1 00:00:21,230 --> 00:00:24,233 Co myślisz o komarach? 2 00:00:25,151 --> 00:00:26,944 Irytują mnie. 3 00:00:28,488 --> 00:00:30,156 Latem w Seattle 4 00:00:30,698 --> 00:00:34,035 gryzą i wyskakują potem bąble. 5 00:00:41,584 --> 00:00:45,755 Ale nigdy nie mieszkałem w miejscu, w którym występuje malaria. 6 00:00:46,714 --> 00:00:50,760 Komary widliszki przekazują malarię człowiekowi, 7 00:00:51,344 --> 00:00:54,347 a człowiek z kolei przekazuje ją następnym moskitom, 8 00:00:54,430 --> 00:00:56,015 które zarażają kolejnych ludzi. 9 00:00:58,017 --> 00:01:01,687 Malaria zabija 400 000 dzieci rocznie. 10 00:01:03,606 --> 00:01:07,235 Ale nie w bogatych krajach. 11 00:01:07,819 --> 00:01:10,613 Więc ta choroba jest raczej ignorowana. 12 00:01:11,572 --> 00:01:12,698 WRÓG PUBLICZNY NR 1 13 00:01:12,782 --> 00:01:14,450 Jeśli chodzi o choroby, 14 00:01:14,534 --> 00:01:18,454 możemy rozwinąć nowoczesne technologie 15 00:01:18,538 --> 00:01:20,706 takie jak szczepionki, przeciwciała, 16 00:01:20,790 --> 00:01:24,585 a nawet bardziej kontrowersyjne techniki takie jak edycja genów, 17 00:01:25,086 --> 00:01:28,381 i wykorzystać te technologie do usunięcia tych chorób 18 00:01:28,464 --> 00:01:29,757 z powierzchni ziemi. 19 00:01:32,802 --> 00:01:36,430 Jednym z największych osiągnięć ludzkości 20 00:01:37,056 --> 00:01:38,683 byłoby zniszczenie malarii. 21 00:01:40,101 --> 00:01:44,772 CO DALEJ? 22 00:01:44,856 --> 00:01:49,569 CZY POKONAMY CHOROBY? 23 00:01:58,411 --> 00:02:03,249 ODDZIAŁ DLA CHORYCH NA MALARIĘ HRABSTWO SIAYA, KENIA 24 00:02:08,296 --> 00:02:10,631 Malaria jest tu dużym problemem. 25 00:02:10,715 --> 00:02:12,133 Musisz iść do szpitala, 26 00:02:12,216 --> 00:02:17,680 a jeśli nie masz pieniędzy, malaria cię zabije. 27 00:02:18,764 --> 00:02:20,016 Może zabić dziecko. 28 00:02:21,100 --> 00:02:23,895 Zabiła już wiele dzieci. 29 00:02:23,978 --> 00:02:27,523 W tym dziecko, które było mi bliskie. 30 00:02:29,442 --> 00:02:30,818 Dziecko mojej siostry. 31 00:02:32,904 --> 00:02:34,322 Zaczęła mieć konwulsje. 32 00:02:34,405 --> 00:02:36,949 Miała wysoką gorączkę. Nie marnowałam czasu. 33 00:02:37,033 --> 00:02:39,827 Przywiozłam ją tutaj. 34 00:02:40,328 --> 00:02:42,872 Miała bardzo silną malarię. 35 00:02:43,831 --> 00:02:46,083 Wybacz, maleńka. 36 00:02:46,167 --> 00:02:48,085 Mamy jedną butlę. 37 00:02:48,169 --> 00:02:50,796 Możesz napełnić ją tlenem? 38 00:02:53,925 --> 00:02:58,346 Siedząc na takim oddziale, widzi się, że wszyscy biegają jak szaleni. 39 00:02:58,429 --> 00:03:02,391 Obsada zawsze jest tam zbyt mała, 40 00:03:02,475 --> 00:03:06,395 bo malaria jest sezonowa. Nadchodzi pora deszczowa 41 00:03:06,479 --> 00:03:10,441 i populacja komarów rośnie wykładniczo. 42 00:03:15,821 --> 00:03:20,576 Nawet nie umiem policzyć, ile razy miałem malarię w dzieciństwie. 43 00:03:21,077 --> 00:03:23,829 Wciąż widzę wyraźnie mojego ojca. 44 00:03:23,913 --> 00:03:25,831 ABDOULAYE DIABATÉ GŁÓWNY BADACZ 45 00:03:25,915 --> 00:03:28,584 Stał przy moim łóżku i patrzył na mnie. 46 00:03:28,668 --> 00:03:32,421 W jego oczach widziałem wielki strach. 47 00:03:33,839 --> 00:03:39,887 Gdyby malaria zabijała 600 000 ludzi w Stanach czy w Europie, 48 00:03:40,638 --> 00:03:42,848 podejście byłoby zupełnie inne. 49 00:03:48,020 --> 00:03:51,274 FUNDACJA GATESÓW SEATTLE, WASZYNGTON 50 00:03:55,695 --> 00:04:00,700 Malaria jest najbardziej skoncentrowana w najbiedniejszych populacjach 51 00:04:00,783 --> 00:04:03,160 z małym dostępem do opieki zdrowotnej. 52 00:04:04,537 --> 00:04:08,291 Mamy łuk od Mali, przez Burkinę Faso, Wybrzeże Kości Słoniowej, 53 00:04:08,374 --> 00:04:11,252 Nigerię, po Demokratyczną Republikę Konga. 54 00:04:11,836 --> 00:04:15,840 Gdzie intensywność transmisji, którą trzeba powstrzymać, 55 00:04:15,923 --> 00:04:18,676 jest największa. 56 00:04:18,759 --> 00:04:21,429 JAK KOMARY ROZPRZESTRZENIAJĄ CHOROBY? 57 00:04:22,138 --> 00:04:26,684 Malaria to pasożyt wprowadzany do organizmu podczas ukąszenia komara. 58 00:04:27,768 --> 00:04:30,479 Pasożyt wędruje do wątroby, 59 00:04:30,563 --> 00:04:33,482 gdzie po pewnym czasie 60 00:04:33,566 --> 00:04:38,529 jedna zakażona komórka wątroby może uwolnić 400 000 nowych pasożytów, 61 00:04:38,612 --> 00:04:41,032 które atakują czerwone krwinki. 62 00:04:41,532 --> 00:04:45,369 Pasożyt atakuje czerwoną krwinkę, trawi ją 63 00:04:45,453 --> 00:04:49,081 i wreszcie rozrywa, by atakować kolejne. 64 00:04:49,999 --> 00:04:52,001 Przejmuje krwiobieg. 65 00:04:53,044 --> 00:04:57,256 Chory czuje te rozrywane zakażone krwinki. 66 00:04:57,340 --> 00:05:01,427 Ma dreszcze, gorączkę, silnie się poci. 67 00:05:01,510 --> 00:05:03,262 Jest wyczerpany. 68 00:05:03,346 --> 00:05:05,556 W niektórych przypadkach 69 00:05:05,639 --> 00:05:09,643 występują mdłości i wymioty. A to i tak dość łagodny przebieg. 70 00:05:10,353 --> 00:05:14,440 Postępująca choroba może prowadzić do zaburzeń oddychania, 71 00:05:14,523 --> 00:05:18,110 wywołać długotrwałą anemię, zapalenie mózgu, 72 00:05:18,611 --> 00:05:21,405 a nawet śmierć. Stanowczo zbyt często. 73 00:05:21,906 --> 00:05:26,577 Małe dzieci, osoby osłabione i kobiety w ciąży doświadczają 74 00:05:26,660 --> 00:05:28,871 malarii w największym stopniu. 75 00:05:33,501 --> 00:05:36,587 Pierwotnie malaria była odmianą alg wodnych. 76 00:05:36,670 --> 00:05:38,839 Jakieś 600 do 800 milionów lat temu. 77 00:05:38,923 --> 00:05:42,218 Wciąż ma szczątkowe pozostałości mechanizmu fotosyntezy. 78 00:05:42,301 --> 00:05:45,388 Sądzimy, że współczesna malaria pochodzi od ptaków. 79 00:05:45,471 --> 00:05:47,723 Powstała jakieś 130 milionów lat temu. 80 00:05:50,351 --> 00:05:52,311 To relacja symbiotyczna. 81 00:05:52,395 --> 00:05:55,981 Patogeny wykorzystują nas, by się rozmnażać. 82 00:05:56,649 --> 00:05:58,901 Malaria potrzebuje dwóch żywicieli. 83 00:05:58,984 --> 00:06:02,154 Komara i drugiego żywiciela: 84 00:06:02,238 --> 00:06:05,324 człowieka, gada, płaza, małpy człekokształtnej. 85 00:06:06,158 --> 00:06:07,576 Wszyscy mamy malarię. 86 00:06:09,161 --> 00:06:11,080 Ludzie nie zwracają na to uwagi. 87 00:06:11,163 --> 00:06:15,000 Amerykanie są szczególnie dobrzy w ignorowaniu tego, 88 00:06:15,084 --> 00:06:17,169 co nie dotyczy ich bezpośrednio. 89 00:06:18,712 --> 00:06:21,924 Kontakt z malarią mieli jeszcze moi dziadkowie. 90 00:06:22,550 --> 00:06:26,345 U progu XX wieku to była poważna sprawa. 91 00:06:26,429 --> 00:06:29,014 Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom jest w Atlancie, 92 00:06:29,098 --> 00:06:32,143 bo tam malaria zbierała największe żniwo. 93 00:06:32,726 --> 00:06:34,895 W pobliżu są komary malaryczne. 94 00:06:34,979 --> 00:06:37,815 Poszukują kolacji z ludzkiej krwi. 95 00:06:37,898 --> 00:06:41,026 Kiedyś malaria była w tym kraju poważnym problemem. 96 00:06:41,110 --> 00:06:44,572 Teraz nikt o niej nie myśli. 97 00:06:45,072 --> 00:06:48,284 Nie umieramy już na malarię, bo umiemy ją kontrolować. 98 00:06:51,036 --> 00:06:55,207 Jeśli cofniemy się do ery światowego programu walki z malarią 99 00:06:55,291 --> 00:06:57,710 uruchomionego w połowie XX wieku, 100 00:06:57,793 --> 00:07:02,214 zobaczymy, że stosowano wtedy modyfikację środowiska, 101 00:07:02,298 --> 00:07:04,800 likwidację miejsc lęgowych komarów 102 00:07:04,884 --> 00:07:07,678 i opryski środkami owadobójczymi na dużą skalę. 103 00:07:07,761 --> 00:07:10,097 To wtedy działało. 104 00:07:10,181 --> 00:07:14,727 Teraz niekoniecznie są to najlepsze narzędzia, 105 00:07:14,810 --> 00:07:17,688 jakich możemy użyć w rejonach malarycznych. 106 00:07:21,775 --> 00:07:23,819 Skoki narciarskie. Fajne, prawda? 107 00:07:23,903 --> 00:07:27,740 To było w latach 90. Zastanawialiśmy się z Melindą, 108 00:07:27,823 --> 00:07:30,326 gdzie przekazać nasze zasoby. 109 00:07:30,409 --> 00:07:34,788 Sprawdziliśmy, na co umierają dzieci. 110 00:07:35,372 --> 00:07:39,376 I, o dziwo, były to zapalenie płuc, biegunka i malaria. 111 00:07:39,460 --> 00:07:43,047 Gdy zobaczyłem, jak mało pieniędzy przeznaczano na malarię, 112 00:07:43,130 --> 00:07:45,132 byłem w szoku. 113 00:07:46,926 --> 00:07:52,097 Do walki z tą straszną chorobą zużywa się dosłownie tony DDT. 114 00:07:52,181 --> 00:07:56,393 Raz jeszcze wynalazek z czasów wojny 115 00:07:56,477 --> 00:07:57,311 ratuje życia. 116 00:07:57,394 --> 00:08:02,358 Kiedyś armie finansowały walkę z malarią, bo umierali na nią żołnierze. 117 00:08:02,983 --> 00:08:07,196 Ale potem leki, które chronią żołnierzy, uznano za wystarczające 118 00:08:07,279 --> 00:08:09,865 i przestał to być priorytet. 119 00:08:11,825 --> 00:08:17,915 W tej chwili więcej pieniędzy wydaje się na leczenie łysienia niż malarii. 120 00:08:18,791 --> 00:08:20,918 Fakt, łysienie jest straszne. 121 00:08:22,711 --> 00:08:27,007 W 2000 roku powstaje Fundacja Gatesów. 122 00:08:28,008 --> 00:08:32,721 Uznaliśmy, że ratowanie życia dzieci może być naszym priorytetem 123 00:08:32,805 --> 00:08:35,391 i możemy w ten sposób wiele zmienić. 124 00:08:39,019 --> 00:08:40,688 Z malarią jest coraz gorzej. 125 00:08:41,188 --> 00:08:43,607 Moskitiery bardzo pomagają. 126 00:08:44,108 --> 00:08:46,610 Kiedyś powstanie szczepionka. 127 00:08:46,694 --> 00:08:49,738 Patrząc na stosunek jakości do ceny, co lubią Amerykanie, 128 00:08:49,822 --> 00:08:52,324 trudno o lepszy. 129 00:08:52,408 --> 00:08:57,913 Poznałem Billa Gatesa przy cheeseburgerze. 130 00:08:59,707 --> 00:09:01,417 Rozmawialiśmy o zdrowiu. 131 00:09:01,500 --> 00:09:04,169 Chyba czuje się urażony 132 00:09:04,253 --> 00:09:09,133 bezmyślnym marnowaniem czegokolwiek. 133 00:09:09,800 --> 00:09:11,969 Szczególnie ludzkiego życia. 134 00:09:13,012 --> 00:09:16,307 To go wkurza. Ale potrafi się kłócić o wszystko. 135 00:09:17,141 --> 00:09:19,727 Na początku było ostro. 136 00:09:20,394 --> 00:09:22,313 Nazywamy go Kill Bill, wiecie? 137 00:09:22,896 --> 00:09:26,984 Czasem na spotkaniach byli ministrowie finansów, a on mówił: 138 00:09:27,067 --> 00:09:32,156 „Kłamie pan. To kłamstwo. Wie pan, że to kłamstwo”. 139 00:09:32,239 --> 00:09:33,324 Myślałem wtedy… 140 00:09:34,366 --> 00:09:37,828 Jest trochę punkrockowy. Pewnie go takiego go nie znacie. 141 00:09:37,911 --> 00:09:41,123 Potrzebne są nowe szczepienia, by dzieci mogły żyć. 142 00:09:41,874 --> 00:09:46,045 Jak bardzo ludzkość stara się pomóc sobie wzajemnie? 143 00:09:47,296 --> 00:09:51,091 Przekazaliśmy 30 milionów dolarów na walkę z malarią. 144 00:09:51,175 --> 00:09:55,012 Byłem w szoku, że była to największa dotacja na tym polu. 145 00:09:55,095 --> 00:09:56,972 FORUM NA TEMAT MALARII 146 00:09:57,056 --> 00:10:01,018 Ludzie, którzy umierają na malarię, nie mają głosu na rynku. 147 00:10:01,101 --> 00:10:03,520 Nie ma tu szansy na zysk. 148 00:10:03,604 --> 00:10:09,318 Rynek karmy dla psów jest 40 razy większy od rynku leków na malarię. 149 00:10:10,152 --> 00:10:14,823 Od 1990 zmniejszyliśmy skrajne ubóstwo i śmiertelność dzieci o połowę. 150 00:10:15,616 --> 00:10:16,742 Jak widać, 151 00:10:16,825 --> 00:10:19,912 kiedy Bill mówi, że damy radę, to faktycznie damy. 152 00:10:19,995 --> 00:10:21,830 Myślisz, że damy radę? 153 00:10:21,914 --> 00:10:23,082 Oczywiście. 154 00:10:23,832 --> 00:10:27,294 ABUDŻA, NIGERIA 155 00:10:27,378 --> 00:10:29,254 Opowiedz mi o Diabatém. 156 00:10:29,338 --> 00:10:32,883 Diabaté prowadzi projekt Target Malaria w Burkina Faso. 157 00:10:32,966 --> 00:10:35,678 Ma wykształcenie entomologiczne. 158 00:10:35,761 --> 00:10:36,595 Komary? 159 00:10:36,679 --> 00:10:38,263 Komary. To ekspert 160 00:10:38,347 --> 00:10:41,517 w wykrywaniu miejsc godowych komarów. 161 00:10:48,524 --> 00:10:51,568 - Cześć. Miło cię widzieć. - Mnie również. 162 00:10:52,736 --> 00:10:56,448 Po pierwsze, statystyki świetnie opowiadają historie. 163 00:10:57,032 --> 00:11:00,953 Spośród 247 milionów przypadków rocznie na całym świecie 164 00:11:01,912 --> 00:11:05,833 na Afrykę przypada około 235 milionów przypadków. 165 00:11:05,916 --> 00:11:07,209 Niesamowite. 166 00:11:07,835 --> 00:11:09,211 Problemem jest to, 167 00:11:09,294 --> 00:11:12,047 że gdy spojrzymy na konwencjonalne narzędzia 168 00:11:12,131 --> 00:11:15,843 takie jak moskitiery czy nowe leki, 169 00:11:15,926 --> 00:11:18,095 świetnie się spisują. 170 00:11:18,178 --> 00:11:23,058 Ale wygląda na to, że osiągnęły limit ochrony. 171 00:11:23,642 --> 00:11:25,227 Nasze obecne narzędzia 172 00:11:25,310 --> 00:11:29,940 to jakby jechać bardzo szybkim autem, 173 00:11:30,441 --> 00:11:33,569 ale celem jest księżyc. Jak tam dotrzeć? 174 00:11:33,652 --> 00:11:35,738 Potrzebujemy innego silnika. 175 00:11:37,197 --> 00:11:39,700 Musimy włożyć dużo wysiłku i pracy 176 00:11:39,783 --> 00:11:42,786 w opracowanie nowych narzędzi. 177 00:11:43,454 --> 00:11:44,455 ANALIZA PRÓBKI 178 00:11:44,538 --> 00:11:48,041 Aby pokonać malarię, musimy połączyć różne narzędzia. 179 00:11:48,125 --> 00:11:50,711 Musimy skuteczniej pracować z komarami 180 00:11:50,794 --> 00:11:52,838 i uniemożliwić im przekazanie pasożytów. 181 00:11:52,921 --> 00:11:55,591 Musimy też lepiej chronić ludzi 182 00:11:55,674 --> 00:11:58,844 i lepiej zabijać pasożyty, które już atakują ludzi. 183 00:11:58,927 --> 00:12:00,012 Rozważamy też, 184 00:12:00,095 --> 00:12:02,473 jak możemy chronić ukąszonych ludzi tak, 185 00:12:02,556 --> 00:12:06,185 by pasożyt nie miał szans się zagnieździć. 186 00:12:06,935 --> 00:12:10,105 Nadal mamy z tym problem, 187 00:12:10,189 --> 00:12:13,734 bo pasożyt malarii ma skomplikowany cykl życia. 188 00:12:13,817 --> 00:12:17,821 Wygląda on inaczej na każdym etapie. 189 00:12:19,114 --> 00:12:22,326 Pasożyt malarii ma szereg skomplikowanych mechanizmów, 190 00:12:22,409 --> 00:12:25,412 którymi dezorientuje układ odpornościowy. 191 00:12:25,496 --> 00:12:28,791 W ten sposób unika naszych systemów obronnych. 192 00:12:29,291 --> 00:12:30,959 Ten pasożyt ewoluuje. 193 00:12:31,710 --> 00:12:34,505 Mamy leki, które uratowały wiele istnień. 194 00:12:34,588 --> 00:12:37,257 Ale pasożyt właśnie rozwija odporność na nie. 195 00:12:37,883 --> 00:12:42,054 Aby opracować szczepionkę, musimy go przechytrzyć. 196 00:12:43,514 --> 00:12:48,060 Najważniejszym celem jest skuteczna szczepionka, 197 00:12:48,143 --> 00:12:50,312 która jest tania, niezawodna 198 00:12:50,395 --> 00:12:53,065 i którą można rozprowadzić na całym świecie. 199 00:12:56,527 --> 00:13:00,364 HRABSTWO SIAYA, KENIA 200 00:13:08,997 --> 00:13:09,832 Jak się masz? 201 00:13:09,915 --> 00:13:10,749 Dobrze. 202 00:13:11,250 --> 00:13:16,630 To tutaj prowadzono badania nad szczepionką przeciw malarii RTS,S. 203 00:13:17,673 --> 00:13:19,508 Pierwsze próby 204 00:13:19,591 --> 00:13:21,677 odbywały się w tych pokojach. 205 00:13:22,761 --> 00:13:25,722 Mam więc w związku z nimi wiele wspomnień. 206 00:13:26,557 --> 00:13:30,602 Szukam szczepionki na malarię od prawie siedmiu lat. 207 00:13:31,395 --> 00:13:34,439 Bardzo się cieszyliśmy, zaczynając te próby. 208 00:13:34,523 --> 00:13:36,024 Myślałem, że się uda. 209 00:13:36,108 --> 00:13:39,152 Ale wyniki były bardzo rozczarowujące. 210 00:13:40,445 --> 00:13:43,323 Malaria odbiera życie średnio co dwie minuty. 211 00:13:43,407 --> 00:13:45,951 Tak mniej więcej wychodzi. 212 00:13:46,034 --> 00:13:49,663 To jakieś 15 000 zgonów tygodniowo. 213 00:13:49,746 --> 00:13:51,957 Co tydzień, co rok. 214 00:13:53,584 --> 00:13:56,003 Trzeba zebrać dane, 215 00:13:56,086 --> 00:13:58,755 spojrzeć na nie i spróbować inaczej. 216 00:13:58,839 --> 00:14:02,968 To doprowadziło mnie do nowego pomysłu. 217 00:14:04,845 --> 00:14:08,098 Wyizolowaliśmy przeciwciało monoklonalne, 218 00:14:08,181 --> 00:14:12,019 które jest niezwykle skuteczne w zapobieganiu malarii. 219 00:14:12,811 --> 00:14:17,441 Pytanie brzmi: „Czy to będzie bezpieczne i zadziała?”. 220 00:14:22,529 --> 00:14:25,908 Przy każdym ukąszeniu 221 00:14:25,991 --> 00:14:28,994 komar wpuszcza tylko kilkaset pasożytów malarii. 222 00:14:29,077 --> 00:14:32,998 Jeśli na tym etapie powstrzymamy pasożyty przeciwciałami, 223 00:14:33,081 --> 00:14:37,669 zatrzymamy rozwój malarii u tego nosiciela. 224 00:14:39,379 --> 00:14:42,758 Wiąże pasożyty, zanim dostaną się do wątroby. 225 00:14:42,841 --> 00:14:45,302 Nazywamy to kontrolą nosiciela. 226 00:14:45,385 --> 00:14:48,388 Mają odpowiednią reakcję immunologiczną. 227 00:14:49,389 --> 00:14:52,851 Czy możemy podać jedną dawkę 228 00:14:53,393 --> 00:14:58,899 i czy ta dawka przeciwciał zapewni ochronę przez cały rok? 229 00:14:59,691 --> 00:15:02,569 Czy będzie potrzebna druga dawka po pół roku? 230 00:15:02,653 --> 00:15:06,490 Tak zaprojektowano te badania. Teraz jesteśmy w połowie. 231 00:15:06,573 --> 00:15:08,158 Podaliśmy jedną dawkę 232 00:15:08,241 --> 00:15:10,786 i będziemy analizować dane po pół roku. 233 00:15:13,413 --> 00:15:14,247 Gotowe. 234 00:15:15,290 --> 00:15:21,296 Do tej pory 324 dzieci przystąpiło do drugiej części prób. 235 00:15:21,380 --> 00:15:23,840 AMBULANS HRABSTWO SIAYA 236 00:15:29,596 --> 00:15:35,894 W strzykawce mamy jeden mililitr. Potwierdź, proszę. 237 00:15:36,937 --> 00:15:40,732 Dziecko przyszło na umówioną wizytę. Dziecko nie jest chore. 238 00:15:40,816 --> 00:15:42,150 Która to wizyta? 239 00:15:42,234 --> 00:15:43,777 - Sto dwunasta - Sto dwunasta. 240 00:15:43,860 --> 00:15:44,820 - Tak. - Dobra. 241 00:15:46,321 --> 00:15:49,157 W testach biorą udział głównie matki. 242 00:16:02,629 --> 00:16:04,006 Jestem Bernadina Odhiambo. 243 00:16:04,089 --> 00:16:05,924 BERNADINA ODHIAMBO HRABSTWO SIAYA, KENIA 244 00:16:06,008 --> 00:16:07,175 Mam 26 lat. 245 00:16:12,014 --> 00:16:13,640 Mam dwoje dzieci. 246 00:16:15,600 --> 00:16:18,186 Iana i Margaret. 247 00:16:21,231 --> 00:16:25,193 W Siayi mamy wysokie zagrożenie malarią. 248 00:16:27,904 --> 00:16:32,951 Wiem, że pewne działania ochronne możemy podjąć sami. 249 00:16:34,036 --> 00:16:37,247 Wyczyściłam go jak najdokładniej. 250 00:16:38,415 --> 00:16:41,710 W pobliżu nie ma wody stojącej. 251 00:16:44,254 --> 00:16:47,799 Śpimy pod moskitierami. 252 00:16:47,883 --> 00:16:50,552 Używamy środków odstraszających. 253 00:16:52,971 --> 00:16:57,851 Słyszeliśmy o badaniach nad malarią w hrabstwie Siaya. 254 00:16:57,934 --> 00:17:02,230 Byłam tym zainteresowana, bo jestem ofiarą malarii. 255 00:17:04,858 --> 00:17:09,696 Mój starszy syn zachorował na malarię, gdy miał dwa miesiące. 256 00:17:12,115 --> 00:17:16,870 Postanowiłam więc wziąć udział w testach. 257 00:17:20,832 --> 00:17:24,211 Gdy testy się rozpoczęły, dali nam znać. 258 00:17:24,711 --> 00:17:26,797 Pojechaliśmy do Kogelo. 259 00:17:28,340 --> 00:17:31,134 Pobrali im krew do badań. 260 00:17:31,218 --> 00:17:34,721 Potem podali szczepionkę. 261 00:17:40,685 --> 00:17:44,815 Jedziemy przez zachodnią Kenię, ale widzimy kukurydzę. 262 00:17:44,898 --> 00:17:47,859 To równie dobrze mogłaby być zachodnia Nebraska. 263 00:17:47,943 --> 00:17:51,530 To nasza druga lokalizacja. Przychodnia w Kogelo. 264 00:17:52,114 --> 00:17:54,533 Kogelo jest na wsi. 265 00:17:54,616 --> 00:17:59,079 Szczyci się tym, że urodził się tu ojciec prezydenta Obamy. 266 00:18:00,163 --> 00:18:04,417 Istotne jest to, że jeśli wprowadza się nowy zabieg, 267 00:18:04,501 --> 00:18:07,963 zespół musi dobrze rozumieć, o co w nim chodzi. 268 00:18:10,382 --> 00:18:12,926 Cieszymy się, że Bob jest dziś z nami, 269 00:18:13,009 --> 00:18:17,681 by przekazać nam nowe informacje o przeciwciałach monoklonalnych malarii. 270 00:18:22,853 --> 00:18:25,480 Witam i dziękuję za przybycie. 271 00:18:26,064 --> 00:18:28,108 Gdy się szczepimy, 272 00:18:28,191 --> 00:18:31,695 organizm reaguje na szczepionkę wytworzeniem przeciwciał. 273 00:18:32,612 --> 00:18:34,698 Produkujemy przeciwciała, 274 00:18:34,781 --> 00:18:35,866 które nas chronią. 275 00:18:35,949 --> 00:18:38,660 A także takie, które nic nie robią. 276 00:18:38,743 --> 00:18:41,413 Mamy cały zespół przeciwciał. 277 00:18:42,414 --> 00:18:44,332 Wiecie, kim jest Michael Jordan? 278 00:18:44,916 --> 00:18:46,168 Ten koszykarz. 279 00:18:48,670 --> 00:18:49,754 Nie? 280 00:18:50,338 --> 00:18:51,381 Dobra, a Mbappé? 281 00:18:51,464 --> 00:18:53,216 Czy mu się uda? Mbappé! 282 00:18:53,300 --> 00:18:55,677 Piękny finisz! 283 00:18:55,760 --> 00:18:59,097 Wyobraźcie sobie, że macie drużynę samych Mbappé. 284 00:18:59,598 --> 00:19:02,350 Szanse na wygraną tej drużyny wzrosną. 285 00:19:02,434 --> 00:19:04,686 To jest przeciwciało monoklonalne. 286 00:19:04,769 --> 00:19:07,647 Ile trzeba podać dawek? 287 00:19:08,148 --> 00:19:11,026 Na tym etapie dawka wystarczyłaby na pół roku. 288 00:19:11,109 --> 00:19:14,571 Chcemy rozciągnąć to do roku. 289 00:19:14,654 --> 00:19:17,115 - Dziękuję. - Dziękuję za pytania. 290 00:19:17,824 --> 00:19:20,327 Najczęściej pytają o koszty. 291 00:19:20,410 --> 00:19:23,371 To dla mnie największa przeszkoda. 292 00:19:23,455 --> 00:19:27,000 Niekoniecznie naukowa. 293 00:19:28,210 --> 00:19:32,297 Potem próbujemy przekonać ludzi, że możemy to zrobić taniej. 294 00:19:34,591 --> 00:19:38,511 Jeśli uda im się obniżyć koszty i utrzymać skuteczność, 295 00:19:38,595 --> 00:19:42,849 w miejscach, w których to rozpowszechnimy, dzieci przestaną chorować. 296 00:19:44,559 --> 00:19:47,854 Z malarią zwykle walczymy tak, 297 00:19:47,938 --> 00:19:50,857 że gdy pojawia się gorączka, podajemy leki. 298 00:19:52,025 --> 00:19:56,238 W Ameryce Południowej rosną drzewa chinowe. 299 00:19:56,321 --> 00:19:58,073 Ktoś zauważył, 300 00:19:58,156 --> 00:20:02,202 że jeśli ugotuje się korę, w której jest chinina, i wypije ten napar, 301 00:20:02,285 --> 00:20:05,413 szybko zdrowieje się z malarii. 302 00:20:05,497 --> 00:20:07,332 CHININA LECZY MALARIĘ KURUJ SIĘ 303 00:20:07,415 --> 00:20:09,584 Ciekawe jest to, że chinina 304 00:20:09,668 --> 00:20:12,963 to jeden ze składników toniku. 305 00:20:14,089 --> 00:20:18,301 Tonik to dawna nazwa lekarstwa. 306 00:20:18,385 --> 00:20:21,012 I tonik, wodę z chininą, 307 00:20:21,096 --> 00:20:24,474 pili profilaktycznie żeglarze 308 00:20:24,557 --> 00:20:27,143 w XVIII i XIX wieku. 309 00:20:29,104 --> 00:20:30,397 Ma gorzki smak, 310 00:20:30,480 --> 00:20:33,900 więc brytyjscy koloniści w Indiach dodali gin 311 00:20:33,984 --> 00:20:35,819 i tak powstał gin z tonikiem. 312 00:20:36,403 --> 00:20:40,073 Teraz nie pije się już ginu z tonikiem w celach ochronnych. 313 00:20:41,241 --> 00:20:43,159 Kawa też ma z tym związek. 314 00:20:43,243 --> 00:20:46,913 Początkowo kawę reklamowano jako lek na malarię. 315 00:20:47,414 --> 00:20:50,083 To ważny element historii kawy. 316 00:20:50,166 --> 00:20:53,420 Do końca XIX wieku promowano ją 317 00:20:53,503 --> 00:20:55,297 jako środek na malarię. 318 00:20:56,715 --> 00:20:59,551 Starożytni Egipcjanie kąpali się w ludzkim moczu. 319 00:21:00,051 --> 00:21:04,222 Rzymianie nosili amulety z magicznym słowem „abrakadabra”. 320 00:21:04,306 --> 00:21:07,267 Stąd się wywodzi. Miało chronić przed malarią. 321 00:21:09,894 --> 00:21:12,230 Malarię bardzo trudno zwalczyć. 322 00:21:12,314 --> 00:21:14,858 Było wiele nieudanych prób. 323 00:21:17,444 --> 00:21:18,278 Długo 324 00:21:18,361 --> 00:21:22,699 rozmawialiśmy o wyeliminowaniu chorób zakaźnych. 325 00:21:22,782 --> 00:21:25,577 Udało się z jedną. Z ospą. 326 00:21:26,244 --> 00:21:30,040 Byliśmy blisko z polio, ale jeszcze się nie udało. 327 00:21:30,123 --> 00:21:34,669 Z malarią jest inaczej. 328 00:21:38,340 --> 00:21:41,801 WASZYNGTON 329 00:21:43,553 --> 00:21:45,472 - Cześć, Bill. - Cześć, Tony. 330 00:21:45,555 --> 00:21:47,766 - Miło cię widzieć. - Dzięki za zaproszenie. 331 00:21:47,849 --> 00:21:49,142 Nie ma za co. 332 00:21:49,225 --> 00:21:50,435 100 NAJBARDZIEJ WPŁYWOWYCH 333 00:21:50,518 --> 00:21:53,146 To ważny dowód słuszności koncepcji. 334 00:21:53,229 --> 00:21:55,940 Te badania nad przeciwciałami 335 00:21:56,024 --> 00:21:58,276 w Kenii i innych miejscach. 336 00:21:58,360 --> 00:22:05,075 Ale obawiam się, że stracimy uwagę, zanim dojdziemy do finału. 337 00:22:05,158 --> 00:22:09,996 Myślę, że eliminacja malarii w różnych regionach i różnych krajach 338 00:22:10,080 --> 00:22:13,833 jest całkiem możliwa. 339 00:22:14,542 --> 00:22:20,465 Ale całkowita jej likwidacja będzie bardzo trudna. 340 00:22:20,548 --> 00:22:25,220 Ze względu na powszechność komarów, klimat, kwestię kontroli. 341 00:22:25,303 --> 00:22:28,390 Ale bardzo liczę na naukę. 342 00:22:28,473 --> 00:22:34,479 Nasze narzędzia będą w końcu tak dobre, 343 00:22:34,562 --> 00:22:38,149 że wprowadzimy zabiegi tak intensywne, 344 00:22:38,233 --> 00:22:41,444 że całkowicie wyeliminujemy pasożyty w tym rejonie. 345 00:22:41,528 --> 00:22:43,363 Jest wiele kroków i dróg. 346 00:22:43,446 --> 00:22:46,783 Komary, leczenie, prewencja. 347 00:22:46,866 --> 00:22:51,246 Czego potrzebuje służba zdrowia i jakie są możliwości naukowe? 348 00:22:51,329 --> 00:22:55,291 I albo rozwijamy istniejące możliwości, 349 00:22:55,375 --> 00:22:59,129 albo tworzymy nowe. 350 00:23:01,631 --> 00:23:03,425 By zwalczyć to zagrożenie, 351 00:23:04,008 --> 00:23:07,470 naukowcy nieustannie badają komary przenoszące choroby. 352 00:23:08,263 --> 00:23:11,266 Szukają nowych sposobów, by je opanować i niszczyć. 353 00:23:12,767 --> 00:23:16,146 By osiągnąć cel, musimy dać ludziom leki. 354 00:23:16,229 --> 00:23:19,858 Ale musimy też zająć się komarami. 355 00:23:21,067 --> 00:23:24,237 Jednym z problemów jest to, 356 00:23:24,320 --> 00:23:27,740 że mamy chorobę, której można zapobiec i ją leczyć. 357 00:23:27,824 --> 00:23:31,744 Zaczęłam moją karierę od spojrzenia na klatkę z komarami 358 00:23:31,828 --> 00:23:36,207 i zrozumienia, że jeśli zabiję te komary, 359 00:23:36,291 --> 00:23:39,377 mogę zatrzymać wszystko, co wydarzy się później. 360 00:23:42,755 --> 00:23:47,510 Najsłynniejszym narzędziem do walki z komarami jest DDT. 361 00:23:48,386 --> 00:23:50,305 Miało negatywne skutki 362 00:23:50,388 --> 00:23:54,434 i ruch ekologiczny powiedział, że nie możemy już go używać. 363 00:23:54,517 --> 00:23:57,228 Istnieje koncepcja napędu genowego. 364 00:23:57,312 --> 00:24:03,818 Polega na wykorzystaniu genetyki komarów tak, by ich populacja nie rosła. 365 00:24:03,902 --> 00:24:06,237 To nasze nowe, ekscytujące narzędzie. 366 00:24:12,452 --> 00:24:16,873 Zająłem się tym, bo w dzieciństwie zawsze interesowały mnie żywe istoty. 367 00:24:16,956 --> 00:24:20,210 Rodzice zabrali mnie na Galapagos. I zacząłem czytać Darwina. 368 00:24:23,296 --> 00:24:24,839 Byłem zafascynowany tym, 369 00:24:24,923 --> 00:24:29,135 jak misternie utkany jest gobelin życia. 370 00:24:29,219 --> 00:24:31,763 I postanowiłem się tego nauczyć. 371 00:24:31,846 --> 00:24:34,516 Chciałem umieć kształtować gatunki. 372 00:24:36,893 --> 00:24:40,438 Gdyby dało się opracować metodę, która wyeliminuje malarię, 373 00:24:40,522 --> 00:24:41,356 zrobilibyście to? 374 00:24:42,273 --> 00:24:44,526 Odpowiedź wiąże się z napędem CRISPR. 375 00:24:45,735 --> 00:24:48,988 Edycja genomu CRISPR to takie genowe nożyczki, 376 00:24:49,072 --> 00:24:52,116 które pozwalają wyciąć jedną konkretną sekwencję 377 00:24:52,200 --> 00:24:57,372 i wstawić na jej miejsce inną sekwencję DNA. 378 00:24:57,455 --> 00:25:00,166 Można dzięki niej stworzyć napęd genowy, 379 00:25:00,250 --> 00:25:04,420 który umożliwi rozprzestrzenienie zmiany w jednym organizmie 380 00:25:04,504 --> 00:25:07,048 na całą populację na wolności. 381 00:25:08,800 --> 00:25:12,262 Taki samonapędzający się napęd genowy na pełną skalę 382 00:25:12,345 --> 00:25:15,682 nie ma ograniczeń w obrębie jednego gatunku. 383 00:25:15,765 --> 00:25:18,768 Jeśli w populacji istnieje przepływ genów, 384 00:25:18,851 --> 00:25:21,479 zmiana rozprzestrzeni się na całą populację. 385 00:25:23,147 --> 00:25:26,943 Mając CRISPR, zdolność do zmiany genów, 386 00:25:27,443 --> 00:25:31,531 i napęd genowy, który dziedzicznie przekazuje zmianę, 387 00:25:32,156 --> 00:25:37,287 możemy modyfikować geny i decydować, co zostanie przekazane. 388 00:25:37,996 --> 00:25:39,622 Możemy uzyskać same samce, 389 00:25:39,706 --> 00:25:42,750 które nie będą mogły z nikim się rozmnażać. 390 00:25:42,834 --> 00:25:47,213 Jeśli będą wyłącznie samce, będzie to koniec tego gatunku. 391 00:25:47,297 --> 00:25:50,425 I, teoretycznie, koniec tej choroby. 392 00:25:51,801 --> 00:25:54,512 Ludzie pytają, czy to może wyjść poza komary. 393 00:25:54,596 --> 00:26:00,226 Przejść na owady zapylające, dzięki którym mamy owoce. 394 00:26:00,310 --> 00:26:03,980 Jest wiele zasadnych pytań o tak potężną technologię. 395 00:26:07,233 --> 00:26:09,694 Komary mają też zalety. 396 00:26:09,777 --> 00:26:11,904 Są częścią naturalnych ekosystemów. 397 00:26:12,655 --> 00:26:14,532 Żywią się nimi inne zwierzęta. 398 00:26:14,616 --> 00:26:16,951 Pstrągi, łososie. 399 00:26:17,035 --> 00:26:19,579 Jedzą je ptaki. Nietoperze. 400 00:26:20,246 --> 00:26:25,376 Niektóre storczyki pewnie by wyginęły bez tych gatunków. 401 00:26:25,460 --> 00:26:30,673 Komary są cenną częścią naturalnego ekosystemu. 402 00:26:31,883 --> 00:26:34,594 Jeśli usuniemy z ekosystemu jeden gatunek, 403 00:26:34,677 --> 00:26:36,846 może dojść do kaskady troficznej. 404 00:26:36,929 --> 00:26:39,474 Konsekwencje mogą objąć inne ekosystemy. 405 00:26:39,557 --> 00:26:42,226 Na przykład, gdy wyginął mamut włochaty, 406 00:26:42,310 --> 00:26:45,813 wymarły też kleszcze, które na nim pasożytowały. 407 00:26:48,691 --> 00:26:51,903 W samej Afryce mamy ponad tysiąc gatunków komarów. 408 00:26:51,986 --> 00:26:54,489 Jest tyle gatunków, że po usunięciu kilku, 409 00:26:54,572 --> 00:26:57,367 które roznoszą malarię, a jest ich niewiele, 410 00:26:57,450 --> 00:27:01,663 szanse na problemy ekologiczne są bardzo małe. 411 00:27:01,746 --> 00:27:04,082 Niezerowe, ale bardzo małe. 412 00:27:05,917 --> 00:27:09,379 BOBO-DIOULASSO, BURKINA FASO 413 00:27:12,715 --> 00:27:14,884 Badania to długi proces. 414 00:27:15,468 --> 00:27:18,888 Chcemy mieć coś już teraz. Ale jeśli mamy prowadzić badania 415 00:27:18,971 --> 00:27:23,101 pod kątem konkretnej technologii, potrzebujemy na to czasu. 416 00:27:25,978 --> 00:27:28,606 Należę do projektu Target Malaria. 417 00:27:28,690 --> 00:27:33,486 Korzystamy z zaawansowanych narzędzi genetycznych, by pokonać malarię. 418 00:27:34,696 --> 00:27:38,825 Nie mamy jeszcze w Afryce komarów z napędem genowym. Z wielu powodów. 419 00:27:38,908 --> 00:27:41,369 Wiąże się z tym mnóstwo elementów. 420 00:27:41,452 --> 00:27:44,247 Wszystkie części układanki muszą być na miejscu, 421 00:27:44,330 --> 00:27:47,083 by powstało coś solidnego 422 00:27:47,166 --> 00:27:49,210 i bezpiecznego dla społeczności. 423 00:27:51,045 --> 00:27:53,172 Malaria występuje głównie na wsi. 424 00:27:53,256 --> 00:27:55,508 W porze deszczowej. 425 00:27:56,134 --> 00:27:58,803 Jeśli komary mają rozprzestrzenić ten gen, 426 00:27:58,886 --> 00:28:01,556 to nawet w trudnych rejonach, 427 00:28:02,056 --> 00:28:05,435 do których nie mamy dostępu, komary odwalą robotę za nas. 428 00:28:05,518 --> 00:28:08,855 To narzędzie może wiele zmienić. 429 00:28:08,938 --> 00:28:11,983 A wypuszczenie komarów w terenie jest bardzo łatwe. 430 00:28:12,066 --> 00:28:14,277 Zajmie mi to może pół godziny. 431 00:28:14,360 --> 00:28:16,446 Ale pracujemy nad tym już 7 lat. 432 00:28:16,529 --> 00:28:19,115 Jeśli już teraz uruchomimy napęd genowy, 433 00:28:19,198 --> 00:28:20,700 a nie wzięliśmy pod uwagę 434 00:28:20,783 --> 00:28:23,286 jakichś aspektów, będzie to problem. 435 00:28:23,369 --> 00:28:26,330 Trzeba pracować ze społecznością, zdobyć poparcie. 436 00:28:26,414 --> 00:28:30,918 To nie jest coś oczywistego. Trzeba zbudować ich zaufanie. 437 00:28:31,002 --> 00:28:34,881 Nie mogę wpaść do wioski z wiadrem komarów, 438 00:28:34,964 --> 00:28:38,134 bo jestem naukowcem i działam dla ich dobra. 439 00:28:38,217 --> 00:28:41,137 Ludzie muszą rozumieć, co ja robię. 440 00:28:45,558 --> 00:28:46,684 Dzień dobry. 441 00:28:46,768 --> 00:28:47,643 Jak się masz? 442 00:28:47,727 --> 00:28:48,770 Dobrze. Dziękuję. 443 00:28:48,853 --> 00:28:49,812 Dzień dobry. 444 00:28:49,896 --> 00:28:51,230 - Jak tam? - Świetnie. 445 00:28:51,314 --> 00:28:52,356 Dziękuję. 446 00:28:52,440 --> 00:28:54,984 Bardzo miło nam was gościć. 447 00:28:55,067 --> 00:28:58,029 Jak widzicie, to nasze insektarium. 448 00:28:58,112 --> 00:28:59,363 Tu są te komary. 449 00:29:01,824 --> 00:29:05,244 Wiemy, że budzi to wiele obaw. 450 00:29:06,078 --> 00:29:07,914 Czasem dobrze jest 451 00:29:07,997 --> 00:29:10,082 zaprosić przywódców społeczności 452 00:29:10,166 --> 00:29:12,418 do insektarium i pokazać im 453 00:29:12,502 --> 00:29:15,213 komary, jak je zmieniamy. 454 00:29:15,296 --> 00:29:18,758 Wysłuchać ich pytań. 455 00:29:18,841 --> 00:29:23,095 Jak widzicie, cały budynek jest pomalowany na biało. 456 00:29:23,179 --> 00:29:27,600 Dzięki temu łatwiej dostrzec, gdy coś siada na ścianie. 457 00:29:28,267 --> 00:29:35,274 Jeśli staniecie tutaj, poczujecie powiew wentylatorów. 458 00:29:35,358 --> 00:29:39,487 Zaprojektowaliśmy to wszystko, by komary pozostały w środku. 459 00:29:39,570 --> 00:29:45,785 Wszystkie komary na tej linii zostały genetycznie zmodyfikowane. 460 00:29:45,868 --> 00:29:48,621 Mamy tu parafinę. Przypomina ludzką skórę. 461 00:29:48,704 --> 00:29:51,582 Mamy też źródło ciepła. 462 00:29:51,666 --> 00:29:56,045 Rozgrzewamy w nim parafinę. Komary od razu to czują. 463 00:29:56,546 --> 00:29:59,966 Wtedy przylatują i zaczynają ssać. 464 00:30:01,008 --> 00:30:03,469 Dużo się dziś nauczyłem w insektarium. 465 00:30:03,553 --> 00:30:08,099 Byłem zdumiony, jak można modyfikować komary. 466 00:30:08,182 --> 00:30:09,809 Są takie małe… 467 00:30:09,892 --> 00:30:10,726 TRAORE SY SOUMALO 468 00:30:10,810 --> 00:30:15,064 LIDER KOMITETU WIOSKI SOUROUKOUDINGA 469 00:30:15,147 --> 00:30:18,150 Nazywamy to DNA. 470 00:30:19,443 --> 00:30:22,613 Gdy zmiana wejdzie do genomu komara, 471 00:30:22,697 --> 00:30:25,241 oczy robią mu się czerwone. 472 00:30:25,783 --> 00:30:30,162 Czyli komary bez modyfikacji nie mają czerwonych oczu? 473 00:30:30,246 --> 00:30:32,456 Zgadza się, nie mają czerwonych oczu. 474 00:30:35,710 --> 00:30:39,297 Nie da się zmieniać kodu genetycznego gatunku 475 00:30:39,380 --> 00:30:43,509 i mieć całkowitą pewność, co z tego wyniknie. 476 00:30:44,260 --> 00:30:50,558 Możemy zmienić receptor w jednej komórce, co uchroni ludzi przed zarażeniem się HIV. 477 00:30:51,058 --> 00:30:54,812 Ale zwiększy też szansę na zarażenie wirusem Zachodniego Nilu. 478 00:30:54,896 --> 00:30:58,399 Większość ludzi powie dziś: „Łatwa decyzja”. 479 00:30:58,482 --> 00:31:01,360 Ale czy będzie łatwa za 10 000 lat? 480 00:31:01,444 --> 00:31:04,947 Może się okazać, że ten wirus zniszczy ludzkość. 481 00:31:05,531 --> 00:31:08,701 Trudno jest przewidzieć przyszłość. 482 00:31:12,163 --> 00:31:14,081 Niektórzy powiedzą, 483 00:31:14,165 --> 00:31:17,001 że nawet mniejsza liczba zgonów z powodu malarii 484 00:31:17,919 --> 00:31:20,504 nie uzasadnia otwarcia puszki Pandory. 485 00:31:20,588 --> 00:31:23,174 Nie zgadzam się z tym. 486 00:31:23,257 --> 00:31:26,719 Eliminacja kilku gatunków w Afryce 487 00:31:26,802 --> 00:31:30,806 zmniejszy obciążenie chorobą o 80%. 488 00:31:30,890 --> 00:31:36,020 To nie jest pozycja z listy Doktora Zło. 489 00:31:37,605 --> 00:31:40,107 A ta lista niestety nie jest pusta. 490 00:31:40,191 --> 00:31:42,610 - Ale tego tam nie ma. - Nie. 491 00:31:45,029 --> 00:31:47,073 Ludzie często pytają, 492 00:31:47,156 --> 00:31:50,534 co się stanie, gdy pozbędziemy się komarów. 493 00:31:51,410 --> 00:31:55,164 Odpowiadam, że co roku ginie 600 000 osób. 494 00:31:55,247 --> 00:31:57,083 Coś złego już się dzieje. 495 00:31:57,917 --> 00:32:00,044 Trzeba coś z tym zrobić. 496 00:32:03,881 --> 00:32:08,135 Nie jest łatwo przylecieć z innego kraju 497 00:32:08,219 --> 00:32:11,180 i powiedzieć, że chcemy wykorzystać miejscowych. 498 00:32:11,263 --> 00:32:16,936 I może będą mieli z tego pożytek, ale nie jesteśmy pewni. A poza tym 499 00:32:17,019 --> 00:32:20,356 to my zdecydujemy, co zrobić z tą technologią. 500 00:32:20,856 --> 00:32:26,237 Cały kolonializm opierał się na tym, że biali przybywali do Afryki, 501 00:32:26,320 --> 00:32:30,366 by eksploatować ludzi, jakby byli minerałami. 502 00:32:32,827 --> 00:32:38,833 Ludziom bardzo zależy na sukcesie tego projektu, 503 00:32:38,916 --> 00:32:43,713 bo widzieliśmy poważne przypadki malarii. 504 00:32:43,796 --> 00:32:45,464 BARRO LASSINA PRZEDSTAWICIEL OKRĘGU 505 00:32:45,548 --> 00:32:51,846 Ludzie desperacko potrzebują jakiegoś rozwiązania tego problemu. 506 00:32:53,848 --> 00:32:55,891 To ich teren i ich decyzja. 507 00:32:55,975 --> 00:32:59,562 Ja nie mieszkam w Afryce, moim dzieciom nie grozi malaria. 508 00:32:59,645 --> 00:33:03,024 Ale gdyby groziła, 509 00:33:03,107 --> 00:33:04,650 mówiłbym: „Działajcie”. 510 00:33:04,734 --> 00:33:09,655 Sam się napędza? Do dzieła. Nie potrzeba dalszych prób terenowych. 511 00:33:09,739 --> 00:33:12,450 Gdyby groziło to moim dzieciom, byłbym za. 512 00:33:12,533 --> 00:33:14,201 Nie ma na co czekać. 513 00:33:15,619 --> 00:33:17,496 To dobry przykład, 514 00:33:17,580 --> 00:33:20,666 dlaczego kraje rozwinięte 515 00:33:20,750 --> 00:33:24,962 powinny zwracać uwagę na choroby globalne. 516 00:33:25,046 --> 00:33:26,714 Są dwa powody. 517 00:33:26,797 --> 00:33:30,843 Po pierwsze, jako bogaty kraj mamy moralny obowiązek 518 00:33:30,926 --> 00:33:35,723 udzielenia pomocy, by ludzie nie chorowali na uleczalne choroby. 519 00:33:35,806 --> 00:33:38,517 Tylko przez to, gdzie się urodzili. 520 00:33:38,601 --> 00:33:41,270 Ale mamy w tym również interes, 521 00:33:41,353 --> 00:33:44,065 jeśli chodzi o choroby zakaźne. 522 00:33:44,148 --> 00:33:46,776 Bo mogą przenikać do innych regionów. 523 00:33:52,073 --> 00:33:53,908 CDC wydało nowe ostrzeżenie. 524 00:33:53,991 --> 00:33:57,620 W Stanach potwierdzono pięć przypadków malarii. 525 00:33:57,703 --> 00:33:59,330 Mamy wieści z Maryland… 526 00:33:59,413 --> 00:34:02,458 Pierwsze zakażenie malarią od czterech dekad. 527 00:34:03,751 --> 00:34:06,003 Malaria jest bezlitosna. 528 00:34:06,087 --> 00:34:08,214 A ponieważ klimat się zmienia, 529 00:34:08,297 --> 00:34:10,633 coraz więcej rzeczy może pójść nie tak. 530 00:34:10,716 --> 00:34:14,136 Nie chcemy być w sytuacji, w której, jeśli coś pójdzie źle, 531 00:34:14,220 --> 00:34:17,473 setki tysięcy ludzi umrą na malarię. Można tego uniknąć. 532 00:34:19,642 --> 00:34:22,645 W Stanach mamy podatne środowisko. 533 00:34:22,728 --> 00:34:26,107 Zwłaszcza na południu kraju, gdzie klimat jest ciepły 534 00:34:26,190 --> 00:34:28,651 i występują komary widliszki. 535 00:34:28,734 --> 00:34:32,363 Ryzyko lokalnej transmisji jest bardzo niepokojące. 536 00:34:32,446 --> 00:34:36,826 PIERWSZE ZAKAŻENIE MALARIĄ W STANIE MARYLAND OD 40 LAT 537 00:34:46,460 --> 00:34:48,587 - Dobry wieczór. - Dobry wieczór. 538 00:34:48,671 --> 00:34:50,297 - Jak tam rodzina? - Dobrze. 539 00:34:50,381 --> 00:34:52,007 - Wszystko gra? - Tak. 540 00:34:52,091 --> 00:34:54,593 Wiecie, co się dziś stało? 541 00:34:54,677 --> 00:34:55,678 Co? 542 00:34:55,761 --> 00:35:00,724 Byłem w laboratorium, by zobaczyć postępy w pracach nad malarią. 543 00:35:01,392 --> 00:35:07,898 Wiecie, jak można rozpoznać zmodyfikowanego komara? 544 00:35:07,982 --> 00:35:11,527 Zmodyfikowane mają czerwone oczy. 545 00:35:24,498 --> 00:35:25,916 Jak się macie? 546 00:35:26,000 --> 00:35:27,209 Dobrze. 547 00:35:28,169 --> 00:35:30,254 Ian, przywitaj się z doktorem! 548 00:35:32,673 --> 00:35:33,674 Dobrze. 549 00:35:35,176 --> 00:35:37,720 W ciągu ostatniego miesiąca, 550 00:35:37,803 --> 00:35:41,557 odkąd byliście w klinice, nie było problemów? 551 00:35:41,640 --> 00:35:43,309 - Ma się dobrze. - To dobrze. 552 00:35:43,392 --> 00:35:47,646 Chcesz coś zgłosić na temat dziecka? 553 00:35:47,730 --> 00:35:49,356 Minęło pół roku. 554 00:35:50,816 --> 00:35:54,028 Wizyta domowa, klinika. Wizyta domowa, klinika. 555 00:35:56,697 --> 00:36:00,701 Cieszę się, że biorę udział w tych próbach. 556 00:36:01,827 --> 00:36:04,163 Bo mały czuje się dobrze. 557 00:36:04,246 --> 00:36:07,625 Nie miał malarii od pół roku. 558 00:36:08,751 --> 00:36:10,377 Wcześniej się bałam, 559 00:36:10,461 --> 00:36:13,672 bo sama padłam ofiarą malarii. 560 00:36:14,632 --> 00:36:18,010 Nie ma jeszcze dowodów, że to zadziała, 561 00:36:18,093 --> 00:36:21,180 ale mamy nadzieję, że już za kilka lat się uda. 562 00:36:21,263 --> 00:36:24,600 Modlę się, 563 00:36:24,683 --> 00:36:26,018 żeby to przeciwciało 564 00:36:27,394 --> 00:36:28,729 działało jak należy. 565 00:36:30,022 --> 00:36:31,482 Nie boję się. 566 00:36:35,444 --> 00:36:41,075 Te zmodyfikowane komary zostaną u nich? 567 00:36:41,158 --> 00:36:43,744 W laboratorium? 568 00:36:43,827 --> 00:36:46,830 Nie bójcie się tych zmodyfikowanych komarów. 569 00:36:47,414 --> 00:36:52,795 Chodzi o to, żeby wyeliminować samice. 570 00:36:52,878 --> 00:36:55,422 I pokonać malarię. 571 00:36:55,506 --> 00:36:59,510 Boimy się, bo często słyszymy, że biali coś zrobili 572 00:36:59,593 --> 00:37:01,262 i mamy przez to gorzej. 573 00:37:01,929 --> 00:37:04,890 Możecie odwiedzić laboratorium. 574 00:37:04,974 --> 00:37:08,727 To niesamowite. 575 00:37:08,811 --> 00:37:12,898 Ludzie tam ciężko pracują i robią postępy. 576 00:37:16,527 --> 00:37:19,905 Należy pamiętać, że malaria to choroba biednych. 577 00:37:19,989 --> 00:37:21,615 A gdy dzieci chorują, 578 00:37:21,699 --> 00:37:23,951 nie mogą iść do szkoły i się uczyć. 579 00:37:24,034 --> 00:37:26,829 Jeśli się nie uczą, nie dostaną pracy 580 00:37:26,912 --> 00:37:29,999 i nie zarobią na godne życie. 581 00:37:30,082 --> 00:37:32,918 Rodzice chorych dzieci też nie mogą pracować. 582 00:37:33,002 --> 00:37:35,629 Muszą wydać pieniądze na leczenie, 583 00:37:35,713 --> 00:37:40,050 wydatki na zdrowie rosną. Wyrwanie się z tego cyklu 584 00:37:40,134 --> 00:37:43,345 jest kluczowe dla wyjścia z biedy. 585 00:37:45,806 --> 00:37:50,144 Dopóki malaria będzie zabijać ludzi w Afryce 586 00:37:51,020 --> 00:37:53,188 i niszczyć naszą gospodarkę, 587 00:37:54,315 --> 00:37:56,317 trudno będzie nam się rozwijać. 588 00:37:56,400 --> 00:38:00,029 Tu są moje korzenie. Tu się urodziłem i wychowałem. 589 00:38:00,112 --> 00:38:01,572 Mam tu całą rodzinę. 590 00:38:01,655 --> 00:38:03,991 Nikt nie zbuduje mojego kraju za mnie. 591 00:38:05,826 --> 00:38:07,036 Muszę to zrobić ja. 592 00:38:07,870 --> 00:38:09,079 My musimy to zrobić. 593 00:38:10,414 --> 00:38:11,248 Pa. 594 00:38:11,332 --> 00:38:12,750 - Pa. - Pa. 595 00:38:18,672 --> 00:38:25,220 Mam nadzieję, że wyeliminujemy malarię jeszcze za mojego życia. 596 00:38:25,304 --> 00:38:30,059 Ja chcę się jej pozbyć jeszcze za mojego życia. To trudniejsze. 597 00:38:30,559 --> 00:38:33,354 Będzie dobrze. Tylko dbaj o zdrowie. 598 00:38:52,956 --> 00:38:55,376 Zawsze jest coś, zanim to wprowadzisz. 599 00:38:55,459 --> 00:38:58,712 Musisz zdecydować, co wprowadzisz do wiersza poleceń. 600 00:38:58,796 --> 00:39:01,673 Ale spec od matematyki… 601 00:39:01,757 --> 00:39:04,218 Bill Gates jest tam, gdzie być powinien. 602 00:39:04,301 --> 00:39:05,886 Tak zwane wtyczki… 603 00:39:05,969 --> 00:39:09,681 To, że tak potężny umysł próbuje to rozgryźć. 604 00:39:10,808 --> 00:39:12,768 Pracuje nad tym na różne sposoby. 605 00:39:14,436 --> 00:39:15,979 To bardzo dobrze. 606 00:39:16,063 --> 00:39:19,983 Tworząc, nazwijmy to architekturą systemu… 607 00:39:20,067 --> 00:39:22,069 Gdyby nie istniał, musielibyśmy go stworzyć. 608 00:39:22,152 --> 00:39:25,906 Ale gdybyśmy to zrobili, nikt by w to nie uwierzył. 609 00:39:26,865 --> 00:39:30,327 Myślę, że to facet, który chce być pożyteczny. 610 00:39:31,286 --> 00:39:32,788 To piękne. 611 00:39:32,871 --> 00:39:34,665 Chodzi o wyniki. 612 00:39:35,916 --> 00:39:39,962 Nawet ludzie z największymi majątkami 613 00:39:40,754 --> 00:39:44,049 nie rozwiążą wielu problemów, bo są za duże. 614 00:39:44,133 --> 00:39:47,845 Potrzebujemy wsparcia rządów. I tu zaczyna się rola aktywistów. 615 00:39:47,928 --> 00:39:51,473 Ktoś musi opowiedzieć te historie. 616 00:39:51,557 --> 00:39:55,727 Lewa i prawa półkula muszą ze sobą współpracować. 617 00:40:08,615 --> 00:40:12,035 Świat mierzy się teraz z wieloma problemami. 618 00:40:12,911 --> 00:40:14,621 Ale wierzę, że je rozwiążemy. 619 00:40:20,002 --> 00:40:25,799 Ogólnie rzecz biorąc, świat jest lepszy. Cieszę się, że mogę być tego częścią. 620 00:40:28,677 --> 00:40:32,097 Mamy wyzwania w postaci polaryzacji politycznej, 621 00:40:32,181 --> 00:40:36,351 ograniczonych zasobów i groźby katastrofy klimatycznej. 622 00:40:37,311 --> 00:40:41,648 Musimy napędzać innowacyjność, by sprostać tym wyzwaniom. 623 00:40:44,193 --> 00:40:45,235 Damy radę. 624 00:40:45,319 --> 00:40:49,573 Zajmie nam to 15 lat? A może 20 czy 30? 625 00:40:49,656 --> 00:40:53,452 To zależy od dobrej pracy i traktowania tego priorytetowo. 626 00:41:32,074 --> 00:41:35,077 Napisy: Paweł Awdejuk