18,030 --> 00:28:20,408
'Yon ang demokrasya, di ba?

439
00:28:20,491 --> 00:28:24,746
Taxes ang collective investment natin
sa public good.

440
00:28:25,913 --> 00:28:30,877
Ang kakaiba sa US,
naging kalakaran nang bawasan ang tax,

441
00:28:30,960 --> 00:28:36,466
pero namamangha ako
kasi di tinataasan ang tax ng mayayaman.

442
00:28:37,341 --> 00:28:39,844
Kung tataasan ang tax nang konti,

443
00:28:39,927 --> 00:28:42,972
magkakaroon ng sapat
para itaas ang safety net,

444
00:28:43,055 --> 00:28:46,893
na malayo sa magagawa ko…

445
00:28:46,976 --> 00:28:49,771
Baka mas malaki pa ang ibigay ng iba.

446
00:28:52,565 --> 00:28:57,320
Pareho tayong naniniwala
na ang tax system ay susing kasangkapan

447
00:28:57,403 --> 00:29:00,114
para kontrolin
ang ginagawa ng kapitalismo,

448
00:29:00,198 --> 00:29:03,034
kung saan may mga nananalong tulad ko,

449
00:29:03,117 --> 00:29:05,953
kaya sa ilalim ng tax system,
ang gusto ko,

450
00:29:06,037 --> 00:29:09,457
mas marami nang one-third
ang sa mayayaman.

451
00:29:09,540 --> 00:29:12,668
Siyempre, sasabihin ko
na mas malaki ang gusto ko.

452
00:29:12,752 --> 00:29:16,255
Ipinunto ng kaibigan mong
si Warren Buffett

453
00:29:16,756 --> 00:29:21,135
na mas malaki ang effective tax rate
ng secretary niya kaysa sa kanya.

454
00:29:21,219 --> 00:29:23,888
Di 'yon ang gustong makita
ng mga Amerikano.

455
00:29:23,971 --> 00:29:27,475
Ang gusto nila,
magbayad ng sapat 'yong mayayaman.

456
00:29:27,558 --> 00:29:29,477
Pero 'yong sistemang politikal,

457
00:29:29,560 --> 00:29:32,271
sa kasamaang-palad, para sa mayayaman,

458
00:29:32,355 --> 00:29:34,732
imbes na para sa ordinaryong Amerikano.

459
00:29:34,816 --> 00:29:37,485
Naglalabas sila
ng happiness questionnaires.

460
00:29:37,568 --> 00:29:38,986
-Nakita mo na 'yon?
-Oo.

461
00:29:39,070 --> 00:29:42,740
Ang nakukuha nila do'n,
'yong mga taong may economic security,

462
00:29:42,824 --> 00:29:47,286
gaya ng sa Scandinavia, madalas
sa Denmark o Finland, nasa itaas.

463
00:29:47,370 --> 00:29:50,832
Bakit? Sa tingin ko,
dahil hindi na nasi-stress ang mga tao

464
00:29:50,915 --> 00:29:54,585
sa kakainin ng mga anak nila,
sa health care, o childcare.

465
00:29:54,669 --> 00:29:59,507
Kapag inalis mo 'yong economic stress,
pag sinabi ko sa isang tao na

466
00:29:59,590 --> 00:30:02,677
"Di mo na aalalahanin
ang pagkain ng pamilya mo,

467
00:30:02,760 --> 00:30:04,929
o pagpapagamot ng mga anak mo."

468
00:30:06,264 --> 00:30:09,725
Salamat. Magiging perpekto ba
ang buhay nila? Hindi.

469
00:30:10,518 --> 00:30:14,897
Mababawasan ba ang stress level?
Magiging mas masaya at secure ba sila?

470
00:30:14,981 --> 00:30:16,148
Sa tingin ko.

471
00:30:20,236 --> 00:30:23,990
Nag-tweet ako nito lang
na magbabayad ako ng malaking tax.

472
00:30:24,991 --> 00:30:26,534
Proud ako do'n.

473
00:30:27,034 --> 00:30:28,619
MAGBABAYAD AKO.
IWA-WIRE KO SA BUKAS SA IRS

474
00:30:28,703 --> 00:30:33,082
Isa sa pinakamakabayang magagawa mo
bilang Amerikano

475
00:30:33,165 --> 00:30:37,003
ay kumayod, yumaman,
lumikha ng maraming trabaho,

476
00:30:37,545 --> 00:30:41,299
mamuhunan sa kompanya mo at sa iba,
tapos magbayad ng tax.

477
00:30:41,966 --> 00:30:44,260
Ako ang pinakasuwerteng gago sa mundo,

478
00:30:44,343 --> 00:30:47,054
at pag sinulat ko 'yong tseke para sa IRS

479
00:30:47,138 --> 00:30:49,640
sa halagang daan-daang milyong dolyar,

480
00:30:49,724 --> 00:30:52,852
hindi sa gusto ko 'yon,
pero proud ako do'n

481
00:30:52,935 --> 00:30:59,150
kasi sa mga kalsada, militar,
pulis, mga guro, Medicaid, Medicare,

482
00:30:59,233 --> 00:31:02,612
doon napupunta ang malaking parte
ng binabayad nating tax.

483
00:31:02,695 --> 00:31:05,239
Pakiramdam ko, nagbigay ako sa komunidad.

484
00:31:06,824 --> 00:31:08,367
Laging sinasabi ng mga tao

485
00:31:08,451 --> 00:31:11,829
na walang mahiwagang solusyon
na lulutas sa inequality.

486
00:31:11,913 --> 00:31:13,831
Hinahamon ko 'yong idea na 'yon.

487
00:31:13,915 --> 00:31:18,878
Sa tingin ko, merong solusyon,
sa napakalawak na kahulugan.

488
00:31:20,087 --> 00:31:23,758
May mga bagay na gaya ng universal pre-K,

489
00:31:24,550 --> 00:31:31,307
supportive housing, nakabubuhay na sahod,
at universal basic income.

490
00:31:31,390 --> 00:31:35,227
Kailangan natin ng income floor.
Kayang wakasan ang kahirapan sa bansa.

491
00:31:35,311 --> 00:31:38,105
Tuwing pinag-uusapan
ang gano'ng interbensiyon,

492
00:31:38,189 --> 00:31:41,025
ang laging sagot ay "Masyadong magastos."

493
00:31:41,108 --> 00:31:45,237
Napakalaking halagang ginastos ng US
sa welfare programs.

494
00:31:45,321 --> 00:31:47,865
Ang problema sa gano'ng pag-iisip,

495
00:31:47,949 --> 00:31:51,786
ipinagpapalagay nilang
pag di ka namuhunan sa programs na 'yon,

496
00:31:51,869 --> 00:31:54,664
makakatipid tayo. Pero ang totoo, hindi.

497
00:31:54,747 --> 00:31:57,083
Araw-araw nating ginagastusan
ang kahirapan,

498
00:31:57,667 --> 00:32:00,836
ang mas mabagal na produktibidad
sa labor market,

499
00:32:00,920 --> 00:32:04,590
'yong mas mataas na gastusin
dahil sa krimen at kalusugan.

500
00:32:05,383 --> 00:32:07,593
Sa taya ng sociologist na si Mark Rank,

501
00:32:07,677 --> 00:32:12,139
ang halaga ng kahirapan ng bata
sa America ay nasa $1 trillion kada taon.

502
00:32:14,016 --> 00:32:18,437
Isa pang problemang kinakaharap natin
ay napakaraming programang

503
00:32:19,188 --> 00:32:23,567
napakaimportante at makakatulong
sa maraming taong nangangailangan,

504
00:32:23,651 --> 00:32:25,194
pero pinapahirapan natin sila.

505
00:32:25,945 --> 00:32:30,408
Sa katunayan, pinapahirapan natin silang
makakuha ng kahit anong benepisyo.

506
00:32:31,075 --> 00:32:34,912
Kahit 'yong mga nasa batas para sa 'yo.

507
00:32:36,205 --> 00:32:41,836
Bill, alam mo 'yong Earned Income
Tax Credit. Mahirap makakuha no'n.

508
00:32:43,212 --> 00:32:45,172
Ito 'yong two-page 1040,

509
00:32:46,048 --> 00:32:50,553
tapos ito 'yong hundred-page plus
na instruction manual

510
00:32:50,636 --> 00:32:53,222
na kasama ng two-page form na 'to.

511
00:32:53,889 --> 00:32:57,560
Titingnan natin
kung kaya mong tulungan ang isang tao

512
00:32:57,643 --> 00:32:59,854
na mag-apply ng Earned Income Tax Credit.

513
00:33:02,023 --> 00:33:05,484
Kailangan 'ata kitang bigyan ng lapis.

514
00:33:07,028 --> 00:33:11,323
Isa sa pinakaimportanteng tax credit
ang Earned Income Tax Credit

515
00:33:11,407 --> 00:33:14,368
na available para sa low
at moderate-income households.

516
00:33:14,452 --> 00:33:18,706
Pwedeng umabot
nang libo-libong dolyar 'yan.

517
00:33:18,789 --> 00:33:24,503
'Yan ang pinakamalaking
anti-poverty program ng bansa.

518
00:33:24,587 --> 00:33:28,799
Kaya napakaimportante
na tama ang pag-calculate diyan.

519
00:33:29,633 --> 00:33:33,721
Umpisahan natin kay Maria Johnson.

520
00:33:33,804 --> 00:33:35,806
-Ang ganda ng picture niya.
-Oo.

521
00:33:37,892 --> 00:33:41,604
Single parent siya. May dalawang anak.

522
00:33:41,687 --> 00:33:45,691
Dalawa ang trabaho niya.
Maraming trabaho, maraming anak.

523
00:33:45,775 --> 00:33:47,485
Kung may tanong ka…

524
00:33:47,568 --> 00:33:49,278
'Yong Earned Income Tax Credit,

525
00:33:49,361 --> 00:33:52,281
pag sinuma mo 'yong halaga ng perang
hindi nake-claim taon-taon,

526
00:33:52,364 --> 00:33:55,785
aabot nang halos 17 billion dollars 'yon.

527
00:33:55,868 --> 00:33:58,871
"Church employee, clergy…"
Diyos ko, "Combat Pay."

528
00:33:58,954 --> 00:34:03,125
Pag isinama mo pa
lahat ng di nagamit na ayuda taon-taon,

529
00:34:03,209 --> 00:34:08,547
mahigit 140 billion dollars
ng poverty aid ang di nake-claim.

530
00:34:10,216 --> 00:34:13,969
Pinatawan natin ang mga programang 'to
ng napakahirap na proseso.

531
00:34:14,053 --> 00:34:16,680
Sa tingin ko, dapat gano'n din kadali

532
00:34:16,764 --> 00:34:20,684
'yong pag-a-apply
ng unemployment insurance o food stamps

533
00:34:20,768 --> 00:34:24,730
gaya ng pag-o-order ko sa phone

534
00:34:24,814 --> 00:34:28,776
ng birdseed o kung ano,
tapos ide-deliver na sa akin kinabukasan.

535
00:34:28,859 --> 00:34:32,738
-Ang sagot ay "hindi."
-Okay. Wow, kalokohan 'yan.

536
00:34:32,822 --> 00:34:35,699
Gaano ka kakampante
na tama ang mga isinagot mo?

537
00:34:35,783 --> 00:34:38,619
Malaking pera ang nakasalalay diyan.

538
00:34:38,702 --> 00:34:41,956
Eighty percent sure ako
na tama ang ginawa ko.

539
00:34:43,082 --> 00:34:47,086
Ibibigay ko 'yong papel
para maikumpara mo sa ginawa mo.

540
00:34:47,169 --> 00:34:51,173
Kulang ng 5,000 dollars
'yong sa 'kin. Oops.

541
00:34:54,343 --> 00:34:57,888
Sanay ako sa mga form,
pero komplikado 'tong form na 'to.

542
00:34:57,972 --> 00:35:01,767
Patalon-talon ka kasi
para magbasa ng definitions.

543
00:35:01,851 --> 00:35:03,269
-Tama.
-Diyos ko.

544
00:35:03,352 --> 00:35:06,814
May dalawang trabaho
at dalawang anak ka pa niyan.

545
00:35:06,897 --> 00:35:08,983
-Kambal.
-Oo, kambal.

546
00:35:09,775 --> 00:35:13,571
'Yong kailangang pagdaanan
ng mahirap na tao

547
00:35:13,654 --> 00:35:19,201
sa state-level programs,
federal programs, napakomplikado.

548
00:35:20,995 --> 00:35:24,373
Marami sa programs na 'yon,
'yong mga taong kuwalipikado,

549
00:35:24,456 --> 00:35:28,460
wala pang kalahati
ang aktuwal na nakikinabang do'n.

550
00:35:28,544 --> 00:35:33,340
Pwede mong sabihing
'yon 'yong pinakanangangailangan.

551
00:35:35,342 --> 00:35:40,514
Mahirap makuha 'yong kinakailangan,
lalo na pag humaharap sila sa krisis.

552
00:35:42,933 --> 00:35:43,767
"Thus."

553
00:35:44,518 --> 00:35:47,646
Hindi namin pinag-uusapan
ng kapatid ko ang tax.

554
00:35:47,730 --> 00:35:49,815
-Napag-usapan namin 'yon ni Kristi.
-Sana nga.

555
00:35:49,899 --> 00:35:51,859
Si Kristi ang nag-ayos ng taxes ko.

556
00:35:51,942 --> 00:35:53,527
Ano'ng score?

557
00:35:53,611 --> 00:35:56,322
82, 97 saka 93.

558
00:35:56,405 --> 00:35:57,615
-Wow.
-Leading ka.

559
00:35:58,199 --> 00:36:00,242
Puro vowel naman ako ngayon.

560
00:36:02,328 --> 00:36:04,288
Nasa 'yo pala 'yan.

561
00:36:04,872 --> 00:36:09,543
Marami kaming pagkakatulad ni Kristi.
Ang isang pagkakaiba namin,

562
00:36:09,627 --> 00:36:13,547
medyo na-spoil ako,
sinuwerte ako sa maraming bagay.

563
00:36:13,631 --> 00:36:17,927
Pero dati pa man,
optimistic na talaga ang pananaw ko.

564
00:36:18,010 --> 00:36:21,013
Sa tingin ko, kailangan 'yon
para magtagumpay ang negosyante.

565
00:36:21,096 --> 00:36:22,681
Oo, malaking bagay 'yon.

566
00:36:22,765 --> 00:36:26,101
Tapos pag naging successful,
lalo pang nagiging optimistic.

567
00:36:28,646 --> 00:36:31,565
-Asan ka do'n?
-Nasa gitna n'yo.

568
00:36:31,649 --> 00:36:33,067
-Oo nga.
-Oo.

569
00:36:33,150 --> 00:36:35,444
Sa tingin ko, kung di siya optimistic,

570
00:36:35,527 --> 00:36:39,823
paano niya maitutuloy
'tong philanthropy niya?

571
00:36:39,907 --> 00:36:42,034
Kasi nakakapagod 'yan.

572
00:36:42,117 --> 00:36:45,454
'Yong utak niya, siguro sa isip niya,

573
00:36:45,537 --> 00:36:50,334
may idea siya kung paano masosolusyonan
ang mga problema.

574
00:36:51,543 --> 00:36:55,798
Habang iniisip nating
wala nang pag-asa, may plano naman siya.

575
00:36:57,258 --> 00:36:58,717
Nitong nakaraang summer,

576
00:36:58,801 --> 00:37:01,262
inanunsiyo nina Warren Buffet
at Bill at Melinda Gates

577
00:37:01,345 --> 00:37:03,347
ang idea nilang Giving Pledge.

578
00:37:03,430 --> 00:37:05,641
Hinihiling nila
sa mga bilyonaryong Amerikano

579
00:37:05,724 --> 00:37:08,978
na ipamigay ang di bababa sa kalahati
ng kayamanan nila.

580
00:37:09,937 --> 00:37:14,525
Nakipagkita kami nina Warren at Melinda
sa mayayamang philanthropist

581
00:37:14,608 --> 00:37:17,361
tapos pinag-usapan namin habang kumakain,

582
00:37:17,444 --> 00:37:20,739
"Paano mo pinili ang adhikain mo?
Bakit gano'n ka kapursigido?

583
00:37:20,823 --> 00:37:23,242
Sa tingin mo, bakit di gano'n 'yong iba?"

584
00:37:23,325 --> 00:37:27,997
Naging malinaw doon na sa philanthropy,
medyo naa-isolate ka.

585
00:37:29,248 --> 00:37:33,377
Napipilitan kang isipin
'yong kamatayan mo, 'yong will mo,

586
00:37:33,460 --> 00:37:39,550
lahat ng bagay na mas madaling balewalain
at saka na lang pag-isipan.

587
00:37:39,633 --> 00:37:41,385
Ano'ng ibig sabihin pag pumirma sila?

588
00:37:41,468 --> 00:37:44,013
Ipapamigay nila 'yong bulto ng pera nila…

589
00:37:44,096 --> 00:37:45,639
-O parte lang…
-Bulto.

590
00:37:45,723 --> 00:37:50,936
Sa mga taong kabilang,
maraming magbibigay ng 99%.

591
00:37:51,437 --> 00:37:54,273
Nagulat akong umubra
'yong pangungumbinsi sa mayayaman

592
00:37:55,232 --> 00:37:57,067
na ipamigay 'yong at least kalahati.

593
00:37:58,152 --> 00:38:03,115
Naging malinaw din na iilan lang
'yong pamana ang tingin sa kayamanan

594
00:38:03,198 --> 00:38:05,951
na gusto nilang ipasa sa mga anak nila.

595
00:38:06,702 --> 00:38:08,412
Tapos marami din

596
00:38:08,495 --> 00:38:12,082
'yong di pa hinaharap 'yong usapin
ng kung sino'ng mamimigay.

597
00:38:12,833 --> 00:38:16,378
Natututo sa isa't isa
'yong mga taong sumama sa pledge,

598
00:38:16,462 --> 00:38:20,507
nai-inspire kami ng isa't isa.
Umasa kaming aabot nang ilang dosena,

599
00:38:20,591 --> 00:38:23,052
pero ngayon, mahigit 300 na kami.

600
00:38:24,595 --> 00:38:26,680
Sa pamimigay ng kayamanan niya,

601
00:38:26,764 --> 00:38:30,601
parang pinapatawan ni Bill Gates

602
00:38:30,684 --> 00:38:33,896
ng income and wealth tax ang sarili niya.

603
00:38:33,979 --> 00:38:37,358
Sa ginagawa niya,
lumalabas 'yong tanong na,

604
00:38:37,441 --> 00:38:41,904
siya ba, o gobyerno ba ang magpapasya
kung ano'ng gagawin sa pera niya?

605
00:38:41,987 --> 00:38:44,490
May mga argumento para sa parehong panig.

606
00:38:44,573 --> 00:38:45,866
Ang problema lang,

607
00:38:45,949 --> 00:38:50,371
maraming bilyonaryong
hindi katulad ni Bill Gates.

608
00:38:50,454 --> 00:38:53,707
Iniipon nila 'yong pera nila,
o kung pakawalan man nila,

609
00:38:53,791 --> 00:38:57,211
'yon ay sa mga bagay
na hindi kapaki-pakinabang sa publiko.

610
00:38:58,003 --> 00:39:01,548
Sabi ng iba, "Maraming natutulungan
'yong mga bilyonaryo."

611
00:39:02,549 --> 00:39:04,676
Hindi ako bilib.

612
00:39:04,760 --> 00:39:09,681
Karamihan ng philanthropy ng bilyonaryo,
puro paglalagay lang ng pangalan

613
00:39:09,765 --> 00:39:13,894
sa magarbong university building
o museum. Papogi lang.

614
00:39:15,979 --> 00:39:21,402
Siyempre, may elemento ng ego
sa pagkakawanggawa,

615
00:39:21,485 --> 00:39:24,738
pero sa huli't huli, itatanong mo,

616
00:39:24,822 --> 00:39:28,033
"Nakatulong ba ito sa lipunan?"

617
00:39:28,617 --> 00:39:31,036
E, 'yong bilyonaryong gaya ni Bill Gates?

618
00:39:31,662 --> 00:39:34,748
Milyon-milyon na ang nailigtas
ng Bill and Melinda Gates Foundation.

619
00:39:34,832 --> 00:39:36,667
Hindi natin maikakaila 'yon.

620
00:39:37,251 --> 00:39:38,836
Pero sa kabilang banda,

621
00:39:39,336 --> 00:39:43,424
mas gusto ko 'yong mundong
maayos ang pondo ng mga gobyerno

622
00:39:43,507 --> 00:39:47,010
at sila ang nagtatrabaho
sa halip na mga philanthropy.

623
00:39:47,761 --> 00:39:52,099
Pinopondohan ng Gates Foundation
ang makabagong experimental ventures

624
00:39:52,182 --> 00:39:56,228
na hindi kayang gawin ng mga gobyernong
nakatali sa mga taxpayer.

625
00:40:00,691 --> 00:40:04,319
Napakahalaga ng India
para sa gawain ng foundation namin.

626
00:40:05,070 --> 00:40:07,698
Nakakatuwang namin 'yong gobyerno,

627
00:40:07,781 --> 00:40:12,703
dahil layunin din nilang bawasan
ang inequality at tulungan ang mga tao.

628
00:40:14,163 --> 00:40:16,707
Naging malinaw na makakapili kami

629
00:40:16,790 --> 00:40:20,210
ng mga taong inilalaan na ang buhay nila
sa mga usaping ito

630
00:40:20,294 --> 00:40:23,464
para pondohan sila
at makapagtakda ng malalaking goal.

631
00:40:24,590 --> 00:40:27,301
Pag tiningnan mo
'yong inequality sa India,

632
00:40:27,384 --> 00:40:31,054
hindi nabibigyan ang kababaihan
ng parehong oportunidad.

633
00:40:31,638 --> 00:40:35,058
Isa sa mga susing programang
inumpisahan ng gobyerno

634
00:40:35,142 --> 00:40:36,768
ay 'yong self-help groups.

635
00:40:37,769 --> 00:40:40,898
Mga grupo ito
ng 10 hanggang 20 kababaihan sa village.

636
00:40:40,981 --> 00:40:45,527
Mga bagay na nagpapadaloy ng impormasyon,
nagpapalawak ng access nila sa markets,

637
00:40:45,611 --> 00:40:47,446
access sa banking services.

638
00:40:48,030 --> 00:40:51,241
Maraming kababaihan
ang nagtatayo ng maliit na negosyo.

639
00:40:51,742 --> 00:40:55,204
Ngayon, 90 million na
ang naorganisa naming kababaihan.

640
00:40:55,287 --> 00:40:58,373
Sama-sama, nakaipon na sila
ng 6 million dollars.

641
00:40:58,457 --> 00:41:00,375
Bakit ka nag-loan?

642
00:41:00,459 --> 00:41:01,376
Para sa bukid.

643
00:41:02,753 --> 00:41:07,049
Naniniwala kami na kung mapapalago
ang ganitong negosyo,

644
00:41:07,132 --> 00:41:10,427
kaya nating lumikha
ng 50 hanggang 75 milyong trabaho

645
00:41:10,511 --> 00:41:12,804
sa rural India sa hinaharap.

646
00:41:13,680 --> 00:41:17,392
-Tayo ang kababaihan ng India.
-Tayo ang kababaihan ng India.

647
00:41:17,476 --> 00:41:21,271
-Di tayo bulaklak, kundi apoy.
-Di tayo bulaklak, kundi apoy.

648
00:41:23,732 --> 00:41:28,946
Masasabi mo talagang
malala pa rin ang inequality

649
00:41:29,029 --> 00:41:34,618
pero malaki na ang iniusad natin
sa usaping 'to.

650
00:41:35,494 --> 00:41:38,330
Mataas ang kamalayan natin sa masasama

651
00:41:38,413 --> 00:41:43,752
kaya madalas na nalilito ang mga tao
at naiisip na lumalala 'yong mundo.

652
00:41:43,835 --> 00:41:46,338
Kaya minsan, sinasabi ko sa sarili ko,

653
00:41:46,421 --> 00:41:50,551
"Teka lang. Matuto tayo sa mga lugar
na marami tayong nagawang mabuti

654
00:41:50,634 --> 00:41:53,387
at sa malaking iniusad natin."

655
00:41:55,931 --> 00:41:59,768
Ngayon ang umpisa ng pagwawakas
sa sub-minimum wage sa Chicago.

656
00:41:59,851 --> 00:42:01,395
Tatlumpu't anim na oo.

657
00:42:01,895 --> 00:42:05,566
Bumoto ang city council
para buwagin ang sistemang iyon.

658
00:42:06,149 --> 00:42:07,901
Pasado na ito.

659
00:42:07,985 --> 00:42:12,072
Unang beses 'yon
sa 22 taong pag-oorganisa ko

660
00:42:12,155 --> 00:42:14,950
na nakita naming sinabi
ng mayorya ng mambabatas

661
00:42:15,033 --> 00:42:18,453
na "Hindi, kailangan nating pumanig
sa mga manggagawa."

662
00:42:19,580 --> 00:42:21,373
Sa panukalang 'yon ng Chicago,

663
00:42:21,456 --> 00:42:24,918
matutustusan ng mga manggagawa
ang sarili nila.

664
00:42:25,002 --> 00:42:27,671
Mababawasan ang gagamit
ng public assistance.

665
00:42:28,171 --> 00:42:30,799
'Yon ang makasaysayan sa sandaling 'to.

666
00:42:30,882 --> 00:42:32,634
Sa bawat antas 'yon,

667
00:42:32,718 --> 00:42:34,553
mula sa mga actor na mataas ang sahod,

668
00:42:34,636 --> 00:42:37,389
hanggang sa restaurant workers
na pinakamababa ang kita.

669
00:42:38,432 --> 00:42:41,018
Tumitindig at nagde-demand na ang mga tao.

670
00:42:41,101 --> 00:42:42,769
Ano'ng ibig sabihin no'n?

671
00:42:42,853 --> 00:42:47,524
Posibleng ito na ang pagtatapos
ng mababang sahod.

672
00:42:51,528 --> 00:42:54,781
Pag tiningnan mo
'yong mahabang listahan ng mga tanong…

673
00:42:57,618 --> 00:43:02,664
ang makikita mo
ay nagbabago ang inequality.

674
00:43:03,707 --> 00:43:05,876
Noong 1964,

675
00:43:05,959 --> 00:43:08,629
inilunsad ng Johnson administration
ang war on poverty.

676
00:43:08,712 --> 00:43:13,717
Ten years later, kalahati na lang
'yong poverty line kumpara no'ng 1960.

677
00:43:13,800 --> 00:43:15,510
Ang laki ng naging pagbabago.

678
00:43:16,720 --> 00:43:20,807
Malaki ang nagawa sa kabila ng mga hamon,
at isa sa mga dahilan no'n

679
00:43:20,891 --> 00:43:23,977
ay pinressure ng mga karaniwang Amerikano

680
00:43:24,061 --> 00:43:27,022
ang mga mambabatas,
ipinaabot ang usaping ito sa publiko.

681
00:43:28,357 --> 00:43:32,235
Ibig sabihin, ang pinakamainam na daan
para wakasan ang kahirapan

682
00:43:32,319 --> 00:43:35,739
ay magkapitbisig at maggiit.

683
00:43:36,782 --> 00:43:39,534
Kailangan 'yong atensiyon

684
00:43:39,618 --> 00:43:43,455
ng pinakamatatalino
at pinakamakapangyarihang tao.

685
00:43:43,538 --> 00:43:47,459
Di lang mga aktibista,
kundi mga bilyonaryong gaya ni Bill Gates.

686
00:43:48,418 --> 00:43:53,340
Excited na ako para sa susunod na 20 years
kung saan natin gagastusin 'yong pera.

687
00:43:54,049 --> 00:43:57,719
Ang daming innovation
na darating sa hinaharap,

688
00:43:57,803 --> 00:44:01,431
at walang nakalaan do'n
na para lang sa elite.

689
00:44:34,881 --> 00:44:36,967
Nagsalin ng Subtitle: IT Delgado