1
00:00:09,551 --> 00:00:14,431
De omgeving waarin ze groeit,
maakt onze tarwe bijzonder uniek.
2
00:00:17,434 --> 00:00:19,185
Rond ons bergachtige dorp…
3
00:00:20,979 --> 00:00:23,940
…zijn de omstandigheden
voor tarwe erg zwaar.
4
00:00:29,696 --> 00:00:35,577
's Winters worden de zaailingen bedekt
met een laag rijp.
5
00:00:37,996 --> 00:00:41,499
Andere met sneeuw bedekte planten
gaan dood.
6
00:00:42,876 --> 00:00:44,544
Tarwe niet.
7
00:00:46,504 --> 00:00:51,009
Als warmer weer de sneeuw doet smelten,
maakt dat de tarwe beter en voller.
8
00:00:54,012 --> 00:00:58,141
Tarwe is best smakelijk.
Tarwenoedels hebben een rijker aroma.
9
00:01:00,518 --> 00:01:06,316
Zodra je het deksel van de pan haalt,
vult het aroma van de noedels de ruimte.
10
00:01:09,778 --> 00:01:16,409
Zelfs zonder toevoegingen
is hun speciale geur al bijzonder.
11
00:01:20,955 --> 00:01:24,084
Deze traditie van tarwemeel
is al duizenden jaren oud.
12
00:01:24,584 --> 00:01:28,046
Dit zit gewoon in mij.
13
00:01:30,840 --> 00:01:33,718
Ik beschouw tarwe als iets heel kostbaars.
14
00:02:37,699 --> 00:02:40,910
CHEF'S TABLE
15
00:02:49,752 --> 00:02:54,632
{\an8}In Londen is de Chinese keuken een van
de geliefdste buitenlandse keukens.
16
00:02:55,800 --> 00:02:59,971
Je ziet er echter de verscheidenheid
in de Chinese keuken niet terug.
17
00:03:02,265 --> 00:03:07,645
Wat eten betreft verschillen
de provincies als dag en nacht.
18
00:03:09,981 --> 00:03:12,233
Voor Guirong Wei…
19
00:03:13,193 --> 00:03:16,112
…gaat niet alleen
om haar bedrijf en koken.
20
00:03:18,573 --> 00:03:20,491
Ze heeft een culturele missie.
21
00:03:25,663 --> 00:03:29,334
In China zijn er
maar heel weinig vrouwelijke chef-koks.
22
00:03:30,168 --> 00:03:33,379
Om te slagen,
moeten ze veel beter zijn dan de rest.
23
00:03:34,422 --> 00:03:36,049
Dat is Guirong.
24
00:03:42,847 --> 00:03:47,060
Ze kwam hier met niets.
Ze sprak geen Engels.
25
00:03:47,143 --> 00:03:49,812
En toch is net
haar vierde restaurant geopend.
26
00:03:51,064 --> 00:03:54,567
In Londen heeft ze het eten uit Xi'an
op de kaart gezet.
27
00:03:55,568 --> 00:03:58,154
Xi'an is een oude hoofdstad…
28
00:03:58,238 --> 00:04:02,700
…een cultureel centrum
en gastronomisch heel belangrijk.
29
00:04:03,201 --> 00:04:07,747
De zijderoute en de moslimbevolking
hebben de keuken van Xi'an beïnvloed…
30
00:04:07,830 --> 00:04:11,167
…in de smaakprofielen
en de kruiden die men gebruikt.
31
00:04:11,251 --> 00:04:17,465
{\an8}Veel gerechten uit die regio zijn
daarom echt uniek, ook voor China.
32
00:04:18,591 --> 00:04:20,009
Als Guirong kookt…
33
00:04:20,802 --> 00:04:23,012
…voert ze je mee naar Xi'an.
34
00:04:31,229 --> 00:04:35,483
Een stereotype over Chinees eten
is dat je altijd rijst eet.
35
00:04:36,067 --> 00:04:41,030
Maar Guirong Wei komt uit Noord-China.
Daar draait het om tarwe.
36
00:04:41,531 --> 00:04:48,162
Ze noemen het mianshi, meelgerechten.
Je vindt er knoedels, brood, noedels.
37
00:04:48,746 --> 00:04:54,419
Xi'an staat bekend om zijn noedels.
Ze hebben veel verschillende soorten.
38
00:04:54,502 --> 00:04:58,464
Sommige worden met de hand
gemaakt, gevormd of gesneden.
39
00:04:59,841 --> 00:05:03,261
Noedels uit Xi'an beginnen
erg geliefd te raken in Londen…
40
00:05:03,845 --> 00:05:05,972
…dankzij Guirong Wei.
41
00:05:13,938 --> 00:05:18,776
{\an8}XI'AN-STAD, PROVINCIE SHAANXI, CHINA
42
00:05:21,279 --> 00:05:24,657
In Shaanxi vind je
ongeveer 100 soorten noedels.
43
00:05:28,286 --> 00:05:30,788
De bekendste zijn de Biang Biang-noedels.
44
00:05:33,499 --> 00:05:37,211
Deze noedels voeren je mee
naar de cultuur van Xi'an.
45
00:05:45,553 --> 00:05:48,806
Als inwoner van Shaanxi,
opgegroeid in Xi'an…
46
00:05:48,890 --> 00:05:53,269
…voel ik me verplicht om de traditie
van die keuken voort te zetten.
47
00:05:54,979 --> 00:05:57,690
Ik maak ze
op traditionele wijze, met de hand.
48
00:06:00,777 --> 00:06:03,196
Je moet het aroma van de bloem behouden.
49
00:06:06,282 --> 00:06:10,203
Toen ik klein was, leerden m'n oma
en m'n moeder me noedels maken.
50
00:06:15,208 --> 00:06:18,378
Het slaan op de plank
geeft een 'biang biang'-geluid.
51
00:06:20,088 --> 00:06:21,964
Ik geniet echt van dit proces.
52
00:06:29,639 --> 00:06:33,393
We kruiden de noedels meestal…
53
00:06:33,476 --> 00:06:37,730
…met lokale azijn,
lente-uitjes, chilipeper en knoflook.
54
00:06:39,440 --> 00:06:43,694
Als je de olie op de kruiden giet,
gaat het sissen.
55
00:06:46,072 --> 00:06:50,535
Die noedels zien er prachtig uit.
Ze veren mee, alsof ze dansen.
56
00:06:54,664 --> 00:06:59,043
Na de eerste hap weet ik al
dat één kom niet genoeg is.
57
00:07:00,670 --> 00:07:05,049
Ze zijn zacht, taai en glad tegelijk.
58
00:07:07,009 --> 00:07:08,928
Ik krijg hier nooit genoeg van.
59
00:07:13,099 --> 00:07:17,478
Ik wil dat de hele wereld
onze Shaanxi-noedels leert kennen.
60
00:07:19,355 --> 00:07:23,526
Ik hoop dat iedereen
kan kennismaken met Xi'an-noedels.
61
00:07:24,360 --> 00:07:26,571
Ik beschouw dat mijn plicht.
62
00:07:32,577 --> 00:07:37,290
{\an8}BIANG BIANG-NOEDELS
63
00:07:51,888 --> 00:07:56,017
Een Chinees gezegde luidt: 'Niemand wordt
een gelukkig leven beloofd.'
64
00:07:58,269 --> 00:08:02,064
Ik had een zwaardere jeugd
dan mijn leeftijdsgenoten.
65
00:08:07,695 --> 00:08:10,823
Ik ben geboren in het zuiden
van de provincie Shaanxi.
66
00:08:12,158 --> 00:08:14,577
Ons dorp telde 800 mensen.
67
00:08:16,120 --> 00:08:18,164
Het hele dorp was erg arm…
68
00:08:19,707 --> 00:08:22,376
…en onze familie was een van de armste.
69
00:08:26,172 --> 00:08:27,715
We waren boeren.
70
00:08:30,718 --> 00:08:34,180
Ieder jaar weer
hadden we te weinig te eten.
71
00:08:36,307 --> 00:08:38,184
Ik ben de oudste thuis.
72
00:08:38,935 --> 00:08:40,603
Ik heb twee jongere zusjes.
73
00:08:43,481 --> 00:08:47,568
Destijds zei men in China:
'Met drie dochters sterft je lijn uit.'
74
00:08:50,363 --> 00:08:55,076
M'n ouders dachten dat meisjes
niet zouden kunnen gaan werken…
75
00:08:55,159 --> 00:08:56,577
…noch hen later helpen.
76
00:08:59,747 --> 00:09:02,333
Als oudste dochter…
77
00:09:03,376 --> 00:09:06,337
…moest ik een schoonzoon
mee naar huis brengen.
78
00:09:09,465 --> 00:09:11,884
Ik was het daar niet mee eens.
79
00:09:14,887 --> 00:09:18,474
Ik wilde de wereld zien, kennis opdoen.
80
00:09:25,356 --> 00:09:26,774
Ik dacht bij mezelf:
81
00:09:26,857 --> 00:09:30,736
Mijn ouders hebben geen zoon,
maar ik zal ze laten zien…
82
00:09:30,820 --> 00:09:34,240
…dat ik even goed ben als welke zoon ook.
83
00:09:44,417 --> 00:09:49,589
{\an8}BOHEKOU, PROVINCIE SHAANXI, CHINA
84
00:09:52,216 --> 00:09:55,136
Mijn eerste droom was
het Qin-gebergte oversteken.
85
00:10:01,017 --> 00:10:04,937
Destijds kon dat alleen
als je ging studeren.
86
00:10:08,232 --> 00:10:12,612
Maar er was geen geld
om ons alle drie te laten studeren.
87
00:10:17,074 --> 00:10:19,952
Toen ik 11 of 12 was, nam ik een besluit.
88
00:10:21,829 --> 00:10:25,291
Ik ging stoppen met school en werken…
89
00:10:26,876 --> 00:10:33,049
…zodat mijn zusjes zouden kunnen studeren.
Dan zou de hele familie beter af zijn.
90
00:10:40,139 --> 00:10:42,933
Mijn eerste baan was
in een paomo-restaurant.
91
00:10:44,935 --> 00:10:47,438
Ik deed de afwas en allerlei klusjes.
92
00:10:51,651 --> 00:10:55,321
Tijdens het afwassen
keek ik naar de chef-kok, bij het fornuis.
93
00:10:55,404 --> 00:10:57,698
Dat leek me zo cool.
94
00:11:01,452 --> 00:11:02,495
Er zat ritme in.
95
00:11:03,496 --> 00:11:07,541
Het toevoegen van de kruiden,
het schudden van de wok…
96
00:11:08,501 --> 00:11:11,003
…het krabben en spoelen van de wok.
97
00:11:12,880 --> 00:11:16,842
Ik heb als kind geen muziek geleerd…
98
00:11:16,926 --> 00:11:20,721
…maar de geluiden van de keuken
zijn als muziek.
99
00:11:25,935 --> 00:11:28,187
Het suizen van het spoelen van de wok…
100
00:11:28,813 --> 00:11:30,981
…het gekletter van de pollepel…
101
00:11:32,566 --> 00:11:34,443
…en het geknetter van vlammen.
102
00:11:35,319 --> 00:11:38,698
Ik wist zonder te kijken
wat er in de keuken gebeurde.
103
00:11:39,198 --> 00:11:45,413
'De chef-kok voegt kruiden toe.'
'Het gerecht is klaar en wordt opgediend.'
104
00:11:48,666 --> 00:11:52,962
Ik dacht bij mezelf:
op een dag is dat mijn baan.
105
00:12:08,018 --> 00:12:13,232
Op een dag kwam mijn nicht terug
uit Xi'an, de grote hoofdstad.
106
00:12:15,443 --> 00:12:17,737
Ze zei: 'Kom mee naar Xi'an.
107
00:12:19,572 --> 00:12:24,952
Daar zijn veel banen.
Daar kun je vast veel meer verdienen.'
108
00:12:28,622 --> 00:12:32,293
Toen ik dat hoorde,
besloot ik naar Xi'an te gaan.
109
00:12:39,675 --> 00:12:41,343
Mijn familie was erop tegen.
110
00:12:43,220 --> 00:12:44,930
Ik was toen pas 13.
111
00:12:46,557 --> 00:12:50,936
Het duurde meer dan 10 uur om met de auto
het Qin-gebergte over te steken.
112
00:12:52,313 --> 00:12:57,359
Ze vreesden dat als ik naar Xi'an ging,
ik misschien nooit terug zou komen.
113
00:13:02,239 --> 00:13:07,495
Ik zei resoluut dat ik terug zou komen
en mijn ouders niet in de steek zou laten.
114
00:13:09,872 --> 00:13:12,625
Ik sprak voor vertrek ook met mijn zusjes.
115
00:13:12,708 --> 00:13:15,961
Ik wees naar de muur
in onze keuken en zei:
116
00:13:16,587 --> 00:13:21,383
'Ik ben altijd een goede leerling geweest.
Daar hangen mijn rapporten.
117
00:13:23,302 --> 00:13:27,389
Als jullie je best niet doen,
is dat jullie probleem.
118
00:13:28,432 --> 00:13:31,936
Als jullie het niet kunnen betalen,
is dat het mijne.'
119
00:13:35,397 --> 00:13:38,734
Ik deed me tegenover hen
heel optimistisch en sterk voor.
120
00:13:41,237 --> 00:13:45,449
Maar zodra de bus vertrok,
barstte ik in tranen uit.
121
00:14:00,506 --> 00:14:04,176
In Xi'an nam mijn nicht
me mee naar het centrum.
122
00:14:07,930 --> 00:14:09,723
Xi'an is een oude hoofdstad…
123
00:14:11,559 --> 00:14:15,354
…met een duizenden jaren lange,
rijke geschiedenis vol voorspoed.
124
00:14:18,858 --> 00:14:24,029
Ik had het gevoel dat ik in deze stad
mijn plek zeker zou kunnen vinden.
125
00:14:33,163 --> 00:14:36,083
In de oude stadsmuur waren markten.
126
00:14:39,503 --> 00:14:41,714
Er was heel veel verschillend eten.
127
00:14:43,757 --> 00:14:45,092
Gestoomde broodjes…
128
00:14:45,968 --> 00:14:48,679
…meerdere soorten knoedels in Xi'an-stijl…
129
00:14:53,350 --> 00:14:55,311
…en zoveel soorten noedels.
130
00:14:57,771 --> 00:15:03,485
In mijn dorp hielden ze van noedels,
maar in Xi'an nog veel meer.
131
00:15:09,575 --> 00:15:14,330
Terwijl we rondliepen,
zei mijn nicht: 'Je moet een vak leren.'
132
00:15:19,126 --> 00:15:22,129
Ze zei dat ik bloemschikken kon leren.
133
00:15:24,089 --> 00:15:28,969
Ik zei: 'Dat kan ik niet. Ik ben
net een jongen. Dat is niets voor mij.'
134
00:15:30,512 --> 00:15:33,432
Ze zei: 'Wat denk je van naaien?'
135
00:15:34,183 --> 00:15:37,478
Ik zei: 'Zij zitten de hele tijd.
Dat is nog erger.'
136
00:15:38,854 --> 00:15:40,606
'Wat wil je dan?' vroeg ze.
137
00:15:41,357 --> 00:15:44,318
Ik antwoordde: 'Ik wil graag kok worden.'
138
00:15:47,988 --> 00:15:49,740
M'n nicht maakte zich zorgen.
139
00:15:52,660 --> 00:15:55,537
Dat was een vak voor jongens en mannen.
140
00:15:58,874 --> 00:16:03,712
Ik zei: 'Maak je geen zorgen.
Ik ben net zo goed als een jongen.'
141
00:16:26,151 --> 00:16:31,573
Een van de beroemdste streetfoods
uit Xi'an heet liangpi, koude velnoedels.
142
00:16:32,533 --> 00:16:36,036
Het is een mengsel
van gladde witte zetmeelnoedels…
143
00:16:36,120 --> 00:16:39,206
…met rekbare, gele tarwegluten.
144
00:16:40,791 --> 00:16:46,213
Je maakt ze door deeg te deconstrueren
tot zetmeel en gluten…
145
00:16:47,172 --> 00:16:50,426
…iets dat in de Chinese keuken
al eeuwenlang bekend is.
146
00:16:55,681 --> 00:16:57,641
Ik maak eerst deeg van bloem…
147
00:16:58,350 --> 00:17:00,352
…en laat dat in water weken.
148
00:17:02,479 --> 00:17:06,108
Ik was het tot de gluten
en het zetmeel zijn gescheiden.
149
00:17:09,778 --> 00:17:12,364
Dan stoom ik de gluten.
150
00:17:13,490 --> 00:17:18,037
Ik stoom ze met het zetmeelwater,
om een vel te creëren.
151
00:17:19,747 --> 00:17:23,250
Als dat afgekoeld is,
snijd ik er dunne noedels van.
152
00:17:27,463 --> 00:17:30,674
Het is een ingewikkeld,
arbeidsintensief proces.
153
00:17:31,675 --> 00:17:33,218
Maar het is het waard.
154
00:17:34,928 --> 00:17:39,475
Van de liangpi maak je een salade
met komkommersnippers, knoflook en azijn.
155
00:17:40,434 --> 00:17:43,687
Het is een verfrissend gerecht
met een boeiende textuur.
156
00:17:44,188 --> 00:17:47,024
Zacht en glibberig
en een beetje knapperig.
157
00:17:48,776 --> 00:17:51,487
Het is een hele zintuiglijke ervaring.
158
00:17:53,614 --> 00:17:57,326
De Chinese keuken
zit vol innovatieve technieken.
159
00:17:57,409 --> 00:18:03,624
En de gerechten die zo ontstaan,
zijn uniek binnen de Chinese keuken.
160
00:18:06,168 --> 00:18:11,465
Nergens ter wereld vind je de in water
gewassen noedels uit mijn dorp.
161
00:18:12,674 --> 00:18:15,594
Andere keukens evenaren dit
wat mij betreft niet.
162
00:18:16,678 --> 00:18:21,266
Onze keuken is al duizenden jaren oud.
Daar moet een reden voor zijn.
163
00:18:26,522 --> 00:18:33,529
{\an8}TRADITIONELE KOUDE VELNOEDELS UIT XI'AN
164
00:18:45,666 --> 00:18:48,669
Toen ik mijn koksopleiding had afgerond…
165
00:18:50,212 --> 00:18:54,174
…was er in mijn geboorteplaats
een overstroming.
166
00:18:56,927 --> 00:18:59,596
Aan de telefoon zei m'n zus…
167
00:18:59,680 --> 00:19:03,225
…dat het water
mijn ouderlijk huis binnenstroomde.
168
00:19:04,226 --> 00:19:10,065
Als het huis was ingestort,
had mijn familie kunnen omkomen.
169
00:19:15,863 --> 00:19:19,283
De zorg voor hun ouders zit
bij Chinese mensen in hun DNA.
170
00:19:27,583 --> 00:19:32,004
Ik was van streek omdat ik
maar weinig stagevergoeding kreeg.
171
00:19:36,300 --> 00:19:38,886
Ik had weinig geld om ze te helpen.
172
00:19:42,347 --> 00:19:45,225
Ik kon ook niet meteen naar ze toe.
173
00:19:48,187 --> 00:19:50,105
Toen kreeg ik een idee.
174
00:19:56,528 --> 00:19:59,031
Ik moest beter worden en meer verdienen.
175
00:19:59,114 --> 00:20:01,742
Dan konden mijn ouders
een nieuw huis bouwen.
176
00:20:06,330 --> 00:20:07,998
Ik was lang aan het plannen.
177
00:20:12,169 --> 00:20:15,088
Ik moest in de keuken blijven werken.
178
00:20:18,217 --> 00:20:19,676
Ik zou anderen helpen.
179
00:20:22,763 --> 00:20:24,181
Koude gerechten maken…
180
00:20:24,848 --> 00:20:26,433
…ingrediënten snijden…
181
00:20:27,601 --> 00:20:28,936
…roeren in gerechten…
182
00:20:30,646 --> 00:20:32,689
…meelgerechten maken en meer.
183
00:20:36,485 --> 00:20:38,445
Toch werkte ik niet voor anderen…
184
00:20:40,447 --> 00:20:42,032
…maar voor m'n familie.
185
00:21:06,473 --> 00:21:10,018
Ik heb jaren in een hotel gewerkt…
186
00:21:10,102 --> 00:21:13,814
…want ik wilde beter worden
en het vak goed leren.
187
00:21:16,316 --> 00:21:20,654
Op een dag ging onze chef-kok
naar Tokio, in Japan.
188
00:21:22,781 --> 00:21:25,200
Ik sprak de manager aan en zei:
189
00:21:25,284 --> 00:21:28,036
'Ik kan het werk
van de chef-kok overnemen.
190
00:21:29,037 --> 00:21:30,914
Wilt u me een kans geven?'
191
00:21:33,292 --> 00:21:36,044
Ze zei:
Ja, jij wordt de nieuwe chef-kok.'
192
00:21:44,720 --> 00:21:47,556
Ik maakte me zorgen, vooral om één ding.
193
00:21:48,473 --> 00:21:54,104
Ik was de enige vrouw en gaf leiding
aan mannen die ouder waren dan ik.
194
00:21:56,773 --> 00:21:58,942
Ze hadden ook meer ervaring dan ik.
195
00:22:01,194 --> 00:22:05,490
Bij het melden was ik
de jongste en de enige vrouw…
196
00:22:05,574 --> 00:22:08,744
…en riep de namen van de mannen af.
197
00:22:10,495 --> 00:22:16,251
In China leiden weinig vrouwen de keuken,
zijn er weinig vrouwen die woks hanteren.
198
00:22:17,836 --> 00:22:20,672
Het wordt gezien als
onvrouwelijk en hard werk.
199
00:22:21,923 --> 00:22:27,804
Vrouwen die chef worden, moeten zich
laten zien en de mannen overtreffen.
200
00:22:32,059 --> 00:22:34,853
Ik wist dat het niet makkelijk zou worden.
201
00:22:36,730 --> 00:22:41,109
Maar ik was er nog steeds
van overtuigd dat ik het kon.
202
00:22:44,946 --> 00:22:50,660
Ik bleef in de keuken werken
en deed elke dag mijn best.
203
00:22:53,205 --> 00:22:55,207
Het team wende er langzaam aan.
204
00:22:57,542 --> 00:23:00,837
Later konden we goed samenwerken.
205
00:23:03,215 --> 00:23:06,426
Mijn droom om een keuken te leiden
was uitgekomen.
206
00:23:16,561 --> 00:23:17,938
Geen stukjes komkommer?
207
00:23:22,109 --> 00:23:25,237
Dit heeft geen komkommersnippers nodig.
208
00:23:28,949 --> 00:23:33,745
Guirong maakte als chef-kok in Xi'an
echt indruk op haar collega's.
209
00:23:37,165 --> 00:23:38,875
En in 2008…
210
00:23:39,459 --> 00:23:42,921
…kreeg ze de kans om in Londen
te gaan werken…
211
00:23:43,004 --> 00:23:46,341
…voor het beroemde
Sichuanese restaurant Barshu.
212
00:23:51,930 --> 00:23:56,685
Ik was opgetogen.
In Londen zou ik veel gaan verdienen.
213
00:23:59,438 --> 00:24:02,357
As ik een jaar
in het buitenland zou werken…
214
00:24:02,441 --> 00:24:04,860
…kon ik een huis betalen voor m'n ouders.
215
00:24:07,154 --> 00:24:09,489
Ik wilde altijd al naar het buitenland.
216
00:24:11,366 --> 00:24:14,911
Maar dit was anders
dan van m'n dorp naar Xi'an reizen.
217
00:24:23,503 --> 00:24:25,046
Ik had nog nooit gevlogen.
218
00:24:30,886 --> 00:24:35,640
Zodra ik geland was,
wilde ik Groot-Brittannië leren kennen.
219
00:24:37,851 --> 00:24:39,478
Het miezerde.
220
00:24:43,815 --> 00:24:46,526
Het was om 16.30 uur al donker.
221
00:24:48,487 --> 00:24:50,864
De wegen waren erg smal.
222
00:24:53,200 --> 00:24:55,285
Geen nieuwe of hoge gebouwen.
223
00:24:57,287 --> 00:25:01,750
Londen zou in ontwikkeling zijn,
maar ik zag alleen oude, gammele huizen.
224
00:25:05,837 --> 00:25:07,005
Dat was stressvol.
225
00:25:17,516 --> 00:25:21,311
{\an8}LONDEN, VERENIGD KONINKRIJK
226
00:25:26,900 --> 00:25:29,736
Je vindt verschillende keukens in Londen.
227
00:25:32,030 --> 00:25:34,783
Ik at Maleisisch eten, Spaans eten…
228
00:25:35,534 --> 00:25:36,493
…en pizza.
229
00:25:38,161 --> 00:25:41,206
Maar het Chinese eten
was nog niet ver ontwikkeld.
230
00:25:42,958 --> 00:25:46,670
Er waren maar weinig mensen uit Xi'an
en geen noedeltentjes.
231
00:25:51,341 --> 00:25:55,804
Toen Guirong Wei naar Londen kwam,
begon ze bij Barshu.
232
00:25:57,097 --> 00:26:00,433
Dat was het eerste grote
Sichuanese restaurant in Londen.
233
00:26:01,476 --> 00:26:03,186
Het was succesvol.
234
00:26:04,354 --> 00:26:09,192
De Londenaren waren echt klaar
voor een nieuwe soort Chinees eten.
235
00:26:10,485 --> 00:26:14,656
Guirong was in een onbekende stad beland
waarvan ze de taal niet sprak.
236
00:26:15,782 --> 00:26:19,536
Toch bleef ze vastberaden en vasthoudend.
237
00:26:21,871 --> 00:26:26,251
Ik was de enige chef-kok in het team
die niet uit Sichuan kwam.
238
00:26:28,712 --> 00:26:33,133
De traditionele keuken uit Shaanxi
verschilt van de keuken van Sichuan.
239
00:26:35,135 --> 00:26:37,887
Ik kook graag eten
uit mijn geboorteplaats.
240
00:26:39,681 --> 00:26:43,727
Dus op een dag maakte ik
Biang Biang-noedels voor mijn collega's.
241
00:26:46,563 --> 00:26:48,940
Ze zeiden allemaal: 'Wat lekker.'
242
00:26:51,443 --> 00:26:53,153
Dat maakte me heel blij.
243
00:26:55,530 --> 00:26:59,534
Elke zondagavond
maakte ik andere meelgerechten.
244
00:27:02,996 --> 00:27:05,582
Mijn collega's keken uit naar zondag.
245
00:27:07,042 --> 00:27:11,421
'Eindelijk geen eten uit Sichuan,
tijd voor eten uit Shaanxi.'
246
00:27:13,673 --> 00:27:15,550
Zo ontstond mijn wens…
247
00:27:16,259 --> 00:27:19,596
…tot het openen van een noedelzaak
met eten uit Shaanxi.
248
00:27:39,532 --> 00:27:40,575
Ben je net terug?
249
00:27:42,118 --> 00:27:43,620
Rond negen uur was ik er.
250
00:27:44,245 --> 00:27:45,497
Waar is Citroentje?
251
00:27:47,082 --> 00:27:49,000
Zij is nog in Hunan.
252
00:27:50,001 --> 00:27:51,503
Ze heeft het fijn…
253
00:27:51,586 --> 00:27:54,964
…dus ze blijft in ons dorp
tot de lessen weer beginnen.
254
00:27:55,048 --> 00:27:58,843
Logisch.
Misschien wil ze niet meer naar school.
255
00:27:59,594 --> 00:28:02,347
Ze is erg ondeugend,
net als Yue Yue vroeger.
256
00:28:03,431 --> 00:28:07,227
Ja, zij weet
haar grootouders wel te bespelen.
257
00:28:08,353 --> 00:28:09,979
Ze zit vaak op opa's nek.
258
00:28:12,273 --> 00:28:15,902
Bij haar grootouders thuis is zij de baas.
259
00:28:19,155 --> 00:28:21,491
Ik heb zeven jaar bij Barshu gewerkt.
260
00:28:23,284 --> 00:28:26,538
In die jaren ging het goed met mijn werk.
261
00:28:27,330 --> 00:28:28,748
- Zullen we ophangen?
- Oké.
262
00:28:32,043 --> 00:28:38,299
Elk jaar stuurde ik geld naar mijn ouders,
zodat m'n zussen konden studeren.
263
00:28:42,053 --> 00:28:44,514
Ik vond dat ik iets bereikt had.
264
00:28:49,144 --> 00:28:52,439
Ik had de rest van m'n carrière
daar door kunnen brengen.
265
00:28:57,485 --> 00:29:00,447
Maar toch had ik nog steeds het verlangen…
266
00:29:00,530 --> 00:29:04,159
…om de eetcultuur uit Shaanxi
in het westen bekend te maken.
267
00:29:09,330 --> 00:29:14,794
Ik zei tegen m'n baas:
'Ik wil heel graag een eigen restaurant.'
268
00:29:17,088 --> 00:29:22,927
Hij wilde niet dat ik ontslag nam.
Hij zei: 'Ons restaurant doet het goed.
269
00:29:25,263 --> 00:29:28,266
Als we uitbreiden,
kun jij daar de chef-kok worden.
270
00:29:31,394 --> 00:29:36,191
Ik kan je ook naar een sterrenrestaurant
sturen om meer te leren. Dat is handig.'
271
00:29:39,819 --> 00:29:46,409
Ik zei: 'Ik wil graag meer leren,
maar mijn droom ligt ergens anders.'
272
00:29:49,746 --> 00:29:52,290
Ik heb z'n aanbod afgewezen.
273
00:29:53,958 --> 00:29:56,753
Toen ben ik bij Barshu weggegaan.
274
00:30:09,557 --> 00:30:12,060
Ik huurde een ruimte voor mijn restaurant.
275
00:30:16,314 --> 00:30:19,943
Als eerste moest ik een menu opstellen.
276
00:30:24,155 --> 00:30:27,784
Daar moesten de belangrijkste gerechten
uit Shaanxi op staan.
277
00:30:31,371 --> 00:30:35,250
Ik was bang dat de westerlingen
het niets zouden vinden.
278
00:30:42,298 --> 00:30:44,801
In Noord-China houden we
van taaie noedels.
279
00:30:47,637 --> 00:30:50,849
Veel restauranteigenaren
zien dit als een uitdaging.
280
00:30:55,103 --> 00:30:58,773
Zulke glutineuze noedels
zouden vast niet aanslaan in Londen.
281
00:31:01,150 --> 00:31:03,862
Ze zeiden dat westerse klanten
ze niet lustten.
282
00:31:05,822 --> 00:31:08,074
Bij het koken van eten uit Sichuan…
283
00:31:08,157 --> 00:31:13,037
…gebruikten we minder Sichuan-pepers
omdat westerlingen dat niet gewend zijn.
284
00:31:17,208 --> 00:31:21,754
Maar ik wilde onze eetcultuur
in mijn eigen restaurant behouden.
285
00:31:27,385 --> 00:31:32,056
Ik liet chilipepers uit China komen
en maakte zelf chilipoeder.
286
00:31:35,226 --> 00:31:37,520
Ik had geen idee hoe het zou gaan.
287
00:31:39,480 --> 00:31:40,773
Ik maakte me zorgen.
288
00:31:42,734 --> 00:31:48,573
Mijn staf kende Shaanxi-noedels niet,
dus moest ik ze alles leren.
289
00:31:49,991 --> 00:31:52,493
Tegenover m'n Xi'an Impression-restaurant…
290
00:31:52,577 --> 00:31:55,246
…stonden twee hoge gebouwen
met veel bewoners.
291
00:31:56,998 --> 00:31:58,958
Zij kwamen ons eten proeven.
292
00:31:59,042 --> 00:32:03,796
Gaandeweg kwamen de klanten terug.
Twee, drie, vier dagen achter elkaar.
293
00:32:08,426 --> 00:32:11,471
We hadden genoeg aan mond-tot-mondreclame.
294
00:32:13,973 --> 00:32:16,142
Na drie weken…
295
00:32:17,685 --> 00:32:19,646
…belde de krant The Guardian.
296
00:32:20,521 --> 00:32:22,273
ZALIG REKBAAR EN STEVIG
297
00:32:22,357 --> 00:32:24,067
Time Out belde ook…
298
00:32:25,318 --> 00:32:26,945
…om over ons te schrijven.
299
00:32:30,823 --> 00:32:32,158
Wat een schok.
300
00:32:35,370 --> 00:32:37,622
Het liep meteen als een trein.
301
00:32:40,541 --> 00:32:42,168
Daar was ik best blij mee.
302
00:33:07,068 --> 00:33:11,990
Twee maanden later
begon ik me niet goed te voelen.
303
00:33:12,073 --> 00:33:16,035
Ik dacht dat ik gewoon uitgeput was
van het restaurant.
304
00:33:20,123 --> 00:33:22,583
Ik ging naar de dokter en die vroeg:
305
00:33:22,667 --> 00:33:26,379
'Wist u niet dat u drie maanden
zwanger bent?' Ik had geen idee.
306
00:33:36,222 --> 00:33:40,435
Mentaal voelde ik me enorm verscheurd.
307
00:33:43,980 --> 00:33:49,152
Zwanger stappen zetten in je carrière…
308
00:33:49,944 --> 00:33:52,864
…is bijzonder zwaar.
309
00:33:59,746 --> 00:34:04,375
Ik had gedacht dat ik gemaakt was
om in restaurants te werken.
310
00:34:06,502 --> 00:34:09,547
Mijn werk zou mijn familie helpen.
311
00:34:11,966 --> 00:34:13,718
Dat kon ik niet opgeven.
312
00:34:18,639 --> 00:34:20,433
Ik wist niet hoe het zou gaan…
313
00:34:21,100 --> 00:34:23,352
…maar ik was vastberaden.
314
00:34:25,897 --> 00:34:27,565
Mijn vrienden waren bezorgd.
315
00:34:27,648 --> 00:34:32,236
'Hoe ga je met een dikke buik werken
in een keuken vol messen en woks?
316
00:34:33,780 --> 00:34:35,114
Ben je niet bang?'
317
00:34:38,826 --> 00:34:43,206
Ik zei dat ik wel een manier zou vinden
om te doen wat ik echt wilde.
318
00:34:43,873 --> 00:34:46,793
Een kind krijgen en m'n carrière behouden.
319
00:35:04,477 --> 00:35:08,189
Ik heb na de geboorte van mijn dochter
een maand vrij genomen.
320
00:35:08,981 --> 00:35:12,401
Toen heb ik een nanny genomen
om voor haar te zorgen…
321
00:35:12,485 --> 00:35:15,321
…zodat ik weer aan het werk kon.
322
00:35:18,950 --> 00:35:20,368
MASTER WEI
XI'AN CUISINE
323
00:35:20,451 --> 00:35:21,744
Het liep goed en dus…
324
00:35:23,162 --> 00:35:25,832
…opende ik
mijn tweede restaurant, Master Wei.
325
00:35:28,376 --> 00:35:33,756
Ik begon om zeven uur 's ochtends
en was pas rond middernacht thuis.
326
00:35:35,633 --> 00:35:38,803
Geen water. Ik verwarm de olie.
Geen water erbij.
327
00:35:38,886 --> 00:35:40,972
Het geeft niet, hij is enkel droog.
328
00:35:43,641 --> 00:35:45,852
Ik heb veel van mijn dochters jeugd…
329
00:35:47,812 --> 00:35:49,897
…moeten missen.
330
00:35:56,529 --> 00:35:58,573
Het was een worsteling.
331
00:36:00,741 --> 00:36:04,370
Ik wist niet of ik meer tijd
met haar moest doorbrengen…
332
00:36:04,453 --> 00:36:09,041
…of meer tijd in de restaurants
moest steken en daar alles moest geven.
333
00:36:12,044 --> 00:36:16,591
Het moeilijkste was
toen m'n dochter koorts kreeg…
334
00:36:18,301 --> 00:36:20,136
…en ik niet bij haar kon zijn.
335
00:36:22,013 --> 00:36:24,640
Een vriendin bracht haar
naar het ziekenhuis.
336
00:36:28,019 --> 00:36:29,937
M'n dochter bleef maar vragen:
337
00:36:30,021 --> 00:36:32,857
'Mam, wanneer heb je tijd
voor mij en wat rust?'
338
00:36:34,525 --> 00:36:37,111
Ze wilde niet dat ik zo hard bleef werken.
339
00:36:46,370 --> 00:36:47,955
Ik was geen goede moeder.
340
00:36:51,083 --> 00:36:52,710
Ik voelde me verloren.
341
00:37:06,140 --> 00:37:07,892
- Pak mijn hand.
- Oké.
342
00:37:10,144 --> 00:37:12,021
- Hoor je de eenden kwaken?
- Ja.
343
00:37:15,733 --> 00:37:18,986
- Ze hebben vast trek, nietwaar?
- Juist.
344
00:37:21,280 --> 00:37:22,823
Hierheen, mam.
345
00:37:22,907 --> 00:37:24,909
- Waar?
- Hier.
346
00:37:28,746 --> 00:37:29,830
Laat me je helpen.
347
00:37:30,998 --> 00:37:31,832
Zet hem hier.
348
00:37:36,963 --> 00:37:39,090
Ze komen eraan.
349
00:37:46,639 --> 00:37:51,811
Ik wil dat mijn dochter
een veel beter leven heeft dan ik had.
350
00:37:54,355 --> 00:37:58,901
Maar voor een goede school
moet ik wel zo hard blijven werken.
351
00:38:02,822 --> 00:38:05,241
Ik moet geloven dat alles het waard is.
352
00:38:07,410 --> 00:38:08,869
Wat als je erin valt?
353
00:38:09,412 --> 00:38:10,830
Dan red jij me.
354
00:38:10,913 --> 00:38:14,500
O, ja? Ik kan niet zwemmen.
Kun jij zwemmen?
355
00:38:15,376 --> 00:38:16,919
- Nou?
- Een beetje.
356
00:38:17,003 --> 00:38:18,254
Een beetje?
357
00:38:18,337 --> 00:38:20,214
- Is dit leuk?
- Ja.
358
00:38:24,176 --> 00:38:25,177
Kom hier, Yue.
359
00:38:28,639 --> 00:38:31,684
Als ik een keer wat vrije tijd heb…
360
00:38:33,436 --> 00:38:37,606
…neem ik haar mee
om de wereld te zien en te leren kennen.
361
00:38:42,361 --> 00:38:44,155
Ik heb amper tijd voor haar…
362
00:38:46,532 --> 00:38:50,453
…maar ik kan haar wel alle kansen bieden
om later te gaan studeren.
363
00:38:52,371 --> 00:38:54,332
Dat is mijn verantwoordelijkheid.
364
00:38:57,376 --> 00:39:00,463
- Hoe gooi je zo ver?
- Geen idee.
365
00:39:00,546 --> 00:39:05,301
- Zodra ik gooi, komt hij gewoon ver.
- Ik snap het.
366
00:39:06,177 --> 00:39:08,137
- Leer mij dat ook, goed?
- Goed.
367
00:39:10,681 --> 00:39:13,476
Mijn dochter zit op een goede school.
368
00:39:15,227 --> 00:39:20,691
Ze leek bij de intake heel gelukkig.
Ze beantwoordde de vragen allemaal goed.
369
00:39:22,860 --> 00:39:25,863
Het hoofd zei: 'Welkom op onze school.'
370
00:39:27,823 --> 00:39:29,325
Dat was een goed gevoel.
371
00:39:31,202 --> 00:39:34,205
- Wat zeiden ze? Ze praten toch?
- Ja.
372
00:39:34,288 --> 00:39:36,248
- Kletsen.
- Ik weet wat ze zeiden.
373
00:39:37,625 --> 00:39:42,755
'Hallo, heb jij dit brood ook gegeten?
Het is erg lekker.'
374
00:39:45,591 --> 00:39:47,593
Omdat de school ver weg is…
375
00:39:48,594 --> 00:39:51,138
…moesten we naar het zuiden verhuizen.
376
00:39:53,140 --> 00:39:59,438
Mijn woon-werkverkeer neemt
zo'n drieënhalf uur per dag in beslag.
377
00:40:01,899 --> 00:40:06,153
Het is pittig, maar het is het waard.
378
00:40:06,862 --> 00:40:09,740
Mijn dochter heeft het
naar haar zin op school.
379
00:40:11,700 --> 00:40:14,537
Ze zou wel graag
meer tijd samen doorbrengen.
380
00:40:16,539 --> 00:40:22,503
Maar ze begrijpt inmiddels
waarom mama elke dag zo hard werkt.
381
00:40:29,635 --> 00:40:33,597
GEWOKTE AARDAPPELREEPJES
MET AZIJN EN CHILIPEPER
382
00:40:39,728 --> 00:40:43,107
{\an8}TRADITIONELE KOUDE VELNOEDELS UIT XI'AN
383
00:40:47,653 --> 00:40:51,031
BONENVELLEN UIT XI'AN
384
00:40:54,452 --> 00:40:57,288
BURGER MET PULLED PORK UIT XI'AN
385
00:41:02,668 --> 00:41:06,213
PITTIGE PADDESTOELEN
386
00:41:11,469 --> 00:41:15,347
SPARERIBS MET ZOUT EN PEPER
387
00:41:18,142 --> 00:41:20,769
{\an8}HANDGEMAAKTE, GEBAKKEN NOEDELS MET LAM
388
00:41:23,939 --> 00:41:26,734
PITTIG VARKENSOOR MET KOMKOMMER
389
00:41:29,987 --> 00:41:32,698
{\an8}GEBRADEN VARKENSVLEES EN ZEEWIER-KNOEDELS
390
00:41:36,368 --> 00:41:41,165
{\an8}KNOEDELS MET WILDE KRUIDEN
391
00:41:45,252 --> 00:41:48,923
{\an8}HANDGEMAAKTE NOEDELS IN SOEP
392
00:41:51,592 --> 00:41:56,388
{\an8}PAOMO-SOEP UIT XI'AN MET RUNDVLEES
393
00:41:59,850 --> 00:42:02,520
{\an8}GLUTINEUZE RIJSTKOEKJES MET BRUINE SUIKER
394
00:42:07,358 --> 00:42:10,694
{\an8}BIANG BIANG-NOEDELS
395
00:42:24,208 --> 00:42:27,878
Yue, ik wikkel je erin. Je gaat erin.
396
00:42:28,587 --> 00:42:29,505
Leuk?
397
00:42:30,005 --> 00:42:33,717
Wil je ingepakt worden?
Hij is groot genoeg voor je.
398
00:42:35,594 --> 00:42:39,306
Het voelt alsof ik
al die jaren op de goede weg ben geweest.
399
00:42:42,643 --> 00:42:46,564
Koken heeft niet alleen
mijn eigen droom vervuld…
400
00:42:46,647 --> 00:42:51,026
…omdat ik doe wat ik leuk vind,
maar ook mijn familie geholpen.
401
00:42:54,113 --> 00:42:57,575
Mijn twee zussen zijn nu onafhankelijk.
402
00:42:59,410 --> 00:43:01,704
M'n jongste zus is arts.
403
00:43:04,957 --> 00:43:08,168
En mijn andere zus
doet het ook goed in Xi'an.
404
00:43:12,131 --> 00:43:14,258
Ik steun mijn ouders nog steeds.
405
00:43:15,593 --> 00:43:19,346
Ik heb vier huizen
voor mijn familie laten bouwen.
406
00:43:23,684 --> 00:43:29,231
En nu vinden m'n ouders deze dochter
beter dan de zonen van anderen.
407
00:43:31,191 --> 00:43:35,613
Ik hoop dat mijn dochter later
zal beseffen wat ze allemaal kan.
408
00:43:39,033 --> 00:43:43,120
Ik zal haar niet dwingen
of haar ergens bij weghouden.
409
00:43:45,456 --> 00:43:47,458
En dat weet mijn dochter ook.
410
00:43:52,713 --> 00:43:56,008
Dankzij de moeite
van restauranthouders als Guirong…
411
00:43:56,550 --> 00:44:00,304
…is dat hele stereotype
van de Chinese keuken nu aan diggelen.
412
00:44:02,473 --> 00:44:07,061
Langzaam maakt het westen kennis met
de verscheidenheid van de Chinese keuken.
413
00:44:08,771 --> 00:44:10,522
Die is anders dan we dachten.
414
00:44:11,190 --> 00:44:13,025
Er valt nog veel te ontdekken.
415
00:44:14,068 --> 00:44:18,072
En Guirong Wei gaat in Londen
aan kop met het eten uit Xi'an.
416
00:44:21,825 --> 00:44:25,746
Tot nu toe is mijn leven
als dat van de Shaanxi-tarwe geweest.
417
00:44:27,706 --> 00:44:32,461
De tarwe is vasthoudend en veerkrachtig
en groeit gestaag door.
418
00:44:34,546 --> 00:44:39,635
Het is niet makkelijk geweest,
maar mijn ontberingen hebben me gevormd…
419
00:44:39,718 --> 00:44:42,888
…tot een onafhankelijk,
verantwoordelijk mens.
420
00:44:44,348 --> 00:44:48,352
Ik hoop dat mijn toekomst ook
als die tarwe is.
421
00:44:49,853 --> 00:44:52,981
Stap voor stap obstakels overwinnen.
422
00:46:50,098 --> 00:46:53,685
Vertaling: Merel Munne