1
00:00:21,188 --> 00:00:25,317
Disneynature zbiera elitarną ekipę,
2
00:00:27,027 --> 00:00:30,948
która opowie o jednym
z najbardziej charyzmatycznych zwierząt
3
00:00:31,031 --> 00:00:32,866
wysp Galapagos.
4
00:00:34,910 --> 00:00:39,915
Lwy morskie z wysp Galapagos
prześledzą losy młodego lwa morskiego,
5
00:00:41,333 --> 00:00:45,045
który eksploruje wyspy
w poszukiwaniu swego miejsca na świecie.
6
00:00:46,964 --> 00:00:49,216
Ekipa pracuje na okrągło,
7
00:00:50,384 --> 00:00:54,346
aby uchwycić zapierające dech w piersiach
piękno tego krajobrazu...
8
00:00:58,392 --> 00:01:02,771
oraz niebywałe, niesamowite zwierzęta,
które tu mieszkają.
9
00:01:05,148 --> 00:01:08,652
Poznają też wyzwania stojące przed wyspami
10
00:01:09,653 --> 00:01:13,031
i będą uczyć się od tych,
którzy próbują je ochronić.
11
00:01:20,038 --> 00:01:26,044
STRAŻNICY WYSP GALAPAGOS
12
00:01:38,557 --> 00:01:41,852
Tysiąc kilometrów od wybrzeża Ekwadoru
13
00:01:42,644 --> 00:01:45,814
aktywność wulkaniczna tworzy nowe ziemie,
14
00:01:47,065 --> 00:01:49,860
a ta ekipa jest w samym środku akcji.
15
00:01:49,943 --> 00:01:51,361
- Hamish, nagrywasz?
- Tak.
16
00:02:08,253 --> 00:02:11,840
Doświadczam potęgi tego zjawiska z bliska.
17
00:02:14,426 --> 00:02:19,139
Obłęd. A jak gorąco!
18
00:02:19,222 --> 00:02:24,227
Pewnie najgorętsze przeżycie mojego życia.
19
00:02:24,311 --> 00:02:25,312
PÓŁNOCNY PACYFIK
20
00:02:25,395 --> 00:02:31,985
Galapagos składa się z 13 głównych wysp.
Każda ukształtowana została przez ogień.
21
00:02:32,569 --> 00:02:33,862
{\an8}OPERATOR
22
00:02:33,945 --> 00:02:35,822
{\an8}Widok erupcji to wielkie emocje.
23
00:02:35,906 --> 00:02:38,992
Pewnie przez to,
że to istota wysp Galapagos.
24
00:02:39,660 --> 00:02:43,121
To ich początek. Tak się narodziły.
25
00:02:47,334 --> 00:02:50,087
Operator Richard Wollocombe
26
00:02:50,170 --> 00:02:54,091
pracuje na wyspach od 30 lat.
27
00:02:54,966 --> 00:03:00,180
To on będzie kierował ekspedycjami,
i odpowiadał za projekt Disneynature.
28
00:03:01,390 --> 00:03:05,811
Byłem jedną z pierwszych osób,
która odkrywała podwodny świat wysp.
29
00:03:06,687 --> 00:03:09,731
Od tamtego czasu marzę o realizacji filmu
30
00:03:09,815 --> 00:03:12,234
o moim ukochanym zwierzęciu:
31
00:03:13,694 --> 00:03:15,153
lwie morskim z Galapagos.
32
00:03:16,905 --> 00:03:20,701
Trudno o bardziej stosowny moment,
aby go zrealizować.
33
00:03:23,495 --> 00:03:28,750
Przez ostatnie 40 lat
drastycznie spadła ich liczebność.
34
00:03:29,960 --> 00:03:32,712
Są teraz zagrożonym gatunkiem.
35
00:03:33,713 --> 00:03:36,508
Richard i ekipa chcą odkryć dlaczego.
36
00:03:44,224 --> 00:03:45,851
Miliony lat temu
37
00:03:45,934 --> 00:03:50,272
przodkowie tych lwów morskich
zostali tu wypchnięci z Ameryki Północnej.
38
00:03:52,899 --> 00:03:56,403
Wraz z całą zbieraniną innych rozbitków.
39
00:03:58,572 --> 00:04:03,285
Wszystkich ściągnęły zbiegające się tu
potężne prądy oceaniczne.
40
00:04:05,412 --> 00:04:09,040
Te same prądy sprowadziły im
życiodajne składniki odżywcze.
41
00:04:10,041 --> 00:04:13,920
One karmiły plankton,
którym z kolei odżywiały się ryby,
42
00:04:14,504 --> 00:04:17,757
a tymi morskie drapieżniki.
43
00:04:21,511 --> 00:04:26,558
Z czasem te stworzenia
ewoluowały w nowe gatunki.
44
00:04:30,562 --> 00:04:37,110
Tak wyspy Galapagos stały się
niepowtarzalnym ziemskim siedliskiem.
45
00:04:58,840 --> 00:05:03,261
Najnowszymi przybyszami
są Richard i jego rodzina:
46
00:05:03,970 --> 00:05:08,475
żona Anna
oraz bliźniaczki Alorna i Thalia.
47
00:05:09,226 --> 00:05:12,395
Zamieszkają tu na czas zdjęć.
48
00:05:12,479 --> 00:05:14,356
Zanim opuszczą lotnisko,
49
00:05:14,439 --> 00:05:17,275
będą musieli przejść bardzo ważny test.
50
00:05:19,152 --> 00:05:21,488
Bagaż odwiedzających wyspy Galapagos
51
00:05:21,571 --> 00:05:26,493
musi być sprawdzony
na obecność niechcianych gapowiczów.
52
00:05:31,748 --> 00:05:34,459
Zwierzęta, które tam ewoluowały,
53
00:05:35,502 --> 00:05:41,174
są wyjątkowo podatne na wpływ
inwazyjnych gatunków z zewnątrz.
54
00:05:47,264 --> 00:05:50,976
Aby ograniczyć to ryzyko,
ekspedycje na wyspy Galapagos
55
00:05:51,059 --> 00:05:53,937
podlegają ścisłym zasadom kwarantanny.
56
00:05:54,521 --> 00:05:57,315
Ekipa filmowa to żaden wyjątek.
57
00:06:00,235 --> 00:06:06,366
Każde pudło trzeba wyładować
i odkazić, aby usunąć wszelkie owady.
58
00:06:08,535 --> 00:06:13,206
Ich ubrania są zamykane
w zamrażarce na trzy dni.
59
00:06:17,377 --> 00:06:19,337
Po 72 godzinach
60
00:06:19,963 --> 00:06:25,385
ładują wszystko do wozów i zaczynają
długą trasę przez wyspę Santa Cruz.
61
00:06:33,101 --> 00:06:36,229
Ale to dopiero początek podróży ekipy.
62
00:06:37,731 --> 00:06:42,611
Aby naprawdę zobaczyć te wyspy,
konieczna jest łódź.
63
00:06:43,695 --> 00:06:47,115
Danubio Azul będzie centrum zdjęciowym.
64
00:06:48,199 --> 00:06:51,620
To dwudziestometrowa,
mieszkalna łódź nurkowa,
65
00:06:51,703 --> 00:06:55,123
wyposażona w sprzęt
potrzebny do zbadania archipelagu.
66
00:06:59,377 --> 00:07:03,423
Richard będzie z dala od rodziny
przez cały miesiąc.
67
00:07:03,506 --> 00:07:05,800
Czas na pożegnania.
68
00:07:05,884 --> 00:07:07,719
Pa, skarbie.
69
00:07:09,429 --> 00:07:11,473
- Dbaj o siebie, ukochana.
- Ty też.
70
00:07:11,556 --> 00:07:14,100
- Pozdrów lwy morskie.
- Tak zrobię.
71
00:07:14,184 --> 00:07:15,310
Dobra.
72
00:07:17,812 --> 00:07:19,689
Dbajcie o siebie.
73
00:07:25,820 --> 00:07:26,821
Pa.
74
00:07:32,619 --> 00:07:34,454
Najcięższy moment tej pracy.
75
00:07:44,798 --> 00:07:48,551
Ekipa niezwłocznie pakuje sprzęt filmowy,
76
00:07:50,637 --> 00:07:53,932
wita starych przyjaciół
77
00:07:54,015 --> 00:07:56,309
i rozgaszcza się w kajutach.
78
00:07:57,727 --> 00:07:59,104
{\an8}Kupiłam całe kilo.
79
00:07:59,187 --> 00:08:00,689
{\an8}REŻYSERKA
80
00:08:00,772 --> 00:08:03,650
{\an8}Kilo kandyzowanego imbiru, bo ponoć...
81
00:08:03,733 --> 00:08:06,653
zapobiega chorobie morskiej.
Mam z tym problem.
82
00:08:06,736 --> 00:08:09,030
Czekolada.
83
00:08:15,912 --> 00:08:17,706
To długa podróż,
84
00:08:17,789 --> 00:08:22,252
więc Richard ma kiedy rozmyślać
o swoich początkach na wyspach Galapagos.
85
00:08:27,048 --> 00:08:31,219
W 1987 roku moja rodzina
postanowiła tu przyjechać na urlop.
86
00:08:32,679 --> 00:08:34,806
Na dzień dobry był snorkeling.
87
00:08:36,891 --> 00:08:41,438
Udaliśmy się do ślicznej mierzei
z piękną, turkusową wodą.
88
00:08:42,814 --> 00:08:45,859
Widziałem ciemne kształty
na bielutkiej, piaszczystej plaży.
89
00:08:46,776 --> 00:08:49,279
Przypominały skały, ale się ruszały.
90
00:08:52,991 --> 00:08:54,242
Wskoczyliśmy do wody.
91
00:08:56,745 --> 00:08:59,873
Dosyć szybko
otoczyły nas młode lwy morskie.
92
00:08:59,956 --> 00:09:03,752
Ciekawe były tego, co robimy.
93
00:09:05,420 --> 00:09:06,796
Jak w lustrze:
94
00:09:06,880 --> 00:09:09,758
my robiliśmy piruet, one też.
95
00:09:09,841 --> 00:09:11,926
Wykonywaliśmy salta, one też.
96
00:09:12,802 --> 00:09:16,306
To była magiczna choreografia.
97
00:09:18,600 --> 00:09:23,438
Nie mogłem uwierzyć, że dzikie zwierzę
było tak ciekawskie i psotne.
98
00:09:28,026 --> 00:09:31,821
Do końca życia
zapamiętam to doświadczenie.
99
00:09:41,456 --> 00:09:44,375
Ekipie zostało jeszcze 30 mil morskich
100
00:09:44,459 --> 00:09:48,755
do pierwszej lokalizacji
u wybrzeża wyspy Floreana.
101
00:09:49,380 --> 00:09:53,468
Ich misją jest nakręcenie
początku historii o lwie morskim.
102
00:09:55,887 --> 00:09:58,807
Warunki na morzu nie są jednak najlepsze.
103
00:10:01,476 --> 00:10:03,061
A część ekipy
104
00:10:03,144 --> 00:10:04,854
z trudem znosi podróż.
105
00:10:04,938 --> 00:10:07,524
Znalazłam lek na chorobę morską.
106
00:10:07,607 --> 00:10:08,900
Czyli?
107
00:10:08,983 --> 00:10:11,361
Składa się na to kilka działań.
108
00:10:12,654 --> 00:10:16,991
Mam opaski na chorobę morską.
109
00:10:17,867 --> 00:10:21,079
Zażyłam tabletkę na chorobę lokomocyjną.
110
00:10:21,663 --> 00:10:25,542
Do tego tabletkę imbirową...
111
00:10:25,625 --> 00:10:30,171
Położyłam się na płasko
i czwartą godzinę wgapiam się w horyzont.
112
00:10:32,799 --> 00:10:34,843
I jak ci to służy?
113
00:10:34,926 --> 00:10:36,928
Wymiotowałam tylko kilka razy.
114
00:10:47,021 --> 00:10:51,526
Aż 97% wysp tworzy park narodowy
115
00:10:51,609 --> 00:10:54,028
i pobyt tam wymaga specjalnego pozwolenia.
116
00:10:56,865 --> 00:11:00,535
Każda wyspa Galapagos ma własny charakter.
117
00:11:03,955 --> 00:11:07,167
Na zachodzie leżą najmłodsze wyspy.
118
00:11:07,250 --> 00:11:13,506
Fernandina, aktywnie wulkaniczna wyspa,
powstała prawie milion lat temu.
119
00:11:16,759 --> 00:11:22,974
Gdy wyspy z czasem osiadają,
formuje się gleba i gęsta wegetacja.
120
00:11:23,474 --> 00:11:27,478
Jak bujne lasy Scalesia na Santa Cruz.
121
00:11:31,441 --> 00:11:35,737
Jedna z najstarszych wysp,
Española, leży na wschodzie.
122
00:11:42,619 --> 00:11:46,706
Cztery miliony lat erozji zostawiły ślad.
123
00:11:49,542 --> 00:11:53,796
Españolę w końcu przykryją fale.
124
00:11:58,760 --> 00:12:01,971
Choć pracuje tu już trzy dziesięciolecia,
125
00:12:02,055 --> 00:12:05,767
Richard wciąż nie odwiedził
wszystkich wysp.
126
00:12:06,601 --> 00:12:08,603
Ten obszar jest dla mnie nieznany.
127
00:12:08,686 --> 00:12:12,815
Nigdy nie byłem po tej stronie.
Raz widziałem ją z łodzi.
128
00:12:14,192 --> 00:12:16,653
Zrzucą kotwicę na wyspie Baronesa,
129
00:12:17,153 --> 00:12:21,241
aby znaleźć gwiazdę
wśród młodych lwów morskich.
130
00:12:23,576 --> 00:12:26,704
Simon mówi,
że nigdy dotąd nie było tu turystów.
131
00:12:26,788 --> 00:12:31,167
Mało osób, w tym naukowców, tu bywa.
Lwy morskie nie nawykły do ludzi.
132
00:12:38,591 --> 00:12:40,551
Po raz pierwszy odwiedzam wyspy Galapagos...
133
00:12:40,635 --> 00:12:42,553
{\an8}OPERATOR
134
00:12:42,637 --> 00:12:44,847
{\an8}...ale całe życie chciałem to zrobić.
135
00:12:44,931 --> 00:12:47,267
Jestem podekscytowany i cały w nerwach.
136
00:12:47,350 --> 00:12:49,102
To pierwszy dzień zdjęć.
137
00:12:49,185 --> 00:12:53,481
Od razu widać, że to miejsce tętni życiem.
138
00:12:59,570 --> 00:13:03,199
Pierwszy krok ekipy to zwiad wyspy.
139
00:13:04,117 --> 00:13:07,328
Tematem zajął się pilot drona, Sheldon.
140
00:13:08,830 --> 00:13:13,334
Dzięki specjalnemu pozwoleniu
ekipa może nagrywać wyspy z powietrza.
141
00:13:15,545 --> 00:13:16,796
{\an8}OPERATOR
142
00:13:16,879 --> 00:13:19,173
{\an8}Na północy są obłędne plaże.
143
00:13:19,257 --> 00:13:21,342
Podlecę, aby się przyjrzeć.
144
00:13:21,426 --> 00:13:23,678
Brzmi nieziemsko. Chyba cię rozumiem.
145
00:13:23,761 --> 00:13:26,764
Już tam wchodzimy z ekipą.
146
00:13:35,440 --> 00:13:40,111
Tymczasem Richard i JC
zbliżają się do serca akcji.
147
00:13:41,654 --> 00:13:46,576
Richard zamontował kamerę
do pontonu zwanego platformą dzielną,
148
00:13:46,659 --> 00:13:50,121
która pozwala mu
kręcić zdjęcia tuż przy powierzchni wody.
149
00:13:53,916 --> 00:13:57,336
Gdzie kręcą się ciekawskie lwy morskie.
150
00:14:23,654 --> 00:14:28,451
Zwierzęta wysp Galapagos słyną z tego,
że są nieustraszone.
151
00:14:31,370 --> 00:14:35,875
Przyczyną tego
jest brutalny charakter krajobrazu.
152
00:14:41,380 --> 00:14:45,176
Ponad falami mamy palące słońce
153
00:14:46,552 --> 00:14:48,930
i liche opady...
154
00:14:51,432 --> 00:14:57,105
Dlatego człowiek
osiedlił się tutaj dopiero 200 lat temu.
155
00:15:04,153 --> 00:15:09,325
Zwierzęta, które wyewoluowały na wyspach,
nie nauczyły się lękać ludzi.
156
00:15:16,541 --> 00:15:20,545
Na wyspie Baronesa
ekipa trafiła w dziesiątkę.
157
00:15:21,170 --> 00:15:25,508
Ta wyspa nie przestaje mnie zadziwiać.
158
00:15:25,591 --> 00:15:27,677
Wyszliśmy za róg
159
00:15:27,760 --> 00:15:33,891
i odkryliśmy śliczną plażę,
na której wylegiwały się lwy morskie.
160
00:15:33,975 --> 00:15:37,979
Kolejny oszałamiający zakątek wyspy.
161
00:15:40,648 --> 00:15:42,900
Odnaleźliśmy w końcu bohatera.
162
00:15:51,367 --> 00:15:55,872
Natrafiliśmy na śliczną,
zdrową i futrzastą kuleczkę.
163
00:15:57,456 --> 00:15:59,250
Pewnie ma około tygodnia.
164
00:15:59,750 --> 00:16:02,378
Ma świetną matkę, dobrze jada.
165
00:16:02,461 --> 00:16:04,630
Energii mu nie brakuje.
166
00:16:04,714 --> 00:16:10,052
Jest żądny przygód i lubi broić.
167
00:16:10,136 --> 00:16:13,014
Idealna osobowość dla głównego bohatera.
168
00:16:15,600 --> 00:16:16,809
{\an8}ASYSTENTKA PRODUCENTA
169
00:16:16,893 --> 00:16:19,353
{\an8}Wciąż robi coś innego.
170
00:16:19,437 --> 00:16:24,275
Nieustannie rozkojarza go
krab czy liść mangrowca.
171
00:16:24,358 --> 00:16:26,694
Wszędzie się włóczy.
172
00:16:26,777 --> 00:16:29,697
Jako postać jest uroczy.
173
00:16:40,208 --> 00:16:43,169
Spędziliśmy dużo czasu z tymi zwierzętami.
174
00:16:43,252 --> 00:16:45,296
Codziennie je oglądamy.
175
00:16:45,379 --> 00:16:52,094
Poznajemy ich osobowość,
subtelności ich charakteru i zachowania.
176
00:16:53,137 --> 00:16:56,140
Opuszczenie wyspy
będzie słodko-gorzkim momentem.
177
00:17:00,561 --> 00:17:03,439
Ekipa obiecująco zaczęła projekt
178
00:17:03,522 --> 00:17:07,693
dzięki bogactwu doświadczeń Richarda
w kręceniu zdjęć na archipelagu.
179
00:17:09,654 --> 00:17:11,739
Kiedy zamieszkałem na wyspach,
180
00:17:11,822 --> 00:17:15,034
podwodny świat był nieodkryty.
181
00:17:16,827 --> 00:17:18,621
Gdy zdobyłem dyplom,
182
00:17:18,704 --> 00:17:21,749
zostałem instruktorem w szkole nurkowania.
183
00:17:22,667 --> 00:17:26,379
Los chciał, że trafiłem
na pierwszą łódź nurkową na wyspach.
184
00:17:27,755 --> 00:17:32,552
Chętnie pokazywałem Galapagos gościom,
którzy dzielili moją miłość.
185
00:17:34,720 --> 00:17:38,724
Pewnego razu zostałem przewodnikiem
dla ekipy zdolnych filmowców,
186
00:17:38,808 --> 00:17:41,227
którzy kręcili cudowny program.
187
00:17:42,311 --> 00:17:44,647
Chętnie dzielili się swoją wiedzą
188
00:17:45,231 --> 00:17:47,358
i obdarowali mnie podwodną kamerą.
189
00:17:50,069 --> 00:17:52,947
To zainspirowało mnie
do zostania filmowcem.
190
00:17:56,576 --> 00:18:01,122
Nie przestało mnie fascynować
bogactwo tego oceanicznego raju.
191
00:18:28,733 --> 00:18:31,360
Obok tej bujnej dzikiej przyrody
192
00:18:31,444 --> 00:18:34,488
mieszka tętniąca życiem społeczność.
193
00:18:36,741 --> 00:18:38,701
Przez ostatnie 50 lat
194
00:18:38,784 --> 00:18:42,163
rosła liczba stałych mieszkańców wyspy.
195
00:18:43,164 --> 00:18:47,293
Dzielenie miejsca
z lwami morskimi to codzienność.
196
00:19:01,641 --> 00:19:04,894
Dla wielu mieszkańców wysp
owoce morza stanowią
197
00:19:04,977 --> 00:19:06,604
pożywienie i przedmiot handlu.
198
00:19:08,564 --> 00:19:12,693
Miejscowy targ rybny
zawsze jest pełen życia.
199
00:19:24,997 --> 00:19:28,709
Ale czy nowa społeczność
żyje w zgodzie z naturą?
200
00:19:39,970 --> 00:19:41,389
{\an8}RYBAK
201
00:19:41,472 --> 00:19:45,810
{\an8}Jestem Manuel Yepez,
ale wszyscy mówią mi Manolo.
202
00:19:49,397 --> 00:19:51,357
Ocean to moja pasja.
203
00:19:51,440 --> 00:19:54,193
Uwielbiam po nim pływać.
204
00:19:55,111 --> 00:19:58,572
Moja rodzina od trzech pokoleń
łowi na wyspach Galapagos.
205
00:20:02,201 --> 00:20:08,249
Tworzy się więź z oceanem,
biosferą i zwierzętami.
206
00:20:10,292 --> 00:20:15,381
Manolo to małoskalowy rybak.
207
00:20:17,174 --> 00:20:20,344
Nie stanowi konkurencji dla lwów morskich.
208
00:20:21,679 --> 00:20:26,767
Za jego życia
popyt na ryby wokół wysp wzrósł,
209
00:20:27,935 --> 00:20:33,566
gdyż do tych bogatych wód ściągały
duże przemysłowe statki z całego świata.
210
00:20:35,735 --> 00:20:37,778
Istnieje tu rezerwat wodny,
211
00:20:37,862 --> 00:20:42,700
który zakazuje obecności takich kutrów
aż do 40 mil morskich od wybrzeża.
212
00:20:43,576 --> 00:20:46,996
Te granice nie zawsze są szanowane.
213
00:20:48,664 --> 00:20:53,377
W 2017 roku
światowe media doniosły o statku,
214
00:20:53,461 --> 00:21:00,009
który złapano wewnątrz rezerwatu
z 7000 martwych rekinów na pokładzie.
215
00:21:02,678 --> 00:21:06,098
Na wyspach można znaleźć
wiele unikatowych gatunków,
216
00:21:06,182 --> 00:21:08,434
za które płaci się fortunę
na czarnym rynku.
217
00:21:10,644 --> 00:21:11,771
{\an8}SZANUJ ŻYCIE
MORDERCY
218
00:21:11,854 --> 00:21:16,317
{\an8}Oburzeni mieszkańcy Galapagos powstali,
aby bronić swoje wody.
219
00:21:16,400 --> 00:21:21,906
To była wielka kampania.
Rząd w końcu się zgodził.
220
00:21:22,573 --> 00:21:25,576
Rezerwat został znacznie powiększony,
221
00:21:26,535 --> 00:21:29,538
aby objąć
kluczowy szlak migracyjny rekinów
222
00:21:29,622 --> 00:21:32,583
między wyspami Galapagos i Kokosowymi.
223
00:21:32,666 --> 00:21:34,877
{\an8}Rezerwat Morski Galapagos
224
00:21:34,960 --> 00:21:37,129
Rezerwat Morski Hermandad
225
00:21:37,213 --> 00:21:39,089
Na tym nie skończyli.
226
00:21:42,510 --> 00:21:45,763
Park Narodowy Galapagos
i marynarka Ekwadoru
227
00:21:45,846 --> 00:21:50,059
zdwoili wysiłki, aby chronić rezerwat.
228
00:21:51,644 --> 00:21:53,771
{\an8}Śmiało.
229
00:21:53,854 --> 00:21:56,857
Zwiększają liczbę patroli.
230
00:22:11,413 --> 00:22:13,874
Ale obszar chroniony powiększył się
231
00:22:13,958 --> 00:22:17,962
i muszą pilnować
blisko 200 000 kilometrów kwadratowych.
232
00:22:25,386 --> 00:22:29,431
Ludność Galapagos
chce zadbać o ochronę ich oceanu
233
00:22:29,515 --> 00:22:34,520
i wie, że do tego
konieczna jest współpraca.
234
00:22:35,104 --> 00:22:38,399
Mieszkamy w rezerwacie morskim,
to wyjątkowe miejsce.
235
00:22:40,150 --> 00:22:41,986
Ważna dla mnie
236
00:22:42,736 --> 00:22:47,867
jest ochrona tego pięknego miejsca
dla przyszłych pokoleń.
237
00:23:00,129 --> 00:23:05,301
U wybrzeża wyspy Floreana
ekipa szykuje się do nurkowania po zmroku.
238
00:23:08,888 --> 00:23:12,433
Zwiększona ochrona wód
wokół wysp Galapagos
239
00:23:13,309 --> 00:23:18,188
daje ekipie szansę na nakręcenie
najgroźniejszych drapieżników.
240
00:23:19,815 --> 00:23:22,026
Po całym dniu spędzonym w głębinach
241
00:23:22,109 --> 00:23:27,281
wiele stworzeń morskich
wkrótce poszuka żywności bliżej brzegu.
242
00:23:27,364 --> 00:23:29,950
Richard jest na nie gotowy.
243
00:23:30,034 --> 00:23:33,329
Mam trzy środki obronne:
niesamowity skafander z Australii,
244
00:23:33,412 --> 00:23:35,372
odporny na pogryzienia rekinów,
245
00:23:36,373 --> 00:23:39,209
kamerę, aby w nie walnąć,
jakby coś się działo,
246
00:23:39,293 --> 00:23:42,755
a także JC z kijem w torbie.
247
00:23:42,838 --> 00:23:44,798
Nic złego stać się nie może.
248
00:23:46,258 --> 00:23:49,178
Są odpowiednio ubrani,
więc czas zanurkować.
249
00:23:49,261 --> 00:23:55,059
Raz, dwa, trzy, do wody!
250
00:24:03,859 --> 00:24:07,196
Najpierw pojawili się
tradycyjni gawiedzie.
251
00:24:08,530 --> 00:24:11,283
Lwy morskie zawsze są blisko akcji.
252
00:24:11,367 --> 00:24:14,745
Specjalna błona odblaskowa z tyłu oczu
253
00:24:14,828 --> 00:24:18,415
pozwala im widzieć w ciemności
lepiej od człowieka.
254
00:24:19,416 --> 00:24:23,420
Ze wszystkich ssaków mają także
jedne z najdłuższych wąsów,
255
00:24:23,504 --> 00:24:25,422
które umożliwiają im nocne łowy.
256
00:24:29,593 --> 00:24:33,764
Ale nie one jedne
szukają nocnych przekąsek.
257
00:24:43,691 --> 00:24:46,110
To są żarłacze czarnopłetwe.
258
00:24:46,193 --> 00:24:49,905
To duże rekiny,
które mają nawet dwa metry długości,
259
00:24:52,658 --> 00:24:56,537
a wyspy Galapagos
to ważny obszar ich wylęgu.
260
00:25:02,042 --> 00:25:05,421
Rekiny nie traktują
Richarda ani JC jako łupu,
261
00:25:05,504 --> 00:25:08,382
ale oni i tak muszą się pilnować.
262
00:25:36,493 --> 00:25:40,789
Te rekiny odgrywają
kluczową rolę w łańcuchu pokarmowym,
263
00:25:42,750 --> 00:25:46,295
integralną dla zachowania równowagi.
264
00:25:49,465 --> 00:25:51,341
Świetna robota.
265
00:25:52,551 --> 00:25:54,803
Udało się, żyjemy.
266
00:25:54,887 --> 00:25:57,306
Mamy ręce i nogi! Bosko!
267
00:25:57,931 --> 00:26:01,101
W Rezerwacie Morskim Galapagos
jest obecnie
268
00:26:01,185 --> 00:26:04,855
największe zagęszczenie rekinów
na świecie.
269
00:26:06,398 --> 00:26:09,151
Można tu znaleźć ponad 30 gatunków,
270
00:26:10,527 --> 00:26:13,322
w tym ławice rekinów młotów...
271
00:26:15,324 --> 00:26:17,201
żarłaczy rafowych białopłetwych...
272
00:26:22,122 --> 00:26:23,457
i żarłaczy tygrysich.
273
00:26:31,256 --> 00:26:35,135
Ten podwodny świat jest tak różnorodny,
274
00:26:35,219 --> 00:26:39,056
że zapewnia doskonałe siedlisko
dla wszelkich rodzajów zwierząt.
275
00:26:43,477 --> 00:26:47,481
Lew morski zna to jak własną płetwę.
276
00:26:48,565 --> 00:26:52,694
Nauczył się korzystać z możliwości,
które to stwarza.
277
00:26:58,992 --> 00:27:03,288
{\an8}Ekipa zmierza
do odizolowanego zakątka archipelagu.
278
00:27:03,997 --> 00:27:07,042
{\an8}Doniesiono im o niebywałym zachowaniu.
279
00:27:08,043 --> 00:27:12,381
Lwy morskie współpracują,
aby złapać tuńczyka żółtopłetwego.
280
00:27:13,715 --> 00:27:16,426
Dzień dobry.
281
00:27:16,510 --> 00:27:17,886
Tak.
282
00:27:19,930 --> 00:27:23,392
Strumienie lawy
ukształtowały labirynt zatoczek,
283
00:27:25,185 --> 00:27:30,315
który służy sprytnemu lwu morskiemu
jako pułapka na dużych rozmiarów żer.
284
00:27:34,695 --> 00:27:39,408
Rezerwat Morski Galapagos
to ważne lęgowisko tuńczyka żółtopłetwego.
285
00:27:41,285 --> 00:27:47,666
Te olbrzymie ryby potrafią urosnąć
do 120 centymetrów i ważyć do 60 kilo.
286
00:27:48,542 --> 00:27:52,254
Są o wiele za szybkie,
aby je złapać na otwartym oceanie.
287
00:27:55,632 --> 00:28:00,596
Ale czy ekipa filmowa zdoła nakręcić,
jak lwy morskie polują na nie na wybrzeżu?
288
00:28:03,849 --> 00:28:06,560
Ekipa najpierw robi zwiad wybrzeża.
289
00:28:06,643 --> 00:28:10,314
Szybko odkryła pozostałości wielkiej ryby.
290
00:28:10,397 --> 00:28:13,233
To doskonały dowód,
że te zachowania mają miejsce.
291
00:28:13,317 --> 00:28:16,528
Niebywale pozytywny znak. Świetne wieści.
292
00:28:17,321 --> 00:28:19,072
Muszą się przygotować,
293
00:28:19,156 --> 00:28:22,868
bo trudno będzie uchwycić kamerą
tego rodzaju zachowanie.
294
00:28:28,707 --> 00:28:31,752
Javier i Jeff przeszli do rzeczy.
295
00:28:33,670 --> 00:28:37,049
Ustawili zdalne kamery wokół zatoczki,
296
00:28:37,549 --> 00:28:40,052
aby uchwycić każdy kąt.
297
00:28:48,894 --> 00:28:53,190
Nie trzeba było
długo czekać na pierwszą akcję.
298
00:28:53,273 --> 00:28:57,402
- Imponujące zwierzęta.
- Są tam w oddali.
299
00:29:02,282 --> 00:29:05,077
Jak na zawołanie przybył stary buhaj,
300
00:29:05,160 --> 00:29:07,245
ale w towarzystwie innych łowców.
301
00:29:12,876 --> 00:29:17,255
Lwy morskie muszą sobie nawzajem pomagać,
aby plan się powiódł.
302
00:29:26,682 --> 00:29:30,060
Szczęście nie jest po ich stronie.
303
00:29:30,894 --> 00:29:33,021
To był świetny test dla ekipy.
304
00:29:33,981 --> 00:29:37,734
Jeff i Javier niecierpliwie czekają
na efekty ze zdalnych kamer.
305
00:29:38,568 --> 00:29:41,029
- Znów płyną.
- Rety, dużo tuńczyków.
306
00:29:41,113 --> 00:29:42,864
Bosko.
307
00:29:42,948 --> 00:29:44,533
Ale odlot.
308
00:29:45,242 --> 00:29:46,410
Płyną.
309
00:29:46,493 --> 00:29:48,745
Prosto na kamery. Świetnie.
310
00:29:50,247 --> 00:29:52,916
Ile ważą? Jakieś 70 kilo?
311
00:29:53,000 --> 00:29:54,793
- Pewnie tak.
- Może 60?
312
00:29:54,876 --> 00:29:57,963
Same mięśnie. Jakby w nas walnęły...
313
00:29:58,046 --> 00:30:00,007
- Zabolałoby.
- Właśnie.
314
00:30:02,718 --> 00:30:05,012
Jutro pewnie zaczną polować skoro świt.
315
00:30:05,095 --> 00:30:07,055
Bądźmy gotowi.
316
00:30:08,056 --> 00:30:10,142
No tak, wczesna pobudka.
317
00:30:10,225 --> 00:30:13,103
Jak to mówią:
kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje.
318
00:30:13,186 --> 00:30:14,604
Lwom morskim daje rybę.
319
00:30:24,531 --> 00:30:25,532
Następnego ranka
320
00:30:25,615 --> 00:30:30,620
ekipa obserwuje sytuację z nieba
pod kierunkiem pilota drona Sheltona.
321
00:30:36,334 --> 00:30:38,378
Namierzyłem lwa morskiego.
322
00:30:39,963 --> 00:30:42,549
Mamy trzy lwy morskie.
323
00:30:42,632 --> 00:30:44,885
Przypływają dwa duże tuńczyki.
324
00:30:47,554 --> 00:30:50,307
Jeff i Javier założyli pełen sprzęt,
325
00:30:50,390 --> 00:30:52,309
gdyż znajdą się na linii ognia.
326
00:30:55,395 --> 00:30:58,648
Ostrożnie zajęli pozycje.
327
00:31:03,153 --> 00:31:05,113
Szybko nadpływają.
328
00:31:49,658 --> 00:31:53,578
Chyba go dorwały.
329
00:31:56,414 --> 00:32:00,085
To nietypowe, że samce są tak mocno zżyte.
330
00:32:02,379 --> 00:32:05,674
Przez 30 lat pobytu tutaj
widzę to po raz pierwszy:
331
00:32:06,466 --> 00:32:11,054
doskonale współpracują
i dzielą się żywnością po polowaniu.
332
00:32:12,222 --> 00:32:13,723
Coś niebywałego.
333
00:32:16,476 --> 00:32:21,857
Ekipa jest wniebowzięta
pracą zespołową lwów morskich.
334
00:32:25,819 --> 00:32:27,946
Ale po miesiącu nad zatoczką
335
00:32:28,029 --> 00:32:31,366
dokonali też jednej smutnej obserwacji.
336
00:32:35,453 --> 00:32:39,624
{\an8}Pośrodku niczego. I co tu mamy? Plastik.
337
00:32:39,708 --> 00:32:40,792
{\an8}PRODUCENT
338
00:32:42,752 --> 00:32:45,005
Włókno szklane. Pewnie ze statku.
339
00:32:48,383 --> 00:32:50,719
{\an8}Kręcimy w różnych miejscach.
340
00:32:50,802 --> 00:32:51,803
{\an8}OPERATOR
341
00:32:51,887 --> 00:32:54,055
{\an8}Sądzisz, że są nietknięte,
342
00:32:54,139 --> 00:32:56,057
bo tak są ukazywane
343
00:32:56,141 --> 00:32:58,143
w dokumentach przyrodniczych.
344
00:32:58,226 --> 00:33:01,855
Ale trudno znaleźć miejsca,
345
00:33:01,938 --> 00:33:03,899
którego ludzkość nie naruszyła.
346
00:33:13,074 --> 00:33:15,952
{\an8}Naukowiec Juan Pablo Muñoz-Pérez
347
00:33:16,036 --> 00:33:18,997
{\an8}i reprezentant parku narodowego
Galo Quezada
348
00:33:19,080 --> 00:33:21,458
{\an8}zbierają dane o problemie.
349
00:33:24,294 --> 00:33:28,215
Nie ma miejsca na ziemi,
które byłoby wolne od plastiku.
350
00:33:29,216 --> 00:33:31,301
Galapagos nie jest tu wyjątkiem.
351
00:33:51,738 --> 00:33:55,951
Jesteśmy tysiąc kilometrów od Ekwadoru,
352
00:33:56,034 --> 00:33:59,329
w samym środku odludzi wysp Galapagos.
353
00:33:59,412 --> 00:34:02,040
Łącznie jakieś dziesięć osób na Ziemi
354
00:34:02,123 --> 00:34:06,086
było w tym miejscu, a natrafiamy na to.
355
00:34:06,628 --> 00:34:10,799
Ponad 95% plastiku
znalezionego na plażach wysp Galapagos
356
00:34:10,882 --> 00:34:13,969
pochodzi spoza rezerwatu morskiego.
357
00:34:15,971 --> 00:34:21,268
Paradoksem jest fakt,
że te same życiodajne prądy
358
00:34:21,351 --> 00:34:24,646
przynoszą też problem plastiku.
359
00:34:25,772 --> 00:34:30,068
Plastik wpływa na dziką przyrodę
na dwa kluczowe sposoby.
360
00:34:30,777 --> 00:34:34,322
Zwierzęta mogą się w nim uwięzić
albo go zjeść.
361
00:34:35,991 --> 00:34:40,996
W oceanie plastik
szybko rozkłada się na mniejsze cząstki.
362
00:34:42,289 --> 00:34:45,834
Pożarty przez ryby
podróżuje w górę łańcucha pokarmowego.
363
00:34:47,043 --> 00:34:52,215
Nasze badania pokazują,
że wśród ssaków Galapagos
364
00:34:52,299 --> 00:34:53,967
to lwy morskie są gatunkiem
365
00:34:54,050 --> 00:34:58,263
najbardziej zagrożonym plastikiem.
366
00:35:01,349 --> 00:35:04,102
Wyspy Galapagos płacą cenę tego,
367
00:35:04,185 --> 00:35:08,648
że globalnie ludzkość
prowadzi tryb życia jednorazowego użytku.
368
00:35:17,032 --> 00:35:18,366
Całe szczęście
369
00:35:18,450 --> 00:35:21,953
Park Narodowy Galapagos
już podjął kontrdziałania.
370
00:35:22,787 --> 00:35:26,499
Sprzątają nabrzeża od ponad 30 lat.
371
00:35:27,917 --> 00:35:31,129
To niebywały widok,
gdy setki ludzi dobrowolnie
372
00:35:31,212 --> 00:35:33,131
sprząta nabrzeża Galapagos.
373
00:35:33,214 --> 00:35:35,759
Setki ludzi odwiedza
te odizolowane miejsca
374
00:35:35,842 --> 00:35:40,555
i pokonuje spore odległości
po bezludnych wybrzeżach wysp.
375
00:35:41,890 --> 00:35:45,477
{\an8}Do roboty!
376
00:35:48,855 --> 00:35:51,608
Chodzą tam, zbierają jak najwięcej śmieci,
377
00:35:51,691 --> 00:35:53,443
przywożą je do portu,
378
00:35:53,526 --> 00:35:56,863
w miarę możliwości zabezpieczają.
I tak w kółko.
379
00:35:56,946 --> 00:36:01,284
To wspaniałe, że inicjatywa jest doroczna.
380
00:36:03,870 --> 00:36:09,084
Sprzątanie nabrzeży
pomaga zaradzić problemowi.
381
00:36:09,167 --> 00:36:15,382
Zebranie plastiku,
zanim zamieni się w mikroplastik,
382
00:36:15,465 --> 00:36:18,885
wielce wspiera środowisko.
383
00:36:20,387 --> 00:36:22,722
Jak dotąd w czasie projektu
384
00:36:22,806 --> 00:36:27,602
nabrzeża wysp Galapagos
sprzątało ponad 5000 wolontariuszy.
385
00:36:28,395 --> 00:36:32,482
Zebrano ponad 94 tony śmieci.
386
00:36:37,862 --> 00:36:40,490
Każdy kawałek plastiku
zebrany przez wolontariusza
387
00:36:40,573 --> 00:36:44,994
to jeden mniej,
który może skrzywdzić lwa morskiego.
388
00:36:47,372 --> 00:36:52,127
Naszym celem jest uczynić z wysp
pierwsze miejsce wolne od plastiku.
389
00:36:52,210 --> 00:36:53,420
Zróbmy to.
390
00:36:58,341 --> 00:36:59,884
Na planie zdjęciowym
391
00:36:59,968 --> 00:37:04,806
ekipa napotkała
żółwia morskiego uwięzionego w plastiku.
392
00:37:06,057 --> 00:37:07,392
- Żyje.
- Gdzie?
393
00:37:07,475 --> 00:37:09,686
Porusza nogami.
394
00:37:10,186 --> 00:37:11,396
Myślisz, że to woda?
395
00:37:11,479 --> 00:37:13,523
- Ona żyje.
- Nie, żyje.
396
00:37:13,606 --> 00:37:14,899
Masz nóż?
397
00:37:14,983 --> 00:37:16,985
- Tak, do cięcia lin.
- Tak.
398
00:37:17,068 --> 00:37:18,069
{\an8}OPERATOR
399
00:37:18,153 --> 00:37:20,321
{\an8}Właśnie wysunęła pyszczek spod wody.
400
00:37:21,072 --> 00:37:22,532
Oddycha i żyje.
401
00:37:22,615 --> 00:37:23,616
Tak.
402
00:37:24,117 --> 00:37:25,910
Spróbujmy możliwie cicho.
403
00:37:25,994 --> 00:37:28,747
Zacznie szaleć, kiedy się zbliżymy.
404
00:37:33,960 --> 00:37:36,713
Przednia płetwa zaplątała się w żagiel.
405
00:37:38,757 --> 00:37:41,718
Ewidentnie jest tu od dawna.
406
00:37:50,393 --> 00:37:53,605
Jeśli teraz jej nie uratują, umrze.
407
00:37:54,814 --> 00:37:57,942
Kiedy odczepiłem plastik z płetwy,
408
00:37:58,026 --> 00:38:00,528
od razu rozpoznała, że jest wolna.
409
00:38:02,030 --> 00:38:06,326
Choć ma zranioną płetwę,
dano jej drugie życie.
410
00:38:07,869 --> 00:38:08,995
Nie sposób opisać,
411
00:38:09,078 --> 00:38:12,207
jakie uczucia wywołuje
widok uwolnionego zwierzęcia,
412
00:38:12,290 --> 00:38:14,834
do którego dociera, że może samo odpłynąć.
413
00:38:19,088 --> 00:38:22,634
W czasie żeglowania wokół wysp Galapagos
414
00:38:22,717 --> 00:38:26,805
ekipa spotkała
różnorodnych oceanicznych podróżników.
415
00:38:30,308 --> 00:38:31,309
Orki.
416
00:38:36,231 --> 00:38:39,108
Podejrzewa się, że niektóre wyspy
417
00:38:39,192 --> 00:38:43,488
są ważnym przystankiem
dla tych elitarnych łowców,
418
00:38:43,571 --> 00:38:46,032
gdy podróżują przez Pacyfik.
419
00:38:49,410 --> 00:38:50,662
Manty.
420
00:38:51,579 --> 00:38:58,461
Choć rosną do sześciu metrów wszerz,
jedzą tylko mikroskopijny plankton.
421
00:39:02,048 --> 00:39:04,133
I rekiny wielorybie.
422
00:39:04,217 --> 00:39:08,346
Podejrzewa się,
że ponad 600 ciężarnych samic przepływa
423
00:39:08,429 --> 00:39:11,766
co roku przez północne wyspy Galapagos.
424
00:39:13,560 --> 00:39:15,228
Choć są odizolowane,
425
00:39:15,311 --> 00:39:19,732
te wyspy są niebywale ważne
dla szerszego świata.
426
00:39:22,652 --> 00:39:24,696
U wybrzeży wyspy Santiago
427
00:39:24,779 --> 00:39:29,367
leży łańcuch stożków wulkanicznych,
które wystają ponad powierzchnię oceanu.
428
00:39:31,661 --> 00:39:33,121
Rocas Bainbridge.
429
00:39:38,918 --> 00:39:43,423
Na tyłach jednej z wysp
mieści się mała, piaszczysta zatoczka.
430
00:39:44,799 --> 00:39:48,219
Ekipie przekazano,
że lwy morskie wykorzystują tę plażę,
431
00:39:48,303 --> 00:39:50,388
aby łapać zdobycz.
432
00:39:52,473 --> 00:39:55,935
Filmowcy mają za zadanie
nakręcić to kamerą.
433
00:40:03,234 --> 00:40:04,986
{\an8}Rozmieścimy tu jak najwięcej kamer.
434
00:40:05,069 --> 00:40:06,070
{\an8}OPERATORKA
435
00:40:06,154 --> 00:40:09,407
{\an8}Aby objąć jak największy obszar.
436
00:40:09,490 --> 00:40:15,705
{\an8}Rozstawiliśmy w wodzie
sześć podwodnych kamer.
437
00:40:15,788 --> 00:40:21,419
Dwie transmitują na żywo
do tamtego namiociku.
438
00:40:24,881 --> 00:40:27,258
Łowy mogą zacząć się w każdej chwili.
439
00:40:27,884 --> 00:40:31,137
Holly i Javier
od razu biorą się do roboty.
440
00:40:32,180 --> 00:40:34,098
Aby ich plan się powiódł,
441
00:40:34,182 --> 00:40:37,894
muszą rozstawić kamery
w optymalnym miejscu.
442
00:40:41,773 --> 00:40:44,359
Ale lwy morskie myślą, że wiedzą lepiej.
443
00:41:05,171 --> 00:41:07,840
Szybkie przetarcie obiektywu
i mogą ruszać.
444
00:41:12,428 --> 00:41:16,265
Czas na szybką drzemkę
w oczekiwaniu na akcję.
445
00:41:21,771 --> 00:41:24,649
Strażnik parku Andy ma wartę.
446
00:41:27,527 --> 00:41:28,611
{\an8}Uwaga!
447
00:41:28,695 --> 00:41:31,614
{\an8}Lwy morskie! Widzę je.
448
00:41:31,698 --> 00:41:33,366
{\an8}Zmierzają na plażę!
449
00:41:35,451 --> 00:41:36,995
Drużyna nurków wyrusza,
450
00:41:37,078 --> 00:41:40,081
aby uchwycić lwy morskie
wpływające do zatoczki.
451
00:42:00,059 --> 00:42:06,107
Zagonili ławicę trzogonu muroadskiego.
Nie patyczkują się.
452
00:42:07,650 --> 00:42:10,319
Ale ryby mają przewagę szybkości.
453
00:42:11,029 --> 00:42:13,865
Są za szybkie,
aby je złapać na otwartych wodach.
454
00:42:14,907 --> 00:42:19,746
Stąd lwy morskie
nauczyły się zamieniać zatoczkę w pułapkę.
455
00:42:28,838 --> 00:42:33,301
Trzogon przemknął obok nurków
i zmierza wprost do zatoczki.
456
00:42:40,808 --> 00:42:43,436
Reszta zależy od zdalnych kamer Holly.
457
00:42:59,285 --> 00:43:00,286
Sukces.
458
00:43:05,249 --> 00:43:08,461
Szał karmienia uchwycono na wideo
459
00:43:09,504 --> 00:43:15,510
dzięki doskonałej pracy zespołowej
zarówno lwów morskich jak i ekipy.
460
00:43:21,766 --> 00:43:24,894
Nawet gdy ci mistrzowie połowów
są w szczytowej formie,
461
00:43:24,977 --> 00:43:27,939
nie ma pewności regularnych posiłków.
462
00:43:32,235 --> 00:43:33,653
Co kilka lat
463
00:43:33,736 --> 00:43:37,365
zmiany w oceanie utrudniają polowanie.
464
00:43:41,410 --> 00:43:42,870
W normalnych warunkach
465
00:43:42,954 --> 00:43:47,583
zimne prądy sprowadzają na archipelag
bogate w środki odżywcze wody,
466
00:43:47,667 --> 00:43:50,002
które podtrzymują zdrowe populacje ryb.
467
00:43:52,255 --> 00:43:54,423
Ale podczas El Niño
468
00:43:54,507 --> 00:43:59,512
zakumulowana ciepła woda
na powierzchni blokuje zimną.
469
00:43:59,595 --> 00:44:02,265
Lwom morskim ubywa ryb do łowienia.
470
00:44:03,808 --> 00:44:06,769
Kiedy ocean się ociepli, pada deszcz.
471
00:44:09,021 --> 00:44:13,526
Ekipa zastanawia się więc,
czy nie nadciąga El Niño.
472
00:44:14,485 --> 00:44:18,489
Musimy zadać sobie to pytanie,
bo warunki są jak podczas El Niño.
473
00:44:18,573 --> 00:44:20,324
To obniży efektywność projektu.
474
00:44:20,408 --> 00:44:23,703
Wciąż chodzi mi to po głowie.
475
00:44:23,786 --> 00:44:25,121
- Wiem.
- Te warunki.
476
00:44:29,458 --> 00:44:32,170
Aby lepiej zrozumieć to zjawisko,
477
00:44:32,253 --> 00:44:38,092
Danubio popłynęła do najbardziej
oddalonej wyspy archipelagu, Darwin.
478
00:44:40,094 --> 00:44:45,099
Na pokładzie jest grupa naukowców,
którzy podzielą się wiedzą o El Niño
479
00:44:45,183 --> 00:44:47,977
i jak zmienia się z czasem.
480
00:44:48,561 --> 00:44:49,770
{\an8}UNIWERSYTET MICHIGAN
481
00:44:49,854 --> 00:44:53,566
{\an8}Jestem Julia Cole,
klimatolożka od prawie 40 lat.
482
00:44:55,985 --> 00:45:00,406
Dorastałam w Środkowo-Zachodnich Stanach,
dalej od oceanu być nie można.
483
00:45:00,489 --> 00:45:02,533
Zawsze marzyłam o pracy w oceanie.
484
00:45:02,617 --> 00:45:04,577
Miałam szczęście i to robię.
485
00:45:08,206 --> 00:45:10,791
Raz, dwa, trzy!
486
00:45:12,835 --> 00:45:17,006
Jednym z najlepszych narzędzi klimatologów
jest badanie koralowców.
487
00:45:17,798 --> 00:45:19,425
Są naprawdę niezwykłe.
488
00:45:19,508 --> 00:45:22,470
To podstawowy budulec
ekosystemu rafy koralowej,
489
00:45:22,553 --> 00:45:26,557
który jest życiodajny
dla wielu gatunków zwierząt.
490
00:45:27,516 --> 00:45:32,730
W swoich szkieletach
skrywają historię środowiska.
491
00:45:32,813 --> 00:45:36,150
Pobieramy próbki,
które pozwolą nam ją poznać.
492
00:45:37,485 --> 00:45:40,988
Julia musi przewiercić się
przez koralowce,
493
00:45:41,072 --> 00:45:42,406
aby wyciągnąć rdzeń.
494
00:45:44,283 --> 00:45:46,953
Koralowce wraz ze wzrostem tworzą warstwy,
495
00:45:47,036 --> 00:45:48,913
niczym podwodne słoje drzew.
496
00:45:50,665 --> 00:45:52,333
Wraz ze wzrostem koralowca
497
00:45:52,416 --> 00:45:57,088
chemia szkieletu
tworzy zapis swojego środowiska.
498
00:45:59,006 --> 00:46:01,676
Dzięki niej wiemy,
499
00:46:01,759 --> 00:46:06,722
w jakich temperaturach rósł koralowiec.
500
00:46:08,933 --> 00:46:11,560
Badając warstwy rdzenia,
501
00:46:11,644 --> 00:46:14,063
naukowcy mogą zajrzeć w przeszłość.
502
00:46:17,191 --> 00:46:21,821
Zespół Julii zbiera tu
próbki koralowca od dziesięcioleci
503
00:46:21,904 --> 00:46:25,616
i stworzył obraz tego,
jak zmienia się temperatura oceanu.
504
00:46:26,492 --> 00:46:28,786
Koralowce mówią nam, że nasila się
505
00:46:28,869 --> 00:46:32,832
częstotliwość najsilniejszych
i najbardziej szkodliwych El Niño.
506
00:46:32,915 --> 00:46:37,128
Te zmiany są najbardziej widoczne
w ostatnich kilku dziesięcioleciach.
507
00:46:39,547 --> 00:46:41,966
Te bardzo silne El Niño
508
00:46:42,049 --> 00:46:45,720
powodują, że oceany wokół wysp Galapagos
509
00:46:45,803 --> 00:46:48,806
są nagle odcinane
od dostaw składników odżywczych.
510
00:46:48,889 --> 00:46:52,143
To zagraża
łańcuchowi pokarmowemu na archipelagu.
511
00:46:53,311 --> 00:46:56,439
Przez to padają populacje ryb,
512
00:46:57,773 --> 00:47:00,443
ptaki z trudem znajdują jedzenie,
513
00:47:01,110 --> 00:47:03,404
a czołowy drapieżnik jak lew morski
514
00:47:03,487 --> 00:47:06,240
nagle traci dostęp do oceanicznego bufetu,
515
00:47:06,324 --> 00:47:10,411
który zazwyczaj czeka na niego
na wyspach Galapagos.
516
00:47:11,412 --> 00:47:14,874
To jest dewastujące dla tych zwierząt.
517
00:47:17,710 --> 00:47:20,004
Julie nie traci jednak nadziei.
518
00:47:25,468 --> 00:47:28,512
Siły i energii dodaje mi fakt,
519
00:47:28,596 --> 00:47:32,183
że badam wciąż niewyjaśnione kwestie
520
00:47:32,266 --> 00:47:34,643
i mam swój wkład
521
00:47:34,727 --> 00:47:37,813
w zrozumienie,
jak zmienia się teraz świat,
522
00:47:37,897 --> 00:47:40,024
a tym samym jak zmieni się w przyszłości.
523
00:47:41,233 --> 00:47:44,153
El Niño może spowodować
obumieranie koralowców.
524
00:47:46,739 --> 00:47:50,659
Na szczęście
ekipa specjalistów na wyspie Isabela
525
00:47:50,743 --> 00:47:53,996
pomaga morskiemu ekosystemowi
się odbudować.
526
00:47:55,831 --> 00:47:58,709
To nurkowie Reef Revival,
527
00:47:58,793 --> 00:48:03,422
element planu odnowy koralowców
promowany przez Park Narodowy Galapagos.
528
00:48:04,673 --> 00:48:06,258
Proces jest prosty.
529
00:48:07,510 --> 00:48:09,762
Zebrano fragmenty koralowców
530
00:48:10,596 --> 00:48:13,307
i rozwieszono je
na sznurach oraz drabinach,
531
00:48:13,391 --> 00:48:16,352
aby rosły w płytkiej, chronionej zatoce.
532
00:48:19,355 --> 00:48:22,900
Kiedy urosną pięciokrotnie,
533
00:48:22,983 --> 00:48:27,196
fragmenty są zdejmowane
i przesadzane na zubożonych obszarach.
534
00:48:29,782 --> 00:48:31,784
Szkółka zawiera teraz
535
00:48:31,867 --> 00:48:36,664
2500 fragmentów koralowców z 12 gatunków.
536
00:48:38,916 --> 00:48:42,795
Odtworzono już 6000 koralowców.
537
00:48:51,095 --> 00:48:56,684
Gdy potężne prądy Pacyfiku
napotykają barierę w postaci tych wysp,
538
00:49:02,565 --> 00:49:05,818
tworzy się
strefa wysokiej koncentracji energii.
539
00:49:17,288 --> 00:49:21,000
To niezwykle kuszący plac zabaw
dla lwów morskich.
540
00:49:25,588 --> 00:49:28,299
Aby w ogóle marzyć o nagraniu ich,
541
00:49:28,841 --> 00:49:32,261
ekipa musi dać z siebie wszystko
542
00:49:33,137 --> 00:49:36,640
i być gotowa na to,
czym zaskoczy ich ocean.
543
00:49:41,437 --> 00:49:44,899
{\an8}Liczyliśmy, że tu nagramy,
jak lwy morskie surfują.
544
00:49:44,982 --> 00:49:46,066
{\an8}OPERATOR
545
00:49:46,150 --> 00:49:50,905
{\an8}Fale sięgąją tam nawet dwóch i pół metra.
546
00:49:51,614 --> 00:49:54,200
Tam są lwy morskie,
547
00:49:54,283 --> 00:49:58,954
ale jestem przekonany, że nas by zmiotło.
548
00:50:00,122 --> 00:50:02,458
Jeszcze trochę pooglądamy.
549
00:50:02,541 --> 00:50:04,835
Może znajdziemy jakiś kącik,
550
00:50:04,919 --> 00:50:09,256
w którym unikniemy głównego załamania fal
i uchwycimy surfujące lwy morskie.
551
00:50:10,257 --> 00:50:11,550
Teraz źle to wygląda.
552
00:50:12,635 --> 00:50:16,138
W międzyczasie
ekipa na brzegu nie ma takich problemów.
553
00:50:17,014 --> 00:50:20,267
Adrian szybko przygotował drona.
554
00:50:38,285 --> 00:50:40,454
Lwy morskie ujeżdżają idealne fale.
555
00:50:47,503 --> 00:50:50,673
Ekipa nurkowa postanawia zaryzykować.
556
00:51:37,177 --> 00:51:39,388
Ciężka sprawa.
557
00:51:41,140 --> 00:51:44,727
Na łby spadły nam trzy czy cztery bomby.
558
00:51:45,686 --> 00:51:47,730
Zrobiło się całkowicie ciemno!
559
00:51:48,439 --> 00:51:49,565
Zakręciło nami.
560
00:51:49,648 --> 00:51:51,442
Martwię się,
561
00:51:51,525 --> 00:51:54,069
że rozbijemy kamerę o dno.
562
00:51:54,653 --> 00:51:57,990
Ekipa na lądzie
znalazła nowy punkt obserwacyjny.
563
00:51:58,699 --> 00:52:03,912
Pooja jest tam w stanie nagrywać
lwy morskie surfujące wzdłuż całej fali.
564
00:52:20,095 --> 00:52:21,430
- Spójrzcie!
- Tak!
565
00:52:39,239 --> 00:52:41,116
Ekipa nurkowa przygotowała się
566
00:52:41,200 --> 00:52:43,661
na kolejną próbę uchwycenia akcji.
567
00:52:47,623 --> 00:52:51,502
Ich upór od razu się opłacił.
568
00:53:55,774 --> 00:53:57,151
Mamy to!
569
00:53:57,234 --> 00:53:58,444
Piona!
570
00:53:59,111 --> 00:54:01,238
- Brawo!
- Odlot! Świetnie poszło.
571
00:54:05,743 --> 00:54:07,870
Po udanym filmowaniu surfowania
572
00:54:08,454 --> 00:54:10,456
i długich miesiącach na morzu
573
00:54:10,998 --> 00:54:14,585
Richard urządził specjalne wydarzenie.
574
00:54:16,211 --> 00:54:20,841
Jego rodzina odwiedzi go,
aby poznać gwiazdy programu.
575
00:54:21,341 --> 00:54:22,718
Trudno uwierzyć,
576
00:54:24,344 --> 00:54:27,931
że tu przypłyną, bo zawsze kręcę bez nich.
577
00:54:28,432 --> 00:54:31,018
Odwiedzą mnie
po raz pierwszy w moim życiu.
578
00:54:31,101 --> 00:54:33,437
Moja rodzina jest ze mną.
579
00:54:33,520 --> 00:54:36,690
To wiele dla mnie znaczy.
580
00:54:37,649 --> 00:54:40,736
Hejka! Jesteście!
581
00:54:42,905 --> 00:54:44,281
Cześć.
582
00:54:45,115 --> 00:54:46,158
Bosko!
583
00:54:46,700 --> 00:54:49,786
- Jak podróż?
- Uratuj mnie. Do kitu.
584
00:54:52,039 --> 00:54:57,127
Zabierze ich
na niezapomniane spotkanie z lwem morskim.
585
00:55:15,020 --> 00:55:16,104
Zobaczcie!
586
00:55:16,980 --> 00:55:18,857
Ugryzł moją płetwę.
587
00:55:18,941 --> 00:55:20,859
Na miejsca, gotowi, start.
588
00:55:41,880 --> 00:55:43,674
To nie jest jedzenie.
589
00:55:46,426 --> 00:55:47,427
Zobaczcie!
590
00:55:52,808 --> 00:55:54,476
Ale fajowo.
591
00:56:05,153 --> 00:56:07,239
- Jestem lwem morskim!
- Brawo.
592
00:56:09,283 --> 00:56:13,412
Dzieci Richarda mają szczęście,
że tata daje im takie możliwości.
593
00:56:15,581 --> 00:56:18,625
Ale czy dzieci
dorastające w tych mieścinach
594
00:56:19,876 --> 00:56:24,423
mają szansę odwiedzić resztę archipelagu?
595
00:56:25,966 --> 00:56:29,386
Na szczęście powstał nowy projekt,
596
00:56:29,469 --> 00:56:35,559
który pozwoli miejscowym dzieciom
odwiedzić park narodowy.
597
00:56:50,407 --> 00:56:53,660
{\an8}Jestem Karla, mam 11 lat.
598
00:56:54,828 --> 00:56:58,624
{\an8}Urodziłam się na Galapagos
na wyspie Santa Cruz.
599
00:57:00,250 --> 00:57:03,295
{\an8}Moi rodzice pracują w miejscowym sklepie.
600
00:57:06,173 --> 00:57:11,386
{\an8}Otacza mnie ocean,
ale prawie nie pływałam na łodzi.
601
00:57:13,180 --> 00:57:16,141
{\an8}Na wyspach żyje
wiele unikatowych zwierząt,
602
00:57:16,224 --> 00:57:17,517
{\an8}których nigdy nie widziałam.
603
00:57:19,019 --> 00:57:23,398
{\an8}Chcę spróbować snorkelingu,
aby zbliżyć się do życia podmorskiego.
604
00:57:25,359 --> 00:57:29,696
{\an8}Dziś jestem podekscytowana,
bo po raz pierwszy
605
00:57:29,780 --> 00:57:34,951
{\an8}będę spać na łodzi i odwiedzę inne wyspy.
606
00:57:35,035 --> 00:57:38,080
Karla dołączy do siedmiorga innych dzieci,
607
00:57:38,580 --> 00:57:43,835
które wezmą udział w Galápagos Infinito,
programie charytatywnym.
608
00:57:44,753 --> 00:57:48,632
Przez następne trzy dni
będą eksplorować razem wyspy.
609
00:58:02,729 --> 00:58:06,733
Program jest możliwy
dzięki hojności statków turystycznych,
610
00:58:06,817 --> 00:58:07,943
takich jak Danubio.
611
00:58:09,152 --> 00:58:13,699
Przewożą dzieci
w odległe zakątki archipelagu,
612
00:58:13,782 --> 00:58:17,119
które inaczej byłyby dla nich niedostępne.
613
00:58:19,246 --> 00:58:23,542
Celem jest pokochanie
tego dziewiczego krajobrazu,
614
00:58:25,585 --> 00:58:29,381
aby zainspirowało ich to
do ochrony Parku Narodowego Galapagos
615
00:58:29,965 --> 00:58:33,552
i jego unikatowego dzikiego życia.
616
00:58:44,688 --> 00:58:47,023
Obcowanie z naturą pomaga
617
00:58:47,107 --> 00:58:49,943
rozwijać umiejętności życiowe
i pewność siebie.
618
00:58:53,321 --> 00:58:58,118
Część z nich
będzie pływać w otwartym oceanie
619
00:58:58,201 --> 00:59:00,662
po raz pierwszy w życiu.
620
00:59:43,580 --> 00:59:46,875
Organizacja dobroczynna
planuje zapewnić takie doświadczenie
621
00:59:46,958 --> 00:59:51,880
raz do roku każdemu siódmoklasiście
na archipelagu Galapagos.
622
00:59:57,761 --> 01:00:03,642
To ma zainspirować
nową generację obrońców wysp.
623
01:00:07,771 --> 01:00:10,357
Choć nieustannie badane,
624
01:00:11,024 --> 01:00:14,361
{\an8}wyspy wciąż potrafią zaskoczyć
czymś nowym.
625
01:00:16,696 --> 01:00:20,200
Ekipa zmierza
do odległego zakątka wyspy Isabela,
626
01:00:22,285 --> 01:00:26,498
która ponoć skrywa sekretną zatoczkę.
627
01:00:31,878 --> 01:00:35,590
Czyżby to była sceneria
dla finału filmu o lwie morskim?
628
01:00:43,598 --> 01:00:44,766
Dwa dni.
629
01:00:44,850 --> 01:00:48,144
Pierwszy krok to znaleźć lwy morskie.
630
01:00:48,228 --> 01:00:50,814
Wleć w tamten jar.
631
01:00:50,897 --> 01:00:51,982
Jest tam krater.
632
01:00:52,065 --> 01:00:53,108
- Do środka.
- Tak.
633
01:00:53,608 --> 01:00:55,068
Już lecę.
634
01:00:55,151 --> 01:00:56,361
No popatrz.
635
01:00:59,573 --> 01:01:00,574
Jest.
636
01:01:00,657 --> 01:01:03,201
Niewiarygodne.
637
01:01:05,120 --> 01:01:06,329
Oby były tam lwy morskie.
638
01:01:07,163 --> 01:01:10,917
Trudno powiedzieć.
Nie różnią się od piasku, więc...
639
01:01:11,001 --> 01:01:13,169
Musisz obniżyć lot albo przybliżyć obraz.
640
01:01:14,421 --> 01:01:15,547
Mam jednego.
641
01:01:15,630 --> 01:01:16,965
I jest kolejny.
642
01:01:17,048 --> 01:01:18,800
Jest ich cała gromada.
643
01:01:20,218 --> 01:01:21,553
Genialne.
644
01:01:21,636 --> 01:01:24,431
Spójrzcie. Coś niesamowitego.
645
01:01:25,348 --> 01:01:27,976
Kolejne pytanie brzmi, jak tam wejść.
646
01:01:28,977 --> 01:01:30,020
Tak.
647
01:01:33,565 --> 01:01:36,818
Uważa się,
że lwy morskie docierają do zatoczki
648
01:01:37,402 --> 01:01:39,863
podwodnym tunelem przez urwisko.
649
01:01:40,822 --> 01:01:43,533
Mam wątpliwości, czy zdołamy tam wejść.
650
01:01:44,117 --> 01:01:49,915
- Strach tam wpływać tak czy siak.
- Jasne.
651
01:01:55,879 --> 01:01:59,633
Richard i Javier wypłynęli,
aby zbadać podwodny tunel.
652
01:02:05,972 --> 01:02:08,808
Nie uwzględnili jednego ryzyka.
653
01:02:14,105 --> 01:02:17,233
Gdy fale nad nimi
uderzają w wąskie wejście do tunelu,
654
01:02:17,317 --> 01:02:19,235
tworzy to nacisk na wodę,
655
01:02:19,319 --> 01:02:22,906
co generuje falę uderzeniową
i bezlitosny prąd wsteczny.
656
01:02:28,411 --> 01:02:31,122
W jednej chwili prąd ich wciąga,
657
01:02:35,293 --> 01:02:37,504
w drugiej wypycha.
658
01:02:43,009 --> 01:02:46,054
Jest ryzyko,
że zostaną wessani i uwięzieni.
659
01:02:46,554 --> 01:02:50,183
Albo roztrzaskają się o skały
wokół wejścia do tunelu.
660
01:02:54,938 --> 01:02:56,272
Nie mają kontroli.
661
01:03:03,279 --> 01:03:05,949
Sytuacja robi się niebezpieczna.
662
01:03:21,965 --> 01:03:26,261
Ten tunel jest dostępny
tylko dla lwów morskich.
663
01:03:33,018 --> 01:03:37,731
Skoro Richard nie może przepłynąć
pod klifem, musi przejść górą.
664
01:03:40,108 --> 01:03:45,697
Ale klif wokół zatoczki
ma 30 metrów wysokości.
665
01:03:48,116 --> 01:03:51,327
Ekipa ma jednak tajną broń.
666
01:03:52,579 --> 01:03:55,457
Specjalista od dostępu linowego,
Tomas Espinosa,
667
01:03:55,540 --> 01:03:58,293
ma za zadanie znaleźć trasę dla Richarda.
668
01:03:58,376 --> 01:04:00,962
Jestem nowicjuszem w zakresie wspinaczki
669
01:04:01,046 --> 01:04:03,423
i trochę boję się wysokości.
670
01:04:03,506 --> 01:04:05,216
Stąd pewnie jestem nurkiem.
671
01:04:05,300 --> 01:04:10,930
Szczerze boję się zejścia do tej jaskini.
672
01:04:11,014 --> 01:04:14,434
Nie mogę się jednak doczekać,
aby odkryć, co tam jest.
673
01:04:14,934 --> 01:04:17,896
Nigdy tam nie udało mi się wejść.
674
01:04:21,066 --> 01:04:24,944
Założono mu uprząż.
Za późno już, aby się wycofać.
675
01:04:28,948 --> 01:04:30,784
- Miłej zabawy.
- Dzięki, ziom.
676
01:04:33,995 --> 01:04:34,996
Ostry spadek.
677
01:04:39,084 --> 01:04:44,506
Ciało i umysł krzyczą:
„Co ty wyczyniasz?”.
678
01:05:03,066 --> 01:05:04,567
Ostrożnie. Dobrze.
679
01:05:04,651 --> 01:05:06,069
Krok po kroku.
680
01:05:10,031 --> 01:05:11,449
Tak.
681
01:05:11,533 --> 01:05:14,119
- Pomóc?
- Już.
682
01:05:15,787 --> 01:05:18,373
Widać, że jest sporo luźnych skał.
683
01:05:18,873 --> 01:05:22,961
- Mnóstwo. Spójrz tam.
- Nie patrz w dół.
684
01:05:23,711 --> 01:05:26,881
Rety. Serio...
685
01:05:27,507 --> 01:05:29,843
- Stopy dobrze?
- Jest niepewnie.
686
01:05:31,177 --> 01:05:36,099
Nie chcę wybić tamtej skały.
687
01:06:03,751 --> 01:06:05,795
Raczej szybko tego nie powtórzę.
688
01:06:06,379 --> 01:06:08,965
Zostanę przy nurkowaniu.
689
01:06:15,221 --> 01:06:18,641
Richard z ulgą wrócił do strefy komfortu.
690
01:06:21,895 --> 01:06:27,025
Ta zatoczka jest wszystkim, na co liczył.
691
01:06:29,569 --> 01:06:32,780
Od lat marzyłem o nakręceniu tego filmu.
692
01:06:41,915 --> 01:06:44,417
Trudno o lepsze zakończenie.
693
01:06:53,635 --> 01:06:57,388
Lwy morskie się popisały.
Jak na zawołanie.
694
01:07:12,445 --> 01:07:16,491
W trakcie zdjęć
do Lwów morskich z wysp Galapagos
695
01:07:16,574 --> 01:07:20,370
ekipa Disneynature spędziła
więcej czasu z tymi zwierzętami
696
01:07:21,079 --> 01:07:22,914
niż większość osób na Ziemi.
697
01:07:24,999 --> 01:07:28,670
Uzyskali nowy wgląd w ich niezwykłe życie...
698
01:07:30,505 --> 01:07:35,343
nad falami i pod nimi.
699
01:08:11,254 --> 01:08:16,759
Byli też świadkami tego,
jak rosną zagrożenia dla wysp.
700
01:08:18,553 --> 01:08:23,975
Ale coraz większa społeczność bohaterów
z różnych dziedzin
701
01:08:24,058 --> 01:08:27,145
jest gotowa zmierzyć się z tym wyzwaniem
702
01:08:28,688 --> 01:08:33,484
i dołożyć swoją cegiełkę
do ochrony tego magicznego miejsca.
703
01:08:39,532 --> 01:08:45,371
Jedno wspólne rozwiązanie dla wszystkich
to zainspirowanie przyszłego pokolenia
704
01:08:46,706 --> 01:08:50,084
i budowa więzi dzieci z naturą...
705
01:08:53,296 --> 01:08:56,632
Niech niosą w sobie nadzieję.
706
01:09:04,098 --> 01:09:10,396
Rozwijająca się społeczność
połączona w jednej misji:
707
01:09:14,734 --> 01:09:18,029
ochrona tego wspaniałego miejsca
708
01:09:19,530 --> 01:09:23,326
i jego konserwacja dla przyszłych pokoleń.
709
01:09:39,258 --> 01:09:43,096
Cały dzień kręcimy lwy morskie
710
01:09:44,514 --> 01:09:48,476
i jeden postanowił
wspiąć się na naszą łódź.
711
01:12:25,967 --> 01:12:27,969
Napisy: Przemysław Stępień